Verslag Werksessies. Bijeenkomst Vliegende Start 19 juni 2013 Gouda Stuurgroep Nationaal Landschap Groene Hart

Transcriptie

1 Verslag Werksessies Bijeenkomst Vliegende Start 19 juni 2013 Gouda Stuurgroep Nationaal Landschap Groene Hart

2 Thema: Kansen voor Recreatie en Toerisme In de werksessie Recreatie en Toerisme zijn de kernprojecten Ontwikkeling Oude Rijn en de Ontwikkelingskansenkaart besproken. Vertegenwoordigers van de voorbeeldprojecten Naarden buiten de vesting en Proeftuin van Holland (in Boskoop) hebben hun project toegelicht. Voor de Ontwikkeling Oude Rijn was de centrale vraag: op welke wijze kan in goede samenhang de ontwikkeling van de Oude Rijn krachtig worden neergezet de komende jaren? Uit de discussie kwam het volgende naar voren: Een goede gezamenlijke communicatie en promotie; Goed aansluiten op lopende programma s zoals Limes, Oude Rijn Zone; Betrek streekproducten; Maak lopende ontwikkelingen af; Aansluiten op lokale initiatieven zoals vaarommetjes in Gouwe Wiericke gebied; Borg de bescherming van de oude Rijn Utrecht Woerden; Zorg voor verbinding met ondernemers zoal s Ondernemersplatform Hollandse Passen. Bij de Ontwikkelingskansen kaart gaat het er om in beeld te brengen waar de kansen liggen voor de ontwikkeling van recreatieve voorzieningen en duidelijkheid te creëren waar deze ontwikkelingen mogelijk zijn. De centrale vraag was: wat zijn de hiaten en behoeften als het gaat om de recreatieve ontwikkeling van het Groene Hart? Pagina 2 van 7

3 De behoefte: Zorg voor een integrale visie en betrek de grote steden (Rotterdam, Amsterdam, Den Haag en Utrecht); Gebruik de bestaande structuur: het basis netwerk (fietsen, wandelen, tops en poorten); Durf als gemeente over grens te kijken; Zorg voor een goede marketing. Ook zijn een tweetal belangrijke opmerkingen over de organisatie gemaakt: Zorg voor continuïteit: maak afspraken voor minimaal 10 jaar. Regel commitment voor projecten aan de voorkant. De voorbeeldprojecten Het project Naarden buiten de vesting is onderdeel van de Groene Uitweg. Het gaat o.a. om vaarverbinding tussen Vecht Gooimeer (BRTN vaarnetwerk). Daarnaast maken ook fiets en wandelpaden en de aanleg van de passantenhaven onderdeel van het project uit. Het gewest Gooi en Vechtstreek is trekker, samen met de gemeenten Naarden en Muiden. Het bestuurlijk duo kan bij uitvoering en financiering ondersteunend optreden. De proeftuin van Holland wil de sortimentstuin Harry van Laar in stand houden en inclusief een bezoekerscentrum. In het plan zijn ook bouwmogelijkheden voorzien voor zorgverblijven en verblijfsaccommodatie. Hierover vindt overleg met de gemeente en de provincie. De vraag vanuit de initiatiefnemers is of het bestuurlijk duo hier een ondersteunende rol in kan spelen. Pagina 3 van 7

