PERSPECTIEVEN FOCUS OP NIEUWE BEHANDELINGEN TEGEN VERMINDERD GEZICHTSVERMOGEN

Transcriptie

1 PERSPECTIEVEN FOCUS OP NIEUWE BEHANDELINGEN TEGEN VERMINDERD GEZICHTSVERMOGEN Belangrijke mijlpalen in de strijd tegen verminderd gezichtsvermogen p. 4 Ontwikkeling van nieuwe geneesmiddelen op basis van nauwe samenwerking en sterke wetenschappelijke inzichten p. 14 Wereldwijde commerciële opportuniteiten voor JETREA p. 26

2

3 PERSPECTIEVEN FOCUS OP NIEUWE BEHANDELINGEN TEGEN VERMINDERD GEZICHTSVERMOGEN

4 INHOUD WE VERRUIMEN ONZE HORIZON MET NIEUWE BEHANDELINGEN IN DE STRIJD TEGEN VERMINDERD GEZICHTSVERMOGEN Dr. Patrik De Haes, CEO Thomas Clay, Voorzitter van de Raad van Bestuur p. 4 WE HEBBEN BEHANDELINGEN NODIG DIE IN ÉÉN KLAP VERSCHILLENDE KENMERKEN BESTRIJDEN Prof. Alan Stitt, McCauley-leerstoel voor experimentele oftalmologie p. 10 WE ONTWIKKELEN NIEUWE GENEESMIDDELEN OP BASIS VAN NAUWE SAMENWERKING EN STERKE WETENSCHAPPELIJKE INZICHTEN Dr. Susan Schneider, Chief Medical Officer Jean Feyen, PhD, Chief Scientific Officer, Dr. Andy De Deene, Global Head of Development p. 14 p. 17 WE MOETEN DE HANDEN IN ELKAAR SLAAN OM OOGAANDOENINGEN IN DE ONTWIKKELINGSLANDEN TE BESTRIJDEN Dr. Rajat Agrawal, CEO van Retina Global

5 THROMBOGENICS BLIJFT INNOVATOR OP HET GEBIED VAN BAANBREKENDE THERAPIEËN VOOR DE ACHTERKANT VAN HET OOG Benjamin Yerxa, PhD, CEO van Foundation Fighting Blindness JETREA HEEFT OVERAL TER WERELD EEN GROEP ZEER TROUWE GEBRUIKERS Vinciane Vangeersdaele, Chief Commercial Officer EEN BLIK OP DE TOEKOMST VAN BEHANDELINGEN IN IMMUNO-ONCOLOGIE Prof. Dr. Massimiliano Mazzone Prof. Dr. Gabriele Bergers Prof. Dr. Jo Van Ginderachter p. 19 p. 26 p. 34

6 WE VERRUIMEN ONZE HORIZON MET NIEUWE BEHANDELINGEN IN DE STRIJD TEGEN VERMINDERD GEZICHTSVERMOGEN

7 5 Het jaar 2017 werd gekenmerkt door enkele belangrijke mijlpalen voor ThromboGenics. Dat het bedrijf opnieuw de wereldwijde commerciële rechten op JETREA verwierf, was ongetwijfeld een van de hoogtepunten. ThromboGenics boekte ook belangrijke vooruitgang in haar pijplijn voor de ontwikkeling van geneesmiddelen voor de behandeling van diabetische retinopathie, de belangrijkste oorzaak van blindheid bij de volwassen werkende bevolking overal ter wereld. "Ik ben nu al vele jaren lid van de Raad van Bestuur, en ik kan me geen dynamischer periode voor de geest halen dan vandaag. Het is nog nooit zo opwindend geweest om bij deze onderneming betrokken te zijn", bevestigt Thomas Clay, voorzitter van de Raad van Bestuur. De voorzitter is al vele jaren aandeelhouder van ThromboGenics en werd aangesteld in juni 2017, na de pensionering van Staf Van Reet. Dr. Patrik De Haes, CEO, vervolgt: "De overeenkomst met Novartis was een van de belangrijkste verwezenlijkingen van het voorbije jaar. De Raad van Bestuur steunde ons tijdens de hele procedure, die goed verliep dankzij onze samenwerking als een team." Als onderdeel van de overeenkomst ontving ThromboGenics een investering in aandelen van 10 miljoen euro, en verwelkomde de onderneming Novartis als aandeelhouder. "We gaan die cashinjectie gebruiken voor de uitbreiding van onze pijplijn voor de ontwikkeling van innovatieve geneesmiddelen voor de behandeling van diabetische retinopathie (DR), met of zonder diabetisch macula-oedeem (DME). Deze oogaandoening die met diabetes samenhangt is de belangrijkste oorzaak van blindheid bij de volwassen werkende bevolking overal ter wereld", zegt Patrik De Haes. Drie moleculen in de bestrijding van verminderd gezichtsvermogen bij diabetici Door zijn pijplijn van mogelijke innoverende behandelingen voor diabetes uit te bouwen, streeft ThromboGenics ernaar de beste doorbraken in de wereldwijde bestrijding van verminderd gezichtsvermogen aan te bieden. De meerledige aanpak van de onderneming voor de ontwikkeling van behandelingen van diabetische retinopathie is uitgemond in drie innovatieve middelen die reeds worden geëvalueerd in een klinische studie of die binnenkort in die fase zullen komen. Begin 2017 startte ThromboGenics een klinisch fase I/IIaonderzoek ter evaluatie van anti-plgf (THR-317) bij patiënten met DME. Dit onderzoek is nu afgerond; de eerste resultaten werden gerapporteerd in de lente van Patrik De Haes, CEO: "We doen onderzoek naar de mogelijkheden van dit antilichaam als combinatietherapie met anti-vegf-behandelingen. De huidige behandelnorm bestaat uit herhaaldelijke injecties, die vrij intensief zijn voor de patiënt. Jammer genoeg reageren niet alle patiënten met DME of DR goed op anti-vegf-therapie, dus voor die groep zou het nieuwe geneesmiddel uitkomst kunnen bieden." Perspectieven

8 6 De mogelijke voordelen van het geneesmiddel werden reeds bevestigd in tal van publicaties, onder meer in Experimental Eye Research. Dit door collega's getoetste tijdschrift publiceerde preklinische gegevens uit vroeg onderzoek naar THR-317. In hun conclusies bevestigen de auteurs onomwonden dat de doeltreffendheid van het middel vergelijkbaar is met die van VEGFremmers en wijzen ze op de mogelijke extra capaciteit van het middel om ontstekingen en fibrose tegen te gaan. "We zijn heel enthousiast over dergelijke publicaties in de wetenschappelijke wereld. Ze bevestigen het potentieel van onze pijplijn voor de ontwikkeling van geneesmiddelen", zegt voorzitter Thomas Clay. Ik ben nu al vele jaren lid van de Raad van Bestuur, en ik kan me geen dynamischer periode voor de geest halen dan vandaag. Het is nog nooit zo opwindend geweest om bij deze onderneming betrokken te zijn. Thomas Clay, voorzitter van de Raad van Bestuur En er is meer: nieuwe, veelbelovende trajecten ontrollen zich met twee middelen die medio 2018 klaar zullen zijn voor klinische fase I-onderzoeken. Preklinisch onderzoek naar THR-687 (een integrine-antagonist) leverde bemoedigende gegevens op die aantonen dat deze nieuwe molecule mogelijkheden in zich draagt voor de behandeling van een brede groep patiënten met diabetische retinopathie, al dan niet met DME. "Onze presentatie van deze preklinische resultaten op de jaarlijkse bijeenkomst van de European Association for Vision and Eye Research (EVER) in september wekte veel belangstelling bij oog- en netvliesspecialisten. In een volgende stap zullen deze veelbelovende preklinische gegevens worden omgezet in een klinische proef", aldus Patrik De Haes. "We evalueren momenteel ook de molecule THR-149, een selectieve plasma kallikreïneremmer, voor de behandeling van DME dat met DR samenhangt. We hebben met dit middel reeds toxicologisch onderzoek verricht en bereiden nu de klinische ontwikkeling voor, die voor binnenkort is." De horizon verruimen "We spannen ons voortdurend in om de inzichten van de onderneming in ziekten van de achterkant van het oog en de kenmerken van diabetische retinopathie te verdiepen", vervolgt Thomas Clay. "Daarom streeft ThromboGenics ernaar internationaal talent in huis te halen met uitgebreide ervaring en een breed netwerk in de wereld van het oogonderzoek." Patrik De Haes bevestigt dit: "Daarom hebben we het voorbije jaar geïnvesteerd in ons wetenschappelijk team. We waren verheugd de aanstelling van dr. Susan Schneider, in de functie van Chief Medical Officer te mogen aankondigen. Dr. Schneider brengt nagenoeg 15 jaar ervaring met de klinische ontwikkeling van geneesmiddelen met zich mee. Ze vond onze behandeldoelen op dit gebied bijzonder boeiend en zal van onschatbare waarde zijn om ze te begeleiden in hun klinisch traject." ThromboGenics streeft ernaar toonaangevend te blijven op het gebied van het netvlies. "We willen onze horizon van innovatieve nieuwe behandelingsmogelijkheden in de toekomst verbreden. Ons preklinisch onderzoeksteam zoekt voortdurend nieuwe manieren om innovatieve behandeldoelen toe te voegen aan onze pijplijn van ontdekkingen voor de behandeling van aandoeningen van de achterkant van het oog", aldus Patrik De Haes. Wereldwijde commercialisering van JETREA Inmiddels is JETREA, het eerste product dat de onderneming heeft ontwikkeld, momenteel in meer dan 50 landen goedgekeurd voor de behandeling van symptomatische VMA/VMT. "We zijn er trots op dat nagenoeg patiënten met JETREA zijn behandeld sinds het begin 2013 op de markt werd gebracht", zegt Patrik De Haes. ThromboGenics zal er nu voor zorgen dat patiënten toegang blijven hebben tot JETREA, hetzij via rechtstreekse commerciële activiteiten in bepaalde kernmarkten of via commerciële afspraken met derden. "We zijn met Novartis overeengekomen dat onze onderneming beter geschikt is om een kleinere, maar duurzamere businesscase voor de lange termijn op te bouwen", verklaart Patrik De Haes. "Dit bracht nieuwe verantwoordelijkheden mee voor onze organisatie. Onze eerste prioriteit is nu continuïteit in de zorg door te waarborgen dat patiënten en artsen tijdig toegang krijgen tot JETREA." Perspectieven

9 We zetten in op het vinden van nieuwe behandelingen voor vitreoretinale aandoeningen. Het is onze bedoeling onze horizon van nieuwe behandelingsmogelijkheden in de nabije toekomst te verbreden. Dr. Patrik De Haes, CEO "De komende jaren zullen we de wereldwijde businesscase van dit geneesmiddel verder bevorderen en er een winstgevend product van proberen te maken", vervolgt de CEO. "Daartoe hebben we Vinciane Vangeersdaele verwelkomd bij ons Leadership Team, in de functie van Chief Commercial Officer. Zij zet momenteel een speciaal commercieel team op dat de kansen van dit geneesmiddel overal ter wereld zal benutten." Oncurious: kinderkanker bestrijden en nieuwe middelen in de immuno- oncologie onderzoeken Tijdens het voorbije jaar werd nog een andere gedenkwaardige overeenkomst gesloten, door Oncurious, de dochteronderneming van ThromboGenics die werd opgericht samen met het VIB (Vlaams Instituut voor Biotechnologie). Het team verwierf van het VIB de exclusieve licentie op een portefeuille van unieke immuno-oncologische middelen van een volgende generatie. Patrik De Haes: "Deze middelen zijn het resultaat van uitzonderlijk baanbrekende wetenschappelijke werkzaamheden in de labo's van VIB-KULeuven van professor Massimiliano Mazzone en professor Gabriele Bergers en het VIB-VUB-labo van professor Jo Van Ginderachter. Met deze nieuwe middelen zal Oncurious preklinische programma's opstarten voor de behandeling van een breed spectrum van kankers. We verwachten dat dit project over een paar jaar waardevolle resultaten zal opleveren." Intussen zet Oncurious het klinische onderzoek naar het anti lichaam TB-403 (anti-plgf) voor de behandeling van medulloblastoom onverminderd voort. Dit is de meest voorkomende levensbedreigende hersentumor bij jonge kinderen. Het onderzoek wordt verricht in samenwerking met Beat Childhood Cancer en wil 27 patiënten werven. Begin 2017 heeft de Europese Commissie ook bevestigd dat TB-403 voor medulloblastoom is erkend als weesgeneesmiddel. Deze bevestiging is uitermate belangrijk voor de mogelijkheden van dit geneesmiddel en biedt cruciale voordelen, onder meer technische bijstand en een 10 jaar durende marktexclusiviteit zodra het geneesmiddel in Europa in de handel is gebracht. "ThromboGenics blijft de meerderheidsaandeelhouder van Oncurious, met als doel waarde te genereren in het oncologiesegment. Die waarde wordt vervolgens geïnvesteerd in onze activiteiten inzake de ontwikkeling van geneesmiddelen", verklaart Thomas Clay. Significante markten De voorzitter vervolgt: "Al deze programma's werden in de loop van het voorbije jaar erkend door wetenschappers, retina specialisten, onze aandeelhouders en andere belanghebbenden uit de medische wereld en de wereld van het oogonderzoek. Ons veelbelovende landschap van behandelingen van de volgende generatie is gericht op significante markten en bevestigt onze unieke positie als doelgerichte biotechonderneming." "Tijdens de uitvoering van onze missie blijven we contacten leggen met de brede wereld van het oogonderzoek. Het is van vitaal belang dat onderzoekers, biotechondernemingen en patiëntenorganisaties de handen in elkaar slaan om overal ter wereld betere behandelingsmogelijkheden aan te bieden voor visuele problemen en de bestrijding van blindheid", besluit de voorzitter.

