Vogels spotten. handleiding

Transcriptie

1 Vogels spotten handleiding

2 Uitgave: ANMEC Veldwerkkist Vogels spotten Herziene uitgave 2017

3 Inhoud Praktische gegevens 5 - Doelgroep - Leerdoelen - Tijdsduur - Aansluiting bij lesmethoden - Keuze van de onderzoeksplek Handleiding 6 - Inleiding - Praktische organisatie van het programma - Opdrachten - Afsluiting - Tips voor verdere verwerking Achtergrondinformatie 8 - Vogels kijken - Biotoop - Vogels in de stad - Sporen van vogels De NatuurMEdiatheek 10 anmec - docentenhandleiding vogels spotten 3

4 Praktische gegevens Doelgroep Bovenbouw van het basisonderwijs en basisvorming van het voortgezet onderwijs. Leerdoelen De leerlingen kunnen vogels waarnemen in hun natuurlijke omgeving en weten hoe ze een verrekijker moeten gebruiken. Leerlingen kunnen enkele algemene vogelsoorten in hun omgeving herkennen. De leerlingen kunnen zelfstandig een veldonderzoekje uitvoeren. Tijdsduur Een dagdeel. Keuze van de onderzoeksplek De veldwerkkist is het hele jaar door te gebruiken in de directe omgeving van de school of tijdens natuurwerkweken op locatie. In de stad kunnen leerlingen allerlei interessante vogels ontdekken. Met name watervogels zijn eenvoudig te bekijken. Interessant is het vergelijken van verschillende leefgebieden van de vogels. anmec - docentenhandleiding vogels spotten 5

5 Handleiding Hieronder staat een korte beschrijving van het programma over vogels dat u met behulp van deze kist kunt uitvoeren. Tijdens dit programma worden de materialen uit de kist gebruikt. Natuurlijk kunt u de losse onderdelen van de kist ook in uw eigen programma inpassen. Inleiding Begin het programma met een inleiding over vogels. De achtergrondinformatie verderop in de handleiding geeft u een overzicht van de mogelijke inhoud en opbouw van de inleiding. Besteed in ieder geval aandacht aan wat de leerlingen al van vogels weten: Welke vogels kennen ze uit hun directe omgeving? Hoe zien die vogels uit, waaraan kun je ze herkennen? Waarin verschillen ze? Hoe kiest een vogel zijn leefgebied uit: Wat heeft hij nodig? Praktische organisatie programma Bespreek voordat de leerlingen buiten aan het werk gaan hoe ze de opdrachten moeten uitvoeren en hoe het programma is opgebouwd. Waar worden de opdrachten uitgevoerd, welke onderdelen vinden binnen en welke buiten plaats? Laat hierbij het materiaal zien dat wordt gebruikt zoals de verrekijker, de loepjes en de zoekkaarten. De leerlingen gaan vervolgens in groepen zelf aan de slag. Ze gebruiken hierbij opdrachtkaarten en werkbladen. Van elke opdrachtkaart zitten 3 exemplaren in de kist. De leerlingen vullen de resultaten van hun opdrachten op de bijbehorende werkbladen in. Deze werkbladen kunt u naar behoefte kopiëren. Alle opdrachten, behalve opdracht 5 worden buiten uitgevoerd. De opdrachten en materialen in de kist zijn gemaakt voor het gebruik door 6 leerlingen die in tweetallen werken. Als er met meer dan 6 leerlingen met de kist wordt gewerkt (tot ongeveer 30 leerlingen) is het noodzakelijk zelf te zorgen voor voldoende verbruiksmateriaal (zoals lijm, plastic zakjes en potloden). De veldwerkmaterialen zijn op een goede manier te verdelen. Hieronder een suggestie hoe u het veldwerk voor een groep van ongeveer 30 leerlingen kunt organiseren: U verdeelt de groep in 2 subgroepen, en deze weer in 3 groepjes van 5. Zo ontstaan er 2 parallelgroepen van 3 maal 5 leerlingen. De eerste parallelgroep werkt de opdrachten als volgt af: eerst opdracht 1, dan 2, 3, 4 en 5. De tweede parallelgroep werkt ze als volgt af: eerst opdracht 3, dan 4, 1, 2 en tenslotte 5. Er zijn nu maximaal 3 groepjes met dezelfde opdracht bezig. Omdat het materiaal in drievoud in de kist aanwezig is, is dit geen probleem. Opdrachten Er zijn 5 opdrachten, waarvan hieronder een korte beschrijving gegeven wordt: 1 Vogels kijken De leerlingen proberen met behulp van een verrekijker zoveel mogelijk vogels te ontdekken. Een aantal vogels beschrijven ze op het werkblad. 2 Een vogel bespieden De leerlingen zoeken een vogel uit en bekijken 5 minuten lang alles wat deze vogel doet. 3 Ik wil bos - Ik wil water De leerlingen maken een beschrijving van het gebruik van de omgeving door planten, dieren en de mens. Ze gaan op zoek naar eten voor vogels en naar mogelijke schuilplaatsen en denken na waarom de vogels hier verblijven. 4 Sporen van vogels zoeken De leerlingen gaan op zoek naar bewijzen dat er vogels voorkomen in het onderzochte gebied. Ze zoeken veren, vogelpoepjes, gebroken slakkenhuisjes en aangevreten appels, braakballen e.d. 5 Vogelpaspoort De leerlingen maken een vogelpaspoort, een beschrijving van een door hen gekozen en bestudeerde vogel. Ze zoeken in boeken allerlei gegevens en weetjes van de vogel op. Ze maken ook tekeningen van snavel en poten, e.d. Aandachtspunten Het is belangrijk dat u zich eerst goed op de hoogte stelt van de situatie ter plekke. Niets is teleurstellender dan dat er helemaal geen vogels te vinden zijn. Als de plaatselijke situatie het mogelijk maakt, is het leerzaam om elk groepje een andere plek te laten onderzoeken. Om een goed overzicht te houden over de verschillende werklocaties is het verstandig de groepen niet te ver uit elkaar te laten werken. Zorg ervoor dat de leerlingen tijdens het werk zoveel mogelijk een beroep kunnen doen op een begeleider voor hulp of advies. Er zijn altijd leerlingen die de opdracht niet (direct) begrijpen of niet precies weten wat ze moeten doen, zeker als veldwerk nieuw voor ze is. 6 anmec - docentenhandleiding vogels spotten

