Duurzaam evenementenbeleid in de gemeente Arnhem
|
|
- Josephus van de Velde
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Duurzaam evenementenbeleid in de gemeente Arnhem Tobias de Groot Marije Ploeg 1 Duurzaam evenementenbeleid februari 2013
2 Tien concrete acties: 1 Leg stroomkasten aan die gebruik maken van het bestaande elektriciteitsnetwerk voor de constante stroom. Zorg er hierbij voor dat er voldoende stroomkasten staan voor kleinere, maar ook voor grotere evenementen. Zodat het gebruik van generatoren geheel overbodig wordt. Dit zou geweldig zijn. Aggregaten en diesel kost de organisatie duizenden euro's per jaar. Ze staan altijd in de weg en de goedkopere aggregaten maken ook nog een hoop lawaai. Door de besparing zouden de leges voor de vergunning omhoog kunnen en zo de kosten van de stroomkasten deels terugbetaald worden. 2 Stel één soort materiaal beker verplicht, zodat iedereen dezelfde beker heeft en inzameling eenvoudiger gaat en ook het recyclen makkelijker is. De meeste bekers die via de brouwerij komen zijn al van PET-materiaal. Dit kun je dus makkelijk verplichten zonder dat je de organisaties op kosten jaagt. 3 Zorg voor voldoende plekken waar plastic en papier gescheiden ingeleverd kan worden. Lijkt me goed, een belangrijk punt hierbij is bewustwording bij het publiek 4 Verplicht podia het opruimen te organiseren tijdens het evenement. Vanzelfsprekend 5 Werk met publieksvriendelijke toegangscontroles, waar bezoekers welkom worden geheten, informatie krijgen en glas (wegens risico) kan worden ingenomen. Dit zou geweldig zijn, het is een doren in het oog voor de vrij toegang evenementen dat er drank meegenomen wordt door de bezoeker. Als je blik en glas materiaal onder het mom van afval scheiden deels uit de stad kunt houden dan heeft dit plan veel steun van de ondernemer. 6 Stimuleer Fair trade en lokaal voedsel. Een aantal ondernemers is voorstander van dit soort initiatieven, echter weet de ondernemer vaak niet, waar en hoe. Hierbij heeft de ondernemer een duwtje de goeden richting in nodig. 7 Communiceer zoveel mogelijk vanuit één organisatie, online en via een app en verbied flyeren tijdens evenementen. Breng de noodzaak van het verduurzamen van evenementen nadrukkelijk onder de aandacht van jonge ondernemers en de creatieve industrie. Helemaal mee eens maar dan moet het verplicht worden gesteld in het hele gebied. Ondanks dat flyeren een beproefde methode is ziet de stad er een stuk beter uit zonder. 2 Duurzaam evenementenbeleid februari 2013
3 8 Kies een festival of evenement uit waar een aantal ideeën voor het verduurzamen kunnen worden uitgeprobeerd. Wij zijn in iedere geval bereid om hier aan mee te werken. Maar ook anderen geven aan mee te willen doen aan verduurzamen van evenementen. 9 Reserveer middelen voor het ontwikkelen van innovaties op het gebied van duurzame evenementen. Deze innovaties zouden als kenmerk moeten hebben dat zij voor meerdere evenementen in Arnhem toepasbaar moeten kunnen zijn. Graag in nauwe samenwerking met de organisatie, zodat de lijnen kort zijn er zo veel mogelijk resultaat gehaald wordt. 10 Stel intern gemeenterichtlijnen op ten aanzien van duurzaamheid voor de organisatie van eigen evenementen. Voorbeeld gedrag is belangrijk en doet volgen Eens. Duurzaam evenementen organiseren door iedereen! Neem de acties in dit rapport op in het Handboek Evenementen Arnhem. Splits het handboek op in een verplicht gedeelte en een gedeelte waar (vrijwillige) tips worden gegeven voor het verder verduurzamen van evenementen, zoals ook in Amsterdam is gedaan. 3 Duurzaam evenementenbeleid februari 2013
4 Inhoud Tien concrete acties 2 Inleiding 5 Waarom duurzaam evenenmentenbeleid? 6 Wat doet de gemeente Arnhem al aan duurzaamheid? 7 Draagvlak creëren 7 Drie kansen voor evenementen binnen Arnhem 8 Ecologische duurzaamheid Afval Catering Promotie en communicatie Energie Sanitair en schoonmaak Aandenken/Gadgets Bodem- en groenbescherming 12 Sociale duurzaamheid Geluidshinder Omgeving 13 Economische duurzaamheid Stimuleren lokale economie Werk Eerlijke handel 15 Financieel 16 Voorbeeldrol gemeente 16 4 Duurzaam evenementenbeleid februari 2013
5 Inleiding In Arnhem worden steeds meer evenementen georganiseerd. Van grote evenementen zoals Koninginnedag en World Statues tot kleinere evenementen, zoals het sprookjesfestival. In het jaar 2012 waren er al meer dan driehonderd evenementen gepland in de gemeente Arnhem. De evenementen worden steeds groter en trekken steeds meer bezoekers. Arnhem wordt onder andere door deze evenementen steeds meer op de kaart gezet. Koninginnedag in Arnhem is een voorbeeld van een groots evenement dat in Arnhem plaatsvindt. Dit jaar kwamen meer bezoekers dan ooit naar Arnhem om hier hun Koninginnedag te vieren bezoekers liepen door het centrum van Arnhem. Zulke evenementen zijn een mooie kans voor Arnhem om zichzelf te profileren als aantrekkelijke stad. Het nadeel is echter dat bezoekers ook afval achterlaten. Dit probleem werd in 2008 al via een motie onder de aandacht gebracht. Resultaat hiervan was dat organisatoren van evenementen de keuze hadden tussen ofwel recycling ofwel het hergebruik van drankbekers. De uitvoering hiervan is teleurstellend, ook dit jaar lag Arnhem weer vol met plasticbekers bezoekers die dansen op een berg plastic. Reden te meer om na te denken over duurzaam evenementenbeleid in de gemeente Arnhem. Arnhem wil zich profileren als aantrekkelijke stad met aandacht voor energie en milieu. Arnhem is uitgeroepen tot groenste stad van Europa en profileert zich nog steeds als zijnde groene stad. Naast groene stad wordt Arnhem ook steeds meer een evenementen stad. Het zou een logische stap zijn om deze twee kenmerken van Arnhem te combineren. GroenLinks vindt dat er op dit moment nog te weinig aandacht voor het aspect duurzaamheid is binnen evenementen. GroenLinks streeft dan ook naar een duurzaam evenementenbeleid. Duurzaamheid is meer dan alleen het retourneren van drinkbekers. Duurzaamheid is ook meer dan alleen het milieuaspect. Duurzaamheid is een balans tussen de drie p s. People, planet and profit. Een balans tussen het economische, sociale en ecologische aspect van evenementen. 5 Duurzaam evenementenbeleid februari 2013
6 Waarom duurzaam evenementenbeleid? GroenLinks Arnhem streeft naar een duurzaam beleid in de gemeente. GroenLinks wil investeren in Arnhem als groenste stad, een duurzaam evenementenbeleid past naadloos in deze visie. Daarnaast vindt GroenLinks de balans tussen het economische, sociale en ecologische aspect erg belangrijk. Groen is niet alleen goed voor het milieu, maar ook voor werkgelegenheid en sociale betrokkenheid. Daarnaast zorgt een duurzaam evenementenbeleid voor een samenwerkingsvoordeel voor alle betrokken partijen. In eerste instantie voor de organisatoren die wellicht door het duurzame evenementenbeleid meer sponsors kunnen binnenhalen. Bedrijven willen tegenwoordig steeds vaker in verband gebracht worden met duurzame initiatieven. Duurzaamheid is een onderwerp dat steeds meer draagvlak krijgt binnen de samenleving. Maatschappelijk verantwoord ondernemen is tegenwoordig bijna een trend. Bedrijven zullen dan ook eerder geneigd zijn om projecten te sponsoren die duurzaam zijn ingericht. Ten tweede is een duurzaam evenementenbeleid een manier om de bezoekers bewuster te maken van hun gedrag. Ook is het gunstig voor de buurtbewoners, de overlast van afval zal minder worden door het duurzame beleid. Tenslotte is het gunstig voor de gemeente, die zich op deze manier nog beter kan etaleren als groene stad. 6 Duurzaam evenementenbeleid februari 2013
