Investeren in een gezond Noord-Holland Noord. Regionaal beleidsadvies

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Investeren in een gezond Noord-Holland Noord. Regionaal beleidsadvies"

Transcriptie

1 Investeren in een gezond Noord-Holland Noord

2 Uitgave van GGD Hollands Noorden Grotewallerweg 1 Postbus AH Schagen T Dit rapport is te downloaden via Meer informatie of extra exemplaren via communicatie@ggdhollandsnoorden.nl Kenmerk: Auteurs: Jolanda Groot, Esther Kleine Deters, Mandy van den Brink GGD Hollands Noorden, Schagen, 2012

3 Voorwoord In het najaar van 2011 heeft de GGD Hollands Noorden de gemeentelijke gezondheidsprofielen uitgebracht. In deze profielen worden de belangrijkste bevindingen over de gezondheidssituatie van de inwoners van de gemeente beschreven. De cijfers zijn afkomstig uit de vele onderzoeken die de GGD voor de gemeente uitvoert en laten een uitgebreid beeld zien van de gezondheidstoestand in Noord- Holland Noord. Het goede nieuws is dat de inwoner van onze regio gemiddeld iets ouder wordt dan landelijk, dat onze regio als een prettige woonomgeving wordt ervaren, dat er minder gebruik wordt gemaakt van de eerstelijns gezondheidszorg en dat de inwoners weliswaar een lager opleidingsniveau hebben dan landelijk, maar een vergelijkbaar inkomen. Er is ook minder goed nieuws. Zo wordt er in onze regio teveel alcohol gedronken, zowel onder jongeren als onder volwassenen. Het aantal inwoners met een alcohol- of drugsverslaving is de afgelopen jaren ook fors toegenomen. Bijna de helft van onze inwoners heeft overgewicht en veel inwoners bewegen te weinig en eten onvoldoende groente en fruit. Ook rookt één op de vier Noord-Hollanders. 37% van de inwoners voelt zich eenzaam en 31% van de inwoners loopt het risico op een angststoornis of depressie. Deze cijfers tonen aan dat geïnvesteerd moet worden in de gezondheid van de regio. Een gezonder leven stimuleren kost tijd, inspanning en geld, maar levert ook op. Elke euro die wordt besteed aan preventie levert 2,5 euro op in de reguliere, curatieve gezondheidszorg. Preventie loont dus! De GGD, uw gemeentelijke gezondheidsdienst, is als uw huisadviseur beschikbaar om het lokaal gezondheidsbeleid verder vorm te geven. Dat vergt eerst een keuze, u kunt tenslotte niet alles tegelijk aanpakken. Deze keuze moet u het komende jaar vastleggen in uw eigen nota Lokaal Gezondheidsbeleid die voorjaar 2013 door uw gemeenteraad moet zijn vastgesteld. In deze adviesnota hebben wij voorwerk voor u gedaan. De bevindingen uit de regio en landelijk beleid leiden tot een advies over de thema s waarin u het beste kunt investeren. De komende maanden staan adviseurs van de GGD voor u klaar om u te helpen bij het maken en verder definiëren van uw keuze. Ik hoop dat deze inspanningen, samen met het gezondheidsprofiel en dit regionaal advies leiden tot een stevig verankerd lokaal beleid en uiteindelijk tot een gezonder Noord- Holland Noord. Nico Plug, Directeur GGD Hollands Noorden

4

5 Voorwoord Inhoud In 1 het najaar van Inleiding 2011 heeft de GGD Hollands Noorden de gemeentelijke gezondheidsprofielen 4 uitgebracht. In deze profielen worden de belangrijkste bevindingen over de gezondheidssituatie van de inwoners 2 van de Terugblik gemeente 2007 beschreven De cijfers zijn afkomstig uit de vele onderzoeken die 6 de GGD voor de gemeente uitvoert en laten een uitgebreid beeld zien van de gezondheidstoestand in Noord- Holland 3 Noord. Het Prioriteiten goede nieuws landelijke is dat nota de gezondheidsbeleid inwoner van onze regio Gezondheid gemiddeld dichtbij iets ouder wordt 8 dan landelijk, dat onze regio als een prettige woonomgeving wordt ervaren, dat er minder gebruik wordt gemaakt 4 van de Regionale eerstelijns cijfers: gezondheidszorg Gezondheidsprofiel en dat de Noord-Holland inwoners weliswaar Noord een lager opleidingsniveau 10 hebben dan landelijk, maar een vergelijkbaar inkomen. 5 Regionaal advies: Beleidsuitgangspunten en regionale aanbevelingen 13 Er is ook minder goed nieuws. Zo wordt er in onze regio teveel alcohol gedronken, zowel onder jongeren als 6 onder volwassenen. Van regionaal Het aantal advies inwoners naar gemeentelijke met een alcohol- nota s of drugsverslaving is de afgelopen 16 jaren ook fors toegenomen. Bijna de helft van onze inwoners heeft overgewicht en veel inwoners bewegen te weinig en eten onvoldoende groente en fruit. Ook rookt één op de vier Noord-Hollanders. 37% van de inwoners voelt zich eenzaam en 31% van de inwoners loopt het risico op een angststoornis of depressie. Deze cijfers tonen aan dat geïnvesteerd moet worden in de gezondheid van de regio. Een gezonder leven stimuleren kost tijd, inspanning en geld, maar levert ook op. Elke euro die wordt besteed aan preventie levert 2,5 euro op in de reguliere, curatieve gezondheidszorg. Preventie loont dus! De GGD, uw gemeentelijke gezondheidsdienst, is als uw huisadviseur beschikbaar om het lokaal gezondheidsbeleid verder vorm te geven. Dat vergt eerst een keuze, u kunt tenslotte niet alles tegelijk aanpakken. Deze keuze moet u het komende jaar vastleggen in uw eigen nota Lokaal Gezondheidsbeleid die voorjaar 2013 door uw gemeenteraad moet zijn vastgesteld. In deze adviesnota hebben wij voorwerk voor u gedaan. De bevindingen uit de regio en landelijk beleid leiden tot een advies over de thema s waarin u het beste kunt investeren. De komende maanden staan adviseurs van de GGD voor u klaar om u te helpen bij het maken en verder definiëren van uw keuze. Ik hoop dat deze inspanningen, samen met het gezondheidsprofiel en dit regionaal advies leiden tot een stevig verankerd lokaal beleid en uiteindelijk tot een gezonder Noord- Holland Noord. Nico Plug, Directeur GGD Hollands Noorden

6 1. Inleiding De landelijke nota gezondheidsbeleid Gezond dichtbij is verschenen en gemeenten gaan nu aan de slag met hun nieuwe nota gemeentelijk gezondheidsbeleid. De GGD Hollands Noorden ondersteunt de gemeenten in Noord-Holland Noord bij het integraal en structureel samenwerken aan effectieve gezondheidsbevordering. Hiervoor heeft de GGD drie sporen uitgezet die zijn goedgekeurd door het AB van de GGD, te weten: Gemeentelijke gezondheidsprofielen (oktober 2011) Dit regionaal advies landelijke/regionale speerpunten Traject Samen werken aan uw gezonde gemeente (zie H-6) Vraag mensen wat ze belangrijk vinden en de meesten zullen als eerste gezondheid noemen. De overheid heeft de grondwettelijke taak de gezondheid van de bevolking te bevorderen. Het doel hiervan is dat: mensen langer gezond leven mensen ouder worden er minder verschil is in gezondheid tussen mensen Om ervoor te zorgen dat gemeenten hier ook echt werk van maken, moeten zij op grond van de Wet publieke gezondheid (Wpg) eens per vier jaar een gemeentelijke nota gezondheidsbeleid vaststellen. Voor de meeste gemeenten in Noord-Holland Noord loopt de huidige beleidsperiode in 2012 af. Binnen twee jaar na openbaarmaking van de landelijke nota moeten gemeenten hun nieuwe beleid vaststellen. De landelijke nota gezondheidsbeleid Gezondheid dichtbij (mei 2011) is op 25 mei 2011 aangeboden aan de Tweede Kamer. In de nota benoemt de minister de landelijke prioriteiten die aanknopingspunten bieden voor het gemeentelijk gezondheidsbeleid. Deze koppeling is vooral relevant voor de algemene bevorderingstaken, omdat er op dat terrein geen uitgewerkt kader is. Het kabinet heeft in de landelijke nota de prioriteiten voor de komende jaren vastgesteld. Dat zijn: overgewicht diabetes depressie roken schadelijk alcoholgebruik Het kabinet legt daarbij het accent op bewegen. Bewegen is goed voor de lichamelijke en geestelijke gezondheid en is verbonden met bovenstaande speerpunten. Naast deze landelijke prioriteiten, is voor het lokale beleid ook van belang te weten wat de gezondheidssituatie van de bevolking is. De gemeenten in Noord-Holland Noord kunnen putten uit een schat aan onderzoeksgegevens. Deze zijn voor iedere gemeente en voor de regio bijeengebracht in de Gezondheidsprofielen (uitgebracht door de GGD Hollands Noorden, oktober 2011). Evenals op landelijk niveau is er op regionaal niveau vooral rondom leefstijl en psychische gezondheid veel problematiek. Het relatief hoog alcoholgebruik blijft daarbij een opvallende factor. In alle gemeenten is aandacht nodig voor het terugdringen van het gebruik van genotmiddelen en overgewicht, maar de accenten tussen de gemeenten kunnen verschillen

7 1. Inleiding Het belang van regionale samenwerking De gezondheidsproblemen spelen, in meer of mindere mate, in alle gemeenten. Deze kan een gemeente doorgaans niet alleen oplossen. Samenwerking in de regio en aansluiten bij de landelijke aanpak is aan te bevelen. Door bundeling van krachten kunnen gemeenten meer bereiken. Samen vormen gemeenten een sterkere gesprekspartner voor grotere partijen, zoals zorgverzekeraars. Omdat zij het belang van regionale samenwerking onderschrijven, heeft het Algemeen Bestuur van de GGD Hollands Noorden afgesproken een regionaal advies op te (laten) stellen. De gemeenten kunnen het advies gebruiken als kapstok voor hun lokale nota gezondheidsbeleid. Leeswijzer In dit document blikken we eerst kort terug op de vorige cyclus van het gemeentelijk gezondheidsbeleid, die liep van 2007 t/m 2011 (hoofdstuk 2). Omdat de landelijke prioriteiten richtinggevend zijn voor gemeenten, worden in hoofdstuk 3 de landelijke doelstellingen op een rij gezet. Vervolgens staan we stil bij de gezondheid van de inwoners van Noord-Holland Noord (hoofdstuk 4). In hoofdstuk 5 worden algemene aanbevelingen voor beleid in Noord-Holland Noord gedaan. Tot slot wordt in hoofdstuk 6 de ondersteuning door de GGD bij de totstandkoming van de gemeentelijke nota s beschreven

