Deel III Voorkomingsbeleid. Titel I De betrokkenen bij dat beleid en hun verplichtingen. Hoofdstuk II Verplichtingen van de de werkgever

Transcriptie

1 ARAD 06 Deel III Voorkomingsbeleid Titel I De betrokkenen bij dat beleid en hun verplichtingen Hoofdstuk II Verplichtingen van de de werkgever SECTIE A VERPLICHTINGEN VAN DE WERKGEVER TEGENOVER ZIJN WERKNEMERS 1. PRINCIPE 185 De werkgever treft de nodige maatregelen met het oog op het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk. Elke werkgever is verantwoordelijk voor de geplande en gestructureerde aanpak van de preventie door middel van een dynamisch risicobeheersingssysteem. Hij moet ook alle verplichtingen naleven die hem worden opgelegd door het ARAB, door de CODEX en door de wet van Die geplande en gestructureerde aanpak van de preventie vormt in feite het beleid van de werkgever inzake het welzijn van de werknemers. Zoals elk beleid moet het worden voorbereid en gepland; de doelstellingen ervan moeten ter kennis worden gebracht van de werknemers, de aan te wenden middelen moeten worden bepaald en de prioriteiten en fasen van de uitvoering moeten worden vastgelegd. 2. HET DYNAMISCH RISICOBEHEERSINGSSYSTEEM 186 Het concept van het dynamisch risicobeheersingssysteem omvat het volgende: 1. het beheer van de risico s: deze moeten worden beheerst en met dat doel worden opgespoord en geëvalueerd, wat betekent dat men ze moet kennen; 2. dat beheer past in een systeem, dat wil zeggen in een objectieve en volledige studie, waarvan de krachtlijnen het mogelijk maken de nodige middelen, prioriteiten, verantwoordelijkheden, termijnen enz. te bepalen; 3. dat systeem is dynamisch, dat wil zeggen dat het soepel genoeg moet zijn om steeds rekening te houden met: - de evolutie van de risico s, bijvoorbeeld door wijziging van de arbeidsomstandigheden, invoering van nieuwe werkuitrustingen enz.; - de evaluatie van de genomen maatregelen; - de analyse van de ongevallen en incidenten.

2 Blz Doelstellingen (art. 5 van de CODEX I - III) 187 Het dynamisch risicobeheersingssysteem beoogt de planning van de preventie en de toepassing van het beleid op het stuk van het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk. Om die doelstelling te verwezenlijken moet het systeem altijd uit de volgende elementen bestaan: 1 de uitwerking van het beleid waarbij de werkgever inzonderheid de doelstellingen bepaalt evenals de middelen om deze doelstellingen te realiseren; 2 de programmatie van het beleid waarbij inzonderheid de toe te passen methodes en de opdrachten, verplichtingen en middelen van alle betrokken personen worden bepaald; 3 de uitvoering van het beleid waarbij inzonderheid de verantwoordelijkheden van alle betrokken personen worden bepaald; 4 de evaluatie van het beleid waarbij inzonderheid de criteria worden vastgesteld om het beleid te evalueren. De werkgever past dat systeem aan telkens dit noodzakelijk is ingevolge gewijzigde omstandigheden Toepassingsgebied (art. 4 van de CODEX I - III) 188 Het dynamisch risicobeheersingssysteem heeft betrekking op de gebieden betreffende het welzijn in de zin van artikel 4 van de wet van , namelijk: 1 de arbeidsveiligheid; 2 de bescherming van de gezondheid van de werknemer op het werk; 3 de psychosociale belasting veroorzaakt door het werk; 4 de ergonomie; 5 de arbeidshygiëne; 6 de verfraaiing van de arbeidsplaatsen; 7 de maatregelen van de onderneming inzake leefmilieu, wat betreft hun invloed op de punten 1 tot 6.

