hverleiding Zwolle Samen maken we de stad gezond

Transcriptie

1 Zwolle Samen maken we de stad gezond Lokaal gezondheidsbeleid

2 2 van 15 Inhoudsopgave Inleiding: Gezond leven als verleiding 3 Leeswijzer 3 1. Ontwikkelingen voor gezondheidsbeleid 4 2. Zwols gezondheidsbeleid Uitgangspunten voor lokaal gezondheidsbeleid Speerpunten van het Zwols gezondheidsbeleid 7 Speerpunt 1 Sport en bewegen in de buurt 7 Speerpunt 2 Inzicht verbeteren in de gezondheids- 8 situatie van inwoners Speerpunt 3 Gezond Gewicht 9 Speerpunt 4 Verantwoord Alcoholgebruik 10 Speerpunt 5 Preventief Ouderengezondheidsbeleid 11 Bijlage 13 Synopsis 14

3 3 van 15 Gezond leven als verleiding In de samenleving zijn gezondheid en gezond leven belangrijke thema s. Een goede gezondheid levert veel op. Gezonde mensen hebben veelal een betere kwaliteit van leven, kunnen beter voor zichzelf zorgen en doen minder beroep op de zorg. Ook kunnen ze langer en beter participeren in de maatschappij, of het nu op de arbeidsmarkt is of als vrijwilliger. Gezondheid benoemen mensen vaak als iets belangrijks is in hun leven. In het gezondheidsbegrip van mensen spelen twee aspecten een belangrijke rol: participatie; kunnen doen wat je wilt doen en de beleving van gezondheid; het gevoel dat je energie hebt en lekker in je vel zit. Dat gezonde gevoel kun je ook hebben als je objectief gesproken een ziekte hebt. De stap naar een gezonder leven zet je meestal niet zomaar. De belangrijkste trigger voor mensen om gezonder te gaan leven, is de confrontatie met zichzelf, of dat nu via de spiegel is, via de weegschaal of via de dokter, die hen op de feiten drukt over de toestand van hun eigen lichaam. Om het gezonde leven vol te houden noemen we vaak de rol van zelfbescherming; je bewust niet blootstellen aan de verleidingen van de consumptiemaatschappij. Het rijk stelt dat in het leefstijlbeleid van de overheid en van professionals in de afgelopen jaren de nadruk lag op wat mensen moeten doen of moeten laten. Wat mensen zelf willen en kunnen, is daarin onvoldoende meegenomen. Het rijk wil de omslag maken van gezond moeten leven naar makkelijker toegankelijk maken van gezonde keuzes. In de landelijke nota gezondheidsbeleid getiteld Gezondheid dichtbij heeft de rijksoverheid de uitgangspunten en de thema s en prioriteiten voor de komende vier jaar geformuleerd. De landelijke nota biedt het kader voor onze lokale nota gezondheidsbeleid met de titel Samen maken we de stad gezond. Laat u zich verleiden om gezonder te leven en samen te werken aan een gezonde stad? Erik Dannenberg, wethouder gezondheid Leeswijzer Hierna worden in 2 paragrafen in aansluiting op de landelijke nota de uitgangspunten en speerpunten van het Zwolse gezondheidsbeleid geformuleerd. In paragraaf 1 worden de Wet publieke gezondheid (Wpg) en de ontwikkelingen voor gezondheidsbeleid, de landelijke levensverwachtingen en de stijging van chronisch zieken beschreven. Paragraaf 2 bevat het Zwols gezondheidsbeleid met uitgangspunten en speerpunten.