8 2. Terugblik De Inspectie voor de Gezondheidszorg heeft in 2010 onderzocht of gemeenten voldeden aan de wettelijke verplichting om een nota gezondheidsbeleid op te stellen. Ook heeft de inspectie beoordeeld wat de kwaliteit van deze nota s was en of de tweede nota s verbeterd waren ten opzichte van de eerste. Veel ruimte voor verbetering lokaal gezondheidsbeleid Driekwart van de gemeenten in Nederland voldoet aan de wettelijke verplichting om elke vier jaar een actuele nota gezondheidsbeleid vast te stellen. De kwaliteit van de nota s is nagenoeg gelijk gebleven. Hoewel gemeenten wel vaker de nationale preventiedoelen noemen, hebben zij moeite met de vertaling hiervan naar concrete doelen en maatregelen en is de uitvoering van specifiek hierop gerichte interventies bij een meerderheid niet geborgd. Belangrijke conclusies zijn ook: Gemeenten zijn vaak te laat met het vaststellen van de nota Een meerderheid van de gemeenten had advies ontvangen van de GGD De nota s van de grotere gemeenten zijn beter Burgers worden vaker betrokken bij het opstellen van de nota Afstemming met andere beleidsterreinen is aanwezig Meer effect mogelijk van publiek gezondheidsbeleid De kwaliteit van gemeentelijk gezondheidsbeleid gericht op het bevorderen van gezond gedrag moet verbeteren. Deze conclusie trekt de Inspectie voor de Gezondheidszorg. Dit geldt vooral voor de effectiviteit van lokaal gezondheidsbeleid dat is gericht op de vier speerpunten uit de nationale Preventienota van 2006: overgewicht, roken, schadelijk alcoholgebruik en depressie. Gemeenten nemen niet vanzelfsprekend de speerpunten uit de landelijke nota over in hun gemeentelijk gezondheidsbeleid. Bovendien verbinden gemeenten zelden concrete doelstellingen aan beleid dat gericht is op deze speerpunten. Ook is niet duidelijk welke bijdrage gemeentelijk gezondheidsbeleid kan en zou moeten leveren aan het bereiken van de nationale doelstellingen. De volgende verbeteringen zijn volgens de Inspectie nodig: Het ministerie van VWS en gemeenten moeten samen vaststellen welke bijdrage van gemeentelijk gezondheidsbeleid verwacht mag worden aan het behalen van nationale doelstellingen op het gebied van gezondheidsbevordering; De handleidingen ter ondersteuning van het lokaal gezondheidsbeleid gericht op de speerpunten uit de nationale preventienota moeten verbeterd worden; De kwaliteit van de lokale gezondheidsnota s moet omhoog. Noord-Holland Noord De bevindingen die u hierboven heeft kunnen lezen gelden over het algemeen ook voor Noord-Holland Noord. De meerderheid van de gemeenten in Noord-Holland Noord (23 van de 26) is in het bezit van een tweede nota. Wel waren vrijwel alle gemeenten te laat met het vaststellen van de nota. Vijf gemeenten hebben de nota gecombineerd met het beleidsplan Maatschappelijke ondersteuning. Alle gemeenten hebben alcohol als beleidsprioriteit vastgesteld. Depressie/psychische gezondheid is door 20 gemeenten als speerpunt gekozen, overwicht door 15 gemeenten, roken door 6 gemeenten en diabetes door 4 gemeenten. Daarnaast hebben veel gemeenten drugs als beleidsprioriteit benoemd

9 2. Terugblik In vrijwel alle gemeenten zijn op de verschillende thema s de resultaten achtergebleven bij de voornemens. Dit ligt niet zozeer aan de inhoud van het beleid, maar aan het feit dat bij veel van de gemeenten activiteitenplannen, financiering, formatie en evaluatie ontbraken. Aan het eind van de volgende preventiecyclus onderzoekt de inspectie opnieuw in hoeverre de werking van de preventiecyclus verbeterd is. Voor 2014 komt in ieder geval het volgende aan de orde: in hoeverre de kwaliteit van de gemeentelijk nota s is verbeterd en of de nota s voldoen aan de vereisten in het (gewijzigde) artikel 13 van de Wet publieke gezondheid; of gemeenten een combinatie van verschillende interventies inzetten bij de aanpak van de speerpunten uit de landelijke nota en in hoeverre de interventies overeenkomen met het interventieoverzicht uit de verbeterde handleiding Gezonde gemeente. Op basis van de landelijke evaluatie kunnen we een aantal aandachtspunten voor de volgende cyclus benoemen. Wij adviseren u om: aan te sluiten bij de landelijke prioriteiten op lokaal niveau te zorgen voor lokale inkleuring en gerichte bijdragen vanuit alle beleidssectoren prioriteit te geven aan de uitvoering van de beleidsdoelen in de uitvoering gebruik te maken van methoden die bewezen effectief zijn of best practice randvoorwaarden voor de uitvoering te regelen door middel van: - concrete activiteitenplannen - meetbare resultaatverplichtingen - voldoende financiering - toereikende ambtelijke capaciteit periodiek te evalueren en bij te sturen via een planning- en controlecyclus gebruik te maken van landelijke Handreiking Gezonde Gemeente en de beleidsadvisering van de GGD waar mogelijk een koppeling te maken met het gemeentelijke beleidsplan Maatschappelijke ondersteuning - 7 -

10 3. Prioriteiten landelijke nota gezondheidsbeleid Gezondheid Dichtbij Om richting te geven aan het gezondheidsbeleid in de komende jaren, is de landelijke nota gezondheidsbeleid Gezondheid dichtbij uitgebracht (mei 2011). De Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2010 van het RIVM laat zien dat het goed gaat met de gezondheid in Nederland, maar dat het nog beter kan. De vijf speerpunten uit de preventienota 2006, de vorige versie van de landelijke nota gezondheidsbeleid, blijven belangrijk om de volksgezondheid te verbeteren. Het gaat om overgewicht, diabetes, depressie, roken en schadelijk alcoholgebruik. Het kabinet houdt vast aan deze speerpunten, maar legt daarbij het accent op bewegen. Bewegen is goed voor de lichamelijke en geestelijke gezondheid en is verbonden met de andere speerpunten. Ook wil het kabinet voor de jeugd inzetten op weerbaarheid. Wanneer een bijdrage van de overheid noodzakelijk is, zijn de gemeenten in veel gevallen als eerste aan zet. Het huidige kabinet staat voor eigen verantwoordelijkheid en eigen kracht van mensen. Dat geldt ook voor gezondheid. Dit betekent dat niet de overheid, maar de mensen zelf aan zet zijn. Betrokkenheid van het bedrijfsleven, maatschappelijke organisaties, het onderwijs en zorgverleners bij het stimuleren van gezond gedrag wordt steeds belangrijker. In de landelijke nota gezondheidsbeleid staat deze kabinetsvisie uitgewerkt in drie thema s: 1. Vertrouwen in gezondheidsbescherming Mensen kunnen sommige risicofactoren voor de gezondheid niet of moeilijk beïnvloeden. Op dit terrein kan de Nederlander op de overheid rekenen. Heldere wet- en regelgeving en toezicht op de naleving hiervan blijven noodzakelijk. 2. Zorg en sport dichtbij in de buurt De gezondheidszorg kan zich nog meer richten op het bevorderen van gezondheid, naast het bestrijden van ongezondheid. Het kabinet zet in op herkenbare en toegankelijke zorgvoorzieningen in de buurt en betere digitale bereikbaarheid. Tijdige signalering van gezondheidsrisico s en toepassing van effectieve interventies zijn belangrijke verantwoordelijkheden van de zorgverlener. Zorg en preventie moeten meer op elkaar worden afgestemd. Uitgangspunt zijn behoeften en wensen van de mensen en niet de stelsels of sectoren die zorg leveren. Betrokken partijen moeten dan ook werken aan een sterkere fysieke, organisatorische en inhoudelijk verbinding tussen de publieke gezondheid en basiszorg vanuit Zvw, AWBZ en Wmo. Het kabinet wil dat iedereen veilig kan sporten of bewegen en dat kinderen kunnen spelen in de buurt. Hiervoor zijn voldoende en laagdrempelige voorzieningen nodig. Het kabinet geeft hieraan samen met gemeenten, de sportsector en private partijen een positieve impuls. 3. Zelf beslissen over leefstijl Als het om leefstijl gaat maken mensen zelf keuzes. Die keuzes worden gemaakt in een omgeving waarin de gezonde keuze makkelijk moet zijn. Aan die omgeving dragen diverse maatschappelijke sectoren bij. Vanwege de betrokkenheid van diverse sectoren zie je in de nota ook nadrukkelijk de - 8 -

11 3. Prioriteiten landelijke nota gezondheidsbeleid Gezondheid Dichtbij verbinding van de ministeries van BZK, EL&I, I&M, OCW en SZW met het gezondheidsbeleid terug. Publiek private samenwerking (PPS) ziet het kabinet als een kansrijke methode om de gezonde keuzes aantrekkelijk en toegankelijk te maken, bijvoorbeeld op het terrein van voeding en bewegen. Daarnaast is beschikbaarheid van betrouwbare, toegankelijke en doelgerichte informatie essentieel. Generieke massamediale campagnes passen hier niet in. De jeugd heeft de toekomst. Hieraan besteedt de overheid extra aandacht. Naast bevordering van een gezonde leefstijl, vroege signalering van risico s en inzet op weerbaarheid om dagelijkse verleidingen te weerstaan, vindt het kabinet dat het stellen van grenzen en het stimuleren van een gezonde basis bij de jeugd gerechtvaardigd is. Ouders hebben hierin een belangrijke rol. Ook de school als natuurlijke omgeving van de jeugd en (sociale) media zijn belangrijk om deze doelgroep te bereiken. Consequenties voor gemeenten Voor gemeenten is het van belang inzicht te hebben in de gezondheidstoestand van hun inwoners. Dat is het startpunt om de zaken op te pakken die aansluiten bij de belevingswereld van mensen. Bv. door ze te betrekken via burgerparticipatie. Het kabinet gaat er vanuit dat ook gemeenten er voor kiezen om gezondheid meer iets van hun inwoners zelf te maken. De uitgangspunten van het kabinet kunnen volgens de minister ook goed worden gebruikt door gemeenten. Dit betekent voor gemeenten: 1. Inzetten op spelen, bewegen en sporten. 2. Jeugd benoemen als belangrijke doelgroep voor het lokaal gezondheidsbeleid. 3. Stimuleren van publiek private samenwerking op lokaal niveau. 4. Verbindingen leggen tussen verschillende beleidsterreinen en gezondheid: verweven van gezondheid met andere belangrijke beleidsdoelstellingen, bijvoorbeeld op het terrein van jeugdbeleid, ruimtelijke ordening, welzijn en veiligheid. 5. Een bijdrage leveren aan het realiseren van gezondheid in de buurt door: inzicht te verkrijgen in de lokale gezondheidsproblematiek; in de woonvisies rekening te houden met voorzieningen op het gebied van zorg en bewegen in de buurt; afspraken te maken met verzekeraars en zorgverleners: zowel over het vormgeven van voorzieningen en netwerken in de buurt als over afstemming van taken op het gebied van preventie. Op voorwaarde dat dit is onderbouwd, mag de gemeente hiervan afwijken. Hoofdstuk 5 gaat in op de vertaling van deze landelijke uitgangspunten naar de regio