10 DIABETISCHE OOGAANDOENINGEN

11 Diabetes is vandaag de dag een wereldwijde pandemie die 425 miljoen volwassenen treft* en steeds meer mensen lijden aan oogaandoeningen die met diabetes samenhangen. In de groeiende populatie diabetespatiënten ontwikkelt ongeveer 1 op 3 personen diabetische retinopathie (DR), met of zonder diabetisch macula-oedeem (DME). DR is een ernstige, degeneratieve oogziekte die leidt tot een verminderd gezichtsvermogen en, in latere fasen, zelfs tot blindheid. ThromboGenics stelde vast dat er nog geen medische oplossing bestond om deze aandoeningen te bestrijden en onderzoekt momenteel innovatieve, baanbrekende behandelingen met de bedoeling om verminderd zicht bij diabetespatiënten te bestrijden. *Bron:

12 Interview Professor Alan Stitt WE HEBBEN BEHANDELINGEN NODIG DIE IN ÉÉN KLAP VERSCHILLENDE KENMERKEN BESTRIJDEN

13 Diabetische oogaandoeningen 11 Elke diabetespatiënt loopt het gevaar blind te worden. De twee belangrijkste oorzaken daarvan zijn proliferatieve diabetische retinopathie (PDR) en diabetisch macula-oedeem (DME). Professor Alan Stitt, die al jaren onderzoek doet naar het verloop van diabetische oogziekten, wijst op de behoefte aan betere therapieën die compatibel zijn met de huidige behandelnormen. "PDR en DME zijn twee symptomen van diabetische retinopathie (DR) en hebben in velerlei opzicht dezelfde oorzaak", verklaart professor Alan Stitt, decaan Innovatie & Impact en bekleder van de McCauley-leerstoel voor experimentele oftalmologie. "Diabetes beschadigt de vasculaire cellen in het netvlies. Deze aftakeling van de vasculaire functies hangt samen met de uitputting van de bloedvaten, met als gevolg dat het netvlies te weinig voedingsstoffen en zuurstof krijgt. Dit wordt ischemie genoemd, een soort beroerte, waardoor de bloedvaten kunnen gaan lekken en een abnormale groei kunnen gaan vertonen." Verstoorde celwerking In het eerste geval leidt dit tot DME, in het tweede tot PDR, maar beide aandoeningen kunnen ook tegelijkertijd optreden. Bovendien zijn de bloedvaten in het netvlies omringd door gliacellen die de neuronen en immuuncellen beschermen. Ook die gliacellen worden beschadigd door de DR. "Al die bloedvaten en cellen werken samen als één geheel. Als een element slecht begint te werken, gaat het geheel er ook op achteruit. Veel onderzoek is daarom gericht op het uitzoeken wat precies de goede werking van deze zogenoemde neurovasculaire eenheid verstoort en uiteindelijk leidt tot het afsterven van bloedvaten en neuronen in het netvlies", verklaart professor Stitt. "Als we de eerste schade aan die neurovasculaire eenheid kunnen tegenhouden, zouden we daarmee ook kunnen verhinderen dat DR verder evolueert tot PDR met of zonder DME." Professor Stitt denkt dat chronische en voortschrijdende ontstekingen voor een groot stuk de pathologie in DR veroorzaken. "Het gaat daarbij niet om acute infecties. Ontstekingen in DR zijn sterk verdoken, maar spelen na verloop van tijd een sleutelrol in Wie is Prof. Alan Stitt? Professor Alan Stitt bekleedt sinds maart 2001 de McCauley-leerstoel voor experimentele oftalmologie van de Queen's University in Belfast. Hij was meer dan 10 jaar directeur van het Centre for Vision & Vascular Science (CVVS) en daarna van het gereorganiseerde Centre for Experimental Medicine. Momenteel is hij decaan Innovatie & Impact in de faculteit Geneeskunde, gezondheid en levenswetenschappen. Hij heeft een internationale reputatie voor oogheelkundig onderzoek. Zijn academische resultaten zijn te volgen in zijn publicaties waaruit zeer vaak wordt geciteerd. Hij heeft ook belangrijke prijzen gekregen, onder meer een Royal Society Merit Award (2011), de Sir Jules Thorn Biomedical Science Award (2010) en de 5th Fincham Medal (2016) (van de City of London's Livery Companies) als erkenning voor zijn onderzoek naar diabetische retinopathie en neovascularisatie als gevolg van diabetes. Hij levert als hoofdredacteur of redactielid bijdragen aan diverse vaktijdschriften, zetelt in adviesraden en houdt gastlezingen overal ter wereld. Het onderzoek van professor Stitt richt zich vooral op de pathogenese van diabetische retinopathie en leeftijdsgebonden retinale aandoeningen. Hij stelde vast welke rol AGE's (advanced glycation endproducts, voortgeschreden-versuikeringseindproducten) en hun receptoren spelen in de ontwikkeling van deze aandoeningen. Zijn werk heeft geleid tot de ontdekking van verschillende onderling verbonden signaalpaden die betrokken zijn bij neurogliale en microvasculaire stoornissen in het diabetische en verouderende netvlies. Dit onderzoek is uitgemond in de ontwikkeling van verschillende middelen die na initiële tests in klinische proeven worden onderzocht. (Bron: Queen s University Belfast) Perspectieven

14 12 Diabetische oogaandoeningen de slechte werking van de bloedvaten. Nieuwe therapieën ter bestrijding van deze infectie zouden daarom nuttig kunnen zijn voor diabetici." Hand in hand met bestaande therapieën De huidige standaardbehandeling voor PDR en DME bestaat uit herhaaldelijke injecties met anti-vegf-medicatie. "Zuurstofgebrek in het netvlies veroorzaakt onder meer een upregulatie van de daarmee samenhangende groeifactor. Dit betekent dat het aantal receptoren in de cellen toeneemt, waardoor ze gevoeliger worden voor een bepaalde stof. De bekendste daarvan is de vasculaire endotheliale groeifactor of VEGF", legt professor Stitt uit. "Wanneer je die groeifactor blokkeert met behulp van een antilichaam, kun je doeltreffend voorkomen dat de bloedvaten gaan lekken en er DME ontstaat. Dat is al aangetoond. Anti-VEGF-therapie is heel doeltreffend maar brengt voor de patiënten ongemak met zich mee. Ze moeten herhaaldelijk injecties krijgen, anders komt het netvliesoedeem terug. Sommige patiënten reageren pas na lange tijd op de behandeling, andere zelfs helemaal niet. Dit pleit voor nieuwe therapieën die aan dezelfde behandelnormen voldoen maar voor de patiënt tot betere resultaten leiden." ThromboGenics doet momenteel onderzoek naar een PlGFantilichaam (anti-plgf, THR-317) voor de behandeling van DME bij diabetici. "Dit is een veelbelovende klinische studie. Het antilichaam past heel goed bij anti-vegf-geneesmiddelen en kan mogelijk ook ontstekingsremmende eigenschappen hebben en de neuronen in het netvlies beschermen. Dat zou grote voordelen bieden voor de patiënt. Mogelijk werkt het ook bij patiënten die niet reageren op de huidige behandeling, en patiënten die wel reageren zouden misschien minder injecties nodig hebben." Diabetes, een wereldwijde pandemie Diabetes is een van de grootste en dringendste gezondheidsproblemen van deze eeuw, een wereldwijde pandemie. De Atlas van de International Diabetes Federation, uitgave 2017, vermeldt dat bijna een half miljard mensen momenteel diabetes hebben. Het is een chronische ziekte die optreedt wanneer de pancreas geen insuline meer kan aanmaken, of wanneer het lichaam de insuline die het aanmaakt niet goed meer kan gebruiken. Dit leidt tot verhoogde glucosewaarden in het bloed (hyperglykemie). Op termijn wordt daardoor schade toegebracht aan verschillende lichaamsdelen en treden ernstige complicaties op, zoals diabetische oogziekten. Nagenoeg de helft van de mensen met diabetes type 2 is zich er echter niet van bewust dat ze die ziekte hebben, en dat leidt ertoe dat ze een hoger risico lopen om complicaties, onder meer diabetische oogziekten, te ontwikkelen. Meer dan 1 op 3 diabetespatiënten ontwikkelt uiteindelijk een of andere visuele oogaandoening, zoals diabetische retinopathie (DR) en/of diabetisch macula-oedeem (DME). Bron: International Diabetes Federation Atlas, editie 2017 Diabetes volgens leeftijd (20-79 jaar) Precisiegeneesmiddel Professor Stitt ziet een interessante mogelijkheid om diabetische retinopathie in te zetten voor de identificatie van patiënten die reageren op anti-vegf, in tegenstelling tot mensen die er traag of helemaal niet op reageren. "Oftalmologie heeft ten opzichte van het kankeronderzoek wat vertraging opgelopen in het hanteren van een aanpak met precisiegeneesmiddelen. Het onderzoek vordert echter en als we een manier kunnen vinden om patiënten nauwkeuriger bij bepaalde fenotypen onder te brengen, kan dit ook een opening zijn om patiënten die niet op de behandeling reageren andere medicatie te geven. Anti-PlGF zou dan bijvoorbeeld voordelen kunnen bieden voor patiënten die niet op de behandeling reageren." 327 miljoen jaar 438 miljoen jaar miljoen jaar 191 miljoen jaar Perspectieven

15 Diabetische oogaandoeningen 13 Het is ook moeilijk te voorspellen welke patiënt PDR zal ontwikkelen en wie uiteindelijk DME krijgt. "Er zijn bepaalde kenmerken die wijzen op de voortgang van de ziekte, maar voor PDR en DME zijn dat vaak dezelfde kenmerken. Sommige patiënten gaan snel vooruit, andere heel traag, of helemaal niet. Therapieën die de evolutie van de aandoening al in een heel vroeg stadium kunnen tegenhouden, of nieuwe behandelingen die verschillende kenmerken tegelijkertijd aanpakken, zouden ook veel voordelen bieden." Nieuwe paden Volgens professor Stitt kan de zoektocht naar therapieën voor DR en DME ook kansen bieden voor andere oogaandoeningen. "Diabetes is een pandemie, maar de vergrijzing is onmiskenbaar een andere wereldwijde uitdaging. Overal ter wereld leven de mensen langer. Ze krijgen dus ook steeds meer te maken met leeftijdsgebonden oogaandoeningen zoals leeftijdsgebonden maculadegeneratie (AMD). Er is al aangetoond dat abnormale angiogenese, de vorming van nieuwe bloedvaten, net zoals PDR, een bepaald type van AMD, de zogenoemde 'natte' vorm stimuleert. Het merendeel van de AMD-patiënten heeft de zogenoemde 'droge' vorm, die ook wel eens geografische atrofie wordt genoemd. In deze vorm van AMD vergaat het netvliesweefsel geleidelijk aan doordat de cellen afsterven. De ontstekingsremmende en neuroprotectieve eigenschappen van anti- PlGF zouden doeltreffend kunnen werken in gevallen van geografische atrofie. Al deze aspecten zouden boeiende onderzoeksthema's kunnen zijn." Strategische focus van ThromboGenics "Ik ben ervan overtuigd dat ThromboGenics goed geplaatst is om al deze paden te verkennen en innovatieve behandelingen te vinden voor aandoeningen aan de achterkant van het oog", bevestigt professor Stitt. "De strategische focus van de onderneming is sterk op het netvlies gericht en de onderneming kan bogen op ruime kernexpertise op dat terrein. Ze kan in haar bestaande preklinische programma's geneesmiddelen screenen en nagaan of die doeltreffend zijn. Ze heeft ook veel ervaring met klinische ontwikkeling, zodat ze doeltreffend van preklinische bewijsvoering kan overgaan naar de eerste stadia van klinische proeven. Dankzij haar scherpe focus kan zij de meerwaarde en marktpositie van nieuwe middelen opsporen", besluit professor Stitt. Perspectieven