6 De groepen leerlingen kunnen achteraf een tentoonstelling maken, waarin ze aan elkaar laten zien wat ze met hun groepje allemaal gedaan en gevonden hebben. Zeker als de groepen een verschillende locatie hebben onderzocht is het leuk dat ze aan elkaar laten zien of vertellen wat de resultaten zijn. Afsluiting Naar aanleiding van de resultaten en de tentoonstelling van de leerlingen kan gesproken worden over het gebruik van de omgeving door vogels en de mens, en hoe de verhouding tussen vogels en mensen is. Het is belangrijk de inhoud van de les te koppelen aan de eigen ontdekkingen en ervaringen van de leerlingen. Tips voor verdere verwerking In de NatuurMEdiatheek van het ANMEC is lesmateriaal over het thema Vogels te leen: Divers materiaal over trekvogels Waarbij bijvoorbeeld op de wereldkaart gekeken wordt hoe ver trekvogels vliegen om te overwinteren in een warm land (kaart in kist). Vogelgeluiden Zoek vogelgeluiden op en laat ze de leerlingen horen: Braakballen onderzoeken Een roofvogel, zoals een uil of een torenvalk, eet muizen met huid en haar op. Alles wat de vogel niet kan verteren, zoals haren en botjes, komt na een tijdje weer door de bek naar buiten: de braakbal. Als jezelf geen braakballen kunt vinden, kun je eventueel braakballen bij de NatuurMEdiatheek ophalen. Je kunt ze onderzoeken door de braakbal 3 minuten in een potje water te leggen, met een pincet uit elkaar te halen en de onderdelen met een loep te bekijken. Hoeveel en welke muizen zou deze roofvogel gegeten hebben? Zie ook de Uitpluiskaarten in de kist Een voederplek bouwen Bijvoorbeeld met een pindasnoer of vetbollen voor vogels in de winter. Wanneer de voederplek vlakbij de school wordt geplaatst is het mogelijk om vanuit de klas vogels te bekijken. anmec - docentenhandleiding vogels spotten 7

