BOPZ. Gedwongen opgenomen bij Accare

Transcriptie

1 Gedwongen opgenomen bij Accare

2 Deze folder over gedwongen opname is af en toe best lastig om te lezen. Toch willen we je vragen dat wel goed te doen. Als je nog vragen, opmerkingen of klachten hebt, overleg dan met iemand van de groepsleiding, met een behandelaar of met de directeur behandelzaken. Wat is een gedwongen opname? De meeste opnames binnen Accare vinden plaats op basis van vrijwilligheid. Heel soms is een gedwongen opname nodig. Ook minderjarigen kunnen tegen hun wil of tegen de wil van hun ouders worden opgenomen. Een gedwongen opname wil zeggen dat je verplicht wordt opgenomen in een kinder- en jeugdpsychiatrische kliniek. Ook als je zelf niet wilt. Of als je zelf vindt dat het niet nodig is. Een gedwongen opname gebeurt niet zomaar. Criteria voor gedwongen opname er moet sprake zijn van een stoornis van de geest-vermogens, bijvoorbeeld een psychiatrische stoornis; deze stoornis moet gevaar veroorzaken voor de minderjarige zelf of voor de veiligheid van personen of goederen; het gevaar kan alleen worden afgewend door opname in een psychiatrisch ziekenhuis; de minderjarige en/of de ouders willen geen opname op vrijwillige basis. Daarnaast geldt voor kinderen jonger dan 12 jaar als de ouders geen opname willen; als de ouders het onderling oneens zijn over de noodzaak van opname. Daarnaast geldt voor jongeren van 12 tot 18 jaar als de ouders een opname willen, maar de jongere wil zelf niet; als de jongere zelf wel opgenomen wil worden, maar één van de ouders of beide ouders wil(len) geen opname; als zowel de jongere zelf als ook één van beide of beide ouders geen opname willen. Wanneer kun je gedwongen worden opgenomen? In Nederland kun je alleen gedwongen worden opgenomen als je een (door een psychiater vastgestelde) psychiatrische stoornis hebt en er als gevolg daarvan sprake is van (dreigend) gevaar voor jezelf of anderen. Bijvoorbeeld, omdat je de hardnekkige wens hebt om dood te willen zijn en bijpassende plannen hebt, of anderen ernstig letsel zal toebrengen, of wanneer je jezelf ernstig verwaarloost. Er wordt altijd eerst geprobeerd de situatie op een andere manier op te lossen. Maar als dat echt niet lukt en je wilt je niet laten opnemen, dan is het mogelijk dat je gedwongen opgenomen wordt. Dit is geregeld in een wet, de Wet Bijzondere Opnemingen Psychiatrische Ziekenhuizen, de. Wat betekent een gedwongen opname? Een gedwongen opname betekent dat je verplicht bent om in de kliniek bij Accare te blijven. Dit is tijdelijk, totdat het gevaar is geweken. Gedwongen opname volgens een rechterlijke machtiging (RM) of een inbewaringstelling (IBS) Een gedwongen opname kan op twee manieren worden geregeld: opname via een rechterlijke machtiging (RM) of (als er sprake is van acuut gevaar) spoedopname via een inbewaringstelling (IBS). Gedwongen opname met een inbewaringstelling (IBS) Als er sprake is van onmiddellijk dreigend gevaar, volgt er een spoedopname. Je kunt dan een IBS krijgen. Dat betekent dat je binnen 24 uur verplicht wordt opgenomen in een psychiatrisch ziekenhuis, zoals Accare. Dit gebeurt alleen als er sprake is van acuut gevaar. Een IBS is een officiële beslissing van de burgemeester. Het kan ook zijn dat je al vrijwillig bent opgenomen binnen Accare en je ook in de kliniek gevaar veroorzaakt voor jezelf of anderen. In het uiterste geval moet er dan worden ingegrepen tegen je wil. Dan is het ook nodig dat er een IBS wordt aangevraagd. 2 3