12 4. Regionale cijfers: gezondheidsprofiel Noord-Holland Noord In het oktober najaar 2011 van zijn 2011 de heeft gemeentelijke de GGD Hollands gezondheidsprofielen Noorden de gemeentelijke verschenen. gezondheidsprofielen Het geeft een uitgebracht. beeld van In deze gezondheidssituatie profielen worden de van belangrijkste de inwoners bevindingen voor iedere gemeente over de gezondheidssituatie in Noord-Holland Noord. van de Het inwoners gezondheidsprofiel van de gemeente bevat beschreven. gegevens De over cijfers alle doelgroepen, zijn afkomstig zowel uit de kinderen, vele onderzoeken jongeren, die volwassenen de GGD als voor ouderen, gemeente en uit uitvoert vele verschillende en laten een bronnen uitgebreid (o.a. beeld gezondheidsmonitors zien van de gezondheidstoestand en registraties van in GGD, Noord- CBS en Holland RIVM). Noord. Naast Het de gemeentelijke goede nieuws profielen is dat de inwoner is ook van een onze regionaal profiel gemiddeld uitgebracht. iets ouder Alle wordt profielen dan zijn te landelijk, vinden dat op onze regio als een prettige woonomgeving Hieronder worden wordt de ervaren, belangrijkste dat er bevindingen minder gebruik uit het wordt regionale gemaakt van profiel de eerstelijns samengevat. gezondheidszorg en dat de inwoners weliswaar een lager opleidingsniveau hebben dan landelijk, maar een vergelijkbaar inkomen. Levensverwachting in Noord-Holland Noord hoger dan landelijk Er De is gemiddelde ook minder levensverwachting goed nieuws. Zo wordt in Noord-Holland er in onze regio Noord teveel is 80,5 alcohol jaar; gedronken, dit is hoger zowel dan landelijk onder jongeren (80,1 als jaar). onder Kanker volwassenen. hart- en Het vaatziekten aantal inwoners zijn ook met in Noord-Holland een alcohol- of Noord drugsverslaving de belangrijkste is de afgelopen doodsoorzaken. jaren Er ook overlijden fors toegenomen. in Noord-Holland Bijna de helft Noord van beduidend onze inwoners minder heeft mensen overgewicht dan landelijk en veel als inwoners gevolg van bewegen hart- en te vaatziekten, weinig en eten ziekten onvoldoende van de ademhalingswegen groente en fruit. Ook en rookt infectieziekten één op de en vier meer Noord-Hollanders. mensen als gevolg 37% van van de verkeersongevallen, inwoners voelt zich eenzaam dementie en en 31% ziekten van de van inwoners het zenuwstelsel. loopt het Een risico deel op van een deze angststoornis verschillen of in depressie. sterfte hangt mogelijk samen met factoren als het relatief kleinere aantal inwoners van allochtone herkomst in de Deze regio, cijfers de tonen luchtkwaliteit, aan dat geïnvesteerd de verkeersinfrastructuur moet worden en in het de gezondheid gebruik van van alcohol de regio. in het Een verkeer. gezonder leven stimuleren kost tijd, inspanning en geld, maar levert ook op. Elke euro die wordt besteed aan Bijna preventie de helft levert van 2,5 de euro inwoners op heeft de reguliere, één of meer curatieve chronische gezondheidszorg. aandoeningen Preventie loont dus! De GGD, uw Naar gemeentelijke schatting gezondheidsdienst, hebben bijna is als inwoners uw huisadviseur van 12 jaar beschikbaar en ouder in om Noord-Holland het lokaal gezondheidsbeleid Noord één of meer verder chronische vorm te geven. aandoeningen. Naarmate de leeftijd stijgt, komen chronische aandoeningen vaker voor. De meest voorkomende aandoeningen onder jongeren zijn allergieën (32%). Onder inwoners van jaar Dat vergt komen eerst aandoeningen een keuze, van u kunt het tenslotte bewegingsapparaat niet alles tegelijk het meeste aanpakken. (25%) voor. Deze Ouderen keuze moet hebben u het het meest komende last jaar van vastleggen aandoeningen uw van eigen hart nota en vaten Lokaal (42%), Gezondheidsbeleid het bewegingsapparaat die voorjaar (37%) 2013 en diabetes door uw (15%). gemeenteraad moet zijn vastgesteld. In deze adviesnota hebben wij voorwerk voor u gedaan. De Aantal bevindingen ouderen uit groeit de regio en en aantal landelijk jongeren beleid daalt leiden tot een advies over de thema s waarin u het beste Verwacht kunt investeren. wordt dat het totaal aantal inwoners in Noord-Holland Noord, evenals landelijk, licht groeit met 4% van in 2010 tot ruim in Het aantal 65-plussers in Noord-Holland Noord neemt De komende met 57% maanden toe tot staan bijna adviseurs Landelijk van GGD wordt voor een u klaar toename om u van te 47% helpen verwacht. bij het maken Het aantal en verder inwoners definiëren in van alle uw andere keuze. leeftijdsgroepen Ik hoop dat deze daalt. inspanningen, De relatief grootste samen met daling, het gezondheidsprofiel een afname van 13%, en wordt dit verwacht regionaal onder advies kinderen leiden tot en een jongeren stevig verankerd van 5-20 jaar lokaal (landelijk beleid en 8%). uiteindelijk Een toename tot een van gezonder het aantal Noord- ouderen gaat Holland gepaard Noord. met een groeiend aantal mensen met chronische aandoeningen en een grotere behoefte aan mantelzorg. Ook de behoefte aan professionele zorg, nu in Noord-Holland Noord nog vaak lager dan landelijk, zal hierdoor waarschijnlijk toenemen. Ook Nico in Plug, Noord-Holland Noord ervaren veel inwoners psychische problemen Van Directeur de inwoners GGD Hollands ouder dan Noorden 12 jaar in Noord-Holland Noord is bijna één op de zeven psychisch ongezond. Jongeren ervaren meer psychische klachten (18%) dan volwassenen (14%). Het meest ervaren psychosociale probleem onder jongeren is hyperactiviteit; één op de vier jongeren heeft daar last van. Ook geeft één op de vijf jongeren aan wel eens serieus na te denken over zelfdoding. Het aantal sterfgevallen door zelfdoding is in Noord-Holland Noord vergelijkbaar met landelijk. Psychische en psychosociale problemen komen vrijwel even vaak voor onder inwoners van jaar als onder inwoners 65 jaar. Bijna vier op de tien inwoners voelen zich matig of ernstig eenzaam en één op de drie inwoners loopt een matig of hoog risico op angst en depressie. Mensen met een matig risico op

13 4. Regionale cijfers: gezondheidsprofiel Noord-Holland Noord angst en depressie kunnen hun psychische klachten waarschijnlijk zelf oplossen met een zelfhulpprogramma. Mensen met een hoog risico hebben professionele hulp nodig voor hun psychische klachten. Circa 5% van de volwassenen maakt gebruik van de geestelijke gezondheidszorg. Leefstijl en omgevingsfactoren voor verbetering vatbaar Het overmatig alcoholgebruik onder jongeren in Noord-Holland Noord is gedaald van 45% in 2005 naar 37% in 2009, maar is nog steeds hoog. Onder jongeren ouder dan 16 jaar is het alcoholgebruik vrijwel gelijk gebleven. Inwoners van jaar drinken vaker overmatig alcohol (18%) dan landelijk (13%) en één op de drie is een onverantwoorde drinker. Van de ouderen is bijna de helft een onverantwoorde drinker. Het aantal cliënten met alcoholproblematiek in de ambulante verslavingszorg is de laatste jaren met 40% toegenomen. Roken is de belangrijkste vermijdbare doodsoorzaak. In Noord-Holland Noord rookt één op de vier inwoners: 14% van de jongeren, 28% van de inwoners van jaar en 15% van de 65-plussers. Landelijk zijn deze percentages respectievelijk 11%, 32% en 15%. Van de jongeren van jaar heeft 8% cannabis gebruikt in de laatste vier weken (landelijk eveneens 8%). Het aantal cliënten met cannabisproblematiek in de ambulante verslavingszorg is de laatste jaren meer dan verdubbeld. Overgewicht is na roken de belangrijkste oorzaak van ziekte en sterfte en is de laatste decennia in Nederland sterk toegenomen. In de regio heeft bijna de helft (45%) van de inwoners van 19 jaar en ouder overgewicht, waarvan 10% ernstig overgewicht of obesitas (landelijk 47% overgewicht, waarvan 12% obesitas). Onder kinderen komt overgewicht het meeste voor in de leeftijdscategorie 8-12 jaar: bijna één op de vijf heeft overgewicht. De meerderheid van de bevolking kan gezondheidswinst boeken door een gezonder voedingspatroon. Naar schatting beweegt één op de drie inwoners in Noord-Holland Noord onvoldoende: het gaat om 32% van de jongeren, 38% van de inwoners van jaar en 32% van de 65-plussers. Van de jongeren van jaar is 70% lid van een sportvereniging (landelijk 65%). De meest genoemde redenen om niet voldoende te bewegen zijn te weinig tijd en geen zin. Jongeren in Noord-Holland Noord vrijen relatief vaak onveilig; 21% heeft wel eens geslachtsgemeenschap gehad, waarvan 46% niet altijd met condoom vrijt (percentages landelijk respectievelijk 12% en 20%). Ze lopen hierdoor een groter risico om seksueel overdraagbare aandoeningen op te lopen. Ook geeft 6% aan ooit een ongewenste seksuele ervaring te hebben gehad. Huiselijk geweld kan fysiek geweld, seksueel geweld en psychisch of emotioneel geweld zijn en kan tot ernstige gezondheidsschade leiden. In Noord-Holland Noord geeft 7% van de inwoners van jaar en 4% van de inwoners 65 jaar aan ooit slachtoffer te zijn geweest van huiselijk geweld. Van de jongeren van jaar geeft 6% aan ooit lichamelijk en 20% ooit geestelijk mishandeld te zijn. In 2008 werden er over 950 kinderen van 0-18 jaar (0,7%) in Noord-Holland Noord meldingen gedaan bij het Advies- en Meldpunt Kindermishandeling (landelijk ook 0,7%). 95% van de inwoners geeft hun woonomgeving een voldoende, maar bijna één op de vier inwoners (23%) ervaart ernstige geluidshinder rondom zijn woning en één op de zeven wordt in zijn slaap gestoord door geluiden buitenshuis. De belangrijkste bron van geluidshinder is wegverkeer. Ook voldoet de helft van de gemeenten in de regio niet aan de norm voor openbaar groen. In deze gemeenten is de hoeveelheid openbaar groen minder dan 75 m 2 binnen een straal van 500 meter van de woning