7 Achtergrondinformatie Vogels kijken Als je naar vogels kijkt, wil je natuurlijk weten welke vogels je ziet. Hiervoor is het allereerst handig om te bepalen tot welke groep de vogel behoort (duikers, stormvogels, reigers, eenden, roofvogels, uilen, meeuwen, spechten, zwaluwen enz.). Daarna is het logisch om te kijken naar de kleuren van de vogel - daarbij is het belangrijk om te kijken waar de vogel gekleurd is (op de kop, de vleugel, de borst, de staart enz.). Voor het herkennen van vogels kun je ook op verschillende andere zaken letten: De grootte Probeer de gewoonte aan te leren om vreemde vogels met een bekende vogel te vergelijken, een huismus, merel, stadsduif, zwaan, enz. Bij een nieuwe vogel kun je dan bijvoorbeeld zeggen: hij is iets groter dan een huismus, maar kleiner dan een merel. Vorm van de vogel - Is de vogel kort en dik als een roodborstje, of slank als een kwikstaart? - Zijn de vleugels scherp en puntig als van een zwaluw, of kort en afgerond als van een zanger? - Is de snavel klein en fijn als van een zanger, fors en kort als van een zaadetende mus of met een haak punt als van een torenvalk? - Is de staart gevorkt als van een zwaluw of kort en recht afgesneden als van een spreeuw? - Zien de poten eruit als lange stelten zoals van de reiger, als klauwen van roofvogels of als de zwemvliezen zoals van de wilde eend? Gedrag - Sommige vogels hebben zeer karakteristieke gewoonten. Wipt hij voortdurend met de staart als een kwikstaart, trilt hij met zijn staart als een roodborstje of houdt hij zijn staart verticaal omhoog als een winterkoninkje? - Klimt de vogel in korte sprintjes boven langs de stam als een specht, of plakt hij als het ware tegen de stam en loopt zowel naar boven als naar beneden op zoek naar insecten zoals een boomklever? - Als de vogel op de grond voedsel zoekt, loopt hij dan als een kauw, hipt hij als een huismus of rent hij als een kwikstaart? - Als de vogel zwemt, duikt hij dan als een meerkoet, of grondelt hij als een wilde eend? - Als een roofvogels jaagt, bidt hij dan zoals een torenvalk, of glijdt hij zoal een buizerd? - Staat de vogel urenlang roerloos in het water als een reiger, of loopt hij snel langs de waterkant als een strandloper? Vliegen - Vliegt de vogel met een golfbeweging zoals een specht, of in een rechte lijn als een spreeuw? - Heeft de vogel een langzame vleugelslag als een reiger, een snelle als van een wilde eend of zweeft hij op als een buizerd? De zang Sommige vogels zijn zo goed verborgen dat ze bijna nooit te zien zijn. Ze laten zich vaak wel horen en iemand die iets van de zang van vogels weet, kan ze dan toch herkennen. Denk aan het geluid van een uil in de nacht of het krassen van een kraai. Biotoop Het biotoop is het leefgebied van de vogel, de plek waar hij het liefst woont. Alle vogelsoorten hebben daarbij verschillende eisen, bijvoorbeeld: Er moet genoeg en lekker voedsel te vinden zijn. Er mogen niet teveel vijanden voorkomen. Er moeten een partner te vinden zijn. Er moeten plekjes zijn voor het nest, voldoende veilige schuilplaatsen en het moet warm genoeg zijn. Voorbeelden van biotopen in de stad zijn vijvers en grachten die bevolkt worden door futen, eenden, meerkoeten, waterhoentjes en blauwe reigers of stadsparken waar je bijvoorbeeld huismussen, spreeuwen, koolmezen, wilde eenden, merels, kokmeeuwen en blauwe reigers kunt vinden. Een paar voorbeelden van specifieke biotopen buiten de stad zijn: akkers en weiden, heide en duin; loofbos; naaldbos; oevers en rietmoerassen, meren; wadden, schorren en slikken. Vogels in de stad Vogels zijn in de stad te vinden om verschillende redenen. Voor sommige vogels is de stad een aantrekkelijke woonplek. Ze hebben zich ooit aangepast aan het leven in de stad. Ze voelen zich er thuis omdat ze een plekje hebben gevonden dat vergelijkbaar is met hun oorspronkelijke biotoop. Gierzwaluwen nestelen bijvoorbeeld normaal in holle bomen, maar in steden kiezen ze voor een plekje onder een loszittende dakpan of een door mensen opgehangen gierzwaluwennestkast. Sommige vogels wonen niet graag in de stad, maar komen alleen in de stad om eten te zoeken, zoals de kokmeeuw. 8 anmec - docentenhandleiding vogels spotten

