Jaarrekening / Stichting Katholiek Onderwijs West-Friesland te Wognum JAARVERSLAG P a g i n a 1 85

Transcriptie

1 JAARVERSLAG 2016 P a g i n a 1 85

2 Inhoudsopgave Bestuursverslag 3 Algemene instellingsgegevens 5 Financiën 26 Intern toezicht 39 Continuïteitsparagraaf 45 Pagina Jaarrekening 51 Grondslagen van waardering en resultaatbepaling 52 Balans per 31 december 2016, vergelijkende cijfers per 31 december Staat van baten en lasten 2016, vergelijkende cijfers Kasstroomoverzicht 2016, vergelijkende cijfers Toelichting op de te onderscheiden posten van de balans 62 Verantwoording subsidies 68 Toelichting op de te onderscheiden posten van de staat van baten en lasten 69 Verbonden partijen 74 Wet normering bezoldiging topfunctionarissen 75 Niet uit balans blijkende verplichtingen 77 Gebeurtenissen na balansdatum 78 Ondertekening bestuur / RvT 79 Bijlagen 80 Gegevens over de rechtspersoon 81 OCW bijlage 82 Specificatie additionele aanvragen 83 P a g i n a 2 85

3 Bestuursverslag 2016 Stichting Katholiek Onderwijs West-Friesland Kerkstraat AM Wognum P a g i n a 3 85

4 Inhoud 1. ALGEMENE INSTELLINGSGEGEVENS Inleiding Jaarrekening Doelstelling van de organisatie (Missie en Visie) Kernactiviteiten Juridische structuur Bestuurssamenstelling Raad van Toezicht Organisatiestructuur SKO West-Friesland en personele bezetting CvB en ondersteuning Directie Organisatie medezeggenschap Besturingsfilosofie Bekostigingsgrondslag Strategisch beleid Personeel Personeelsmutaties Personeelsontwikkeling Ziekteverzuim Resultaten van ons onderwijs Inspectierapporten Eindtoets Basisonderwijs 2016 en Onderwijskundige ontwikkelingen Ontwikkelingen in het kader van interne en externe kwaliteitszorg Samenwerking Governance Klachten Bezoldiging bestuurders en toezichthouders Huisvesting FINANCIEN Financiële positie op balansdatum Toelichting op de balans Resultaat Analyse realisatie/begroting huidig jaar versus realisatie voorgaand jaar Eigen vermogen Voorzieningen Investeringen en financieringsbeleid Treasury-verslag Financiële positie / Ken- en stuurgetallen Exploitatie Kasstroomoverzicht Liquide middelen De grondslagen voor waardering en resultaatbepaling Materiële vaste activa Risico s INTERN TOEZICHT Raad van Toezicht P a g i n a 4 85

5 3.2 Intern toezicht Horizontale verantwoording CONTINUITEITSPARAGRAAF bijlage P a g i n a 5 85

6 Jaarrekening 2016 BESTUURSVERSLAG STICHTING KATHOLIEK ONDERWIJS WEST-FRIESLAND 1. ALGEMENE INSTELLINGSGEGEVENS 1.1 Inleiding Het College van Bestuur (CvB) van de Stichting Katholiek Onderwijs West-Friesland biedt u hierbij het bestuursverslag 2016 aan, zoals bedoeld in de WPO. Dit verslag geeft inzicht in de activiteiten en samenstelling van de stichting. Ook geeft het verslag informatie over het gevoerde beleid, behaalde resultaten en belangrijke toekomstige ontwikkelingen. Het CvB van Stichting Katholiek Onderwijs West-Friesland hecht er waarde aan, door het opstellen van een dergelijk verslag, verantwoording af te leggen aan alle rechtstreeks betrokkenen. Het CvB beperkt zich in dit verslag daarom niet tot wat de regelgeving over een dergelijk verslag voorschrijft, maar gaat, waar nodig, wat dieper in op enkele onderwerpen. Dit komt de informatiewaarde van het verslag ten goede en stelt de lezer in staat om zich een oordeel te vormen over wat door Stichting Katholiek Onderwijs West-Friesland in het kalenderjaar 2016 is ondernomen en bereikt. Het College van Bestuur van SKO West-Friesland Hans Vermeulen Rob Niehe a.i. 1.2 Jaarrekening De jaarrekening 2016 van de Stichting Katholiek Onderwijs West-Friesland is in eigen beheer opgesteld. De jaarrekening is gecontroleerd door het accountantskantoor Deloitte. 1.3 Doelstelling van de organisatie (Missie en Visie) De missie en visie van Stichting Katholiek Onderwijs West-Friesland is in 2014 ontwikkeld, en in 2015 vastgesteld. De visie luidt: Stichting Katholiek Onderwijs West-Friesland is een dynamische organisatie, die zich ten doel stelt met competente inspirerende leerkrachten uit ieder kind het beste te halen. Kernwaarden hierbij zijn: Kwaliteit; Ontwikkeling; Samenwerking; Passie en Respect. Onze missie Samen inspirerend lerend de toekomst in vormt hiervoor de basis. 1.4 Kernactiviteiten De Stichting Katholiek Onderwijs West-Friesland is het bevoegd gezag, met bestuursnummer 75375, van de 23 basisscholen die gelegen zijn in de gemeenten Enkhuizen, Opmeer, Medemblik en Koggenland. Zij heeft tot P a g i n a 6 85

7 Jaarrekening 2016 taak het leveren van onderwijs van een goede kwaliteit binnen de gestelde wettelijke kaders voor kinderen van 4 tot en met 12 jaar op de basisscholen die onder haar verantwoordelijkheid vallen. De scholen zijn gehuisvest in 23 schoolgebouwen. De kleinste school telt 41 leerlingen en de grootste 428. De volgende scholen vallen onder de stichting: Brinnummer De Hoeksteen Jozefschool St. Nicolaas De Caegh Gerardus Majella De Schelp Bavo De Overhaal St. Lidwina St. Jozef Petrus Canisius St. Bernadette Jozef en Maria Pancratius Maria Bernadette St. Hieronymus De Bangert St. Bonifatius De Ark St. Werenfridus Jozef St. Wulfram t Ruimteschip 1.5 Enkhuizen Medemblik Nibbixwoud Obdam Onderdijk Wervershoof Ursem Avenhorn Zwaagdijk-West Zwaagdijk-Oost De Weere Zuidermeer Spierdijk Enkhuizen Medemblik Wognum Andijk Spanbroek Hensbroek Wervershoof De Goorn Hoogwoud Opmeer 04YU 05CS 05CX 05IF 05JZ 06LF 06MD 06OA 06TH 06TM 07AO 07AP 07BI 06QF 07RY 07TA 07TC 07VI 07WM 08MY 08OM 09AK 09XJ Juridische structuur De rechtspersoon van het bevoegd gezag is een Stichting. De Stichting Katholiek Onderwijs West-Friesland is ingeschreven bij de Kamer van Koophandel Noordwest-Holland onder dossiernummer Tot was Stichting Katholiek onderwijs West-Friesland dochter van Stichting Katholiek onderwijs WestFriesland 2. Per is Stichting Katholiek Onderwijs West-Friesland 2 ontbonden en gefuseerd met Stichting Katholiek onderwijs West-Friesland. 1.6 Bestuurssamenstelling Het bestuur wordt gevormd door het College van Bestuur. De Raad van Toezicht ziet toe op het CvB. De samenstelling van het bestuur van Stichting Katholiek Onderwijs West Friesland is: Voorzitter CvB : De heer J.M.H.C. Vermeulen Vicevoorzitter CvB : De heer J. Graansma Vanaf mei 2016 is de vicevoorzitter wegens ziekte afwezig. In september 2016 is de heer R.B.F. Niehe benoemd als vicevoorzitter CvB a.i.. P a g i n a 7 85

8 Jaarrekening Raad van Toezicht De samenstelling van de Raad van Toezicht van SKO West Friesland is: Voorzitter Lid Lid Lid Lid : De heer J.P.A.J. Ursem : De heer J.P.M. Bakker : De heer A.B.M. Gieling : Mevrouw K.B. Water : Mevrouw N.G. Dieleman (lid vanaf ) De zittingsperiode van een lid van de Raad van Toezicht bedraagt maximaal vier jaar. De leden kunnen maximaal één keer worden herbenoemd in hun functie. De Raad van Toezicht bestaat uit tenminste 3 en ten hoogste 7 personen. Gedurende het verslagjaar bestond de Raad van Toezicht uit 5 personen. 1.8 Organisatiestructuur SKO West-Friesland en personele bezetting In het kader van de scheiding tussen toezicht en bestuur is gekozen voor een model met een Raad van Toezicht en een College van Bestuur. Het organisatiemodel is als volgt: Raad van Toezicht communicatie lijn SKO West-Friesland College van Bestuur functionele lijn Bestuurs kantoor kantoor SKO West-Friesland Stichting Katholiek Onderwijs West-Friesland School a School b School c School d School e School f MZR a aaaa MZR b MZR c MZR d MZR e MZR f MZR a MZR b a GMR SKO West-Friesland P a g i n a 8 85

9 Jaarrekening CvB en ondersteuning Het CvB is het bevoegd gezag van de stichting en is daarmee eindverantwoordelijk. In de portefeuille van de heer Vermeulen zit Onderwijs, kwaliteit en personeel, in de portefeuille van de heer Graansma zit financiën en huisvesting, ICT en PR. Vanaf 1 januari 2016 voert SKO West-Friesland haar eigen financiële- en personele administratie. De salarisadministratie is per uitbesteed aan Salure. Zij voert de salarisadministratie uit in het administratiepakket van SKO West-Friesland. Op het bestuurskantoor zijn 2 beleidsmedewerkers met control taken, 3 stafmedewerkers, 4 administratieve krachten en 1 ICT technisch beheer, aangesteld ter ondersteuning van het College van Bestuur en de directeuren van de scholen. Voor de begeleiding van nieuwe leerkrachten zijn 4 opleiders in de school aangesteld (samen wtf 1,2). Het bestuurskantoor is gevestigd in Wognum. Deze centraal gelegen locatie biedt ook mogelijkheden voor opleiding en training van werknemers. Voor beheer en onderhoud wordt een stafmedewerker ingehuurd vanuit een collega stichting Directie De schoolleiders zijn integraal verantwoordelijk voor hun eigen schoolorganisatie: School De Hoeksteen Jozefschool St. Nicolaas De Caegh Gerardus Majella De Schelp Bavo De Overhaal St. Lidwina St. Jozef Petrus Canisius St. Bernadette Jozef en Maria Pancratius Maria Bernadette St. Hieronymus De Bangert St. Bonifatius De Ark St. Werenfridus Jozef St. Wulfram Ruimteschip Directeur mevr. J. Floris / mevr. M. Vollebregt dhr. J. Bouwman mevr. F. Zijlema dhr. F. Knijn, per dhr P. Lakeman dhr. K. Schintz mevr. D. Davidzon / mevr. E. Smit mevr. S. Kuin-Kossen mevr. M. Boven mevr. M. Ouwehand-Duijn, per mevr.l. Blok (a.i.) mevr. J. Schooneman dhr. P. Van der Neut waarnemend. Per dhr. F. Knijn mevr. M. Ouwehand-Duijn, per mevr. M. Boven mevr. A. Groot mevr. L. Blok / dhr. J. van Uden dhr. B. Rosa Bian mevr. C. Den Hartog mevr. A. Bonnema dhr. R. Swart dhr. F. Knijn dhr. F. van Doorn mevr. J. van Rooijen, per mevr. M. Ouwehand-Duijn mevr. J. Heinis dhr. R. Swart P a g i n a 9 85

10 1.11 Organisatie medezeggenschap Alle scholen hebben een medezeggenschapsraad (MR). Op stichtingsniveau is tevens een gemeenschappelijke medezeggenschapsraad (GMR) gevormd, zodat ook voor school overstijgende onderwerpen een platform is voor het uitoefenen van medezeggenschap door ouders en personeel. Elke school is afgevaardigd door een ouder of personeelslid in de GMR. In totaal zijn er 23 leden met gelijkelijke verdeling ouder en personeel Besturingsfilosofie Het CvB stelt het beleid vast, is eindverantwoordelijk en legt over haar werkzaamheden verantwoording af aan de RvT. Het CvB draagt zorg voor het proces van beleidsvoorbereiding, beleidsevaluatie en controle. De directeur van de school is integraal verantwoordelijk voor de uitvoering van het vastgestelde beleid op schoolniveau. In het document Mandaatbesluit directies SKO West-Friesland staat beschreven welk mandaat het CvB heeft verleend aan de directeuren van de afzonderlijke scholen, voor zover deze betrekking heeft op de eigen school. In het document Taken en bevoegdheden van SKO West Friesland is vastgesteld op welke wijze de taken en bevoegdheden zijn verdeeld binnen de RvT, het CvB en de directies. Het CvB stuurt vanuit het principe dat verantwoordelijkheden zo laag mogelijk in de organisatie worden neergelegd. Het CvB heeft daarin een initiërende, stimulerende en ontwikkelende rol. Uit het oogpunt van een adequaat en financieel management worden de liquiditeiten centraal beheerd. Alleen een klein deel van de gelden wordt decentraal beheerd op de school voor die zaken welke onmiddellijk om een contante betaling vraagt: de kleine kas. De budgettoedeling ten behoeve van de exploitatielasten vindt op centraal- en decentraal niveau plaats. Dit ligt vast in het Financieel Kader SKO West-Friesland. De vrijwillige ouderbijdragen zijn ondergebracht bij de ouderverenigingen en Stichting Vrienden van De Gouw Bekostigingsgrondslag Het aantal leerlingen op 1 oktober vormt de grondslag voor de bekostiging. Eventueel kan door middel van een groeitelling op bestuursniveau aanvullende bekostiging worden toegekend als het totaal aantal leerlingen volgens daartoe vastgestelde normen is toegenomen. Er hebben gedurende het kalenderjaar 2016 groeitellingen plaatsgevonden en derhalve is aanvullende bekostiging ontvangen. P a g i n a 10 85

11 In onderstaand overzicht wordt het aantal leerlingen op teldatum 1 oktober 2016 vergeleken met de jaren 2015, 2014 en De Hoeksteen Jozefschool St. Nicolaas De Caegh Gerardus Majella De Schelp Bavo De Overhaal St. Lidwina St. Jozef Petrus Canisius St. Bernadette Jozef en Maria Pancratius Maria Bernadette St. Hieronymus Bangert St. Bonifatius De Ark Werenfridus Jozefschool St. Wulfram 't Ruimteschip Het leerlingenverloop van de afgelopen jaren wordt in onderstaande grafiek weergegeven. Leerlingontwikkeling SKO West-Friesland Het totale leerlingenaantal van SKO West-Friesland is de afgelopen jaren gedaald. Deze tendens is gelijk aan de krimp in de regio. Er zijn wel verschillen te constateren tussen de diverse kernen. Met name in de gemeente Opmeer, Avenhorn en Wervershoof (Werenfridus) is sprake van een flinke daling van het leerlingenaantal. P a g i n a 11 85