14 4. Regionale cijfers: gezondheidsprofiel Noord-Holland Noord Gezondheid is niet gelijk verdeeld Mensen met een lagere sociaaleconomische status (SES) zijn gemiddeld minder gezond en leven minder lang dan mensen met een hogere SES. Zo is in Nederland het verschil in levensverwachting tussen laag en hoog opgeleide mannen en vrouwen respectievelijk 7,3 en 6,4 jaar. Sociaaleconomische gezondheidsverschillen ontstaan voor een belangrijk deel doordat mensen met een lagere SES vaker te maken hebben met risicofactoren zoals een minder gezonde leefstijl en minder gunstige werk- en woonomstandigheden. Ook in Noord-Holland Noord bestaan sociaaleconomische gezondheidsverschillen. Schadelijk alcoholgebruik, roken en overgewicht komen bijvoorbeeld vaker voor onder lager opgeleiden. Ook hebben mensen met meerdere ongunstige sociaaleconomische omstandigheden vaak een (veel) slechtere gezondheid. Denk bijvoorbeeld aan lager opgeleide alleenstaanden zonder betaald werk, mensen van niet-westerse herkomst en leden van eenoudergezinnen. In Noord-Holland Noord zijn mensen vaker lager opgeleid dan landelijk (40% versus 32%), maar het percentage mensen met een inkomen uit arbeid en het gemiddeld besteedbaar inkomen is vergelijkbaar. Ook tussen gemeenten bestaan verschillen in (risicofactoren) voor gezondheid. De regio omvat zowel dunbevolkte plattelandsgemeenten als meer dichtbevolkte gemeenten met een regionale centrumfunctie. Dit weerspiegelt zich ook in de bevolkingssamenstelling, de sociaaleconomische situatie en het voorkomen van gezondheidsproblemen. Zo varieert het percentage laag opgeleiden van 30% in Heiloo tot 47% in Wieringen en loopt het percentage eenoudergezinnen uiteen van 11% in Opmeer tot 25% in Den Helder. Gemeenten die nu relatief jong zijn, zoals Heerhugowaard, vergrijzen veel sneller dan relatief oudere gemeenten zoals Bergen. Veel gezondheidsproblemen komen in alle gemeenten voor, maar de accenten per gemeente kunnen wel verschillen. Zo loopt het percentage inwoners ouder dan 12 jaar dat zich psychisch ongezond voelt uiteen van 11% in Graft- De Rijp tot 19% in Hoorn, varieert het aantal rokers van 18% in Heiloo tot 32% in Alkmaar, gebruikt 30% van de jongeren in Heiloo en Heerhugowaard overmatig alcohol tegenover 49% in Graft-De Rijp en beweegt 8% van de jongeren in Schermer onvoldoende tot 48% van de jongeren in Den Helder

15 5. Regionaal advies: beleidsuitgangspunten en regionale aanbevelingen Beleidsuitgangspunten In dit regionale beleidsadvies zijn de aanbevelingen uit de landelijke nota gezondheidsbeleid Gezondheid dichtbij en de bevindingen uit het regionale gezondheidsprofiel verwerkt tot een advies voor de gemeenten in Noord-Holland Noord. De landelijke nota Gezondheid dichtbij biedt gemeenten handvatten voor effectief beleid. Lokale epidemiologische gegevens of ander inzicht, zoals bestaande lokale of regionale beleidsinitiatieven, kunnen echter aanleiding geven om af te wijken van deze aanbevelingen. Bijvoorbeeld omdat bepaalde publieke gezondheidsproblemen minder relevant zijn of al in voldoende mate worden aangepakt. De GGD Hollands Noorden hanteert de volgende uitgangspunten voor het ondersteuningstraject Samen werken aan uw gezonde gemeente : - Een structurele aanpak is noodzakelijk om effecten op langere termijn te behouden. Dit betekent dat gemeenten prioriteiten stellen in speerpunten en doelgroepen. Daarnaast zijn de activiteiten gedurende minimaal drie jaar intensief op de speerpunten gericht. Een structurele aanpak houdt in dat gemeenten de activiteiten borgen in beleid. - Een integrale aanpak betekent dat de gemeenten per speerpunt zo veel mogelijk inzetten op alle vier de niveaus van effectieve gezondheidsbevordering: signalering, gezondheidseducatie, de fysieke en sociale omgeving en het beleid en regelgeving. - De vraag van de gemeenten staat centraal. De GGD adviseert over speerpunten en over (best practice) activiteiten hiervoor. Dit sluit aan bij de wens en behoefte van de gemeenten om tot een advies op maat te komen voor de verschillende gemeenten in de regio. Gemeenten kiezen uiteindelijk de lokale speerpunten en de activiteiten. - Intersectorale samenwerking. Het is van belang dat de ambtenaar volksgezondheid en de ambtenaar welzijn/wmo samenwerken bij het maken van gezondheidsbeleid. Daarnaast moeten ook andere beleidsterreinen binnen de gemeenten zo veel mogelijk betrokken worden, zoals jeugd, sport, onderwijs, veiligheid en ruimtelijke ordening. Tot slot wordt er samengewerkt op bestuurlijk, beleidsmatig en uitvoerend niveau. De Wmo en Wpg zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Gezondheid is nodig om deel te nemen aan de maatschappij en maatschappelijke ondersteuning draagt bij aan gezondheid. Ook tussen veiligheid en gezondheid bestaat een belangrijke relatie, bijvoorbeeld op het gebied van alcohol. De beleidsterreinen jeugd, onderwijs en gezondheid worden ook steeds meer in samenhang aangepakt. Dit heeft onder meer geleid tot aanpassing van het stelsel voor passend onderwijs. - Samenwerking tussen gemeenten Samenwerking tussen de verschillende gemeenten in de regio is aan te bevelen. Door bundeling van krachten kunnen gemeenten meer bereiken. Samen vormen gemeenten een sterkere gesprekspartner voor grotere partijen, zoals zorgverzekeraars. Bovendien is regionale samenwerking voordeliger

16 5. Regionaal advies: beleidsuitgangspunten en regionale aanbevelingen Regionale aanbevelingen voor gezondheidsbeleid De GGD adviseert om twee accenten te kiezen in de aanpak van speerpunten. Deze sluiten aan bij het regionale gezondheidsprofiel en de landelijke nota gezondheidsbeleid Gezondheid dichtbij. Het gaat om: 1. Weerbaarheid 2. Bewegen Weerbaarheid Het is onmogelijk om alle verleidingen uit de omgeving van mensen weg te nemen. Daarom is het belangrijk om de weerbaarheid van mensen te vergroten zodat zij zelf beter in staat zijn om verleidingen en groepsdruk te weerstaan. Door de weerbaarheid van mensen te vergroten, worden vier belangrijke gezondheidsthema s tegelijk beïnvloed, te weten: genotmiddelengebruik, gezond gewicht, psychische gezondheid en seksuele gezondheid specifiek voor jeugd. Wij adviseren om via een integrale aanpak aandacht te blijven besteden aan de speerpunten uit de landelijke preventienota 2006 en 2011 (diabetes uitgezonderd, dat positief wordt beïnvloed door bewegen en overgewichtpreventie) en daarmee de effectiviteit van de ingezette activiteiten te vergroten. Bewegen Beweging is het smeermiddel tussen bovengenoemde gezondheidsthema s. Bewegen is goed voor de lichamelijke en de psychische gezondheid en heeft een positieve invloed op de thema s genotmiddelengebruik, gezond gewicht en psychische gezondheid. Daarnaast kan bewegen bijdragen aan het weerbaar maken van mensen. Net als het kabinet houden wij vast aan de speerpunten uit Wij leggen het accent daarbij op de overstijgende thema s Weerbaarheid en Bewegen. Met deze thema s kunnen we de belangrijkste gezondheidsthema s tegelijk beïnvloeden. Ook in de notities Mentaal Vitaal in Noord-Holland Noord en Gezond gewicht in Noord-Holland Noord komen deze integrale leefstijlbenadering en aandacht voor weerbaarheid terug. genotmiddele n seks. gezondheid Genotmiddel engebruik Gezond gewicht Psychische gezondheid Seksuele gezondheid jeugd gezond gewicht psychische gezondheid Bewegen Weerbaarheid

17 5. Regionaal advies: beleidsuitgangspunten en regionale aanbevelingen Doelgroepen Wij adviseren om in ieder geval aandacht te besteden aan de doelgroep jeugd. Ook de overheid benoemt jeugd als belangrijke doelgroep voor gezondheidsbeleid. De jeugd heeft de toekomst en investeren in hen loont. Vanuit preventief oogpunt is het effectief om tijdig preventieactiviteiten uit te voeren. Het is immers moeilijker om een eenmaal in gang gezet ongezond leefstijlpatroon te beïnvloeden. Bovendien is de doelgroep jongeren goed te bereiken onder meer via het onderwijs. De sociale omgeving van de jongeren moet betrokken worden in de activiteiten. Ouders spelen hierin een grote rol. Ouders hebben een directe invloed op hun kinderen en hebben een voorbeeldfunctie. Voor opvoedvragen en -ondersteuning kunnen ouders terecht bij de GGD en de (virtuele) Centra voor Jeugd en Gezin. De jeugdgezondheidszorg van de GGD is in de dagelijkse praktijk veel met de jeugd bezig. Naast de ouders zijn er ook andere kanalen in de sociale omgeving om jongeren te bereiken: de wijk/buurt en verenigingen (vooral sportclubs en jongerenwerk) en vanzelfsprekend het onderwijs. Met de Gezonde School methode kunnen scholen structureel werken aan gezondheidsbevordering. Aangezien veel volwassenen en ouderen een ongezonde leefstijl hebben, deze groep steeds groter wordt en een voorbeeldfunctie heeft voor de jeugd, loont het om ook preventieactiviteiten te richten volwassenen en ouderen. Het gaat dan vooral om volwassenen en ouderen met een lage sociaal economische status (SES). Mensen met een lagere SES zijn namelijk gemiddeld minder gezond, leven minder lang dan mensen met een hogere SES en hebben vaker een minder gezonde leefstijl. Om specifiek mensen met een lage SES te bereiken, is een meer wijk-/buurtgerichte aanpak nodig. Daarnaast kan worden samengewerkt met bedrijven en ondernemingen om gezond gedrag van (lage SES) werknemers te stimuleren. Mogelijk kunnen volwassenen en ouderen in de aanpak (deels) samengenomen worden. Volwassenen en ouderen zijn beide immers goed te bereiken via de eerste lijn. De reguliere zorg zou meer aandacht moeten besteden aan het signaleren van en doorverwijzen bij gezondheidsproblemen en het geven van preventieve voorlichting en begeleiding