8 De stad heeft voordelen en nadelen voor vogels: De temperatuur is in de stad net wat hoger als buiten de stad. Huizen en auto s geven warmte af. De stad is dus wat comfortabeler. Bovendien zullen ijs en sneeuw eerder smelten en dan is voedsel gemakkelijker te vinden. Door straatverlichting is het minder donker en kunnen de vogels langer naar voedsel zoeken. Er is een overvloed aan voedsel in de stad, vooral afval. Dit vinden niet alle vogels lekker. Vogels zijn kieskeurig wat betreft een plek om hun nest te bouwen. In een stad zullen jonge vogels makkelijker ten prooi vallen aan katten en honden. - Het weinige groen in de stad ligt vaak verspreid over de stad. Veel vogels willen liever een groot aan elkaar liggend gebied. Een roofvogel die een groot territorium nodig hebben zal je daarom niet snel in een stad vinden. - De stad is veel drukker en biedt minder schuilplaatsen. Sommige vogels voelen zich er onveilig. Sporen van vogels Hieronder staan een aantal voorbeelden van sporen die vogels achterlaten: Prenten Voor de meeste mensen zijn diersporen vooral voetafdrukken - prenten. Bij de prenten van vogels is meestal niet precies te zeggen welke soort het is, maar is wel de leefwijze te zien: zwemvogels hebben zwemvliezen, waadvogels lange smalle gespreide tenen en zangvogels hebben een lange achterteen (om een tak stevig vast te pakken). Uitwerpselen De uitwerpselen van dieren zijn belangrijke sporen die overal in de natuur te vinden zijn. Bij vogels komen urine en vaste darmuitwerpselen meestal gemengd naar buiten. Er bestaan drie typen; vloeibare (bijvoorbeeld van meeuwen en spreeuwen), halfvaste en vaste (fazanten en ganzen) vorm. Braakballen Veel vogelsoorten raken de onverteerde delen van hun voedsel kwijt door ze in min of meer samengedrukte ballen uit te braken. Deze bevatten dan haren, veren, chitine van insecten, botjes, stukjes van schelpen, plantenresten en dergelijke. Het is algemeen bekend dat uilen braakballen produceren. Roofvogels, kraaien, meeuwen en vele andere soorten doen dit echter ook. Door de voedselresten in een braakbal te bekijken, is veel informatie te verkrijgen over de voedselkeuze van een bepaalde soort. Braakballen zijn vaak te vinden bij rustplaatsen of nesten. Vogelveren Vogels verliezen hun veren in de rui. Vraatsporen - Spechten maken gaten in de stam van bomen en struiken. - Veel vogels overleven de winter door vruchten te eten. Als vogels vruchten eten, blijft er meestal een rest op de eetplaats achter, en in veel gevallen is met behulp van de snavelafdrukken mogelijk om te bepalen om welk dier het gaat. Kegels De zaden liggen onder de schubben. Vogels (zoals specht en kruisbek) moeten de schubben oplichten, lostrekken of opzij duwen om bij het zaad te komen. Noten Vogels hebben verschillende technieken ontwikkeld om de dikke harde schil van noten open te krijgen. Omdat het oppervlak van de schillen mooi glad en bruin is, blijven vaak duidelijke sporen van snavels achter. anmec - docentenhandleiding vogels spotten 9