4 4 van Ontwikkelingen voor gezondheidsbeleid Gestegen levensverwachting en stijging aantal chronisch zieken We zien in Nederland twee duidelijke ontwikkelingen gerelateerd aan gezondheid. Dit zijn de gestegen levensverwachtingen en de stijging van het aantal chronisch zieken. Uit de Volksgezondheid Toekomst Verkenning (VTV) getiteld Van Gezond naar Beter van mei 2010 blijkt dat het redelijk goed gaat met de gezondheid van de Nederlandse bevolking. Onze levensverwachting is tussen 2003 en 2008 met meer dan 2 jaar gestegen tot 78,3 jaar voor mannen en 82,3 jaar voor vrouwen. Toch ligt de levensverwachting in Nederland lager dan in de ons omringende landen en er is sprake van relatief veel ongezond gedrag: roken, bovenmatig alcoholgebruik, een ongunstig voedingspatroon en te weinig lichaamsbeweging. Grofweg 25% van de ziektelast van welvaartsziekten zoals obesitas, diabetes, hart- en vaatziekten, is toe te schrijven aan dit ongezonde gedrag. Verder wordt een groot deel van de ziektelast veroorzaakt door psychische aandoeningen. Depressie is de grootste en snelst groeiende ziekte. Maar ook dementie, angststoornissen en verslavingsproblematiek nemen toe. Diabetes, beroerte en hart- en vaatziekten, en vaak ook depressie zijn ziekten met een chronisch verloop. Het aantal mensen met een of meerdere chronische ziekten zal naar verwachting de komende jaren verder toenemen. Zo zorgt het groeiend aantal ouderen in Nederland ervoor dat het aantal mensen met de aan leeftijd gerelateerde ziekte dementie zal stijgen. De levensverwachting van onze bevolking stijgt (veel) sterker dan het aantal jaren zonder beperking of een chronische ziekte. De stijgende levensverwachting staat dus voor meer jaren waarin zorg wordt gevraagd en niet voor jaren waarin gezond kan worden geparticipeerd. Deze ongezondheid treft vooral de levensverwachting van laagopgeleiden. De verschillen in gezondheid tussen hoger en lager opgeleiden zijn opnieuw groter geworden. Deze ontwikkelingen zijn ook van toepassing in de gemeente Zwolle. We zijn op grond van de Wet publieke gezondheid (mede)-verantwoordelijk voor het beschermen en het bevorderen van de publieke gezondheid.

5 5 van 15 Wet publieke gezondheid (Wpg) De Wet publieke gezondheid (Wpg) regelt de organisatie van de publieke gezondheid en de instandhouding van de GGD. Onder publieke gezondheid wordt verstaan: het domein van preventie van ziekte en bevordering van gezondheid door middel van activiteiten op alle relevante gebieden. In de Wpg staat de preventiecyclus van vier jaar centraal. De cyclus start met de publicatie van de Volksgezondheid Toekomst Verkenning (VTV). Op basis van deze publicatie en de door de Inspectie voor de Volksgezondheid uitgebracht rapport Staat van de Gezondheid, waarin de inspectie verslag doet van de mate waarin gemeenten erin geslaagd zijn om de voornemens in de lokale nota uit te voeren, stelt het Ministerie van VWS de nieuwe landelijke Preventienota op. Op basis van de landelijke Preventienota stellen gemeenten hun lokale nota gezondheidsbeleid voor de komende vier jaar op. De cyclus is rond als de Inspectie na vier jaar weer opnieuw een rapport Staat van de Gezondheid uitbrengt en het RIVM na 4 jaar weer een nieuwe VTV opstelt. Vanaf 1 oktober 2011 dienen gemeenten de landelijke prioriteiten, zoals opgenomen in de landelijke nota gezondheidsbeleid, in acht te nemen. Gemeenten hebben beleidsvrijheid om af te wijken van de landelijke prioriteiten maar moeten dat in de nota wel motiveren. De wettelijke taken die we hebben op het gebied van publieke gezondheid, wordt hoofdzakelijk door GGD IJsselland uitgevoerd. Daarnaast wordt door of onder leiding van GGD IJsselland aanvullend een aantal gezondheidsbevorderende projecten uitgevoerd.