18 6. Van regionaal advies naar gemeentelijke nota Beleidsmedewerkers gezondheidsbevordering van de GGD ondersteunen en adviseren (in de rol van Gezonde gemeente adviseur) bij de totstandkoming en uitvoering van het gemeentelijke gezondheidsbeleid. Dit gebeurt in samenwerking met de relatiebeheerder van de GGD voor de betreffende gemeente. Het ondersteuningstraject Samen werken aan uw gezonde gemeente omvat een aantal stappen. Alle gemeenten in Noord-Holland Noord worden benaderd voor stap 0 en 1. Gemeenten die gebruik willen maken van het ondersteuningstraject doorlopen ook de stappen 2 t/m 5. Stap 0: Werving In oktober 2011 heeft u het gemeentelijk gezondheidsprofiel ontvangen. Dit regionale advies volgt begin Na ontvangst van het regionale advies nemen wij contact op met de ambtenaar gemeentelijk gezondheidsbeleid om een afspraak te maken voor een (oriëntatie)gesprek (stap 1). Naast de Gezonde gemeente adviseur kan ook een epidemioloog bij dit gesprek aanwezig zijn. Stap 1: Oriënteren en organiseren Tijdens het oriënterend gesprek bespreken we het gemeentelijke gezondheidsprofiel, het regionale advies en de werkwijze Samen werken aan uw gezonde gemeente. Ook de evaluatie van het gemeentelijk beleid komt aan bod. Aan het einde van het gesprek maken we afspraken over de ondersteuning van de GGD bij de vertaalslag van de algemene aanbevelingen naar een lokale aanpak. Stap 2: Speerpunten bepalen (Onder meer) op basis van het eerste gesprek bepaalt de gemeente de speerpunten voor de komende vier jaar. Wij raden aan bij de keuze voor de speerpunten bijvoorbeeld burgers te raadplegen en verschillende beleidsterreinen binnen uw gemeente. Desgewenst kan de GGD u ondersteunen met een speerpuntenworkshop. Stap 3: Kiezen van activiteiten en uitvoeringsplan gemeentelijk gezondheidsbeleid Als de speerpunten zijn vastgesteld, adviseren wij over de best practice activiteiten die de komende jaren uitgevoerd kunnen worden. Eerst brengen we in kaart wat er al aan activiteiten is in uw gemeente. Het gaat zowel om activiteiten die de GGD uitvoert, als om activiteiten die door andere partijen worden georganiseerd. De gemeente verwerkt de speerpunten en activiteiten in een nota gemeentelijk gezondheidsbeleid. De Gezonde gemeente adviseur kan met u meelezen. De nota gemeentelijk gezondheidsbeleid kan gecombineerd worden met het beleidsplan maatschappelijke ondersteuning. Stap 4: Uitvoering In de jaren die daarop volgen, worden de activiteiten in de nota gemeentelijk gezondheidsbeleid uitgevoerd door verschillende organisaties. Bij voorkeur wordt regionaal of lokaal samengewerkt om de activiteiten uit te voeren. Twee keer per jaar bespreken de gemeente en de Gezonde gemeente adviseur de voortgang. Als nodig wordt het uitvoeringsplan bijgesteld

19 6. Van regionaal advies naar gemeentelijke nota Stap 5: Evaluatie en verankeren Aan het einde van ieder jaar evalueren de gemeente en de Gezonde gemeente adviseur het proces van de uitvoering. Na vier jaar vindt er een eindevaluatie plaats van het gemeentelijk gezondheidsbeleid. Hierin besteden we vooral aandacht aan wat er is uitgevoerd en de resultaten daarvan

20

Nota Lokaal Gezondheidsbeleid

Nota Lokaal Gezondheidsbeleid Nota Lokaal Gezondheidsbeleid 2012-2015 Wettelijk kader Gewijzigde Wet Publieke Gezondheid (januari 2012) Wijzigingen betreffen drie thema s, te weten: 1. Betere voorbereiding op infectieziektecrisis 2.

Nadere informatie

Bouwstenen nota volksgezondheid Renate Martens en Ivanka van der Veeken. Gemeente Drimmelen GGD West-Brabant:

Bouwstenen nota volksgezondheid Renate Martens en Ivanka van der Veeken. Gemeente Drimmelen GGD West-Brabant: Bouwstenen nota volksgezondheid 2013-2016 Gemeente Drimmelen GGD West-Brabant: Renate Martens en Ivanka van der Veeken Bouwstenen Evaluatieverslag nota volksgezondheid 2008-2011 Landelijke nota gezondheidsbeleid

Nadere informatie

Gezondheid dichtbij. Samenvatting landelijke nota gezondheidsbeleid 2011

Gezondheid dichtbij. Samenvatting landelijke nota gezondheidsbeleid 2011 Gezondheid dichtbij Samenvatting landelijke nota gezondheidsbeleid 2011 Auteur: team Lokaal Gezondheidsbeleid DMS: 92576 Titel: Gezondheid dichtbij Versie: 1 Datum: 26 mei 2011 GGD West-Brabant Inleiding

Nadere informatie

Op weg naar de speerpuntennotitie lokaal gezondheidsbeleid Boxmeer 2009 2011: Speerpunten voor Boxmeer?? Esther Hendriks 24 september 2009

Op weg naar de speerpuntennotitie lokaal gezondheidsbeleid Boxmeer 2009 2011: Speerpunten voor Boxmeer?? Esther Hendriks 24 september 2009 Op weg naar de speerpuntennotitie lokaal gezondheidsbeleid Boxmeer 2009 2011: Speerpunten voor Boxmeer?? Esther Hendriks 24 september 2009 Op weg naar speerpuntennotitie? Wat doen/deden we al? Welke gezondheidsproblemen

Nadere informatie

Samenvatting Twente. 2 van 6 Kernboodschappen Twente. Versie 2, oktober 2013

Samenvatting Twente. 2 van 6 Kernboodschappen Twente. Versie 2, oktober 2013 Samenvatting Twente Versie 2, oktober 2013 Twente varieert naar stad en platteland In Twente wonen 626.500 mensen waarvan de helft woont in één van de drie grote steden. Tot 2030 zal de Twentse bevolking

Nadere informatie

Onderwerp: Verlengen nota Lokaal gezondheidsbeleid Wijk bij Duurstede 2008-2011

Onderwerp: Verlengen nota Lokaal gezondheidsbeleid Wijk bij Duurstede 2008-2011 Raadsvergadering, 31 januari 2012 Voorstel aan de Raad Onderwerp: Verlengen nota Lokaal gezondheidsbeleid Wijk bij Duurstede 2008-2011 Nr.: 483 Agendapunt: 11 Datum: 31 januari 2012 Onderdeel raadsprogramma:

Nadere informatie

Kernboodschappen Gezondheid Almelo

Kernboodschappen Gezondheid Almelo Kernboodschappen Gezondheid Almelo De GGD Twente verzamelt in opdracht van de gemeente Almelo epidemiologische gegevens over de gezondheid van de bevolking in Almelo en de factoren die hierop van invloed

Nadere informatie

Raadsvoorstel (gewijzigd)

Raadsvoorstel (gewijzigd) Raadsvoorstel (gewijzigd) BARCODE STICKER Nr. 2009-064 Houten, 17 november 2009 Onderwerp: Tweede kadernota Lokaal Gezondheidsbeleid 2010-2013 Beslispunten: 1. In te stemmen met de volgende in de tweede

Nadere informatie

Lokaal gezondheidsbeleid 2016-2020. Workshop 18 februari 2016

Lokaal gezondheidsbeleid 2016-2020. Workshop 18 februari 2016 Lokaal gezondheidsbeleid 2016-2020 Workshop 18 februari 2016 Programma 9.30 uur Welkom Toelichting VTV 2014 en Kamerbrief VWS landelijk gezondheidsbeleid Concept Positieve Gezondheid Wat is integraal gezondheidsbeleid?

Nadere informatie

Kernboodschappen Gezondheid Enschede

Kernboodschappen Gezondheid Enschede Kernboodschappen Gezondheid Enschede De GGD Twente verzamelt in opdracht van de gemeente Enschede epidemiologische gegevens over de gezondheid van de bevolking in Enschede en de factoren die hierop van

Nadere informatie

PROGRAMMABEGROTING

PROGRAMMABEGROTING PROGRAMMABEGROTING 2016-2019 Programma 1 : Zorg, Welzijn, Jeugd en Onderwijs 1A Lokale gezondheidszorg Inleiding Op grond van de Wet publieke gezondheid (Wpg) heeft de gemeente de taak door middel van

Nadere informatie

Gezondheidsachterstanden. Gelijke kansen voor iedereen

Gezondheidsachterstanden. Gelijke kansen voor iedereen Gezondheidsachterstanden Gelijke kansen voor iedereen Goede gezondheid: niet voor iedereen Een goede gezondheid is een groot goed, voor de individuele burger én voor de samenleving als geheel. We worden

Nadere informatie

Bijlage 3 Jaarprogramma gemeente Meerssen 2008 (inclusief Jeugdgezondheidszorg)

Bijlage 3 Jaarprogramma gemeente Meerssen 2008 (inclusief Jeugdgezondheidszorg) Bijlage 3 Jaarprogramma gemeente Meerssen 2008 (inclusief Jeugdgezondheidszorg) Deze bijlage is een eerste aanzet. Aan de hand van het nieuwe productenboek van de GGD Zuid - Limburg zal het jaarprogramma

Nadere informatie

Kernboodschappen Gezondheid Rijssen-Holten

Kernboodschappen Gezondheid Rijssen-Holten Kernboodschappen Gezondheid Rijssen-Holten De GGD Twente verzamelt in opdracht van de gemeente Rijssen-Holten epidemiologische gegevens over de gezondheid van de bevolking in Rijssen-Holten en de factoren

Nadere informatie

PROGRAMMABEGROTING 2015-2018

PROGRAMMABEGROTING 2015-2018 PROGRAMMABEGROTING 2015-2018 Programma 1 : Zorg, Welzijn, Jeugd en Onderwijs 1A Lokale gezondheidszorg Inleiding Op grond van de Wet publieke gezondheid (Wpg) heeft de gemeente de taak door middel van

Nadere informatie

GGD Hollands Noorden. en wijkverpleegkundigen met S1-taken

GGD Hollands Noorden. en wijkverpleegkundigen met S1-taken GGD Hollands Noorden en wijkverpleegkundigen met S1-taken Waarom een GGD? Wet Publieke Gezondheidszorg (WPG): Gezondheidsbeschermende en gezondheidsbevorderende maatregelen voor de bevolking of specifieke

Nadere informatie

Samenvatting Jong; dus gezond!?

Samenvatting Jong; dus gezond!? Samenvatting Jong; dus gezond!? Deel III Gezondheidsprofiel regio Nieuwe Waterweg Noord, 2005-2008 Samenvatting rapport Jong; dus gezond!? Gezondheidssituatie van de Jeugd (2004-2006) Regio Nieuwe Waterweg

Nadere informatie

Kernboodschappen Gezondheid Losser

Kernboodschappen Gezondheid Losser Kernboodschappen Gezondheid Losser De GGD Twente verzamelt in opdracht van de gemeente Losser epidemiologische gegevens over de gezondheid van de bevolking in Losser en de factoren die hierop van invloed

Nadere informatie

STARTNOTITIE NOTA LOKAAL GEZONDHEIDSBELEID STEDE BROEC

STARTNOTITIE NOTA LOKAAL GEZONDHEIDSBELEID STEDE BROEC STARTNOTITIE NOTA LOKAAL GEZONDHEIDSBELEID STEDE BROEC 2013 2017 Inlichtingen bij: Bert van Elswijk Afdeling Welzijn Telefoon: 0228-510173 (di-wo-do) Email:bvanelswijk@stedebroec.nl MEI 2012 1 INHOUD 1.