16 WE ONTWIKKELEN NIEUWE GENEESMIDDELEN OP BASIS VAN NAUWE SAMENWERKING EN STERKE WETENSCHAPPELIJKE INZICHTEN Interview - Dr. Susan Schneider, Chief Medical Officer - Jean Feyen, Chief Scientific Officer - Dr. Andy De Deene, Global Head of Development

17 Diabetische oogaandoeningen 15 ThromboGenics draagt samenwerking hoog in het vaandel. Dat is een troef voor het wetenschappelijk team onder leiding van dr. Susan Schneider (Chief Medical Officer), dr. Andy De Deene (Global Head of Development) en Jean Feyen, PhD (Chief Scientific Officer). Zij sturen de ontwikkeling van de innovatieve pijplijn aan. Intensief onderzoek en degelijke wetenschappelijke bewijsvoering vormen hierbij de grondslag. "We vullen elkaar aan, wat ideaal is in een biotechonderneming als ThromboGenics omdat daardoor een grote soepelheid ontstaat", zegt Susan Schneider, die in 2017 aantrad als lid van het directieteam. Ze heeft nagenoeg 15 jaar ervaring in de klinische ontwikkeling van geneesmiddelen en geeft leiding aan de wereldwijde klinische en medische groepen van het bedrijf. De boeiende en innovatieve pijplijn van ThromboGenics haalde dr. Schneider over de streep. "Dit is een kleine R&D-onderneming met grote ambities die in de toekomst verschillende middelen kan ontwikkelen. Onze benadering van de retinale omgeving en de onderliggende werkingsmechanismen van diabetische oogaandoeningen is objectief en wetenschappelijk. Daardoor kunnen we de desbetreffende pathofysiologie doeltreffend benaderen en ons richten op de ontwikkeling van belangrijke ziektemodificerende behandelingen. De nauwe, functieoverschrijdende contacten tussen onze preklinische, klinische en medische teams maken dat mogelijk." Functieoverschrijdende ontwikkeling "De ontwikkeling is inderdaad functieoverschrijdend," bevestigt Andy De Deene. "Onze aanpak is uniek omdat alle teams bij het gehele proces worden betrokken. In de klinische fase werken de mensen van Ontwikkeling hard aan de regelgevings-, kwaliteits- en veiligheidsaspecten om in verschillende landen goedkeuringen te verkrijgen. Maar ons ultieme doel is de nieuwe therapieën in klinieken toe te passen. Daarom is het medische team van meet af aan bij het proces betrokken en leveren zij een cruciale bijdrage aan het einde van dat proces. Daarnaast gaan we doorlopend te rade bij de mensen van Preklinisch onderzoek. In grotere bedrijven zijn al deze gebieden netjes van elkaar gescheiden." Jean Feyen bevestigt: "Tijdens alle ontwikkelingsstadia, zelfs in fase II- en fase III-proeven, blijven we verantwoordelijk voor de onderzoeksdoelen die we hebben onderzocht, omdat in elke fase preklinische aspecten moeten worden behandeld. Doordat onze activiteiten elkaar aanvullen, kunnen we snel en soepel blijven zonder aan kwaliteit in te boeten." Oftalmologie als wetenschappelijk platform Doordat de activiteiten van de preklinische, klinische en medische teams elkaar aanvullen, kunnen we snel en soepel optreden zonder aan kwaliteit in te boeten. Jean Feyen, PhD, Chief Scientific Officer Tijdens het onderzoek van innovatieve trajecten voor de bestrijding van diabetische oogziekten streeft ThromboGenics naar een groter inzicht in belangrijke terreinen waar de medische behoeften nog niet zijn ingevuld. "We willen het verschil maken en voortbouwen op de inzichten en ervaringen die we hebben verworven tijdens de ontwikkeling van ocriplasmine (JETREA ) voor symptomatische VMA/VMT", zegt Susan Schneider. Jean Feyen bevestigt: "In de biotechnologie hebben veel bedrijven wetenschappelijke platformen op basis van een bepaalde technologie, zoals antilichamen. Dat van ons is oftalmologie, en meer bepaald de retinale omgeving. We beschikken over een massa kennis en inzicht in netvliesaandoeningen en de nog niet Perspectieven

18 16 Diabetische oogaandoeningen Over diabetische oogziekten Elke diabetespatiënt krijgt na verloop van tijd te maken met visuele problemen en loopt gevaar blind te worden. Diabetische oogziekten zijn het rechtstreekse gevolg van chronisch verhoogde glucosewaarden in het bloed, die schade toebrengen aan het netvlies. Patiënten kunnen daardoor diabetische retinopathie (DR) ontwikkelen, een progressieve ziekte die als verdere complicatie ook diabetisch macula-oedeem (DME) met zich mee kan brengen. DME is een zwelling van de macula (het centrale deel van de lichtgevoelige laag aan de achterkant van het oog) als gevolg van ischemie. Ongeveer 93 miljoen volwassenen ter wereld lijden aan DR, de belangrijkste oorzaak van verminderd gezichtsvermogen bij de werkende bevolking. Een op tien personen met DR zal te maken krijgen met de vorm van deze ziekte die het gezichtsvermogen bedreigt. Naarmate de ziekte vordert, kan DR leiden tot wazig, troebel zicht, of een visueel beeld waarin kleuren altijd vaag en flets overkomen. Als DR niet wordt behandeld, kan het uiteindelijk tot blindheid leiden. Al deze symptomen hebben een beslissende invloed op de levenskwaliteit en de dagelijkse activiteiten van de patiënt. Het wordt bijvoorbeeld lastig om auto te rijden, te werken of huishoudelijke klusjes op te knappen. met als gevolg dat het zicht steeds verder vervormd raakt; in sommige gevallen kan dit leiden tot ernstige schade aan het centrale gezichtsvermogen. Ontsteking Permeabiliteit Vasculaire en neurodysfunctie Oedeem Lekken, occlusie & non-perfusie De symptomen van diabetische retinopathie (DR) Bij diabetes hebben de patiënten te hoge bloedglucosewaarden waardoor bepaalde eiwitten veranderingen ondergaan met problemen achterin het oog tot gevolg. In een vroeg stadium beginnen de bloedvaten te lekken (hyperpermeabiliteit), wat ontstekingen achterin het oog veroorzaakt. Dat leidt tot oedeem en de vorming van nieuwe bloedvaten (angiogenese) in het corpus vitreum of verspreid over het netvliesoppervlak. Uiteindelijk leidt dit tot permanente schade doordat er zich littekenweefsel vormt (fibrose). Naarmate de ontsteking uitbreiding neemt, verergert de hyperpermeabiliteit, waardoor er een nieuwe ontsteking ontstaat, met meer oedeem, verdere vorming van nieuwe bloedvaten en littekenweefsel. Deze vicieuze cirkel houdt zichzelf in stand zodat de ziekte steeds verergert. Angiogenese Fibrose Zenuwdegeneratie De symptomen van diabetisch macula-oedeem (DME) DME doet zich voor wanneer er vloeistof lekt in de macula (het centrale gedeelte van de lichtgevoelige laag achterin het oog). Daardoor kan de macula verdikken en opzwellen, Perspectieven

19 Diabetische oogaandoeningen 17 ooggemeenschap WE MOETEN DE HANDEN IN ELKAAR SLAAN OM OOGAANDOENINGEN IN DE ONTWIKKELINGSLANDEN TE BESTRIJDEN Dr. Rajat Agrawal, CEO Retina Global Retina Global stelt zich tot doel de wereld te bevrijden van blindheid, meer bepaald degene die samenhangt met netvliesaandoeningen. "Geen enkele andere wereldwijde organisatie richt zich zo sterk op het netvlies als wij", zegt dr. Rajat Agrawal, CEO. Retina Global is vooral werkzaam in ontwikkelingslanden in Afrika en Midden- en Zuid-Amerika, en wenst partnerschappen te sluiten met bedrijven die onderzoek doen naar baanbrekende behandelingen die beantwoorden aan de strengste internationale normen. "In die streken hebben veel patiënten geen toegang tot routineuze netvlieszorg", legt dr. Agrawal uit. "We willen klinische zorg verlenen door retinaspecialisten te sturen naar Afrika en Midden- en Zuid- Amerika. Maar ons uiteindelijke doel is duurzame resultaten behalen. We willen mensen van ginder opleiden tot netvliesspecialisten en ervoor zorgen dat zij hun expertise doorgeven aan de volgende generatie." De pandemie van diabetische retinopathie (DR) is ongetwijfeld ernstiger in de derde wereld. "De patiënten daar beseffen vaak niet dat ze diabetes hebben, laat staan DR. Bovendien moeten ze vaak een lange reis ondernemen naar een kliniek of medisch centrum en kunnen ze daarvoor geen vakantie nemen want dan zijn ze hun gezinsinkomen kwijt. Daarom zien we patiënten vaak pas als de DR al een zeer vergevorderd en ernstig stadium heeft bereikt." "Als ze eerder komen en de nodige geneesmiddelen beschikbaar zijn, proberen we hen te behandelen met anti-vegf's. Daarvoor hebben ze echter herhaaldelijke injecties nodig en vaak lukt het ze niet om daarvoor op tijd terug te komen. Voor hen zou een innovatieve behandeling met minder injecties een godsgeschenk zijn. Daarom zijn we heel nieuwsgierig naar de klinische proeven die bij ThromboGenics in de pijplijn zitten. We willen heel graag de handen in elkaar slaan met de farmasector en met de onderzoekswereld om de strijd tegen netvliesaandoeningen wereldwijd aan te gaan." Dr. Agrawal acht het van cruciaal belang dat patiëntenorganisaties als Retina Global en onderzoeksgerichte ondernemingen als ThromboGenics partnerschappen sluiten voor klinische proeven. "Veel patiënten in de derde wereld hebben nooit eerder te maken gekregen met geneesmiddelen. Die patiënten zijn ideaal voor rekrutering in vroege klinische proeven. Als we samenwerken, kunnen we echt het verschil maken en nieuwe behandelingen vinden die beantwoorden aan de strengste internationale normen", besluit dr. Agrawal. ingevulde behoeften van patiënten daaromtrent. Susan voegt daar haar uitgebreide expertise op het gebied van oftalmologische klinische ontwikkeling aan toe. Samen kunnen we nu de medisch-wetenschappelijke strategie van ThromboGenics voor de toekomst uitstippelen." De voorbije twee jaar heeft het wetenschappelijk team hard gewerkt aan de ontwikkeling van geneesmiddelen voor de behandeling van diabetische retinopathie (DR). Dat is uitgemond in een programma dat in klinische ontwikkeling is en twee andere programma's waarvoor de klinische proeven naar verwachting tegen midden 2018 opgestart worden. Combinatiestudie met THR-317 Een van de middelen, THR-317, een antilichaam tegen de menselijke placentaire groeifactor, wordt momenteel beoordeeld als mogelijkheid om diabetisch macula-oedeem (DME) te behandelen bij patiënten met diabetes mellitus. "In preklinische modellen heeft dit middel opvallende farmacologische eigenschappen in vergelijking met de huidige behandelnorm met anti-vegf", licht Jean Feyen toe. "Net zoals anti-vegf grijpt anti-plgf ook in op het oedeemaspect van diabetische retinopathie. Ons onderzoek heeft echter aangetoond dat anti-plgf bovendien een positieve impact heeft op ontstekingen, een ander belangrijk ziektebeeld van DR. Daarnaast is ons middel ook neutraal en misschien zelfs Perspectieven