6 6 van Zwols gezondheidsbeleid 2.1 Uitgangspunten voor lokaal gezondheidsbeleid Uitgangspunten De gezondheid en vitaliteit van de inwoners van Zwolle staat centraal. Om de gezondheid en preventie te bevorderen hanteren we de volgende uitgangspunten: gezondheid levert een positieve bijdrage aan de participatiemogelijkheden van inwoners; aanboren van de eigen verantwoordelijkheid en eigen kracht van inwoners; preventieve activiteiten richten op: groepen met een verhoogd risico op gezondheidsproblemen of die al een gezondheidsachterstand hebben en groepen met de meeste kans op gezondheidsbehoud of winst; mensen benaderen in hun directe leefomgeving; versterken van de ketensamenwerking (preventie, zorg); stimuleren van publiek private samenwerking. In Zwolle willen we dat iedereen meedoet. Meedoen en het aanspreken van de kracht van mensen en partijen in de stad staat centraal. Voor de meeste Zwollenaren spreekt dat vanzelf, sommigen hebben daar hulp bijnodig. We weten dat mensen met een (zeer) slechte gezondheid en/of een gering psychisch welbevinden een groter risico lopen om maatschappelijk niet mee te kunnen doen. Voorkomen van ziekte is grote winst voor betrokkenen en hun omgeving, leidt tot een toename van het arbeidsdeelname en een afname van de vraag naar zorg. Preventie en gezondheidsbevordering hebben, naast grote persoonlijke voordelen voor betrokkenen, ook in het perspectief van stijgende zorgvraag grote maatschappelijke voordelen, in termen van productiviteit en participatie, zowel betaald als onbetaald. Uitgangspunt is hierbij wel dat mensen zelf keuzes maken, maar dat die keuzes worden gemaakt in een omgeving waarin de gezonde keuze gemakkelijk is. Aan die omgeving dragen verschillende sectoren bij. De gemeente is verantwoordelijk voor de Wmo, voert het sportbeleid en het integraal jeugdbeleid en hanteert ook een ouderenagenda. Daarbij wordt de gemeente ook verantwoordelijk voor de Jeugdzorg, Begeleiding en andere rijkstaken op gebied van ondersteuning. Dit biedt kansen om verbindingen te leggen die voorheen niet mogelijk waren en er kan maatwerk worden geboden. Bij Welzijn Nieuwe Stijl en in de uitgangspunten voor de Kanteling van de Wmo staat de eigen verantwoordelijkheid en de eigen kracht van mensen centraal. Steeds meer wordt erkend dat preventie de logische eerste stap is; gezond blijven in plaats van herstel van ziekte. Samenwerking tussen gemeenten en zorgverzekeraars