12 Jaarrekening Strategisch beleid In 2015 is het strategisch beleid voor de periode vastgesteld. De missie van het strategisch beleid luidt: Samen inspirerend lerend de toekomst in, de visie die wij daarbij hebben geformuleerd, luidt: SKO West-Friesland is een dynamische organisatie die met competente inspirerende leerkrachten uit ieder kind het beste haalt. De daarbij passende vastgestelde kernwaarden zijn: Kwaliteit Ontwikkeling, Respect Passie Samenwerking. Het strategisch beleid is vertaald in een vijftal doelstellingen: In 2018 worden onze missie, visie en kernwaarden beleefd en actief uitgedragen in onze eigen organisatie én ervaren door onze leerlingen en ouders en al onze samenwerkingspartners. In 2018 staat de brede ontwikkeling van het kind centraal. Wij behalen resultaten die passen bij de kenmerken van onze leerlingenpopulatie door ambitieuze doelen te stellen. In 2018 werken leerkrachten die op professionele wijze het maximale uit kinderen en zichzelf halen. In 2018 worden alle teams optimaal ondersteund en gestimuleerd door inspirerende leiders in hun ontwikkeling tot professionele leergemeenschap. In 2018 hebben wij scholen die optimaal zijn ingericht: uitdagend, veilig en modern. Het CvB werkt o.a. met de volgende instrumenten: Een meerjarenplan, waarin het beleid is vertaald naar taken en verantwoordelijkheden; Een meerjaren financieel beleidsplan, waarin het beleid vertaald is in middelen; Een jaarplan waarin de plannen met de financiële middelen is opgenomen; Een begroting per jaar, inclusief het vaststellen van de beschikbare middelen per school; Budgetvergelijkingsoverzichten, waarin tussentijds tenminste een keer per kwartaal de besteding van de budgetten wordt gevolgd (softclose); Bestuursverslag waarin verantwoording wordt afgelegd over de besteding van de middelen. In 2016 zijn de volgende punten uit het strategisch beleid uitgevoerd en/of opgepakt: Het beleid Aanname en verwijdering is aangepast en vastgesteld evenals het beleid Medicijnverstrekking. Er is gewerkt aan afstemming van beleid op het gebied van financiën en huisvesting, personeel en organisatie en onderwijs en kwaliteit. Er is een gezamenlijke Kerstmarkt georganiseerd voor alle personeelsleden van de SKO WestFriesland. Het IB-netwerk SKO West-Friesland organiseerde een drietal bijeenkomsten met als doel professionalisering door samen met en van elkaar te leren. P a g i n a 12 85

13 De werkgroep Talentcoördinatoren verzorgde een cursus (Hoog)begaafdheid voor schoolteams en/of individuele leerkrachten. De 14 opgeleide techniek instructeurs van 6 scholen hielden een bijeenkomst waarbij uitwisseling plaats vond over de ontwikkelde lessenseries over programmeren en 3D-printen voor de onder- en bovenbouw van hun school. Er is een bovenschools beleidsplan ICT vastgesteld en deze vormt het kader voor de op te stellen beleidsplannen ICT op schoolniveau. Voor de input werd een werksessie gehouden door de leden van het college van Bestuur, enkele directeuren en een aantal ict-coördinatoren. Daarnaast werden de gegevens uit de Vragenlijsten ICT op de kaart en ICT-vaardigheden van leerkrachten benut. Er is een start gemaakt met de inrichting van PLG s (professionele leergemeenschappen) /netwerken. Het gaat om een PLG Taalwerkplaats en een herstart van de PLG Wetenschap en techniek. Er werd een basiscursus tussenschoolse opvang (TSO) georganiseerd voor overblijf-medewerkers; een observatie van het overblijven maakte hier deel van uit. Opstellen van een Jaarverslag en Schoolontwikkelplan door alle scholen. Er zijn voorbereidingen getroffen om te komen tot de inrichting van de West-Friesland Academie met behulp van het Afasprogramma zodat aanbod en inschrijving digitaal kunnen plaatsvinden. De uitrol van het aanbod start in januari Er werd gestart met de uitvoering van het zgn. Deltaplan. Er zijn door medewerkers van het CPS numetingen gehouden op alle scholen. Er is vooral gekeken naar de aspecten onderwijskundig leiderschap, opbrengstgericht werken en een professionele cultuur. De ontwikkelpunten op schoolniveau zijn door directeuren verwerkt in de schoolontwik-kelplannen en bovenschools zijn acties op het terrein van professionalisering gepland. Hans Vermeulen, voorzitter van het College van Bestuur van SKO West-Friesland, gaf een presentatie aan het managementteam over de besturingsfilosofie bekeken vanuit het Rijnlands model. Er werd een werkmiddag voor directeuren georganiseerd waarin zij met behulp van een opgestelde handreiking het Sociale Veiligheidsbeleid op hun school beschreven. Er is een studiedag georganiseerd voor College van Bestuur, directeuren, intern begeleiders, leerkrachten en beleidsmedewerkers waarin input verzameld werd om te komen tot een kader Opbrengstgericht werken. Deze dag werd geleid door medewerkers van het CPS. Voor 2016 was een bedrag voor strategisch beleid begroot van ruim ,-. Bijna 70 % van dit budget is ook werkelijk besteed. P a g i n a 13 85

14 1.15 Personeel Onderstaande grafieken geven de opbouw van het personeelsbestand weer per 31 december 2016 in fte s en in percentages. Het totaal aantal fte t.o.v. 31 december 2015 is gedaald met 1,0. Opbouw personeelsbestand in FTE 24,5 30,1 Opbouw personeelsbestand in % 8,2% 10,1% 242,5 81,6% Directie OP OOP Directie OP OOP Bij SKO West-Friesland werken 464 (471 per ) personeelsleden, waarvan 24 directeuren (exclusief het CvB), 4 adjunct-directeuren, 364 leerkrachten en 72 onderwijsondersteunend personeelsleden (OOP). Vier directeuren zijn verantwoordelijk voor twee scholen en 3 scholen hebben een meerhoofdige schoolleiding. Het aantal leerkrachten is inclusief de leerkrachten die in de vervangingspool zijn aangesteld. Onderstaande grafiek geeft de opbouw van het personeelsbestand weer per 31 december 2016 in aantallen, verdeeld naar leeftijd en geslacht. De gemiddelde gewogen leeftijd (GGL) van West-Friesland per is 41,05. Ten opzichte van 2015 is de GGL iets gedaald ( = 41,83). De landelijke GGL is lager, nl. 40,4. Aantal medewerkers naar leeftijdscategorie/geslacht Leeftijdscategorie 15>24 25>34 35>44 45>54 55>64 >65 Totaal Mannen Vrouwen >24 Medewerkers naar leeftijd/geslacht 25>34 35>44 45>54 55>64 >65 Mannen Vrouwen Aantal medewerkers per leeftijdscategorie 55>64 28% 45>54 24% >65 0% 15>24 4% 25>34 18% 35>44 26% P a g i n a 14 85

15 Binnen SKO West-Friesland is de leeftijdsopbouw redelijk verdeeld tussen de verschillende leeftijdscategorieën. De man/vrouw verdeling is verre van evenwichtig. Dit beeld komt overeen met het landelijke beeld Personeelsmutaties Binnen SKO West-Friesland zijn de directeuren verantwoordelijk voor de administratieve uitvoering van de procedure aanstelling en ontslag van leerkrachten en OOP op hun school. Sinds de invoering van het ketenbeding onder de Wet Werk en Zekerheid op 1 juli 2016, vindt de aanstelling van vervangers/invallers plaats via Driessen HRM. Aanstellings- en ontslagmutaties worden via AFAS ter accordering naar het bestuurskantoor verstuurd. In 2016 heeft SKO West-Friesland twee naheffingen van het Participatiefonds ontvangen van werknemers die na ontslag een uitkering hebben aangevraagd en ontvangen (Totale omvang naheffingen 4.500,-). Dit betreft tijdelijke medewerkers die in de formatie zijn geplaatst. In 2016 is een vijftal arbeidsovereenkomsten ontbonden, waarvan één in verband met volledig arbeidsongeschiktheid na 2 jaar ziekte. In 2016 heeft er op verschillende scholen een directeurswissel plaatsgevonden. Op de Bavoschool, de Petrus Canisius en de Jozefschool in de Goorn zijn interne directeuren benoemd, waarvan 1 uit de kweekvijver. Op de Caegh is een externe directeur benoemd. De interim directeur op de Petrus Canisiusschool heeft per 1 augustus de stichting verlaten. Het toenemende tekort aan invallers en de invoering van het ketenbeding van de Wet Werk & Zekerheid heeft er toe geleid dat er per 1 augustus 2016 een bovenschoolse vervangingspool is gecreëerd van 8 wtf Personeelsontwikkeling Het Deltaplan van de stichting is onder andere ingezet om professionalisering van medewerkers te stimuleren en een professionele cultuur te bewerkstelligen. In het kader van professionalisering is in 2016 de gesprekkencyclus vastgesteld. Het CvB heeft met de directies afgesproken dat de klassenconsultaties in het kader van de gesprekkencyclus intensiever worden uitgevoerd. De competenties voor leerkracht LA zijn in 2016 definitief vastgesteld. De competenties voor directeuren, leerkracht LB, IB en OOP worden in 2017 vastgesteld Ziekteverzuim In het strategisch beleidsplan staat dat het ziekteverzuim < 4% moet blijven. In schooljaar was het ziekteverzuimcijfer 3.25%. Dit is een lichte stijging t.o.v (3.12%) en ten opzichte van het referentiepercentage voor de sector PO 6,5% laag is te noemen. Actieve verzuimbegeleiding en het stimuleren van duurzame inzetbaarheid blijven echter belangrijke aandachtspunten. Er lijkt sprake te zijn van een lichte toename van psychisch, werk gerelateerd verzuim. Directeuren zijn verantwoordelijk voor de reintegratie en hebben rechtstreeks contact met de bedrijfsarts. De stafmedewerker P&O adviseert hen over het adequaat doorlopen van het Poortwachter traject daar dit risico s voor de stichting met zich mee kan brengen. Er is veelvuldig overleg geweest tussen directeuren en de stafmedewerker P&O over de verzuimbegeleiding zowel m.b.t. het lopende verzuim trajecten als preventief. P a g i n a 15 85

16 Jaarrekening 2016 Per waren 4 medewerkers langer dan één jaar ziek en 6 medewerkers langer dan een half jaar ziek. De verwachting is dat van deze medewerkers, 6 medewerkers binnen de 2 jaar worden beter gemeld, 2 medewerkers volgen een 2e spoor traject en zullen herplaatst worden als onderwijs assistent binnen onze stichting en van 2 medewerkers is de eindsituatie nog onzeker. Hieronder staat het verloop van het ziekteverzuim vanaf schooljaar Ziekteverzuimpercentage per schooljaar 6,00% 5,00% 4,00% 3,38% 3,12% 3,25% ,00% 2,00% 1,00% 0,00% Resultaten van ons onderwijs Inspectierapporten In 2016 is een viertal scholen bezocht door de inspectie. Het ging daarbij om twee scholen bij wie in het kader van het vierjaarlijks bezoek een onderzoekpilot gehouden werd en bij één school was sprake van een Kwaliteitsonderzoek n.a.v. risicovolle opbrengsten. Bij de twee eerstgenoemde scholen was de onderwijskwaliteit op niveau; het onderwijs bleek te voldoen aan de gestelde eisen en het eerder toegekende basisarrangement bleef gehandhaafd. De derde school zat in een traject van geïntensiveerd toezicht en daar werd een voortgangs-gesprek en vervolgens een kwaliteitsonderzoek gehouden. De inspectie besloot op basis van de ontwikkeling van de school en de gerealiseerde opbrengstverbetering een basisarrangement toe te kennen. Daarnaast stond nog een school onder geïntensiveerd toezicht vanwege een in 2015 toegekend arrangement zwakke school. Aanleiding hiervoor waren onvoldoende eindopbrengsten, terwijl 22 van de 24 beoordeelde indicatoren wel op het gewenste niveau waren. Deze school krijgt in juni 2017 een kwaliteitsonderzoek. De eindopbrengsten werden bij de 23 scholen met behulp van de Cito-eindtoets, IEP-toets of Route8 bepaald en de resultaten waren aanzienlijk beter dan in Van de 23 scholen wisten er nu 19 scholen voldoende eindopbrengsten te realiseren; het jaar ervoor waren dit er slechts 9 mede vanwege het feit dat 9 scholen toen voor het eerst aan de Cito-eindtoets meededen. De tussenopbrengsten op de kerntoetsen voldeden bij 22 van de 23 scholen aan de door de inspectie gestelde norm. P a g i n a 16 85

17 Waar de onderwijsresultaten achter bleven bij de gestelde doelen hebben deze scholen in overleg met het CvB een plan van aanpak opgesteld met daarin gerichte interventies om de opbrengsten te verbeteren. Van de 23 scholen beschikten eind scholen over een basisarrangement en was er één school zwak Eindtoets Basisonderwijs 2016 en 2015 In 2016 konden scholen zelf een keuze maken uit de Centrale eindtoets Cito, de IEP-toets of Route 8; de gemiddelde scores uit de overzichten van 2014, 2015 en 2016 zien er als volgt uit: Eindtoets Cito score 2014 score 2015 score 2016 St. Nicolaas 538,9 532,3 536,2 (Cito) De Caegh 534,8 536,2 536,2 (Cito) Bavoschool 537,0 537,4 81,0 (IEP) De Overhaal 532,6 539,7 541,4 (Cito) St. Lidwina 539,5 529,3 538,0 (Cito) Petrus Canisius 530,2 529,6 215,2 (Route8) St. Bernadette 538,4 536,0 537,0 (Cito) Jozef en Maria 535,6 539,4 535,0 (Cito) St. Hieronymus 533,6 533,4 84,1 (IEP) St. Bonifatius 535,1 534,9 532,7 (Cito) De Ark 534,8 534,0 81,6 (IEP) St. Jozefschool 530,0 530,0 199,6 (Route8) St. Wulfram 535,4 533,7 211,7 (Route8) t Ruimteschip 535,3 536,0 534,9 (Cito) De Bangert voldoende 530,6 85,0 (IEP) De Hoeksteen voldoende 531,6 195,7 (Route8) De Schelp voldoende 536,8 530,1 (Cito) Gerardus Majella voldoende 529,3 212,5 (Route8) Jozefschool M voldoende 529,5 80,8 (IEP) Maria Bernadette onvoldoende 531,9 85,3 (IEP) Pancratius voldoende 530,6 537,3 (Cito) Sint Jozef onvoldoende 533,9 75,8 (IEP) Werenfridus voldoende* 532,0 203,7 (Route8) * In 2014 werden deze eindopbrengsten beoordeeld op de gemiddelde scores voor Rekenen en Wiskunde en Begrijpend lezen groep 8 In 2014 behaalden 17 scholen voldoende eindopbrengsten en in 2015 waren dit er slechts 9. In 2016 behaalden 19 scholen voldoende eindopbrengsten. P a g i n a 17 85