20 18 Diabetische oogaandoeningen Diabetische oogziekten behandelen DR wordt vaak niet opgespoord, omdat mensen die diabetes hebben in de vroege fasen van de ziekte nog niet doorhebben dat hun gezichtsvermogen achteruitgaat. Het is pas wanneer ze al merken dat hun ogen minder goed werken, dat ze naar de dokter gaan en deze de diagnose kan stellen. Dat betekent dat die mensen inmiddels al in de ernstige fase van DR zijn beland. Het is daarom erg belangrijk om diabetici regelmatig een oogonderzoek te laten ondergaan, met behulp van oftalmoscopie, OCT-scans (optische coherentietomografie) of retinafotografie. Een goede verzorging van diabetes is de beste manier om te voorkomen dat DR verder evolueert. Momenteel bestaan er geen behandelingen die het door DR verloren gegane gezichtsvermogen kunnen herstellen. Wanneer deze ziekte al is geëvolueerd tot de ernstige fase waarin het gezichtsvermogen wordt bedreigd, kunnen er echter nog een paar methoden worden gebruikt om het gezichtsvermogen van de patiënt te behouden. Die methoden zijn onder meer lasertherapie, intravitreale injecties en in sommige gevallen cortisone of een vitrectomie. Deze behandelingen zijn doeltreffend om verdere achteruitgang van het gezichtsvermogen te voorkomen. De anti-vegf-behandeling met herhaaldelijke injecties is echter vrij lastig en ingrijpend voor DR-patiënten en bovendien reageert niet elke patiënt goed op deze therapie. ThromboGenics zag dat deze medische behoefte voor de behandeling van DR en DME nog niet was ingevuld. De onderneming ontwikkelt momenteel een pijplijn van drie innovatieve geneesmiddelen voor de behandeling van diabetische oogziekten. Zo wordt er een PlGF-antilichaam ontwikkeld voor de behandeling van DME. Dit kan mogelijk een meerwaarde bieden als combinatietherapie met de huidige anti-vegf-behandelingen voor DME of DR. Twee andere moleculen, de integrine-antagonist THR-687 en de selectieve plasma kallikreïneremmer THR-149, komen binnenkort ook in de fase van klinische ontwikkeling. lichtjes gunstig voor het neuronale compartiment van het oog en remt het de afzetting van collageen af bij oogkwetsuren ten gevolge van fibrose." ThromboGenics zet momenteel een klinisch fase II-onderzoek met THR-317 op om de doeltreffendheid en veiligheid ervan te onderzoeken in combinatie met anti-vegf voor de mogelijke behandeling van DME. "Het klinisch fase I/IIa-onderzoek met THR-317 was bedoeld om de veiligheid en verdraagbaarheid van THR-317 te beoordelen. We willen ook zien of we met dit programma nog andere kenmerken van diabetische oogaandoeningen kunnen aanpakken, zoals ontstekingen en/of neurodegeneratie", zegt Susan Schneider. "In dat geval zouden we de patiënten mogelijk betere behandelresultaten kunnen bieden. Onze focus op de patiënt helpt ons bij het afbakenen van onderzoeksterreinen, die op hun beurt weer leiden tot doelstellingen voor geneesmiddelenontwikkeling." Jean Feyen vervolgt: "Ons ultieme doel is onderzoek verrichten naar innovatieve, ziektemodificerende therapieën en die therapieën vervolgens ontwikkelen. DR is een chronische en degeneratieve aandoening waar momenteel nog geen passende behandeling voor bestaat. Anti-VEGF's redden het gezichtsvermogen van de patiënt, maar ze genezen de ziekte niet en er moeten ook verschillende injecties in het oog worden gegeven. Als we de ziekte kunnen modificeren door de huidige therapieën te combineren met nieuwe producten die extra voordelen bieden, zou dit ertoe kunnen leiden dat we op termijn minder injecties moeten toedienen." Perspectieven

21 Diabetische oogaandoeningen 19 Voortgezette ontwikkeling van onderzoeksdoelen De laatste fasen in de preklinische ontwikkeling van THR-149 en THR-687 worden momenteel afgerond. "De resultaten wijzen duidelijk op verdere vooruitgang in de klinische proeven die binnenkort van start gaan", zegt Jean Feyen. De middelen zijn twee extra mogelijkheden om DR te behandelen. THR-149, een plasma kallikreïneremmer, zal worden ontwikkeld voor de behandeling van diabetisch macula-oedeem. "Met plasma kallikreïne als gevalideerd doel, bestaat er een grote kans dat dit middel de met DR geassocieerde lekkende bloedvaten kan behandelen", zegt Andy De Deene. Met THR-687, een integrine-antagonist, mikt ThromboGenics op een breder spectrum van DR-kenmerken. "Dit middel kan positieve effecten hebben op ontstekingen en oedeem, maar ook op de vorming van nieuwe bloedvaten. Het is een krachtige combinatie die zowel voor een vroeg als voor een laat stadium van DR kan worden toegepast." ooggemeenschap THROMBOGENICS BLIJFT INNOVATOR OP HET GEBIED VAN BAANBREKENDE THERAPIEËN VOOR DE ACHTERKANT VAN HET OOG Dr. Benjamin Yerxa, CEO van Foundation Fighting Blindness Foundation Fighting Blindness is een wereldwijd actieve non-profitorganisatie die zich inzet voor de verstrekking van behandelingen, preventie en therapieën voor netvliesaandoeningen die blindheid veroorzaken. CEO Benjamin Yerxa ziet een enorme medische behoefte aan neuroprotectie en de preventie van netvliesdegeneratie. "Momenteel worden er massa's R&D-activiteiten opgezet in verband met het netvlies. Tal van mogelijke nieuwe therapieën zijn klaar voor omzetting in klinische studies. Voor mensen die met oogonderzoek en -therapie bezig zijn, is het dus een heel opwindende tijd", zegt Benjamin Yerxa, CEO van Foundation Fighting Blindness. Met de aanstaande klinische proeven voor twee nieuwe middelen in 2018, een nieuw middel dat al klinisch wordt ontwikkeld, en met zijn focus op diabetische retinopathie draagt ThromboGenics bij aan deze positieve evolutie in de behandeling van netvliesaandoeningen. Benjamin Yerxa zegt dat de onderneming altijd al een voortrekker is geweest op dit gebied. "Ik denk dat ThromboGenics doet waar het voor staat, dat maakt de onderneming ook zo sterk geloofwaardig in ons vakgebied. Ze werkt al heel lang aan baanbrekende behandelingen voor netvliesaandoeningen en blijft voortdurend innoveren. Dat onderscheidt haar van veel andere ondernemingen en geeft vertrouwen voor de toekomst." Foundation Fighting Blindness kijkt voortdurend uit naar nieuw onderzoek en houdt de ontwikkeling van baanbrekende therapieën nauwlettend in de gaten. De stichting financiert universitair onderzoek naar nieuwe ontdekkingen of interventies die gebruikmaken van het werkingsmechanisme van aandoeningen. Ze heeft vooral aandacht voor erfelijke en leeftijdsgebonden netvliesaandoeningen, maar Benjamin Yerxa wijst ook op de belangrijke synergieën die zich voordoen bij het onderzoek van genetische oogaandoeningen en bredere indicaties zoals diabetische retinopathie. "De ziekteprocessen vertonen gelijkenissen. Als we een middel zouden kunnen ontdekken en ontwikkelen dat neuroprotectief is en netvliesdegeneratie helpt voorkomen, zou dat niet alleen nuttig zijn voor de behandeling van erfelijke netvliesaandoeningen maar ook voor leeftijdsgebonden en diabetische retinopathieën." Perspectieven

22 20 Diabetische oogaandoeningen Je kun niet in je eentje innovatieve geneesmiddelen ontwikkelen. We streven naar zoveel mogelijk interactie. Dr. Andy De Deene, Global Head of Development ooggemeenschap De suboptimale respons op huidige behandelingen aanpakken "Het is belangrijk dat al onze trajecten losstaan van anti-vegf", voegt Andy De Deene daaraan toe. "Zo verkennen we THR-317 ook in combinatie met anti-vegf's, maar al onze moleculen kunnen ook onafhankelijk werken. Daarom richten we ons ook op patiëntenpopulaties bij wie anti-vegf's niet altijd werken." Diabetes, een systeemziekte, is een wereldwijde pandemie. Daardoor komen er ook veel meer diabetische oogaandoeningen voor. Diabetische retinopathie kan het gezichtsvermogen aantasten en uiteindelijk zelfs tot blindheid leiden. "We zijn ervan overtuigd dat er een stijgende behoefte is aan nieuwe en alternatieve en/of adjunctieve behandelingen die de vele factoren van DR aanpakken en dus kunnen uitmonden in betere resultaten", zegt Susan Schneider. INNOVATIEF ONDERZOEK KAN HET LEVEN VAN MENSEN VERANDEREN Jeff Todd, President & CEO Prevent Blindness US Prevent Blindness bestaat al meer dan een eeuw en heeft een duidelijke missie: blindheid voorkomen en het gezichtsvermogen behouden. De organisatie is voornamelijk gericht op oogaandoeningen in de VS en werkt aan een verbetering van het onderwijs- en overheidsbeleid ter zake. "Partnerschappen met de sector en met biotechondernemingen zoals ThromboGenics zijn voor ons cruciaal", zegt Jeff Todd, President & CEO. "Om grootschalige effecten te kunnen sorteren, is de samenwerking tussen oftalmologen, retinaspecialisten, patiëntenorganisaties, R&D-bedrijven en de farmaceutische sector van cruciaal belang. We moeten allemaal de handen in elkaar slaan om de strijd aan te binden met blindheid en aandoeningen die het gezichtsvermogen bedreigen." niet meer kunnen gaan werken, daardoor word je afhankelijk van anderen. Dat is een aspect waar Prevent Blindness veel aandacht aan besteedt. We willen ervoor zorgen dat die mensen een hoge levenskwaliteit hebben en dat hun leven niet helemaal in het teken staat van hun oogproblemen." Om die opdracht te vervullen wil Prevent Blindness samenwerken met organisaties die problemen proberen op te lossen waar momenteel nog geen behandeling voor is of die bestaande behandelingen willen verbeteren. "Daarom zijn we zo blij dat we met ThromboGenics kunnen samenwerken. Ze beschikken over een innovatieve aanpak van nieuw onderzoek naar oogbehandelingen waar momenteel nog geen therapieën voor bestaan. Hun baanbrekende onderzoek kan het leven van oogpatiënten ingrijpend veranderen en verbeteren", besluit Jeff Todd. "Visuele stoornissen hebben ernstige gevolgen voor het dagelijks leven van de patiënt", vervolgt hij. "Niet meer kunnen autorijden, Perspectieven

