Actieplan Geluid

Transcriptie

1

2

3 Actieplan Geluid Concept Actieplan Geluid , maart 2013 Directie Ontwikkeling, afdeling Mobiliteit & Milieu Gemeente Breda

4

5 Voorwoord > 1

6 2

7 Samenvatting > Breda stelt door middel van dit document het actieplan Geluid vast. Op basis van in 2012 opgestelde geluidkaarten is het actieplan gericht op het prioriteren van geluidknelpunten voor gemeentelijke wegen en industrielawaai. Met het vaststellen van het Actieplan Geluid voldoet de Gemeente Breda aan de Europese Richtlijn Omgevingslawaai. Iedere vijf jaar vindt evaluatie en herijking plaats van geluidkaarten en actieplannen. In het actieplan moeten in ieder geval een plandrempel en een prioriteitenlijst zijn opgenomen. De plandrempel is de geluidbelasting waarboven het College van burgemeester en wethouders vindt dat er sprake is van een geluidknelpunt. In de prioriteitenlijst krijgen de knelpunten een prioritering om daadwerkelijk te worden opgelost. Het actieplan schrijft geen verplichtingen voor uitvoering van maatregelen om de plandrempel te behalen, enkel een prioritering ervan. Vanwege een toereikende subsidie van het ministerie van I&M is actieplan budgetneutraal. Eventuele maatregelen worden via een uitvoeringsprogramma aangeboden aan de gemeenteraad. Het vaststellen van een plandrempel is een verplicht onderdeel uit de Richtlijn Omgevings lawaai. Wanneer een woning een hogere geluidbelasting ontvangt dan de plandrempel, is dat een knelpunt. Hoe lager de plandrempel, hoe hoger de ambitie. Het College vindt dan immers dat bij lagere niveaus al sprake is van knelpunten. De maatregelen om het knelpunt op te lossen krijgen een prioriteit mee op basis van diverse afwegingskaders (kosten, hoeveel mensen hebben er baat bij, is er sprake van een wegonderhoudprogramma waar deze weg voorkomt etc). Op basis van de beschikbare informatie wordt gekozen voor een plandrempel van 68 db voor wegverkeerslawaai. Deze waarde sluit aan bij de maximale waarde die is toegestaan in de Wet geluidhinder. Deze ambitie kenmerkt zich door een hoge realiteitswaarde; een lagere plandrempel zorgt in de praktijk voor een lange prioriteitenlijst waarop veel meer wegen staan opgenomen die als knelpunt worden beoordeeld. De plandrempel voor industrielawaai bedraagt 55 db(a). Dit is overeenkomstig de bepalingen in de Wet geluidhinder waarin deze lawaaisoort is vastgelegd. Het oplossen van knelpunten vindt plaats in overeenstemming met de uitgangspunten van de Wet geluidhinder; eerst bronmaatregelen, daarna overdrachtsmaatregelen en tenslotte maatregelen aan de ontvanger. De uitvoerbaarheid en het succes van maatregelen hangen af van tal van factoren. Waar werk met werk gemaakt wordt, zorgt dit bijvoorbeeld voor een grotere kosteneffectiviteit. Op basis van uitvoerbaarheid en doelmatigheid krijgen maatregelen een hoge prioritering. In combinatie met de plandrempel van 68 db, ligt de prioriteit van het Bredase actieplan bij de historische geluidsaneringswoningen (A-lijstwoningen) en de drukke rond- en stadstoegangs wegen en de stedelijke inprikkers. Met het faciliteren van meer vervoersstromen over deze - nu al - drukke wegen, bestaat de prioriteit vooral uit het zo geruisloos mogelijk laten doorstromen ervan. De resultaten van het actieplan zijn als volgt; De prioriteitenlijst omvat projecten waarvan de haalbaarheid en het effect maximaal zijn. Via uitvoeringsprogramma s worden de hoogst geprioriteerde knelpunten gedurende de komende 5 jaar aan de gemeenteraad ter vaststelling aangeboden. De rijks- en spoorwegen zijn bronnen waarvoor de Gemeente Breda geen beheerder is. Dat houdt in, dat zij geen plaats hebben in de prioriteitenlijst. Uit klachtenpatronen blijkt dat deze bronnen wel degelijk als hinderlijk worden ervaren. De Gemeente Breda conformeert zich aan het aansturen op een rekenmethode die de praktijksituatie voor geluidhinder, in het bijzonder de HSL, zo accuraat mogelijk benadert. Daarnaast vervult zij een actieve rol tussen de en de bronbeheerder. Tenslotte streeft de Gemeente Breda naar het verbeteren van de geluidregisters die de geluidruimte voor rijksbronnen bewaken; Verder staan andere bronnen van hinder beschreven, die door een andere oorzaak dan 3

8 een weg worden veroorzaakt. Hiervoor worden aanbevelingen gegeven; Naast lawaaiige en daardoor hinderlijke plekken zijn er in Breda ook tal van plekken aanwezig waar het goed toeven is. Juist dit contrast is zeer belangrijk en bepaalt in grote mate de leefkwaliteit. Na vaststelling van het actieplan blijft van de beschikbaar gestelde subsidie ( ,20) een restantbudget over om een actualisatie in 2018 te kunnen uitvoeren. Ook kan met het restant een begin worden gemaakt met de aanpak van prioritaire knelpunten. Met het vaststellen van het actieplan voldoet Breda aan de eisen uit de Richtlijn Omgevingslawaai. In 2018 dient evaluatie en herijking van het actieplan plaats te vinden, overeenkomstig de wettelijke bepalingen. 4

9 Inhoudsopgave > Voorwoord... 1 Samenvatting... 3 Inhoudsopgave Inleiding Leeswijzer 7 2 Wetgeving Geluidbelastingen, eenheden en effecten Rechten en plichten met betrekking tot de actieplannen Uitvoering onderzoek Geluidbeleid 11 3 Beschrijving van maatregelen Resultaten actieplan Plandrempel Structuurvisie A-lijst woningen Prioritering Actieplan Industrielawaai gezoneerde industrieterreinen 19 5 Verbeteren leefkwaliteit Rijksinfrastructuur Geluidhinder Geluidkwaliteit 25 6 Financiën Conclusies en aanbevelingen Bijlage I Tabel gehinderen Breda 33 Bijlage II Stadsontsluitingswegen uit verkeersplan 39 Bijlage III Wegen met geluidreducerend asfalt 41 Bijlage IV Geluidsaneringswoningen, A-lijst 43 Bijlage V Concept-onderhoudsprogramma wegbeheer 45 Bijlage VI Knelpunten volgens plandrempel 49 Bijlage VII Prioritaire projecten, totalen _13_V3 5

10 6

11 Inleiding 1 Sinds de jaren 90 is er in Europees verband steeds meer behoefte ontstaan om omgevingslawaai te harmoniseren. In het ideale geval zou een uitspraak over de decibellen in heel Europa dezelfde hinderbeleving moeten oproepen. In het kader van deze harmonisering zijn in 2002 in Europa afspraken gemaakt over het opstellen van geluidkaarten en actieplannen. In de Tweede Tranche van deze actieplannen is Breda aan de beurt om aan dit project deel te nemen, omdat zij meer dan inwoners heeft. In juni 2012 heeft het College de geluidkaarten voor Breda al vastgesteld, deze zijn op de website van de Gemeente Breda in te zien. In navolging daarop is dit actieplan de beleidsnotitie die richting geeft aan de aanpak van omgevingslawaai in de komende vijf jaar. De Europese Richtlijn Omgevingslawaai richt zich op de evaluatie en beheersing van geluidbelasting waaraan mensen worden blootgesteld. Het toepassinggebied van omgevingslawaai beperkt zich tot een aantal brontypen: weg- en railverkeer, luchtvaart en de grotere industriële bronnen. Breda is enkel verantwoordelijk voor gemeentelijke wegen en industrielawaai en zal zich hiertoe beperken in dit actieplan als het gaat om prioritering van knelpunten. Voorliggend actieplan is gebaseerd op de geluidbelastingkaarten en -tabellen en is opgesteld volgens de wettelijke verplichting uit de Richtlijn Omgevingslawaai. In dit actieplan staat vanaf welke plandrempel (beleidsmatige grenswaarde) maatregelen worden overwogen. Op basis van de Richtlijn Omgevingslawaai zijn de gemeenten niet verplicht om daadwerkelijk maatregelen te treffen. Hierboven staan de verplichte elementen genoemd uit de Richtlijn. Het actieplan biedt ook de gelegenheid om andere geluidbronnen in de stad nader onder de loep te nemen. Hierbij zijn brommerlawaai, evenementen en bouwlawaai enkele voorbeelden van bekende bronnen van hinder. Naast vervelende geluidfactoren, zijn er ook plekken in de stad te vinden die juist bekend staan om de rust die gevonden wordt. Dit hoeven dan niet eens perse écht stille plekken te zijn. Het actieplan voorziet in het benoemen en waar mogelijk verder verbeteren van deze locaties, omdat juist dynamiek in een stad met rumoer heel belangrijk is. Het optimaal kunnen gebruiken van dergelijke voorzieningen voor is dan ook de doelstelling en kan tot op zekere hoogte compensatie bieden voor de hinder die men ondervindt. In de periode april t/m mei 2013 wordt het ontwerpactieplan ter inzage gelegd. Hierop bestaat de mogelijkheid zienswijzen in te dienen. De zienswijzen en afhandeling worden in het definitieve actieplan opgenomen. 1.1 Leeswijzer In hoofdstuk 2 staat de juridische achtergrond en de verplichtingen waaraan het actieplan moet voldoen. In hoofdstuk 3 staan algemene maatregelen die genomen kunnen worden en in hoofdstuk 4 staan de resultaten opgenomen voor de plandrempel en knelpunten. In hoofdstuk 5 staan de andere geluidbronnen in de stad opgenomen, gevolgd door een financieel hoofdstuk (hoofdstuk 6) en conclusies (hoofdstuk 7). 7

12 Managementsamenvatting Breda stelt middels dit document het Actieplan Geluid vast. Het beschrijft een prioritering van de knelpunten en maatregelen die naar aanleiding van de geluidkaarten is ontstaan. Naast de voor Breda verplichte gezoneerde bronnen wegverkeer en industrielawaai, biedt dit actieplan ook inzicht in andere omgevingslawaaibronnen, zoals horeca, evenementen en brommerlawaai. Ook worden de locaties met kwaliteit in de stad benoemd. Met het vaststellen van het Actieplan Geluid voldoet de Gemeente Breda aan de Europese Richtlijn Omgevingslawaai. Iedere vijf jaar dient evaluatie en herijking plaats te vinden van de geluidkaarten en actieplannen. 8