7 7 van 15 kan een domeinoverstijgende aanpak dichterbij brengen. Uitgangspunt is steeds dat behoeften van mensen centraal staan en niet de stelsels of sectoren die de zorg leveren. Voornoemde terreinen vallen onder wat we in Zwolle aanduiden als het sociaal domein. Hierbij kiezen we voor een aanpak waar we een opgave zien zoals bijvoorbeeld het inzetten van de Zichtbare Schakel door middel van de wijkverpleegkundige en het opgave gericht werken. Dit sluit aan bij het stimuleren van preventie en gezondheidsbevordering. 2.2 Speerpunten van het Zwols gezondheidsbeleid Speerpunt 1 Sport en bewegen in de buurt In Zwolle zijn in de afgelopen jaren enkele gecombineerde leefstijlinterventies gestart om de inwoner gezond en fit te houden/te krijgen, zoals de BeweegKuur en Big!Move. De gecombineerde leefstijlinterventies leggen een verbinding tussen publieke gezondheidszorg en de sportsector. Daarnaast zijn verschillende andere initiatieven ontstaan met min of meer dezelfde doelen, zoals de Academische Thuiszorg Werkplaats Overgewicht, consulent aangepast sporten, leefstijlcoach en Zwolle Gezonde Stad. In 120 gemeenten, waaronder Zwolle, zijn lokale netwerken ontstaan van GGD, eerstelijnszorgaanbieders en sport-en beweegaanbieders. In Zwolle heeft ProGez (organisatie voor de regionale ondersteuningsstructuur van de eerstelijnszorg) het initiatief genomen voor het opzetten van het netwerk Gecombineerde Leefstijlinterventies. Deelnemers aan het netwerk zijn: Sportservice Overijssel, SportService Zwolle, GGD IJsselland, Travers, Wijz, MEE, Icare thuiszorg, Pelikaan en de gemeente. Het netwerk heeft onder andere bijeenkomsten georganiseerd met eerstelijns zorgaanbieders en sport-en beweegaanbieders in de wijken, om elkaar beter te leren kennen en uit te wisselen waar over en weer behoefte aan is. Er zijn actuele sociale kaarten beschikbaar, een voor het eerstelijnszorg aanbod, actueel gehouden door ProGez en een voor het aanbod van aangepast sporten en sporten en bewegen voor ouderen, actueel gehouden door Sport service Overijssel. Het kabinet wil een breder en meer passend sport- en beweegaanbod in de buurt stimuleren. Het kabinet kiest bewust om het sport- en beweegbeleid te combineren met gezondheidsbeleid en preventie. Mensen die voldoende sporten en bewegen, leggen daarmee een stevige basis voor een actieve en gezonde leefstijl en verlagen het risico op hartziekten, diabetes, depressie en sommige vormen van kanker. Het lokale sport- en beweegaanbod moeten beter aansluiten op de vraag, zodat mensen zelf kunnen beslissen aan welke sport of beweegactiviteit ze willen deelnemen. Gemeente en de sport hebben hierin een rol, maar ook lokale ondernemers, scholen, zorgpartijen, welzijnsorganisaties en (commerciële) sport- en beweegaanbieders moeten de mogelijkheid hebben hieraan mee te werken.

8 8 van 15 Het Rijk stelt met ingang van 2012 extra middelen beschikbaar voor het aanstellen van buurtsportcoaches. De buurtsportcoaches kunnen verbindingen leggen met verschillende partijen, bijvoorbeeld tussen sport en school, maar ook met de gezondheidszorg, kinderopvang, welzijn en bedrijfsleven. Speerpunt 2 Inzicht verbeteren in de gezondheidssituatie van inwoners De GGD IJsselland voert jaarlijks een onderzoek uit naar de gezondheid en leefstijl in een vierjaarlijkse cyclus: de Volwassenenmonitor (2008), de Kindermonitor (2009), de Ouderenmonitor (2010) en de Jongerenmonitor (2011). De gezondheidsmonitoren worden op stedelijk niveau uitgevoerd en vanaf 2008 (deels) ook op wijkniveau. We gaan een verbeterslag maken in systematisch gebruik maken van de uitkomsten van de gezondheidsmonitoren en we willen de bruikbaarheid voor de aanpak op wijk of buurtniveau vergroten. De komende jaren gaan we de gegevens van GGD IJsselland zo veel mogelijk koppelen met gegevens uit gemeentelijke onderzoeken. Doel hiervan is beter inzicht te krijgen in de gezondheidssituatie op wijk of buurtniveau en in hoeverre deze samenhangt met andere kenmerken van de inwoners in de wijk/buurt. Op basis daarvan kan de aanpak c.q. inzet van interventies gericht op gezondheidsbevordering ingezet worden in die buurten waar de gezondheidsachterstand groot is dan wel waar de kans op gezondheidswinst groot is. Omdat gezondheidsproblemen vaak samengaan met problemen op andere levensgebieden, zoals ook Ruimtelijke Ordening en Verkeer, beogen we de inzet vanuit gezondheid te koppelen aan de inzet vanuit andere terreinen zodat winst op meerdere terreinen kan worden geboekt. www Automatische Externe Defibrillators (AED s) De gemeente Zwolle heeft in 2008 ervoor gekozen zelf een 20-tal AED s in de openbare ruimte bij te plaatsen, omdat er op sommige plekken in de stad sprake was van onvoldoende dekking van AED s. De locaties zijn gekozen op basis van witte vlekken. In vrijwel alle gevallen gaat het om plaatsing in de buurt van een wijkcentrum. Tevens heeft de gemeente Zwolle besloten om mensen die woonachtig of werkzaam zijn in de buurt van een gemeentelijke AED een reanimatiecursus aan te bieden. Deze cursus wordt uitgevoerd door Koninklijk EHBO vereniging. Hiermee bevorderen we dat er in geval van een calamiteit voldoende hulpverleners zijn om een slachtoffer te reanimeren. Daarbij is Zwolle ook aangesloten bij het SMSalert. Hiermee wordt het voor de meldkamer (112) mogelijk om hulpverleners door middel van een sms-bericht op te roepen en naar een slachtoffer en AED te leiden.