18 Jaarrekening 2016 Uit een stichtingsbrede analyse van de tussen- en eindopbrengsten van de afgenomen cito-kerntoetsen in februari en juni 2016 blijkt het volgende: De resultaten voor rekenen & wiskunde in de groepen 4 en 6 liggen voor 90% van alle groepen op niveau De resultaten voor technisch lezen in de groepen 3 en 4 liggen voor 86% van alle groepen op niveau De resultaten voor begrijpend lezen in groep 6 liggen voor 52% op niveau De resultaten voor spelling (geen kerntoets) in de groepen 4 en 6 liggen voor 67 % op niveau Inmiddels hebben scholen verdere stappen gezet richting een opbrengstgerichte cultuur. Dit houdt in dat er gewerkt wordt aan de didactische vaardigheden, waarbij met name de instructie van belang is, het stellen van duidelijke doelen, meer interactief leren en werken aan eigenaarschap van zowel leerkrachten als leerlingen. Het CvB heeft aangegeven dat het behalen van de gestelde normen een ondergrens is en dat de ambitie op of boven het landelijk gemiddelde ligt Onderwijskundige ontwikkelingen Passend onderwijs De 23 scholen van SKO West-Friesland vallen onder het samenwerkingsverband De Westfriese Knoop. In dit samenwerkingsverband zijn 15 schoolbesturen en 90 scholen vertegenwoordigd en deze beslaat de regio West-Friesland. Alle scholen hebben in hun schoolondersteuningsprofiel vastgelegd welke voorzieningen en mogelijkheden zij bieden voor leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben. Aan de hand van de schoolondersteuningsprofielen beschrijft De Westfriese Knoop hoe de schoolbesturen voor een dekkend aanbod van ondersteuningsvoorzieningen in onze regio zorgen. Het resultaat hiervan is het ondersteuningsplan. In het ondersteuningsplan staan o.a. afspraken over: welke begeleiding iedere reguliere school biedt; hoe het geld voor extra ondersteuning over de scholen wordt verdeeld; wat de kwaliteit van het onderwijs aan leerlingen met extra ondersteuningsbehoeften moet zijn; hoe ouders worden geïnformeerd over wat scholen kunnen betekenen voor kinderen die extra ondersteuning of zorg nodig hebben. In 2014 is er een Ondersteuningsplanraad ingericht, dit is een speciale medezeggenschapsraad van De Westfriese Knoop waarin ouders en personeelsleden zitting nemen. Belangrijkste taak van de ondersteuningsplanraad is het beoordelen en evalueren van het ondersteuningsplan. De OPR heeft hierbij instemmingsrecht. Maar ook kan de ondersteuningsplanraad onderwerpen ter bespreking inbrengen of adviezen geven. De algemene ledenvergadering houdt toezicht op het beleid van het bestuur en op de gang van zaken binnen de vereniging. Zij kan het bestuur gevraagd en ongevraagd adviseren. De algemene ledenvergadering komt minimaal één keer per jaar bijeen. In de algemene ledenvergadering legt het bestuur de volgende zaken ter goedkeuring voor: - de jaarlijkse begroting en de meerjarenbegroting; - het ondersteuningsplan; - het jaarverslag alsmede de balans en de staat van baten en lasten, voorzien van een toelichting. P a g i n a 18 85

19 Jaarrekening 2016 Excellentie Ook in 2016 heeft de werkgroep Talentcoördinatoren de cursus Hoogbegaafdheid gegeven, deze cursus is vooral gericht op leerkrachten die werken in het basisonderwijs. Naast theoretische verdieping geven ze informatie en richtlijnen om het werken met hoogbegaafde leerlingen concreet vorm te geven. De afstemming van het leerstofaanbod en de rol van de leerkracht staan centraal. De vijf cursusmiddagen hebben de volgende thema s: Wat is (hoog)begaafdheid Signaleren Compacten en verrijken Onderpresteren en ontwikkelingsstoornissen Versnellen en vervroegde doorstroming Daarnaast adviseert de werkgroep scholen in de begeleiding van (hoog)begaafde leerlingen en aan te schaffen materialen. Tevens onderzoekt de werkgroep aan de hand van praktijkvoorbeelden hoe het onderwijs aan (hoog)begaafden het beste georganiseerd kan worden. Op basis van de resultaten van een pilot plusklas is nu een definitieve plusklas ingericht. Hierbij werden 12 plusklasleerlingen geselecteerd van 4 geografisch dicht bij elkaar gesitueerde scholen: De Ark, De Caegh, Bonifatius en t Ruimteschip. Gedurende 1 ochtend per week kregen zij een schooljaar lang een passend uitdagend aanbod. De reacties van kinderen, hun ouders en groepsleerkrachten op deze pilot waren positief. Mogelijkheden tot uitbreiding van het aantal plusklassen worden onderzocht. Iedere drie maanden geeft de werkgroep een nieuwsbrief uit met daarin informatie en tips om het onderwijs aan de doelgroep te versterken. Opleiden in de school SKO West-Friesland heeft in 2016 met zowel Inholland als de IPABO een samenwerkingsovereenkomst getekend waarin afspraken zijn vastgelegd t.a.v. het aantal studenten dat begeleid wordt op de scholen en de uitwisseling van diensten en financiën. De opleiders hebben in 2016 aantal bijeenkomsten georganiseerd: Een cursus mentor+ voor mentoren Een tweetal bijeenkomsten (februari en oktober) voor beginnende leerkrachten, LIO stagiaires en langdurige invallers met de thema s 10 minutengesprek, invallen en timemanagement. Daarnaast zijn er op die avonden intervisiegesprekken geweest, waarbij de aanwezigen ene casus konden inbrengen. Een tweetal kennismakingsavonden voor nieuwe studenten die bij SKO West-Friesland stage gingen lopen (januari en september 2016). Een LIO-beurs voor de studenten van Inholland, waarin informatie werd gegeven over de sollicitatieprocedure voor een LIO-plaats bij SKO West-Friesland. De IPABO organiseert zo n beurs zelf. De schoolopleiders zijn bij deze beurs aanwezig geweest. De jaarlijkse onderzoeksmarkt in juni, waarbij de LIO-studenten hun onderzoeken, die ook op de website van SKOWF geplaatst zullen worden, gepresenteerd hebben aan collega s, docenten, medestudenten en directeuren van de scholen. Bijna alle directeuren waren hierbij aanwezig. De opleiders hebben verder studiedagen van IPABO, Inholland, VELON en LBBB gevolgd. Twee schoolopleiders zijn in mei 2015 gestart met een Selfstudy-onderzoek naar de eigen praktijk t.a.v. Opleiden in de School. Dit is P a g i n a 19 85

20 Jaarrekening 2016 een traject van een jaar en het onderzoek wordt begeleid door VU Amsterdam. In juni 2016 is dit onderzoek afgerond. Eén van de schoolopleiders is naar de internationale Selfstudy-conferentie in Engeland geweest, waar het onderzoek van de schoolopleiders gepresenteerd is. Ook aan het managementteam van SKO WestFriesland en aan de schoolopleiders en docenten van Inholland is het onderzoek gepresenteerd. In totaal zijn er in 2016 ongeveer 70 studenten begeleid door de schoolopleiders van SKO West-Friesland en hebben zij ca. 50 assessments afgenomen bij IPABO-studenten en 10 onderzoeken beoordeeld en geëxamineerd bij Inholland. ICT (informatie- en communicatietechnologie) Vanuit het strategisch beleidsplan is een beleidsplan ICT ontwikkeld en daarin staat de visie op ICT beschreven: SKO West-Friesland vindt het belangrijk dat kinderen vertrouwd raken met technologische ontwikkelingen in onze samenleving. Daarom brengen wij kinderen kennis en vaardigheden bij om in deze snel veranderende samenleving mee te kunnen doen. De inzet van de digitale mogelijkheden in ons onderwijs is daarbij heel belangrijk. Deskundigheid Deskundigheid gaat om de benodigde competenties van alle medewerkers binnen de SKO West-Friesland om ICT goed in te zetten, zowel in de leer- als in de ondersteunende processen. We maken hierbij onderscheid tussen 3 categorieën, namelijk werken in de schoolcontext, professionele ontwikkeling en pedagogisch en didactisch handelen. Daarnaast stelt het bestuur doelen op met betrekking tot deskundigheid, gericht op doorontwikkeling en groei van deze vaardigheden. We constateren dat er een grote diversiteit is in ICT-vaardigheid van de leerkrachten op schoolniveau maar ook tussen scholen onderling bestaan grote verschillen. Content Bij digitale leermiddelen denken we aan de educatieve software die gebruikt wordt in ons onderwijs. De software, die scholen gebruiken, is meestal gekoppeld aan de gebruikte methodes, denk aan oefenprogramma s voor bijv. rekenen en wiskunde, spelling. Hierbij verwerkt de leerling de leerstof, die digitaal is klaar gezet, op zijn device. De software kijkt de gegeven antwoorden na, geeft feedback aan de leerling en de leerkracht kan de ontwikkeling van de leerling nauwgezet volgen. Tevens zijn er veel remediërende programma s in gebruik om adaptief leerstof te kunnen oefenen. Enkele scholen werken tevens met Snappet; een adaptief onderwijsplatform waarbij ieder kind op zijn eigen tablet werkt en leerstof verwerkt. Ook zien we initiatieven waarbij leerlingen in het kader van wetenschap en techniek aan de slag gaan met programmeren om zo met behulp van een 3D-printer een voorwerp af te drukken, maar ook de eerste robot, genaamd Tobor, heeft zijn stappen gezet op de werkvloer! P a g i n a 20 85

21 Jaarrekening 2016 Infrastructuur: Onder infrastructuur valt de beschikbaarheid en kwaliteit van digitale leermiddelen en toepassingen, devices, netwerken en connectiviteit op de scholen en het bestuurskantoor van SKO West-Friesland. Daarbij gaat het onder andere om digiborden, touchscreens, pc s, laptops en tablets, vaste en draadloze netwerkverbindingen, internetverbindingen, clouddiensten, en waar nog nodig servers. Door de transitie naar werken in de cloud zal onderhoud en beheer steeds vaker door de systeembeheerder van SKO West-Friesland gedaan worden. Enkele scholen werken reeds in de cloud en maken dus geen gebruik meer van een lokale server. Daarnaast is er een traject gestart om de digiborden, vanwege de slechte kwaliteit, te vervangen door touchscreens. Dit is middels een Europese aanbesteding gedaan die in november 2016 was afgerond. De touchscreens zijn daarna uitgeleverd aan de scholen. Als we kijken naar de devices dan zien we een gestage snelle toename in aanschaf en het gebruik van chromebooks. Tevens zijn maatregelen getroffen op het gebied van privacy en beveiliging Ontwikkelingen in het kader van interne en externe kwaliteitszorg De SKO West-Friesland hanteert het instrument Werken met Kwaliteitskaarten PO om de kwaliteit van het onderwijs te ontwikkelen, versterken en borgen. Tijdens een aantal bijeenkomsten heeft Cees Bos, de ontwerper van het programma, samen met een werkgroep bestaande uit enkele directeuren, de beleidsmedewerker Onderwijs en Kwaliteit en de stafmedewerker Personeel en Organisatie gewerkt aan het inrichten van een zgn. competentieboekje. Op bovenschoolsniveau zijn voor een tiental competenties drie indicatoren per competentie vastgesteld. Daarnaast hebben scholen zelf minimaal 5 indicatoren per competentie toegevoegd op basis van reeds vastgestelde kaarten op schoolniveau en/of teambijeenkomsten. In 2017 wordt het competentieboekje geïntegreerd in de gesprekkencyclus door er een Kijkwijzer aan te verbinden. Ieder jaar worden er op schoolniveau een aantal kwaliteitskaarten behandeld en vastgesteld. Voor 2016 vond er een Quickscan plaats op de onderdelen: Opbrengsten (MT/directeur) Kwaliteitszorg diagnose (MT/directeur) KZ Actief burgerschap (MT/directeur) Wetenschap en techniek (MT/directeur en T ) Actieve en zelfstandige rol van leerlingen (T) AB Actief burgerschap (T) Tevens werd er een algemene vragenlijst voorgelegd aan leerlingen uit de groepen 7 en 8 en aan de leerkrachten een vragenlijst Opbrengstgericht werken. De resultaten van deze vragenlijsten werden in een benchmark opgenomen. P a g i n a 21 85

22 Jaarrekening 2016 Vragenlijst Algemeen leerlingen 7/ Vr. SKO WF Kwaliteitszorg 4 3,01 Aanbod 22 2,97 Tijd 9 3,14 Pedagogisch handelen 13 3,38 Didactisch handelen 15 3,32 Schoolklimaat 19 3,16 Afstemming 5 3,14 Actieve/zelfst.rol leerlingen 5 3,13 Respons 97% Vragenlijst Opbrengstgericht werken leerkrachten Visie Doelen Uitgangssituatie Ondersteunen Kennis Evaluatie Cultuur Verantwoording Respons Waardering van de (eind)scores Een score tot 2,50 Een score tussen 2,50 en 3,00 Een score tussen 3,00 en 3,25 Een score tussen 3,25 en 3,50 Een score tussen 3,50 en 3,75 Een score tussen 3,75 en 4,00 Vr SKO WF 3,40 3,58 3,36 3,27 3,51 3,26 3,32 3,44 80% Onvoldoende Zwak(matig) Voldoende Ruim voldoende Goed Uitstekend Scholen hebben, indien daartoe op basis van de scores aanleiding voor was, nadere aandacht gegeven aan de verschillende onderdelen Samenwerking Samenwerking geledingen SKO West-Friesland SKO West-Friesland is gehuisvest in een centraal bestuurskantoor te Wognum en van daaruit worden alle bestuurlijke werkzaamheden uitgevoerd. Directeuren maken deel uit van een van de drie beleidsgroepen. Dit zijn de beleidsgroepen Financiën, Beheer en ICT, Personeel en Organisatie en Onderwijs en Kwaliteit. Iedere beleidsgroep heeft minimaal één of meerdere beleids-/stafmedewerker(s) ter ondersteuning. Beleidsgroepen kunnen zelf besluiten om op basis van onderwerp werkgroepen dan wel projectgroepen in te richten bijv. ParnasSys, professionalisering. P a g i n a 22 85