4 Thema: Ontwikkelen met Groene Hartkwaliteit Eric Luiten, Rijksadviseur Landschap en Water, gaf in zijn inspirerende lezing aan dat ruimtelijke kwaliteit fluïde is. Het is een ambitie met beperkte operationalisering en is afhankelijk van partijen. Niet objectiveerbaar, wel verifieerbaar, althans, probeer het verifieerbaar te maken. Het is bovensectoraal, het concept is integrerend; het is wat de boel bij elkaar houdt; het is het gist in het brood en je herkent het als goede oplossing. Kwaliteit staat niet voor veel geld. Het is juist de uitdaging om met de beschikbare middelen een maximum aan kwaliteit te leveren. Ruimtelijke kwaliteit houdt ook in dat de topografie helder en zelf verklarend is. En eens en vooral: het is een gevolg van een volgehouden eenheid van handelen. Hiermee bedoeld Luiten dat het langdurig vasthouden aan een stramien uiteindelijk leidt tot kwaliteit. Hét voorbeeld uit het Groene Hart is de eeuwenlange landbouwtraditie. Die is bepalend voor het veelgeprezen landschap. De Nationale Landschappen en de Rijksbufferzones waren buitengewoon succesvolle arrangementen, maar deze kompassen zijn er niet meer. Er zijn volgens Luiten drie grote opgaven: de wateropgave, mobiliteit en het energielandschap. In de discussie komt naar voren dat de volgehouden eenheid van handelen belangrijk is (voorbeeld Venster Bodegraven Woerden). Speel in daar waar dynamiek is. Kom met inspirerende voorbeelden in het klein. Formuleer een zinvol antwoord op demografische krimp. Ook schaalvergroting in de landbouw vraagt om een visie. En werk een menging van groen en rood uit aan de verrommelde stadsranden. Annemarie van Doorn van de Green Business Club Groene Hart (GBC) signaleert dat er wel ambitie is, maar dat de snelheid ontbreekt. De GBC wil bedrijfsleven en overheden ontzorgen en ondersteunen. Topprioriteit is de leegstand. GBC wil met bedrijventerrein Middelland in Woerden starten. Andere activiteiten waar de GBC zich op richt zijn: het bedrijfsleven met het Groene Hart verbinden; met het ID college werken aan mestvergisting en energielandschappen; met groenblauwe linten wonen, werken en recreatie met elkaar verweven; met Heineken werken ze aan de Groene Cirkels. Pagina 4 van 7

5 In de discussie die volgt, wordt aangegeven dat elke gemeente haar eigen plan heeft. Hoe krijg je integratie van de gemeentelijke plannen voor elkaar? Het antwoord op deze vraag is niet één tweedrie te geven. Tseard Hoekstra, wethouder in Alphen aan den Rijn, vertelt over de Economische Agenda. Woerden, Alphen en Gouda zijn de trekkers. Dit gebeurt met het bedrijfsleven en het onderwijs. Nu is er geen sturing op de lokale economie. Thema s zijn: nut en noodzaak van nieuwe bedrijventerreinen, infrastructuur, duurzame ontwikkeling en biobased economy. Een Economic Development board kan een katalysator vormen voor een economische agenda. De wens is om dit samen met de Stuurgroep Nationaal Landschap Groene Hart te doen en te vertalen naar de ruimtelijke effecten op het Groene Hart. Slotconclusie van Christiaan van der Kamp: Tot nu toe zijn we in het Groene Hart onvoldoende in staat geweest om samen het Groene Hart aan te pakken. Het is nog teveel los zand, waar we weinig grip op hebben. Wat dat betreft moeten we nog een flinke slag maken. En het motto volgen: volgehouden eenheid van handelen. Pagina 5 van 7

