Hartcentrum AZ Monica Het jaarverslag van de dienst interventiecardiologie.

Transcriptie

1 Hartcentrum AZ Monica 2017 Het jaarverslag van de dienst interventiecardiologie.

2 Hartcentrum AZ Monica 2017 Het jaarverslag van de dienst interventiecardiologie.

3 VOORWOORD dr. Guy Lenders afdelingshoofd interventionele cardiologie, AZ Monica De dienst cardiologie van AZ Monica heeft de laatste jaren een aanzienlijke groei doorgemaakt. Op dit ogenblik is er een samenwerkingsverband tussen 13 cardiologen en 4 consulent-cardiologen rechtstreeks verbonden aan ons hartcentrum. In het jaar 2017 maakten we een globale groei door van 20-25% met meer dan 1500 diagnostische coronaire onderzoeken en meer dan 550 PCI s (percutane coronaire interventies). Ook zijn we geëvolueerd naar meer gespecialiseerde zorg in verschillende andere subdisciplines. Deze uitbouw is ontstaan uit de inspanningen van de toenmalige associatie cardiologie en de huidige directie en hoofdarts die de B2-erkenning behaald hebben. Door deze erkenning kon het reeds bestaande cathlab uitgebouwd worden tot een interventiecentrum. Dit met het UZA als gewaardeerde partner, zowel bij de opstart als nu nog steeds voor cardiochirurgie, gespecialiseerde electrofysiologie en structureel hartlijden. Dit jaarverslag is een weerspiegeling van het enthousiasme en engagement dat ieder van ons kenmerkt. Na de groeipijnen van de eerste jaren, zijn we op heden echter geslaagd in onze belangrijkste missie: Inno vatieve en kwaliteitsvolle interventionele cardiologische zorg, georganiseerd rond de patiënt. Dit gebaseerd op enerzijds enthousiasme en deskundigheid van de nieuwe generatie cardiologen en anderzijds op de ervaring en nodige flexibiliteit bij de reeds aanwezige staf. Het is nog steeds dit evenwicht dat ons team definieert en zich reflecteert in de zorg die we dagelijks leveren aan onze patiënten. Dit jaarverslag is een weerspiegeling van dit enthousiasme en het engagement dat ieder van ons kenmerkt. De cijfers bewijzen de nood aan een acuut hartcentrum in Antwerpen-Oost en de uitgevoerde kwaliteitsregistraties staan voor onze missie om een referentie in acute interventiecardiologie te worden. We zijn dan ook fier op de vorderingen die we gemaakt hebben, op de positie waar we nu staan en op de zorg die we dagelijks leveren aan onze patiënten. Het behoeft geen betoog dat er bij de start van de inter ventie cardiologie in AZ Monica in 2014, toch enige scepsis leefde over het welslagen van dit project. Ik moet eerlijk toegeven dat ook ik hier met de nodige twijfels aan begonnen ben. Hoe gaat dit uitdraaien? Hoe bouw je een hartcentrum uit? Hoe verander je de richting/denkwijze waarmee een dienst de laatste jaren succesvol was? Ik wil iedereen bedanken die dit jaarverslag mee mogelijk heeft gemaakt: communicatieverantwoordelijke Lieve Dierickx alsook de collega-stafleden, directie en de verpleging van de diensten cathlab en hospitalisatiediensten D2 en B2 die een bijdrage hebben geleverd. 4 Jaarverslag cardiologie

4 INHOUD Voorwoord 5 De rol van cardiologie in AZ Monica en de ziekenhuisgroepering 9 AZ Monica voorgesteld 10 Cardiologie in AZ Monica 13 - Het team 15 - Interventionele cardiologie 21 - Niet-invasieve cardiologie 29 - Verblijfsafdeling 33 - Consultaties 35 De toekomst van het hartcentrum AZ Monica 39 6 Jaarverslag cardiologie