9 9 van 15 Speerpunt 3 Gezond Gewicht Op 6 december 2010 heeft de raad het Programma Zwolle www Gezonde Stad vastgesteld. De missie van Zwolle Gezonde Stad is het stimuleren en mogelijk maken van een gezonde leefstijl. Zwolle Gezonde Stad is een verbinding aangegaan met negen private partners; Delta wonen, Albert Heijn, Zilveren Kruis Achmea, PEC Zwolle United, Rabobank, Novon, Wavin, Abbot en Windesheim om samen Zwolle tot een sterke gezonde stad te maken. De activiteiten en interventies zijn gericht op drie sporen, namelijk: gezond gedrag; gezonde omgeving; gezonde zorg. Voorbeelden van activiteiten: Gezond gedrag Ik Lekker Fit Dit is een beknopte lesmethode voor een gezonde leefstijl die voeding en bewegen koppelt en die een samenhangend programma biedt voor alle groepen in het basisonderwijs. De boodschap van de lesmethode luidt: Bewegen is leuk en fit zijn is fijn! Elk lesblok begint met het uitvoeren van een thuisopdracht waardoor bewustwording en reflectie op het eigen leefpatroon ontstaat. Goede voorbeelden uit de lessen kunnen direct in de praktijk worden geprobeerd. De lesmethode wordt inmiddels op 14 brede scholen in Zwolle uitgevoerd. Gezonde omgeving SpeelNatuur Kinderen, jongeren en hun ouders zijn betrokken bij het ontwerp, de aanleg en het onderhoud van het stuk groen aan de Kastanjestraat in de wijk Diezerpoort zodat hierop gespeeld, bewogen en gesport kan worden. Betrokken partners zijn Travers Welzijn en scholen (inzetten van maatschappelijke stages tijdens alle fases en voor het aanbieden van beweegactiviteiten) Novon voor het leveren van medewerkers in de rol van vrijwilligers en coördinatie, omdat zij veelal in Diezerpoort wonen en de ouders zijn van de doelgroep van Zwolle Gezonde Stad. Daarnaast vindt afstemming en samenwerking plaats met diverse afdelingen binnen de gemeente, zoals Wijkzaken en het Expertisecentrum. Gezonde zorg Twee wijkgerichte multidisciplinaire teams om daadwerkelijke uitvoering van de ketenzorg Gezond Gewicht te realiseren. Het project biedt professionals de mogelijkheid te investeren in hun samenwerkingsrelatie waardoor de zorg optimaal tot stand komt samen met het kind en de ouders. De beoogde resultaten zijn: Preventie en signalering, goede diagnostiek, effectieve behandeling, betere samenwerking tussen kind (en diens ouders) en professionals, goede samenwerking tussen professionals in de wijk, ondersteuning bij zelfmanagement, gerichte toeleiding naar interventies gericht op gezond gedrag, aandacht voor terugvalpreventie, goede nazorg en deskundigheidsbevordering professionals.