7 Wat doet de gemeente Arnhem al aan duurzaamheid? Dat het evenementenbeleid in Arnhem duurzamer kan, betekent niet dat de gemeente Arnhem niet bezig is geweest met het duurzame aspect van evenementen. De gemeente Arnhem organiseerde vorig jaar een workshop voor organisatoren van evenementen, hier kregen zij meer informatie over duurzame evenementen. Uit interviews met organisatoren blijkt dat zij graag zien dat de gemeente meer concrete plannen uitwerkt. Ook heeft de gemeente het initiatief genomen om het Future City Festival, een festival over de stad van de toekomst, te organiseren. Draagvlak creëren Alvorens er begonnen kan worden met het maken van een duurzaam evenementenbeleid moet er gekeken worden of er genoeg draagvlak is onder de organisatoren van evenementen. Uit interviews met organisatoren van evenementen (o.a. Koninginnedag, Free Fall, Beat the Bridge, Free Your Mind, World Statues, Sonsbeek Avenue, Sprookjesfestival) in Arnhem is gebleken dat zij openstaan voor eventuele verduurzaming van hun evenementen. Zij denken dat wanneer hun evenement duurzamer wordt, het evenement zelf door de bezoekers ook als prettiger ervaren wordt. Het zou bijdragen aan een positieve sfeer. Zelf zijn zij er op dit moment niet of bijna niet mee bezig. Ze lijken te wachten op een initiatief vanuit de gemeente, wellicht omdat bij hen de kennis over duurzaamheid ontbreekt. Graag willen zij dat de gemeente energiepunten aanlegt, op dit moment gebeurt veel door middel van generatoren die veel energie verbruiken. Daarnaast is het van belang dat meerdere partijen gaan samenwerken. Vooral tijdens Koninginnedag zijn er veel verschillende evenementen, die apart van elkaar weer afval achter laten. Dit is erg frustrerend voor de organisatoren maar ook voor de bezoekers. Concluderend kunnen we stellen dat er in principe bij deze grotere evenementen belangstelling is voor het eventueel verduurzamen van het evenement. Zij zien de gemeente als aanjager en wachten op een initiatief van hun kant. Het draagvlak is er wel, het moet alleen in gang gezet worden. 7 Duurzaam evenementenbeleid februari 2013
8 Kansen voor evenementen binnen Arnhem Zoals eerder vermeld gaat duurzaamheid om een balans tussen de ecologische, sociale en economische aspecten van een evenement. Wanneer men deze drie aspecten goed aanpakt zal dit resulteren in een succesvol duurzaam evenement. De gemeente kan een grote rol spelen in de verduurzaming van evenementen. Dit door voorwaarden te geven, afspraken te maken en informatie te verschaffen over duurzame evenementen. De focus moet hierbij liggen op de volgende gebieden: Ecologisch Onder ecologisch worden de milieuaspecten van een evenement verstaan. Hier vallen de categorieën afval, catering, promotie en communicatie, energie, sanitair en schoonmaak, aandenken en bodem- en groenbescherming onder. Sociaal Onder sociaal worden de menselijke aspecten van een evenement verstaan. Hier vallen de categorieën buurt en geluidshinder onder. Economisch Onder economischworden veelal de financiële aspecten bekeken, maar ook zaken als eerlijke handel. Hier vallen de categorieën lokale economie, werk, leveranciers en eerlijke handel onder. Hieronder zullen deze drie aspecten verder worden uitgewerkt. Elk aspect zal per categorie worden uitgewerkt in een probleemanalyse en een oplossing, waar het gecombineerd wordt met concrete voorbeelden. Dit alles om een zo concreet mogelijk beeld te vormen van een duurzaam evenementenbeleid. 8 Duurzaam evenementenbeleid februari 2013
9 Ecologisch Ecologisch gaat voornamelijk over de milieuvriendelijkheid van het evenement en hoe deze binnen Arnhem nog te verbeteren valt. Mobiliteit valt niet onder de kansen voor evenementen binnen Arnhem. Dit omdat mobiliteit nauwelijks een probleem is, de meeste bezoekers komen met het openbaar vervoer naar Arnhem. Ter illustratie; het Free Your Mind festival trok dit jaar bezoekers, op de parkeerplaats van het festivalterrein stonden slechts 400 auto s. Het grootste deel van de bezoekers komt met het openbaar vervoer. 1.1 Afval Na afloop van evenementen, zoals Koninginnedag, wordt er vaak veel afval gevonden. Er liggen veel plastic bekertjes, etensverpakkingen, servetjes etc. op de grond. De voedsel en drankverkoop zijn essentieel op een evenement, maar de consequentie is wel dat er veel afval blijft liggen. Oplossing Een van de oplossingen zou kunnen zijn om een afvalplan op te stellen. Waar aan de ene kant de afvalstromen en behoefte worden neergezet en waar aan de andere kant de afspraken die zijn ontstaan omtrent afvalpreventie en afvalverzameling worden neergezet. Daarnaast kan gebruik gemaakt worden van gedragsbeïnvloedende maatregelen en maatregelen op het gebied van de verkrijgbare consumpties. Voorbeelden: - Stel één soort materiaal beker verplicht, zodat iedereen dezelfde beker heeft en inzameling een voudiger gaat en ook het recyclen mogelijk is. - Ook bij voedselverkooppunten gebruik maken van duurzame materialen in plaats van wegwerp materialen. - Decoratie voor het evenement niet weggooien na één jaar, wie weet valt het volgend jaar weet te gebruiken. - Plaatsen van sorteerafvalbakken. - Wanneer er wel afval op de grond ligt, dit zo snel mogelijk opruimen. Wanneer bezoekers afval zien liggen, zullen zij ook zelf sneller afval op de grond gooien. - Belonen van goed gedrag met bijvoorbeeld statiegeld. - Maak gebruik van afbreekbaar materiaal en maak zo min mogelijk gebruik van wegwerpverpakkingen - Eten aanbieden dat zonder bestek genuttigd kan worden. - Verplicht grote podia het opruimen te organiseren tijdens het evenement 9 Duurzaam evenementenbeleid februari 2013
10 1.2 Catering Vaak zijn er op evenementen veel verkooppunten waar bezoekers eten en drinken kunnen halen. Vaak is het eten, wat bij deze verkooppunten te verkrijgen is, niet duurzaam. Oplossing Het eten en drinken wat tijdens een evenement te verkrijgen is, is vaak eenzijdig. Er zou voor gekozen kunnen worden om meer soorten eten en drinken aan te bieden. Zo is er wellicht ook ruimte voor biologisch, gezonder of regionaal voedsel. Voorbeelden: - Het aanbieden van biologische producten - Werken met lokale en seizoensgebonden producten - Minder vlees verkopen - Meer gezond eten verkopen - De bezoeker d.m.v. bijvoorbeeld posters bewuster maken van hetgeen hij of zij consumeert - Niet verkocht voedsel kan verwerkt worden in bijvoorbeeld veevoedsel 1.3 Promotie en communicatie Voor een evenement wordt er vaak veel uit te kast getrokken voor de promotie. Flyers, stickers en posters worden volop uitgedeeld. Daarnaast wordt er weinig gecommuniceerd over de keuzes die een evenement maakt met betrekking tot duurzaamheid. Oplossing In plaats van promotie via drukwerk kunnen evenementen proberen de promotie zoveel mogelijk te laten verlopen via digitale promotie. Evenementen zouden handig gebruik kunnen maken van de sociale media, waardoor het flyeren wellicht helemaal overbodig wordt. Verder is het van belang dat je aan de bezoeker en de cateraars het belang van duurzaamheid vermeldt. Voorbeelden: - Kiezen voor een digitale promotie waar mogelijk, gebruik apps - Verbied flyeren tijdens evenementen in het hele gebied. Breng de behoefte aan het verduurzamen van evenementen nadrukkelijk onder de aandacht van jonge ondernemers en de creatieve industrie - Wanneer er gebruikt wordt gemaakt van drukwerk, laat dan drukken op gerecycled of FSC-gelabeld papier. Vermeld ook op het drukwerk dat het FSC papier is. - Cateraars informeren over de keuzes op het gebied van duurzaamheid. - Vermelden dat er biologisch eten/drinken verkrijgbaar is. - Informeren over afvalverzameling. 10 Duurzaam evenementenbeleid februari 2013