3 Wie kan een IBS aanvragen? je ouders of je familie; je voogd; de officier van justitie; een behandelaar. Hoe gaat een IBS in z n werk? De burgemeester beslist of je gedwongen opgenomen moet worden met een IBS. De burgemeester neemt die beslissing nadat een niet-behandelend psychiater een geneeskundige verklaring heeft opgesteld. Daarom komt er een psychiater bij je langs om je te onderzoeken. Een gedwongen opname is alleen mogelijk, wanneer een psychiater vermoedt dat je én lijdt aan een psychiatrische stoornis én deze psychiatrische stoornis een onmiddellijk gevaar voor jezelf of voor iemand anders oplevert. Het gevaar kan alleen door opname in een kinder- en jeugdpsychiatrisch ziekenhuis worden weggenomen of voorkomen. Hoe gaat het verder? Na de opname stuurt de burgemeester de IBS-verklaring en de geneeskundige verklaring naar de officier van justitie. Deze legt de stukken voor aan de rechter. Binnen drie werkdagen nadat de rechter de stukken heeft ontvangen volgt een gesprek van die rechter met jou. Bij dit gesprek krijg je gratis bijstand van een advocaat. Daarna beslist de rechter of je gedwongen opgenomen moet blijven. De gedwongen opname met IBS duurt dan drie weken vanaf de beslissing van de rechter. Wanneer stopt de IBS? Zodra het gevaar geweken is, wordt de IBS opgeheven. Je kunt dan naar huis of je kunt de behandeling voortzetten op vrijwillige basis. Als er na 3 weken nog steeds sprake is van een gevaar voor jezelf of anderen, kan de behandelend psychiater een rechterlijke machtiging aanvragen bij de officier van justitie (zie hierna). In dat geval duurt de IBS nog maximaal drie weken. Gedwongen opname met een rechterlijke machtiging (RM) Een gedwongen opname via een RM betekent dat de rechter met zo n machtiging toestemming geeft dat je tegen je wil wordt opgenomen in een psychiatrisch ziekenhuis, zoals Accare. Je krijgt altijd eerst een voorlopige machtiging: je wordt dan tijdelijk opgenomen. Het kan ook zijn dat je al vrijwillig bent opgenomen binnen Accare en je ook in de kliniek gevaar veroorzaakt voor jezelf of anderen. In het uiterste geval moet er dan worden ingegrepen tegen je wil. Dan kan het nodig zijn om een RM aan te vragen. Wie kan een RM aanvragen? je ouders of je familie; je voogd; de officier van justitie. Een behandelend psychiater kan niet rechtstreeks een RM aanvragen bij de rechter. Deze aanvraag verloopt via de officier van justitie. Hoe gaat een RM in z n werk? De rechter beslist of je gedwongen opgenomen moet worden met een RM. De rechter neemt de beslissing nadat een psychiater een geneeskundige verklaring heeft opgesteld. Daarom komt er een psychiater bij je langs om je te onderzoeken. Een gedwongen opname is alleen mogelijk wanneer een psychiater vindt dat je én lijdt aan een psychiatrische stoornis én dat deze psychiatrische stoornis een gevaar voor jou zelf of voor iemand anders oplevert. De inschatting daarbij is dat het gevaar alleen door opname in een kinder- en jeugdpsychiatrisch ziekenhuis kan worden weggenomen of voorkomen. Je krijgt een gratis advocaat die je bij de procedure zal bijstaan. De rechter zal onderzoeken of het terecht is dat je gedwongen wordt opgenomen. Dit gebeurt in een hoorzitting. Bij deze hoorzitting ben jezelf aanwezig samen met je advocaat. Ook is de psychiater die de geneeskundige verklaring heeft opgesteld aanwezig; eventueel zijn je eigen psychiater en soms ook je familie of andere deskundigen erbij. De rechter luistert naar jouw verhaal en naar het verhaal van de anderen en neemt daarna een beslissing. Als het de eerste keer is, duurt de RM maximaal een half jaar. Bij een verlenging van een bestaande RM duurt dit maximaal één jaar. Wanneer stopt de RM? De RM wordt opgeheven als het gevaar is geweken en het beter met je gaat. Soms kun je met voorwaardelijk ontslag. Dit betekent dat je wel naar huis kunt, maar alleen als je je aan de afspraken/voor waarden houdt. Doe je dat niet, dan kun je alsnog weer gedwongen worden opgenomen. 4 5

