Verslaggeving en verslaglegging. De jaarrekening: mag het een onsje minder zijn?

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Verslaggeving en verslaglegging. De jaarrekening: mag het een onsje minder zijn?"

Thomas Jacobs
5 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Verslaggeving en verslaglegging De jaarrekening: mag het een onsje minder zijn?

2 Pagina 2

3 Pagina 3 Rubriek Verslaggeving en Verslaglegging De jaarrekening; mag het een onsje minder zijn Tot medio 2016 heeft Ad Buisman partner bij EY voor vastgoedmarkt meer dan 10 jaar de rubriek IFRS ontwikkelingen verzorgd. Vanaf januari 2017 wordt deze rubriek in een nieuw jasje gegoten en breder dan alleen IFRS getrokken. Onder de titel Verslaggeving en Verslaglegging zal EY maandelijks een onderwerp aan de orde stellen dat direct of indirect met de interne en externe berichtgeving van ondernemingen te maken heeft. Dit betekent niet dat afscheid wordt genomen van IFRSs. Als er belangrijke ontwikkelingen te melden zijn zullen we dit zeker niet nalaten. We beginnen maar eens met waar we mee geëindigd waren de jaarrekening zelf. Reacties naar ad.buisman@nl.ey.com. De geschiedenis van de jaarrekening Als gevolg van de inlijving van het Koninkrijk Holland bij het Franse Keizerrijk in 1810 werd ook in Nederland de Code de Commerce ingevoerd. In 1838 werd de Code vervangen door het Nederlands Wetboek van Koophandel dat tot 1929 van kracht bleef. De rol van financiële verslaggeving werd hiermee officieel geïntroduceerd. De toenmalige wet gebood eenmaal s jaars aan de vennooten opgave te doen van de winsten en verliezen door de vennootschap in het afgeloopen jaar gehad of geleden. Hiermee ontstond feitelijk de plicht om een jaarrekening op te stellen. De jaarrekening is tezamen met het bestuursverslag nog steeds primair een verantwoordingsinstrument waarin de directie verantwoording aflegt aan aandeelhouders en andere belanghebbende over het gevoerde beleid en inzicht geeft in de financiële prestaties en de financiële positie van de onderneming. Doel jaarrekening Op basis van de huidige Nederlandse wet (artikel 362 lid 1 Titel 9 Boek 2 BW) dient de jaarrekening volgens normen die in het maatschappelijk verkeer als aanvaardbaar worden beschouwd een zodanig inzicht te verschaffen dat een verantwoord oordeel kan worden gevormd omtrent het vermogen en het resultaat alsmede voor zover de aard van een jaarrekening dat toelaat omtrent de solvabiliteit en de liquiditeit van de rechtspersoon. Dat klinkt eenvoudig en is ook helder opgeschreven. Het gaat dus vooral om inzicht. Maar hoe geven we dit inzicht? Belangrijke referenties betreffen de genoemde Nederlandse wet (met name Titel 9 Boek 2 BW) de Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving en International Financial Reporting Standards (IFRSs). In dit artikel beperken we ons wat betreft de financiële verslaggeving tot de laatste bron. Jaarrekeningrecht anno 2016 Zoals in de inleiding gesteld hebben we meer dan 10 jaar over ontwikkelingen in IFRSs geschreven in vastgoedmarkt. Dat zijn meer dan 100 artikelen over alleen IFRSs. Hoe kan het zijn dat daar zo veel over te schrijven is? Dat is simpel te verklaren. Anno 2016 beslaat de officiële publicatie van de standaarden van de International Accounting Standards Board (IASB) meer dan bladzijden. De jaarlijkse gezaghebbende publicatie International GAAP van EY waarin tekst en uitleg wordt gegeven over IFRSs bevat zelfs meer dan bladzijden. Dat zijn heel veel pagina s om duidelijk te maken hoe op een verantwoorde wijze inzicht kan worden verschaft in de financiële situatie en de financiële prestaties van een onderneming.

4 Pagina 4 Maar er is nog meer heel veel meer Mede onder toedoen van de Europese Unie verschijnen er elk jaar wel weer nieuwe vereisten gericht op het verstrekken van meer berichtgeving. Of het nu over milieu diversiteit belastingen corporate governance risico s bestuurdersbeloningen of ondernemingsbeleid gaat kennelijk vinden onze wetgevers dat er nog steeds niet genoeg inzicht wordt geboden en dat het allemaal nog meer moet zijn. Daarnaast zijn het met name analisten en institutionele beleggers die nog allemaal aanvullende informatie wensen in de vorm van kengetallen en aanvullende overzichten en rapportages over specifieke onderwerpen zoals milieubeleid en duurzaamheid. En ja toegegeven accountants werken er hard aan mee want toezichthouders eisen strikte naleving. En noch de CFO noch de accountant wil zijn vingers branden aan het weglaten van informatie hoe onbelangrijk ook die wettelijk of anderszins is voorgeschreven. Gevolgen voor de jaarrekening en het jaarverslag Sinds 1 januari 2005 zijn beursgenoteerde ondernemingen wettelijk verplicht hun jaarrekening op te stellen volgens IFRSs. Laten we eens kijken welke gevolgen dat heeft gehad voor de omvang van de jaarverslagen ( bestuursverslag en jaarrekening tezamen) van 5 beursgenoteerde vastgoedondernemingen. Dit doen we door de jaarverslagen voor de invoering van IFRSs (2004) te vergelijken met die over het verslagjaar Aantal bladzijden jaarverslag Toename Eurocommercial Properties % Nieuwe Steen % Unibail Rodamco % Vastned Retail % Wereldhave % Totaal % Als je de jaarverslagen uit 2004 leest dan waren dat zeker goede duidelijke en toegankelijke jaarverslagen. Alle genoemde bedrijven gaven toen bijvoorbeeld al een overzicht van hun vastgoedportefeuille. Inmiddels is mede door toedoen van IFRSs 1 de omvang gemiddeld genomen ruim verdubbeld. Dat is een forse toename. Dan denk je toch dat alles wel zo n beetje is gerapporteerd wat er te rapporteren valt maar schijnbaar is dat niet het geval. Op de Nederlandse transparantie index ook wel genoemd transparantieladder een initiatief van het ministerie van Economische Zaken en de NBA scoren de 5 genoemde ondernemingen gemiddeld 100 van de 200 punten. Zijn er dan nog meer pagina s nodig om het allemaal uit te leggen? Invloed op bedrijfsbeleid Lang is gezegd dat de jaarverslaggeving niet van invloed mag zijn op het bedrijfsbeleid. Anno 2016 is dat al lang niet meer het geval. Vastgoedtransacties vinden soms geen doorgang vanwege de boekhoudkundige effecten van een transactie contracten worden aangepast om bepaalde ongewenste IFRSs effecten te ontwijken en er wordt koortsachtig nagedacht over nieuwe contractvormen 1 Andere oorzaken zijn onder andere de invoering van sustainability reporting en in het geval van Unibail Rodamco de groei naar maar liefst 12 landen