11 1.4 Energie Er wordt veelal veel energie verbruikt tijdens een evenement. Vaak is er binnen het energieverbruik een piek. Dit doordat tijdens bijvoorbeeld concerten er vaak meer energie nodig is voor het licht en geluid. Daarnaast wordt er veel gebruik gemaakt van aggregaten. Veel evenementen worden gehouden in parken of op pleinen, waar geen aansluiting op het elektriciteitsnetwerk mogelijk is, waardoor er veel gebruik wordt gemaakt van generatoren. Wellicht kan de gemeente hier verandering in brengen. Oplossing: Breng in kaart hoeveel energie wordt verbruikt tijdens het evenement en kijk waar de pieken en dalen in het energieverbruik zitten. Pas energiebesparende maatregelen toe waar nodig. Daarnaast kan er gebruik gemaakt worden van groene energie, dit moet dan ook gestimuleerd worden. Om de uitstoot van Co2 en fijnstof door het gebruik van dieselgeneratoren terug te brengen zijn er drie mogelijkheden: 1. De aanleg van vaste elektriciteitspunten ten behoeve van evenementen die gebruik maken van het bestaande elektriciteitsnetwerk voor de constante stroom. Zorg voor voldoende stroomkasten, om het gebruik van generatoren geheel overbodig te maken. 2. Het verbieden van de meest vervuilende generatoren, c.q. het stimuleren van het gebruik van de minst vervuilende. Hierdoor wordt de markt gestimuleerd om met innovatieve oplossingen te komen. Amsterdam heeft hiermee ervaring op een vergelijkbaar terrein. In het verleden heeft het verbieden van generatoren zonder geluidsisolatie (met veel geluidsoverlast) uiteindelijk geleid tot een toename van het aanbod van geluidsarme generatoren door de verhuur branche en worden uitsluitend deze generatoren gebruikt in Amsterdam. 3. Het stimuleren van innovatie in de techniek van diesel- of alternatieve generatoren. Voorbeelden: - Stel een energieplan op. Maak daarbij gebruik van vragen als: Waar is energie nodig? Hoeveel energie is vereist? Bestaat er een constante vraag of bereikt deze vraag bepaalde pieken? Welke verlichting is vereist? Dit zodat er een goed beeld ontstaat van de energiebehoeften. - Voer energiebesparende maatregelen in, maak bijvoorbeeld afspraken met cateraars over het gebruik van spaarlampen, energiebesparende pompen voor afvalwater. - Probeer toch een aansluiting te vinden op het elektriciteitsnetwerk voor de constante stroom, eventuele pieken vang je dan op met één grote generator. - Kies voor levering van groene energie, vraag hier eventueel sponsoring voor aan bij bedrijven die groene energie leveren. - Communiceer naar bezoekers dat er gebruik wordt gemaakt van groene energie. - Een bewust moment van het aanzetten van de koeling voor bijvoorbeeld bier, kan veel schelen in energieverbruik. 11 Duurzaam evenementenbeleid februari 2013
12 1.5 Sanitair en schoonmaak Tijdens een evenement wordt er veel water verbruikt. Zeker tijdens evenementen in de zomer zoeken bezoekers vaak afkoeling bij waterkranen etc. Bezoekers drinken veel en bezoeken vaak het toilet, waar veel water verbruikt wordt. Daarnaast worden voor de schoonmaak van de toiletten vaak schadelijke producten gebruikt. Oplossing Maak gebruik van waterbesparende middelen, dit hoeft niet veel te kosten maar scheelt wel veel in het gebruik. Maak daarnaast gebruik van milieuvriendelijke producten voor de schoonmaak. Voorbeelden: - Plaats waterbesparende kranen. - Huur watervrije of waterbesparende toiletten. - Communiceer het belang van waterbesparing aan bezoekers en cateraars. - Wanneer er zich in de buurt riolen bevinden, sluit deze dan aan. - Gebruik milieuvriendelijke producten voor de schoonmaak en in de toiletten. - Toiletten van milieuvriendelijk toiletpapier voorzien. 1.6 Bodem- en groenbescherming Evenementen die in de openlucht plaatsvinden, bevinden zich vaak in de natuur of een park. Logisch, want daar is vaak de meer ruimte dan midden in de stad. Wel kunnen deze evenementen beschadigingen van de bodem en het groen tot gevolg hebben. Oplossing Wanneer er veel bezoekers over niet verharde grond lopen heeft dit gevolgen voor deze grond. Dit kan worden opgelost door bijvoorbeeld rubbermatten. Daarnaast moet er goede communicatie zijn naar de bezoekers, zij moeten zich er bewust van zijn dat ze schade kunnen aanbrengen aan bomen/planten. Voorbeelden - Gebruik van metalen platen voor zwaar vervoer over onverharde grond - Gevoelige plaatsen in de natuur afsluiten met dranghekken. - Niet in frontstage zone rijden, om te zorgen dat grasmat goed blijft. - Gebruik tractors met brede banden. - Communicatie naar bezoekers: geen schade maken in de natuur. - Rondom struiken en bomen dranghekken plaatsen, om wild plassen te voorkomen. 12 Duurzaam evenementenbeleid februari 2013
13 Sociaal Bij sociaal wordt gekeken naar het menselijk aspect van de evenementen. Hier gaat het vooral om de impact die de evenementen op de omgeving hebben en hoe de negatieve effecten hiervan het best gereduceerd kunnen worden. 2.1 Geluidshinder Tijdens evenementen wordt er heel wat geluid geproduceerd. Dit kan voor omwonende soms erg lastig zijn. Oplossing Op zich heeft de gemeente Arnhem duidelijke regels omtrent geluidsoverlast. Er is een maximaal toegestaan geluidsvolume en organisatoren moeten omwonenden minimaal twee weken van te voren verwittigen over de eventuele overlast. Wel zou het handig zijn om met omwonenden in gesprek te gaan, om te kijken tegen welke overlast zij het meeste opzien. Voorbeelden - Van te voren met omwonenden praten om te kijken hoe zij naar de geluidoverlast kijken. - Na afloop van het evenement aan omwonenden vragen waar zij het meeste last van hebben gehad. - Zorg voor elektronisch versterkte muziek die een optimale spreiding van geluid over publiek realiseert en zo min mogelijk spreiding over omliggende huizen. 2.2 Omgeving Een evenement heeft altijd invloed op de buurt waarin deze plaatsvindt. Er zullen omwonenden zijn die het een verrijking vinden, er zullen echter ook omwonenden zijn die een evenement maar vervelend vinden. Het is verstandig om de buurt zo veel mogelijk bij het proces te betrekken. Oplossing De oplossing ligt vooral in het betrekken van de buurtbewoners. Zorg ervoor dat buurtbewoners op de hoogte worden gebracht, betrokken worden bij het evenement en dat ze inspraak hebben. Voorbeelden: - Zorg voor voldoende positieve effecten op de buurt, eventuele negatieve worden dan sneller vergeten. - Betrek bedrijven in de buurt bij het evenement. - Betrek de buurtbewoners bij de ontwikkelingen van het evenement, geef ze inspraak. - Stel de buurtbewoners tijdig op de hoogte van het evenement. - Bedenk of het evenement effect heeft op de buurt op langere termijn. - Betrek buurtbewoners bij het evenement, door ze bijvoorbeeld aan te stellen als vrijwilliger. 13 Duurzaam evenementenbeleid februari 2013