4 Wat kun je verwachten in de kliniek als je gedwongen bent opgenomen? 1) Je krijgt een behandelplan Zodra je wordt opgenomen hoor je wie verantwoordelijk is voor jouw behandeling. Deze behandelaar stelt samen met jou en met je ouders een behandelplan op. Daarin staat welke ziekte je hebt en hoe de behandeling eruit ziet en wat jij in de behandeling wilt bereiken. Jij en/of je ouders moeten toestemming geven voor de behandeling. De behandelaar moet daarom goed uitleggen wat er gaat gebeuren en wat de mogelijkheden zijn. Ook moet hij je uitleggen wat hij, eventueel ook met andere behandelaars, met de behandeling wil bereiken, hoe lang het waarschijnlijk gaat duren en hoe groot de kans is dat het lukt. Ook moet hij goede uitleg geven over eventuele medicijnen. 2) Je krijgt een dossier Van het onderzoek en het verloop van de behandeling worden aantekeningen gemaakt, die in het Elektronisch PatiëntenDossier (EPD) worden bewaard. Ook bevinden zich in het dossier bijvoorbeeld vragenlijsten, of brieven van en aan de huisarts of andere specialisten. Stukken die niet in het EPD kunnen worden opgeslagen worden in een papieren dossiermap bewaard. Een groot aantal basisgegevens wordt nu bewaard in het zogenaamde X/Mcaresysteem. Deze administratieve basis- gegevens zijn nodig voor een goed verloop van de behandeling binnen Accare. Je moet dan denken aan adressen, geboortedatum, Burger Service Nummer (BSN) en verzekeringsnummers. De gegevens worden bijvoorbeeld gebruikt voor de financiële afhandeling naar je zorgverzekeraar. Het dossier is eigendom van Accare. Alleen de medewerkers die direct bij jouw behandeling zijn betrokken, hebben toegang tot het dossier en de gegevens in de computer. Dit zijn bijvoorbeeld de arts of psychiater, de vervanger, eventuele andere behandelaars zoals een psycholoog of een ouderbegeleider, maar ook de secretaresse. Al deze medewerkers hebben geheimhoudingsplicht. Anderen hebben, zonder toestemming van jou of je ouders, geen toegang tot het dossier. Wanneer de behandeling wordt overgenomen door een andere afdeling binnen Accare dan gaat het dossier mee naar de nieuwe afdeling, zodat alle medewerkers die bij de behandeling zijn betrokken goed op de hoogte zijn. Wanneer je hiertegen bezwaar hebt, dan kun je dit aangeven. Het dossier moet tenminste vijf jaar bewaard blijven. Pas daarna mag je vragen om je dossier te vernietigen. Normaal gesproken blijft het dossier tenminste 30 jaar bewaard, vanaf het moment dat je 18 wordt. Accare gaat zorgvuldig om met de gegevens van patiënten. Accare geeft zonder toestemming geen informatie over patiënten en hun familie aan mensen die niet bij de behandeling zijn betrokken. Als je bent aangemeld door de huisarts of door Bureau Jeugdzorg, dan worden deze geïnformeerd over je behandeling. Als je hiertegen bezwaar hebt dan kun je dat aangeven bij de behandelaar. Accare zal ook niet zonder je toestemming informatie opvragen bij anderen. Accare heeft een kwaliteitskeurmerk (HKZ). Regelmatig wordt getoetst