13 Wetgeving 2 In Europa is in 1993 onderzoek uitgevoerd naar omgevingslawaai in steden, en dan vooral naar de gezondheidseffecten van geluid op mensen. Uit dit onderzoek bleek dat ongeveer 45 miljoen mensen blootgesteld zijn aan teveel geluid door wegverkeer, railverkeer, industrielawaai en vliegtuiglawaai. Bijna 10 miljoen mensen ontvangen onacceptabel hoge geluidbelastingen (hoger dan 75 db). Dit houdt in dat de kwaliteit van hun leefomgeving verslechtert. Zelfs in die mate, dat het gezondheidsschade oplevert (stress, hartklachten etc.). Na dit onderzoek is in 1996 het Groenboek geluid opgesteld waarin het geluidbeleid binnen Europa tot dan toe werd geschetst. Het geluidbeleid was versnipperd, ondoelmatig en had aanpassing nodig. Na twee conferenties (Scheveningen, 1997 en Kopenhagen, 1998) resulteerde dit uiteindelijk in een nieuw Europees raamwerk voor geluidbeleid. Dit geluidbeleid kreeg vorm middels de Europese Richtlijn Omgevingslawaai, die is gepubliceerd op 18 juli De Nederlandse Richtlijn Omgevingslawaai is het gevolg van de Europese Richtlijn Omgevingslawaai. De Europese Richtlijn is op 18 juli 2004 in de Nederlandse wetgeving geïmplementeerd in de Wet geluidhinder, hoofdstuk IX. Een meer gedetailleerde uitwerking is gegeven in het Besluit omgevingslawaai (een Algemene Maatregel van Bestuur) en de Regeling omgevingslawaai (een ministeriële regeling). In deze documenten staan nadere regels over bijvoorbeeld de geluidkartering en de dosis-effectrelaties. Bij de implementatie van de Europese Richtlijn is bepaald welke bronnen in kaart moeten worden gebracht en wie hiervoor verantwoordelijk zijn. Om de invoering geleidelijk te laten plaatsvinden, was de Richtlijn Omgevingslawaai in de eerste tranche slechts bedoeld voor een beperkt deel van de betrokken partijen en bronnen. In de tweede tranche is dit uitgebreid en is Breda toegevoegd aan het bestand omdat deze stad meer dan inwoners heeft. Het peiljaar voor de geluidkaarten is Er is geen verplichting om maatregelen uit te voeren om de geluidbelasting te verlagen. 2.1 Geluidbelastingen, eenheden en effecten De Richtlijn Omgevingslawaai richt zich op de interactie tussen geluidbronnen en mensen. Hoe zwaarder een woning, of andere geluidgevoelige bestemming wordt geluidbelast, hoe hoger de te verwachten hinder is. Hieronder staan de achtergronden daarvan beschreven. In de Wet geluidhinder, hoofdstuk IX, artikel 118, lid 3b is opgenomen dat woningen, andere geluidgevoelige bestemmingen en geluidgevoelige terreinen getoetst worden aan de Richtlijn Omgevingslawaai. Definities van andere geluidgevoelige bestemmingen en terreinen zijn opgenomen in het Besluit Omgevingslawaai (Bo), artikel 3 en 4. Woningen op een gezoneerd industrieterrein hoeven niet in kaart te worden gebracht voor industrielawaai. Zij zijn wél geluidgevoelig voor weg- en railverkeerslawaai. De Europese Richtlijn Omgevingslawaai is van toepassing op omgevingslawaai waaraan mensen worden blootgesteld. Het toepassinggebied voor Breda beperkt zich tot schadelijke en hinderlijke effecten door wegverkeer van stedelijke wegen en specifieke industriële activiteiten op een gezoneerd industrieterrein. Om de schadelijke gevolgen van omgevingslawaai te bestrijden, zijn de actieplannen vooral gericht op die plaatsen waar hoge blootstellingniveaus heersen. Om deze schadelijke effecten te bepalen moet een relatie worden gelegd tussen: hinder en Lden voor lawaai van wegverkeer, spoorwegverkeer, luchtverkeer en industrie; slaapverstoring en Lnight voor lawaai van wegverkeer, spoorwegverkeer, luchtverkeer en industrie. In de regeling Omgevingslawaai is de dosis-effectrelatie van bovenstaande relaties ondergebracht. 9

14 Artikel 5 van Besluit Omgevingslawaai beschrijft de definitie van stille gebieden. Een stiltegebied kan een stil gebied op het platteland zijn, maar ook bijvoorbeeld in bosrijke gebieden. Het betreft gebieden die, zoals beschreven in de Wet milieubeheer, zijn aangewezen door Provinciale Staten. Met als doel deze gebieden te beschermen tegen geluidbelasting. Binnen de Gemeente Breda zijn geen vastgestelde stille gebieden. 2.2 Rechten en plichten met betrekking tot de actieplannen In deze paragraaf worden de rechten en plichten toegelicht en is de tekst van de van toepassing zijnde artikelen uit de Wet geluidhinder vermeld. De gemeenten met meer dan inwoners zijn verplicht tot het maken van kaarten, tabellen en actieplannen in de tweede tranche van de Richtlijn Omgevingslawaai. Voor de apparaatskosten krijgt Breda een budget van ,20 van het ministerie van I&M. Als gemeenten verzuimen kaarten, tabellen en actieplannen op te stellen, moeten zij het beschikbaar gestelde budget terugbetalen aan het ministerie van I&M. Tegenover het niet opstellen van de bedoelde kaarten, tabellen en actieplannen staan geen echte sancties. De inhoud van de actieplannen staat (redelijk) duidelijk omschreven, maar wordt toch door verschillende uitvoerders verschillend geïnterpreteerd. Voor de actieplannen geldt geen vaste geluidnorm of plandrempel waarboven maatregelen vereist zijn. Het bevoegd gezag mag zelf deze plandrempel bepalen. De Wet geluidhinder blijft daarnaast natuurlijk altijd van kracht voor nieuwe situaties. In hoofdstuk IX, paragraaf 3 van de Wet geluidhinder, staan de eisen voor de actieplannen opgenomen. Het actieplan van de gemeente beperkt zich tot de bronnen (gemeentelijke wegen en gezoneerde industrieterreinen) waarover zij het bevoegd gezag is. Aanbevolen wordt een overzicht te geven van de maatregelen die in de komende 5 jaar kunnen worden uitgevoerd. Artikel 123 van de Wet geluidhinder beschrijft de procedure voor de vaststelling van het actieplan. De voorbereiding gebeurt volgens de Algemene wet bestuursrecht, waarbij in afwijking van artikel 3:15 Awb iedereen zienswijzen naar voren kan brengen. Het ontwerpactieplan wordt na vrijgave door het College van Burgemeester en Wethouders ter inzage gelegd en belanghebbenden en de gemeenteraad kunnen zienswijzen indienen. Daarbij moet rekening worden gehouden met de Awb-proceduretijd (6 weken), zodat vanaf begin april 2013 het ontwerpactieplan ter inzage ligt. Aan de hand van de ingediende zienswijzen kan het ontwerpactieplan aangepast worden. Hierna dient door het College van Burgemeester en Wethouders het actieplan voor 1 juli 2013 vastgesteld te worden. De indieners en overige belanghebbenden worden bij de voorbereiding van de vaststelling op de hoogte gebracht van de afhandeling van de ingediende zienswijze. Omdat het actieplan alleen beleidsvoornemens en voorgenomen maatregelen bevat en niet is gericht op direct rechtsgevolg, betekent dit dat er tegen het vastgestelde actieplan geen beroep open staat (Zie ook Binnen vier weken na het vaststelling moet het actieplan op de gebruikelijke wijze in te zien zijn door de betrokkenen. 2.3 Uitvoering onderzoek Het actieplan voor de Europese Richtlijn Omgevingslawaai geeft een overzicht van maatregelen ten behoeve van de vermindering van omgevingslawaai in Breda. De maatregelen hebben voor Breda betrekking op wegverkeer en industrielawaai. Als basis voor de maatregelen zijn geluidkaarten beschikbaar, die in juni 2012 door het College zijn vastgesteld. Voor meer informatie over de opgestelde kaarten voor Breda, zie de link op de gemeentelijke website 10

15 breda-stelt-geluidkaart-vast. De maatregelen en kosten die nog niet zijn verwerkt in bijvoorbeeld de onderhoudsprogramma s of meerjarenbegroting van de gemeente komen op een later tijdstip op de politieke agenda. Bij de meerjarenbegroting wordt een afweging gemaakt welke maatregelen de gemeenteraad uit wil voeren. Het wettelijk verplichte gedeelte bestaat uit het bepalen van de plandrempel en prioriteren van maatregelen. Door de afdelingen Beheer en Mobiliteit & Milieu van de gemeente is onderzoek gedaan naar de aanwezige knelpunten en de daarvoor meest geschikte maatregelen. Bij deze afstemming is rekening gehouden met geplande verkeers- of onderhoudsmaatregelen. Een plandrempel is de maximale geluidbelasting op gevels van woningen die als acceptabel wordt gezien. Boven deze waarde is er sprake van een knelpunt. Voor de gehele stad wordt een uniforme plandrempel voorgesteld. Er wordt gekozen voor een uniforme plandrempel, omdat dit veel voordelen kent ten opzichte van een gebiedsgerichte plandrempel. De belangrijkste voordelen zijn beperkte administratieve lasten, maar ook het feit dat veel discussie kan ontstaan over het bepalen van de specifieke gebieden en de bijbehorende plandrempel. Met een uniforme plandrempel is voor iedereen in de stad duidelijk wanneer er sprake is van een knelpunt. Het actieplan biedt inzicht in de voorgenomen maatregelen in de komende 5 jaar, inclusief het te verwachten effect. Dat wil zeggen de vermindering van het aantal gehinderden, ernstig gehinderden en slaapverstoorden. Dit actieplan voorziet niet in een verzoek tot reserveren van extra budget voor het aanpakken van de maatregelen. De maatregelen worden eventueel via een meerjarig uitvoeringsprogramma aan de gemeenteraad aangeboden in een geheel eigen procedure. Artikel 123 van de Wet geluidhinder beschrijft de procedure voor de vaststelling van het actieplan. De voorbereiding gebeurt volgens de Algemene wet bestuursrecht, waarbij in afwijking daar op artikel 3:15 Awb iedereen zienswijzen naar voren kan brengen. Op het vastgestelde actieplan is geen bezwaar of beroep mogelijk. Zie ook paragraaf 2.4. Vóór 1 juli 2013 moet het actieplan zijn vastgesteld. 2.4 Geluidbeleid Op grond van de vastgestelde geluidkaarten en allerlei informatie uit de stad zijn knelpunten en maatregelen geformuleerd. Hierbij is een afweging gemaakt op grond van het geluidbeleid dat al eerder is geformuleerd op landelijk, provinciaal, regionaal en gemeentelijk niveau, maar ook op grond van wettelijke verplichtingen. Op Europees niveau is men bezig om bronbeleid verder vorm te geven. Stillere banden en stillere voertuigmotoren zijn hier belangrijke pijlers. De Rijksoverheid stelt een Nationaal Milieubeleidsplan (NMP) op. In juni 2001 is het meest actuele NMP4 bekend gemaakt. Het NMP4 laat zien wat Nederland moet doen om binnen dertig jaar de grootste milieuproblemen op te lossen en een duurzame samenleving te bereiken. Hierbij blijven de doelstellingen uit het voorgaande NMP3 van kracht. Het NMP4 wil de milieuproblemen aanpakken door o.a. beleidsvernieuwingen. De twee beleidsvernieuwingen die van invloed zijn op het onderwerp geluid, zijn de beleidsvernieuwing milieu en gezondheid en vernieuwing milieubeleid voor de leefomgeving. De opgave is volgens het Nationaal Milieubeleidsplan 4 in elk gebied die akoestische kwaliteit te bereiken, die past bij de functie van dat gebied. Het Rijk gaat ervan uit dat deze situatie uiterlijk in 2030 is gerealiseerd. Voor 2020 worden daartoe de door weg- en spoorverkeer zwaar geluidbelaste woningen gesaneerd (de A- en raillijsten). 11