10 10 van 15 om tijdig in te grijpen. Daarnaast is er sprake van ongewenste overlast in materiële zin en met betrekking tot veiligheid. In 2007 is het Regionaal Alcoholmatigingsprogramma jeugd vastgesteld. Eind 2010 is besloten om het programma te laten doorlopen in 2012 en Na 2 jaar Zwolle Gezonde Stad is een beweging op gang gekomen, waarbij veel publieke en inmiddels negen private partijen zowel vanuit de praktijk, vanuit beleid als vanuit onderzoek betrokken zijn. De aanpak richt zich vooral maar niet uitsluitend- op de jeugd en hun ouders in de wijken Diezerpoort en Holtenbroek. Deze aanpak op het terrein van integraal gezondheidsbeleid is vernieuwend, voornamelijk door de kenmerken van de werkwijze, waaronder de ervaring en voortzetting met publiek/ private samenwerking, de toepassing van sociale marketing technieken en burgerparticipatie in het kader van Samen maken we de stad gezond. Deze aanpak wordt uitgerold naar andere doelgroepen en andere gezondheidsthema s. De aandacht gaat voor de komende periode ook uit naar de borging van de kwaliteit van de aanpak vanaf Speerpunt 4 Verantwoord Alcoholgebruik De maatschappelijke gevolgen van alcoholmisbruik zijn groot. Het heeft grote impact op de kosten van de zorg en bovendien heeft alcoholgebruik op jonge leeftijd zeer schadelijke gevolgen voor de gezondheid, zoals mogelijke hersenbeschadiging. Het is dan ook van belang Geconstateerd kan worden dat er sprake is van een hogere startleeftijd en dat jongeren in de leeftijdscategorie van 12 tot 15 jaar minder drinken. Het terugdringen van bovenmatig alcoholgebruik in de leeftijdscategorie van 16 tot 21 jaar blijkt echter lastig. De komende jaren zetten we hierop in onder andere via het regionale peerproject Smart Connection. In juni 2011 heeft de Tweede Kamer de gewijzigde Drank- en Horecawet vastgesteld. Deze zal, naar verwachting, per 1 januari 2013 in werking treden. De gewijzigde wet biedt de gemeente mogelijkheden om het lokale alcoholmatigingsbeleid te versterken, bijvoorbeeld door het verbieden van happy hours. In de loop van 2012 ontwikkelen we beleid hiervoor. Vooruitlopend op het afronden van het Regionaal Alcoholmatigingsprogramma heeft, op initiatief van de gemeenteraad, op 28 november 2011 een rondetafelgesprek plaatsgevonden rondom alcohol en jeugd. De centrale vraag was: Hoe kunnen we alcoholontmoediging voor de jeugd effectief inzetten?. We hebben kunnen constateren dat: er een gezamenlijke bezorgdheid is rondom het thema Alcohol & Jeugd; de noodzaak wordt gevoeld een omslag in de publieke opinie te bewerkstelligen; de wil bij de aanwezige partijen is samen te werken op beleid en uitvoering; preventie noodzakelijk en onmisbaar is, waarbij vooral de aandacht moet liggen bij de jeugd om latere ontsporing te voorkomen.