23 De beleidsgroepen zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor de agenda en inhoud van de bijeenkomsten van het managementteam, bestaande uit alle directeuren, en worden daarbij ondersteund door beleids- en/of stafmedewerkers. Het managementteam vergadert om de vier weken en in de tussen liggende periode vergaderen de beleidsgroepen ook in een cyclus van vier weken. Het CvB kan altijd het initiatief nemen tot het agenderen van een bepaald thema in het managementteam en/of in de beleidsgroep. Een zgn. regiegroep coördineert de input vanuit de beleidsgroepen en bepaalt de definitieve agenda van het managementteam. Passend onderwijs SKO West-Friesland maakt deel uit van het samenwerkingsverband De Westfriese Knoop. De voorzitter van het College van Bestuur van de SKO West-Friesland is tevens voorzitter van dit samenwerkingsverband. In de regio West Friesland hebben 15 betrokken besturen de samenwerking met elkaar gezocht en dit heeft in december 2012 geleid tot de oprichting van SWV De Westfriese Knoop. Brede scholen Binnen SKO West-Friesland zijn 3 multifunctionele gebouwen te weten: De Bloesem in Wognum, de MFA te Zwaagdijk Oost en De Batter in Ursem. Het beheer van De Bloesem en De Batter is georganiseerd in een Vereniging van Eigenaren (VVE). De vicevoorzitter van SKO West-Friesland is voorzitter van beide VVE s. Stichting Allure Vanaf augustus 2015 huurt Stichting Allure de bovenverdieping van het bestuurskantoor. Op bestuursniveau wordt onderzocht naar verdere samenwerking op het gebied van o.a. onderhoud/huisvesting. Daarnaast huurt Allure de stafmedewerker ICT en de systeembeheerder van SKO West-Friesland in. ROPO Een aantal keer per jaar komen de bestuurders van de verschillende schoolbesturen in West-Friesland bijeen voor een bestuurlijk netwerk overleg. Vanuit SKO West-Friesland is de vicevoorzitter aanwezig. Binnen het ROPO is ook de samenwerking gezocht op het gebied van vervanging van personeel. Er is in samenwerking met Driessen een gezamenlijke vervangingspool opgericht. P a g i n a 23 85

24 Jaarrekening Governance Het bestuur van de SKO West-Friesland onderschrijft de Code Goed Bestuur zoals deze door de PO-raad is opgesteld. Dit betekent dat wij werken aan het inrichten van de horizontale dialoog met onze belanghebbenden dan wel externe partners. Deze dialoog is tweezijdig dat wil zeggen dat wij aan de ene kant onze partners informeren en zo verantwoording afleggen en aan de andere kant vragen wij reacties en/of input die bijdraagt om de koers van het bestuur en onze scholen te bepalen zodat deze beter aansluit bij de wensen van de gemeenschap. Wij willen als goed bestuur invulling geven aan onze maatschappelijke opdracht van vorming en opleiding van kinderen van 4 tot circa 12 jaar en ons verantwoorden over de inzet van onze beschikbare financiële middelen die daaraan besteed worden. Wij willen weten wat onze belanghebbenden van ons vinden en verwachten. Daarnaast zijn wij een lerende organisatie die zich wil verbeteren op basis van feedback Klachten De afhandeling van de klachten gaat volgens het model klachtenregeling. In 2016 is de externe vertrouwenspersoon 4 keer benaderd bij specifieke casussen. Twee keer door een ouder en twee keer door een leerkracht van één van onze scholen. De casussen gingen over machtsmisbruik tussen leerlingen, machtsmisbruik tussen leerkracht en leerling en machtsmisbruik tussen personeel onderling. In alle situaties is telefonisch advies gegeven Bezoldiging bestuurders en toezichthouders De honorering van leden van het CvB wordt begrensd op grond van de Wet Normering bezoldiging Topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT), aangevuld met een sectorale regelgeving door de Minister van OCW. De honorering voor de leden CvB past binnen de WNT en de bestaande CAO primair onderwijs voor de voorzitter en de nieuwe CAO voor bestuurders voor de vicevoorzitter. De leden van de Raad van Toezicht ontvangen voor hun werkzaamheden een vergoeding. De voorzitter ontvangt een bedrag van 2.500,-- De leden van ontvangen een vergoeding van 1.500,--. Gemaakte onkosten door leden van de Raad van Toezicht worden op declaratiebasis vergoed. De totale aanvullende uitgaven voor aansprakelijkheidsverzekering, contributie VTOI e.d. bedroegen in , Huisvesting Vanuit het bestuurskantoor worden alle bouwkundige zaken in eigen beheer in voorbereiding en of in uitvoering genomen. De bouwkundig medewerker initieert de uitvoering van het planmatig onderhoud. In complexe uitvoeringsprojecten wordt de bouwkundig medewerker veelal ondersteund door externe partijen. De renovatie en/of nieuwbouwprojecten vinden hun oorsprong in de vaststelling van de gemeentelijke huisvestingprogramma's. Planmatig onderhoud Jaarlijks worden door SKO West Friesland onderhoudsbegrotingen op schoolniveau vastgesteld. De basis voor deze begrotingen vormen de meerjarenonderhoudsplannen, welke periodiek worden geactualiseerd. De onderhoudsplannen geven voor de komende periode van 10 jaar een doorkijk naar de te verwachten exploitatielast op het gebied van het noodzakelijk uit te voeren bouwkundig onderhoud aan de scholen. Ten P a g i n a 24 85

25 aanzien van het buitenonderhoud, waarvan de bekostiging vanaf 2015 is vanuit het rijk is doorgedecentraliseerd naar de schoolbesturen, is een doorkijk naar de kosten gedurende de gehele levensduur van de afzonderlijke objecten gemaakt. Met de meerjarenonderhoudsplannen als basis, wordt in nader overleg met de schooldirecties jaarlijks de onderhoudsbegrotingen opgesteld en ter goedkeuring voorgelegd aan het CvB. De voorzieningen welke zijn opgenomen in de door het CvB goedgekeurde begrotingen worden vervolgens in uitvoering genomen. Ten aanzien van de uitvoering planmatig onderhoud, kan worden gesteld dat de onderhoudsbegroting voor 80% is uitgevoerd. Diverse voorzieningen zijn om moverende redenen doorgeschoven naar het programmajaar P a g i n a 25 85

26 Jaarrekening FINANCIEN SKO West-Friesland heeft een financieel kader opgesteld, waarin de bekostigingssystematiek is vastgelegd, de afdrachtspercentages van de verschillende inkomstenstromen vanuit het ministerie naar school en bovenschools en de reserves op school- en bestuursniveau. De begrotingssystematiek die gehanteerd wordt is een 4-jaren quitte model voor de scholen, dit betekent dat het resultaat van een school binnen 4 jaar minimaal nul moet zijn. Binnen deze vier jaren mag het resultaat ook negatief zijn. In 2012 is gestart met deze systematiek is het nieuwe jaar van de tweede periode 4-jaren quitte. 2.1 Financiële positie op balansdatum Onderstaand treft u de balans aan per De balans is een momentopname van de vermogensstructuur van onze organisatie. Het overzicht wordt vergeleken met de situatie per Na de balans volgt een korte toelichting op de belangrijkste wijzigingen in de balans. Tabel activa en passiva en Activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa Liquide middelen Totaal activa Vorderingen 2.2 Passiva Eigen vermogen Voorzieningen Kortlopende schulden Totaal passiva Toelichting op de balans Activa: De vorderingen zijn met afgenomen doordat een aantal grote vorderingen in 2016 zijn betaald (Vervangingsfonds ,-, afrekening energiekosten ) De liquide middelen zijn met toegenomen. Dit wordt onder andere veroorzaakt door het positieve resultaat van SKO West-Friesland, de afname van de vorderingen, en de ontvangen rente. Passiva: De voorziening is gestegen doordat in de voorziening onderhoud een hogere dotatie is geboekt dan dat er is besteed in P a g i n a 26 85

27 Jaarrekening Resultaat De begroting van 2016 laat een negatief resultaat zien van Uiteindelijk resulteert boekjaar 2016 in een positief resultaat van ,- een positief verschil van ,- met de begroting. Het resultaat over het boekjaar 2015 bedroeg (positief). In de navolgende paragraaf wordt een vergelijking tussen het voorgaande boekjaar en de begroting gegeven en een specificatie van de belangrijkste verschillen. 2.4 Analyse realisatie/begroting huidig jaar versus realisatie voorgaand jaar Onderstaand een vergelijking van de staat van baten en lasten op basis van gerealiseerde en begrote baten en lasten voor het kalenderjaar 2016 en gerealiseerde baten en lasten voor het kalenderjaar Realisatie 2016 Begroting 2016 Verschil Realisatie 2015 Verschil Overige overheidsbijdragen Overige baten Huisvestingslasten Overige instellingslasten Baten Rijksbijdragen OCenW Totaal baten Lasten Personele lasten Afschrijvingen Totaal lasten Saldo baten en lasten Gerealiseerde herwaardering Financiële baten en lasten Nettoresultaat Toelichting op de staat van baten en lasten Het resultaat ten opzichte van 2015 is positief. De belangrijkste oorzaken hiervan worden hieronder benoemd: P a g i n a 27 85

28 Baten: De Rijksbijdragen zijn ondanks de daling van het aantal leerlingen met gestegen. Dit wordt enerzijds veroorzaakt door de ontvangst van groeibekostiging en anderzijds door de aanpassing van het bedrag voor Passend Onderwijs. De Overige overheidsbijdragen zijn gestegen met door een ontvangst van de overdracht buitenonderhoud ,- de OBD gelden (in 2015 verantwoord onder de overige baten). De overige baten zijn in 2016 fors lager, doordat in 2015 extra inkomsten zijn ontvangen van de opgeheven samenwerkingsverbanden De Streek en Hoorn 2. Lasten: De personeelslasten lasten 2016 laten ten opzichte van de realisatie 2015 een daling zien van Dit heeft enerzijds te maken met een daling van het aantal fte. Anderzijds is er een besparing gerealiseerd doordat SKO West-Friesland per eigen risicodrager is geworden van het vervangingsfonds. De overige instellingslasten zijn ten opzichte van 2015 gestegen met ,- Hierin zitten een tweetal grote verschillen: Daling van de administratie en beheerlasten (door het voeren van de administratie in eigen beheer) ,-. Verder is in 2016 de aanwezige activa geïnventariseerd, dit heeft een desinvestering tot gevolg gehad. De bijzondere lasten wegens het buiten gebruik stellen van deze activa vertegenwoordigd een bedrag van Het gerealiseerde resultaat 2016 wijkt af van het begrote resultaat. De belangrijkste oorzaken van deze afwijking zijn: Baten: Extra baten vanuit het ministerie: Extra bekostiging personeel Groeiformatie (personeel & Materieel) Prestatiebox extra inkomsten Nabetaling Overige baten Overdracht buitenonderhoud gemeente Passend onderwijs Extra inkomsten afrekening VVE Lasten: Kosten vervanging i.v.m. eigen risicodrager Minder kosten ouderschapsverlof & bapo Mutatie personeelsvoorziening minder nascholingskosten Uitbesteding derden Kosten BGZ/Arbo Kosten dagelijks onderhoud Administratie & beheerslasten Toetsen en testen Minder energiekosten Bijzondere lasten i.v.m. afboeken activa P a g i n a 28 85

29 Leermiddelen & ICT (jaarlijkse kosten) Correctie dotatie onderhoudsvoorziening Toelichting Rijkssubsidies Er zijn meer rijkssubsidies ontvangen, na vaststelling van de bekostiging Bij het opstellen van de begroting wordt rekening gehouden met de op dat moment bekende bekostigingsbedragen. De definitieve bedragen worden pas in april, mei kenbaar gemaakt door het ministerie. Extra inkomsten Ministerie In januari 2016 is de bekostiging vastgesteld waarin de gelden vanuit de CAO en de akkoorden zijn verwerkt. De compensatie van de gestegen loonkosten was ten tijde van de begroting nog niet bekend en derhalve niet in de begroting meegenomen. Prestatiebox De middelen die ontvangen zijn vanuit de prestatiebox zijn op schoolniveau ingezet om het ter versterking van het opbrengstgericht werken, taal- en rekenonderwijs, o.a. door het volgen van cursussen van OBD Noordwest. Tevens worden de gelden ingezet voor cultuureducatie, zoals het deelnemen aan projecten en workshops van De Blauwe Schuit, museumbezoek zoals het Zuiderzee museum, het Westfries museum, het Bakkerijmuseum en het Anne Frank huis. Passend Onderwijs In 2016 is meer subsidie voor Passend Onderwijs ontvangen dan begroot. In de begroting is rekening gehouden met 50,- per leerling voor schooljaar in mei 2016 is bekend geworden dat dit bedrag is verhoogd naar 70,- per leerling Kosten vervanging i.v.m. eigen risicodrager De kosten voor vervanging van zieke medewerkers is ruim ,- lager dan begroot. Per 1 augustus 2015 is SKO West-Friesland eigenrisico drager geworden van het Vervangingsfonds en is een eigen vervangingsfonds gecreëerd. De scholen dragen 5,8% van de totale loonkosten af aan bovenschools en daaruit worden de vervangingen betaald. Er is nog geen ervaring opgedaan met deze methodiek. In de begroting 2016 is ervan uitgegaan dat de afdracht van de scholen gelijk is aan de kosten van vervanging. Voor 2016 geeft dit echter een positief verschil van bijna ,-. (afdracht van de scholen ,-, kosten vervanging ,-). P a g i n a 29 85