3 Blz Algemene principes 189 Het dynamisch risicobeheersingssysteem berust op de algemene preventieprincipes van artikel 5 van de wet van , namelijk: «a) risico s voorkomen; b) de evaluatie van de risico s die niet kunnen worden voorkomen; c) de bestrijding van de risico s bij de bron ; d) de vervanging van wat gevaarlijk is door wat niet gevaarlijk of minder gevaarlijk is; e) voorrang aan maatregelen inzake collectieve bescherming boven maatregelen inzake individuele bescherming; f) de aanpassing van het werk aan de mens, met name wat betreft de inrichting van de werkposten alsook de keuze van de werkuitrusting en de werk- en produktiemethoden, met name om monotone en tempogebonden arbeid draaglijker te maken en de gevolgen daarvan voor de gezondheid te beperken; g) zo veel mogelijk de risico s inperken, rekening houdend met de ontwikkelingen van de techniek; h) de risico s op een ernstig letsel inperken door het nemen van materiële maatregelen met voorrang op iedere andere maatregel; i) de planning van de preventie en de uitvoering van het beleid met betrekking tot het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk met het oog op een systeembenadering waarin onder andere volgende elementen worden geïntegreerd: - techniek, - organisatie van het werk, - arbeidomstandigheden, - sociale betrekkingen, - omgevingsfactoren op het werk; j) de werknemer voorlichten over de aard van zijn werkzaamheden, de daaraan verbonden overblijvende risico s en de maatregelen die erop gericht zijn deze gevaren te voorkomen of te beperken: 1 bij zijn indienstreding; 2 telkens wanneer dit in verband met de bescherming van het welzijn noodzakelijk is;

4 Blz. 4 k) het verschaffen van passende instructies aan de werknemers en het vaststellen van begeleidingsmaatregelen voor een redelijke garantie op de naleving van deze instructies.» 2.4. Toepassing van de algemene principes EVALUATIE VAN DE RISICO S Wanneer bepaalde risico s niet kunnen worden voorkomen (1e principe) moeten die risico s worden geëvalueerd (2e principe). Bij die evaluatie gelden de volgende regels: a) Op welk niveau moet ze gebeuren? Die risicoanalyse wordt uitgevoerd: - op het niveau van de organisatie als geheel; - op het niveau van elke groep van werkposten of functies; - op het niveau van de werknemer. b) Waaruit bestaat ze? Die risicoanalyse bestaat achtereenvolgens uit: - het identificeren van gevaren voor het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk; - het vaststellen en nader bepalen van risico's voor het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk; - het evalueren van risico's voor het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk. c) Wie moet ze uitvoeren? De werkgever. Bij de NMBS voert hij die uit in samenwerking met de hiërarchische lijn, de werknemers of hun vertegenwoordigers, de preventieadviseurs, externe raadgevers, enz... d) Wanneer? De evaluatie van de risico s maakt deel uit van het dynamisch risicobeheer. Het gaat dus om een dynamisch proces dat moet herbegonnen worden telkens wanneer er zich een verandering voordoet die nieuwe risico s of een wijziging van bestaande risico s met zich kan brengen. Het moet ook worden overgedaan telkens wanneer er zich een ongeval of incident voordoet, wat het mogelijk maakt na te gaan of de vorige evaluatie van de risico s relevant was.

5 Blz. 5 e) Hoe? - De evaluatie van de risico s moet worden gestructureerd: * ofwel op geografische basis (risico s verbonden aan gebouwen, installaties enz.); * ofwel op functionele basis (risico s verbonden aan een categorie van werken, taken, een procédé, een beroep enz.). - Ze moet gebaseerd zijn op aandachtige waarneming op het terrein van de werkomgeving, de bestudeerde activiteit, de handelingen van de werknemers enz. - Dit moet een geschreven document opleveren waarin de risico s en de aanbevolen maatregelen zijn vermeld. - In dat document worden de vastgestelde risico s beoordeeld volgens een overeengekomen maatstaf. Die maatstaf is afhankelijk van de gekozen methode; deze kan rekening houden met verschillende parameters, maar met ten minste 2 parameters voor de ernst van de mogelijke schade door het risico en de waarschijnlijkheid dat een dergelijke schade wordt veroorzaakt. Meer gedetailleerde richtlijnen op het stuk van de evaluatie van de risico s worden per omzendbrief verstrekt door de CCE Veiligheid en Milieu PREVENTIEMAATREGELEN Op basis van de analyse van de risico s moeten op elk hiervoor genoemd niveau en in de onderstaande volgorde preventiemaatregelen genomen worden om: - risico s te voorkomen; - schade te voorkomen; - de schade te beperken. Die preventiemaatregelen hebben met name betrekking op: 1 de organisatie van de onderneming of instelling met inbegrip van de gebruikte werk- en produktiemethoden; 2 de inrichting van de arbeidsplaats; 3 de conceptie en aanpassing van de werkpost;