5 DE ROL VAN CARDIOLOGIE IN AZ MONICA EN DE ZIEKENHUISGROEPERING Geert Smits afgevaardigd bestuurder Als ziekenhuis zijn we terecht trots op de verwezenlijkingen van onze dienst cardiologie in de afgelopen jaren. Er werd geïnvesteerd in nieuwe state of the art apparatuur, in een vernieuwde raadpleging, in een hartbewaking op de verpleegafdeling, in processen om acute patiënten zo effectief mogelijk te laten doorstromen, in kwaliteit maar vooral in mensen. Het team bestaat nu uit een goed evenwicht van jongere en oudere artsen, verpleegkundigen en paramedici met een uitgebreide mix van specialiteiten. Het belangrijkste is echter de gemeenschappelijke visie en strategische aanpak die gedragen wordt door artsen en ziekenhuis. Centraal in de visie is de rol van AZ Monica als regionaal acuut ziekenhuis voor de regio Antwerpen-Oost. We willen acute cardiologische patiënten van deze regio de beste optie geven en dat wordt gerealiseerd door een geïntegreerde aanpak met spoed, cathlab, CCU en onze hospitalisatieafdelingen. De interne samenwerking en het teamwerk garandeert een ideale uitkomst voor onze patiënten. We willen acute cardiologische patiënten van deze regio de beste optie geven. Daarenboven hebben we binnen ons netwerk van ziekenhuizen goede samenwerkingen. De samenwerking met het Universitair Ziekenhuis Antwerpen als tertiair centrum is een absolute meerwaarde. Zo kunnen we onze patiënten het volledige scala van services aanbieden en dit op een kwalitatieve en patiëntvriendelijke manier. Binnen cardiologie/cardiochirurgie wordt de meerwaarde van ziekenhuisnetwerken voor de patiënt in de praktijk aangetoond. Op een ander niveau is er de samenwerking met de lokale huisartsen. Dit vertrekt vanuit de visie dat de huisarts de coördinator van de zorg voor de patiënt is en vanuit het beleid ten aanzien van de eerstelijnszones. Investering in samenwerking tussen huisarts en cardioloog en in de integratie van de processen in de eerstelijnszone en het ziekenhuis is dan ook een belangrijk item. Dit is het eerste jaarverslag van onze dienst. Het duidt op trots op de zaken die al bereikt zijn, op ambitie voor de toekomst maar vooral op de enorme motivatie om onze patiënten de best mogelijke zorg te geven. Veel leesplezier! 8 Jaarverslag cardiologie

6 Ekeren AZ Klina Brasschaat AZ Sint-Jozef (Malle) AZ MONICA VOORGESTELD AZ Monica is een ziekenhuis met twee campussen en een specialistenpraktijk op linkeroever. Het kenmerkt zich door zorg met het accent op een menselijke benadering van de patiënt. Dat weerspiegelt zich ook in de missie: op een vriendelijke, respectvolle manier toegankelijke kwaliteitsgeneeskunde en -zorg aanbieden. Antwerpen AZ Monica Antwerpen Merksem AZ Monica Deurne ZIEKENHUISNETWERK AZ Monica (campus Antwerpen en campus Deurne) vormt een ziekenhuisnetwerk met AZ Klina (Brasschaat), AZ Heilige Familie (Rumst), UZA (Edegem) en AZ Sint-Jozef (Malle). Dit ziekenhuisnetwerk telt samen zes ziekenhuiscampussen in de provincie Antwerpen en zal hun aanbod van zorg op elkaar afstemmen zodat ze elkaar aanvullen. Specialisten uit het ene ziekenhuis verwijzen patiënten door naar een andere campus als daar meer expertise over een bepaalde ziekte aanwezig is. Nadien wordt de patiënt verder behandeld door de oorspronkelijke arts. Zo is hooggespecialiseerde zorg toegankelijk voor elke patiënt in de brede Antwerpse regio. CAMPUS DEURNE Campus Deurne is het regionaal en acuut ziekenhuis voor de regio Antwerpen-Oost met een volledig uitgeruste spoed, inclusief MUG en alle noodzakelijke ondersteunende specialiteiten. De belangrijkste referentiediensten zijn ondermeer orthopedie, mond-kaak- en aangezichtschirurgie, oogheelkunde, interventionele cardiologie en materniteit. AZ Monica, campus Deurne Florent Pauwelslei 1, 2100 Deurne Hoboken UZA Edegem Berchem CIJFERS AZ MONICA Erkende bedden Dagopnames Bevallingen Chirurgische ingrepen Consultaties CAMPUS ANTWERPEN Campus Antwerpen streeft naar een gespecialiseerd afsprakenziekenhuis georganiseerd volgens het concept van de focused factory. Focusklinieken zijn medische praktijken die zich buiten een basisziekenhuis toeleggen op ingrepen en behandelingen met sterk gestandaardiseerde procedures en die ambulant in dagkliniek of met een beperkte hospitalisatie kunnen gebeuren. Het pijncentrum en onze mond- kaak- en aangezichtschirurgie zijn reeds voorbeelden van focusklinieken. Het blijft voor patiënten mogelijk om voor alle medische diensten op consultatie te komen. Ook de consultatiemogelijkheden voor de dienst cardiologie in campus Antwerpen zijn gevoelig uitgebreid. AZ Monica, campus Antwerpen Harmoniestraat 68, 2018 Antwerpen AZ Heilige Familie Rumst Onze missie: samen op een vriendelijke, respectvolle manier toegankelijke kwaliteitsgeneeskunde en -zorg aanbieden. Ziekenhuisopnames Spoedopnames Gemiddelde verblijfsduur 6,63 dagen 6,64 dagen 6,37 dagen Bezettingspercentage 73,2% 75,7% 74,3% Grafiek: Evolutie aantal medewerkers / jaar Grafiek: Evolutie aantal artsen / jaar 10 Jaarverslag cardiologie