9 De NatuurMEdiatheek Het organiseren en uitvoeren van activiteiten en lesprogramma s over natuur, milieu en duurzaamheid wordt leuker en eenvoudiger na een bezoek aan onze NatuurMEdiatheek. Laat je inspireren door onze collectie en ga in gesprek met een van onze medewerkers. Wil je materialen lenen? Dan word je lid. Basisscholen in Amsterdam hebben een gratis lidmaatschap. De gemeente Amsterdam betaalt dit (zie hieronder Lid worden). Onze collectie In de NatuurMEdiatheek vind je: 160 lespakketten,-kisten en ontdekdozen over bijvoorbeeld Herfst, Spinnen, Papier maken of Magneten ; Veldwerk- en onderzoeksmaterialen. Loeppotjes, schepnetten en vlinderkasten zijn populair, maar denk ook aan microscopen, grondboren en diersporen; 140 opgezette vogels, zoogdieren, skeletten en modellen van paddenstoelen. De eekhoorn, egel, mol en ransuil zijn het populairst; Achtergrondinformatie zoals tijdschriften, boeken en natuuronderwijsmethoden. Lid worden Als lid van de NatuurMEdiatheek kun je deze materialen, met uitzondering van de achtergrondinformatie, reserveren en lenen. Iedereen die in Amsterdam woont, werkt of studeert kan lid worden. Dit kan op persoonlijke titel, of met je hele NME-organisatie, buurtgroep, school of kinderopvanglocatie. Een lidmaatschap kost 50,- en loopt van 1 september tot 1 september het jaar erop. Studenten kunnen tegen een gereduceerd tarief van 15,- een lidmaatschap afsluiten. Amsterdamse basisscholen krijgen hun lidmaatschap (t.w.v. 50,-) cadeau van de Gemeente Amsterdam, op voorwaarde dat zij hun reserveringen plaatsen via Openingstijden De NatuurMEdiatheek aan de Plantage Middenlaan 2E is: open op woensdagmiddag van tot uur zonder afspraak, ook in de vakanties te bezoeken op afspraak: maandag t/m vrijdag van 9.00 tot uur telefonisch bereikbaar maandag t/m vrijdag van tot uur op , optie 2 altijd te bereiken via natuurmediatheek@anmec.nl Je ontvangt binnen 2 werkdagen een reactie. Workshopruimte, bezoeken en rondleidingen ANMEC levert graag een bijdrage aan duurzaam talent. Daarom zijn groepen leerkrachten, Pabo-studenten, pedagogisch medewerkers en anderen welkom om langs te komen in de NatuurMEdiatheek. Laat je inspireren door onze collectie en ga in gesprek met een van onze adviseurs. Inventarislijst leskist Alle materialen die in deze veldwerkkist voorkomen staan genoemd op de inventarislijst. Aan de hand van deze lijst controleert de gebruiker vooraf of de inhoud van de kist compleet is. Bij akkoord wordt een contract getekend. De kist moet binnen de gestelde uitleentermijn weer compleet afgeleverd worden. Eventuele kosten als gevolg van vermissing van of schade aan voorwerpen zijn voor rekening van de gebruiker. 10 anmec - docentenhandleiding vogels spotten

10 Opdracht 1 Vogels kijken In Nederland leven meer dan 300 verschillende soorten vogels. Sommige vogels kun je overal zien zoals de kraai of de reiger, andere vogels zijn zo zeldzaam dat je ze bijna nooit ziet (zoals de ijsvogel). In deze opdracht gaan we kijken naar vogels. IJsvogel Wat heb je nodig? Per groepje Zoekkaart Vogels op het schoolplein Zoekkaart Watervogels In de winter zoekkaart Vogels in de winter Voor elk van jullie schrijfplankje potlood werkblad 1 verrekijker Wat moet je doen? 1. Kies een plek uit waar je veel vogels denkt te kunnen zien. 2. Ga ergens rustig zitten of staan en kijk goed om je heen. Kijk tussen boomtakken, op de grond, op paaltjes, op het water en natuurlijk in de lucht. 3. Kies een vogel om beter te bekijken. Gebruik je verrekijker en vul de tabel op werkblad 1 in. Kijk niet tegen de zon in, want dat is slecht voor je ogen. 4. Als je klaar bent kun je nog een vogel kiezen. In de tabel op werkblad 1 is ruimte voor vier vogels.