6 Blz. 6 4 de keuze en het gebruik van arbeidsmiddelen en van chemische stoffen of preparaten; 5 de bescherming tegen risico s voortvloeiende uit chemische, biologische en fysische agentia; 6 de keuze en het gebruik van collectieve en persoonlijke beschermingsmiddelen en van werkkledij; 7 de toepassing van een aangepaste veiligheids- en gezondheidssignalering; 8 het gezondheidstoezicht met inbegrip van de medische onderzoeken; 9 psycho-sociale belasting veroorzaakt door het werk; 10 de bekwaamheid, de vorming en de informatie van alle werknemers, met inbegrip van aangepaste instructies; 11 de coördinatie op de arbeidsplaats; 12 de noodprocedures met inbegrip van de maatregelen in geval van situaties van ernstig en onmiddellijk gevaar en met betrekking tot de eerste hulp, de brandbestrijding en de evacuatie van de werknemers. De werkgever onderzoekt voor elke groep preventiemaatregelen welke invloed ze hebben op het risico en of ze niet zelf een risico vormen, om na te gaan of er een andere groep preventiemaatregelen moet worden toegepast of dat er bijkomende preventiemaatregelen van een andere groep moeten worden genomen. Bij de NMBS bevatten het vervolg van deel III alsook de delen IV en V van het ARAD 06 de verplichtingen van de werkgever met betrekking tot een aantal specifieke onderwerpen alsook preventiemaatregelen of aanbevelingen op dat gebied die aan de bijzondere situatie bij de NMBS zijn aangepast. Die maatregelen en aanbevelingen kunnen een essentieel onderdeel uitmaken van de preventieactiviteiten die moeten worden opgenomen in het hierna beschreven globale preventieplan (vijfjarenplan). De voorschriften inzake de vorming en de voorlichting van de werknemers zijn opgenomen in het ARAD 06 Deel II Titel I Hoofdstuk I.

7 Blz TOEPASSING VAN HET DYNAMISCH RISICO- BEHEERSINGSSYSTEEM 3.1. Vijfjarenplan (art 10 van CODEX I - III) PRINCIPE De werkgever moet een globaal preventieplan voor een termijn van vijf jaar opmaken met de preventieactiviteiten die moeten worden ontwikkeld en toegepast, en houdt hierbij rekening met de grootte van de onderneming en de aard van de risico's verbonden aan de activiteiten van de onderneming INHOUD Dit globaal preventieplan wordt schriftelijk opgesteld en omvat met name: 1 de resultaten van de identificatie van de gevaren en het vaststellen, nader bepalen en evalueren van de risico's; 2 de vast te stellen preventiemaatregelen; 3 de te bereiken prioritaire doelstellingen; 4 de activiteiten die moeten worden verricht en de opdrachten die moeten worden uitgevoerd om deze doelstellingen te bereiken. 5 de organisatorische materiële en financiële middelen die moeten worden aangewend; 6 de opdrachten, verplichtingen en middelen van alle betrokken personen; 7 de wijze waarop dat globaal preventieplan wordt aangepast aan gewijzigde omstandigheden; 8 de criteria voor de evaluatie van het beleid inzake het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk TOEPASSING BIJ DE NMBS Elke werkgever moet dat globaal preventieplan (vijfjarenplan) opmaken op basis van de specifieke situatie in zijn eenheid PBW. Dat plan moet gebaseerd zijn op de evaluatie van de risico s in zijn eenheid. Voor de vijf volgende jaren bepaalt hij, naargelang van de omvang van die risico s: 1 de prioritaire doelstellingen (vertrekkend vanuit de grootste risico s); 2 de te nemen maatregelen (activiteiten en opdrachten) om deze doelstellingen te bereiken ; 3 de middelen (organisatie,materiaal, financiën); 4 de opdrachten, verplichtingen en middelen van alle personen; 5 de methode en de criteria ter evaluatie van dit globaal preventieplan.

8 Blz. 8 Die bepaling moet op een realistische wijze gebeuren en betrekking hebben op doelstellingen die werkelijk kunnen worden bereikt met de middelen waarover de werkgever meent te moeten en kan beschikken. Voor de opstelling van dat plan pleegt de werkgever overleg met zijn hiërarchische lijn, preventieadviseurs en comité(s) PBW. Het eerste vijfjarenplan moet de jaren omvatten. Gezien de mogelijke evolutie van de risico s binnen een eenheid, moet dit plan regelmatig worden gewijzigd of aangepast. Elke wijziging of aanpassing van dat plan gedurende de 5-jarige geldigheidsperiode moet voor voorafgaand advies aan het betrokken comité PBW worden voorgelegd Jaarlijks actieplan (art 11 van de CODEX I - III) PRINCIPE De werkgever moet voor het volgende dienstjaar een jaarlijks actieplan voor de bevordering van het welzijn op het werk opmaken: INHOUD Dat jaarlijks actieplan, vooral gebaseerd op het globale preventieplan, wordt schriftelijk opgesteld en bepaalt: 1 de prioritaire doelstellingen in het kader van het preventiebeleid van het volgend dienstjaar; 2 de middelen en methoden om dieze doelstellingen te bereiken; 3 de opdrachten, verplichtingen en middelen van alle betrokken personen; 4 de aanpassingen die moeten aangebracht worden aan het globaal preventieplan ingevolge : a) gewijzigde omstandigheden; b) de ongevallen en incidenten die zich in de onderneming of instelling hebben voorgedaan; c) het jaarverslag van de interne Dienst voor Preventie en Bescherming op het werk van het voorbije burgerlijk jaar; d) de adviezen van het Comité tijdens het voorbije burgerlijk jaar TOEPASSING BIJ DE NMBS Het project van het jaarlijks actieplan moet, evenals het globale preventieplan, worden opgemaakt door de werkgever in overleg met zijn hiërarchische lijn, de preventieadviseurs, het comité PBW enz.