23 Diabetische oogaandoeningen 21 Contact met de wereld van de oftalmologie Een belangrijke factor voor het welslagen van de klinische programma's van het bedrijf is de sterke relatie met de wereld van de oftalmologie. "Voor ons is het van cruciaal belang dat we contacten onderhouden met wetenschappers en klinische onderzoekers", zegt Jean Feyen. "We gaan in ons eentje, als bedrijf, geen oogaandoeningen genezen. We hangen af van een brede gemeenschap retinaspecialisten, wetenschappelijke deskundigen en organisaties die opkomen voor patiëntenrechten. Het is onze bedoeling een sterk productieve motor voor de ontdekking van geneesmiddelen te bouwen door de kennis op het terrein te integreren met zorgvuldig gekozen wetenschappelijke samenwerkingsverbanden." Het is van cruciaal belang dat we degelijk wetenschappelijk werk leveren en ons blijven richten op medische behoeften die nog niet zijn ingevuld. We streven naar een diepgaand inzicht in de werkingsmechanismen van diabetische retinopathie en de verschillende factoren die diabetische oogziekten veroorzaken. Daarom raadpleegt ThromboGenics regelmatig verschillende deskundigen tijdens het onderzoek- en ontwikkelingsproces van alle middelen. "Ze dragen kennis bij waaruit we veel opsteken. Die inzichten kunnen we vervolgens toepassen in onze programma's. Voor ons is het essentieel dat we wetenschappelijk gedegen en klinisch relevant werk kunnen blijven leveren", voegt Susan Schneider daaraan toe. "Daarom betekent het veel voor ons dat onze preklinische werkzaamheden gepubliceerd worden in internationale, door collega's getoetste tijdschriften als Experimental Eye Research. Dat toont aan dat ons wetenschappelijk werk van hoge kwaliteit is", zegt Jean Feyen. "Je kun niet in je eentje innovatieve geneesmiddelen ontwikkelen. We proberen zoveel mogelijk contacten te leggen die ons in staat stellen innovatieve geneesmiddelen af te leveren. Dat we opnieuw de wereldwijde rechten op JETREA hebben verworven, heeft ons in dat verband een duwtje in de rug gegeven. We zijn nu écht een wereldwijde speler en daardoor raken we nog beter bekend in de medische wereld", zegt Andy De Deene. "Per slot van rekening gaat onze aandacht eerst en vooral naar de patiënt", beklemtoont Susan Schneider. "Aan de hand van de inzichten die we verwerven via zorgverleners, patiëntenorganisaties en de patiënten zelf hopen we dit uiterst belangrijke aspect in de ontwikkeling van geneesmiddelen nooit uit het oog te verliezen. Op die manier kunnen we blijven werken aan ons potentieel om optimale therapieën aan te bieden voor de behandeling van slepende oogziekten." Tweesprong "In 2018 zal het team zich vooral richten op de operationalisering van de rijke pijplijn voor geneesmiddelen ter behandeling van diabetische oogaandoeningen. Daarbij worden klinische programma's opgestart en zullen de eerste patiënten voor deze klinische proeven worden geworven", zegt Susan Schneider. "We gaan voorts onze programma's verder optimaliseren en ze patiëntgerichter en datagestuurder maken." Intussen kijkt de onderneming al naar de toekomst, met plannen om nog niet ingevulde medische behoeften in het bredere gebied van retinale vaataandoeningen en andere aandoeningen van de achterkant van het oog te verkennen. "We staan op een tweesprong: onze rijke DR-portfolio is volop in ontwikkeling, maar we hebben ook een aantal nieuwe behandeldoelen ontdekt. We zijn van plan om de vinger aan de pols te houden in de wereld van de oftalmologie en te kijken welke strategische trajecten we in de toekomst het beste kunnen verkennen", besluit Jean Feyen. Dr. Susan Schneider, Chief Medical Officer Perspectieven

24 22 Diabetische oogaandoeningen PIJPLIJN WE VERRUIMEN ONZE HORIZON ThromboGenics breidt voortdurend zijn onderzoeksprojecten in een vroege fase uit. We zoeken zo naar nieuwe manieren en moleculen om innovatieve behandelingen te ontwikkelen voor aandoeningen van de achterkant van het oog, met een focus op diabetische oogziekten. Voor een nieuw medicijn beschikbaar wordt voor het grote publiek, ondergaat het een zeer grondig preklinisch en klinisch valideringsproces. ThromboGenics heeft momenteel 1 molecule in klinische ontwikkeling en twee middelen die de klinische fase zullen bereiken in Verdere kandidaat-geneesmiddelen voor de behandeling van diabetische oogziekten worden momenteel verkend en naar verwachting zal ten minste één extra kandidaat in 2018 de ontwikkelingsfase bereiken. ONTDEKKING EN PREKLINISCHE FASE THR-317 (ANTI-PIGF) Klinisch onderzoek voor de behandeling van DR, DME THR-149 (PLASMA KALLIKREÏNEREMMER) Preklinisch onderzoek voor de behandeling van DR, DME THR-687 (INTEGRINE-ANTAGONIST) Preklinisch onderzoek voor de behandeling van DR NIEUWE MOLECULE Niet bekendgemaakt VERWACHT IN 2018 Perspectieven

25 Diabetische oogaandoeningen 23 KLINISCHE FASE I KLINISCHE FASE II VERWACHT H VERWACHT H VERWACHT MID 2018 Perspectives

26 JETREA WERELD- WIJDE BUSINESS UNIT

27 Ten gevolge van een overeenkomst met Novartis verwierf ThromboGenics opnieuw de volledige wereldwijde commerciële rechten op zijn product JETREA, de eerste en enige goedgekeurde farmacologische behandeling voor symptomatische VMA/VMT. Het commerciële team is momenteel actief bezig met het veiligstellen van de zorgcontinuïteit voor patiënten en artsen. ThromboGenics gaat ook na hoe de wereldwijde opportuniteiten kunnen worden aangewend en het nog onbenutte potentieel van JETREA ten volle kan worden gerealiseerd wanneer dit geneesmiddel wereldwijd in de handel wordt gebracht. Sinds JETREA in 2013 voor het eerst op de markt kwam, werd het in meer dan 50 landen goedgekeurd en werden nagenoeg patiënten met het geneesmiddel behandeld.

28 Interview Vinciane Vangeersdaele, Chief Commercial Officer Chief Commercial Officer Vinciane Vangeersdaele is momenteel de wereldwijde business unit van ThromboGenics aan het opzetten JETREA HEEFT OVERAL TER WERELD EEN GROEP ZEER TROUWE GEBRUIKERS

29 Doordat ThromboGenics de wereldwijde rechten op JETREA verwierf van Novartis, heeft het bedrijf nieuwe verantwoordelijkheden. Chief Commercial Officer Vinciane Vangeersdaele is momenteel een operationele business unit aan het opzetten om de zorgcontinuïteit voor artsen en hun patiënten te garanderen. Met onze soepele organisatie kunnen we goed inspelen op de specifieke behoeften van de JETREA -gebruikers, merkt ze op. Vinciane Vangeersdaele is het afgelopen jaar het leidinggevende team van ThromboGenics komen versterken. Met haar ruime ervaring in het op de markt brengen van farmaceutische, onder meer oftalmologische, portfolio's overal ter wereld werd ze aangetrokken door de specifieke strategie van de onderneming die zich richt op de behandeling van aandoeningen van de achterkant van het oog. "Door in te zetten op innovatie kunnen we het leven van de patiënten daadwerkelijk veranderen", zegt ze. "Onze sterke focus moet ons in staat stellen de eindgebruikers werkelijke meerwaarde te bieden en zo het verschil te maken." "In dat verband intrigeert de JETREA -business case me. Er is een groep artsen die dit innovatieve product in de loop der jaren sterk trouw gebleven zijn. Door het te gebruiken bij de correct geselecteerde patiënten, hebben ze gezien hoeveel waarde het heeft bij de behandeling van symptomatische VMA/VMT. Ze blijven de mogelijkheden van dit geneesmiddel ook verder onderzoeken en maken die gegevens bekend. Sinds de OASIS-studie zijn er over JETREA tal van wetenschappelijk onderbouwde publicaties verschenen over het gebruik van dit geneesmiddel bij patiënten. Dat toont aan dat ons product in de belangstelling blijft staan." Symptomatisch VMA/VMT JETREA JETREA is het resultaat van het baanbrekende werk van ThromboGenics op het terrein van farmacologische vitreolysegeneesmiddelen en het is het eerste van dergelijke geneesmiddelen op de markt. JETREA is s werelds enige goedgekeurde farmacologische vitreolysebehandeling voor symptomatische VMA/VMT. Voordien konden patiënten met deze ernstige oogaandoening alleen worden behandeld met observatie, gevolgd door een chirurgische ingreep waarbij het corpus vitreum tijdens een vitrectomie van het netvlies werd losgemaakt. Het traject van de patiënt De patiënt ervaart dat zijn gezichtsvermogen verandert: metamorphopsia (wazig zicht) en/of een maculagat (centrale blindheid). De patiënt raadpleegt een oogarts, die besluit dat de patiënt lijdt aan VMA/VMT in een vroeg stadium. De diagnose wordt gesteld aan de hand van een OCT-scan (optical coherence tomography), een niet-invasieve beeldvormingstechniek die meteen, in real time, hogeresolutiebeelden van het oogweefsel maakt. De oogarts verwijst de patiënt door naar een netvliesspecialist, die de behandelingsmogelijkheden bespreekt met de patiënt. Behandelingsmogelijkheden: Observatie: Hierbij wordt nauwlettend toegekeken en ge-wacht totdat de toestand van de patiënt achteruitgaat en hij of zij in aanmerking komt voor een chirurgische ingreep met herstel-ling van het netvlies. Voor veel patiënten is deze optie echter niet geschikt, aangezien hun netvlies tegen die tijd al onherstelbaar beschadigd kan zijn. Injectie met JETREA : JETREA is de eerste farmacologische mogelijkheid om symptomatische VMA en VMT te behandelen. Het product wordt toegediend via een intravitreale injectie. Het geneesmiddel geeft artsen de mogelijkheid patiënten met de desbetreffende symptomen al in een vroeg stadium te behandelen. Een geslaagde behandeling kan het gezichtsvermogen van de patiënten verbeteren en hen in staat stellen om opnieuw hun dagelijkse activiteiten op te nemen. Ook wordt het verdere verloop van de ziekte erdoor gestopt. Vitrectomie: Voordat JETREA bestond, hadden patiënten met symptomatische VMA/ VMT geen keuze: ze moesten een chirurgische ingreep ondergaan, vitrectomie genaamd, waarbij het corpus vitreum losgemaakt wordt van het netvlies. Vitrectomie is zeer efficiënt, maar kan leiden tot complicaties zoals bloedingen, pijn, postoperatieve ontstekingen en irritatie. Daarom werd deze ingreep doorgaans pas verricht nadat het gezichtsvermogen van de patiënt al aanmerkelijk was achteruitgegaan. Deze aanpak wordt observatie of nauwlettend toezien en wachten genoemd. Perspectives 27

30 28 JETREA Klinische gegevens uit de praktijk Vinciane Vangeersdaele zegt dat ThromboGenics nu aan het onderzoeken is wat retinaspecialisten ertoe aanzet om JETREA te gebruiken voor hun patiënten. "Op die manier tonen we de mogelijkheden ervan aan met bewijsmateriaal uit het echte leven, van echte gebruikers. Door de jaren heen zijn die gebruikers JETREA blijven onderzoeken en hebben ze er inzichten over verworven. Klinische gegevens uit de praktijk kunnen ons helpen beter te begrijpen of en hoe dit geneesmiddel de ziekte afremt en voorkomt dat het gezichtsvermogen van patiënten met svma/ VMT verder achteruitgaat." Een sleutelfactor in het bereiken van sterke resultaten met JETREA is een goede selectie van de patiënten. "Dit werd duidelijk aangetoond door de OASIS-studie met ocriplasmine, waarbij het geneesmiddel werd beoordeeld tijdens een twee jaar durende vervolgstudie. We willen op deze resultaten voortbouwen om te komen tot een duurzame, langetermijnoplossing voor artsen en hun patiënten." JETREA is nu goedgekeurd in meer dan 50 landen en wordt gebruikt voor de behandeling van ongeveer patiënten. "In 18 landen wordt het product ook terugbetaald. Met de bewijzen die we hebben verzameld, zijn we nu ook een terugbetalingsdossier aan het opstarten in België. Dat wordt een mijlpaal aangezien ThromboGenics een Belgische onderneming is", zegt Vinciane Vangeersdaele. Onbenutte mogelijkheden Doordat ThromboGenics de wereldwijde rechten op JETREA verwierf van Novartis, heeft het bedrijf nieuwe verantwoordelijkheden. "We zijn momenteel een operationele business unit aan het opzetten om te kunnen voldoen aan alle voorschriften Perspectives