30 Uitbesteding derden Gedurende het jaar 2016 is er sprake geweest van de inhuur van een interim directeur en een interim College van Bestuur. Administratie en beheerslasten In 2015 heeft SKO West-Friesland het besluit genomen om de administratie in eigen beheer te gaan voeren. Vanaf september is de implementatie en conversie gestart. De stijging van de kosten van de administratie en beheerslasten ten opzichte van de begroting heeft te maken met deze implementatie en conversiekosten bijna ,- die in 2015 begroot zijn en in 2016 uitgegeven. Bijzondere lasten ivm afboeking activa In 2016 is de aanwezige activa geïnventariseerd, dit heeft een desinvestering tot gevolg gehad. De bijzondere lasten wegens het buiten gebruik stellen van deze activa vertegenwoordigd een bedrag van , waarvan ,- in verband met het afvoeren van activa met een aanschafwaarde onder de investeringsgrens van 500,- en wegens het buiten gebruik stellen van activa. Daarnaast zijn de afschrijvingstermijnen opnieuw bekeken en zijn op een aantal activa aangepast en vastgesteld. Voor de activa die doorlopen na 2016 heeft dit geen financiële gevolgen. Correctie dotatie onderhoud In de begroting is rekening gehouden met een hogere dotatie aan de voorziening onderhoud. Na het opstellen van de jaarrekening 2015 is in overleg met de accountant een reële dotatie afgesproken die op jaarbasis lager is. In de realisatie is rekening gehouden met de werkelijke dotatie van ,- per jaar. Resultaat verdeling Het resultaat 2016 is positief en is als volgt verdeeld over de verschillende reserves. Resultaat totaal SKO WFR Resultaat tlv nulmeting Resultaat tlv reserve Passend onderwijs Resultaat tgv reserve VVF WF Resultaat tgv reserve onderhoud Resultaat tlv bestemmingsreserve bapo Resultaat tlv reserve personeel Resultaat tgv algemene reserve P a g i n a 30 85

31 Jaarrekening Eigen vermogen De jaarrekening 2016 voldoet aan de richtlijnen die OC&W heeft opgesteld in de Jaarverslaggeving voor het Primair Onderwijs. De nieuwe regels voor de jaarverslaggeving zijn gebaseerd op algemeen aanvaarde grondslagen, zodat er een juist bedrijfseconomisch beeld wordt gepresenteerd van zowel de balans als de exploitatierekening. De grondslagen van waardering en van resultaatbepaling zijn ongewijzigd ten opzichte van voorgaand jaar. In het Financieel kader West Friesland is vastgelegd dat er één algemene reserve op schoolniveau is. Op bestuursniveau is er een algemene reserve en een aantal bestemmingsreserves. De algemene reserve op schoolniveau is het resultaat van de eerste tranche 4 jaren quitte ( ), aangevuld met het schoolresultaat uit Binnen het eigen vermogen zijn de volgende reserves opgenomen: Algemene reserve De algemene reserve dient ter dekking van algemene bedrijfsrisico s. In verband met het risicoprofiel wordt gestreefd naar een omvang van 9,0 tot 13,4% van de exploitatie. In deze reserve is ook de egalisatiereserve basisonderwijs meegenomen. Bestemmingsreserve De bestemmingsreserves bestaan uit personele reserves, een reserve nulmeting, een baporeserve, een reserve Vervangingsfonds WF, een reserve onderhoud en een reserve Passend onderwijs. Personele reserve: De personele reserve dient ter dekking van extra toekomstige uitgaven in de personele sfeer. Reserve nulmeting: De reserve nulmeting is gevormd bij inbreng in de balans van deze activa. Reserve Bapo : De bestemmingsreserve bapo dient ter dekking van alle betalingsverplichtingen in verband met de opgebouwde oude baporechten van het personeel dat 52 jaar en ouder is. In 2016 is het baporesultaat verwerkt in de exploitatie. Reserve Vervangingsfonds WF: SKO West-Friesland is per eigenrisicodrager geworden van het Vervangingsfonds. Scholen dragen 5,8% van de loonkosten af aan het Vervangingsfonds WF. De kosten van ziektevervanging wordt betaald uit het Vervangingsfonds WF. Het verschil (positief/negatief) gaat ten gunste/laste van de reserve Vervangingsfonds WF. P a g i n a 31 85

32 Jaarrekening 2016 Reserve onderhoud: Vanaf 2015 ontvangen de scholen vanuit de akkoorden de zogenaamde bumagelden. Deze gelden zijn bestemd voor het onderhoud van de schoolgebouwen (binnen en buiten). Van deze gelden gaat 30,- per lln. naar de reserve onderhoud. Deze reserve is gecreëerd voor extra impuls aan de schoolgebouwen. Reserve Passend onderwijs: In 2015 heeft SKO West-Friesland van de opgeheven samenwerkingsverbanden De Streek en Hoorn 2 geld ontvangen Dit geld is aan de reserve Passend onderwijs toegevoegd. Scholen kunnen door middel van een verzoek aan het CvB een beroep doen op deze reserve voor extra zorg aan kinderen. In 2016 is er ruim ,- aan extra zorg aan kinderen besteed. 2.6 Voorzieningen De volgende voorzieningen zijn gevormd: Voorziening onderhoud gebouw Deze voorziening wordt gevormd ter egalisatie van de kosten verbonden aan het meerjarig onderhoud van het schoolgebouw. Jaarlijks wordt een bedrag aan de voorziening toegevoegd: dotatie. Uitgaven voor meerjarig onderhoud worden ten laste van deze voorziening gebracht. In verband met de doordecentralisatie van het buitenonderhoud is de totale dotatie vanaf 2015 verhoogd. Er is één voorziening onderhoud met een onderverdeling binnen- en buitenonderhoud. Voorziening jubilea De voorziening jubilea dient ter dekking van te verwachten jubileumgratificaties die worden uitgekeerd aan werknemers met een 25 of 40-jarig dienstverband. In 2016 is voor de berekening van deze voorziening het model van Deloitte gebruikt met de kengetallen van de PO raad. Voorziening Duurzame Inzetbaarheid De cao-afspraken rondom duurzame inzetbaarheid biedt medewerkers van 57 jaar en ouder de mogelijkheid om verlof te sparen. In de Regeling jaarverslag onderwijs is aangegeven dat voor deze gespaarde uren ouderenverlof een voorziening op de balans moet worden ingericht. De basis voor het vaststellen van de hoogte van deze voorziening is het aantal uur die medewerkers van 57 jaar en ouder op basis van een plan hebben gespaard. In 2016 heeft een aantal medewerkers aangegeven te willen sparen. Hiervoor is een voorziening gemaakt. Kortlopende schulden Conform de regels van het ministerie ten aanzien van verslaglegging zijn de nog niet bestede geoormerkte rijksbijdragen opgenomen onder de kortlopende schulden. P a g i n a 32 85

33 De overlopende passiva betreffen de vooruit ontvangen bedragen die aan opvolgende perioden worden toegerekend en/of nog te betalen bedragen, voor zover ze niet onder de andere kortlopende schulden zijn te plaatsen. Tevens is hierin een bedrag opgenomen ter dekking van toekomstige betalingsverplichtingen in verband met de opgebouwde rechten van het personeel met betrekking tot het spaarverlof. In de toekomst kunnen bij opname van deze rechten de daarmee samenhangende loonkosten worden gedekt. De omvang hiervan wordt afgestemd op het verwachte uitgave patroon. De verdeling van het vermogen geeft het volgende beeld voor 2016 in vergelijking tot de jaren 2015, 2014 en Algemene reserves Algemene reserve Publieke middelen Bestemmingsreserves Reserve personeel Reserve nulmeting Bapo Vervangingsfonds SKO WF Passend onderwijs Onderhoud Totaal eigen vermogen Voorzieningen Onderhoudsvoorziening Jubileum Duurzame inzetbaarheid Totaal voorzieningen Schulden korte termijn Spaarverlof Totaal In 2016 is er een bedrag van ,- onttrokken uit de voorziening onderhoud. Er heeft een dotatie aan de voorziening onderhoud plaatsgevonden van , Investeringen en financieringsbeleid Vanwege de gunstige liquiditeit van de stichting worden de investeringen uit eigen middelen voldaan. Daarnaast heeft de Stichting middelen ingezet in het kader van het plegen regulier onderhoud. Het beleid is als in enig jaar of maand een te groot beslag op de liquiditeit plaatsvindt een spreiding in de aanschaf van nieuwe investeringen wordt aangebracht. De investeringen worden bewaakt op basis van een liquiditeitsbegroting en zijn afgestemd vanuit een in de meerjarenbegroting opgenomen financieel perspectief. Er is een meerjarenbeleid op exploitatie en investeringen. 2.8 Treasury-verslag SKO West-Friesland hanteert het uniforme treasurystatuut van de Besturenraad. In dit statuut is bepaald binnen welke kaders instellingen voor onderwijs hun financierings- en beleggingsbeleid dienen in te richten. Het uitgangspunt is dat de toegekende publieke middelen overeenkomstig hun bestemming worden besteed. P a g i n a 33 85

34 Jaarrekening 2016 Het primaire doel van treasury bij de stichting is het financiële risicobeheer. De secundaire doelstelling is het reduceren van de financieringskosten. De primaire doelstelling van de stichting is het verzorgen van onderwijs aan kinderen op de school voor primair onderwijs, die onder het bevoegd gezag van de stichting vallen. Als gevolg hiervan is het financieren en beleggen ondergeschikt en dienend aan de primaire doelstelling. Het treasurystatuut geeft het beleid weer met betrekking tot het beleggen en belenen. Tevens wordt de financiële organisatie en de daarmee samenhangende verantwoordelijkheden en bevoegdheden beschreven. Het statuut wordt uiterlijk na 4 jaar geëvalueerd en eventueel aangepast. Vóór oktober 2017 wordt het treasurystatuut aangepast aan de nieuwe regelgeving belegen, belenen, derivaten OCW Jaarlijks wordt een treasuryplan opgesteld welke onderdeel uitmaakt van de begroting. Het bestuur heeft besloten, dat een deel van de beschikbare liquide middelen beschikbaar is voor de uitvoering van het in het strategisch beleidsplan geformuleerde beleid. De Stichting heeft een zeer terughoudend financieel beleid gevoerd met een laag risicoprofiel. Er wordt gebruik gemaakt van spaarrekeningen.de tegoeden op deze rekeningen zijn voor het grootste deel direct opeisbaar. De rekeningen courant en een aantal spaarrekeningen is ondergebracht bij Rabobank WestFriesland. Er is ook een aantal spaarrekeningen ondergebracht bij de ABN Amro bank. 2.9 Financiële positie / Ken- en stuurgetallen Met betrekking tot de solvabiliteit, liquiditeit, rentabiliteit, kapitalisatiefactor en het weerstandsvermogen worden de volgende kengetallen gehanteerd: 1. Financiële kengetallen signalering kapitalisatiefactor 36% 64% 64% 61% 65% solvabiliteit 2 < 30% 82% 85% 86% 86% liquiditeit (current ratio) < 0,75 4,0 4,8 5,3 5,3 weerstandsvermogen PO 5% - 20% 30% 32% 29% 32% rentabiliteit <10% 3,6% -0,3% 2,6% 3,1% Bij het verantwoorden van de financiële positie gaat het ten principale over de vraag hoe het kapitaal (geld en goederen) wordt ingezet ter verbetering van de onderwijskwaliteit. En dus niet over de vraag hoe het kapitaal zich verhoudt tot een landelijke norm. In het kader van de verantwoording binnen de PO sector is wel een toetsingskader gegeven waarin wordt uitgegaan van de signaleringsgrenzen op basis van de uitgangspunten van het rapport van de Commissie Don. Door het gevoerde beleid binnen SKO West-Friesland de afgelopen jaren wijken de financiële kengetallen positief af ten opzicht van de signaleringsgrenzen van de Commissie Don. Het bestuur gaat de komende jaren deze middelen inzetten in extra investeringen in het onderwijs. Dit is ook terug te vinden in het vastgestelde strategisch beleid , wat gebaseerd is op de financieel gezonde positie van SKO West-Friesland. Bij toepassing en verankering van het risicomanagement in de organisatie en het goed functioneren van de planning & controle cyclus blijven altijd restrisico s achter. Voor het opvangen van de mogelijke financiële effecten moet het bestuur voldoende weerstandsvermogen hebben. In bijlage 1 staat het toetsingskader financiële verantwoording. P a g i n a 34 85

35 Jaarrekening Exploitatie Het jaar 2016 wordt met een positief exploitatiesaldo van ,- afgesloten. Ter vergelijking hieronder de cijfers over 2015, 2014 en Exploitatiesaldo Saldo baten en lasten Saldo financiële baten en lasten Hieronder volgt het exploitatie resultaat uitgesplitst naar scholen, bestuur en totaal verdeeld in het saldo van baten en lasten en financieel. Scholen Bestuur Totaal Gerapporteerde winst Financieel Kasstroomoverzicht Beginstand liquide middelen Mutatie liquide middelen Eindstand liquide middelen Kasstroom uit operationele activiteiten Kasstroom uit investeringsactiviteiten Kasstroom uit financieringsactiviteiten Kasstroom uit overige balansmutaties Mutatie liquide middelen Liquide middelen 2.13 De grondslagen voor waardering en resultaatbepaling De vaste activa worden gewaardeerd tegen de aanschafwaarde verminderd met de afschrijvingen. De overige activa en passiva worden gewaardeerd op nominale waarde. Hierbij wordt op vorderingen, indien noodzakelijk, een voorziening in mindering gebracht. P a g i n a 35 85