11 Opdracht 2 Een vogel bespieden Vogels zitten bijna nooit stil. Ze zijn de hele dag bezig. In deze opdracht ga je bekijken wat een vogel aan het doen is. Blauwe reiger Wat heb je nodig? Voor elk van jullie schrijfplankje potlood werkblad 2 verrekijker horloge Wat moet je doen? 1. Kies een vogel uit en kijk 5 minuten lang wat hij allemaal doet. 2. Vul werkblad 2 in.

12 Opdracht 3 Ik wil bos. Ik wil water. Verschillende soorten vogels leven in verschillende gebieden. De ene vogel wil graag water in de buurt hebben, de andere vindt een bos veel prettiger. In deze opdracht bekijk je de omgeving goed en bedenk je waarom de vogels in dit gebied willen leven. Ransuil Wat heb je nodig? Voor elk van jullie schrijfplankje potlood werkblad 3 Wat moet je doen? 1. Vul werkblad 3 in.

13 Opdracht 4 Sporen van vogels zoeken Vogels laten vaak sporen achter. Niet alleen pootafdrukken, ook half-opgegeten voedsel en veren zijn sporen. Als je ergens sporen vindt, weet je dat daar vogels leven. In deze opdracht gaan we op zoek naar deze vogelsporen. Kauwtje Wat heb je nodig? Per groepje Setje A4 Vogelsporen Plastic zakjes en potjes om sporen in te verzamelen. Voor elk van jullie schrijfplankje potlood werkblad 4 Wat moet je doen? 1. Zoek naar sporen in de omgeving van de plek waar je naar vogels hebt gekeken. Dat kunnen allerlei dingen zijn: kijk maar op de zoekkaart. 2. Kies een vogelspoor om beter te bekijken. Vul de tabel op werkblad 4 in. 3. Als je klaar bent kun je nog een spoor kiezen. In de tabel op werkblad 4 is ruimte voor vier sporen. LET OP! Laat nesten en eieren liggen waar je ze gevonden hebt. Kom er niet aan en verstoor de broedende vogel niet!

14 Opdracht 5 Vogelpaspoort Je hebt in opdracht 2 een bepaalde vogel heel goed bekeken. Je hebt hem allerlei dingen zien doen waardoor je meer over deze vogel te weten bent gekomen. In een vogelboek vind je nog veel meer informatie over deze vogel. Genoeg om van jouw vogel een uitgebreide beschrijving te maken: een vogelpaspoort. Wilde eend Wat heb je nodig? Voor elk van jullie schrijfplankje potlood werkblad 5 vogelboek Wat moet je doen? 1. Zoek in een vogelboek meer informatie over de vogel die je hebt bekeken in opdracht Vul werkblad 5 in.

15 Vogels Werkblad Spotten Werkbladen veldwerkkist Vogels spotten Werkblad 1 Vogels kijken 1-2 Werkblad 2 Een vogel bespieden 1-2 Werkblad 3 Gebiedsbeschrijving maken 1-2 Werkblad 4 Sporen van vogels zoeken 1-2 Werkblad 5 Vogelpaspoort ANMEC 2017 veldwerkkist vogels spotten

16 Werkblad 1 Vogels kijken 1 naam: groep: 1 Hoeveel verschillende soorten vogels heb je gezien? Vogel 1 Hoe ziet de vogel eruit? Is hij groot of klein? Welke kleuren heeft hij? Welke delen van zijn lichaam zijn opvallend? Bv. poten of snavel Maakt de vogel geluid? Welk geluid dan? Hoe heet deze vogel? Hoeveel vogels van deze soort zie je? Vogel 2 Hoe ziet de vogel eruit? Is hij groot of klein? Welke kleuren heeft hij? Welke delen van zijn lichaam zijn opvallend? Bv. poten of snavel Maakt de vogel geluid? Welk geluid dan? Hoe heet deze vogel? Hoeveel vogels van deze soort zie je? ANMEC 2017 veldwerkkist vogels spotten