16 Het Provinciale milieubeleid is, evenals het landelijke milieubeleid, gericht op het tot stand brengen van duurzame ontwikkeling. Het vierde Provinciaal Milieubeleidsplan ( ) zet sterk in op gezondheid. Daarbij krijgen de navolgende onderwerpen nadrukkelijk de aandacht: luchtkwaliteit, (emissiereductie veehouderijen), waterkwaliteit (fosfaat) en monitoring. In het Provinciaal Milieubeleidsplan wordt vooral aandacht geschonken aan de belangrijkste veroorzakers van milieuproblemen. Op het gebied van geluid is dit de hoge bevolkingsdichtheid en de hiermee samenhangende verstedelijking en mobiliteit waardoor problemen zoals geluidhinder, luchtverontreiniging en veiligheidsrisico s optreden. Het provinciale geluidbeleid richt zich in het algemeen op het gelijk houden, en waar mogelijk terugdringen van het aantal geluid gehinderden. Ook is de sanering van geluidbelaste woningen nabij provinciale wegen een belangrijke activiteit. Ook de richtlijn Omgevingslawaai krijgt ruimschoots de aandacht in het Provinciaal Milieubeleidsplan. De gemeente kent enkele beleidsstukken op het gebied van geluid. Hieronder staan deze verder uitgewerkt. Ontheffingenbeleid Het gemeentelijk Ontheffingenbeleid, waarin de bevoegdheden van de gemeente op het gebied van de Wet geluidhinder zijn uitgewerkt is vastgesteld in Hier worden instrumenten genoemd op basis waarvan een hogere waarde kan worden afgegeven. Grotendeels is dit beleidsstuk overgenomen uit het Provinciale Ontheffingenbeleid, dat na wijziging van bevoegdheden is vervallen in Milieuvisie 2015 en Zicht op Bredaas Geluid Deze beide beleidsdocumenten geven richting aan de gewenste geluidkwaliteit in de gemeente. Beide documenten zijn vastgesteld in de eerste jaren van de 21e eeuw. Een mogelijke herziening van de milieuvisie staat op de politieke agenda in het jaar In deze beleidsdocumenten wordt een belangrijke doelstelling genoemd die nog steeds van kracht is: In de toekomst is de geluidkwaliteit inzichtelijk, bekend en aanvaardbaar. Een dynamische stad met beperkte hinder en met voldoende rust. Hiermee worden meerdere zaken in perspectief gezet; allereerst is het belangrijk dat het verstand boven de norm blijft; rumoer hoort gewoon in een stad, dit weg proberen te krijgen resulteert in een stad die steriel wordt en zodoende leidt tot slechtere leefkwaliteit. De getallen, oftewel de decibellen zijn slechts een onderdeel van de hinderbeleving. Het toepassen van een geluidreducerend wegdek kan dan op papier slechts gemiddeld 3 db winst creeren, gevoelsmatig is het een veel grotere winst. De dynamiek en het contrast tussen rust en rumoer in Breda zijn altijd belangrijke parameters. De bovenbeschreven doelstelling is dan ook nog steeds actueel, en gaat ook in dit actieplan navolging krijgen. 12

17 Managementsamenvatting Het wettelijk kader voor de actieplannen wordt gevormd door de Europese Richtlijn Omgevingslawaai. Hierin staat de systematiek beschreven voor de bepaling van geluidbelastingen, de eisen ten aanzien van de plandrempels en de te volgen procedure. Daarnaast wordt ook beschreven op welke wijze er een relatie is tussen mensen en geluidbelastingen. Dit krijgt vorm via hindertabellen, waarin hinder, extreme hinder en slaapverstoring als belangrijkste parameters aanwezig zijn. Het actieplan beschrijft een prioritering van knelpunten. Het actieplan wordt vastgesteld binnen het door het Ministerie van I&M beschikbaar gestelde budget van ,20. Eventuele maatregelen die gaan worden genomen, en de bijbehorende kosten worden separaat via een uitvoeringsprogramma aangeboden aan de gemeenteraad in de looptijd van het actieplan (5 jaar). Vervolgens wordt de systematiek van het uitvoeren van het actieplan beschreven. Een plandrempel is de maximale geluidbelasting op gevels van woningen die als acceptabel wordt gezien. Boven deze waarde is er sprake van een knelpunt. Voor de gehele stad wordt een uniforme plandrempel voorgesteld uit diverse overwegingen. Hoe hoger de ambitie, hoe lager de plandrempel is en ook; hoe meer locaties er op de prioriteitenlijst zullen komen te staan. De Gemeente Breda is verplicht een plandrempel vast te stellen voor wegverkeerslawaai van gemeentelijke wegen en voor industrielawaai. Het Nationaal Milieubeleidsplan en het Provinciale Milieubeleidsplan zijn beleidsnotities die door hogere overheden zijn vastgesteld. Het Ontheffingenbeleid, de visie Zicht op Bredaas geluid en de Milieuvisie zijn gemeentelijke beleids kaders die van toepassing zijn op het actieplan. De belangrijkste doelstelling die hierin staat beschreven is: In de toekomst is de geluidkwaliteit inzichtelijk, bekend en aanvaardbaar. Een dynamische stad met beperkte hinder en met voldoende rust. 13

18 14

19 Beschrijving van maatregelen 3 Dit hoofdstuk geeft een overzicht van mogelijke maatregelen om geluid te reduceren en de eventuele kosten van deze maatregelen. De maatregelen zijn van algemene aard en zijn dus niet specifiek bedoeld voor een gebied of gemeente. In principe zijn ze overal toepasbaar. In hoofdstuk 4 is per knelpunt gekeken, welke maatregel het best kan worden toegepast. Bij die afweging is rekening gehouden met de kosten, technische uitvoerbaarheid, verkeersveiligheid en logistieke en esthetische haalbaarheid. Bronmaatregelen Onder bronmaatregelen vallen maatregelen die kunnen worden getroffen aan de bron, het verkeer zelf. Onderdelen die bij wegverkeerslawaai geluid produceren zijn: rolweerstand (bandengeluid), verbranding (motoren en uitlaten) en luchtweerstand (rijwindgeluid). Afhankelijk van de snelheid is één van deze deelbronnen maatgevend. Door maatregelen aan het wegdek wordt het bandengeluid gereduceerd. Aan de banden, motoren en uitlaten van auto s kunnen gemeenten niet veel doen. Wél zij er campagnes te bedenken om stillere banden te promoten. Met verkeersmaatregelen wordt het aantal auto s of de snelheid van de auto s teruggedrongen. Hierdoor is minder geluidemissie. Realistisch gezien, is voor de Gemeente Breda het toepassen van een geluidreducende deklaag de enige bronmaatregel die beschikbaar is. Met stille wegdekken wordt minder bandengeluid opgewekt. Het effect van de maatregel is afhankelijk van de gereden snelheid maar bedraagt in de regel ongeveer 3 db over de gehele looptijd van het wegdek. Het nadeel van een geluidreducerende deklaag is dat de toplaag gevoelig is voor schade door optrekkend en draaiend verkeer. De Gemeente Breda wil zich de komende jaren extra gaan inspannen op de innovatie van deze wegdekken. Hierbij liggen kansen in het tot elkaar brengen van partners, het beschikbaar stellen van een proefvak en het maken van slimme keuzes. Overige bronmaatregelen zijn verkeersmaatregelen, het vermijden van optrekken, de verkeersintensiteit verminderen, verbeteren van de doorstroming, en het beperken van de snelheid van wegen. Ook andere soorten voertuigen promoten (bv fiets) of innovaties op het gebied van openbaar vervoer zijn mogelijke maatregelen die effect hebben aan de bron. Overdrachtsmaatregelen Langs snelwegen of drukke doorgaande wegen zijn geluidschermen of geluidwallen een optie om de geluidbelasting bij woningen te verlagen. Vanuit stedenbouwkundig oogpunt zijn niet overal schermen en wallen gewenst. Op bepaalde locaties waar woningen ondanks de geluidschermen toch nog een hoge geluidbelasting hebben, is het mogelijk om de huidige schermen te verhogen door er bijvoorbeeld een transparant scherm bovenop te plaatsen. Op andere plaatsen kan mogelijk een (extra) scherm kan ook worden geplaatst op een wal. Maatregelen bij de ontvanger Het saneren van woningen middels geluidwerende maatregelen aan gevels en daken is een optie, maar komt pas op de laatste plaats. De Gemeente Breda geeft de voorkeur aan maatregelen die kosteneffectiever zijn. Een betere isolatie zorgt akoestisch voor een lager binnenniveau, maar zorgt ook voor betere energieprestaties van de woning. Bewoners zullen door de combinatie van effecten hun leefkwaliteit zien verbeteren, geluid is dan slechts één van de effecten. 15

20 Managementsamenvatting Het oplossen van knelpunten vindt plaats in overeenstemming met de uitgangspunten in de Wet geluidhinder; eerst bronmaatregelen, daarna overdrachtsmaatregelen en tenslotte maatregelen aan de ontvanger. De uitvoerbaarheid en het succes van maatregelen hangt af van tal van factoren. Waar werk met werk gemaakt wordt, zorgt dit bijvoorbeeld voor een grotere kosteneffectiviteit van de maatregel. Op basis van uitvoerbaarheid en doelmatigheid krijgen maatregelen een hoge prioritering. In het algemeen is de meest toepasbare maatregel het realiseren van een geluidreducerend wegdek. 16

21 Resultaten actieplan 4 De geluidbelasting op woningen in de Gemeente Breda wordt veroorzaakt door wegen, spoorwegen, industrie en vliegverkeer. De basis voor de gevonden geluidbelastingen is geluidkaart, zie hoofdstuk 2. In bijlage Ia is het overzicht opgenomen met aantallen gehinderden binnen de Gemeente Breda, afgeleid uit de geluidkaarten. Breda is enkel verantwoordelijk voor gemeentelijke wegen en industrielawaai, het actieplan voor Breda gaat dan ook enkel over maatregelen aan deze bronnen. De prioritering van de maatregelen vindt niet enkel plaats op basis van de geluidkaarten. Dit komt onder meer doordat de geluidkaart geen inzicht geeft in toekomstige situaties, of al gesaneerde woningen. Daarom worden dus andere parameters toegevoegd om de prioriteitenlijst te bepalen. Onder andere de historische geluidsaneringsopgave (A-lijstwoningen) en de structuurvisie (hoe gaat de mobiliteit eruit zien in de komende decennia) zijn hier de meest belangrijke uitgangspunten om prioriteit te geven aan wegen. In dit hoofdstuk worden de resultaten besproken. 4.1 Plandrempel De Richtlijn Omgevingslawaai schrijft het vaststellen van een plandrempel voor. De plandrempel is de geluidbelasting die nog net als acceptabel wordt gezien. De hoogte van deze plandrempel kan de gemeente zelf bepalen. Er bestaat ook de afweging om gebiedsgericht de plandrempel vast te stellen; immers, een rustige weg in het buitengebied kent een andere dynamiek dan een hoogstedelijke ontsluitingsas. Je kunt dan ook andere geluidniveaus verwachten. Breda heeft hiervoor niet gekozen, uit praktische en administratieve overwegingen. Zie ook hiervoor hoofdstuk 3. Met de plandrempel wordt aangesloten bij de maximale ontheffingswaarden uit de Wet geluidhinder en waarden uit de Wet milieubeheer. In de gebieden die niet aan de plandrempel voldoen, wordt inzichtelijk gemaakt hoe de milieukwaliteit verbetert of kan verbeteren door maatregelen die aansluiten bij ruimtelijke ontwikkelingen en andere beleidsvelden. Voor railverkeerslawaai, wegverkeerslawaai van provinciale en rijkswegen en tenslotte vliegtuiglawaai zijn geen bevoegdheden voor de gemeente om plandrempels vast te stellen. In de tabel hieronder staan de plandrempels genoemd die de Gemeente Breda kiest. > Tabel 4.1 Plandrempels Gemeente Breda Plandrempel Gemeentelijke weg Gezoneerd industrieterrein 68 db 55 db(a) Wegverkeerslawaai gemeentelijke wegen In Breda wordt voor wegverkeerslawaai van gemeentelijke wegen 1 plandrempel vastgesteld voor de gehele gemeente, 68 db. Deze plandrempel geeft als beleidsuitgangspunt de ambitie van de gemeente aan; boven dit niveau komen maatregelen in aanmerking. De plandrempel geeft in totaal een bestand van ca. 200 geluidgevoelige objecten. In totaal betreft het ca. 500 mensen die aan niveaus boven de plandrempel worden blootgesteld. Van een totaal bestand van ca woningen is dit de meest gehinderde 1%. In bijlage Ib staat verwerkt hoe de verdeling is tussen gehinderden en slaapverstoorden op dit totalen. Van de plandrempel wordt, daar waar de doelmatigheid of kosteneffectiviteit in het geding komt, gemotiveerd afgeweken. Zoals gezegd is aangesloten bij de hogere grenswaarden uit de Wet geluidhinder. Er is expliciet niet gekozen voor een hoger ambitieniveau. Een hoger ambitieniveau zou betekenen dat een lager plandrempel wordt vastgesteld. Hierdoor wordt de lijst met knelpunten en prioriteiten navenant langer. Bij de keuze van de hoogte van de plandrempel spelen meerdere aspecten mee: prioriteitstelling door de gemeente, flankerende maatregelen, politieke keuze, budget en de saneringsopgave A-lijst. 17