7 CARDIOLOGIE IN AZ MONICA 12 Jaarverslag cardiologie

8 HET TEAM De dienst cardiologie kan beroep doen op cardiologen die werkzaam zijn op verschillende campussen en in verschillende ziekenhuizen binnen het netwerk. - Team campus Deurne - Team campus Antwerpen - Consulenten - Cardiologen verbonden aan AZ Sint-Jozef (Malle) en met samenwerkingsverband cathlab AZ Monica. Het team cardiologen in AZ Monica bestaat uit een kern van 13 cardiologen en 4 consulenten. Daarnaast kunnen we ook rekenen op onze medewerkers van het cathlab en de verpleegafdelingen. Maar ook de kennis en expertise van collega's van andere medische disciplines zoals medische beeldvorming, spoedgevallen, intensieve zorgen en nucleaire geneeskunde, is nodig voor excellente zorg. Het AZ Monica telt 1674 medewerkers. Het belang van de patiënt staat voorop, zowel voor de verpleging als voor de artsen. Elkaar aanvoelen en aanvullen als collega s is hierbij belangrijk. - Godelieve, verpleegkundige verblijfsafdeling cardiologie 14 Jaarverslag cardiologie

9 Team campus Deurne 1. dr. Guy Lenders Interventionele cardiologie, structureel hartlijden, zorgmanagement 4. dr. Carl Gillebert Non-invasieve beeldvorming, inspanningsechocardiografie, cardiale MRI 7. dr. Raymond Hokken Interventionele cardiologie, pacemakerimplantatie, STEMI-register Secretariaat Secretariaat campus Deurne route 116 T cardiocd@azmonica.be 2. dr. Bert Everaert 5. dr. Peter Surmont 8. dr. Geert Valgaeren Interventionele cardiologie, complex PCI, studiecoördinator Klinische cardiologie, pacemakerimplantatie, diensthoofd Klinische cardiologie, pacemakerimplantatie, secretaris 3. dr. Christiaan Gillebert 6. dr. Petra Belkova Klinische cardiologie, pacemakerimplantatie, intensivist Non-invasieve beeldvorming, inspanningsechocardiografie, hartfalen 16 Jaarverslag cardiologie

10 1. 2. Team campus Antwerpen 1. dr. Petra Belkova Non-invasieve beeldvorming, inspanningsechocardiografie, hartfalen 2. prof. dr. Christiaan Vrints Interventionele cardiologie, emeritus hoogleraar geneeskunde en cardiologie, emeritus diensthoofd cardiologie UZA Secretariaat Secretariaat campus Antwerpen route 168 T cardioconsca@azmonica.be Cardiologen verbonden aan AZ Sint-Jozef en met samenwerkingsverband cathlab AZ Monica. Door de goede samenwerking tussen de cardiologen van AZ Monica en AZ Sint-Jozef zijn ook de spoeddiensten goed op elkaar ingesteld wat resulteert in een kortere door-to-balloon time voor alle patiënten met een acuut hartinfarct in de brede regio Antwerpen-Oost. Secretariaat Secretariaat AZ Sint-Jozef (Malle) T Door de goede samenwerking tussen de cardiologen van AZ Monica en AZ Sint-Jozef zijn ook de spoeddiensten goed op elkaar ingesteld. Consulenten dr. Farid El Aidi dr. Tom Vandendriessche dr. Axel Ballet dr. Katie Wollaert Klinische cardiologie, coronarografie Interventionele cardiologie (UZA) Interventionele cardiologie, pacemakerimplantatie Klinische cardiologie, coronarografie prof. dr. Steven Haine prof. dr. Vincent Segers dr. Philip Claessens dr. Bram Amsel Interventionele cardiologie (UZA) Interventionele cardiologie (UZA) Interventionele cardiologie, pacemakerimplantatie Klinische cardiologie, peri-operatieve cardiologie, coördinator cardiologie AZ Sint Jozef Malle 18 Jaarverslag cardiologie