17 Werkblad 1 Vogels kijken 2 naam: groep: Vogel 3 Hoe ziet de vogel er uit? Is hij groot of klein? Welke kleuren heeft hij? Welke delen van zijn lichaam zijn opvallend? Bv. poten of snavel Maakt de vogel geluid? Welk geluid dan? Hoe heet deze vogel? Hoeveel vogels van deze soort zie je? Vogel 4 Hoe ziet de vogel er uit? Is hij groot of klein? Welke kleuren heeft hij? Welke delen van zijn lichaam zijn opvallend? Bv. poten of snavel Maakt de vogel geluid? Welk geluid dan? Hoe heet deze vogel? Hoeveel vogels van deze soort zie je? ANMEC 2017 veldwerkkist vogels spotten

18 Werkblad 2 Een vogel bespieden 1 naam: groep: Welke vogel heb je gekozen? Waarom heb je deze vogel gekozen? Kruis aan wat de vogel allemaal doet (meerdere kruisjes mogelijk!) m zoekt voedsel m is aan het eten m vecht met andere vogels m zingt m maakt lawaai om andere vogels te waarschuwen m zoekt contact met een andere vogel/speelt m zoekt materiaal voor zijn nest m is aan het broeden m m m neemt een bad in het water m m verzorgt zijn veren m verschuilt zich Teken op de achterkant van dit blad de vogel die je gekozen hebt. m vliegt een tijdje in de lucht m zit een poosje stil op een plek m slaapt ANMEC 2017 veldwerkkist vogels spotten

19 Werkblad 2 Een vogel bespieden 2 naam: groep: Teken hier de vogel ANMEC 2017 veldwerkkist vogels spotten

20 Werkblad 3 Gebiedsbeschrijving maken 1 naam: groep: Vul in of kruis aan (je mag meerdere dingen aankruisen) 1 Hoe is het weer? 2 Hoe is de begroeiing? m zonnig m geen m bewolkt m een beetje m regen of sneeuw m veel m geen neerslag m veel wind m weinig wind 3 In wat voor gebied ben je? Bijvoorbeeld een bosgebied, plein, park, een weiland of iets anders Ik ben in 4 Is er water in de buurt? Zo ja, is dat dan een meer, een sloot, een poel of misschien nog iets anders? 5 Zijn er gebouwen? Zo ja, wat voor gebouwen? ANMEC 2017 veldwerkkist vogels spotten

21 Werkblad 3 Gebiedsbeschrijving maken 2 naam: groep: 6 Vogels bekijken een gebied op een andere manier dan jij. Wat denk je dat de vogels in dit gebied belangrijk vinden? Je mag meerdere dingen aankruisen. m Geen katten, honden of andere vijanden m Niet zo veel mensen m Een warm plekje m Een beschut plekje, waar je je kunt verschuilen (struiken, bomen enz.) m Niet zoveel verkeer m Bessen en zaden om op te eten m Stukjes brood en andere etensresten van mensen m Een plek waar je een nest zou kunnen bouwen m Het is hier stil 7 Maak in de ruimte hieronder een tekening van de omgeving waar je vogels bekijkt. ANMEC 2017 veldwerkkist vogels spotten

22 Werkblad 4 Sporen van vogels zoeken 1 naam: groep: Vul in of teken Tekening van spoor 1 Wat voor soort spoor is het? Waar heb je het gevonden? Van welke vogel is dit spoor? Tekening van spoor 2 Wat voor soort spoor is het? Waar heb je het gevonden? Van welke vogel is dit spoor? ANMEC 2017 veldwerkkist vogels spotten

23 Werkblad 4 Sporen van vogels zoeken 2 naam: groep: Vul in of teken Tekening van spoor 1 Wat voor soort spoor is het? Waar heb je het gevonden? Van welke vogel is dit spoor? Tekening van spoor 2 Wat voor soort spoor is het? Waar heb je het gevonden? Van welke vogel is dit spoor? ANMEC 2017 veldwerkkist vogels spotten

24 Werkblad 5 Vogelpaspoort naam: groep: Tekening van een vogel Naam van de vogel Tekening van een snavel Met mijn snavel eet ik Tekening van een poot _ Mijn poten gebruik ik om Mijn vijanden zijn _ Ik woon het liefst ANMEC 2017 veldwerkkist vogels spotten