14 Economisch Bij economisch gaat het vooral om het economische effect om de omgeving. Zorgen de evenementen voor meer werkgelegenheid? Oftewel, stimuleert het evenement de lokale economie. 3.1 Stimuleren lokale economie Vaak worden er grotere bedrijven betrokken bij evenementen. Hierdoor is er minder ruimte voor lokale bedrijven om mee te helpen aan een evenement bij hun in de buurt. Oplossing Betrek lokale bedrijven bij het evenement. Denk hierbij aan catering, drukwerk, geschenken, decoratie, schoonmaak en de opbouw en afbouw. Voorbeelden: - Betrek de lokale biologische winkel bij het evenement. - Laat het promotiewerk drukken bij een FSC drukker in de buurt. - Werk samen met zoveel mogelijk bedrijven in de buurt, zo creëer je gelijk een band. 3.2 Werk Voor evenementen wordt er meestal personeel ingehuurd via een groot horeca bedrijf. Dit zorgt ervoor dat personeel vaak uit het hele land moet komen. Dit kost veel reisgeld, maar zorgt ook voor onzekerheid. Oplossing: Kijk of er in de buurt mensen zijn die kunnen helpen op het evenement. Zo geef je mensen de kans de buurt beter te leren kennen en daarnaast verdienen zij dan wat bij, waardoor je de lokale economie steunt. Voorbeelden: - Kijk of je personeel vindt in de buurt, bijvoorbeeld via een lokaal uitzendbureau. - Kijk ook of je lager opgeleid personeel kunt gebruiken. - Stel goede contracten op voor tijdens je evenement. - Kijk naar de diversiteit van je personeel. 14 Duurzaam evenementenbeleid februari 2013
15 3.3 Eerlijke handel Producten die worden verkocht of gebruikt tijdens evenementen komen vaak niet uit de eerlijke handel. Vaak wordt gekeken naar wat het goedkoopst is, terwijl dan niet iedereen in het productieproces een waardige vergoeding krijgt. Oplossing Koop fair trade producten. Iedereen in het productieproces krijgt dan gegarandeerd een waardige vergoeding. De producten zijn gebaseerd op productiekosten, niet alleen op de wereldmarktprijs. Fair trade aanbieders zijn ook te vinden voor evenementen. Voorbeelden - Koop fair trade producten - Communiceer aan je cateraars dat je liever met fair trade producten werkt - Geeft voorrang aan cateraars met fair trade producten - Zorg dat je geschenken fair trade zijn - Geef eventuele vrijwilligers en personeel fair trade koffie 15 Duurzaam evenementenbeleid februari 2013
16 Financieel De gemeente Arnhem kent subsidies toe aan evenementen via Nadere regels subsidiëring publieksevenementen gemeente Arnhem Het doel van de regels is dat evenementen economische spin-off genereren, de naamsbekendheid van de stad vergroten en een positief effect op het imago van de stad hebben. Reserveer middelen, bijvoorbeeld van het evenementensubsidie budget, voor het ontwikkelen van innovaties op het gebied van duurzame evenementen. Deze innovaties zouden als kenmerk moeten hebben dat zij voor meerdere evenementen in Arnhem toepasbaar moeten kunnen zijn. Voorbeeldrol gemeente De gemeente Arnhem organiseert zelf ook evenementen en bijeenkomsten vaak besloten evenementen. Als voorbeeld functie zou de gemeente de door haar georganiseerde evenementen zo duurzaam mogelijk kunnen (laten) uitvoeren en zo haar voorbeeldfunctie kunnen invullen. Conclusie Er zijn voor de gemeente Arnhem tal van mogelijkheden om evenementen en duurzaamheid met elkaar te verbinden. Een balans tussen het ecologische, sociale en economische aspect van duurzaamheid is niet zo moeilijk als het lijkt. Grote veranderingen hoeven niet veel te kosten, er is veel laaghangend fruit wat aangepakt kan worden om de evenementen duurzamer te maken. Wanneer er een duurzaam evenementenbeleid zal ontstaan zal dit zorgen voor een nog aantrekkelijker Arnhem. Arnhem als groene stad, niet alleen wanneer je door Sonsbeekpark wandelt, maar ook wanneer je een evenement bezoekt. Groen in alle opzichten, om te zorgen dat Arnhem voorop loopt als het gaat om duurzaamheid. Duurzame evenementen zorgen voor een breder draagvlak onder niet alleen bezoekers, maar ook onder sponsoren en omwonenden. Arnhem als evenementen stad en Arnhem als groene stad valt zo prima te combineren. GroenLinks Arnhem hoopt zo een aanzet gegeven te hebben tot een duurzaam evenementen beleid. 16 Duurzaam evenementenbeleid februari 2013
17 Deze notitie is geïnspireerd door de volgende notities: De Jong, M. Guernaoui, (2009). Den Haag, een duurzaam feestje : op weg naar een duurzaam evenementenbeleid. Den Haag: D66 Den Haag. Lagerweij, B. (2012) Rapportage verduurzaming festivals Arnhem. Van Roemberg, E. & Capel, S. (2011). Een duurzaam evenementenbeleid: drie kansen voor Amsterdam. Amsterdam: GroenLinks & D66 Amsterdam Overige bronnen: Gemeente Arnhem, (2005). Nadere regels subsidiëring publieksevenementen gemeente Arnhem. Gemeente Utrecht, (2010). Afsprakenkader Duurzame Evenementen. GroenLinks en Christenunie Arnhem (2008). Motie: schone evenementen. Meinster, C. Van Den Braak, E, (2012). Draaiboek evenementen. Gemeente Arnhem: Dienst Milieubouw en Toezicht. Meinster, C. Van Den Braak, E, (2012). Milieuzorg bij evenementen. Gemeente Arnhem: Dienst Milieubouw en Toezicht. Regels voor evenementen in de openbare ruimte in Arnhem TheRockGroup, (2012) Quickscan verduurzaming evenementen in Amsterdam. GroenLinks bedankt de volgende personen voor hun reacties en/of tijd voor interviews: René Blom Theo Geene Robin Hagen Karin Terwisse Paul Wijtvliet Sander Wind 17 Duurzaam evenementenbeleid februari 2013
18 Besluit van: 1 mei 2013 Documentnummer / Zaaknummer / DE RAAD VAN DE GEMEENTE ARNHEM; gelezen het voorstel de fractie GroenLinks Arnhem van 1 mei 2013, nummer..; besluit: 1. De tien concrete acties uit te werken/te onderzoeken en de resultaten voor te leggen aan de raad a. Leg stroomkasten aan die gebruik maken van het bestaande elektriciteitsnetwerk voor de con stante stroom, zorg ervoor dat er genoeg stroom kasten staan voor kleine, maar ook voor grotere evenementen. Zodat het gebruik van generatoren geheel overbodig wordt. b. Stel één soort materiaal beker verplicht, zodat iedereen dezelfde beker heeft en inzameling een voudiger gaat en ook het recyclen makkelijker is. c. Zorg voor voldoende plekken waar plastic en papier gescheiden ingeleverd kan worden d. Verplicht podia het opruimen te organiseren tijdens het evenement e. Werk met publieksvriendelijke toegangscontroles, waar bezoekers welkom worden geheten, informatie krijgen en glas (wegens risico) kan worden ingenomen. f. Stimuleer Fair trade en lokaal voedsel g. Communiceer zoveel mogelijk vanuit één organisatie, online en via een app en verbied flyeren tijdens evenementen. Breng de noodzaak van het verduurzamen van evenementen nadrukkelijk onder de aandacht van jonge ondernemers en de creatieve industrie. h. Kies een festival of evenement uit waar een aantal ideeën voor het verduurzamen kunnen worden uitgeprobeerd. i. Reserveer middelen voor het ontwikkelen van innovaties op het gebied van duurzame evenementen. Deze innovaties zouden als kenmerk moeten hebben dat zij voor meerdere evenementen in Arnhem toepasbaar moeten kunnen zijn. j. Stel intern gemeenterichtlijnen op ten aanzien van duurzaamheid voor de organisatie van eigen evenementen. Voorbeeld gedrag is belangrijk en doet volgen. De griffier, De voorzitter, 18 Duurzaam evenementenbeleid februari 2013