9 Blz. 9 Het moet vóór 01 november van het jaar dat voorafgaat aan het dienstjaar waarop het betrekking heeft, aan het comité worden voorgelegd. Het mag niet worden toegepast vooraleer het comité zijn advies heeft verstrekt of, bij ontstentenis hiervan, vóór 01 januari van het jaar waarop het betrekking heeft. 4. NOODMAATREGELEN 4.1. Intern noodplan (art 22 van de CODEX I - III) 193 a) De analyse van de risico s kan aan het licht brengen: - bepaalde gevaarlijke situaties; - de kans op specifieke ongevallen of incidenten. Voor die gevallen zijn gepaste procedures nodig die het voorwerp uitmaken van een intern noodplan over: 1. de informatie en de instructies betreffende de maatregelen in geval van nood; 2. het alarm- en communicatiesysteem; 3. de veiligheidsoefeningen; 4. de handelingen te stellen bij evacuatie en eerste hulp; 5. de middelen voor de eerste verzorging. b) Bij de NMBS kunnen zich twee gevallen voordoen: - alle werknemers in een arbeidsplaats hangen af van slechts één werkgever: die werkgever moet het noodplan opmaken met de hulp van de sectie PBW en de hiërarchische lijn van de werkplaats, en het laten goedkeuren door het comité PBW (eventueel het subcomité PBW als dat plan specifiek op het niveau van een entiteit PBW wordt opgemaakt); - de werknemers in een arbeidsplaats hangen af van verschillende werkgevers: de maatregelen van het noodplan worden met medewerking van de vertegenwoordigers van de verschillende betrokken werkgevers bestudeerd door de dienst die het dagelijks beheer van de gebouwen verzekert. De sectie(s) PBW verleent (verlenen) haar (hun) medewerking aan de opstelling, de bijwerking en de toepassing van het plan. Het plan wordt voor goedkeuring voorgelegd aan het (de) comité(s) of subcomité(s) PBW die bevoegd zijn voor die arbeidsplaats.

10 Blz Ernstig en onmiddellijk gevaar (art 23 t/m 25 van de CODEX I-III) 194 Bij ernstig en onmiddellijk gevaar: a) informeert de werkgever zo spoedig mogelijk alle werknemers die worden of kunnen worden blootgesteld aan dat gevaar over de te nemen maatregelen; b) neemt de werkgever de door de toestand geëiste maatregelen; c) geeft de werkgever aan de werknemers richtlijnen waardoor ze : - hun activiteit kunnen stopzetten; - zich in veiligheid kunnen stellen door de arbeidsplaats onmiddellijk te verlaten; - hun werk pas kunnen hervatten als het gevaar verdwenen is (behalve met redenen gestaafde uitzonderingen); d) mag elke werknemer die geen contact kan krijgen met een lid van de hiërarchische lijn of van zijn sectie PBW, op basis van zijn technische kennis en middelen de nodige passende maatregelen nemen om de gevolgen van een dergelijk gevaar te voorkomen. Hij mag niet worden gestraft tenzij hij ondoordacht heeft gehandeld of een zware fout heeft begaan. e) elke werknemer die zijn werkpost of een gevaarlijke zone verlaat mag niet worden gestraft. Hij moet echter wel onmiddellijk zijn onmiddellijke chef en de dienst PBW hierover inlichten.