11 11 van 15 Op basis van de resultaten uit de Jongerenmonitor en de evaluatie van het Regionaal alcoholmatigingsprogramma zal dit speerpunt verder worden uitgewerkt in concrete doelstellingen en te ondernemen acties. Hoewel we er van overtuigd zijn dat we sterk zullen moeten inzetten op de jeugd, zijn we ons ervan bewust dat er aandacht moet zijn voor alcoholproblematiek bij ouderen. We zullen in de beleidsperiode van deze nota hier onderzoek naar doen en eventuele interventies voorstellen. Speerpunt 5 Preventief Ouderengezondheidsbeleid Gemeenten spelen een belangrijke rol bij de preventieve zorg voor ouderen vanuit de Wet Publieke Gezondheid (art. 5a) en de Wmo. De vitaliteit en gezondheid van ouderen neemt toe. Dit geeft ouderen de mogelijkheid langer actief deel te nemen aan de samenleving en zich daarvoor in te zetten. Een goede gezondheid speelt daarbij een belangrijke rol. Overigens vormen niet ziektes maar vooral beperkingen als gevolg van ziektes de belangrijkste obstakels voor een zelfstandig leven. We leven langer, echter de verlengde tijd is merendeels niet in dezelfde gezondheid. Het aantal ouderen stijgt de komende decennia fors. Onder hen zijn relatief veel alleenstaanden, wat volgens onderzoekers gevolgen heeft voor de gezondheid van mensen. Uit de Ouderenmonitor 2011 van GGD IJsselland blijkt dat 72 % van de ouderen zijn gezondheid als (zeer) goed ervaart. 28 % ervaart zijn gezondheid als matig tot slecht. Dit is sterk leeftijdsafhankelijk. Zwolle wijkt hierbij in positieve zin af van het landelijk gemiddelde. Belangrijke bedreigingen voor de gezondheid van ouderen zijn obesitas, diabetes, dementie, depressies en hart- en vaatziekten. Naast bovengenoemde bedreigingen zijn vooral een hoge bloeddruk en gewrichtsslijtage veel voorkomende aandoeningen. Ook de lichamelijke gevolgen van vallen, voornamelijk in en om het huis, komen veel voor. We willen in Zwolle conform de Agenda voor ouderen De nieuwe generatie (mei 2012): Ervoor zorgen dat we een goed inzicht hebben in de gezondheidssituatie van ouderen. Met betrekking tot de thema s dementie en het voorkomen van depressies, angst en eenzaamheid, stimuleren dat preventie en basiszorg bereikbaar is. Op grond van het inzicht in voornoemde gezondheidsproblemen op buurtniveau, zal nader worden bepaald in welke wijk/buurt wordt gestart. In de jaren is door Dimence een project uitgevoerd Samen voorkom je meer. Doel van dit project was om in de wijk Dieze Oost elkaar als werkers in de wijk sneller en makkelijker te vinden waar het gaat om welzijn, welbevinden en geestelijke gezondheid van de oudere in de wijk. Als hulpmiddel is hiervoor een signaleringskaart Dieze Oost ontwikkeld en een sociale kaart. De positieve resultaten van dit project betrekken we bij de uitwerking. Inventariseren wat de behoefte is aan signalering, deskundigheidsbevordering, bewustmaking van professionals, ouderen en mantelzorgers/

12 12 van 15 Het sport- en beweegklimaat voor ouderen in Zwolle aantrekkelijker maken samen met onze partners, waardoor meer ouderen, zowel gezonde ouderen maar ook ouderen met overgewicht, diabetes of een depressie gaan bewegen. We ondersteunen daartoe initiatieven die een brug slaan tussen reguliere sportverenigingen en aanbieders van preventie en basiszorg op wijk- en buurtniveau. vrijwilligers zodat vroegtijdig opsporen van mishandeling en de aanpak hiervan, erger kan voorkomen. Roken We hebben roken in deze nota niet benoemd als speerpunt. Landelijke cijfers over roken geven echter wel aanleiding tot zorg. Als blijkt dat we lokaal positief invloed kunnen uitoefenen, zullen we hier beleid voor ontwikkelen.