Inspiratielijst voor het verduurzamen van festivals en evenementen in Twente
Inspiratielijst voor het verduurzamen van festivals en evenementen in Twente Onderdeel 1. Gegevens en indicatoren van het evenement Gegevens Evenement Naam: Datum: Korte Omschrijving Bezoekers: Deelnemers:
Nadere informatieLocatie. checklist Duurzaam evenement. Planning, organisatie en inrichting terrein. Energie en water. Afval
Locatie Planning, organisatie en inrichting terrein Bepaal de locatie rekening houdend met aansluitingen voor groene stroom en openbaar vervoer Maak een algemeen afval-, energie- en milieuplan op voor
Nadere informatieDuurzaamheid - enquête Bo-Ex Panel
Duurzaamheid - enquête Bo-Ex Panel Duurzaamheid speelt een steeds belangrijkere rol in onze maatschappij. Vaak vanuit het besef dat het verstandig is om anders om te gaan met onze aarde. Op het gebied
Nadere informatiespeelkaart productie
speelkaart productie productie Voor de geluidsinstallatie en andere technische installaties gebruiken jullie enkel groene stroom. Jullie hebben wel nog een probleem: de geluidsinstallatie is verouderd
Nadere informatieEen duurzaam evenementenbeleid: drie kansen voor Amsterdam. Een initiatiefvoorstel van GroenLinks en D66 Evelien van Roemburg Sebastiaan Capel
Een duurzaam evenementenbeleid: drie kansen voor Amsterdam Een initiatiefvoorstel van GroenLinks en D66 Evelien van Roemburg Sebastiaan Capel Amsterdam, oktober 2011 A. Inleiding Amsterdam is ieder jaar
Nadere informatieDuurzame evenementen
Duurzame evenementen 26 maart 2015 Stimular, de werkplaats voor Duurzaam Ondernemen Isja Dominicus i.dominicus@stimular.nl 010 238 28 33 Stichting Stimular De werkplaats voor duurzaam ondernemen Wat doet
Nadere informatieMenukaart schoon evenement
Een schoon en opgeruimd evenement? Dat kan! Deze menukaart helpt je met praktische tips en ideeën. Ook vind je allerlei gratis tools die je kunt bestellen om je evenement mooi schoon te houden. Voorbereiding:
Nadere informatieDuurzaamheid bij Landal GreenParks
Duurzaamheid bij Landal GreenParks Kenniswerkplaats Vitale Vakantieparken Noord-Veluwe Harderwijk - 18 februari 2015 Landal een duurzame organisatie? Onze belofte naar de gasten Waarom D&BO? Externe
Nadere informatieDagboek Nederland onder water?! Komt Nederland onder water te staan? En wat kunnen jij en de politiek doen om dit te voorkomen?
Dagboek Dagboek Nederland onder water?! Komt Nederland onder water te staan? En wat kunnen jij en de politiek doen om dit te voorkomen? Dat het klimaat verandert is een feit. Je hoort het overal om je
Nadere informatieResultaten van ons duurzaamheidsbeleid
Resultaten van ons duurzaamheidsbeleid In 2013 zijn we van start gegaan met de implementatie van ons duurzaamheidsbeleid en onderstaand ziet u de doelstellingen uit onze duurzaamheidsverklaring en de behaalde
Nadere informatieVerbeter de aarde. Waarom en hoe je mee kunt doen! Anneke Brom 24-2-2013
Verbeter de aarde Waarom en hoe je mee kunt doen! Anneke Brom 24-2-2013 Lees hoe je door eenvoudige acties kunt meewerken aan het welzijn van de aarde. Bekijk de aardevriendelijke producten en campagnes
Nadere informatieINHOUD. 1. Inleiding 5
2 INHOUD 1. Inleiding 5 2. SWOT-Analyse De Recyclemanager 6 2.1 Algemene SWOT-Analyse 6 2.2 Kleding & Textiel SWOT-Analyse 9 2.3 Confrontatie 11 2.4 Verbeteringen 12 3. Voorstel Kleding Recycling Website
Nadere informatieMet een bereikbare stad Bereik je meer
Met een bereikbare stad Bereik je meer Een plan om bezoekers op een aantrekkelijke manier naar de Zwolse binnenstad te trekken; met initiatieven op het gebied van parkeren. Voorwoord Een bereikbare stad
Nadere informatie(concept) Draaiboek Evenementen Gemeente Vianen
(concept) Draaiboek Evenementen Gemeente Vianen Naam evenement: Datum: Evt. versie: Inleiding: Een omschrijving van het evenement met daarbij algemene informatie zoals doel van het evenement, welke organisatie
Nadere informatieVOORSTEL AB AGENDAPUNT :
VOORSTEL AB AGENDAPUNT : PORTEFEUILLEHOUDER : F.K.L. Spijkervet AB CATEGORIE : B-STUK (Beleidsstuk) VERGADERING D.D. : 26 november 2013 NUMMER : WM/MIW/RGo/7977 OPSTELLER : R. Gort, 0522-276805 FUNCTIE
Nadere informatieWorkshop House of Tomorrow Today
Workshop House of Tomorrow Today Ontsnap eens uit het peloton! 1. Teken uw keten(s) eens uit, vanaf grondstoffen (aanbod) t/m eindgebruiker (vraag). 2. Genereer probleem-klant combinaties. 3. Selecteer
Nadere informatieOndernemers op het strand: Paviljoens
Ondernemers op het strand: Paviljoens Gebruik zo min mogelijk wegwerpmateriaal. Probeer het gebruik van plastic servies, bestek of verpakkingen te vermijden. Denk aan alternatieve materialen als hout of
Nadere informatieDe Energiezuinige Wijk - De opdracht
De Energiezuinige Wijk De Energiezuinige Wijk De opdracht In deze opdracht ga je van alles leren over energie en energiegebruik in de wijk. Je gaat nadenken over hoe jouw wijk of een wijk er uit kan zien
Nadere informatieMaatschappelijk verantwoord ondernemen: hoe en wat?
Maatschappelijk verantwoord ondernemen: hoe en wat? Voor Van Dijk Employment Services is bijdragen aan een beter milieu, een beter klimaat en een betere samenleving vanzelfsprekend. Maatschappelijk verantwoord
Nadere informatieThe Sustainable Suitcase. The Sustainable Suitcase is een handige koffer voor erfgoedinstellingen die met duurzaamheid actief aan de slag willen
The Sustainable Suitcase The Sustainable Suitcase is een handige koffer voor erfgoedinstellingen die met duurzaamheid actief aan de slag willen December 2011 The Sustainable Suitcase is een handige koffer
Nadere informatieOntwerpbesluit pag. 3. Toelichting pag. 5. Binnen het evenementenbeleid worden drie categorieën evenementen onderscheiden.
S T A T E N V O O R S T E L Datum : 4 maart 2008 Nummer PS : PS2008MME10 Afdeling : Economie, Cultuur en Vrije Tijd Commissie : MME Registratienummer : 2008int218775 Portefeuillehouder : J.H. Ekkers Titel
Nadere informatieMaatschappelijk Jaarverslag 2017
Maatschappelijk Jaarverslag 2017 Wat hebben we in 2017 ondernomen en bereikt op het gebied van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen en Duurzaamheid? 3 Monitoring & Verslaglegging Om MVO goed te kunnen
Nadere informatieDe toekomst is dichterbij dan je denkt
Duurzaamheid begint bij jezelf Wij stellen ambitieuze doelen voor een duurzame toekomst. Wij streven ernaar om een zo duurzaam mogelijk assortiment aan te kunnen bieden. Wij geloven in een productieketen
Nadere informatieEigen gebruik is digitaal vastgelegd.
Reizen organiseren die behalve mooi ook verantwoord zijn voor de cultuur, natuur, het milieu en de lokale bevolking, ofwel duurzaam zijn. Daar doen we ons best voor! Het bewustzijn van de potentiële impact
Nadere informatiePeiling energie en milieu in het dagelijks leven 2017
Peiling energie en milieu in het dagelijks leven 2017 In de Nijmeegse stadsmonitor laten we trends zien rond thema s als grondstoffen, energie, mobiliteit, klimaat(bestendigheid), leefomgeving en economie.