22 Industrielawaai gezoneerd industrieterrein De plandrempel voor industrielawaai vindt aansluiting bij de waarden uit de Wet milieubeheer, 55 db(a). Vergunningsplichtige bedrijven kennen hun normen in de milieuvergunning of melding Activiteitenbesluit. De normen sluiten via het referentieniveau al aan bij de omgeving waar het bedrijf in is gelegen. Ook met deze normstelling wordt zoveel mogelijk aangesloten bij de leefomgeving. Als bedrijven zich houden aan de normen zullen er normaal gesproken geen problemen ontstaan. Rijks- en spoorwegen De kaders voor het actieplan beperken zich tot de bronnen waar de Gemeente Breda beheerder van is. De Rijkswegen en Spoorwegen kunnen in dat kader niet worden meegenomen in de prioriteitenlijst. De praktijksituatie leert dat er veel hinder ervaren wordt door deze rijksinfrastructuur, waarbij in het bijzonder de Rijksweg A16/HSL bundel te noemen is. Het College van Burgemeester en Wethouders kent voor dit soort bronnen geen verplichting in het kader van het actieplan, maar wil zich inzetten om de problematiek rond deze hinderlijke bronnen op de agenda te krijgen en behouden. In hoofdstuk 5 worden hiervoor handvatten genoemd. 4.2 Structuurvisie De structuurvisie Breda 2030 is tijdens het schrijven van dit document in voorbereiding. Ook al zijn de exacte resultaten niet bekend, de contouren van de visie zijn al wel inzichtelijk. De structuurvisie laat zien dat door een verdere inbreiding van de stad (bouwen in de stad zelf) en autonome groei de verkeersdruk zal blijven toenemen. Het verkeersbeleid van de Gemeente Breda erop gericht dat het doorgaande verkeer zoveel mogelijk op de daarvoor bestemde wegen wordt geleid, te beginnen met de ruit van snelwegen rond de stad. Vervolgens komen de auto s de stad binnen via de noordelijke en zuidelijke rondweg en tenslotte via de stadstoegangswegen. De geluidkaarten geven een beeld van de geluiddeken die deze wegen over de stad heen spreiden. De grote invloed is hier duidelijk zichtbaar. Het akoestisch ontlasten van deze wegen in de komende jaren is belangrijk om de mobiliteitsgroei op deze wegen te kunnen compenseren. In bijlage II staat een figuur opgenomen met daarop de belangrijkste wegen in dat kader [bron: verkeersplan Gemeente Breda]. Verder staat in bijlage III een overzicht van de wegen waar al sprake is van een geluidreducerend wegdek. Op deze wegen is er al een akoestisch optimum aanwezig en zijn geen mogelijkheden om verdere reductie te realiseren. 4.3 A-lijst woningen Vanuit het Rijk is een historische geluidsaneringsopgave aanwezig. Hierbij is het peiljaar 1986 de basis voor de vraag of de woning in aanmerking komt voor sanering. In de afgelopen decennia zijn al veel woningen op basis van deze lijst gesaneerd. Dit heeft plaatsgevonden middels een geluidreducerend wegdek, invoeren van een 30 km/h-zone of via sanering van de gevels zelf. Op dit moment zijn nog 127 woningen aanwezig op de A-lijst. In bijlage IV staat een overzicht van de betrokken wegen waar het om gaat. De A-lijst is voor de prioritering van maatregelen eveneens een uitgangspunt. 4.4 Prioritering Actieplan De bovenstaande gemeentelijke ambities vormen de basis voor de prioritering in het kader van de actieplannen. Zoals in hoofdstuk 3 vermeld, is het belangrijk om aansluiting te vinden bij de natuurlijke onderhoudsmomenten van wegen. In bijlage V staat het voorlopig onderhoudsprogramma weergegeven. Dit document is een momentopname. 18

23 Dat betekent dus dat prioritering kan wijzigen door plotselinge verslechtering, politieke keuzes of andere natuurlijke momenten die optreden. Het geeft wél een indicatie van de mogelijke onderhoudsmomenten. De locaties waar een overschrijding aanwezig is van de plandrempel staan opgenomen in bijlage VI. De uiteindelijke prioriteitenlijst wordt bepaald door het toekennen van punten aan een bepaald project. In tabel 4.2 staat per straat een overzicht van de knelpunten, de mogelijke maatregelen en -indien bekend- planning. Ook staat een verwijzing naar de aanleiding van maatregel. In deze lijst is de top 10 geformuleerd. Voor een totaaloverzicht van projecten, zie bijlage VII. > Tabel 4.2 Prioriteitenlijst actieplan geluid Prioriteit Wegvak Aanleiding [Knelpunt, A-lijst of Structuurvisie] Maatregel Resultaat Planning 1 Haagweg Knelpunt en A-lijst 30 km/h Oplossen knelpunt en afvoeren A-lijst Vincent van Knelpunt en A-lijst Stiller asfalt Oplossen knelpunt en afvoeren A-lijst 2014 Goghstraat 3 Backer en Ruebweg Structuurvisie Stiller asfalt Compenseren groei verkeer, ontlasten 2014 Haagse Beemden en Neus van Prinsenbeek 4 Fatimastraat Knelpunt en A-lijst Stiller asfalt Oplossen knelpunt en afvoeren A-lijst Na Julianalaan Knelpunt en A-lijst Stiller asfalt Oplossen knelpunt Nieuwe Kadijk Structuurvisie Stiller asfalt Compenseren groei verkeer, ontlasten Geeren-Zuid en Doornbos-Linie 7 Claudius Structuurvisie Stiller asfalt Compenseren groei verkeer, mogelijk Prinsenlaan maken ontwikkelingen 8 Franklin Structuurvisie Geluidscherm Compenseren groei verkeer, ontlasten Na 2018 Rooseveltlaan icm zonnecollector Heusdenhout en gebruiken gunstige ligging voor zonnecollector 9 Boeimeersingel / Knelpunt / structuurvisie Stiller asfalt Oplossen knelpunt, compenseren groei Na 2018 Wilhelminasingel verkeer 10 Academiesingel Knelpunt / structuurvisie Stiller asfalt Oplossen knelpunt, compenseren groei verkeer Na Industrielawaai gezoneerde industrieterreinen In Breda zijn er drie gezoneerde industrieterreinen aanwezig. Het gaat hier om rioolwaterzuiveringsinstallatie Nieuwveer, een sloopbedrijf met vooral puinbreekactiviteiten (Stolwerk) en het gezoneerde industrieterrein Breda-Noord. Binnen de Gemeente Breda zijn enkele tientallen woningen die als gevolg van de activiteiten op de industrieterreinen (vnl. Breda-Noord) een theoretisch berekende gevelbelasting van maximaal 55 db hebben. In 2010 is door middel van een ruimtelijke procedure de geluidsituatie voor Breda-Noord opnieuw in kaart gebracht -en waar nodig- middels hogere waardebeschikkingen ontheven van de voorkeursgrenswaarde. Hiermee voldoet de situatie feitelijk aan alle noodzakelijke verplichtingen. Verder is door afwezigheid van een duidelijk klachtenpatroon over deze niveaus er ook geen reden om een plandrempel vast te stellen die ambitieuzer is. 19

24 Managementsamenvatting De Gemeente Breda stelt een plandrempel voor wegverkeerslawaai van gemeentelijke wegen vast van 68 db. Onafhankelijk van deze plandrempel, ligt ook de prioriteit van het actieplan bij de A-lijstwoningen, de drukke rond- en stadstoegangswegen en de stedelijke inprikkers. Met de verwachte toename aan vervoersstromen over deze al drukke wegen, bestaat de prioriteit vooral uit het zo geluidluw mogelijk laten doorstromen ervan. Industrielawaai kent een plandrempel van 55 db(a), wat gelijk is aan de maximale grenswaarde vanuit de Wet geluidhinder. Aangezien de situatie rond industrielawaai recentelijk is herzien is een scherpere plandrempel dan 55 db(a) niet realistisch. De prioriteitenlijst omvat projecten waar de haalbaarheid en het effect maximaal zijn. Via uitvoeringsprogramma s en een separate financiële paragraaf worden deze in de toekomst aan de gemeenteraad ter vaststelling aangeboden. 20

25 Verbeteren leefkwaliteit 5 Naast de bronnen die in de Europese Richtlijn beschreven staan, zijn er diverse andere geluidbronnen die de leefkwaliteit in de praktijk kunnen beïnvloeden. Ook zijn er juist heel aangename locaties in de stad, die een gevoel van rust kunnen oproepen en daarmee evenwicht bieden tegen het lawaai. In de periode voorafgaand aan het opstellen van het actieplan is met diverse vertegenwoordigers en belanghebbenden gesproken. Het betreft hier wijkraden, fysiek wijkbeheerders, informatie uit de burgerenquête en individuele. Dit hoofdstuk beschrijft de overige lawaaibronnen en de locaties in de stad waar het prettig verblijven is. 5.1 Rijksinfrastructuur Zoals in Hoofdstuk 4 aangekondigd, zijn de rijksinfrabronnen (rijkswegen, spoorwegen) bronnen die in de stad voor veel geluidhinder zorgen. In de geluidkaarten is de invloed van deze bronnen weergegeven. Hieruit blijkt voor de rijkswegen dat er sprake is van ca. 500 gehinderden, waarvan bijna 200 ernstig gehinderd. Ook is er sprake van zo n 70 ernstig slaapverstoorde mensen. Deze aantallen zijn op gemeentelijke schaal marginaal (ca 3% ten opzichte van gemeentelijke wegen), maar dit is enkel op basis van geluidkaarten en statistische analyses die daaraan gekoppeld zijn. Het beeld rond klachten, participatie en volksvertegenwoordiging in de gemeenteraad toont dat er sprake is van een relevant klachtenpatroon. Het College onderschrijft de zorgen die er zijn rond deze wegen en zal zich actief inzetten om de geluidhinder ervan hoog op de politieke agenda te blijven houden. Ook op landelijk niveau. De werkgroep HSL/A16 is een voorbeeld van een platform waar de informatie opgehaald en gedeeld wordt met de betrokken partijen. De Gemeente Breda conformeert zich binnen haar mogelijkheden aan de navolgende doelstellingen: 1. Het aansturen op een rekenmethode die de praktijksituatie voor geluidhinder, in het bijzonder de HSL, zo accuraat mogelijk benadert; 2. Het vervullen van een actieve rol tussen en de bronbeheerder; 3. Aandringen op verbeteren van de geluidregisters die de geluidruimte voor rijksbronnen bewaken (de zogeheten geluidproductieplafonds, Swung 1) 5.2 Geluidhinder Algemeen Brommerlawaai staat in de burgerenquête al jaren genoemd als belangrijke oorzaak van geluidhinder. Dit wordt onderschreven door de gesprekken met fysiek wijkbeheerders en. Dit hinderlijke geluid kan worden aangevuld met geluid afkomstig van motoren en quads. Dit type geluid drukt op de leefkwaliteit. Alhoewel er sprake is van geluidemissie-eisen voor voertuigen, is het duidelijk dat lang niet altijd wordt voldaan aan deze eisen en dat er in sommige gevallen sprake is van een eis die niet scherp genoeg is gesteld. Handhaving op naleving van wetgeving is problematisch vanwege capaciteit, prioritering door politie en het grote areaal waarbinnen de overlast optreedt (hele grondgebied van de Gemeente Breda). De Gemeente Breda zal de hinderbeleving van brommers blijven monitoren en waar mogelijk met maatregelen verbetering aanbrengen. Dit kan door bijvoorbeeld elektrische scooters/brommers te promoten, maar ook door met de politie gerichte afspraken te maken over handhaving. De OV-bussen nemen een belangrijke plek in bij de hinderbeleving in de stad. Op de plaatsen waar drempels aanwezig zijn, of de bussen nabij woningen optrekken, ontstaat regelmatig hinder. De Provinciale concessie die geldig is tot 2014 bij Veolia heeft voornamelijk goed gepresteerd op het gebied van luchtkwaliteitseisen, geluid is bij de aanbesteding geen 21