5 Pagina 5 bijvoorbeeld om een lease toch maar uit de balans te houden of zelfs om maar vastgoed te kopen in plaats van te huren.

6 Pagina 6 Gaat het dan alleen nog maar om de naleving van regels? Als het gaat om het verschaffen van informatie dan zijn de beginselen van materialiteit en proportionaliteit vandaag de dag ver te zoeken. Substance over Form schijnt definitief uit de woordenboeken te zijn geschrapt. Toch bestaat artikel 362 lid 4 nog steeds. Dit artikel gebiedt min of meer af te wijken van de wet indien dit noodzakelijk is voor het geboden inzicht. In de praktijk zien we echter zelden dat deze regel wordt toegepast. Dit komt ook omdat IFRS zelf een dergelijke uitzondering niet kent. Er mag volgens de IASB alleen verwezen worden naar IFRSs als de standaarden integraal worden toegepast In de concept standaard van 2015 van de IASB over materialiteit wordt echter een eerste poging gedaan dit beginsel beter toe te passen en wordt materiele informatie gedefinieerd als informatie die indien achterwege wordt gelaten van invloed zou kunnen zijn op de beslissingen van gebruikers van de betrokken jaarrekening. De bedoeling is dan dat niet materiele informatie achterwege kan worden gelaten of kan worden samengevoegd met overige informatie. Dit lijkt op een goed eerste begin. Overige transparantie initiatieven In november 2016 schijft de IASB in het voorwoord van het werkplan 2017 Financial statements are tools for company managers to communicate with their investors. To make sure all that communication is as effective as possible we will take a fresh look at how financial information is presented how it is grouped and in what form it is made available. In doing so we will also complete the Disclosure Initiative that we started after the previous agenda consultation. In 2013 gaf de huidige voorzitter van de IASB Hans Hoogervorst al aan dat jaarrekeningen te veel sjablonen bevatten exponentieel in omvang toenemen puur gericht zijn op naleving dat het allemaal veel simpeler kan en ook dat de ISAB zelf het goede voorbeeld gaf door haar jaarrekening met 25% in te korten. Tsja. eerst in meer dan pagina s opschrijven over hoe het zou moeten en dan zeggen dat het eenvoudiger kan en moet. Dat lijkt op het paard achter de wagen spannen. Hoe het ook zei de IASB is bezig met een project gericht op vereenvoudiging. Het project is gestart in 2013 en bestaat uit 4 fases. De eerste twee fases aanpassingen op IAS 1 en 7 zijn afgerond en 2 projecten gericht op aanpassingen op en vereenvoudiging en uniformering van de vereiste toelichtingen zijn nog onderweg. Van één van deze projecten wordt in de loop van 2017 een eerste concept rapportage verwacht. Op zijn minst zal het dus 5 jaar duren voordat het project is afgerond. Dat is feitelijk een bevestiging van de gecreëerde complexiteit. Hoe moet het nu verder Een cliënt van ons zei ooit eens na de zoveelste discussie over de vereiste toelichtingen in de jaarrekening: Schrijf maar op in de jaarrekening wat jullie willen. Ik en onze beleggers snappen het toch niet meer. Ik schrijf wel mijn eigen alternatieve jaarrekening. Dat is krasse taal maar wel begrijpelijk. Het moet en kan eenvoudiger en beknopter. Wellicht moet maar eens een prijs worden uitgereikt aan die onderneming die er in slaagt een jaarverslag van minder dan 100 pagina s te maken. Maar een onderneming kan dit niet alleen. Ook de wetgevers en toezichthouders moeten dan een stapje terug doen. Back to the future!error! Bookmark not defined. 2 Andere oorzaken zijn onder andere de invoering van sustainability reporting en in het geval van Unibail Rodamco de groei naar maar liefst 12 landen

Vergelijkbare documenten

Open vragen 1. Wat zijn stakeholders van een onderneming?

Vragen hoofdstuk 8: Externe verslaggeving Open vragen 1. Wat zijn stakeholders van een onderneming? Externe verslaggeving is, zoals de naam al aangeeft, gericht op het verschaffen van informatie aan partijen