11 Blz. 11 SECTIE B VERPLICHTINGEN VAN DE NMBS TEGENOVER ONDERNEMINGEN VAN BUITENAF EN HUN WERKNEMERS Belangrijke opmerking Overeenkomstig de beschikkkingen van artikel 13 van de wet van zijn de beschikkingen van deze sectie niet van toepassing op de tijdelijke of mobiele bouwplaatsen. Voor deze bouwplaatsen moet men zich richten naar Deel V - Titel III - Hoofdstukken I en II van het ARAD BEPALING VAN HET BEGRIP ONDERNEMINGEN VAN BUITENAF 195 Onder ondernemingen van buitenaf worden niet alleen de ondernemingen verstaan die in de installaties van de NMBS werken in uitvoering van een bestek (onder bestek wordt in dit hoofdstuk verstaan: elk aanbestedingsdocument: prijsaanvraag, bestek, enz. of elk ander vervangend document), maar ook alle andere ondernemingen die in deze installaties werken, over het algemeen in toepassing van een overeenkomst. Tot deze laatste worden gerekend: 32ste bijvoegsel - Bericht 5H-VM/ het personeel van particuliere aansluitingen dat in de installaties van de NMBS komt; - personen die terrein of lokalen innemen binnen de stationsaanhorigheden; - de bedrijven waaraan bijzondere laad- en losplaatsen werden toegewezen; - de post- en douanediensten, van Belgacom, van de Rijkswacht, van het leger, ; - het personeel dat bepaalde diensten voor reizigerstreinen verzekert (slaaprijtuigen, bevoorrading enz.); - het vreemd spoorwegpersoneel dat in de installaties van de NMBS komt; - enz. 2. VERPLICHTINGEN VAN DE NMBS TEGENOVER ONDERNEMINGEN VAN BUITENAF 2.1. Voorlichtingsplicht IN HET ALGEMEEN 196 Artikel 8 alinea 1 1 van de wet van legt de werkgever een voorlichtingsplicht op ten aanzien van ondernemingen van buitenaf: 21 ste bijvoegsel november 1999

12 Blz inzake de risico s voor de veiligheid en gezondheid alsmede de beschermings- en preventiemaatregelen die in zijn onderneming gelden; - inzake eerste hulp, brandbestrijding en evacuatie van de werknemers. Die voorlichtingsplicht geldt ook ten aanzien van zelfstandige werknemers die activiteiten komen uitvoeren in de installaties van de NMBS (art. 10 van de wet van ) BIJ DE NMBS 1) Activiteiten onder bestek De hiervoor bedoelde voorlichting voor ondernemingen van buitenaf en zelfstandigen die in uitvoering van een bestek in de installaties van de NMBS werken, is hierin vermeld. Dit bevat ook een clausule die de onderneming van buitenaf verplicht die informatie aan haar eigen werknemers en aan haar eventuele onderaannemers mee te delen. Die clausule kan als volgt luiden: De aannemer informeert zijn werknemers en/of onderaannemers over de veiligheids- en gezondheidsrisico s waaraan ze blootstaan tijdens hun werkzaamheden in de installaties van de NMBS alsook over de genomen beschermings- en preventiemaatregelen om die risico s het hoofd te bieden. Hij informeert hen ook over de eerste hulp, de brandbestrijding en de maatregelen voor de evacuatie van de werknemers. 32ste bijvoegsel - Bericht 5H-VM/2011 Er wordt een boete opgelegd bij niet-nakoming van die bepaling door de aannemer. Het bestek hoeft echter niet de informatie te bevatten die is opgenomen in het veiligheidsboekje Veilig werken en zich veilig verplaatsen bij de NMBS, waarin de specifieke risico s bij de NMBS (voertuigen in beweging, elektrische risico s, zich verplaatsen in de aanhorigheden van de NMBS enz.) zijn vermeld, en dat aan de weerhouden firma wordt overhandigd. Het bestek vermeldt dus enkel de informatie over de risico s die eigen zijn aan de desbetreffende werken en die niet voorkomen in het veiligheidsboekje. 2) Andere activiteiten Voor de andere ondernemingen van buitenaf en zelfstandigen is die informatie opgenomen in het hiervoor genoemde verkorte veiligheidsboekje, dat zal overhandigd worden: 21 ste bijvoegsel november 1999