of de kwaliteit van onze zorg in orde is. Onderdeel van deze toetsing is de screening van het dossier om te kijken of dit aan de eisen voldoet. Dit gebeurt steekproefsgewijs door een externe certificatie-instelling. De medewerker van deze instelling ziet de naam van degene van wie het dossier is maar maakt op geen enkele manier gebruik van de gegevens. Deze medewerker heeft bovendien een beroepsgeheim. De behandelaar is altijd aanwezig bij het inzien van het dossier. Wij gaan ervan uit dat jij of je ouders hiertegen geen bezwaar hebben. Heb je wel bezwaar dan kun je dit bekend maken bij de behandelaar. Het dossier wordt dan uitgezonderd van de steekproef. 6 7

5 Soms is Accare wettelijk verplicht om informatie te verstrekken, bijvoorbeeld als er een indicatiebesluit is van Bureau Jeugdzorg. In dat geval is Accare verplicht om Bureau Jeugdzorg te informeren over de voortgang van je behandeling. In uitzonderlijke gevallen zal Accare zonder toestemming informatie verstrekken aan bijvoorbeeld het Advies- en Meldpunt Kinder mishandeling (AMK) of de Raad van de Kinderbescherming. Dit gebeurt alleen in situaties waarin een kind gevaar loopt en met betrokkenen alles geprobeerd is om de situatie op een andere manier op te lossen. Soms worden video-opnamen gemaakt tijdens het onderzoek en de behandeling. Hiervoor wordt altijd vooraf schriftelijk toestemming gevraagd. 3) Huisregels Op de afdeling waar je verblijft, gelden huisregels; hiervan krijg je een kopie of ze hangen op de afdeling. Deze zijn bedoeld om de gang van zaken op de afdeling en de orde in het ziekenhuis te regelen, zoals de tijden waarop wordt gegeten, bedtijden, hoe om te gaan met alcohol en dergelijke. De huisregels gelden voor alle patiënten. Als er andere afspraken worden gemaakt met jou alleen dan komt dit in je behandelplan te staan. 4) Als je je tegen de behandeling verzet Behandeling is bijna niet mogelijk als je je verzet. Als je je verzet, kun je in principe niet worden behandeld. Als behandeling toch nodig is om gevaar op te heffen, dan kan de behandeling soms tegen je wil worden uitgevoerd. Bijvoorbeeld als je heel agressief bent en een gevaar bent voor jezelf of anderen, kan het nodig zijn om je vast te pakken of voor korte tijd af te zonderen van de rest van de afdeling. Soms staat dit al in je behandelplan, soms ook niet, omdat het onverwacht gebeurt. Ingrijpen tegen je wil gebeurt alleen, als er sprake is van gevaar voor jouzelf of voor anderen en er geen mogelijkheid is voor een andere oplossing. Er zijn verschillende mogelijkheden om in te grijpen, deze heten middelen en maatregelen (M&M): Separatie of afzondering Je wordt dan afgezonderd in een speciale kamer die op slot zit. De separeerruimte is een kale kamer met alleen een matras en een deken. Als het gevaarlijk is om je eigen kleren aan te houden, bijvoorbeeld als je suïcidaal bent, dan kan het nodig zijn om speciale kleding aan te trekken. Tijdens de separatie ziet de groepsleiding je via de camera en komt de groepsleiding ook af en toe langs. Er worden altijd afspraken gemaakt hoe vaak ze langs komen. Het is bovendien de bedoeling dat je zo kort mogelijk en liever niet in deze ruimte bent. Je kunt de groepsleiding op elk moment roepen via een bel. De afzonderingsruimte is ook een kamer die op slot gaat, maar deze is minder kaal dan de separeerruimte. Vaak is er een TV en staan er meubels. Fixatie Je wordt dan zo vastgepakt dat je niet meer kunt schoppen of slaan. Dit is bedoeld voor je eigen