Nadere informatie

Gezond meedoen in Kerkrade. Samenvatting Lokaal rapport Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2014

Gezond meedoen in Kerkrade. Samenvatting Lokaal rapport Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2014 Gezond meedoen in Kerkrade Samenvatting Lokaal rapport Volksgezondheid Toekomst Verkenning 214 Dit is de samenvatting van het lokaal rapport Volksgezondheid Toekomst Verkenning 214 Een nieuwe kijk op gezondheid

Nadere informatie

Gezond meedoen in Sittard-Geleen. Samenvatting Lokaal rapport Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2014

Gezond meedoen in Sittard-Geleen. Samenvatting Lokaal rapport Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2014 Gezond meedoen in Sittard-Geleen Samenvatting Lokaal rapport Volksgezondheid Toekomst Verkenning 214 Dit is de samenvatting van het lokaal rapport Volksgezondheid Toekomst Verkenning 214 Een nieuwe kijk

Nadere informatie

Samenvatting Losser. 2 van 5 Twentse Gezondheids Verkenning Losser. Versie 1, oktober 2013

Samenvatting Losser. 2 van 5 Twentse Gezondheids Verkenning Losser. Versie 1, oktober 2013 Samenvatting Losser Versie 1, oktober 2013 Lage SES, bevolkingskrimp en vergrijzing punt van aandacht in Losser In de gemeente Losser wonen 22.552 mensen; 11.324 mannen en 11.228 vrouwen. Als we de verschillende

Nadere informatie

Gezond meedoen in Meerssen. Samenvatting Lokaal rapport Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2014

Gezond meedoen in Meerssen. Samenvatting Lokaal rapport Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2014 Gezond meedoen in Meerssen Samenvatting Lokaal rapport Volksgezondheid Toekomst Verkenning 214 Dit is de samenvatting van het lokaal rapport Volksgezondheid Toekomst Verkenning 214 Een nieuwe kijk op gezondheid

Nadere informatie

Strategische Agenda Een gezond en veilig bestaan voor onze inwoners in Zaanstreek-Waterland

Strategische Agenda Een gezond en veilig bestaan voor onze inwoners in Zaanstreek-Waterland Strategische Agenda 2018-2021 Een gezond en veilig bestaan voor onze inwoners in Zaanstreek-Waterland Vastgesteld Algemeen Bestuur 18 oktober 2018 Inleiding In de door het Algemeen Bestuur in december

Nadere informatie

Bestrijding ongezonde leefstijl hard nodig om forse stijging diabetes, hart- en vaatziekten en nierfalen te voorkomen.

Bestrijding ongezonde leefstijl hard nodig om forse stijging diabetes, hart- en vaatziekten en nierfalen te voorkomen. Amersfoort, Bussum, Den Haag, 5 april 2007 Bestrijding ongezonde leefstijl hard nodig om forse stijging diabetes, hart- en vaatziekten en nierfalen te voorkomen. Oproep aan de leden van de vaste commissie

Nadere informatie

Evaluatie gezondheidsbeleid gemeente Langedijk 2012-2016. Beter gezond. Wat hebben we gedaan met ons gezondheidsbeleid?

Evaluatie gezondheidsbeleid gemeente Langedijk 2012-2016. Beter gezond. Wat hebben we gedaan met ons gezondheidsbeleid? Evaluatie gezondheidsbeleid gemeente Langedijk 2012-2016 Beter gezond Wat hebben we gedaan met ons gezondheidsbeleid? 1 Inhoud 1. Inleiding/samenvatting... 3 2. Kaderstelling... 4 2.1. Landelijk integraal

Nadere informatie

Onderwerp: Nota lokaal gezondheidsbeleid: Gezondheid, welzijn en welbevinden.

Onderwerp: Nota lokaal gezondheidsbeleid: Gezondheid, welzijn en welbevinden. Vergadering: 21 5 2013 Agendanummer: 7 Status: Opiniërend Portefeuillehouder: W. Zorge Behandelend ambtenaar L.W.Top, 0595 447716 E mail: gemeente@winsum.nl (t.a.v. L.W.Top) Aan de gemeenteraad, Onderwerp:

Nadere informatie

Regionale VTV 2011. Levensverwachting en sterftecijfers. Referent: Drs. M.J.J.C. Poos, R.I.V.M.

Regionale VTV 2011. Levensverwachting en sterftecijfers. Referent: Drs. M.J.J.C. Poos, R.I.V.M. Regionale VTV 2011 Levensverwachting en sterftecijfers Regionale Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2011 Hart voor Brabant Deelrapport Levensverwachting en sterftecijfers Auteurs: Dr. M.A.M. Jacobs-van

Nadere informatie

Gezond meedoen in Simpelveld. Samenvatting Lokaal rapport Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2014

Gezond meedoen in Simpelveld. Samenvatting Lokaal rapport Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2014 Gezond meedoen in Simpelveld Samenvatting Lokaal rapport Volksgezondheid Toekomst Verkenning 214 Dit is de samenvatting van het lokaal rapport Volksgezondheid Toekomst Verkenning 214 Een nieuwe kijk op

Nadere informatie

Gezond meedoen in Stein. Samenvatting Lokaal rapport Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2014

Gezond meedoen in Stein. Samenvatting Lokaal rapport Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2014 Gezond meedoen in Stein Samenvatting Lokaal rapport Volksgezondheid Toekomst Verkenning 214 Dit is de samenvatting van het lokaal rapport Volksgezondheid Toekomst Verkenning 214 Een nieuwe kijk op gezondheid

Nadere informatie

Gezond meedoen in Gulpen-Wittem. Samenvatting Lokaal rapport Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2014

Gezond meedoen in Gulpen-Wittem. Samenvatting Lokaal rapport Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2014 Gezond meedoen in Gulpen-Wittem Samenvatting Lokaal rapport Volksgezondheid Toekomst Verkenning 214 Dit is de samenvatting van het lokaal rapport Volksgezondheid Toekomst Verkenning 214 Een nieuwe kijk

Nadere informatie

Ouderenmonitor 2011. Gezondheidsonderzoek 65-plussers regio Nijmegen. Gezondheidsonderzoek kinderen 0-12 jaar regio Nijmegen

Ouderenmonitor 2011. Gezondheidsonderzoek 65-plussers regio Nijmegen. Gezondheidsonderzoek kinderen 0-12 jaar regio Nijmegen Ouderenmonitor 2011 Gezondheidsonderzoek 65-plussers regio Nijmegen Gezondheidsonderzoek kinderen 0-12 jaar regio Nijmegen De Ouderenmonitor is een onderzoek naar de lichamelijke, sociale en geestelijke

Nadere informatie

de bevolking van Aa en Hunze vergrijst, van 21% nu naar 35% in 2040.

de bevolking van Aa en Hunze vergrijst, van 21% nu naar 35% in 2040. Met deze factsheet biedt de GGD Drenthe u inzicht in de lokale gezondheidssituatie van de inwoners van de gemeente Aa en Hunze. U treft cijfers aan over de gezondheidsspeerpunten en risicogroepen. Hierbij

Nadere informatie

Bestuursopdracht Raad

Bestuursopdracht Raad Bestuursopdracht Raad Natuurlijk: gezond! Uitgangspunten notitie lokaal gezondheidsbeleid Naam ambtenaar: P.M. Veldkamp Datum: 18 april 2008 1. Aanleiding. Gemeenten zijn verplicht om iedere vier jaar

Nadere informatie

ADVIESNOTA. Hattem kiest met JOGG voor samenwerking aan een gezonde jeugd. Inleiding. Achtergrond Gezondheidsbevordering.

ADVIESNOTA. Hattem kiest met JOGG voor samenwerking aan een gezonde jeugd. Inleiding. Achtergrond Gezondheidsbevordering. ADVIESNOTA Hattem kiest met JOGG voor samenwerking aan een gezonde jeugd Inleiding Een gezonde jeugd. Dat is wat onze gemeente wil. Overgewicht onder jongeren vormt echter een bedreiging. Daarom is bestrijding

Nadere informatie

Gezondheid en sociaal domein verbonden

Gezondheid en sociaal domein verbonden Algemene kenmerken Leefstijl Lichamelijke gezondheid Mentale gezondheid Zorggebruik Fysieke leefomgeving Sociale leefomgeving Sociaal economische status Zelfredzaamheid Samenredzaamheid Gezondheid en sociaal

Nadere informatie

Gezond meedoen in Valkenburg aan de Geul. Samenvatting Lokaal rapport Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2014

Gezond meedoen in Valkenburg aan de Geul. Samenvatting Lokaal rapport Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2014 Gezond meedoen in Valkenburg aan de Geul Samenvatting Lokaal rapport Volksgezondheid Toekomst Verkenning 214 Dit is de samenvatting van het lokaal rapport Volksgezondheid Toekomst Verkenning 214 Een nieuwe

Nadere informatie

Gezond meedoen in Vaals. Samenvatting Lokaal rapport Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2014

Gezond meedoen in Vaals. Samenvatting Lokaal rapport Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2014 Gezond meedoen in Vaals Samenvatting Lokaal rapport Volksgezondheid Toekomst Verkenning 214 Dit is de samenvatting van het lokaal rapport Volksgezondheid Toekomst Verkenning 214 Een nieuwe kijk op gezondheid

Nadere informatie

Gezond meedoen in Landgraaf. Samenvatting Lokaal rapport Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2014

Gezond meedoen in Landgraaf. Samenvatting Lokaal rapport Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2014 Gezond meedoen in Landgraaf Samenvatting Lokaal rapport Volksgezondheid Toekomst Verkenning 214 Dit is de samenvatting van het lokaal rapport Volksgezondheid Toekomst Verkenning 214 Een nieuwe kijk op

Nadere informatie

Gezond meedoen in Eijsden-Margraten. Samenvatting Lokaal rapport Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2014

Gezond meedoen in Eijsden-Margraten. Samenvatting Lokaal rapport Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2014 Gezond meedoen in Eijsden-Margraten Samenvatting Lokaal rapport Volksgezondheid Toekomst Verkenning 214 Dit is de samenvatting van het lokaal rapport Volksgezondheid Toekomst Verkenning 214 Een nieuwe

Nadere informatie

Gezond meedoen in Schinnen. Samenvatting Lokaal rapport Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2014

Gezond meedoen in Schinnen. Samenvatting Lokaal rapport Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2014 Gezond meedoen in Schinnen Samenvatting Lokaal rapport Volksgezondheid Toekomst Verkenning 214 Dit is de samenvatting van het lokaal rapport Volksgezondheid Toekomst Verkenning 214 Een nieuwe kijk op gezondheid

Nadere informatie

Lokale paragraaf gezondheidsnota

Lokale paragraaf gezondheidsnota Lokale paragraaf gezondheidsnota Aanleiding: Gemeenten hebben de wettelijke taak om de gezondheid van hun burgers te beschermen en te bevorderen. Deze taak staat beschreven in de Wet Publieke Gezondheid.