31 JETREA 29 JETREA (ocriplasmin): een uniek werkingsmechanisme JETREA wordt toegediend via een intravitreale injectie, een unieke procedure die inmiddels routine is geworden voor netvliesartsen en die gemakkelijk uit te voeren is. Het product breekt de eiwitvezels af die de abnormale tractie tussen het corpus vitreum en de macula tot stand brengen waardoor de VMA/VMT wordt veroorzaakt. Door die eiwitten op te lossen, doet JETREA de tractie verdwijnen en komt het corpus vitreum gemakkelijker los van de macula. JETREA kan ook worden gebruik in vergevorderde stadia van VMA/VMT waarin er zich in de macula (het centrale gedeelte van de lichtgevoelige laag achterin het oog) een gaatje bevindt. Als de behandeling slaagt, komt de symptomatische VMA/VMT niet meer terug. Normale scheiding (PVD) Hermodellering van het corpus vitreum leidt tot voortschrijdende liquefactie bij het ouder worden. Symptomatische VMA Onvolledige scheiding kan vitreomaculaire adhesie (symptomatische VMA) veroorzaken, die leidt tot tractie en verstoring van het gezichtsvermogen. Symptomatische VMA opgelost Ocriplasmine die intravitreaal wordt geïnjecteerd verzwakt en vernietigt de eiwitvezels die de adhesie veroorzaken. Zo kan het corpus vitreum van het netvlies worden losgemaakt. Daardoor wordt de tractie opgeheven en verdwijnen de symptomen. Perspectives

32 30 JETREA voor het wereldwijd in de handel brengen van dit product: daarbij moeten we rekening houden met de wet- en regelgeving, de toeleveringsketen, juridische en commerciële overwegingen, enz." "In eerste instantie willen we een vlotte transitie regelen voor de artsen en patiënten. Als kleinere organisatie moeten we onze middelen soepeler kunnen aanpassen om in te spelen op specifieke behoeften van de markt", voegt Vinciane Vangeersdaele daaraan toe. Er worden lokale commerciële teams opgezet in welbepaalde belangrijke landen. "We richten ons vooral op de bestaande markten. Het commerciële team in de VS wordt versterkt. Hun inzicht in het opbouwen van langdurige klantenrelaties zal van onschatbare waarde zijn. Andere beste praktijken uit het verleden in landen zoals Duitsland, Italië of Canada, zullen breder worden toegepast." ThromboGenics zal in de tweede helft van 2018 de reeds verdunde formulering van JETREA ook lanceren buiten de VS. "Dat maakt ons product makkelijker toe te dienen, zodat het voor de zorgverleners een vlottere, snellere en efficiëntere oplossing is", zegt Vinciane Vangeersdaele. Commerciële en wetenschappelijke knowhow combineren Vinciane Vangeersdaele bevestigt dat de overeenkomst met Novartis niet alleen voor JETREA, maar voor de hele onderneming een mijlpaal was. "Nu hebben we werkelijk een mondiale voetafdruk. Door het product over de hele wereld in de handel te brengen, plaatsen we ons dichter bij onze stakeholders, zowel voor JETREA als voor onze pijplijn met geneesmiddelen in de ontwikkelingsfase. Uiteindelijk bieden we immers oplossingen aan dezelfde artsenpopulatie." Het is haar ultieme streven om marktinzichten te verweven met de vroege stadia in de klinische ontwikkeling van de ThromboGenics-portfolio. "Het is fascinerend om nauw te kunnen samenwerken met de R&D-afdeling. Het mooie van ThromboGenics is dat we een echte biotechonderneming zijn die haar eigen product op de markt heeft gebracht. Dat brengt ons dichter bij de eindgebruiker en verschaft ons reële inzichten in wat de markt precies nodig heeft. De combinatie van wetenschappelijke en commerciële knowhow zal de strategie van ThromboGenics voor de toekomst een stevige duw in de rug geven." Perspectives

33 ooggemeenschap OFTALMOLOGEN OPLEIDEN IS ESSENTIEEL VOOR DE BESTRIJDING VAN BLINDHEID IN ONTWIKKELINGSLANDEN Isabelle Verhaegen, Directeur Light for the World Belgium "Vermijdbare blindheid uit de wereld helpen: dat is onze belangrijkste ambitie", zegt Isabelle Verhaegen, directeur van Light for the World. "Voor ontwikkelingslanden, zoals die in Afrika, is het belangrijk om bewustmaking te creëren rond oogaandoeningen. De meeste mensen met cataract weten bijvoorbeeld geeneens dat hun oogaandoening gemakkelijk kan worden behandeld. Voor diabetische retinopathie is de situatie nog erger: de mensen weten vaak niet dat ze diabetes hebben, laat staan dat hun ziekte, als die onbehandeld blijft, kan leiden tot aandoeningen met bedreiging voor het gezichtsvermogen." Light for the World steunt lokale partnerorganisaties die de bevolking in Rwanda, Tanzania en Congo bewust willen maken van deze aandoeningen. "We helpen die lokale partners ook bij het bouwen en inrichten van oogzorgcentra, en bij de opleiding van lokale artsen. We geven beurzen aan studenten die oftalmologie willen studeren en sturen Europese specialisten om lokale artsen een opleiding tot oogspecialist te geven." ThromboGenics steunt Light for the World al sinds "Met de financiële hulp van ThromboGenics hebben we bijvoorbeeld de afdeling oogziekten in een ziekenhuis in Tanzania gesteund en een beurs verstrekt aan een arts die een opleiding tot oftalmoloog wou volgen", zegt mevrouw Verhaegen. Een probleem waar ontwikkelingslanden mee te maken krijgen is het gebrek aan uitrusting en kennis om bepaalde oogaandoeningen te kunnen behandelen. "Dat is zeker het geval voor diabetische retinopathie. Vaak ontbreekt de toegang tot de huidige behandelnorm. De patiënten moeten bovendien telkens weer terugkomen voor injecties, en dat is voor de meesten een enorme hinderpaal. Voor derdewereldlanden zou het een enorme stap vooruit zijn als er gemakkelijker behandelingen worden gevonden die minder ingrijpend en lastig zijn voor de patiënt." "Om blindheid overal ter wereld te bestrijden, moeten alle stakeholders samenwerken: non-profitorganisaties zoals wijzelf, grote farmaceutische bedrijven, de medische en wetenschappelijke wereld, en innovatieve ondernemingen die vooral inzetten op R&D zoals ThromboGenics", besluit Isabelle Verhaegen.

34 ONCURIOUS KANKER- ONDERZOEK

35 Oncurious is een samenwerkingsverband tussen ThromboGenics en VIB, het vooraanstaande Vlaams Instituut voor Biotechnologie. De onderneming spitst zich toe op de ontwikkeling van innovatieve geneesmiddelen voor de behandeling van een breed spectrum aan kankers. In haar klinische proef met TB-403 (anti-plgf) onderzoekt zij alternatieve behandelingsmogelijkheden voor medulloblastoom, een zeldzame levensbedreigende hersentumor bij kinderen. Bovendien ontwikkelt de onderneming een portfolio van immuno-oncologische middelen van de volgende generatie.

36 Interview Prof. dr. Massimiliano Mazzone Prof. dr. Gabriele Bergers Prof. dr. Jo Van Ginderachter Oncurious en VIB sluiten uniek partnerschap voor kankerbestrijding EEN BLIK OP DE TOEKOMST VAN BEHANDELINGEN IN IMMUNO-ONCOLOGIE

37 Oncurious 35 Nu de eerste generatie immunooncologische behandelingen klaar is om op de markt te komen, richten Oncurious en VIB hun blik alweer op de toekomst. Met hun partnerschap streven ze ernaar het aanlooponderzoek naar vijf innovatieve middelen te combineren. De combinatie van behandeldoelen is een unieke kans om betere immuno-oncologische behandelingen van de nieuwe generatie te kunnen aanbieden. Het afgelopen jaar heeft Oncurious met VIB een overeenkomst gesloten voor het verwerven van exclusieve licenties in een portefeuille van vijf innovatieve immuno-oncologische middelen. Deze unieke nieuwe behandeldoelen vloeien voort uit baanbrekend onderzoek in de laboratoria van de VIB-KU Leuven onder leiding van Gabriele Bergers en Massimiliano Mazzone en het VIB-VUB-lab van Jo Van Ginderachter. "Onze labo's hebben elk wel een andere focus", zegt Jo Van Ginderachter. Hij leidt de immunologielaboratoria aan VIB en VUB, waar zijn team onderzoek doet naar immunotherapieën voor verschillende ziekten. Het VIB-KU Leuven-labo van Gabriele Bergers richt zich op de vasculaire niches van tumoren, en Massimiliano Mazzone en zijn team van het Angiogeneselabo van VIB en KU Leuven onderzoeken de inflammatie en angiogenese van tumoren. "We combineren al onze expertise nu voor één gezamenlijk doel: immuno-oncologische therapieën van de volgende generatie vinden", legt Jo Van Ginderachter uit. Combinerende aanpak "De voorbije jaren is aangetoond dat ons immuunsysteem in staat is kankercellen doeltreffend te herkennen en tegen tumoren in het geweer te komen", zegt Jo Van Ginderachter. Verschillende klinische proeven van immuno-oncologische therapieën hebben uitstekende resultaten opgeleverd en sommige daarvan zijn al op de markt gebracht. "Die therapieën van de eerste generatie, zoals 'checkpoint inhibitors', die functioneren als een soort Wie is Prof. dr. Gabriele Bergers? Dr. Gabriele Bergers is professor Oncologie aan de KU Leuven en sinds 2016 groepsleider bij het Centrum voor Kankerbiologie van de VIB-KU Leuven in Leuven. Ze was meer dan 15 jaar professor aan het departement Neurologische Chirurgie, en hoofdonderzoeker aan het Brain Tumor Research Center (BTRC) van het Helen Diller Family Comprehensive Cancer Center aan de University of California, San Francisco. Ze is nog altijd geassocieerd met de UCSF. Ze heeft haar doctoraat in de genetica behaald aan het Instituut voor Moleculaire Pathologie (IMP) en de Universiteit van Wenen, Oostenrijk. Vervolgens verhuisde ze naar de VS voor postdoctorale studies over tumorangiogenese in het laboratorium van dr. Douglas Hanahan aan de UCSF. Ze heeft baanbrekende ontdekkingen gedaan over tumorniches, zowel wat betreft de interacties tussen tumorcellen, het vaatstelsel, en bestanddelen van ontstekingscellen bij het reguleren van de nieuwgroei van bloedvaten (neovascularisatie) en de invasie in diverse muismodellen van hersen-, borst- en pancreaskanker, als het onthullen en inzichtelijk maken van intrinsieke en evasieve resistentiemechanismen van tumoren tegen anti-angiogene therapie. Dr. Bergers heeft verschillende prijzen gekregen voor haar onderzoek, onder meer de Sidney Kimmel, de Program for Breakthrough Biomedical Research Award, de Sandler Opportunity en de Judah Folkman Award. Ze zetelt in de externe adviesraad van verschillende universiteiten en farmaceutische bedrijven en is momenteel ook lid van de redactiestaf van Science. Perspectieven

38 36 Oncurious Over VIB VIB is een strategisch onderzoekcentrum dat zich toelegt op levenswetenschappen en biotechnologie. De resultaten van VIB s toponderzoek worden actief vertaald naar maatschappelijk toegevoegde waarde. VIB omvat 75 onderzoeksgroepen die thematisch georganiseerd zijn in 8 onderzoekscentra. Het techtransfer-team van VIB vertaalt proactief biologische inzichten in nieuwe economische activiteiten, o.a. via het oprichten van start-up bedrijven en afsluiten van partnerschappen met de biotech-en farmaceutische industrie. VIB heeft sinds zijn oprichting in 1996, 20 start-up bedrijven opgericht. VIB neemt ook actief deel aan het publieke debat over biotechnologie door het ontwikkelen en verspreiden van een breed scala aan wetenschappelijk onderbouwde informatie over alle aspecten van de biotechnologie. VIB is gestoeld op een partnerschap met vijf Vlaamse universiteiten - UGent, KU Leuven, Universiteit Antwerpen, Vrije Universiteit Brussel en Universiteit Hasselt. Meer info: poortwachters en het lichaam helpen kankercellen te herkennen en aan te vallen, zijn al succesvol gebleken bij een aantal patiëntengroepen", voegt Gabriele Bergers daaraan toe. Veel kankerpatiënten reageren echter nog altijd niet op die eerste generatie immunotherapieën. "Immunotherapie voor de behandeling van melanoom staat momenteel voorop en werkt goed voor ongeveer 30% van de patiënten. Maar hoe zit het met de andere 70%? De situatie is nog ernstiger voor colon- en pancreaskanker, waar de reactie nagenoeg onbestaand is", legt Massimiliano Mazzone uit. "Daar willen we iets aan doen met onze unieke combinerende aanpak." Gabriele Bergers vervolgt: "We gaan de verschillende strategieën van onze labo's samenvoegen en vijf innovatieve middelen samenbrengen in één R&D-pijplijn. Gecombineerde behandelingsmogelijkheden bieden potentieel veel betere resultaten en kunnen de meeste patiënten bereiken." Het onderzoeksteam wijst op verschillende mogelijke combinaties. "We gaan onderzoeken of onze middelen elkaar kunnen aanvullen en of ze op een unieke manier de strijd tegen de kankercellen kunnen aangaan. Ze Perspectieven