veiligheid, maar ook die van anderen. Als je weer rustig bent geworden, word je weer losgelaten. Gedwongen medicatie Je krijgt dan tegen je wil medicijnen toegediend. Deze werken kortdurend en zijn bedoeld om je tot rust te laten komen. Gedwongen vocht of voeding Als je niet wilt eten of drinken en dit leidt tot een levensbedreigende situatie, krijg je via een infuus of neussonde vocht of voedsel binnen. Er wordt altijd gekozen voor de minst ingrijpende M&M. Daarom is het goed om samen met je behandelaar te bespreken welke M&M voor jou het minst ingrijpend is. Wanneer er middelen en maatregelen worden gebruikt, dan wordt dit ook altijd gemeld aan de Inspectie voor de Gezondheidszorg. 8 9

6 5) Beperking van vrijheden Het voeren van telefoongesprekken, de ontvangst van post en bezoek en je bewegingsvrijheid mag worden beperkt. Dit kan alleen als het nadelige gevolgen heeft voor je gezondheid, voor de orde in het ziekenhuis of ter voorkoming van strafbare feiten. Je mag altijd bellen met de PVP, je advocaat, iemand van justitie of de inspecteur. 6) Er is een patiëntenvertrouwenspersoon (PVP) In de kliniek is een PVP. De PVP komt op voor jouw belangen en kan je helpen wanneer je ontevreden bent over je behandeling. Hij kan je helpen om dit te bespreken met de behandelaar of de groepsleiding. Hij kan je ook helpen bij het indienen van een klacht. 7) Klachten Accare heeft een klachtenregeling voor het geval iemand niet tevreden is over zijn of haar behandeling. Het beste is om dit eerst met de hulpverlener zelf te bespreken. Je kunt je klacht ook voorleggen aan de clusterleiding, de divisiedirectie of de Raad van Bestuur. Maar als dit niet lukt of je geeft de voorkeur aan behandeling van een klacht door een onafhankelijke klachtencommissie, dan is dit mogelijk. De klachtencommissie onderzoekt de klacht en doet daarover een uitspraak. De klachtencommissie kan ook bemiddelen om tot een oplossing te komen. De klachtenprocedure is vastgelegd in een klachtenreglement. Dit reglement kun je bij Accare opvragen. 8) Verlof Als het gevaar minder is geworden, kun je tijdelijk met verlof. Bijvoorbeeld door een avond of weekend naar huis te gaan. Dit verlof wordt verleend door de geneesheerdirecteur van het ziekenhuis na advies van je behandelend psychiater. Het verlof mag maximaal 60 uur aaneensluitend duren. Als je een RM hebt, mag je twee keer per jaar langer met verlof: maximaal twee weken per keer. Je moet je dan wel aan de gemaakte afspraken houden, bijvoorbeeld je medicijnen blijven slikken. Als er tijdens het verlof weer een gevaarlijke situatie ontstaat, wordt je weer opgenomen. Verantwoording Deze folder is een bewerking van de folder Als u gedwongen wordt opgenomen in een psychiatrisch ziekenhuis van Stichting Pandora en GGZ Nederland (december 2003)

7 Adresgegevens en telefoonnummers Bestuursbureau en centrale diensten Beilerstraat PJ Assen Postbus AA Assen Telefoon (0592) Fax (0592) Accare Universitair Centrum Kinderen Jeugdpsychiatrie Hanzeplein GZ Groningen Postbus AR Groningen Telefoon (050) Fax (050) Accare Drenthe/Overijssel Fazantenlaan EZ Smilde Postbus ZG Smilde Telefoon (0592) Fax (0592) Accare Forensische Jeugden orthopsychiatrie Noord-Nederland Stationsstraat KW Assen Postbus AH Assen Telefoon (0592) Fax (0592) Klachtencommissie Patiëntenzorg Kinder- en Jeugdpsychiatrie Noord-Nederland t.a.v. secretaris klachtencommissie Postbus AA Assen Telefoon (0592) I.5/Alg/ Meer informatie over Accare kunt u vinden op onze website: 12