13 Blz. 13 door de CCE Veiligheid en Milieu aan de ondernemingen die over het hele land opereren (De Post, Rijkswacht, ). - door de dienst die de verbintenis heeft onderschreven namens de NMBS voor een concessie-, een bezettings- of een bedieningsovereenkomst,. - voor het treinbegeleidingspersoneel van vreemde spoornetten of ondernemingen die werken op het NMBS-net: - onder dekking van een spoorwegondernemingslicentie: door BE Netwerk; - in partnership met RN of RI: door BE Reizigers Nationaal. - voor het treinbesturingspersoneel van vreemde spoornetten of - ondernemingen die werken op het NMBS-net: - onder dekking van een spoorwegondernemingslicentie: door BE Netwerk; - in partnership met TR: door BE Treinen Verplichting om de activiteiten te coördineren IN HET ALGEMEEN 32ste bijvoegsel - Bericht 5H-VM/2011 Op grond van de artikelen 7, 8 alinea 1 3 en 10 van de wet van moet de werkgever in wiens inrichting werknemers van verschillende ondernemingen van buitenaf werkzaamheden komen uitvoeren, het optreden van die ondernemingen van buitenaf coördineren en de samenwerking verzekeren tussen deze ondernemingen en de zijne bij de uitvoering van de maatregelen inzake het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk. Die verplichting tot coördinatie is ook van toepassing ten aanzien van zelfstandige werknemers BIJ DE NMBS Volgens bovengenoemde bepalingen moet de NMBS maatregelen nemen om de activiteiten te coördineren die de veiligheid en gezondheid van de werknemers waarborgen als diverse ondernemingen in haar installaties werkzaamheden uitvoeren. 1) Voor de ondernemingen die in uitvoering van een bestek in de installaties van de NMBS werkzaamheden uitvoeren, kan die coördinatie als volgt worden verwezenlijkt: a) Voor kleine werven met geringe risico s (onkruidbeheersing, schoonmaak, werken in gebouwen enz.) waarbij slechts twee personen betrokken zijn, zorgt de leidende ambtenaar voor de coördinatie. In dit geval zal dat in het bestek worden vermeld. b) Voor zeer belangrijke werven met meer werknemers waar de risico s groter zijn, kan het bestek de aannemer verplichten om die taak toe te vertrouwen aan een onafhankelijke en terzake gespecialiseerde coördinator. 21 ste bijvoegsel november 1999

14 Blz. 14 Die coördinator moet inzake veiligheid ten minste dezelfde deskundigheid hebben als degene die de aanvullende opleiding van niveau 2 voor de preventieadviseurs heeft ontvangen in het kader van de Belgische wetgeving. c) Sommige situaties liggen tussen die twee mogelijkheden. De opsteller van het bestek moet altijd geval per geval en al naar gelang de risico s van de werf, bepalen op welk type van coördinatie hij een beroep moet doen. 2) Voor de andere ondernemingen wordt de coördinatie waargenomen door de beherende dienst van de installaties waar de bedrijven werkzaam zijn Controleplicht IN HET ALGEMEEN 32ste bijvoegsel - Bericht 5H-VM/2011 Die controleplicht is bepaald in artikel 9 van de wet van die de werkgever verplicht om in de instelling waar werknemers van ondernemingen van buitenaf werkzaamheden komen uitvoeren: «1 deze onderneming te weren waarvan hij kan weten dat de werkgever de verplichtingen opgelegd door deze wet en zijn uitvoeringsbesluiten ten aanzien van zijn werknemers niet naleeft; 2 met de werkgever van de onderneming van buitenaf een overeenkomst te sluiten waarin inzonderheid de volgende bedingen zijn opgenomen: a) de werkgever van de onderneming van buitenaf verbindt er zich toe de verplichtingen inzake het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk die eigen zijn aan de inrichting waarin zijn werknemers werkzaamheden komen uitvoeren, na te leven; b) indien de werkgever van de onderneming van buitenaf zijn onder a) bedoelde verplichtingen niet of gebrekkig naleeft, kan de werkgever in wiens inrichting de werkzaamheden worden uitgevoerd zelf de nodige maatregelen treffen in de bij de overeenkomst bepaalde gevallen, op kosten van de werkgever van de onderneming van buitenaf; 3 zelf, na ingebrekestelling van de werkgever van de onderneming van buitenaf, de nodige maatregelen in verband met het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk eigen aan zijn inrichting te treffen, indien de werkgever van de onderneming van buitenaf deze maatregelen niet neemt of zijn verplichtingen gebrekkig naleeft.» Die controleplicht geldt ook ten aanzien van zelfstandige werknemers. 21 ste bijvoegsel november 1999