36 Jaarrekening 2016 De baten en lasten worden toegerekend aan het boekjaar waarop zij betrekking hebben. Op de vaste activa wordt afgeschreven op basis van de aanschafwaarde. Afschrijvingen zullen plaatsvinden volgens de lineaire methode op basis van de geschatte gebruiksduur Materiële vaste activa De gebouwen zijn juridisch eigendom van het bestuur en het economische eigendom is van de betreffende gemeente. Daarom worden de gebouwen niet in de balans gewaardeerd. De St. Jozefschool in Zwaagdijk Oost vormt hierop een uitzondering, de woningbouwvereniging is zowel juridisch als economisch eigenaar van de St. Jozefschool. Verbouwingen die het bestuur in het verleden voor eigen rekening heeft genomen, zijn verrekend met de gemeenten. Op basis van een taxatierapport is de waarde van de inventaris in 2002 ingebracht in de balans. Met ingang van 2003 is het onderwijsleerpakket geactiveerd en in 2004 zijn de ICT-middelen geactiveerd. Bij de inbreng is een herwaarderingsreserve gecreëerd. De herwaarderingsreserve neemt jaarlijks af met het bedrag van de afschrijvingen die hierop betrekking hebben. In 2015 is het onderhoudsprogramma (binnen en buiten) bijgesteld naar aanleiding van de jaarlijkse inspectie van de stafmedewerker huisvesting aan de scholen. Deze wijzigingen zijn doorgevoerd in het OCS programma. Voor de huisvesting van het bestuurskantoor van SKO West-Friesland is een kantoorpand aangekocht met middelen van voor SKO West-Friesland 2 is economisch en juridisch eigenaar van het pand, inclusief investeringen. Vanaf augustus 2015 huurt Stichting Allure het bovengedeelte van het bestuurskantoor Risico s Interne risicobeheersings- en controlesysteem In 2016 is een risico analyse opgesteld als onderdeel van het begrotingsproces. Op onderwerp is gekeken wat de kans en de impact van het risico is en wat de beheersmaatregelen zijn. De risico analyse wordt jaarlijks geëvalueerd en vastgesteld in de periode september/oktober en is ingebed in de P&C cyclus. De belangrijkste vastgestelde risico s voor SKO West-Friesland volgen hieronder: De leerlingkrimp Zwakke scholen Kwaliteit van personeel Wet Werk- en Zekerheid (invoering per ) Geen invalkracht Datalekken Leerlingkrimp De prognosecijfers van het leerlingaantal laat voor de komende jaren een daling zien. In de personeelsformatie wordt hier al op geanticipeerd. Er wordt voorzichtig omgegaan met het geven van vaste contracten. Hierdoor ontstaat een flexibele schil. Daarnaast is er een formatieve knelpuntenpot van ,- per jaar waar een beroep op gedaan kan worden. P a g i n a 36 85

37 Zwakke scholen De inspectie is van mening dat de basis bij SKO West-Friesland op orde is. Bij aanvang van het schooljaar is er 1 zwakke school op basis van onvoldoende opbrengsten. Daarnaast is een aantal scholen dat hun opbrengsten dient te verbeteren om geen zwakke school te worden. In 2015 is gestart met een Deltaplan om de opbrengsten van de scholen te verbeteren en de professionele cultuur in de scholen te verbeteren. Dit plan wordt in 3 jaar uitgevoerd. In totaal is er ,- uit de personele reserve beschikbaar gesteld voor de uitwerking van dit plan. Kwaliteit van personeel De kwaliteit van de leerkracht doet er toe. Niet goed gekwalificeerd personeel heeft invloed op de kwaliteit van het onderwijs. Onderdeel van het Deltaplan is een nulmeting van het personeel. Het risico is aanwezig dat geconstateerd wordt, dat een aantal leerkrachten niet over de vereiste competenties beschikt. Met de betreffende leerkrachten zullen dan verbetertrajecten worden afgesproken of zal bij niet goed functioneren afscheid genomen moeten worden. Voor deze personele fricties is voor 2016 een bedrag beschikbaar van ,-. Mocht dit niet toereikend zijn, kunnen de personele reserves hiervoor gebruikt worden. Wet Werk- en Zekerheid (invoering per ) Door de invoering van de wet Werk- en Zekerheid kunnen medewerkers maar 3 contracten krijgen binnen 24 maanden. Bij vervanging van kort ziekteverzuim loopt SKO West-Friesland een groot risico op vaste verplichtingen. Om dit te voorkomen is samenwerking gezocht met schoolbesturen in de directe omgeving en is Driessen ingehuurd om de totale vervanging van de stichting te regelen. Tevens is er een vervangingspool op SKO niveau ingericht waarin wtf 8 is aangesteld. De salariskosten van deze vervangers wordt betaald uit de afdracht van de scholen aan het vervangingsfonds SKO West-Friesland. Daarnaast is er een bestemmingsreserve Vervangingsfonds SKO West-Friesland gecreëerd om tegenvallers op te vangen. Geen invalkracht Door de beperking van de wet Werk- en Zekerheid is het risico aanwezig dat er geen vervanger voor handen is en dat de leerlingen naar huis gestuurd moeten worden. Een hele onwenselijke situatie maar soms onvermijdelijk. Om het risico te beperken is afgesproken dat tijdelijke vervanging (van 1 dag of een paar dagen) via payroll geregeld kan worden. Deze kosten worden uit de afdracht van de scholen aan het vervangingsfonds SKO West-Friesland betaald. Datalekken Door de digitalisering in het onderwijs is de kans op datalekken groter geworden. In 2016 is een protocol datalekken opgesteld en wordt in de organisatie doorgevoerd. Hiervoor is medio mei 2017 iemand van Kennisnet uitgenodigd voor een presentatie om iedereen te informeren over het onderwerp datalekken en de gevolgen hiervan. Mogelijke financiële gevolgen van een datalek worden betaald uit de algemene reserve. Naast de bestemmingsreserves heeft SKO West-Friesland ook een grote bufferliquiditeit om risico s op te vangen. Het noodzakelijk geachte weerstandsvermogen is vastgesteld op 5,0 tot 20,0% van de P a g i n a 37 85

38 exploitatieomvang (2015 SKO West-Friesland 37%). Op basis van het financieel toetsingskader is het verschil tussen de aanwezige buffer en de benodigde buffer Naast het weerstandsvermogen zijn voorzieningen noodzakelijk ter egalisatie van uitgaven in tijd (o.a. onderhoudsvoorziening) of ter dekking van toekomstige betalingsverplichtingen die hun oorzaak vinden in de bedrijfsvoering van het afgelopen jaar of de afgelopen jaren. (bijv. spaarverlof) De omvang van de voorziening wordt afgestemd op het (verwachte) uitgavenpatroon. Op grond van het strategisch beleid worden de financiële consequenties jaarlijks in de begroting aangegeven en in het bestuursverslag verantwoord. Het beleid wordt in meerjarenperspectief aangegeven en beoordeeld. Daarnaast heeft SKO West-Friesland een planning & control cyclus waarin de belangrijkste processen van de organisatie beschreven zijn. Deze cyclus wordt jaarlijks geëvalueerd. In 2016 zijn ook alle administratieve processen beschreven en is een intern controleplan opgesteld. P a g i n a 38 85

39 Jaarrekening INTERN TOEZICHT 3.1 Raad van Toezicht Taak De RvT heeft tot taak om toezicht te houden op het beleid van het CvB en de algemene gang van zaken bij de Stichting Katholiek Onderwijs West-Friesland. De RvT ziet erop toe dat het gevoerde beleid overeenkomt met de wettelijke, statutaire en andere voorschriften en dat de continuïteit wordt gewaarborgd. Dit betreft samengevat de volgende terreinen: - strategie van de stichting (toetsing en advisering); - bewaking van de financiële continuïteit en risicobeheersing van de rechtspersonen; - realisatie van de resultaten op taakvelden op grond van statuten en regelgeving. De RvT hanteert de uitgangspunten van de Code Goed Bestuur Primair Onderwijs. De RvT is lid van de VTOI (Vereniging van Toezichthouders in Onderwijsinstellingen) en heeft zo contact met andere toezichthouders. Voorstellen vanuit het CvB worden getoetst op basis van eerder vastgesteld beleid waaronder het actuele strategisch beleidsplan, de (meerjaren)begroting, het treasurystatuut, het werkplan en interne rapportages. Daarnaast houdt de RvT rekening met de ontwikkelingen in de samenleving, de onderwijssector, governance en maatschappelijke opinies. Statuten en de regeling voor de RvT en CvB waarborgen de grens van bevoegdheden van het CvB. Werkgeversrol Raad van Toezicht De RvT vervult de werkgeversrol richting het CvB. In februari 2016 vond een evaluatiegesprek met het CvB plaats op grond van feedback van een aantal directeuren en medewerkers van het bestuurskantoor. Vanwege langdurige ziekte van een CvB lid heeft de RvT besloten om met ingang van schooljaar een interim bestuurder te benoemen om de continuïteit van de stichting te borgen. Verantwoording RvT In 2016 is de RvT zeven keer in een formele vergadering bij elkaar gekomen. Daarnaast vond een themabijeenkomst plaats over besturingsmodellen. De Rvt heeft in 2016 directe contacten onderhouden van et GMR over actualiteiten binnen de stichting en formele agendapunten zoals onder meer de samenwerking tussen het CvB en de GMR. Ook heeft dit jaar het jaarlijkse scholenbezoek plaatsgevonden. Door twee afzonderlijke delegaties van de RvT zijn in november diverse scholen bezocht. De RvT heeft in 2016 ook gesproken met de medewerkers van CPS die ondersteunen bij het opstellen en uitvoeren van het Deltaplan. In dit gesprek is de stand van zaken binnen de scholen besproken, de bereidheid te veranderen en de rol die de RvT op kan pakken. In 2017 gaat de RvT met dat laatste onderwerp verder aan de slag. De samenwerking met de RvT van onderwijsinstelling Allure is op een aantal praktische zaken voortgezet. P a g i n a 39 85

40 Vergaderingen In de vergaderingen zijn o.a. de volgende onderwerpen aan de orde gekomen: Vaststelling - Benoeming mevr. N. Dieleman als lid RvT - Benoeming interim bestuurder - Ontbinding Stichting Katholiek Onderwijs West-Friesland 2 Goedkeuring - Plan van aanpak m.b.t. samenwerking binnen het College van Bestuur - Onderzoek nieuw besturingsmodel stichting - jaarrekening begroting 2017 inclusief meerjarenperspectief - treasuryverslag 2016 en treasury jaarplan formatieplan managementletter Honorering RvT per Advies toekomstige bestuursstructuur Informatief/ter bespreking - tussen- en eindopbrengsten scholen - rapporten inspectie onderwijs - personele aangelegenheden/procedures - bedrijfsrapportages - Samenwerking met andere onderwijsinstellingen - Huisvestingsaangelegenheden van scholen in relatie tot gemeenten Commissies De remuneratiecommissie bestond in het verslagjaar uit dhr. J.P.A.J. Ursem (voorzitter) en dhr. J.P.M. Bakker. Namens de RvT evalueert zij het functioneren van het bestuur en brengt hierover verslag uit aan de gehele RvT. De auditcommissie bestond in het verslagjaar uit dhr. J.P.M. Bakker en dhr. A.B.M. Gieling. Namens de RvT toetsen zij voorafgaand aan de behandeling van de jaarrekeningen in de RvT de jaarrekening, bevindingen en aandachtspunten vanuit de controle door de accountant, neergelegd in de managementletter. Voorafgaand aan de interim controle kunnen ook wensen naar voren gebracht worden. De onderwerpen van bespreking waren: -jaarverslag accountantsverslag begroting meerjarenbegroting Management letter 2016 P a g i n a 40 85

41 Jaarrekening 2016 De commissie onderwijskwaliteit bestond in het verslagjaar uit mevr. N.G. Dieleman en mevr. K.B. Water. Zij houden toezicht op onderwijskwaliteit en in het bijzonder op de ontwikkelingen gericht op het Deltaplan. Relatie tot accountant In 2015 heeft een selectieprocedure plaatsgevonden voor de benoeming van een accountantsorganisatie voor de periode voor de controle van de jaarrekening. Met is een overeenkomst voor deze periode afgesloten. De kosten voor het inhuren van de accountant bedroegen in ,-. Overige aandachtspunten In dit verslag haalt de RvT enkele onderwerpen naar voren die opvallend waren of bijzondere aandacht vergden: Organisatiestructuur In oktober heeft de RvT opdracht gegeven om de bestuursstructuur te laten onderzoeken vanuit de vraag of de argumenten die in 2010 van toepassing waren nog steeds gelden en de huidige structuur toekomstbestendig is. Dit onderzoek is uitgevoerd door de heer R.B.F. Niehe. Zijn aanbevelingen worden in het eerste kwartaal 2017 besproken en mocht dit tot aanpassingen van de structuur leiden, dan wordt dit via de daartoe bestemde procedures verder uitgewerkt. Opheffing Stichting Katholiek Onderwijs West-Friesland 2 In 2016 heeft de RvT besloten om de SKO West-Friesland 2 op te heffen. Het pand waarin het bestuurkantoor is ondergebracht viel onder deze stichting. Dit pand is nu opgenomen binnen de Stichting Katholiek Onderwijs West-Friesland. Integriteit In 2016 hebben zich geen situaties/transacties voorgedaan waarbij sprake was c.q. zou kunnen zijn van onverenigbaarheden tussen de stichting en een lid van de RvT of CvB. Ingeval de accountant binnen de stichting fraude constateert waarbij leden van het CvB betrokken zijn, vindt direct contact plaats met de voorzitter van de RvT. Evaluatie Raad van Toezicht en College van Bestuur In 2016 heeft een beperkte zelfevaluatie van de RvT plaatsgevonden waarbij met name is gekeken naar de huidige en toekomstige ontwikkelingen binnen het CvB en de discussie over een toekomstig besturingsmodel voor de stichting. De uitbreiding van de RvT met meer deskundigheid op het gebied van onderwijs werd positief bevonden. In 2017 zal, eventueel met hulp van externe ondersteuning, een volledige zelfevaluatie plaatsvinden. 3.2 Intern toezicht De taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden van de Raad van Toezicht en het College van Bestuur zijn vastgelegd in de statuten en het reglement. De taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden van de directeuren zijn vastgelegd in het beleidsstuk Taken en bevoegdheden. De hoofdpunten van het beleid worden periodiek aan de orde gesteld. Het College van Bestuur en de Raad van Toezicht zijn de formele gesprekspartners. In het kader van beleidsvoorbereiding en het geven van advies zijn de directeuren de tweede gesprekspartner. P a g i n a 41 85