26 doorslaggevend argument geweest. Deze beleving van hinder staat bij de andere Brabantse gemeenten ook hoog op de agenda. De nieuwe Provinciale concessie gaat dan ook aansturen op minder luidruchtige bussen dan de huidige lijn. Ook worden op dit moment tests uitgevoerd met elektrische bussen. Met de techniek die steeds beter wordt, zal dat ook in het kader van andere disciplines (bijvoorbeeld luchtkwaliteit) leiden tot een hoogwaardige busdienst die de leefkwaliteit niet nadelig beïnvloedt. De Gemeente Breda blijft aansturen op het verder terugbrengen van geluid- en trillingshinder van OV-bussen. Dit gebeurt via de Provinciale Concessie, maar ook via het optimaliseren van de infrastructuur op de voertuigen die ervan gebruik maken. Anno 2013 is het laaghangend fruit ten aanzien aanpak van wegverkeerslawaai veelal benut. Het betreft hier dan vooral maatregelen aan de bron en in de overdrachtssfeer, waar al een stiller wegdektype is toegepast of via een andere manier de geluidbelasting is teruggebracht. Wanneer deze maatregelen al genomen zijn, en de geluidhinder voldoet nog steeds niet aan de wensen van, zijn er enkel nog maatregelen te nemen dichtbij de ontvanger. In de meeste gevallen gaat dat om het gebied tussen de erfgrens van de woning en de binnenzijde van de geluidgevoelige ruimte, bijvoorbeeld een slaapkamer. Het betreft dan vooral betaalbare oplossingen die een deel van de hinder kunnen wegnemen. Hiervoor is veel informatie aanwezig op o.a. de website van Senter Novem. De Gemeente Breda geeft gevraagd advies aan over het beheersen van geluidhinder in en rondom het huis. Breda heeft historisch veel ervaring met innovaties op het gebied van stille wegdekken. In de jaren 90 was de gemeente koploper met de toepassing van o.a. dubbellaags ZOAB. Ondertussen zijn de geluidreducties van een stil wegdek fors, maar is de kostprijs nog steeds niet vergelijkbaar met regulier asfalt. De reden hiervoor is dat de open structuur gevoeliger is voor slijtage dan het relatief gesloten DAB. Nu zijn er nog steeds innovaties gaande, vooral de duurzaamheid is hier een belangrijk argument. Breda wil graag participeren in het ontwikkelen van beter, slijtvaster wegdekvarianten die ook een aanzienlijke geluidreductie kennen. Breda kan hierin bijvoorbeeld proefvakken beschikbaar stellen waardoor Breda weer meedraait in de voorste gelederen en tegelijk een bijdrage levert aan vermindering van het verkeerslawaai. De Gemeente Breda gaat via innovatieprogramma s verder aan de slag om de wegdekken in gemeentelijk beheer akoestisch te optimaliseren. Het uiteindelijke doel is een wegdek dat akoestisch goed presteert, en even slijtvast is als de referentiewegdekken. Ondanks dat de 30 km/h wegen lagere geluidemissies kennen dan 50 km/h-wegen, bestaat er nog steeds relatief vaak een hindersituatie. De reden hiervoor is dat er bij de totstandkoming van de 30 km/h-zone nauwelijks aanpassingen zijn gedaan aan de wegprofielen en de snelheid dus vaak hoger is dan 30 km/h. Bij onderhoud of reconstructie van dit soort wegen (riolering, bestrating et cetera) zal de gemeente kritisch zijn op de factoren geluid en de profielen proberen af te stemmen op de voertuigsnelheid. In onderstaande passages staat informatie die afkomstig is van de vijf gebieden die Breda kent. Het is vooral beschrijvend van aard, met hierin kwaliteiten en problemen beschreven. Waar van toepassing, wordt aangegeven hoe het probleem wordt aangepakt. 22

27 Centrumgebied In het centrum van de gemeente is veel horeca aanwezig. Alhoewel een belangrijk onderdeel van de aantrekkelijkheid van de stad, is er regelmatig sprake van geluidoverlast door muziek en het uitgaanspubliek. Handhaving vindt plaats op de openingstijden en geluidbelasting ter plaatse van woningen, maar dit resulteert tot op heden niet tot een centrumgebied dat geen geluidoverlast door horeca kent. Wanneer de horeca haar deuren sluit, blijft op straat afval aanwezig dat snel moet worden opgeruimd. Veegmachines starten dan ook al rond 6 uur in de ochtend met het vegen van de straten in het centrumgebied. Dit gaat gepaard met relatief hoge geluidniveaus, waardoor slaapverstoring optreedt in de nachtperiode. De Gemeente Breda zet zich in voor een duurzaam wagenpark. Afvalservice heeft ondertussen al hybride voertuigen rondrijden en stillere vuilniswagens. Naar de toekomst toe wordt ook een optimalisatieslag uitgevoerd naar veegmachines. Ook dit vindt op de natuurlijke momenten plaats, dus bij aanbesteding van een nieuwe order. Breda wil een bruisende stad zijn, met voor alle doelgroepen evenementen op maat. Om beter aan te sluiten bij de wensen van het College, is in het kader daarvan in het voorjaar van 2013 een nieuw evenementenbeleid vastgesteld. Evenementen dragen bij aan het imago van de stad, maar zorgen bij een overdaad voor ernstige hinder in het stadscentrum. Het beleidsdocument geeft instrumenten om spreiding in plaats en tijd mogelijk te maken. Hiermee zijn de mogelijkheden aanwezig om geluidhinder door evenementen te beperken. De wijkraad Stadshart/Valkenberg geeft aan dat de locaties Valkenbergpark en Chasséveld de voornaamste locaties van geluidhinder zijn, en dan voornamelijk in combinatie met evenementen die niet-traditioneel zijn (rockfestival, danceevenementen). In het evenementenbeleid Richting aan Evenementen wordt nadrukkelijk gesproken over spreiding in plaats en tijd van evenementen. Middels duurzaamheidcriteria worden extra instrumenten beschikbaar gesteld om organisatoren te motiveren hun evenement extra duurzaam te realiseren. Hiermee is de leefbaarheid, o.a. via akoestische maatregelen, beter geborgd. In een stad waar veel gebouwd wordt, zoals Breda, kan het aspect bouwlawaai niet ontbreken. De spoorzone, maar ook andere inbreidingslocaties in de stad staan garant voor veel bouwactiviteiten. Belangrijk is om ook hier uit te gaan van bronbestrijding, en pas in een later stadium stillere technieken. Een voorbeeld hiervan is het voorkomen van voertuigbewegingen bij afvoer van vrijgekomen grond. Het realiseren van een gesloten grondbalans kan hier een manier zijn om dat te realiseren. Het boren van funderingspalen, in plaats van heien, is een voorbeeld van een stillere bouwtechniek. Met een kritische blik op de bestemmingsplannen zijn vaak forse winsten te boeken. Het hoeft immers niet zo te zijn dat bouwactiviteiten full time hinder hoeven te veroorzaken. In bestemmingsplannen is aandacht voor gesloten grondbalans en andere zaken die (in)direct effect hebben op geluiduitstraling naar de omgeving. Waar mogelijk schrijft de Gemeente Breda stille funderingstechnieken voor in de omgevingsvergunning. Toevoer van goederen in de binnenstad is al jaren punt van discussie. Het voorkomen van vrachtwagens in de nauwe straatjes in het centrumgebied is de doelstelling daarin. Hiervoor is een andere benadering nodig vanuit de behoeftes van winkeliers; het gezamenlijk optrekken om goederentransport te minimaliseren. 23

28 De Gemeente Breda doet sinds enige tijd onderzoek naar stedelijke distributie. Momenteel wordt aangestuurd op het praktisch mogelijk maken van een gezamenlijk distributienetwerk. Tenslotte geeft de wijkraad Stadshart/Valkenberg aan dat het centrumgebied van Breda een fantastisch gebied is om te wonen, met de historische setting als belangrijkste kwaliteit. Het is alleen wél belangrijk om een balans te houden tussen de kwetsbaarheid van het gebied en de wens voor mensen om er te recreëren. Noordwest en Zuidwest In deze regio is de infrabundel een bron van hinder voor de mensen. De rijksweg A16, A58 en de spoorlijnen Etten-Leur naar Breda, Rotterdam naar Breda en Rotterdam naar Antwerpen (HSL) zijn de belangrijkste bronnen. De HSL wordt hier specifiek genoemd door belanghebbenden als bron van hinder. Dit betreft een relatief nieuwe spoorlijn, met een nieuw type materieel dat sneller rijdt dan reguliere treinen. De beleving van deze snelheid roept bij omwonenden hinder op. In paragraaf 5.1 is verder uitgewerkt op welke wijze de Gemeente Breda kan bijdragen in het terugdringen van de geluidhinder van deze bronnen. Verder zijn brommers vaak oorzaak van klachten. Ook de doorgaande wegenstructuur door Haagse Beemden, waar te hard zou worden gereden, wordt regelmatig genoemd. Verder zijn er diverse plaatsen waar sprake is van overlast door hangjongeren. In het kader van geluidoverlast wordt ook de aarden wal genoemd nabij de Backer en Ruebweg. De aarden wal wordt ecologisch beheerd, wanneer er een stuk wordt kaalgeslagen (eens in de 10 jaar) neemt het klachtenpatroon toe. De wijkraad Haagse Beemden maakt zich zorgen over de bedrijvigheid op het industrieterrein en de verkeersaantrekkende werking die daarbij hoort. Voornamelijk het dichtslibben van de doorgaande wegen, in combinatie met grotere geluidniveaus, zijn de belangrijkste punten van zorg. Tijdens overleg met de wijkraad Buitengebied-Zuid kwam naar voren dat er enkele wegen in het buitengebied zijn die zorgen voor geluidhinder of door een te hoog bevonden snelheid. Het betreft hier o.a. de Rithsestraat en de Rijsbergseweg. Ook de Liesboslaan wordt genoemd als weg waar hinderlijke niveaus aanwezig zijn. Individuele bedrijven kunnen ook zorgen voor hinderlijke situatie door aantrekkend verkeer. Zuidoost en Noordoost In Zuidoost Breda zijn ook diverse rijkswegen aanwezig die een forse invloed kennen. Uit de meldingen blijkt dat vooral de kom van Bavel geluidhinder ondervindt van de A27 en in mindere mate de A58. Verder zijn de busroutes een bron van trillings- en geluidhinder. Ook hier worden de drempels gevonden als veroorzaker. In combinatie met strikte reistijden en toevoeging van verkeersmaatregelen (bv rotondes) worden de dienstregelingen steeds krapper. De chauffeur corrigeert hiervoor door een hogere gemiddelde snelheid toe te passen, aldus de fysiek wijkbeheerder. Een bijzondere melding is er voor de zogeheten gelede bus. Deze rijdt vanaf het station naar de Lovensdijkstraat (scholen), en rijdt daarna door naar Bavel met veelal maar een paar mensen in de bus. Deze grote bus manoeuvreert door de krappe straatjes in het dorp en zorgt voor hinderlijke situaties. In Ulvenhout wordt de leefkwaliteit als bijzonder prettig ervaren, maar als keerzijde geldt dat er forse geluidniveaus zijn vanwege de Rijksweg A58 en de Dorpsstraat door het dorp zelf. De snelheid op de Dorpsstraat wordt hier in het bijzonder genoemd als overlastgevende bron. Met de afdeling Mobiliteit & Milieu zijn ondertussen afspraken gemaakt over monitoring ervan. 24