39 Oncurious 37 kunnen eventueel ook worden gecombineerd met immunotherapieën van de eerste generatie zoals checkpoint inhibitors en op die manier betere resultaten opleveren voor de patiënten. Ze zouden de conventionele chemotherapie zelfs kunnen verbeteren, zodat de tumor beter bereikbaar wordt en de aanval daarop gerichter kan worden ingezet." Tumor als complex orgaan Jo Van Ginderachter geeft toelichting bij het baanbrekende onderzoek van het VIB-Oncurious-team waarin naar dat deel van de tumor wordt gekeken dat geen kanker is: "In het verleden werd vaak over het hoofd gezien dat een tumor een zeer complex orgaan is, dat niet alleen uit kankercellen bestaat, maar waar ook normale cellen en bloedvaten in zitten. Dit 'niet-kankergedeelte' van de tumor is van cruciaal belang om de tumor te laten groeien. Daarom is het ook een interessant doel voor een therapie." Een tumor is in feite een zeer complex orgaan dat niet alleen kankercellen maar ook normale cellen en bloedvaten bevat die essentieel zijn voor de groei van de tumor. Wij richten ons op dat deel van de tumor dat niet tot de kanker behoort. Prof. dr. Jo Van Ginderachter Hoofd van het Laboratorium voor Cellulaire en Moleculaire Immunologie, VUB (Vrije Universiteit Brussel), Laboratory of Myeloid Cell Immunology, VIB Center for Inflammation Research Wie is Prof. dr. Jo Van Ginderachter? Jo Van Ginderachter behaalde in 1995 zijn diploma van bio-ingenieur aan de Vrije Universiteit Brussel. In 2002 doctoreerde hij in het Laboratorium voor Cellulaire en Moleculaire Immunologie aan diezelfde universiteit, onder de supervisie van professor Patrick De Baetselier, met een studie over de effecten van het aangeboren en adaptieve immuunsysteem op de groei en metastase van lymfomen in muismodellen. Hij zette zijn postdoctorale opleiding voort in Brussel, met behulp van een beurs met competitief karakter, uitgereikt door Prospective Research for Brussels, en richtte zich daarbij op de identificatie van moleculen op met tumoren geassocieerde macrofagen met therapeutische mogelijkheden. Jo Van Ginderachter werd in 2006 stafwetenschapper bij het Laboratorium voor Cellulaire en Moleculaire Immunologie, in 2010 assistent-professor aan de VUB, in 2012 groepsleider van het Laboratory of Myeloid Cell Immunology bij het VIB en in 2014 gewoon hoogleraar Immunologie aan de VUB. Momenteel geeft hij leiding aan het Laboratorium voor Cellulaire en Moleculaire Immunologie en werkt hij als programmadirecteur van het departement Master of Science in Biomolecular Sciences van de VUB. Hij heeft 88 wetenschappelijke publicaties op zijn naam staan, schreef 4 hoofdstukken in boeken en staat als uitvinder vermeld op 5 octrooien. Daarnaast is hij bestuurslid van de Belgian Immunological Society en van Flanders Vaccine. In zijn labo stelt hij zich tot doel de heterogeniteit van myeloïde cellen (monocyten, macrofagen, dendritische cellen) aan te wenden als in vivo sensor om ontstekingsreacties te volgen en als doelwit voor therapeutische interventie, niet alleen bij kanker, maar ook bij lever- en hersenaandoeningen. Dr. Van Ginderachter was laureaat van de KVIV Studentenprijzen en ontving de Rimaux-Bartier Schenking van het FWO. Hij is extern lid van de adviesraad voor startersondernemingen, organiseert verschillende internationale wetenschappelijke conferenties, is als redactielid verbonden aan het tijdschrift Cancer Research en is recensent voor tal van tijdschriften en subsidieverlenende organen (de Nederlandse vereniging voor kankerbestrijding, de Italiaanse vereniging voor kankerbestrijding, ERC, enz.). Perspectieven

40 38 Oncurious Wie is Prof. dr. Massimiliano Mazzone? Massimiliano (Max) Mazzone studeerde medische biotechnologie aan de Medische faculteit van de Universiteit van Turijn, Italië, en behaalde een doctoraat in Celwetenschap en -technologie aan het Instituut voor kankeronderzoek van Turijn, onder de supervisie van professor Comoglio. In november 2006 verhuisde hij naar België waar hij met een EMBO-Fellowship postdoctoraal onderzoek deed in het labo van professor Peter Carmeliet, aan de universiteit van Leuven. Sinds september 2009 is hij hoofd van het Laboratorium voor Tumorinflammatie en Angiogenese, aan het Centrum voor Kankerbiologie, een onderdeel van het VIB in Leuven. Daarnaast is hij professor Moleculaire oncologie aan de Universiteit van Leuven. Max Mazzone heeft bijgedragen tot de oncologie door inzicht te verschaffen in de mechanismen van kankermetastase en tot de vasculaire biologie door een nieuw fenotype van endotheliaalcellen te identificeren, de 'falanxcel', die deelneemt aan de vorming van gealigneerde bloedvaten in geperfuseerde weefsels. Sinds hij onafhankelijk groepsleider is, richt zijn team zich voornamelijk op onderzoek naar de respons van ontstekingscellen op hypoxische omstandigheden om de bloedstroom te herstellen en de immuunrespons in gunstige zin te reguleren in aandoeningen zoals kanker en ischemische pathologieën. Max heeft belangrijke nationale prijzen ontvangen (prijs van de Belgische Koninklijke Academie, de Italiaanse Lorini Award, de AIRC Prize for Excellence in Science, de EMBO Young Investigator Award, enz.) evenals internationale erkenning (startsubsidie van de Europese Onderzoeksraad (ERC), ERC-proof of concept, ERC-consolidator, EMBO, FEBS, Burgen Award, enz.). Hij is de auteur van 95 papers, met een gemiddelde impactfactor van 21 in eerste of vooraanstaande onderzoekspapers, in totaal aanhalingen, en h-index 39. Hij zetelt in de Raad van Bestuur van verschillende, door collega's getoetste tijdschriften (zoals Cancer Research), hij is zelf recensent bij nagenoeg 20 tijdschriften, en hij is tot dusver uitgenodigd om te spreken op meer dan 60 congressen (onder meer GRC, Keystone, AACR, FEBS-vergaderingen, enz.). Hij heeft momenteel een ERC Consolidator Grant en een EMBO Young Investigator Award. "Conventionele therapieën als chemo en bestraling vertragen de ziekte vaak, in plaats van de tumor te vernietigen. Dat laatste zou voor langdurige genezing zorgen", merkt Massimiliano Mazzone op. "Het probleem is dat een tumor altijd andere manieren zal vinden om verder te groeien, dus vaak is het maar een kwestie van tijd voordat de tumor terugkomt. Als je de positieve kracht leert gebruiken van cellen die de kankercellen van binnenuit aanvallen, dan zou je de ziekte daadwerkelijk kunnen verdrijven. Dat is het basisidee achter immunotherapie: je gaat de lichaamseigen immuuncellen gebruiken om de kanker te bestrijden." Met onze unieke samengevoegde aanpak willen we het onderscheid maken voor patiënten die niet reageren op immunotherapieën van de eerste generatie Prof. dr. Massimiliano Mazzone Hoofd van het Laboratorium voor Tumorinflammatie en Angiogenese, Centrum voor Kankerbiologie VIB-KU Leuven Perspectieven

41 Oncurious kanker onderzoek 39 De complexe micro-omgeving van een tumor oefent echter invloed uit op de activiteit van de immuuncellen. "Je kunt een tumor vergelijken met een normaal functionerend orgaan. Hij is geprogrammeerd voor overleving en zal dus proberen te voorkomen dat immuuncellen binnendringen, bijvoorbeeld door zich te vermommen", zegt Jo Van Ginderachter. "Wij willen nu uitzoeken hoe we dat kunnen omzeilen." Trojaans paard "In wezen willen we een omgeving scheppen die de immuuncellen stimuleert en ze in staat stelt de kankercellen aan te vallen", vervolgt Gabriele Bergers. Haar team werkt aan een concept dat het vaatstelsel in de tumor moduleert. "Het is de bedoeling dat we gespecialiseerde bloedvaten creëren die zorgen voor een betere infiltratie van de immuuncellen in de tumor." "Een andere werking binnen een tumor is de onderdrukking van de immuunfunctie door gespecialiseerde cellen", merkt Jo Van Ginderachter op. "Als we die activiteit van tumoren kunnen verzwakken, kan dit de werkzaamheid van de immunotherapie verbeteren. Dat is precies wat we in mijn labo proberen te doen." Massimiliano Mazzone voegt daaraan toe: "Mijn team doet eigenlijk iets soortgelijks. We zien dat tumoren proberen om het immuunsysteem tegen te werken, door een soort barrière op te werpen. We proberen nu de 'guidance cues' de wegwijzers, zeg maar en de 'verkeerslichten' binnenin de tumor te wijzigen zodat die immuuncellen gaan aantrekken in plaats van ze af te stoten. Een andere manier om tumoren van binnenuit aan te vallen is specifieke cellen, de macrofagen, te heropvoeden. Normaal gezien beschermen die cellen het lichaam, maar de tumor wijzigt ze om zichzelf sterker te maken. Als we ze terug kunnen 'heropvoeden', dus hun originele functie herstellen, gaan ze de kankercellen aanvallen van binnenuit, als een Trojaans paard." Gecombineerde behandelingsmodellen bieden potentieel veel betere resultaten en kunnen de meeste patiënten bereiken Prof. dr. Gabriele Bergers Hoofd van het Laboratorium voor Tumor Micro-omgeving en Therapeutische Resistentie, Centrum voor Kankerbiologie VIB-KU Leuven Samenwerking als sterke meerwaarde VIB Discovery Sciences zal het voortouw nemen bij de preklinische ontwikkeling van deze projecten om op die manier een nieuwe pijplijn van immuno-oncologische geneesmiddelen van de volgende generatie tot stand te brengen. "Het onderzoeksinstituut van het VIB brengt onze labo's samen, met als resultaat intensieve samenwerking tussen onze teams. Dat is een krachtige meerwaarde om vooruitgang te boeken op dit gebied", legt Jo Van Ginderachter uit. "In onze holistische benadering bekijken we de kankerbestrijding vanuit een breed perspectief. Het preklinisch onderzoek in deze aanloopprogramma's kan leiden tot potentiële nieuwe geneesmiddelen voor een zeer breed spectrum van kankers. Daarom is dit project zo opwindend", besluit Gabriele Bergers. Perspectieven