11 INTERVENTIONELE CARDIOLOGIE Erkenning van het cathlab In 2012 investeerde AZ Monica in de uitbreiding van het cathlab met een upgrade naar twee volledig uitgeruste katheterisatiezalen die voldoen aan de nood om met hedendaagse technologie innovatieve cardiologische interventies (coronarografie, PCI met stentimplantatie, FFRmetingen, pacemaker-implantaties, ) uit te voeren. ERKENNING Door de gedrevenheid en dagelijkse inzet van onze medewerkers, haalde het cathlab in 2013 de erkenning om naast B1-diensten ook B2-activiteiten uit te voeren. Dit wil zeggen dat er niet meer enkel diagnostische onderzoeken (kijken of er een vernauwing is in de kransslagaders) kunnen gebeuren maar ook therapeutische interventies (het behandelen van die vernauwingen met een ballondilatatie en/of stentimplantatie). Dit bespaart veel tijd en geld in vergelijking met het transfereren van de patiënt naar een ander ziekenhuis. Ook logistiek is dit de logische keuze, zeker gezien het grote hinterland in Antwerpen-Oost én gezien onze drukke dienst spoedgevallen. Door deze erkenning en de deskundigheid van de nieuwe interventiecardiologen kan dus niet enkel de electieve hartpatiënt terecht in AZ Monica maar ook de acute patiënt met een hartinfarct via de dienst spoedgevallen of via een interventie van de MUG-dienst. TOEKOMST Enkel door het verder uitbreiden van onze competenties en het bestendigen van ons patiëntencontact zal de dienst interventionele cardiologie de volgende jaren verder groeien. Er werden in 2018 reeds verschillende initiatieven genomen betreffende klinische studies, intracoronaire beeldvorming, uitvoeren van complexe PCI en CTO-procedures. Ook hierin zal de ondersteunende rol van het Universitair Ziekenhuis Antwerpen een prominente rol spelen én een meerwaarde betekenen voor de patiënt van Antwerpen-Oost. 20 Jaarverslag cardiologie

12 Cathlab in cijfers dr. Bert Everaert De dienst cardiologie is de laatste jaren sterk gegroeid en dit voornamelijk onder impuls van het verwerven van een B2-erkenning voor het cathlab. Patiënten kunnen nu aansluitend aan een diagnostische coronarografie hun behandeling krijgen in AZ Monica. Samen met deze B2-erkenning is de cardiologische staf uitgebreid met 3 interventionele cardiologen. MEER DAN PCI S OP DE TELLER Ook al is het patiëntencontact soms kort, men is je heel dankbaar voor wat je doet. - Sara, verpleegkundige cathlab Tabel 1 geeft een duidelijke stijging van het aantal coronarografiën weer van 32,6% ten opzichte van 2016 en een stijging van 23,8% van het aantal percutane coronaire interventies. De voornaamste indicatie voor PCI was in 2017 stabiel coronair lijden (42,2%). Het aandeel van acute infarcten met ST-elevatie (STEMI) was 15,4%. Onstabiele angor pectoris en non-stemi myocardinfarct waren goed voor 40% van de procedures. Gemiddeld werden 1,4 stents per PCI-procedure gebruikt en 18,5% van de patiënten werd behandeld voor meervatslijden met een multi-vessel PCI Coronarogriafieën PCI Tabel 1. Evolutie coronarografie/pci Onze job is zeer intensief. s Nachts wakker gebeld worden en 20 minuten later in het cathlab een mensenleven redden. - Ben, verpleegkundige cathlab 22 Jaarverslag cardiologie

13 In AZ Monica werd bij 94,2% van de patiënten die een stent kregen, gekozen voor een DES (Drug Eluting Stent) KWALITEIT BOVEN KWANTITEIT De kwaliteit van de gebruikte stents is hoog. Bij de meerderheid van de patiënten wordt gekozen voor een drug-eluting stent (DES). Er is reeds langer aangetoond dat deze gecoate stents een betere outcome op middellange termijn geven aan de patiënt in vergelijking met goedkopere ongecoate metalen stents. In België is de terugbetaling van DES gelimiteerd tot bepaalde categorieën van patiënten en letsels. Dit zet in zekere zin een rem op het veralgemeende gebruik van DES. Ten onrechte! In AZ Monica werd bij 94,2% van de patiënten die een stent kregen, gekozen voor een Drug Eluting Stent (DES). 91,6% 5,6% 2,1% DES/BMS Zonder stent BMS DES 0,7% KWALITEIT METEN Gezien het minder voorkomen van, vooral vasculaire complicaties en het daaraan gekoppelde vermijden van morbiditeit en mortaliteit, is een radiale arteriële toegang te verkiezen boven een toegang via de lies (arteria femoralis). Het percentage PCI-procedures via radiale versus femorale toegang is dan ook een belangrijke kwaliteitsindicator. Het aantal radiale PCI van eigen patiënten bedroeg in ,78% van de procedures. Tijd Contrast Coronarografie 15 min 62 ml PCI 33 min 158 ml Grafiek: Soorten PCI - Stent (2017) Tabel 3: Kwaliteitsindicatoren. Aandeel DES / BMS aandeel femoralis/radialis (bij AZ Monica patiënten) tijd/ contrastgebruik Stabiele angina pectoris - 42,2% Non-STEMI - 27,2% STEMI - 15,4% Instabiele angina pectoris - 12,8% Staged PCI - 2,4% Tabel 2. Indicaties PCI (2017) Femoralis Radialis 44,22% 55,78% Het aantal radiale PCI van eigen patiënten bedroeg in ,78% van de procedures. Een aantal extra kwaliteitsindicatoren worden getoond in tabel 3. Zo is de proceduretijd van zowel diagnostische als interventionele procedures laag, gemiddeld 15 minuten voor een coronarografie en 33 minuten voor een aanvullende PCI (zowel single- als multi-vessel procedures). Het contrastverbruik is laag, gemiddeld 62 ml voor een diagnostische procedure en 158 ml voor een PCI. In 35,9% van de PCI s gebeurde er een extra hemodynamische investigatie van de coronaire stenosen met meting van de fractional flow reserve (FFR). Deze meting geeft een veel nauwkeuriger en juister inzicht in de (functionele) ernst van de vernauwing dan een visuele inschatting. Het aantal onnodige gestente letsels kan zo sterk worden verminderd, wat zowel op korte als op lange termijn de overleving doet stijgen en het aantal complicaties voor de patiënt doet dalen. 24 Jaarverslag cardiologie