6 Thema: Water, Bodem en Gebruik De werksessie begon met een korte inleiding door Han Weber en Patrick Poelmann, het bestuurlijk duo dat in de Stuurgroep Nationaal Landschap Groene Hart verantwoordelijk is voor het thema Water, Bodem en Gebruik. Ze gingen in op het toekomstperspectief voor dit thema en gaven een toelichting op twee van de drie kernprojecten: Ruimte voor Innovatie en Sturen met Water. Daarna gingen Johan Westhuis van Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden en Erik Jansen van het Programmabureau Groene Hart 1 nader in op het 3 e kernproject en onderwerp van de werksessie: Toekomstverkenning Bodemdalingsgevoelig Gebied. Dit is een lopend project van de Provincie Utrecht, Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden en de Provincie Zuid Holland, waarin de maatschappelijke kosten en baten van bodemdaling in beeld worden gebracht. De inzet van het duo is om de relatie te leggen met andere bestuurlijke vraagstukken in de veenweiden als waterkwaliteit, emissies en de toekomst van de landbouw, en zo de maatschappelijke discussie over het omgaan met bodemdaling te helpen voeren. Ook ziet het duo het als haar verantwoordelijkheid om verantwoordelijke partijen scherp te houden op maken van keuzes en vertaling in beleid. Na de inleiding is eerst is gepeild of de aanwezigen er vertrouwen in hebben dat over twee jaar inderdaad keuzes zijn gemaakt voor het veenweidegebied. Dat gebeurde door te vragen of men letterlijk positie wilde nemen in de zaal. De meeste mensen kozen positie ergens middenin, maar wel wat dichter bij geen vertrouwen. Vervolgens werd in groepen verder gediscussieerd over twee vragen: Wat zijn de dilemma s die het omgaan met bodemdaling zo moeilijk maken? 1 Het Programmabureau Groene Hart is de werkorganisatie van de Stuurgroep Nationaal Landschap Groene Hart Pagina 6 van 7

7 Welke tips hebben de aanwezigen voor het duo om deze dilemma s hanteerbaar te maken? Dit leidde tot een levendige discussie, waaraan Han Weber en Patrick Poelmann actief deelnamen. Al gauw werden dilemma s en vooral veel tips op de aanwezige borden geschreven. Over het grootste dilemma van bodemdaling zijn de aanwezigen het eens: er is geen oplossing; bodemdaling gaat altijd door, zelfs bij vernatten. Bij de tips viel op dat in alle groepen in verschillende bewoordingen werd aangegeven dat het omgaan met bodemdaling maatwerk is. Dè oplossing bestaat niet, er zijn wel deeloplossingen. Onder andere de volgende aanbevelingen kregen steun: differentieer per gebied (en soms binnen een bedrijf), werk met zonering, maak gebruik van de lokale kennis en collectieven, probeer soms ook gewoon iets uit, wees ook pragmatisch, geef boeren duidelijkheid waarmee ze naar de bank kunnen en ga niet conservatief met het landschap om. Na de discussie in groepjes gaf Hans Hoek van Veelzijdig Boerenland een toelichting op de ontwikkeling van gebiedscollectieven, die een rol kunnen spelen in de regionale uitwerking van het omgaan met bodemdaling. Deze gebiedscollectieven kunnen ook een rol spelen, bij het leveren van groenblauwe diensten, zo lichte Hans Hoek toe. Bij de afsluitende conclusies maakte Patrick Poelmann van het belangrijkste dilemma een kans: erken dat er bodemdaling is en dat die niet te stoppen is. Werk wel aan afremmen. Doe dat samen, denk goed na over nut en noodzaak van maatregelen en werk aan innovaties. Hij gaf aan vaker samen in gesprek te willen. Han Weber sloot zich daarbij aan en gaf aan dat hij innovaties belangrijk vindt, maar dat we daar niet op moeten gaan wachten. Er moet volgens hem een gevoel van urgentie blijven. Op het verzoek van sommige aanwezigen om regie door de overheid werd de bal door Weber deels teruggelegd: Kom ook zelf, regionaal, met oplossingen, anders is het not invented here. Daarmee geeft hij aan dat het eigenaarschap van oplossingen belangrijk is voor het draagvlak. De regierol van de overheid zit in het organiseren en zorgen voor samenwerking en daar willen Han en Patrick zich sterk voor maken. Patrick Poelmann, bij de eerste peiling net aan de pessimistische kant van het midden, gaf aan wat meer naar het midden opgeschoven te zijn, omdat hij naar aanleiding van de bijeenkomst concludeerde dat er wel degelijk kansen zijn om er uit te komen. Han Weber, optimist aan het begin, zag nu wat meer de dilemma s, maar sprak nog steeds het vertrouwen uit dat we over twee jaar een paar flinke stappen verder zijn. Pagina 7 van 7