29 Het noordoosten van Breda kent diversen grote infrastructurele bronnen, welke een navenante geluidinvloed hebben op woningen in het plangebied. Door de Wijkraad Hoge Vucht wordt in het bijzonder het kruispunt Nieuwe Kadijk - Doornboslaan genoemd. Door een afsluiting van de Biesdonkweg kent dit kruispunt veel stilstaand verkeer en daarmee ook overlast door optrekkend verkeer. Verder kennen de doorgaande wegen door het plangebied veel voertuigen en zijn de 30 km/h-gebieden erg ruim van profiel. Hierdoor zijn de snelheden te hoog. 5.3 Geluidkwaliteit Naast geluidhinder zijn er ook juist heel veel locaties in de stad aanwezig die als heel prettig worden ervaren. Dit zijn niet perse plekken die vrij van omgevingslawaai zijn, maar juist als rustgevend worden aangeduid door andere factoren. Vaak gaat dit om de aanwezigheid van groenstructuren of de afwezigheid van voertuigen binnen een straal van 50 meter. In het algemeen wordt groen dus gewaardeerd in de openbare ruimte. Het zorgt voor het afvangen van fijnstof, minder hittestress, meer variatie in flora en fauna en niet in de laatste plaats voor het wegnemen van zicht op voertuigen. Alhoewel de geluidisolatie beperkt is, zorgt het niet kunnen zien van een auto namelijk al voor veel minder hinder. De algemene ambitie is dan ook om zoveel mogelijk groen intact te laten, bij voorkeur via een ecologische beheervariant. Waar mogelijk, wordt groen toegevoegd om de beleving verder te verbeteren. Stadscentrum Tussen het treinstation en de binnenstad ligt het Valkenbergpark. Alhoewel geluidniveaus hier toch nog fors kunnen zijn door de omliggende wegen, is de beleving van het park heel gunstig. Mensen verblijven er voor de rust, tijdens de pauze van het werk of met vrienden op een mooie zomerse dag. De kwaliteit van het park compenseert voor de forse geluidniveaus in de nabijheid. De belangrijke elementen in het park zijn de aanwezige groenstructuren en de fontein. Wanneer deze laatste in werking is, maskeert deze het wegverkeerslawaai. Beide componenten hebben daarnaast belangrijke eigenschappen op het gebied van hittestress en luchtkwaliteit. Daarnaast zijn de singels te noemen. Deze vormen een aaneengesloten watersysteem wat uiteindelijk verbinding krijgt met de Mark. De beleving van de singels is optimaal wanneer je ook daadwerkelijk onder het maaiveld gaat, dus als waterrecreant. De groene oevers en de gedempte tonen van wegverkeer geven een zeer prettig verblijfsklimaat. Er zijn plannen om de singels bereikbaar te maken voor grotere boten, o.a. via de verhoging van de Markbrug. Alhoewel dit de kans geeft voor meer mensen om de bovenbeschreven kwaliteit te benutten, moet kritisch worden bezien hoe om te gaan met bijvoorbeeld buitenboordmotoren. Naast een verminderde leefkwaliteit zorgen snelle boten ook voor verstoring van de groene oeverkwaliteiten (bijvoorbeeld broedende vogels). De balans bewaken tussen rust voor iedereen en voorkomen van een nieuwe vorm van geluidhinder zorgt voor een spanningsveld. De Merkxtuin, t Sas en het Begijnhof zijn typische voorbeelden van de verblijfkwaliteiten in de binnenstad. Vanuit de stedenbouwkundige opzet in de Middeleeuwen zijn veel van dit soort hofjes en steegjes aanwezig waar het goed toeven is. Deze ruimten zijn autovrij, zijn goed verzorgd door de eigenaren en zijn gelegen op een paar stappen afstand van de drukte van de binnenstad. Bij uitstek vertegenwoordigen deze locaties de dynamiek in de stad. Het behouden van deze parels van de stad is dan ook van levensbelang voor de gezondheid en aantrekkelijkheid voor de van de binnenstad zelf. De collega s van cultureel erfgoed zien erop toe dat bestaande locaties behouden blijven en dat potentiële parels worden ontwikkeld totdat deze ook die kwaliteit uitdragen. Het Chassépark is omstreeks 2005 opgeleverd en is ontwikkeld door het vrijkomen van een fors terrein binnen de singels. Dit gaf onvergelijkbare mogelijkheden voor ontwikkeling tot een hoogwaardige woonlocatie in de binnenstad. Het concept gaat uit van veel openbare ruimte, met slechts 25

30 beperkt autoverkeer en bovenal parkeergelegenheid ondergronds. Het gebied is dan wel ontwikkeld op basis van een hoogstedelijke dichtheid, er gaat toch een gevoel van rust van uit. Met toepasselijke evenementen wordt deze rust verder benut. De Wijkraad Stadshart/Valkenberg benoemt de Grote Markt en de Haven als specifieke locaties waar mensen voor hun rust komen. Terrasjes, Bourgondische gezelligheid en de levendigheid van een groot dorp worden als zeer aangenaam genoemd. Noordwest en Zuidwest De kwaliteiten in het noordwesten zijn in het bijzonder het groene hart in Haagse Beemden. Ook al is daar de infrabundel waar te nemen, de afwezigheid van auto s en het groene karakter geven toch een gevoel van rust. Ook Prinsenbeek kent die kwaliteit van een oud centrum waar het goed toeven is. De kwaliteiten in het zuidwesten zijn het Liesbos, Mastbos en de Krabbebossen. Dit zijn de grootste groenstructuren in het zuidwesten die door de aanwezigheid van bomen zorgen voor een goede verblijfskwaliteit. De invloed van rijkswegen doet niets aan die kwaliteit af. Ook de kleinere parken, zoals Zaartpark bezitten deze eigenschappen. In de wijk Heuvel zijn verder initiatieven aan het ontstaan die cultureel erg interessant zijn. Het toevoegen van kunst op gevels bijvoorbeeld genereert aantrekkelijkheid, wat een beetje doet denken aan Kreuzberg in Berlijn. Zuidoost en Noordoost In het algemeen is het woongenot in zuidoost van een hoog niveau; de dorpse omgeving (Ulvenhout en Bavel) of ruim opgezette wijken met veel groen (IJpelaar) geven direct kwaliteiten. Daarnaast is de openbare ruimte ook bijzonder en is er de nabijheid van bv de Galderse Meren. Bijzondere groenstructuren zijn Mastbos, het Markdal, Wolfslaar en de omgeving Bieberg waar het erg prettig verblijven is. In het noordoosten zijn diverse parels aanwezig in de vorm van vijvers, riviertjes en groenstructuren. Het Cadettencamp, de Zwarte dijk en de bossen rond Dorst zijn locaties waar mensen graag verblijven. Ook Hoge Vucht en Teteringen worden gezien als plaatsen met veel groenkwaliteit. Managementsamenvatting In dit hoofdstuk is specifiek aandacht voor de overige hinderlijke bronnen en de kwaliteiten van de stad. De geluidbronnen, maar ook de verbeterpunten staan hierin opgenomen. Naast de bronnen van hinder zijn er in Breda tal van plekken aanwezig waar het goed toeven is. Juist deze dynamiek is zeer belangrijk en bepaalt in grote mate de leefkwaliteit. Het hoofdstuk gaat specifiek in op het benoemen van deze kwaliteiten, maar ook het verbeteren en beschermen ervan. 26

31 Financiën 6 Het Ministerie van I&M stelt voor het complete project ,20 beschikbaar. Dit bedrag is vastgesteld op basis van inwoneraantal en zal in beginsel afdoende moeten zijn om in de tweede tranche de geluidkaarten en actieplannen vast te stellen. Eventueel restgeld kan ingezet worden voor een derde tranche (2017 en 2018 voor herijking van respectievelijk geluidkaarten en actieplannen) en het opstarten van daadwerkelijke maatregelen van de prioriteitenlijst in de komende 5 jaar. Met het afronden van het actieplan zijn de volgende kosten van toepassing geweest: 1. Opstellen geluidkaarten, inclusief ambtelijke uren ,- 2. Opstellen actieplannen, inclusief ambtelijke uren ,- Subtotaal ,- In het kader van nieuwe wetgeving Wet geluidhinder (Swung) zijn nieuwe wetsvoorstellen in voorbereiding. Ook zijn in 2012 de geluidproductieplafonds vastgesteld. Dit zijn de emissieplafonds voor rijks- en spoorwegen. Ambtelijk is input gegeven aan de wetgeving via de VNG-werkgroep Swung. Verder zijn door een extern adviseur de geluidproductieplafonds gecontroleerd op nauwkeurigheid. Hiervoor zijn kosten gemaakt, die worden betaald uit het budget voor de Europese Richtlijn Omgevingslawaai. De link met deze richtlijn is evident. De kosten in het kader van de nieuwe wetgeving Swung zijn: 3. Controle geluidemissieplafonds, inclusief ambtelijke uren ,- Subtotaal ,- Het ministerie vereist dat iedere 5 jaar de geluidkaarten en actieplannen worden herijkt. Hiervoor komt geen nieuw subsidiebudget beschikbaar. In het algemeen wordt geadviseerd een gedeelte van het restbudget te reserveren voor een herijkingsslag, in dit geval voor 2017/2018. Hiervoor is een kostenplaatje te verwachten van ca ,- 4. Herijking en actualisatie geluidkaarten en actieplannen ,- Subtotaal ,- Met de prioriteitenlijst scherp, kan een begin worden gemaakt met het daadwerkelijk realiseren van projecten. Hiervoor wordt het restant van het budget ingezet. Dit betreft een bedrag van ca ,- Dit bedrag wordt ingezet voor de dekking van ambtelijke uren, onderzoekskosten en daadwerkelijke sanering van prioritaire knelpunten. 27