14 PATIENT OUTCOMES Een belangrijke outcome parameter om de kwaliteit van een PCI te meten is de acute (eerste 24 uur) en 30-dagen mortaliteit en het (peri)procedurele complicatierisico. We geven hier de cijfers voor AZ Monica weer en dit zowel voor de geplande (electieve) procedures als voor de patiënten met een acuut myocardinfarct (STEMI) die een primaire PCI ondergingen. Deze AZ Monica-cijfers zijn in vergelijking met internationale standaarden zeer goed. In 2017 waren er géén acute overlijdens bij de electieve procedures in AZ Monica. De acute mortaliteit na PCI bij patiënten met een acuut myocardinfarct (STEMI) was laag (3,13% ). De totale acute mortaliteit van alle PCIprocedures onafhankelijk van de indicatie bedroeg 0,65%. Het voorkomen van acute complicaties tijdens PCI was in 2017 beperkt tot 2,17% van onze patiënten. In 1,74% van de PCI s was geen volledige revascularisatie mogelijk. De 30-dagen cardiale mortaliteit na PCI voor STEMI bedroeg eveneens 3,13%. De totale mortaliteit na STEMI is 6,25%, te wijten aan twee extra overlijdens ten gevolge van multi-orgaanfalen op intensieve zorgen. De cardiale mortaliteit tot 30 dagen na een electieve PCI-procedure was met 0,51% zeer beperkt. Dit brengt het totaal aantal cardiale overlijdens op 30 dagen na PCI onafhankelijk van de indicatie STEMI op 1,09% en het totale aantal overlijdens (zowel cardiaal als niet-cardiaal) op 30 dagen na PCI op 1,96%. Deze AZ Monica-cijfers zijn in vergelijking met internationale standaarden zeer goed. Ter vergelijking, een nationale studie in Nieuw-Zeeland in 2017 van alle PCI s uit de periode De totale mortaliteit in Nieuw- Zeeland was 2,25% (AZ Monica: 1,96%). Opgesplitst naar electieve procedures en STEMI was de mortaliteit 0,66% bij electieve en 7,43% bij STEMI-patiënten. Een andere studie van patiënten uit de gerenommeerde Cleveland Clinic uit 2013 toont een totale mortaliteit van 1,99% in een allcomer populatie. Opgesplitst naar electieve procedures, STEMI en alle urgente procedures (inclusief patiënten na cardiaal arrest) was de mortaliteit respectievelijk 0,69%, 6,92% en 9,76% Cathlabmedewerkers 1. Elke De Decker 2. Ben Faes 3. Nadine Strooband 4. Patrick Dagnelie (stralingsdeskundige) 5. Sara Montalto 6. Charisse Oostdijk Onze infrastructuur is top, qua technologie zijn we de betere, het materiaal zoals stents is up-to-date, we volgen ook heel wat opleidingen, patiënten hebben het volste vertrouwen en zijn zeer dankbaar - Elke, verpleegkundige cathlab 26 Jaarverslag cardiologie