Nadere informatieWelkom bij de toolbox: T043 Duurzaam Ondernemen
Welkom bij de toolbox: T043 Duurzaam Ondernemen Na deze toolbox begrijp je: Wat Duurzaam Ondernemen betekent Waarom het Belangrijk is om CO2 uitstoot te verminderen Welke Richtlijn SPIE hanteert om duurzaam
Nadere informatieVERANDERING. GroenLinks Bergen op Zoom staat voor fundamentele keuzes bij de
STEM VOOR TIJD VOOR VERANDERING HET VERKIEZINGSPROGRAMMA IN 5 MINUTEN GroenLinks Bergen op Zoom staat voor fundamentele keuzes bij de gemeenteraadsverkiezingen op 21 maart 2018. Wij kiezen ervoor om de
Nadere informatieDe toekomst is dichterbij dan je denkt
Duurzaamheid begint bij jezelf Wij stellen ambitieuze doelen voor een duurzame toekomst. Wij streven ernaar om een zo duurzaam mogelijk assortiment aan te kunnen bieden. Wij geloven in een productieketen
Nadere informatieDe kritische consument
De kritische consument Inleiding Om producten te kunnen maken heb je grondstoffen nodig. Mensen werken met deze grondstoffen en maken er producten van die we consumeren. Een ondernemer is tevreden als
Nadere informatieFAIRTRADE. Een beter leven. Wat is Fairtrade
Wat is Fairtrade EERLIJKE HANDEL STAAT VOOROP KEURMERK INTERNATIONALE SAMENWERKING HANDEL GEMEENTE DUURZAAMHEID Een beter leven Veel boeren en arbeiders in arme landen (ook wel ontwikkelingslanden ) hebben
Nadere informatieOrganisatie voorafgaande aan het event. - gedragen door de wijk of plaatselijke bevolking? - verenigingen en lokale initiatieven - lokale artiesten
Evenementen en festival organisatie Voor een middelgroot evenement in de braderie, oude ambachten, dorp en wijkfestiviteiten, straattheater, muziekfestival sfeer. Algemeen In de voorbereidingfase dient
Nadere informatieAb Arbo-advisering i en duurzaamheid + MVO
Ab Arbo-advisering i en duurzaamheid + MVO Esther Loozen Atze Boerstra (Stanley Kurvers) NvvA Symposium 2010 1 Programma Introductie door Esther Loozen Korte inleiding over duurzaamheid+ MVO door Atze
Nadere informatieSponsoractie Oranje Fonds
Sponsoractie Oranje Fonds Handboek Wat fijn dat uw school voor het Oranje Fonds mee doet! Als school organiseert u vaker een evenement. U weet als geen ander hoeveel tijd en moeite er in de organisatie
Nadere informatieEerste overleg, 22 oktober 2014. Welkom
Eerste overleg, 22 oktober 2014 Welkom Introductie Uit welke personen bestaat het feestweek comité? Hans Wind, Alex Mollema, Esther Ottens, Luit Oomkes, Paul Witkamp Doel van deze avond? Toelichting geven
Nadere informatieLimburg. De partij zal sociale windmolens actief stimuleren, ook solitair staande sociale molens.
CDA 2030: 49% CO2- reductie Om landelijke en internationale klimaatdoelstellingen te behalen, zijn ook grootschaliger projecten nodig. De Provincie kan een belangrijke rol vervullen door ontwikkelgebieden
Nadere informatieMenukaart Mooi Schoon evenement
Menukaart Mooi Schoon evenement Tips voor een schoon evenement WIJ ZIJN SUPPORTER VAN MOOI SCHOON Wil je ook graag een schoon evenement realiseren? Waarbij: afval zoveel mogelijk voorkomen wordt; mensen
Nadere informatie! LERAREN HANDBOEK!!! 1e Editie, 2014
LERAREN HANDBOEK 1e Editie, 2014 1. Je eerste Workshop Om te beginnen In dit Leraren Handboek vind je een paar tips en tricks die je kunnen helpen bij het voorbereiden van je workshop. Als je nog nooit
Nadere informatieKNLTB Stappenplan. beleidsplan tennisvereniging X
KNLTB Stappenplan beleidsplan tennisvereniging X Inleiding Iedere verenigingsbestuurder weet in het achterhoofd dat het belangrijk is om beleidsmatig en doelgericht te werken. Toch komen de meeste verenigingsbestuurders
Nadere informatieDuurzame overheidsopdrachten inbouwen in lokaal beleid. Leen Van der Meeren
Duurzame overheidsopdrachten inbouwen in lokaal beleid Leen Van der Meeren Een opdracht voor lokale besturen? Verkleinen ecologische voetafdruk Groene impuls aan de markt Voorbeeldfunctie: leading by example
Nadere informatieRichtlijnen communicatieplan evenement
Richtlijnen communicatieplan evenement Inleiding Voor u ligt de richtlijn communicatieplan evenement. Voordat u verder gaat is er een aantal belangrijke punten over deze richtlijn. Deze richtlijn is bedoeld
Nadere informatieDuurzaam dansen nrc.next zaterdag 19 april 2014. nrc.nl
pagina 1 van 6 nrc.nl // doen Duurzaam dansen Op festivals waad je vaak tot je knieën door de plastic bekers // Maar festivals, zoals dit weekend DGTL, willen oases van duurzaamheid worden // Schiet het
Nadere informatieMilieucriteria voor het maatschappelijk verantwoord inkopen van Automaten. Versie 8 april 2015
Milieucriteria voor het maatschappelijk verantwoord inkopen van Automaten 1. Scope/afbakening De productgroep Automaten omvat automaten voor: warme dranken; gekoelde dranken / bronwater; snacks / snoep.
Nadere informatiePlan Aanpak promotie en programmering Kulthus Wekerom
Plan Aanpak promotie en programmering Kulthus Wekerom Geschreven door: Daan Boers Inleiding Om het Kulturhus Wekerom bekendheid te geven en om de mensen te informeren over de activiteiten in het Kulturhus,
Nadere informatieSámen werken aan. Voor gemeenten en MKB. erduurzaming
Sámen werken aan verduurzaming Voor gemeenten en MKB erduurzaming Sámen werken aan verduurzaming Voor gemeenten en MKB Gemeenten hebben forse ambities op het gebied van duurzaamheid, innovatie en lokale
Nadere informatieGlasvanger. Opdracht van poppodium 013 Glasvanger
Glasvanger Live concerten, dance- en clubavonden, non-pop programmering en activiteiten gericht op beginnende muzikanten: het unieke 013 in het hart van Tilburg is hét podium voor pop- en dancecultuur.
Nadere informatie1. Algemene omschrijving
1.1 Inleiding 1. Algemene omschrijving georganiseerd. Kort algemene informatie invullen over het evenement. In elk geval door wie het wordt 1.2 Ervaringen uit het verleden risico s Kort aangeven er op
Nadere informatieOntwerp Gezonde Systemen
Ontwerp Gezonde Systemen Het huidige zonne-inkomen gebruiken De cycli van de natuur worden aangedreven door de energie van de zon. Bomen en planten vervaardigen voedsel op zonlicht. De wind kan worden
Nadere informatieVragenlijst met scores in procenten
Vragenlijst met scores in procenten Het percentage tussen haakjes is het aandeel respondenten dat de vraag heeft beantwoord. De gemeente Amersfoort wil als stad in 2030 CO2-neutraal te zijn. Dit betekent
Nadere informatieDe ONBEKENDE KANT van PLASTIC. Waarom worden zoveel. producten in plastic verpakt? En wat moet er gebeuren met deze verpakking als dit afval wordt?
De ONBEKENDE KANT van PLASTIC Waarom worden zoveel producten in plastic verpakt? En wat moet er gebeuren met deze verpakking als dit afval wordt? PLASTIC IS WAARDEVOL Tijdens de productie en gebruik EEN
Nadere informatieWaardeketen Verantwoord en sociaal jaarverslag 2016
Waardeketen Verantwoord en sociaal jaarverslag 2016 Mensen en kapitaal In ons dagelijks werk maken onze mensen het verschil en daarom willen we goed voor onze mensen zorgen. Opleiding en ontwikkeling vormen
Nadere informatie6Het voorbereidingsdraaiboek
DC 6Het voorbereidingsdraaiboek In dit dc-thema vind je informatie over het voorbereiden van een evenement. Het is een soort checklist van tien aandachtspunten, om te controleren of je niets vergeten bent.