42 Het College van Bestuur draagt zorg voor een deugdelijke bedrijfsvoering die gericht is op de verwezenlijking van de doelen die zijn geformuleerd in het strategisch beleidsplan SKO West Friesland, en de schoolontwikkelplannen van de afzonderlijke scholen. De ter beschikking gestelde middelen worden overeenkomstig deze plannen ingezet. De begroting die voorafgaand aan het kalenderjaar in samenwerking met de directies wordt opgesteld, is taakstellend. Na elk kwartaal wordt een softclose opgesteld met daaraan toegevoegd een lijst van bevindingen. Vervolgens zal de softclose na elk kwartaal besproken worden met de directeuren. Tijdens dit overleg zullen ook de formatieoverzichten worden aangeleverd, die bekeken worden en ondertekend door de directeur. Aanvragen voor onkostenvergoeding dienstreizen worden ondertekend door zowel de directeur/cvb als de werknemer. Administratie en organisatie In 2016 is SKO West-Friesland haar eigen administratie gaan voeren. Het implemtatie traject is begeleid door Salure, die ook de salarisadministratie voert voor de stichting. In dit kader zijn alle administratieve processen beschreven en vastgelegd. Tevens is er een intern controleplan opgesteld is het jaar van de overgang geweest. De borging van alle processen zal verder in 2017 plaatsvinden. Personeel In januari van elk jaar worden de formatieplannen voor het nieuwe schooljaar besproken samen met de beleidsmedewerker financiën, stafmedewerker personeel en de directie van de school. Dit wordt vastgelegd in het bestuursformatieplan. Aan het einde van het schooljaar worden de mutaties voor het nieuwe schooljaar door de directie in Afas gezet; deze gegevens worden gecontroleerd aan de hand van de bovenschools aangeleverde overzichten. Doorgegeven mutaties worden voordat ze naar de salarisadministratie gaan nog gecontroleerd door de stafmedewerker financiën en personeel. Drie keer per jaar wordt een actueel overzicht van de formatie opgesteld, deze zullen tijdens de softclosebesprekingen met de directeuren worden besproken en na akkoord getekend worden door de directeur. Ziekmeldingen en andere vormen van (kort) verlof worden door de directeuren van de scholen middels het daarvoor bestemde PSA mutatieprogramma doorgegeven aan Dyade die deze gegevens verwerkt in de salarisadministratie. Aanvragen zwangerschapsverlof, ouderschapsverlof en aanvragen Bapo worden gericht aan het bevoegd gezag. Er wordt een overeenkomst ondertekend door zowel de werkgever als de werknemer, vergezeld van een daarbij behorend berekeningsformulier en deze worden bovenschools gearchiveerd. Jaarlijks wordt een leerlingenprognose opgevraagd bij de bond KBO; deze prognose, gebaseerd op gegevens die door de afzonderlijke gemeentes worden aangeleverd, geeft een redelijk betrouwbaar beeld van het aantal te verwachten leerlingen in de komende 4 jaar. Daarnaast maken we gebruik van de gegevens die door de gemeentes worden aangeleverd en, niet onbelangrijk, onze eigen ervaringscijfers P a g i n a 42 85

43 Jaarrekening 2016 Financiën Binnen SKO West-Friesland (zowel de scholen als het bovenschools kantoor) worden alle nota s gescand en in een digitaal factureringsprogramma en verwerkt in het administratiepakket Afas. Op het bestuurskantoor worden de facturen digitaal gecodeerd. De budgethouders geven digitaal hun akkoord. Facturen boven de 5000,- worden digitaal voorzien van een tweede handtekening van de controller. Voor investeringen MI (onderwijsleerpakket, ICT en meubilair) in de komende 6 jaar is een meerjareninvesteringsplan opgesteld. Hiermee wordt een goed beeld verkregen van de te verwachten uitgaven in de komende jaren. Het meerjarenonderhoudsplan geeft een goed beeld van te verwachten uitgaven in de komende 10 jaar. 3.2 Horizontale verantwoording Wie voert de horizontale dialoog? De horizontale dialoog wordt gevoerd op de niveaus die de SKO West-Friesland zelf daarvoor relevant acht. Allereerst onderhouden onze scholen een horizontale dialoog met onze ouders daarnaast willen wij als bestuur een horizontale dialoog onderhouden met o.a. ouders, GMR en MR, parochie, kinderopvang, peuterspeelzalen, voortgezet onderwijs, speciaal basisonderwijs, samenwerkingsverband(passend onderwijs), gemeenten, omringende schoolbesturen PO en opleidingsinstituten. Daarnaast verantwoordt het intern toezichtsorgaan, de Raad van Toezicht, zich afzonderlijk. Op welke wijze wordt de horizontale verantwoording en dialoog gevoerd? Verantwoording en dialoog school aan ouders, mr en parochie Verantwoording (informatie) Dialoog (toetsen, feedback, samenwerken) smal - nieuwsbrieven - ouderavonden - informatiebijeenkomsten - identiteitsbeleid breed - jaarverslag - schoolontwikkelplan - schoolgids - website - Vensters PO - ouderraad - vragenlijsten WMK (benchmark) - overleg met mr - kerkbezoek - enquêtes - ouderpanelavonden - klankbordgroepen P a g i n a 43 85

44 Verantwoording en dialoog bestuur aan GMR smal breed Verantwoording (informatie) - beleidsstukken - jaarverslag Dialoog (toetsen, feedback, samenwerken) - overleg - n.v.t Verantwoording en dialoog bestuur aan gemeente (kinderopvang, peuteropvang) smal breed Verantwoording (informatie) - besteding subsidie - populair jaarverslag Dialoog (toetsen, feedback, samenwerken) - lea overleg - ogo overleg huisvesting - n.v.t Verantwoording en dialoog bestuur aan samenwerkingsverband, speciaal en primair basisonderwijs smal breed Verantwoording (informatie) - besteding zorgmiddelen - populair jaarverslag - beleidsplannen Dialoog (toetsen, feedback, samenwerken) - bestuurlijke participatie - ropo netwerkoverleg - n.v.t Verantwoording en dialoog Raad van Toezicht aan GMR en bestuur smal breed Verantwoording (informatie) - n.v.t. - jaarverslag Dialoog (toetsen, feedback, samenwerken) - overleg GMR - overleg met bestuur - jaarlijks scholenbezoek - n.v.t P a g i n a 44 85

45 Jaarrekening CONTINUITEITSPARAGRAAF In deze paragraaf worden de toekomstige ontwikkelingen van SKO West-Friesland besproken, met name een doorkijk naar Er wordt inzicht gegeven rond de komende investeringen, de financieringsstructuur, en de personele bezetting. Daarbij wordt ook een financieel meerjarenperspectief gegeven tot en met Het financieel beleid is erop gericht de continuïteit van de organisatie te waarborgen en optimale randvoorwaarden te creëren voor de missie en doelstellingen van de scholen. De Stichting voert aan de hand van het vastgestelde strategisch beleidsplan het beleid uit. Strategisch beleid In 2017 zal een aantal activiteiten uit het strategisch beleidsplan van SKO West-Friesland verder gerealiseerd worden. De volgende speerpunten zijn uitgezet: Uitvoering geven aan de vastgestelde gesprekkencyclus in combinatie met gebruik van het competentieboekje Uitvoeren van het communicatieplan en PR-beleid Uitvoering geven aan de Wet Werk en Zekerheid door o.a. inrichten vervangingspool Focus op opbrengstgericht werken met behulp van ParnasSys en werken aan een professionele cultuur Bevorderen van onderwijskundig leiderschap door een meerdaagse voor directies met daarin o.a. the seven habits van Covey Verdere uitbreiding van het aantal professionele leergemeenschappen Uitbreiding van het aanbod van de SKO West-Friesland Academie met mooie praktijkvoorbeelden van onze scholen Versterking van de kwaliteit van het aanbod op het gebied van bewegingsonderwijs en kunst en cultuur In 2017 is er een bedrag van ,- beschikbaar voor het uitvoeren van het strategisch beleid, de uitvoering van het Deltaplan, passend onderwijs en impulsgelden. Deze bedragen worden gefinancierd uit de opgebouwde reserves van de stichting. Raad van Toezicht In 2017 zal de RvT een besluit nemen over het gewenste besturingsmodel van de stichting. Om de verdere onderwijskundige ontwikkelingen van scholen te ondersteunen acht de RvT het van groot belang dat de aansturing binnen de stichting verbeterd wordt en de continuïteit hiervan wordt geborgd. P a g i n a 45 85

46 Onderwijs & Kwaliteit ICT In 2017 zal het aantal scholen dat in de cloud werkt uitgebreid worden en wordt ok het bestuurskantoor overgezet. Scholen schaffen steeds vaker chromebooks aan, vanwege de snelheid, mobiliteit, beschikbaarheid en effectieve inzet; deze lijn blijven wij volgen. Daarnaast starten scholen ook met de Google Apps For Edu omgeving om echt te kunnen (samen)werken in de cloud. De organisatie gaat deze omgeving ook gebruiken voor publicatie(intranet), samenwerking op medewerkersniveau en bestandsdeling. De uitrol van een beter wifisignaal gaat verder. Alle scholen zullen voorzien worden van touchscreens in plaats van beamers en digiborden. De scholing in het werken met de Prowisesoftware zal afgerond worden en de opgeleide trainers zullen hun collega s scholen in het gebruik. Het aantal scholen dat samen met de TU-Delft werkt aan het programmeren van een zgn. NAO-robot zal uitgebreid worden. De opgeleide techniekinstructeurs zullen programmeren en gebruik van de 3D printer op groepsniveau uitbreiden naar de overige groepen en de lessenseries en ervaringen zullen geëvalueerd worden. Er zal gewerkt worden aan het opstellen van een ICT-beleidsplan op schoolniveau met behulp van het kader van het bovenschools vastgestelde ICT-beleidsplan. De beleidsmedewerker ICT zal de scholen daarbij ondersteunen en na vaststelling de uitvoering monitoren. De contacten met PO-Raad/Kennisnet worden gecontinueerd, zoals ook met de verschillende bovenschoolse ICT netwerken. Personeel & Organisatie Het personeelsbeleid is afgeleid van het Strategisch Beleidsplan. Voor de komende jaren staan de volgende beleidsitems op de personele agenda: 1. Het toepassen van de nieuwe gesprekkencyclus. 2. Het vaststellen van de competenties voor de functie directeur, leerkracht LB, en onderwijs ondersteunend personeel. 3. Vaststellen van het functiebouwhuis, afgestemd op de nieuwe organisatiestructuur van SKO West-Friesland. 4. Evaluatie cao PO en waar nodig bijstellen van werkwijzen en procedures, conform het gestelde in de cao PO. 5. Vervangingsbeleid. Door het toenemende tekort aan invallers en het geldende ketenbeding onder de Wet Werk en Zekerheid, is regelmatige evaluatie van het vervangingsbeleid noodzakelijk. Dit is zowel gericht op het vervangingsbeleid van SKO WF en de bovenschoolse vervangingspool als de externe samenwerking op dit gebied met andere besturen van ROPO West-Friesland. Driessen HRM is als externe partner betrokken bij de samenwerking. 6. Continueren en uitbreiden van de SKO West-Friesland Academie ter bevordering van professionalisering en kennisuitwisseling. 7. Opstarten kweekvijver teneinde toekomstige uitstroom van directeuren intern op te kunnen vangen 8. Evaluatie en bijstelling van vastgesteld personeelsbeleid 9. Schoolleiders- en lerarenregister 10. Participatiewet P a g i n a 46 85

47 Jaarrekening 2016 Financiën & beheer - Huisvesting Financiën 2017 staat in het teken van het borgen van de administratieve processen en het invoeren van het intern controleplan. Daarnaast zal gekeken worden of er voldoende capaciteit op het bestuurskantoor aanwezig is om deze processen goed uit te voeren, mede in het licht van het nieuwe besturingsmodel. In 2016 heeft een Europese aanbesteding plaatsgevonden van de digiborden/touchscreens en een aanbesteding van kopieerapparaten. In 2017 zal er een Europese aanbesteding plaatsvinden van alle ICT hardware. Daarnaast zal er een inkoopscan gemaakt worden met daaraan gekoppeld een aanbestedingskalender. Dit zal door een derde partij worden uitgevoerd. Huisvesting - Nieuwbouwprojecten Met de gemeente Koggenland hebben oriënterende gesprekken plaatsgevonden met betrekking tot vervangende nieuwbouw voor een tweetal onder het bestuur van SKO West Friesland ressorterende scholen. Het bestuurlijk uitgangspunt is om de beide locaties op te nemen in een brede school concept, waarin ook een ander schoolbestuur en onderwijsgerelateerde organisaties in participeren. Het bestuur van SKO West Friesland is samen met Stichting Allure ook in overleg met de gemeente Opmeer ten aanzien van een het opstellen Integraal Huisvestings Plan, waarin de mogelijkheid van 2 nieuwe brede scholen (Opmeer en Hoogwoud) een scenario is die wordt onderzocht. Met de gemeente Medemblik wordt en integraal huisvestingsplan opgesteld dat in 2017 door de Raad bekrachtigd zal worden. Strategische samenwerking Met de komst van de brede scholen, waarbij met andere organisaties wordt samengewerkt op onder andere het domein huisvesting, wordt momenteel binnen SKO West Friesland gekeken of met het openbaar onderwijs, Stichting Allure, de samenwerking kan worden geïntensiveerd. Met name op het gebied van toekomstige ontwikkelingen op het gebied van vervangende nieuwbouw (brede scholen) wordt veelvuldig samengewerkt. Meerjarenperspectief De komende jaren zal het leerling aantal van SKO West-Friesland dalen, conform de landelijke daling. In onderstaand overzicht staat het aantal fte van directie, onderwijsgevend personeel en onderwijsondersteunend personeel voor de komende jaren waarbij de cijfers van 2016 t/m 2018 een verwachting is. Het natuurlijk verloop van medewerkers met die met (flexibel) pensioen gaan is hierin meegenomen. Daarnaast wordt er gewerkt met een flexibele schil van medewerkers. Op grond van de prognoses van het aantal leerlingen en het natuurlijk verloop is werkgelegenheid voor het huidige personeel de komende jaren te waarborgen. teldatum 1 oktober directie onderwijsgevend personeel onderwijsondersteunend personeel FTE totaal totaal aantal leerlingen ,10 235,30 31,70 290, ,01 219,42 31,44 274, ,01 218,03 27,96 270, ,01 218,03 27,96 270, P a g i n a 47 85

48 Jaarrekening 2016 Leerlingontwikkeling SKO West-Friesland Prognose Prognose Prognose Op basis van bovenstaande leerling aantallen is een meerjarenbegroting opgesteld. Hierin zijn een aantal verwachtingen meegenomen ten aanzien van de gelden voor de zorgleerlingen, de inkomsten voor OOP per 1 augustus 2015 en de gelden vanuit de nieuwe CAO en akkoorden vanuit het ministerie. In de meerjarenbegroting is alleen het natuurlijk verloop van medewerkers die met (flexibel) pensioen gaan meegenomen. Onderstaande tabel geeft het natuurlijk verloop weer per schooljaar. Dir LA OOP Bestuurskantoor Totaal 17/18 1,2 5,9207 0,2102 7, /19 1 2, ,812 19/20 0 3,7848 0, /21 0 3,7137 1,3325 3,9339 5,0462 Onderstaand overzicht laat de exploitatie zien van 2016 t/m zijn werkelijke cijfers, 2017 t/m 2019 zijn de goedgekeurde begrote cijfers Baten 3.1 Rijksbijdragen 3.2 Overige overh.bijdragen en -subs. 3.5 Overige baten totaal baten 4. Lasten 4.1 Personeelslasten 4.2 Afschrijvingen 4.3 Huisvestingslasten 4.4 Overige lasten totaal lasten Saldo baten en lasten Saldo financiële bedrijfsvoering Netto resultaat P a g i n a 48 85