15 NIET-INVASIEVE CARDIOLOGIE dr. Carl Gillebert De dienst cardiologie van AZ Monica is de laatste jaren flink uitgebreid op interventioneel vlak, maar ook op vlak van niet invasieve cardiologie wordt volop geïnvesteerd. Subspecialisatie is ook binnen cardiologie onontbeerlijk en daarom wordt ingezet op het aantrekken van cardiologen die zich bezighouden met een specifiek aspect van de niet-invasieve cardiologie. In juli 2017 werd Carl Gillebert als nieuwste lid van de associatie aangenomen na een subspecialisatie in echocardiografie (in het bijzonder 3D transoesofageale echocardiografie (3D-TEE), inspannings echocardiografie (ligfietsecho) en cardiale MRI). Vooruitgang in snel tempo Het is de intentie het echolab in campus Deurne verder uit te bouwen alsook in te zetten op gespecialiseerde echoonderzoeken in campus Antwerpen. Daar werd geïnvesteerd in een high-end echotoestel met 3D mogelijkheid zowel transthoracaal als transoesofagaal. Ook de ligfiets werd geïnstalleerd om fysiologische inspanningsechocardiografie mogelijk te maken. In campus Deurne werd eind 2017 een high-end echo toestel aangeschaft om ook daar 3D TEE mogelijk te maken. 3D TEE heeft een grote meerwaarde om complexe pathologie beter in beeld te brengen en betere communicatie met de chirurgen tot stand te brengen om zo tot de beste behandelingsstrategie te komen. Met behulp van de ligfietsecho kunnen dan weer bijzondere inzichten verworven worden bij kleplijden of inspanningsdyspnoe. 28 Jaarverslag cardiologie

16 Er is het laatste decennium in hoge vaart vooruitgang geboekt binnen de kleine maar steeds belangrijker wordende subdiscipline van cardiale MRI, en nu is dit onderzoek al niet meer weg te denken uit de oppuntstelling van sommige cardiale aandoeningen. Binnen het kader van een brede cardiale dienstverlening vinden wij het dan ook belangrijk dit te kunnen aanbieden in ons centrum. Vanaf juni 2018 zullen wij dankzij de goede samenwerking met de radiologen dus ook cardiale MRI kunnen aanbieden aan onze patiënten in AZ Monica. Ons speerpunt hierin is de betrokkenheid van de cardioloog, gespecialiseerd in cardiale MRI, bij elk onderzoek. Zo kan dit fysiologische onderzoek een maximale diagnostische meerwaarde opleveren. Vanaf juni 2018 kunnen wij dankzij de goede samenwerking met de dienst radiologie ook cardiale MRI aanbieden aan onze patiënten. - Carl Gillebert, cardioloog Ook hartfalen is een belangrijk toenemend probleem en in het bijzonder hartfalen met bewaarde ejectiefractie is een grote uitdaging. Dit zeker in de alsmaar ouder wordende populatie. In campus Antwerpen is een hartfalenkliniek uitgebouwd met dr. Petra Belkova en prof. Christiaan Vrints. Dr. Belkova heeft specifieke interesse in hartfalen en het cardiorenaal dilemma en werkt hiervoor nauw samen met de collega s van nefrologie en geriatrie op campus Antwerpen. Gezien de toenemende cardiologische activiteit in AZ Monica, is er een concordante stijging in het aantal device-implantaties (pacemakers, reveals, telemonitors) uitgevoerd door dr. Surmont, dr. Valgaeren, dr. Hokken, dr. Claessens en dr. Ballet D-TEE * Cardioversies Inspanningsechocardiografie Nieuwe pacemaker Pacemaker vervanging Reflecties van het diensthoofd dr. Peter Surmont De opstart van het deelprogramma cardiale pathologie B2 in het AZ Monica in 2013 was een geweldige uitdaging. Voordien werden reeds sinds het begin van de jaren negentig diagnostische coronarografieën (deelprogramma B1) uitgevoerd op de campus Antwerpen en vervolgens in de campus Deurne in een eigen katheterisatisatielabo. De hartzorg in de regio Antwerpen-Oost is in samenwerking met het UZ Antwerpen nu naar een state-of-theart en hoogkwalitatief niveau gegroeid. Dankzij de volgehouden inspanningen van alle collega s, directie, het verpleegkundig departement en de logistieke diensten is nu een zeer performant systeem gecreëerd in de interventiecardiologie. Het AZ Monica bezit ook de cardiale zorgprogramma s P en E. Permanente pacemakers: primo implantaties en vervangingen alsook plaatsen van loop recorders gebeuren in de katheterisatie eenheid door het team collega s, gevormd door Raymond Hokken, Geert Valgaeren en mijzelf. Door de demografische groei heeft de diagnostiek en behandeling van hartritmestoornissen het laatste decennium een hoge vlucht genomen. In de loop van 2017 werden 160 pacemakerimplantaties en vervangingen uitgevoerd. Voor ICDs en cardiale resynchronisatietoestellen wordt samengewerkt met de dienst cardiologie van het UZ Antwerpen in het kader van het UCNA (Universitair Cardiologisch Netwerk Antwerpen). De hartzorg in de regio Antwerpen- Oost is, in samenwerking met het UZ Antwerpen, nu naar een state-of-the-art en hoogkwalitatief niveau uitgegroeid. Niet-invasieve procedures Device implantaties 30 Jaarverslag cardiologie