32 28

33 Conclusies en aanbevelingen 7 In het kader van de Richtlijn Omgevingslawaai stelde het College van Burgemeester en Wethouders van de Gemeente Breda in juni 2012 een geluidkaart en tabellen vast. De tweede stap van de Richtlijn Omgevingslawaai is het vaststellen van een actieplan, met daarin opgenomen de plandrempel en knelpunten binnen de gemeentegrenzen. Het actieplan dient voor 1 juli 2013 te zijn vastgesteld. De plandrempel voor wegverkeerslawaai wordt vastgesteld op 68 db. De plandrempel voor industrielawaai bedraagt 55 db(a). De hoogte van deze plandrempels toont dezelfde ambitie als waarvan de Wet geluidhinder uitgaat. Het ambitieniveau van deze plandrempel genereert een knelpuntenlijst die de komende 5 jaar hoogstwaarschijnlijk niet volledig kan worden opgelost. Het vaststellen van een nog hogere ambitie is dan ook niet realistisch. Prioritaire maatregelen worden gekozen op basis van de knelpunten, maar ook de structuurvisie en de saneringswoningen van de A-lijst. De maatregelen zullen voornamelijk vanuit natuurlijke momenten invulling krijgen. De maatregelen worden separaat via een uitvoeringsprogramma aangeboden, waarbinnen ook de financiën worden geregeld. De maatregelen zoals beschreven in de prioriteitenlijst zijn bij voorkeur bronmaatregelen. Hierbij is het toepassen van een stiller wegdektype de meest logische variant. De rijks- en spoorwegen zijn bronnen waarvoor de Gemeente Breda geen beheerder is. Dat houdt in, dat zij geen plaats hebben in de prioriteitenlijst. Uit studie blijkt dat deze bronnen wel degelijk als hinderlijk worden ervaren. De Gemeente Breda conformeert zich aan de navolgende acties: 1. Het aansturen op een rekenmethode die de praktijksituatie voor geluidhinder, in het bijzonder de HSL, zo accuraat mogelijk benadert; 2. Vervullen van een actieve rol tussen en de bronbeheerder blijvend vervullen 3. Aandringen op verbetering van de geluidregisters die de geluidruimte voor rijksbronnen bewaken (de geluidproductieplafonds, Swung 1) Andere vaak hinderlijke geluidbronnen zoals brommers, geluidoverlast van buren en evenementen zijn geen officieel onderdeel van de Richtlijn omgevingslawaai. Dit zijn echter wél geluidbronnen waar veel last van kunnen ondervinden. Door het benoemen van deze bronnen, kan in toekomstige beleidsdocumenten, visies of aanbestedingstrajecten rekening worden gehouden met het verminderen van de geluidhinder van deze bronnen. Samenvattend zijn de onderstaande speerpunten hiervoor aanwezig: 1. Behoud en versterk de kwaliteiten in de stad Breda kent heel veel mooie, aangename locaties die tegenwicht bieden tegen de hinderlijke bronnen. Met het benoemen van deze ruimten geef je een handvat om compensatie te vinden tegen het lawaai van de stad. De gemeente probeert locaties met veel potentie verder te ontwikkelen. 2. Geef instrumenten om zelf aan de slag te gaan met verbeteren van de leefkwaliteit In een gebied waar veel mensen bij elkaar zijn, en waar de welvaart hoog is, zal er altijd sprake zijn van geluidoverlast. Dat kan zijn door wegverkeer, maar ook brommers etc. Waar de gemeente geen maatregelen kan nemen, is dat in sommige gevallen wel een optie voor de zelf. Bijvoorbeeld door toepassing van afschermen van de geluidbronnen op het eigen terrein. In het land zijn hier goede voorbeelden van, de Gemeente Breda biedt aan hierin te ondersteunen. 29

34 3. Wees kritisch op aanbestedingsprocedures met voertuigen De gemeente heeft een voorbeeldfunctie als het gaat om duurzaamheid, zij heeft inmiddels hybride voertuigen en stillere afvalwagens in bezit. Het aspect geluid zal hier meer nadrukkelijk een plaats in krijgen, zodat de voorbeeldfunctie verder wordt uitgedragen. Ook de OV-concessie hoort daarin thuis. Het budget voor het actieplan is toereikend om het beleidsdocument vast te stellen en om een herijking te realiseren. Er blijft ca ,- om maatregelen door te kunnen voeren. Na vrijgave van het ontwerpactieplan door het college van burgemeester en wethouders, wordt het ontwerpactieplan ter inzage gelegd, voor de gemeenteraad en burgers. Op dit actieplan kunnen zienswijzen worden ingediend. De zienswijzen en de reacties worden in het definitieve actieplan opgenomen. Op het actieplan is geen bezwaar of beroep mogelijk. 30

35 Bijlagen bij ontwerpactieplan Geluid B 31

36 32

37 Bijlage 1 1 Rapportage gehinderden en slaapverstoorden t.b.v. gemeenten Geluidbelastingklassen: VL, RL, IL en LL Opmerkingen Geluidbelasting bij woningen minimaal: Invoer niet afronden: Overige geluidgevoelige bestemmingen: 55 db Lden; 50 db Lnight aantal woningen, aantal andere geluidgevoelige gebouwen en aantal geluidgevoelige terreinen deze worden niet meegenomen in de bepaling van aantal (ernstig) gehinderden. *) bron: Regeling Omgevingslawaai. **) bron: Position Paper (EU ) on dose response relationships between transportation noise and annoyance. ***) bron: Position Paper (EU ) on dose-effect relationships for night time noise. > Wegverkeerslawaai Stedelijke wegen overige geluidgevoelige bestemmingen Lden [db] aantal woningen aantal afgerond op honderdtallen aantal gehinderden * obv niet afgerond aantal aantal ernstig gehinderden * obv niet afgerond aantal aantal andere geluidgevoelige gebouwen geluidgevoelige terreinen woningen voorzien van extra geluidwering > overige geluidgevoelige bestemmingen Lnight [db] aantal woningen aantal afgerond op honderdtallen aantal ernstig slaapgestoorden *** obv niet afgerond aantal aantal andere geluidgevoelige gebouwen geluidgevoelige terreinen woningen voorzien van extra geluidwering >

38 > Wegverkeerslawaai Provinciale wegen overige geluidgevoelige bestemmingen Lden [db] aantal woningen aantal afgerond op honderdtallen aantal gehinderden * obv niet afgerond aantal aantal ernstig gehinderden * obv niet afgerond aantal aantal andere geluidgevoelige gebouwen geluidgevoelige terreinen woningen voorzien van extra geluidwering > overige geluidgevoelige bestemmingen Lnight [db] aantal woningen aantal afgerond op honderdtallen aantal ernstig slaapgestoorden *** obv niet afgerond aantal aantal andere geluidgevoelige gebouwen geluidgevoelige terreinen woningen voorzien van extra geluidwering > > Wegverkeerslawaai Rijkswegen overige geluidgevoelige bestemmingen Lden [db] aantal woningen aantal afgerond op honderdtallen aantal gehinderden * obv niet afgerond aantal aantal ernstig gehinderden * obv niet afgerond aantal aantal andere geluidgevoelige gebouwen geluidgevoelige terreinen woningen voorzien van extra geluidwering > overige geluidgevoelige bestemmingen Lnight [db] aantal woningen aantal afgerond op honderdtallen aantal ernstig slaapgestoorden *** obv niet afgerond aantal aantal andere geluidgevoelige gebouwen geluidgevoelige terreinen woningen voorzien van extra geluidwering >

39 > Wegverkeerslawaai Totaal overige geluidgevoelige bestemmingen Lden [db] aantal woningen aantal afgerond op honderdtallen aantal gehinderden * obv niet afgerond aantal aantal ernstig gehinderden * obv niet afgerond aantal aantal andere geluidgevoelige gebouwen geluidgevoelige terreinen woningen voorzien van extra geluidwering > overige geluidgevoelige bestemmingen Lnight [db] aantal woningen aantal afgerond op honderdtallen aantal ernstig slaapgestoorden *** obv niet afgerond aantal aantal andere geluidgevoelige gebouwen geluidgevoelige terreinen woningen voorzien van extra geluidwering > > Railverkeerslawaai overige geluidgevoelige bestemmingen Lden [db] aantal woningen aantal afgerond op honderdtallen aantal gehinderden * obv niet afgerond aantal aantal ernstig gehinderden * obv niet afgerond aantal aantal andere geluidgevoelige gebouwen geluidgevoelige terreinen woningen voorzien van extra geluidwering > overige geluidgevoelige bestemmingen Lnight [db] aantal woningen aantal afgerond op honderdtallen aantal ernstig slaapgestoorden *** obv niet afgerond aantal aantal andere geluidgevoelige gebouwen geluidgevoelige terreinen woningen voorzien van extra geluidwering >

40 > Industrielawaai overige geluidgevoelige bestemmingen Lden [db] aantal woningen aantal afgerond op honderdtallen aantal gehinderden * obv niet afgerond aantal aantal ernstig gehinderden * obv niet afgerond aantal aantal andere geluidgevoelige gebouwen geluidgevoelige terreinen woningen voorzien van extra geluidwering > overige geluidgevoelige bestemmingen Lnight [db] aantal woningen aantal afgerond op honderdtallen aantal ernstig slaapgestoorden *** obv niet afgerond aantal aantal andere geluidgevoelige gebouwen geluidgevoelige terreinen woningen voorzien van extra geluidwering > > Luchtvaartlawaai overige geluidgevoelige bestemmingen Lden [db] aantal woningen aantal afgerond op honderdtallen aantal gehinderden * obv niet afgerond aantal aantal ernstig gehinderden ** obv niet afgerond aantal aantal andere geluidgevoelige gebouwen geluidgevoelige terreinen woningen voorzien van extra geluidwering > overige geluidgevoelige bestemmingen Lnight [db] aantal woningen aantal afgerond op honderdtallen aantal ernstig slaapgestoorden *** obv niet afgerond aantal aantal andere geluidgevoelige gebouwen geluidgevoelige terreinen woningen voorzien van extra geluidwering >

41 Bijlage 1b 1b Vertaling gehinderden >68 db Wegverkeerslawaai Stedelijke wegen aantal woningen aantal afgerond op honderdtallen aantal gehinderden * obv niet afgerond aantal aantal ernstig gehinderden Lden [db] Plandrempel >

42 38

43 Bijlage 2 2 Hoofdstructuur autoverkeer 39

44 40

45 Bijlage 3 3 Overzicht stille wegdekken 41

46 42

47 Bijlage 4 4 Overzicht A-lijstwoningen Omschrijving Aantal woningen Rijsbergseweg 17 Oud-weigeraars diverse locaties 12 Mastbosstraat 7 Ulvenhoutselaan 7 Julianalaan 1 Oude Vest 12 Haagweg 71 Totalen 127 woningen 43

48 Onderhoudsprogramma 2013 Antwerpenstraat Backer en Ruebweg Donkpad Graaf hendrik III laan Heikantsestraat Hoeveneind Kapittelweg Meerberg Moerstraat Molenstraat Posthoorn Paradijspad Pr. Alexanderlaan Rijnauwenstraat Tervurenstraat Tilburgseweg Trompenburgstraat Vervierstraat Wethouder Romboutstraat 44