13 13 van 15 Bijlage Prioriteiten uit de landelijke nota gezondheidsbeleid Gezondheid dichtbij In de nota Gezondheid dichtbij heeft de minister van VWS de vijf speerpunten uit de landelijke nota gezondheidsbeleid van 2006 gehandhaafd, namelijk: roken, schadelijk alcoholgebruik, depressie, diabetes en overgewicht. Maar het accent moet bij deze thema s vooral liggen op het stimuleren van voldoende bewegen. Daarnaast moet meer accent komen de te liggen op de eigen verantwoordelijkheid en eigen kracht van mensen om gezonde keuzes te maken. Betrokkenheid van het bedrijfsleven, maatschappelijke organisaties, het onderwijs en zorgverleners is belangrijk. Als inzet van de overheid van belang is, zijn de gemeenten in veel gevallen als eerste aan zet. De lokale overheid staat het dichtst bij de mensen en is beter in staat om in te spelen op de belevingswereld van de mensen en rekening te houden met specifieke lokale omstandigheden. De kernthema s: Vertrouwen in gezondheidsbescherming Mensen kunnen sommige risicofactoren voor de gezondheid niet of moeilijk zelf beïnvloeden en moeten hiervoor op de overheid kunnen rekenen (o.a. crisisbeheersing, infectieziektebestrijding, product- en voedselveiligheid en vaccinatiebeleid). hiertoe bijdragen. Zorg en preventie moeten meer worden afgestemd. Uitgangspunt zijn behoeften en wensen van de mensen en niet de stelsels of sectoren die zorg leveren; iedereen moet veilig kunnen sporten en bewegen in de buurt. Het kabinet geeft hier met het Programma Sport en bewegen in de buurt samen met gemeenten, de sportsector en private partijen een positieve impuls aan; voor ouderen zijn de inspanningen gericht op een lang, gezond en zelfstandig leven. Mensen beslissen zelf over hun leefstijl Iedereen moet hiervoor over de benodigde basisvaardigheden beschikken; startpunt bij de jeugd. Voor de jeugd is het belangrijk: ze een gezonde basis te geven; ze weerbaar te maken tegen verleidingen; ze goede informatie te geven; het initiatief te nemen in het stellen van grenzen; vroegtijdig gezondheidsproblemen te signaleren; een omgeving creëren waarin de gezonde keus de makkelijke keuze is; zorgen voor betrouwbare en toegankelijke informatie. Sport en bewegen in de buurt De gezondheidszorg kan zich nog meer richten op het bevorderen van gezondheid, naast het bestrijden van ongezondheid. Herkenbare en toegankelijke zorgvoorzieningen in de buurt of digitaal bereikbaar, tijdige signalering van gezondheidsrisico s en het inzetten van effectieve interventies kunnen

14 14 van 15 Synopsis Laat u zich verleiden om gezonder te leven en samen te werken aan een gezonde stad? Ontwikkelingen voor gezondheidsbeleid Grofweg 25% van de ziektelast van welvaartsziekten zoals obesitas, diabetes, hart- en vaatziekten, is toe te schrijven aan dit ongezonde gedrag. De levensverwachting van onze bevolking stijgt (veel) sterker dan het aantal jaren zonder beperking of een chronische ziekte. Zwols gezondheidsbeleid Uitgangspunten voor lokaal gezondheidsbeleid Preventie en gezondheidsbevordering hebben, naast grote persoonlijke voordelen voor betrokkenen, ook in het perspectief van stijgende zorgvraag grote maatschappelijke voordelen, in termen van productiviteit en participatie. bruikbaarheid ervan voor de aanpak op wijk of buurtniveau vergroten. Speerpunt 3: Gezond Gewicht Zwolle Gezonde Stad: gezond gedrag, gezonde omgeving, gezonde zorg, gezond gewicht. Speerpunt 4: Verantwoord Alcoholgebruik Er is sprake van een hogere startleeftijd en dat jongeren van 12 tot 15 jaar minder drinken. Het terugdringen van bovenmatig alcoholgebruik in de leeftijdscategorie van 16 tot 21 jaar blijkt echter lastig. Speerpunt 5: Preventief Ouderengezondheidsbeleid Het aantal ouderen stijgt de komende decennia fors. Onder hen zijn relatief veel alleenstaanden, wat volgens onderzoekers gevolgen heeft voor de gezondheid van mensen. Centraal staat de eigen verantwoordelijkheid en de eigen kracht van mensen. Speerpunten van het Zwols gezondheidsbeleid Speerpunt 1: Sport en bewegen in de buurt De gecombineerde leefstijlinterventies leggen een verbinding tussen publieke gezondheidszorg en de sportsector. Speerpunt 2: Inzicht verbeteren in de gezondheidssituatie van inwoners We gaan een verbeterslag maken in het systematisch gebruik maken van de uitkomsten van de gezondheidsmonitoren en we willen de

15 Colofon Dit is een uitgave van: Gemeente Zwolle Maatschappelijke Ontwikkeling Postbus GA ZWOLLE Coördinatie: afdeling Communicatie September 2012