17 VERBLIJFSAFDELING Verpleegafdelingen Patiënten met hart- en vaatziekten kunnen opgenomen worden op de verblijfsafdeling cardiologie D2. Deze afdeling telt 26 bedden, verdeeld over 21 patiëntenkamers. Er is ook een specifieke CCUeenheid met 6 bedden voor patiënten die omwille van acute hartproblemen, intensievere zorgen nodig hebben. Op de afdeling B2 (zowel short-stay cardiologie als gastroenterologie) zijn 24 bedden beschikbaar voor electieve opnames interventiecardiologie en daghospitalisaties coronarografie. Al deze verpleegafdelingen bevinden zich op dezelfde verdieping als het cathlab. Dit maakt het werken efficiënt en onnodige transfers van patiënten worden zo vermeden. Op de dienst intensieve zorgen kunnen beademde patiënten in cardiogene shock en patiënten met een IABP (ballonpomp) gehospitaliseerd worden. AZ Monica beschikt ook over een grote afdeling geriatrie waar hartproblemen bij oudere patiënten met multipathologie in samenspraak met de cardiologen behandeld kunnen worden. Wim Vermeulen Hoofdverpleegkundige short-stay-afdeling cardiologie Verpleegafdeling route 190 T Hospitalisaties cardiologie AZ Monica Tabel 4: Evolutie aantal hospitalisaties / jaar Verpleegkundigen zijn de spreekbuis tussen patiënt en arts. Een goede communicatie is hierbij belangrijk. Als team zijn wij dan ook zeer bereikbaar voor vragen van patiënten en familie. Leen Hapers Hoofdverpleegkundige verblijfsafdeling cardiologie Verpleegafdeling route 67 T Leen, hoofdverpleegkundige verblijfsafdeling cardiologie 32 Jaarverslag cardiologie

18 CONSULTATIES Campus Deurne Uiteraard is voor een uitgebreide cardiale dienstverlening een brede basis van algemene cardiologie nodig, die vooral wordt toegepast via de ambulante raadpleging. Hiervoor werd in campus Deurne een nieuwe polikliniek in gebruik genomen. Bij het ontwerp hiervan werd specifiek gedacht aan de flow van patiënten: ambulante patiënten moeten vaak enkele onderzoeken ondergaan alvorens de resultaten te bespreken, en om dit zo vlot mogelijk te laten verlopen werden 3 straten aangelegd rond een kern met secretariaatsfunctie. Deze cardiologische straat maakt efficiënte dienstverlening mogelijk met een zo kort mogelijke wachttijd voor de ambulante patiënt. Route 116 T cardiocd@azmonica.be Campus Antwerpen Troef van onze poliklinische cardiologie in campus Antwerpen is een 3D-inspanningsechocardiografie. Tijdens de inspanningstest op een ligfiets, wordt bij de patiënt tegelijkertijd een echocardiografie genomen. Meerwaarde is dat tijdens de inspanning de pompbeweging van het hart en de bloeddruk in de longcirculatie bestudeerd wordt. Hierdoor kunnen problemen aan de hartklep en vernauwingen aan de kransslagader beter worden opgespoord. Route cardioconsca@azmonica.be 34 Jaarverslag cardiologie

19 CONSULTATIES IN CIJFERS Consultaties in hospitaal AZ Monica Tabel: Evolutie aantal consultaties / jaar AZ Monica Consultaties in ziekenhuis AZ Sint-Jozef Malle Consultaties Totaal aantal consultaties extra muros Aantal consultaties (2017) Klantvriendelijkheid start bij het maken van een afpraak en eindigt pas als de patiënt tevreden naar huis gaat. - Secretariaatmedewerkers PRIVÉ-CONSULTATIES Het aantal ambulante consultaties steeg evenredig met de toename van het aantal cardiologen, dit zowel in de ziekenhuisraadpleging als in de verschillende privéraadplegingen in Deurne-Noord, Wommelgem, Schoten, Kontich, Antwerpen, Schilde, Essen en Melsele. RAP-CONSULTATIE Op specifieke verwijzing van de huisarts kunnen patiënten binnen de week (of sneller: binnen de 48 uur of op de dag zelf indien vereist) terecht op de RAP-consultatie in zowel campus Antwerpen als Deurne. RAP is een afkorting voor Rapid Access Poli ofwel snel toegankelijke raadpleging. Patiënten komen dan niet via de spoed binnen, maar krijgen wel snel een afspraak. RAP betekent uiteraard niet dat de patiënt haastig wordt geholpen. Elke patiënt wordt uitgebreid ondervraagd en onderzocht. Er wordt ook een echografie van het hart en - indien nodig - een inspannings-ekg gemaakt. De patiënt krijgt dan ook meteen de diagnose. Indien nodig plannen we een extra onderzoek zoals een hartkatheterisatie of een CT-scan van de kransslagaders. Ook dat onderzoek proberen we dan zo snel mogelijk te plannen. Cardiale revalidatie: een nieuw initiatief Vanaf september 2018 zal de dienst cardiologie van AZ Monica nauwer samenwerken met de dienst fysische geneeskunde die de voorbije jaren een excellente expertise heeft opgebouwd rond revalidatie. Om een opstart in cardiale revalidatie mogelijk te maken en zo onze hartpatiënten nog beter te kunnen omkaderen, zullen er verschillende revalidatieprogramma's aangeboden worden. Zowel de patiënt met cardiale klachten (hartfalen, infarct, stenting,...) als de patiënt met een verhoogd cardiovasculair risicoprofiel (preventieve begeleiding) zal kunnen begeleid worden. Het feit dat de dienst revalidatie van AZ Monica campus Antwerpen met de revalidatiekliniek over een fantastische infrastructuur en expertise beschikt, zal niet enkel patiënten maar ook artsen over de streep trekken om te kiezen voor dit gezamenlijke project. Zowel de patiënt met cardiale klachten als de patiënt met een verhoogd cardiovasculair risicoprofiel zal kunnen geholpen worden. 36 Jaarverslag cardiologie