Nadere informatiePlan van aanpak Project Plus Mei 2015
Plan van aanpak Project Plus Mei 2015 Inhoud Achtergronden 3 Project opdracht 4 Project activiteiten 5-6 Project grenzen 7 Kwaliteit 8-9 Projectorganisatie 10-11 Planning 12 Begroting 13-14-15-16 Risico's
Nadere informatieonderneemt maatschappelijk verantwoord
onderneemt maatschappelijk verantwoord www.coffeefresh.nl Coffee Fresh investeert in MVO Koffie is tegenwoordig meer dan zomaar een kopje koffie. Het is een beleving waarbij wij u nét dat beetje meer bieden.
Nadere informatieKansen in uw kantine
1. Trends in en om de sportkantines 2. Wet- en regelgeving 3. Vrijwilligers 4. Kantine-exploitatie 5. Discussie 1. Trends Moeilijk vrijwilligers werven Verjonging en vernieuwing bij bestuurders door generatie
Nadere informatieActie checklist Statusoverzicht
Actie checklist Statusoverzicht Actie Status Verantwoordelijk Deadline Opmerkingen Aanmelden van de actie Z.s.m. Aanmelden kan op: Actie.kankeronderzoekfondslimburg.nl Bepaal uw plan Z.s.m. Afhankelijk
Nadere informatieSocial Media in de Tuinbouw. Social media in de Tuinbouw
Social media in de Tuinbouw Inleiding: Dit onderzoek is uitgevoerd door Jan-Peter Steetskamp, in opdracht van Mariëlle van Leeuwen, zelfstandig professional op het gebied van marketing en online communicatie
Nadere informatieDraaiboek bewonersactiviteit
Draaiboek bewonersactiviteit Het organiseren van een bewonersactiviteit is voor de meesten geen dagelijkse bezigheid. Dit draaiboek kan u wellicht helpen bij de organisatie van een activiteit. Hierin vindt
Nadere informatieDuurzaamheid. De voordelen van blikverpakkingen
Duurzaamheid De voordelen van blikverpakkingen Duurzaamheid Duurzaamheid is één van de belangrijke aandachtspunten van het bedrijfsleven. Deze brochure is een initiatief van EMPAC, de organisatie van de
Nadere informatieOverzicht aandachtspunten voor de organisatie van evenementen
Overzicht aandachtspunten voor de organisatie van evenementen Het Duisenberg Gebouw met haar prachtige Plaza en onderwijsruimtes is een uitstekende plek voor studenten, staf en externen om een evenement
Nadere informatieWij informeren u graag over de mogelijkheden, tips en handige weetjes op het gebeid van duurzaamheid en vooral wat ook zelf kunt doen.
Investeren in duurzaamheid In de samenleving is er steeds meer aandacht voor duurzaamheid en energiebesparing. We gaan de komende jaren actief inzetten op duurzaam beheren. Energiezuinig wonen. Niet alleen
Nadere informatieVan de Bestuurstafel
pagina 1 van 5 Subscribe Share Past Issues Translate OVLR Nieuwsbrief 12-2015 View this email in your browser OVLR 1995 2015 Van de Bestuurstafel Heeft u al uw ondernemers plannen klaar voor 2016? Op basis
Nadere informatieDE DUURZAME PAS MET LANGE TERMIJN VISIE DE STADJERSPAS UIT DE SCHADUW, IN DE ZON!
DE DUURZAME PAS MET LANGE TERMIJN VISIE DE STADJERSPAS UIT DE SCHADUW, IN DE ZON! Partij voor de Dieren, november 011 INLEIDING Er moet 50.000 euro bezuinigd worden op de stadjerspas. Een onvermijdelijke
Nadere informatieDe zin van afvalscheiding
De zin van afvalscheiding (...en de onzin die u wel eens hoort)...alles gaat toch op één hoop... Hoe zit het écht? z.o.z. Gescheiden afval blijft gescheiden Gescheiden afval blijft gescheiden Alles wat
Nadere informatieInspiratieboek Zwerfafval
De Jonge Milieu Advies Inspiratieboek Zwerfafval Educatie ssssssss Participatie sssssss Ondernemers sssssss Communicatie s Gedragsverandering Onderzoek Advies, begeleiding & ontzorgen Een structurele en
Nadere informatie(VIDEO) Review ZEEF Wat is ZEEF en wat kan je hiermee?
Inhoud Inleiding Voor Wie is ZEEF? Wat kan ik op ZEEF vinden? Hoe werkt ZEEF voor een bezoeker? Hoe werkt ZEEF voor een expert? Voordelen ZEEF Nadelen ZEEF Conclusie ZEEF Eigen ervaringen met ZEEF Bronnen
Nadere informatieRapportage VHG MVO Wijzer
Rapportage VHG MVO Wijzer Van Dijk Groenvoorzieningen BV juni 202 Gegenereerd op 26-0-202 - pagina van voor Van Dijk Groenvoorzieningen BV Rapportage VHG MVO Wijzer Van Dijk Groenvoorzieningen BV Maatschappelijk
Nadere informatieBeleid duurzaam toerisme
Beleid duurzaam toerisme Inhoudsopgave Inleiding 1 Energieverbruik 2 Papiergebruik 3 Afvalbeleid 4 Inkoopbeleid 5 Inleiding Duurzaam Toeristisch Ondernemen houdt in dat ondernemingen rekening houden met
Nadere informatieSporten doe je spoorloos! van sportevenement tot club
Sporten doe je spoorloos! van sportevenement tot club I. Ecosportief, sporten doe je spoorloos! II. Belangrijke uitdagingen voor de sport III. Ecosportieve instrumenten IV. Ecosportieve evenementen V.
Nadere informatieWie weet wat Avri doet?
Opdracht 1 Welkom Wie weet wat Avri doet? Opdracht 1 antwoord Welkom Wie weet wat Avri doet? In Rivierenland zamelt Avri afval in. Opdracht 2 Woordweb Als je het woord afval hoort, waar denk je dan aan?
Nadere informatieBurgerinitiatief inzameling plastic afvalstoffen.
Burgerinitiatief inzameling plastic afvalstoffen. Opsterland, februari 2011. Samenvatting : In februari/maart 2010 hebben Milieudefensie afdeling Opsterland en de Vereniging voor Natuurbescherming te Gorredijk
Nadere informatieRapportage publieksenquête
Rapportage publieksenquête 3. ENQUÊTE PUBLIEK Tijdens de Koninginnenacht en -dag is een enquête over het gebruik van Greencups bij het publiek afgenomen. Doel van deze enquête is een indruk te geven van
Nadere informatieFlevoland. Windmolens op land zijn belangrijk en zullen wij stimuleren. Doelstelling voor de provincie
CDA - Ja. Het CDA zet de komende jaren in op zon, wind, aardwarmte en andere vormen van alternatieve. Het CDA steunt de provinciale beleidslijn. Dat geldt ook voor beleid dat al is ingezet, bijvoorbeeld
Nadere informatieMeer succes met je website
Meer succes met je website Hoeveel geld heb jij geïnvesteerd in je website? Misschien wel honderden of duizenden euro s in de hoop nieuwe klanten te krijgen. Toch levert je website (bijna) niets op Herkenbaar?
Nadere informatieHoe verduurzaam je een EVENEMENT. ecomakes LIFEbetter
Hoe verduurzaam je een EVENEMENT ecomakes LIFEbetter INHOUDSTAFEL Hoe verduurzaam je een EVENEMENT 1 De Ecologische Voetafdruk als basis 1.1 Meten om te weten 1.2 Voorbeelden 2 De Ecoscan van Ovam als
Nadere informatieVan plantage tot kop koffie: stappen om verder te verduurzamen. Duurzaamheid
Van plantage tot kop koffie: stappen om verder te verduurzamen Duurzaamheid Vanzelfsprekende duurzaamheid Basis voor groei Duurzaamheid, de basis om koffie en ons bedrijf te laten groeien. De klant wil
Nadere informatieVeelgestelde vragen anders afval inzamelen in Berg en Dal
Veelgestelde vragen anders afval inzamelen in Berg en Dal Inhoud Veelgestelde vragen anders afval inzamelen in Berg en Dal... 1 1. Algemeen... 2 Waarom kiest de gemeente Berg en Dal voor anders afval inzamelen?...