15 Blz BIJ DE NMBS 1) Het is aan te bevelen ondernemingen* te weren waarvan men bij ondervinding kan weten dat ze de wetgeving inzake arbeidsveiligheid niet naleven of die kort geleden om die reden gerechtelijke veroordelingen hebben opgelopen. Elke beslissing moet echter in overleg met de CCE Juridische Zaken worden genomen. 2) De NMBS moet dus met de werkgever van de onderneming die in haar instellingen werkzaamheden komt uitvoeren een overeenkomst sluiten die ten minste de volgende clausules bevat. Die overeenkomst kan in de praktijk als volgt tot stand komen: 32ste bijvoegsel - Bericht 5H-VM/ Ten aanzien van de onderneming moeten in het bestek of in de concessieovereenkomst de volgende clausules worden vermeld: a) De onderneming verbindt er zich toe de verplichtingen inzake het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk, die eigen zijn aan de inrichting van de NMBS waar haar werknemers werkzaamheden komen uitvoeren, na te leven; b) Ingeval de onderneming de onder a) bedoelde verplichtingen niet of gebrekkig naleeft, kan de NMBS steeds zelf de nodige maatregelen nemen op kosten van die onderneming. - Ten aanzien van de onderaannemers moet in de bestekken en concessieovereenkomsten worden vermeld dat de aannemers of concessiehouders de onderaannemers een overeenkomst moeten doen tekenen met de twee voornoemde bepalingen waarin het woord onderneming werd vervangen door onderaannemer, en dat ze een ondertekende kopie ervan aan de NMBS moeten bezorgen. Er wordt een boete opgelegd bij niet-nakoming van die bepaling. Een modelovereenkomst is opgenomen als bijlage. 3) Indien nodig moet de NMBS, in toepassing van de in het vorig punt genoemde overeenkomst, in de plaats treden van de onderneming van buitenaf om de voor de betrokken onderneming geldende verplichtingen inzake het welzijn van de werknemers te doen naleven * Onder onderneming worden in dit hoofdstuk de in randnummer 195 van het ARAD 06 bedoelde ondernemingen van buitenaf verstaan.

16 Blz. 16 Er moet worden opgemerkt dat de verplichting voor de NMBS om in de plaats te treden van de onderneming alleen geldt als deze laatste bepaalde aspecten van de NMBS-reglementering niet naleeft of de veiligheid van eigen personeel en/of van de reiziger in gevaar brengt.. Bij de NMBS is er bijvoorbeeld de reglementering inzake de risico s verbonden aan spoorvoertuigen in beweging en elektrische gevaren. Meer algemeen blijft de onderneming alleen verantwoordelijk voor de naleving van de reglementering (bijvoorbeeld de levering van geschikte werkkleding en geneeskundig toezicht). In de aanbestedingsstukken of overeenkomsten moet zeker een clausule worden ingelast die bepaalt dat de kosten voor de tussenkomst van de NMBS bij het in gebreke blijven van de onderneming van buitenaf door die onderneming moeten worden gedragen. Die clausule kan als volgt luiden: Als de NMBS ten aanzien van de onderneming of een van haar onderaannemers een inbreuk vaststelt op de hun ter beschikking gestelde veiligheidsreglementering van de NMBS, en als die inbreuk na ingebrekestelling blijft bestaan, kan de NMBS op kosten van die onderneming alle veiligheidsmaatregelen nemen die ze noodzakelijk acht. 32ste bijvoegsel - Bericht 5H-VM/ VERPLICHTINGEN VAN DE NMBS TEGENOVER DE WERKNEMERS VAN ONDERNEMINGEN VAN BUITENAF In het algemeen Volgens artikel 8 alinea 1 2 van de wet van moet de werkgever zich ervan vergewissen dat de werknemers van ondernemingen van buitenaf die in zijn onderneming werkzaamheden komen uitvoeren, passende instructies en een aangepaste opleiding hebben ontvangen over de veiligheidsen gezondheidsrisico s waaraan ze tijdens hun werkzaamheden in zijn onderneming blootstaan Bij de NMBS 1) Voor ondernemingen die in de installaties van de NMBS werken in uitvoering van een bestek, worden de hierboven genoemde verplichtingen van toepassing door in dat document een clausule in te lassen die de onderneming verplicht vóór haar tussenkomst een lijst bekend te maken met het zowel door haarzelf als door haar eventuele onderaannemers tewerkgestelde personeel.