20 TOEKOMST HARTCENTRUM AZ MONICA 38 Jaarverslag cardiologie

21 Anno 2018 ben ik zeer blij met de ontwikkeling van dit zorgprogramma gedragen door een groep jonge dynamische interventionele cardiologen. - prof. dr. Christiaan Vrints BLIJVEN ONTWIKKELEN prof. dr. Christiaan Vrints Emeritus gewoon hoogleraar geneeskunde en cardiologie - Universiteit Antwerpen Emeritus diensthoofd cardiologie - Universitair Ziekenhuis Antwerpen Editor in chief European Heart Journal Acute Cardiovascular Care Senior consulent cardioloog AZ Monica en UZ Antwerpen Toen president Eisenhower meer dan 50 jaar geleden zijn eerste myocardinfarct doormaakte, kreeg hij één maand platte rust en minstens drie maanden inactiviteit voorgeschreven. Wie vandaag een acuut myocardinfarct krijgt, wordt vaak na 3 dagen uit het ziekenhuis ontslagen en kan na enkele weken terug aan de slag, meestal zonder goed besef van het medische gebeuren. Deze indrukwekkende vooruitgang in de behandeling van het acute myocardinfarct danken we aan de ontwikkeling van de interventionele cardiologie en van de STEMI netwerken. Als voorzitter van de Belgische Vereniging voor Cardiologie heb ik 10 jaar geleden de aftrap gegeven van de organisatie van STEMI netwerken in België en van de STEMI database die door mijn naaste medewerker prof. dr. Marc Claeys binnen de werkgroep acute cardiologie succesvol werd geïmplementeerd. Anno 2018 is heel België bedekt door STEMI netwerken en wordt de meerderheid van de acuut myocardinfarcten type STEMI in België door primaire percutane coronaire interventie (PCI) succesvol behandeld. Toen het wettelijk mogelijk werd om binnen een herziening van het zorgprogramma cardiale pathologie, afzonderlijke interventionele cardiologische zorg programma s B1B2 op afstand en in samenwerking met moedercentra met een volledig cardiologisch zorgprogramma B op te richten, heb ik de oprichting ondersteund van een zorgprogramma B1B2 in het AZ Monica binnen een nieuw opgericht Universitair Cardiologisch Netwerk Antwerpen (UCNA). Anno 2018 ben ik zeer blij met de ontwikkeling van dit zorgprogramma gedragen door een groep jonge dynamische interventionele cardiologen opgeleid in het UZ Antwerpen en het buitenland die in samenwerking met de interventionele cardiologen van het UZ Antwerpen zorg dragen voor een bevolking van meer dan inwoners in de oostelijke rand van de stad Antwerpen en de hierbij aansluitende Voorkempen. 40 Jaarverslag cardiologie

22 COLOFON Realisatie dr. Guy Lenders mevr. Lieve Dierickx (communicatieverantwoordelijke) Auteurs dr. Bert Everaert dr. Carl Gillebert prof. dr. Christiaan Vrints dhr. Geert Smits dr. Guy Lenders dr. Peter Surmont Cijfers en statistiek Inez Van Maanen (secretaresse cathlab) Fotografie Evi Polak Concept & creatie omygod.be 42 Jaarverslag cardiologie 2017

23 Campus Antwerpen Harmoniestraat Antwerpen T Campus Deurne F. Pauwelslei Deurne T