49 Bijlage 5 5 Voorlopig onderhoudsprogramma Classificatie E2 en E3 schade oneffenheden, dwarsonvlakheid en scheuren Projecten Wijk lengte bestrating 2014 >70p 2015 >60p 2016 >55p 2017 >50p 2018 >45p Opmerkingen 1 Aalstsraat Biesdonk 500 m rijbaan KLO(E1) 2 Anderlechtstraat Biesdonk 200 m rijbaan KLO (E3) 3 Backer en Ruebweg Emer 750 m rijbaan P 4 Bagvensestraat (buitengebied) Liesbos 300 m rijbaan KLO(E2) doodlopende straat 5 Baronielaan Zandberg 500 m rijbaan 60p 6 Bastenakenstraat Biesdonk 100 m rijbaan KLO (E3) 7 Bavelselaan Overakker 500 m klinkers X 8 Biesdonkweg Biesdonk 500 m rijbaan 60 p 9 Bischopshoeve Heusdenhout 650 m rijbaan KLO(E2) 10 Boeimeersingel Boeimeer 300 m G.red rijb 65 p 11 Bosdaldreef (buitengebied) buitengeb Prinsenb 800 m rijbaan KLO (E3) 12 Bouvignelaan Mastbos 500 m fietspad KLO(E3) 13 Burgstedreef Haagse Beemden 250 m rijbaan KLO(E3) 14 Crogtdijk Belcrum 200 m rijbaan P 15 Deinzestraat Wisselaar 450 m rijbaan KLO (E1) 16 Dr. Batenburglaan Ruitersbos 200 m rijbaan KLO(E3) doodlopend 17 Elzenburgstraat (buitengebied) Effen Rith 400 m rijbaan KLO(E2) Is deze straat van ons? 18 Elzenpad Kesteren 150 m fietspad KLO(E1) 19 Emerpad Emer 350 m fietspad KLO(E3) 20 Emerparklaan Haagse Beemden 700 m rijbaan 60p 21 Flierstraat Heuvel 500 m klinkers X 22 Galderseweg Mastbos 1000 m fietspad KLO(E3) 23 Gilzeweg Bavel 600 m rijbaan 60p 24 Hasseltstraat Biesdonk 400 m rijbaan KLO (E1) 25 Hazeldonk bedrijventerrein Hazeldonk 900 m rijbaan KLO(E3) 26 Heerbaan Heusdenhout 550 m rijbaan p 27 Heiakkerpad Overa 200 m rijbaan KLO(E3) 28 Heilaarstraat Heilaar 1000 m rijbaan KLO(E3) 29 Heistraat (buitengebied) Mastbos 500 m rijbaan KLO (E2) 30 Heusdenhoutsestraat Heusdenhout 900 m rijbaan 60p 31 Heuvelplein Princenhage 400 m rijbaan 70p 32 Julianalaan Boeimeer 600 m rijbaan 75p 33 Kluisstraat (buitengebied) Haagse Beemden 1000 m rijbaan KLO(E2) 34 Koele Mei Doornbos 420 m rijbaan KLO(E2) 35 Kortrijkstraat Biesdonk 300 m rijbaan KLO(E3) 45

50 Classificatie E2 en E3 schade oneffenheden, dwarsonvlakheid en scheuren Projecten Wijk lengte bestrating 2014 >70p 2015 >60p 2016 >55p 2017 >50p 2018 >45p Opmerkingen 36 Langeweg (buitengebied) buitengeb Prinsenb 450 m rijbaan Kan ik niet vinden op de kaart 37 Liesdreef (buitengebied) Liesbos 860 m rijbaan KLO(E1) 38 Lijndonkseweg (buitengebied) Buitengeb Bavel 200 m rijbaan KLO(E2) 39 Lokerenstraat Biesdonk 200 m rijbaan KLO(E2) 40 Mastbosstraat Heuvel 200 m fietspad KLO(E2) 41 Mastdreef (buitengebied) Effen Rith 900 m rijbaan KLO(E2) 42 Merksemstraat Biesdonk 400 m rijbaan KLO(E2) 43 Moerdijkse postbaan (buitengebied) 44 Nieuw Ginnekensebaan (buitengeb.) Liesbos 1700 m rijbaan KLO (E3) Zit half op grens van Gem Etten Leur Hazeldonk 200 m rijbaan KLO(E2) 45 Nieuw Kadijk Teteringen 750 m rijbaan P 46 Nieuwe Kadijk/Doornbosl Doornbos kruispunt P 47 Nieuwe Kadijk/Kapitelweg Doornbos kruispunt P 48 NieuwVeerweg (buitengebied) Prinsenbeek 750 m rijbaan KLO(E3) Langs rijden!!!! 49 Oostmallestraat Biesdonk 300 m rijbaan KLO(E2) 50 Oranjesingel Linie 300 m G.red rijb 60p 51 Oude Molenweg Liesbos 150 m rijbaan KLO(E2) 52 Oude Rijsbergsebaan (buitengeb.) Effen Rith 500 m rijbaan KLO(E3) 53 Oudlandstraat (buitengebied) Effen Rith 300 m rijbaan KLO(E2) 54 Overemer Emer 200 m rijbaan 50p 55 Ramshoorn Emer 300 m rijbaan KLO (E2) 56 Rietdijk Haagse Beemden 1300 m rijbaan Overleg met Waterschap 57 Rijsbergsebaan Mastbos 250 m rijbaan KLO(E3) 58 Rijsbergseweg parallelweg kant bgeb Effen Rith 700 m rijbaan KLO (E3) 59 Rithsestraat Effen Rith 600 m rijbaan KLO (E3) 60 Ruitersboslaan Ruitersbos 700 m rijbaan 60p 61 Schapenweide Emer 400 m rijbaan 60p 62 Sprundelsebaan (buitengebied) Liesbos 1250 m rijbaan KLO (E3) 63 Terheijdenseweg Belcrum 700 m G.red rijb 95p 46

51 Classificatie E2 en E3 schade oneffenheden, dwarsonvlakheid en scheuren Projecten Wijk lengte bestrating 2014 >70p 2015 >60p 2016 >55p 2017 >50p 2018 >45p Opmerkingen 64 Tilburgseweg Heusdenhout 1100 m G.red rijb 105p Klopt dit????? 65 Tramsingel Tuinzigt 600 m rijbaan 75p 66 Turnhoutsestraat Biesdonk 500 m rijbaan KLO(E3) 67 Tweegelandebrugweg (buitengeb.) Effen Rith 650 m rijbaan KLO(E2) 68 Ukkelstraat Biesdonk 175 m rijbaan KLO(E2) 69 Vaareindseweg (buitengebied) Liesbos 250 m rijbaan KLO(E3) Gelijktijdig met de Westrikseweg 70 Verdilaan Ruitersbos 250 m rijbaan KLO(E1) 71 Vierlingstraat Geeren 450 m rijbaan KLO(E2) 72 Vincent van Goghstraat Haagpoort 500 m rijbaan 70p 73 Vilvoordestraat Biesdonk 100 m rijbaan KLO(E2) 74 Vogelbos Prinsenbeek 500 m rijbaan KLO (E1) 75 Werftseweg (buitengebied) Haagse Beemden 800 m rijbaan KLO(E2) In overleg met waterschap? 76 Westerhagelaan Heksenwiel 160 m rijbaan 65p Klopt dit? 77 Westerparklaan Westerpark 900 m G.red rijb 80p 78 Westrikseweg Liesbos 400 m rijbaan KLO(E3) Gelijjktijdig met de Vaareindseweg 79 Wieringenstraat Brabantpark 400 m rijbaan KLO(E2) 80 Willebroekstraat Wisselaar 200 m rijbaan KLO(E1) 81 Willem van Oranjelaan Ruitersbos 500 m rijbaan 60p 82 Wilrijkstraat Wisselaar 250 m rijbaan KLO(E2) 83 Wuustwezelstraat Wisselaar 300 m rijbaan KLO(E1) 84 Zorgvlietstraat Ypelaar 450 m rijbaan 70 p 85 Zustersveld Doornbos 300 m rijbaan KLO(E2) 86 Zwijnsbergenstraat Overakker 300 m rijbaan 60p per jaar totaal m1 verharding vervangen Klein onderhoud Midden klein ondh 5.65 km km km Per jaar totaal m1 verharding vervangen groot onderhoud Groot onderh asf 3.00 km km km Groot onderh open best km Totaal 8.65 km km km 47

52 48

53 Bijlage 6 6 Knelpuntenlijst n.a.v. plandrempel Weg Haagweg Segment Dijklaan en Tramsingel Aantal mensen >plandrempel ca. 35 personen Oplossingsrichting Afdwingen 30 km/h Klinkerbestrating in keperverband Netto effect 3 db reductie, afvoeren woningen A-lijst, klachten over onderhoudsstaat weg opvolgen, ambities in omgeving Ingenhouszplein verder vormgeven (veiligheid, uitstraling) Bovenaanzicht: Weg Fellenoordstraat Segment Nieuwe Haagdijk en Sluisstraat Aantal mensen >plandrempel ca. 41 personen Oplossingsrichting Toepassen dunne deklaag Fellenoordstraat Invoeren 30 km/h-gebied voor Haagdijk Netto effect 3 db reductie. Woningen gebouwd in periode na totstandkoming Wet geluidhinder, al voorzien van o.a. suskasten Bovenaanzicht: 49

54 Weg Segment Aantal mensen >plandrempel Oplossingsrichting Netto effect Bovenaanzicht: Vincent van Goghstraat Oranjeboomstraat en Pieter Brueghelstraat ca. 5 personen Toepassen dunne deklaag 3 db reductie. Woningen al gesaneerd in kader van A-lijst (ISV-budget) Weg Segment Aantal mensen >plandrempel Oplossingsrichting Netto effect Bovenaanzicht: Markendaalseweg Karnemelkstraat en Fellenoordstraat ca. 48 personen Wijziging wegdekverharding (klinkers --> asfalt) 5 db reductie, wijziging uitstraling door asfalt. 50

55 Weg Segment Aantal mensen >plandrempel Oplossingsrichting Netto effect Bovenaanzicht: Boeimeersingel / Wilhelminasingel Nieuwenhuyzenstraat en Vierwindenstraat ca. 25 personen Wijziging wegdekverharding (asfalt --> reducerend asfalt) 3 db reductie, opvullen segment met deze asfaltverharding (ten westen en oosten reeds voorzien) Weg Segment Aantal mensen >plandrempel Oplossingsrichting Netto effect Bovenaanzicht: Fatimastraat ter hoogte van Viveslaan ca. 12 personen Dunne deklaag 3 db reductie 51

56 Weg Segment Aantal mensen >plandrempel Oplossingsrichting Netto effect Bovenaanzicht: Ginnekenweg / Raadhuisstraat Ginnekenmarkt / Viandenlaan ca. 64 personen Vervanging klinkers door asfalt 5 db reductie, wijziging uitstraling door asfalt. Weg Segment Aantal mensen >plandrempel Oplossingsrichting Netto effect Bovenaanzicht: Dorpstraat Ulvenhout Grimhuijsenstraat Mgr. Van Hooijdonkstraat ca. 41 personen Vervanging klinkers door asfalt 5 db reductie, wijziging uitstraling door asfalt. 52

57 Weg Segment Aantal mensen >plandrempel Oplossingsrichting Netto effect Bovenaanzicht: Molenstraat Ulvenhout Grimhuijsenstraat Mgr. Van Hooijdonkstraat ca. 3 personen Dunne deklaag in plaats van asfalt 3 db reductie Weg Segment Aantal mensen >plandrempel Oplossingsrichting Netto effect Bovenaanzicht: Woestenbergseweg Bavel nabij Knooppunt St Annabosch ca. 3 personen Realisatie aarden wal 2-8 db reductie, verbetering leefkwaliteit van kern Bavel 53

58 Weg Segment Aantal mensen >plandrempel Oplossingsrichting Netto effect Bovenaanzicht: Tilburgseweg nabij Afrit 16 op Rijksweg A27 ca. 3 personen Realisatie scherm beperkt; aanwezigheid grote lawaaimaker op naastgelegen terrein zorgt voor cumulatie Weg Segment Aantal mensen >plandrempel Oplossingsrichting Netto effect Bovenaanzicht: Rijsbergseweg Effen [overgang van gemeentelijk naar provinciaal] ca. 12 personen geen, provinciale weg 54

59 Weg Segment Aantal mensen >plandrempel Oplossingsrichting Netto effect Bovenaanzicht: Liesboslaan nabij gemeentegrens ca. 100 personen geen De locatie is geluidbelast door Rijksweg, ministerie is hiervoor verantwoordelijk. Daarnaast is bestemmingsplan gewijzigd, waardoor situatie voldoet aan binnenniveaus Weg Segment Aantal mensen >plandrempel Oplossingsrichting Netto effect Bovenaanzicht: Mr. Bierensweg kruising Overbroek ca. 5 personen regulier asfalt op Overbroek De locatie is geluidbelast door Overbroek, Backer en Ruebweg en de Mr. Bierensweg. Vervanging van klinkers op Overbroek voor dicht asfalt beton is een mogelijkheid. 55