17 Blz. 17 Op die lijst moet elk personeelslid van de onderneming en van haar eventuele onderaannemers schriftelijk bevestigen dat het inderdaad de gepaste instructies en opleiding heeft ontvangen en begrepen in verband met de veiligheids- en gezondheidsrisico s waaraan het tijdens zijn werk in de installaties van de NMBS blootstaat. Die clausule kan als volgt luiden: De aannemer moet uiterlijk twee werkdagen vóór de aanvang van de werken aan de leidend ambtenaar een lijst bezorgen van het personeel, arbeiders of bedienden, dat zowel door hemzelf als door zijn eventuele onderaannemers op het hem toegewezen werkterrein is tewerkgesteld. Op die lijst moet elk personeelslid schriftelijk bevestigen dat het inderdaad de gepaste instructies alsook de vereiste opleiding over de veiligheids- en gezondheidsrisico s waaraan het tijdens zijn werk op het werkterrein blootstaat, heeft ontvangen. De aannemer brengt de leidende ambtenaar onmiddellijk van elke wijziging op de hoogte. 32ste bijvoegsel - Bericht 5H-VM/2011 Er wordt een boete opgelegd bij niet-nakoming van die bepaling. 2) Voor andere ondernemingen wordt de in de artikelen hierboven bedoelde controleplicht vervuld door de dienst die de installaties beheert waarin de onderneming van buitenaf werken uitvoert. 4. VERPLICHTINGEN VAN DE WERKGEVERS VAN ONDERNEMINGEN VAN BUITENAF In het algemeen Volgens artikel 8 alinea 2 van de wet van moeten de werknemers van ondernemingen van buitenaf: 1) aan de werkgever bij wie hun werknemers werkzaamheden uitvoeren de nodige informatie verstrekken over de risico s eigen aan die werkzaamheden; 2) hun medewerking verlenen aan de coördinatie en samenwerking bedoeld in artikel 8 alinea 1, 3. Artikel 11 van die wet legt aan zelfstandigen soortgelijke verplichtingen op Bij de NMBS Bij de NMBS wordt de voornoemde bepaling toegepast door in de bestekken of overeenkomsten een clausule op te nemen die de onderneming verplicht een beschrijving te geven van de risico s die inherent zijn aan haar activiteiten, en actief deel te nemen aan de coördinatie van de activiteiten op het stuk van veiligheid en gezondheid.

18 Blz. 18 Die clausule kan als volgt luiden: De onderneming beschrijft de risico s die inherent zijn aan haar eigen werkzaamheden en die van haar eventuele onderaannemers. Ze verbindt er zich formeel toe actief deel te nemen aan de coördinatie van de activiteiten op het stuk van veiligheid en gezondheid. Er wordt een boete opgelegd bij niet-nakoming van die bepaling Tegenover de werknemers van de NMBS Wanneer werknemers van de NMBS bij derden (ondernemingen of zelfstandigen) werkzaamheden uitvoeren, hebben deze tegenover hen natuurlijk dezelfde verplichtingen als de NMBS tegenover de werknemers van derden. 32ste bijvoegsel - Bericht 5H-VM/2011 De onmiddellijke chef van die werknemers moet nagaan of de ondernemingen en zelfstandigen inderdaad hun verplichtingen terzake vervullen.

19 Blz. 19 SECTIE C. SANCTIES DIE DE WERKGEVER KAN OPLOPEN Straffen en/of financiële sancties alsook administratieve boetes kunnen worden opgelegd aan de werkgever die de verplichtingen, hem opgelegd door de wet van en haar uitvoeringsbesluiten, niet naleeft. 1. STRAFFEN EN/OF FINANCIELE SANCTIES 201 a) Algemene sancties Elke inbreuk op de wet van en haar uitvoeringsbesluiten wordt bestraft met een gevangenisstraf van 8 dagen tot één jaar en/of een boete van 50 tot b) Bijzondere sancties Dit zijn sancties voor inbreuken op specifieke bepalingen van de wet van of haar uitvoeringsbesluiten. Ze hebben voorrang op de algemene sancties: - art. 7 van de wet van (randnummer 195 van het ARAD 06): - gevangenisstraf van 8 dagen tot 1 jaar en/of - boete van 50 tot ; - art. 8 alinea 1 (randnummers 194, 195 en 197 van het ARAD 06): - gevangenisstraf van 8 dagen tot 1 jaar en/of - boete van 50 tot ; - art. 9 en 10 van de wet van (randnummer 196 van het ARAD 06): - gevangenisstraf van 8 dagen tot 1 jaar en/of - boete van 50 tot ste bijvoegsel maart 2003

20 Blz ADMINISTRATIEVE BOETES Wanneer het door de arbeidsinspectie opgemaakte proces-verbaal wordt geseponeerd, kan het Ministerie van Tewerkstelling en Arbeid een werkgever die een inbreuk heeft gemaakt op de bepalingen van de wet van of haar uitvoeringsbesluiten, een administratieve boete opleggen: - boete van 250 tot 2500 voor elke inbreuk op de bepalingen van de wet van of haar uitvoeringsbesluiten en met name op de artikelen 7, 9 en 10 van de wet van ; - boete van 250 tot 2500 voor elke inbreuk op artikel 8 alinea 1 van de wet van ste bijvoegsel maazrt 2003