42 BESTRIJDING VAN HERSENTUMOREN BIJ KINDEREN

43 Oncurious 41 Oncurious verricht momenteel een klinisch fase I/IIa-onderzoek met TB-403 (anti-plgf) voor de behandeling van medulloblastoom, een zeldzame en levensbedreigende hersentumor die vooral jonge kinderen treft. De patiëntenwerving is bezig en verloopt in samenwerking met Beat Childhood Cancer. Medulloblastoom is de meest voorkomende kwaadaardige hersentumor en verantwoordelijk voor 20% van alle hersentumoren bij kinderen. Deze zeer agressieve kanker komt voornamelijk voor bij jonge kinderen, tussen 1 en 9 jaar. De huidige behandeling bestaat uit een operatie, gevolgd door chemotherapie, die zeer toxisch is en ongeveer een jaar wordt toegediend. In sommige gevallen moeten de kinderen ook hoge stralingsdoses ondergaan. Dat heeft ernstige nadelige gevolgen voor het IQ van kinderen in de groei, zelfs nadat ze van het medulloblastoom genezen zijn. Omdat beide therapieën heel nadelige neveneffecten hebben, ging Oncurious in op deze niet ingevulde medische behoefte en doet het bedrijf momenteel onderzoek naar TB-403 (anti-plgf) met de bedoeling een alternatieve en innovatieve behandeling aan te bieden. Dit middel is het antilichaam dat de placentaire groeifactor (PlGF) bestrijdt die er de oorzaak van is dat de hersentumor zich ontwikkelt in de hersenen van het kind. Klinische proef aan de gang Preklinische studies met TB-403 hebben al veelbelovende gegevens opgeleverd. De molecule heeft het potentieel om de groei van de tumorcellen tegen te houden, zodat de ziekte niet verder kan evolueren. Naar verwachting zal het middel veel minder toxisch zijn dan chemotherapie. Daarom kan het een alternatieve behandelingsmogelijkheid zijn voor kinderen met medulloblastoom, zonder bijwerkingen voor gezonde weefsels. Momenteel is een klinische fase I/IIa-studie met TB-403 bezig. Het is de bedoeling hiervoor 27 patiënten aan te werven die lijden aan recidief of refractair medulloblastoom, en daarbij de veiligheid van verschillende doses na te gaan. De eerste twee patiëntengroepen er zijn er vier gepland zijn geworven en de proef met het derde dosisniveau vindt momenteel plaats. Voor de werving van de patiënten werkt Oncurious samen met Beat Childhood Cancer. Dit is een samenwerkingsverband van 25 universiteiten en kinderziekenhuizen, Over medulloblastoom Medulloblastoom is een snel groeiende, kwaadaardige, primaire hersentumor. De tumor ontstaat onderaan in het achterste gedeelte van de hersenen, de zogenoemde posterior fossa, die complexe motorische functies zoals het spraakvermogen en het evenwicht regelt. Het is de vaakst voorkomende vorm van kwaadaardige hersentumoren bij kinderen, en neemt 20% van al die hersentumoren voor zijn rekening. In de EU en de VS wordt jaarlijks bij ongeveer 400 nieuwe patiënten de diagnose van medulloblastoom gesteld. Daarbij zijn er dubbel zoveel jongens als meisjes betrokken. De piekleeftijd waarop deze ziekte zich voordoet, ligt tussen 3-5 jaar, en bijna 80% van de patiënten krijgt de diagnose voordat ze 15 jaar zijn. Momenteel wordt medulloblastoom behandeld door de tumor zoveel mogelijk chirurgisch te verwijderen, gevolgd door bestraling van de hersenen en ruggengraat en/of chemotherapie meestal bij oudere kinderen (>3 jaar). Hoewel de behandeling de overlevingskansen doet toenemen, zijn deze therapieën zeer toxisch voor hersenen die zich volop ontwikkelen en worden ze in verband gebracht met hoge morbiditeit. De prognose is ernstiger wanneer het kind jonger is dan 3 jaar, als de tumor niet volledig werd verwijderd, of als er uitzaaiingen zijn naar andere delen van de hersenen of het lichaam. Met een behandeling kunnen 60-65% van de kinderen die lijden aan medulloblastoom met een hoog risico, en 80-90% van degenen bij wie de ziekte niet is uitgezaaid, naar verwachting binnen 5 jaar kankervrij worden verklaard. De behandeling leidt echter vaak tot grote neurocognitieve schade bij kinderen jonger dan 8. Perspectieven

44 42 Oncurious Over Beat Childhood Cancer Beat Childhood Cancer (vroeger The Neuroblastoma and Medulloblastoma Translational Research Consortium (NMTRC) genoemd) is een groep van 25 universiteiten en kinderziekenhuizen, met hoofdkantoor in het Helen Devos Children's Hospital, Grand Rapids, Michigan, die in de hele VS een netwerk van klinische proeven voor kinderkanker aanbiedt. Deze proeven zijn gebaseerd op de werkzaamheden van een groep nauw samenwerkende onderzoekers die verbonden zijn aan laboratoriumprogramma's voor de ontwikkeling van nieuwe behandelingen voor neuroblastoom en medulloblastoom met hoog risico. met hoofdkantoor in het Helen Devos Children's Hospital, dat in de Verenigde Staten een netwerk van klinische proeven voor kinderkanker aanbiedt. Erkenning als weesgeneesmiddel Begin 2017 heeft de Europese Commissie bevestigd dat TB-403 voor medulloblastoom is erkend als weesgeneesmiddel. Die erkenning stelt een farmaceutisch bedrijf in staat gebruik te maken van stimulansen van de Europese Unie om een geneesmiddel te ontwikkelen voor een zeldzame ziekte. Die stimulansen zijn bijvoorbeeld lagere kosten en bescherming tegen concurrentie wanneer het geneesmiddel op de markt komt. TB-403 wordt ontwikkeld door Oncurious in samenwerking met BioInvent International. In juli 2017 wijzigden ThromboGenics en BioInvent hun langetermijnovereenkomst voor de ontwikkeling van een monoklonaal antilichaam. In de gewijzigde overeenkomst neemt BioInvent de leiding van het project voor de ontwikkeling van TB-403 voor alle oncologische indicaties en stijgt zijn aandeel in de economische waarde van de TB-403 van 40 naar 50%. Beide partijen zullen de kosten voor de ontwikkeling van TB-403 voor oncologische indicaties in gelijke mate blijven dragen. Perspectieven

45 About Thrombogenics 43 OVER THROMBOGENICS Behandelingen van de volgende generatie voor vitreoretinale aandoeningen, met focus op diabetische oogaandoeningen ThromboGenics is een biofarmaceutische vennootschap die zich richt op de ontwikkeling van innovatieve behandelingen voor vitreoretinale aandoeningen (ziekten van de achterkant van het oog), met een focus op diabetische oogziekten. Verdere kandidaat-geneesmiddelen voor de behandeling van diabetische oogziekten worden momenteel verkend en naar verwachting zal ten minste één extra kandidaat in 2018 de ontwikkelingsfase bereiken. De pijplijn van ziektemodificerende kandidaat-geneesmiddelen van de onderneming is gericht op de belangrijkste segmenten van de markt van diabetische oogziekten. Momenteel ontwikkelt ThromboGenics THR-317, een PLGF-remmer, in een klinisch fase I/IIa-onderzoek voor de behandeling van diabetisch maculaoedeem. ThromboGenics onderzoekt ook middelen in een late preklinische fase: THR-149, een plasma kallikreïneremmer, en THR-687, een integrine-antagonist. THR-149 zal naar verwachting de klinische fase bereiken in het eerste halfjaar van Voor THR-687 is dat medio ThromboGenics bezit de wereldwijde rechten op JETREA (ocriplasmine), het enige farmacologische vitreolysegeneesmiddel dat is goedgekeurd voor de behandeling van symptomatische vitreomaculaire adhesie (in de VS) en vitreomaculaire tractie (in Europa en elders). ThromboGenics is gevestigd in Leuven, België, en is genoteerd aan de NYSE Euronext Brussel onder het symbool THR. Meer informatie vindt u op Perspectives

46 44 About Thrombogenics Onze missie Onze missie is de ontwikkeling en aflevering van behandelingen van de volgende generatie die achteruitgang van het gezichtsvermogen kunnen voorkomen. We zijn de pionier in de geneesmiddelencategorie van farmacologische vitreolyse met JETREA, momenteel de enige goedgekeurde farmacologische vitreolysebehandeling ter wereld. In de toekomst zullen we ook andere oplossingen ontwikkelen en deze categorie uitbreiden. Voor diabetes, een wereldwijde uitdaging voor de volksgezondheid, zijn we vast van plan om nieuwe en innovatieve behandelingen te ontwikkelen die een oplossing kunnen bieden voor het toenemende aantal diabetesgerelateerde oogziekten. We willen oplossingen aanreiken die ervoor zorgen dat iedereen zijn of haar gezichtsvermogen zo veel mogelijk kan behouden. Bij al ons werk staat de patiënt centraal: als een behandeling goed is voor de patiënt, zullen uiteindelijk alle stakeholders van het bedrijf, zowel intern als extern, daarvan profiteren. Onze organisatie: de mensen achter ThromboGenics te danken is ThromboGenics heeft wereldwijd ongeveer 75 mensen in dienst. De meesten daarvan werken op het hoofdkantoor van het bedrijf in Leuven of in onze kantoren in New Jersey (VS). Het overgrote deel van dit internationale team beschikt over een masterdiploma of een doctorsgraad. Perspectives

47 About Thrombogenics 45 Uitvoerend bestuur Dr. Patrik De Haes Chief Executive Officer Dr. Patrik De Haes heeft meer dan 25 jaar ervaring in de internationale gezondheidszorg, meer bepaald op het gebied van productontwikkeling, marketing en algemeen management. Voordat hij in 2008 CEO van ThromboGenics werd, stond hij aan het hoofd van de business unit Global Insulin Infusion van Roche. Daarvoor was Patrik President en CEO van Disetronic Medical Systems Inc, een producent van medische apparatuur in Minneapolis (VS). Hij leidde ook de wereldwijde ontwikkeling en commercialisering van het eerste biotechnologische product van Sandoz Pharma (nu Novartis) in Zwitserland. Als gewezen voorzitter van FlandersBio is Patrik een actief lid van de lokale en regionale biotech- en biowetenschappelijke gemeenschap in België. Patrik is ook uitvoerend voorzitter van Oncurious nv, een nieuwe oncologische onderneming die werd opgericht door ThromboGenics NV samen met VIB LifeSciences. Patrik heeft een diploma in de Geneeskunde van de Universiteit van Leuven. Dominique Vanfleteren, Chief Financial Officer In januari 2015 stelde ThromboGenics Dominique Vanfleteren als zijn nieuwe Chief Financial Officer (CFO) aan. Dominique heeft meer dan 25 jaar ervaring in verantwoordelijke functies op het gebied van financiën, exploitatie, controle en rapportage in beursgenoteerde internationale biofarmaceutische bedrijven. Voordat hij bij ThromboGenics aan de slag ging, werkte Dominique 12 jaar bij UCB, een mondiale biofarmaceutische onderneming, waar hij een aantal internationale leidinggevende financiële functies bekleedde. De laatste daarvan was CFO van de activiteiten van UCB in de regio Azië/Stille Oceaan, met kantoren in Brussel en Shanghai. Voordat hij bij UCB in dienst trad, werkte Dominique 16 jaar voor GSK. Hij bekleedde een aantal verantwoordelijke financiële functies in Brussel en Londen. De laatste daarvan was Finance Director van de afdeling Diversified Healthcare Services Europe van GSK. Managementteam en Uitvoerend Comité De knowhow en ervaring van ons leidinggevend team in onderzoek, klinische ontwikkeling, commercialisering en financiën garanderen het duurzame succes van ThromboGenics. Het Uitvoerend Comité bepaalt de visie en strategie van de onderneming, terwijl het volledige Managementteam verantwoordelijk is voor de planning en het toezicht op de uitvoering van de strategie. De leden van het Managementteam van ThromboGenics zijn Andy De Deene*, Claude Sander*, Dominique Vanfleteren*, Grégoire Franoux, Isabelle Decoster*, Jean Feyen*, Marc Denayer, Patrik De Haes*, Susan Schneider*, Vinciane Vangeersdaele* en Wouter Piepers. * Leden van het Uitvoerend Comité Perspectives

48 46 About Thrombogenics Raad van Bestuur De vennootschap wordt geleid door een collegiale Raad van Bestuur die het hoogste bestuursorgaan is. De Raad van Bestuur beslist over de waarden en strategie van de vennootschap, over haar bereidheid om risico's te nemen en over de algemene beleidslijnen. De Raad van Bestuur bestaat momenteel uit zes leden: Paul G. Howes Uitvoerend bestuurder Emmanuèle Attout (Investea BVBA) Voorzitter, niet-uitvoerend bestuurder Thomas Clay, Voorzitter Niet-uitvoerend, onafhankelijk bestuurder Dr. Patrik De Haes (ViBio BVBA) Uitvoerend bestuurder Baron Philippe Vlerick Niet-uitvoerend, onafhankelijk bestuurder Dr. David Guyer Niet-uitvoerend bestuurder Perspectives