Nadere informatie

Regionale VTV 2011. Gezondheidsbeleid. Regionale Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2011 Hart voor Brabant Deelrapport Gezondheidsbeleid

Regionale VTV 2011. Gezondheidsbeleid. Regionale Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2011 Hart voor Brabant Deelrapport Gezondheidsbeleid Regionale VTV 2011 Gezondheidsbeleid Regionale Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2011 Hart voor Brabant Deelrapport Gezondheidsbeleid Auteurs: Drs. J. Piek, GGD Hart voor Brabant, Drs. Th.J.M. Kuunders,

Nadere informatie

Depressie in Zeeland

Depressie in Zeeland Depressie in Zeeland Kernpunten 15.000 119.000 19 jr en ouder ernstige depressieve klachten milde depressieve klachten ernstig depressieve klachten 19-24 jarigen 10 % 2012-2016 34% 57% 19-24 jarigen milde

Nadere informatie

Kernboodschappen Gezondheid Borne

Kernboodschappen Gezondheid Borne Kernboodschappen Gezondheid Borne De GGD Twente verzamelt in opdracht van de gemeente Borne epidemiologische gegevens over de gezondheid van de bevolking in Borne en de factoren die hierop van invloed

Nadere informatie

Raadsvoorstel. Inleiding

Raadsvoorstel. Inleiding Raadsvoorstel Agendapunt Raadsvergadering 20 maart 2019 Portefeuillehouder Carla Kreuk- Wildeman Begrotingsprogramma Sociaal Domein (programma 2) Onderwerp Lokale gezondheidsagenda Tiel 2019-2022 Besluit

Nadere informatie

Gezond meedoen in Nuth. Samenvatting Lokaal rapport Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2014

Gezond meedoen in Nuth. Samenvatting Lokaal rapport Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2014 Gezond meedoen in Nuth Samenvatting Lokaal rapport Volksgezondheid Toekomst Verkenning 214 Dit is de samenvatting van het lokaal rapport Volksgezondheid Toekomst Verkenning 214 Een nieuwe kijk op gezondheid

Nadere informatie

Raadsvergadering, 29 januari 2008. Voorstel aan de Raad

Raadsvergadering, 29 januari 2008. Voorstel aan de Raad Raadsvergadering, 29 januari 2008 Voorstel aan de Raad Nr: 206 Agendapunt: 8 Datum: 11 december 2007 Onderwerp: Vaststelling speerpunten uit de conceptnota Lokaal Gezondheidsbeleid Wijk bij Duurstede 2008-2011

Nadere informatie

Gezondheidsmonitoren jongeren en ouderen. Meta Moerman Cie Welzijn gemeente Neerijnen 19 juni 2012

Gezondheidsmonitoren jongeren en ouderen. Meta Moerman Cie Welzijn gemeente Neerijnen 19 juni 2012 Gezondheidsmonitoren jongeren en ouderen Meta Moerman Cie Welzijn gemeente Neerijnen 19 juni 2012 Wat is E-MOVO q Onderzoek onder 2 e en 4 e klassers, nu 3 e keer q Vragenlijst wordt digitaal in klas ingevuld

Nadere informatie

Kernboodschappen Gezondheid Haaksbergen

Kernboodschappen Gezondheid Haaksbergen Kernboodschappen Gezondheid Haaksbergen De GGD Twente verzamelt in opdracht van de gemeente Haaksbergen epidemiologische gegevens over de gezondheid van de bevolking in Haaksbergen en de factoren die hierop

Nadere informatie

Gezond meedoen in Heerlen. Samenvatting Lokaal rapport Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2014

Gezond meedoen in Heerlen. Samenvatting Lokaal rapport Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2014 Gezond meedoen in Heerlen Samenvatting Lokaal rapport Volksgezondheid Toekomst Verkenning 214 Dit is de samenvatting van het lokaal rapport Volksgezondheid Toekomst Verkenning 214 Een nieuwe kijk op gezondheid

Nadere informatie

Gezond meedoen in Maastricht. Samenvatting Lokaal rapport Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2014

Gezond meedoen in Maastricht. Samenvatting Lokaal rapport Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2014 Gezond meedoen in Maastricht Samenvatting Lokaal rapport Volksgezondheid Toekomst Verkenning 214 Dit is de samenvatting van het lokaal rapport Volksgezondheid Toekomst Verkenning 214 Een nieuwe kijk op

Nadere informatie

Gezondheidsprofiel Boxtel Oost

Gezondheidsprofiel Boxtel Oost Gezondheidsprofiel Boxtel Oost Verbinden preventie-curatie Presentatie wijkteam 6 februari 2014 Marije Scholtens (GGD Hart voor Brabant), Nicole de Baat (Robuust) Programma 16.00 16.05 welkom en voorstelrondje

Nadere informatie

Hoe gezond zijn de inwoners van Deventer? Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen

Hoe gezond zijn de inwoners van Deventer? Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen Hoe gezond zijn de inwoners van? Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen gemeente Kampen Steenwijkerland Zwartewaterland Staphorst 1.392 inwoners deden mee Hardenberg Gezondheid In het verleden werd

Nadere informatie

hoog risico angststoornis/depressie matig of hoog risico angststoornis/depressie hulp stress/spanningen te weinig regie over eigen leven

hoog risico angststoornis/depressie matig of hoog risico angststoornis/depressie hulp stress/spanningen te weinig regie over eigen leven Bron: Gezondheidsmonitor Regio Kennemerland 2012 Aantal volwassenen (19 t/m 64 jaar) in per 1-1-2013: 88.900 Functioneren en kwaliteit van leven Ziekten en aandoeningen Uitkomsten volwassenen (19 t/m 64

Nadere informatie

Beleidsplan Gezondheid Samen vooraan: aan de slag met preventie!

Beleidsplan Gezondheid Samen vooraan: aan de slag met preventie! Beleidsplan Gezondheid 2019-2022 Samen vooraan: aan de slag met preventie! Inhoud Onze taken 3 Onze missie 5 Onze visie 5 Zo staan we bekend! 5 Onze ambities 5 Vier thema's BELEIDSPLAN GEZONDHEID 1 BELEIDSPLAN

Nadere informatie

Hoe gezond zijn de inwoners van Staphorst? Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen

Hoe gezond zijn de inwoners van Staphorst? Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen Hoe gezond zijn de inwoners van? Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen gemeente Kampen Steenwijkerland Zwartewaterland 1.129 inwoners deden mee Hardenberg Gezondheid In het verleden werd gezondheid

Nadere informatie

Hoe gezond zijn de inwoners van Zwartewaterland? Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen

Hoe gezond zijn de inwoners van Zwartewaterland? Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen Hoe gezond zijn de inwoners van? Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen gemeente Kampen Steenwijkerland Staphorst 875 inwoners deden mee Hardenberg Gezondheid In het verleden werd gezondheid gedefinieerd

Nadere informatie

Hoe gezond zijn de inwoners van Steenwijkerland? Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen

Hoe gezond zijn de inwoners van Steenwijkerland? Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen Hoe gezond zijn de inwoners van? Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen gemeente Kampen Zwartewaterland Staphorst 1.036 inwoners deden mee Hardenberg Gezondheid In het verleden werd gezondheid gedefinieerd

Nadere informatie

Hoe gezond zijn de inwoners van Ommen? Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen

Hoe gezond zijn de inwoners van Ommen? Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen Hoe gezond zijn de inwoners van? Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen gemeente Kampen Steenwijkerland Zwartewaterland Staphorst 961 inwoners deden mee Hardenberg Gezondheid In het verleden werd gezondheid

Nadere informatie

Hoe gezond zijn de inwoners van Steenwijkerland? Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen

Hoe gezond zijn de inwoners van Steenwijkerland? Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen Hoe gezond zijn de inwoners van? Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen gemeente 1.036 inwoners deden mee Kampen Zwartewaterland Staphorst Hardenberg Zwolle Dalfsen Ommen Olst-Wijhe Raalte Deventer

Nadere informatie

Kernboodschappen Gezondheid Dinkelland & Tubbergen

Kernboodschappen Gezondheid Dinkelland & Tubbergen Kernboodschappen Gezondheid Dinkelland & Tubbergen De GGD Twente verzamelt in opdracht van Noaberkracht Dinkelland Tubbergen epidemiologische gegevens over de gezondheid van de bevolking in Noaberkracht

Nadere informatie

Hoe gezond zijn de inwoners van Hardenberg? Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen

Hoe gezond zijn de inwoners van Hardenberg? Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen Hoe gezond zijn de inwoners van? Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen gemeente Steenwijkerland 1.529 inwoners deden mee Kampen Zwartewaterland Staphorst Zwolle Dalfsen Ommen Olst-Wijhe Raalte Deventer

Nadere informatie

Cijfers gezondheidssituatie gemeente Leeuwarderadeel

Cijfers gezondheidssituatie gemeente Leeuwarderadeel Cijfers gezondheidssituatie gemeente Leeuwarderadeel In onderstaande tabellen zijn cijfers weergegeven met betrekking tot de gezondheid van Friezen in de gemeente Leeuwarderadeel. Daarnaast vindt u ook

Nadere informatie

Samenvatting Noaberkracht Dinkelland Tubbergen

Samenvatting Noaberkracht Dinkelland Tubbergen Samenvatting Noaberkracht Dinkelland Tubbergen Versie 1, oktober 2013 Bevolkingskrimp en vergrijzing punt van aandacht in Noaberkracht Dinkelland Tubbergen In Noaberkracht Dinkelland Tubbergen wonen 47.279

Nadere informatie

Hoe gezond zijn de inwoners van Zwolle? Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen

Hoe gezond zijn de inwoners van Zwolle? Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen Hoe gezond zijn de inwoners van? Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen gemeente Kampen Steenwijkerland Zwartewaterland Staphorst 1.589 inwoners deden mee Hardenberg Gezondheid In het verleden werd

Nadere informatie

Hoe gezond zijn de inwoners van Zwolle? Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen

Hoe gezond zijn de inwoners van Zwolle? Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen Hoe gezond zijn de inwoners van? Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen gemeente Steenwijkerland 1.589 inwoners deden mee Kampen Zwartewaterland Staphorst Hardenberg Dalfsen Ommen Olst-Wijhe Raalte

Nadere informatie

De leden van de gemeenteraad van Haarlemmermeer Postbus AG Hoofddorp

De leden van de gemeenteraad van Haarlemmermeer Postbus AG Hoofddorp gemeente Haarlemmermeer De leden van de gemeenteraad van Haarlemmermeer Postbus 250 2130 AG Hoofddorp Bezoekadres: Raadhuisplein 1 Hoofddorp Telefoon 0900 1852 Telefax 023 563 95 50 Cluster Contactpersoon

Nadere informatie

Kernboodschappen Gezondheid Oldenzaal

Kernboodschappen Gezondheid Oldenzaal Kernboodschappen Gezondheid Oldenzaal De GGD Twente verzamelt in opdracht van de gemeente Oldenzaal epidemiologische gegevens over de gezondheid van de bevolking in Oldenzaal en de factoren die hierop

Nadere informatie

Verslag regionale werkconferenties kiezen voor gezond leven

Verslag regionale werkconferenties kiezen voor gezond leven Verslag regionale werkconferenties kiezen voor gezond leven Aanleiding voor de werkconferenties Het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) brengt in het najaar van 2006 een tweede Preventienota

Nadere informatie

Voorbeeldadvies Cijfers

Voorbeeldadvies Cijfers Voorbeeldadvies GGD Twente heeft de taak de gezondheid van de Twentse jeugd, volwassenen en ouderen in kaart te brengen. In dit kader worden diverse gezondheidsmonitoren afgenomen om inzicht te verkrijgen

Nadere informatie

JOGG HELLEVOETSLUIS 2014 2016

JOGG HELLEVOETSLUIS 2014 2016 JOGG HELLEVOETSLUIS 2014 2016 Afdeling Samenlevingszaken, november 2013 Inhoud 1. Inleiding... 3 2. Achtergrond... 4 2.1. Gezondheidsbevordering... 4 2.2. Integrale aanpak... 4 3. Probleemstelling... 5

Nadere informatie

Welzijnszorg Oosterschelderegio

Welzijnszorg Oosterschelderegio Goes, 28 juni 2012 4g Samenwerkingsverband Welzijnszorg Oosterschelderegio Gemeente Borsele t.a.v. College van B & W Postbus 1 4450 AA Heinkenszand Onderwerp: Behandeld: Bijlage(n): Email: Evaluatie regionaal

Nadere informatie

Hoe gezond is Noord-Holland Noord? Het gezondheidsprofiel van Noord-Holland Noord

Hoe gezond is Noord-Holland Noord? Het gezondheidsprofiel van Noord-Holland Noord Hoe gezond is NoordHolland Noord? Het gezondheidsprofiel van NoordHolland Noord Gezondheidsprofiel 2011 NoordHolland Noord In een oogopslag NoordHolland Noord is qua leeftijdsopbouw vergelijkbaar met landelijk.