Nadere informatieFacilitair & afvalbeheer
Facilitair & afvalbeheer Per week gooien we gemiddeld vijf kilo afval per persoon weg. Een groot deel hiervan komt terecht in de werkomgeving. Dit is voor de afdeling facilitair management een belangrijk
Nadere informatieAan de Bak 27 september Opbrengst thematafels. Thematafel A: betalen voor restafval?
Aan de Bak 27 september 2017 Opbrengst thematafels Thematafel A: betalen voor restafval? Stelling A1: Het is eerlijk dat mensen die meer restafval hebben, ook meer betalen -grote gezinnen zijn de klos
Nadere informatieSwart Installatietechniek BV
Swart Installatietechniek BV CO 2 -Prestatieladder Participatie plan Opgesteld door: E. Wolthuis Kader, bureau voor kwaliteitszorg b.v. Huis ter Heideweg 4 3705 LZ Zeist Tel: 030 243 64 64 Datum: februari
Nadere informatieLocatieprofiel Dirk de Derdelaan
Locatieprofiel Dirk de Derdelaan Als u een evenement in Vlaardingen wilt organiseren kan dat op meerdere locaties. Voor deze locaties zijn locatieprofielen opgesteld, zodat u makkelijk kunt zien welke
Nadere informatieBeleidsplan stichting Duurzaam Heino
Beleidsplan stichting Duurzaam Heino Inhoudsopgave 1. Doelstelling... 3 2. Inleiding... 4 3. Wat is duurzaamheid?... 5 4. Lange termijn perspectief (..2030)... 6 5. Actieprogramma... 7 6. Financiële paragraaf...
Nadere informatieLocatieprofiel Broekweg
Locatieprofiel Broekweg Als u een evenement in Vlaardingen wilt organiseren kan dat op meerdere locaties. Voor deze locaties zijn locatieprofielen opgesteld, zodat u makkelijk kunt zien welke locatie geschikt
Nadere informatieINSCHRIJVING PRIJS MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMER VAN HET JAAR 2017 (ONDERNEMINGEN < 20 VTE)
INSCHRIJVING PRIJS MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMER VAN HET JAAR 2017 (ONDERNEMINGEN < 20 VTE) Kleine ondernemingen (
Nadere informatieHoe bouw ik een goede website?
Hoe bouw ik een goede website? Inleiding Stel, u heeft een eigen bedrijf en u wilt een website. U hebt gezien dat u zelf een site kunt bouwen met behulp van gratis tools die sommige providers aanbieden.
Nadere informatieDraaiboek voorbereiding Natuurgebied schoonmaken Klus bestemd voor organisaties die beheerder zijn van een natuurgebied Stap 1 Begin met inventariseren Maak een omschrijving wat u gaat aanpakken. Wat voor
Nadere informatieMilieucriteria voor het maatschappelijk verantwoord inkopen van Automaten Versie 26 januari 2016
Milieucriteria voor het maatschappelijk verantwoord inkopen van Automaten 1. Scope/afbakening De productgroep Automaten omvat automaten voor: warme dranken; gekoelde dranken / bronwater; snacks / snoep.
Nadere informatieSociaal, Groen en Economisch: Duurzaamheid 2.0!
Sociaal, Groen en Economisch: Duurzaamheid 2.0! Algemene en Financiële beschouwingen: Voorjaarsrapportage 2014 Inleiding De raad geeft vandaag bij de algemene beschouwingen haar visie op de eerste voorjaarsrapportage
Nadere informatieWijzer worden van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen
De Meeuw Nederland Industrieweg 8 Postbus 18 5688 ZG Oirschot T +31 (0)499 57 20 24 F +31 (0)499 57 46 05 info@demeeuw.com www.demeeuw.com De Meeuw en MVO Wijzer worden van Maatschappelijk Verantwoord
Nadere informatiePvdA Duiven - Samen Vooruit!
v 1 PvdA Duiven - Samen Vooruit! Voor u ligt het verkiezingsprogramma van de PvdA Duiven voor de verkiezingen van 21 maart 2018. Voor ons is dit de basis om verder te werken aan concrete plannen om samen
Nadere informatiePvdA Duiven - Samen Vooruit!
VERKIEZINGSPROGRAMMA PVDA DUIVEN 2018 PvdA Duiven - Samen Vooruit! Voor u ligt het verkiezingsprogramma van de PvdA Duiven voor de verkiezingen van 21 maart 2018. Voor ons is dit de basis om verder te
Nadere informatieOnderzoek Milieubewust 2011 (personeel)
Onderzoek Milieubewust 2011 (personeel) Gepubliceerd van 06.07.2011 tot 20.07.2011 197 respondenten 83 antwoorden (83 uniek) 42% responsepercentage 1 Bewust met water omgaan 54,2 % 45 2 Biologische consumptiegoederen
Nadere informatieOnline vragenlijst Ondernemersfonds binnenstad Bergen op Zoom
Online vragenlijst Ondernemersfonds binnenstad Bergen op Zoom Rapportage oktober 2014 Inleiding Stichting Bi- Zone heeft begin oktober 2014 een vragenlijst uitgezet onder al haar contribuanten (alle bedrijven
Nadere informatieConstaterende dat de verpakkingsindustrie een belangrijke veroorzaker is van de afvalberg en zwerfafval,
GROEN Motie statiegeldalliantie Constaterende dat de verpakkingsindustrie een belangrijke veroorzaker is van de afvalberg en zwerfafval, Overwegende dat statiegeld op blikje en (pet)flessen een belangrijke
Nadere informatieSportweetje. Het Katwijkse. sportieve toekomst! naar een. Nieuws, trends en tips voor een gezond en sportief verenigingsleven
Het Katwijkse Sportweetje Nieuws, trends en tips voor een gezond en sportief verenigingsleven digitale nieuwsbrief voor het verenigingsleven editie 2015.1 klik en lees het artikel van uw interesse volg
Nadere informatieVerslag bewonersbijeenkomst Afvalproef in Merlenhoven
Verslag bewonersbijeenkomst Afvalproef in Merlenhoven Ter voorbereiding van de inzamelproef die 4 januari 2018 zou starten, hebben inwoners van de wijk Merlenhoven in november een brief van de gemeente
Nadere informatiePort Waste Catch Innovatiever. Schoner. Duurzamer. Make it happen.
Port Waste Catch Innovatiever. Schoner. Duurzamer. Make it happen. Het Havenbedrijf Rotterdam wil investeren in de vermindering van de plastic soep. Samen met andere partijen gaan we de mogelijkheid onderzoeken
Nadere informatieWAT HOUDT DEELNAME IN?
WAT HOUDT DEELNAME IN? De Europa om de Hoek Kijkdagen worden gerealiseerd dankzij de vele organisaties die op 12 en 13 mei 2017 hun deuren voor het publiek openen. Zij laten de kennis en kunde van hun
Nadere informatieIntroductie Presentatie aan Bewonersorganisatie. Milieu en Kortenbos Wat kunnen we zelf doen
Introductie Presentatie aan Bewonersorganisatie Milieu en Kortenbos Wat kunnen we zelf doen Wie ben ik? Mijn naam is Graham Degens Ik heb >30 jaar in de olie industrie gewerkt, om olie en gas optimaal
Nadere informatieNederland Circulair Hoe draagt Papendrecht bij?
Nederland Circulair Hoe draagt Papendrecht bij? Waarom is er urgentie om het afvalbeleid aan te passen? Weg met onze wegwerpmentaliteit Interview met staatssecretaris Sharon Dijksma, Volkskrant 14 september
Nadere informatieDe open data hobby voorbij
De open data hobby voorbij Door: Paul Suijkerbuijk Gek van kippen en eieren!! Het is niet anders, ook met open data is de kip ei situatie meer dan ooit aanwezig, hoewel ik vermoed dat de onzekerheidsrelatie
Nadere informatie