Nadere informatie

Handreiking Gezonde Gemeente. Voor beleid en uitvoering in wijk en gemeente

Handreiking Gezonde Gemeente. Voor beleid en uitvoering in wijk en gemeente Handreiking Gezonde Gemeente Voor beleid en uitvoering in wijk en gemeente Handreiking Gezonde Gemeente Voor beleid en uitvoering in wijk en gemeente In de digitale Handreiking Gezonde Gemeente op Loketgezondleven.nl

Nadere informatie

Concept. Kadernota Lokaal gezondheidsbeleid : Aandachtspunten en ambities. Gemeente Vught

Concept. Kadernota Lokaal gezondheidsbeleid : Aandachtspunten en ambities. Gemeente Vught Concept Kadernota Lokaal gezondheidsbeleid 2007-2010: Aandachtspunten en ambities Gemeente Vught Maart 2007 Inhoudsopgave 1. Inleiding 4 1.1 Aanleiding 1.2 Landelijk beleid 1.3 Wet Maatschappelijke Ondersteuning

Nadere informatie

IJsselland. Wijkgezondheidsprofiel Borgele en Platvoet Deventer

IJsselland. Wijkgezondheidsprofiel Borgele en Platvoet Deventer IJsselland Wijkgezondheidsprofiel Deventer Januari 2015 Wijkgezondheidsprofiel Dit wijkgezondheidsprofiel bestaat uit gegevens afkomstig van diverse bronnen, registraties en (bewoners)onderzoeken. Voor

Nadere informatie

hoog risico angststoornis/depressie matig of hoog risico angststoornis/depressie hulp stress/spanningen 7 8 - te weinig regie over eigen leven

hoog risico angststoornis/depressie matig of hoog risico angststoornis/depressie hulp stress/spanningen 7 8 - te weinig regie over eigen leven Bron: Gezondheidsmonitor Regio Kennemerland 2012 Aantal ouderen (65 jaar en ouder) in Haarlemmermeer per 1-1-2013: 19.700 Functioneren en kwaliteit van leven Ziekten en aandoeningen Uitkomsten ouderen

Nadere informatie

oinleiding 1 c oovergewicht en ernstig overgewicht (obesitas) in Nederlandd

oinleiding 1 c oovergewicht en ernstig overgewicht (obesitas) in Nederlandd oinleiding 1 c Gewichtsstijging ontstaat wanneer de energie-inneming (via de voeding) hoger is dan het energieverbruik (door lichamelijke activiteit). De laatste decennia zijn er veranderingen opgetreden

Nadere informatie

Conferentie Aanpak armoede en schulden in Leiden Relatie met gezondheid: wat staat ons te doen? Irene Lottman GGD HM, 18 september 2018

Conferentie Aanpak armoede en schulden in Leiden Relatie met gezondheid: wat staat ons te doen? Irene Lottman GGD HM, 18 september 2018 Conferentie Aanpak armoede en schulden in Leiden Relatie met gezondheid: wat staat ons te doen? Irene Lottman GGD HM, 18 september 2018 Opzet Introductie GGD Hollands Midden Relatie tussen armoede, schulden

Nadere informatie

Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen 2016 Samenvatting gemeente Haarlemmerliede en Spaarnwoude

Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen 2016 Samenvatting gemeente Haarlemmerliede en Spaarnwoude Gezondheidsmonitor ouderen 2016 Samenvatting gemeente Haarlemmerliede Inhoud Deze samenvatting bevat de belangrijkste resultaten van de Gezondheidsmonitor en 2016 voor gemeente Haarlemmerliede en Spaarnwoude.

Nadere informatie

Gemeente Zaanstad. Tabellenboek Jeugdmonitor Emovo

Gemeente Zaanstad. Tabellenboek Jeugdmonitor Emovo Gemeente Zaanstad Tabellenboek Jeugdmonitor Emovo 2013-2014 Dit tabellenboek beschrijft de resultaten van Emovo 2013-2014 voor de gemeente Zaanstad. Achtereenvolgens treft u: De samenvatting met daarin

Nadere informatie

CONCEPT. Startdocument Nota gezondheidsbeleid gemeente Aa en Hunze

CONCEPT. Startdocument Nota gezondheidsbeleid gemeente Aa en Hunze CONCEPT Startdocument Nota gezondheidsbeleid 2013-2017 gemeente Aa en Hunze Inhoud Inleiding 3 1 PROCES TOTSTANDKOMING NOTA GEZONDHEIDSBELEID 4 1.1 Opzet van de nota gezondheidsbeleid Aa en Hunze 4 1.2

Nadere informatie

Gezondheid in kaart 2018

Gezondheid in kaart 2018 Gezondheid in kaart 2018 Kernboodschappen Ridderkerk Hieronder staan de kernboodschappen voor gemeente Ridderkerk. Deze vormen samen met het tabellenboek en de vernieuwde Gezondheidsatlas met een dashboard

Nadere informatie

Hoe gezond is Alkmaar? Het gezondheidsprofiel van Alkmaar

Hoe gezond is Alkmaar? Het gezondheidsprofiel van Alkmaar Hoe gezond is Alkmaar? Het gezondheidsprofiel van Alkmaar In een oogopslag Alkmaar Alkmaar is een van de grotere gemeenten in NoordHolland Noord. De verwachting is dat Alkmaar zal vergrijzen. Tussen 20

Nadere informatie

=CONCEPT= Startnotitie nota volksgezondheid Drimmelen

=CONCEPT= Startnotitie nota volksgezondheid Drimmelen =CONCEPT= Startnotitie nota volksgezondheid Drimmelen Doel: vaststellen speerpunten & procedure 1. Inleiding Op basis van de Wet collectieve preventie volksgezondheid (hierna: Wcpv) zijn gemeenten verplicht

Nadere informatie

Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen 2016 Samenvatting gemeente Haarlemmermeer

Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen 2016 Samenvatting gemeente Haarlemmermeer Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen 2016 Samenvatting gemeente Haarlemmermeer Inhoud Deze samenvatting bevat de belangrijkste resultaten van de Gezondheidsmonitor en 2016 voor gemeente Haarlemmermeer.

Nadere informatie

Groene druk Grijze druk Recent gebruik

Groene druk Grijze druk Recent gebruik Extra aandacht voor meer risicogedragingen bij de jeugd tegelijk Veel van de ongezonde gedragingen vallen samen bij dezelfde jongeren, ook al wordt dat door de focus op de afzonderlijke leefstijlfactoren

Nadere informatie

Hoe gezond is Opmeer? Het gezondheidsprofiel van Opmeer

Hoe gezond is Opmeer? Het gezondheidsprofiel van Opmeer Hoe gezond is Opmeer? Het gezondheidsprofiel van Opmeer In een oogopslag Opmeer is nu nog een relatief jonge gemeente. De verwachting is echter dat Opmeer zal vergrijzen. Tussen 20 en 2025 neemt het aantal

Nadere informatie

Kernboodschappen Gezondheid Wierden

Kernboodschappen Gezondheid Wierden Wierden Twente Nederland Kernboodschappen Gezondheid Wierden De GGD Twente verzamelt in opdracht van de gemeente Wierden epidemiologische gegevens over de gezondheid van de bevolking in Wierden en de factoren

Nadere informatie

Kernboodschappen Gezondheid Twenterand

Kernboodschappen Gezondheid Twenterand Kernboodschappen Gezondheid Twenterand De GGD Twente verzamelt in opdracht van de gemeente Twenterand epidemiologische gegevens over de gezondheid van de bevolking in Twenterand en de factoren die hierop

Nadere informatie

Hoe gezond is Den Helder? Het gezondheidsprofiel van Den Helder

Hoe gezond is Den Helder? Het gezondheidsprofiel van Den Helder Hoe gezond is Den Helder? Het gezondheidsprofiel van Den Helder In een oogopslag Den Helder is qua leeftijdsopbouw vergelijkbaar met landelijk en regionaal. De verwachting is dat Den Helder zal vergrijzen.

Nadere informatie

LOKAAL GEZONDHEIDSBELEID BERGEIJK 2017/2020

LOKAAL GEZONDHEIDSBELEID BERGEIJK 2017/2020 1 LOKAAL GEZONDHEIDSBELEID BERGEIJK 2017/2020 FRANK VAN DER MEIJDEN (WETHOUDER GEZONDHEIDSBELEID) MARJON JACOBS (BELEIDSMEDEWERKER GEZONDHEIDSBELEID) TINEKE MEELDIJK (GGD) 2 DOEL VAN DEZE AVOND Integraal

Nadere informatie

Hoe gezond is Texel? Het gezondheidsprofiel van Texel

Hoe gezond is Texel? Het gezondheidsprofiel van Texel Hoe gezond is Texel? Het gezondheidsprofiel van Texel In een oogopslag Texel is een gemeente met relatief veel ouderen. De verwachting is dat Texel nog meer zal vergrijzen. Tussen 20 en 2025 neemt het

Nadere informatie

Lokale Verkenning Gemeente Amersfoort 2011

Lokale Verkenning Gemeente Amersfoort 2011 Lokale Verkenning Gemeente Amersfoort 11 Met deze Lokale Verkenning biedt de GGD Midden-Nederland u inzicht in uw lokale gezondheidssituatie. U treft cijfers aan over gezondheidsspeerpunten en risicogroepen.

Nadere informatie

Gezondheid Dichtbij In Heerhugowaard

Gezondheid Dichtbij In Heerhugowaard Gezondheid Dichtbij In Heerhugowaard Kadernota Lokaal gezondheidsbeleid 2012-2016 A. Verburg Pagina 1 Inhoudsopgave Inhoudsopgave Samenvatting... 3 Inleiding... 5 Landelijke nota kort samengevat... 5 Wijziging

Nadere informatie

Beukenhorst/Bergwijkpark, Diemen

Beukenhorst/Bergwijkpark, Diemen Rapport thematoezicht Gezonde Zorg: samenwerking tussen eerstelijnscentrum, de GGD en de thuiszorginstelling op het gebied van leefstijlondersteuning Beukenhorst/Bergwijkpark, Diemen Amsterdam, september

Nadere informatie

Ouderenonderzoek Kennemerland

Ouderenonderzoek Kennemerland Ouderenonderzoek Kennemerland Een onderzoek naar de gezondheid en het wel bevinden van 65-plussers en hun behoefte aan voor zieningen, zorg en vervoer. Ouderenonderzoek Kennemerland HET ONDERZOEK In het

Nadere informatie

Zuidoost gezond en wel?

Zuidoost gezond en wel? Factsheet Amsterdamse Gezondheidsmonitor 2012 Zuidoost gezond en wel? Zeven op de tien inwoners van Zuidoost hebben een positief oordeel over de eigen gezondheid, zo blijkt uit de gegevens van de Amsterdamse

Nadere informatie