49 Jaarrekening 2016 Het is een bewuste keuze van SKO West-Friesland om vanaf 2017 negatief te begroten. Vanuit de algemene reserve wordt ,- toegevoegd voor de inzet van strategisch beleid, formatieve knelpunten, Deltaplan, impuls passend onderwijs en ICT. De balans van de SKO West-Friesland laat het volgende beeld zien op basis van de bovenstaande meerjaren begroting Activa 1.1 Immateriële vaste activa 1.2 Materiële vaste activa 1.3 Financiële vaste activa Vaste activa 1.4 Voorraden 1.5 Vorderingen 1.6 Effecten 1.7 Liquide middelen Vlottende activa Totale Activa Passiva 2.1 Eigen vermogen waarvan publiek eigen vermogen waarvan privaat eigen vermogen 2.2 Voorzieningen 2.3 Langlopende schulden 2.4 Kortlopende schulden Totale Passiva Op basis van de bovenstaande gegevens zien de kengetallen van SKO West-Friesland er als volgt uit: 1. Financiële kengetallen kapitalisatiefactor solvabiliteit 2 liquiditeit (current ratio) weerstandsvermogen PO rentabiliteit signalering 36% < 30% < 0,75 5% - 20% <10% % 86% 5,3 32% 3,1% % 86% 5,0 27% -1,5% % 85% 4,8 27% -0,6% % 85% 4,7 27% -0,7% P a g i n a 49 85

50 Jaarrekening 2016 bijlage 1 1. Vermogensbeheer solvabiliteit 2 kapitalisatiefactor kapitalisatiefactor (incl. privaat vermogen) mogelijk te hoge buffer per 2016 en 2019? signaal < 30% 35% % 66% % 65% % 66% % 65% % 65% 35% 66% 65% 66% 65% 65% 2. Budgetbeheer rentabiliteit rentabiliteit (driejaarsgemiddelde) liquiditeit (current ratio) netto werkkapitaal ontwikkeling resultaat t.o.v. vorig jaar (x1.000) ontwikkeling liquiditeit t.o.v. vorig jaar (x1.000) signaal < 10% < 0% < 0,75 < 0% 3. Weerstandsvermogen weerstandsvermogen signaal < 10% < 5% - 20% > benchmark 93,0% 3,0% 3,9% 81,1% 107,5% 107,4% 87,3% 20,2% weerstandsvermogen PO 4. Exploitatiekengetallen rijksbijdragen / totale baten overige overheidsbijdragen / totale baten overige baten/ totale baten personele lasten/totale baten (max 90%) totale baten/ rijksbijdragen totale lasten/ rijksbijdragen personele lasten/ rijksbijdragen (max 95%) materiële lasten/ rijksbijdragen materiële vaste activa per leerling voorziening per leerling baten per leerling (excl. financiële baten) lasten per leerling (excl. financiële lasten) index baten per leerling index lasten per leerling 5. Personeels- en leerlingkengetallen percentage directie percentage OP percentage onderwijs OOP/OBP leerling- FTE ratio leerling- directie ratio leerling- OP ratio leerling- OOP ratio index leerling- FTE ratio index leerling- directie ratio index leerling- OP ratio index leerling- OOP ratio ja benchmark 7,4% 75,9% 16,6% ,6% 2,0% 5,0 39,0% % ja ,1% 1,8% 5,3 43,4% % ,5% 1,4% 5,0 40,0% ,6% 0,4% 4,8 38,7% ,7% -0,9% 4,7 38,2% % % % 34% 32% 27% 27% 27% ,8% 97,9% 98,7% 98,9% 98,8% 0,1% 1,0% 0,6% 0,5% 0,5% 3,1% 1,1% 0,7% 0,6% 0,7% 82,5% 81,5% 87,0% 86,3% 86,5% 103,3% 102,1% 101,3% 101,1% 101,2% 101,0% 99,1% 103,2% 102,0% 102,1% 85,2% 83,2% 88,1% 87,3% 87,5% 15,8% 15,9% 15,1% 14,7% 14,6% ,5 107,7 107,4 106,9 107,6 104,4 108,0 113,0 111,3 112, ,6% 79,9% 11,5% 15,97 185,10 19,99 138, ,0% 81,1% 10,9% 15,72 197,45 19,38 143, ,7% 79,8% 11,4% 16,22 185,67 20,32 141, ,9% 80,8% 10,4% 16,21 182,34 20,08 156, ,9% 80,8% 10,4% 15,98 179,72 19,79 154, P a g i n a 50 85

51 JAARREKENING 2016 P a g i n a 51 85

52 Jaarrekening 2016 GRONDSLAGEN VOOR WAARDERING VAN ACTIVA, PASSIVA EN RESULTAATBEPALING Algemeen Activiteiten De activiteiten van de Stichting Katholiek Onderwijs West-Friesland te Wognum bestaan uit het geven van onderwijs. De jaarrekening over 2016 is opgesteld conform de richtlijnen van de Regeling voor de Jaarverslaggeving Onderwijs (RJO) en overeenkomstig de verslaggevingsvoorschriften en bepalingen zoals weergegeven in Titel 9 van boek 2 van het Burgerlijk Wetboek. Tevens is de richtlijn 660 van de Raad van de Jaarverslaggeving gevolgd. In deze richtlijn zijn voor de sector presentatiewaarderings- en verslaggevingsvoorschriften geformuleerd. Activa en passiva worden in het algemeen gewaardeerd tegen de verkrijgings- of vervaardigingsprijs of de actuele waarde. Indien geen specifieke waarderingsgrondslag is vermeld, vindt waardering plaats tegen de verkrijgingsprijs. In de balans, de staat van baten en lasten en het kasstroomoverzicht zijn referenties opgenomen. Met deze referenties wordt verwezen naar de toelichting. Voor zover noodzakelijk worden op de vorderingen voorzieningen getroffen voor verwachte oninbaarheid. Fusie / samenvoeging stichtingen per Stichting Katholiek onderwijs West-Friesland en Stichting Katholiek onderwijs West-Friesland 2 zijn per gefuseerd tot Stichting Katholiek onderwijs West-Friesland. Tot was Stichting Katholiek onderwijs WestFriesland twee als holding opgenomen boven Stichting Katholiek onderwijs West-Friesland. Het College van Bestuur heeft na goedkeuring van de RvT en de NKSR de Stichting Katholiek Onderwijs West-Friesland 2 laten ontbinden. In de jaarrekening van de Stichting Katholiek onderwijs West-Friesland is ten behoeve van het inzicht verslag gedaan over geheel 2016, alsof Stichting Katholiek onderwijs West-Friesland twee het gehele jaar gefuseerd was met Stichting Katholiek onderwijs West-Friesland. Tevens zijn voor het inzicht de vergelijkende cijfers over 2015 opgenomen van beide stichtingen. Voor zover van toepassing zijn ter vergelijking opgenomen de realisatiecijfers van de Stichting Katholiek onderwijs West-Friesland en de Stichting Katholiek onderwijs West-Friesland 2 van het voorgaande jaar, alsmede de (goedgekeurde) begroting van het huidige jaar van beide stichtingen. Voor zover van toepassing zijn ter vergelijking opgenomen de realisatiecijfers van het voorgaande jaar, alsmede de (goedgekeurde) begroting van het huidige jaar. Dit is in onderstaand overzicht samengevat: Aanpassing van de vergelijkende cijfers 2015 SKO WF SKO WF Materiele vaste activa Financiële vaste activa Vorderingen Liquide middelen Eigen Vermogen Voorzieningen Langlopende schulden Kortlopende schulden Rijksbijdragen OCW Overheidsbijdragen Overige baten Personeelslasten Afscrhrijvingen Totaal Eliminaties onderling P a g i n a 52 85

53 Huisvestingslasten Overige lasten Financiele baten en lasten Resultaat Door de onderlinge verhoudingen zijn er een aantal eliminaties. Deze zijn opgenomen in de kolom eliminaties onderling. Dit betreft de rekening courant verhouding, de lening tav het kantoorpand in Wognum, alsmede de baten en lasten die behoren bij het kantoorpand in Wognum. Vergelijking met voorgaand jaar De grondslagen voor waardering van activa, passiva en van resultaatbepaling zijn ongewijzigd ten opzichte van voorgaand jaar. Financiële instrumenten Onder de financiële instrumenten worden zowel primaire financiële instrumenten, zoals vorderingen en schulden, als financiële derivaten verstaan. Voor de grondslagen van primaire financiële instrumenten wordt verwezen naar de behandeling per balanspost. De Stichting beschikt niet over financiële derivaten. Materiële vaste activa De materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen de verkrijgingsprijs plus bijkomende kosten of de vervaardigingsprijs, verminderd met de afschrijvingen. De afschrijvingen worden gebaseerd op de geschatte economische levensduur en worden berekend op basis van een vast percentage van de verkrijgingsprijs, rekening houdend met een eventuele restwaarde. Onderstaand worden de afschrijvingstermijnen per categorie weergegeven. Tevens zijn de activeringsgrenzen vermeld. Categorie afschrijvings- afschrijvings-activeringstermijn percentage grens in jaren per jaar in Gebouwen jaar 2,5%-5% Meubilair jaar 10%-2,5% 500 ICT 3-12 jaar 33,3%-8,3% 500 Leermiddelen 8 jaar 12,50% 500 De gebouwen en terreinen worden opgenomen indien sprake is van economisch eigendom. Hiervan is sprake in het geval van eigen investeringen. Voor de toekomstige kosten van groot onderhoud aan de bedrijfsgebouwen is een voorziening voor groot onderhoud gevormd. De toevoeging aan de voorziening wordt bepaald op basis van het geschatte bedrag van het onderhoud en de periode die telkens tussen de werkzaamheden van groot onderhoud verloopt. Schattingswijziging In 2016 heeft een schattingswijziging plaatsgevonden. Het betreft een aanpassing van de afschrijvingstermijnen van de activa. De belangrijkste wijzigingen zijn kasten van 40 naar 30 jaar, bureaustoelen van 15 naar 10 jaar, speellokaal van 40 naar 20 en stoelen en tafels gemeenschappelijke ruimtes van respectievelijk 40 en 30 jaar naar 20. De schattingswijziging heeft extra afschrijvingslasten ten gevolgen gehad. P a g i n a 53 85

54 Jaarrekening 2016 Financiële vaste activa De overige vorderingen onder de financiële vaste activa worden bij eerste verwerking opgenomen tegen de reële waarde en vervolgens gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs. De reële waarde en geamortiseerde kostprijs zijn gelijk aan de nominale waarde. Noodzakelijk geachte voorzieningen voor het risico van oninbaarheid worden in mindering gebracht. Deze voorzieningen worden bepaald op basis van individuele boordeling van de vorderingen. Effecten De ter beurze genoteerde aandelen worden gewaardeerd op de beurswaarde per balansdatum, waarbij zowel ongerealiseerde als gerealiseerde waardeveranderingen direct in de staat van baten en lasten worden verantwoord. De onder de financiële vaste activa opgenomen obligaties (beursgenoteerd en niet-beursgenoteerd), die eveneens niet behoren tot de handelsportefeuille (en die worden aangehouden tot het einde van de looptijd) worden gewaardeerd op de geamortiseerde kostprijs. Vlottende activa Vorderingen Vorderingen worden bij eerste verwerking gewaardeerd tegen de reële waarde van de tegenprestatie. Als de ontvangst van de vordering is uitgesteld op grond van een verlengde overeengekomen betalingstermijn wordt de reële waarde bepaald aan de hand van de contante waarde van de verwachte ontvangsten. Voorzieningen wegens oninbaarheid dienen in mindering te worden gebracht op de boekwaarde van de vordering. Effecten Voor de waarderings- en resultaatbepalingsgrondslagen van effecten, zie toelichting effecten financiële vaste activa. Effecten als onderdeel van de vlottende activa hebben een looptijd korter dan één jaar. Liquide middelen Liquide middelen bestaan uit kas en banktegoeden. Eigen vermogen Het eigen vermogen bestaat uit de algemene reserve en bestemmingsreserves. Bestemmingsreserves zijn reserves met een beperktere bestedingsmogelijkheid, welke door het bestuur is aangebracht. Omschrijving - Reserve personeel - Reserve Vervangingsfonds WF - Reserve Passend onderwijs - Reserve Onderhoud - Reserve BAPO - Reserve nulmeting Doel Beperkingen EUR De bestemmingsreserve personeel is gevormd voor bepaalde toekomstige personele uitgaven die uit huidige beschikbare middelen moeten worden gedekt, omdat de toekomstige middelen daartoe mogelijk tekort schieten. De bestemmingsreserve Vervangingsfonds WF is gevormd doordat de SKO West-Friesland per eigenrisicodrager is geworden van het Vervangingsfonds. Scholen dragen 5,8% van de loonkosten af aan het Vervangingsfonds WF. De kosten van ziektevervanging wordt betaald uit het Vervangingsfonds WF. Het verschil (positief/negatief) gaat ten gunste/laste van de reserve Vervangingsfonds WF. P a g i n a 54 85

55 Jaarrekening 2016 In 2015 heeft de SKO West-Friesland van de opgeheven samenwerkingsverbanden De Streek en Hoorn 2 geld ontvangen Dit geld is aan de reserve Passend onderwijs toegevoegd. Scholen kunnen door middel van een verzoek aan het CvB een beroep doen op deze reserve voor extra zorg aan kinderen. In 2016 is er aan extra zorg aan kinderen besteed. De bestemmingsreserve onderhoud is gevormd door de gelden die vanaf 2015 vanuit akkoorden aan de scholen zijn toegekend, de zogenaamde bumagelden. Deze gelden zijn bestemd voor het onderhoud van de schoolgebouwen (binnen en buiten). Van deze gelden gaat 30 per leerling naar de reserve onderhoud. Deze reserve is gecreëerd voor extra impuls aan de schoolgebouwen. De bestemmingsreserve BAPO dient ter dekking van alle betalingsverplichtingen in verband met de opgebouwde oude BAPO-rechten van het personeel dat 52 jaar en ouder is. In 2016 is er een bedrag van ,- ten laste van deze reserve gebracht. De bestemmingsreserve nulmeting dient ter dekking van de afschrijvingsbedragen van de per 1 januari 2005 geactiveerde inventaris en apparatuur. De reserve nulmeting is gelijk aan de waarde van de geherwaardeerde materiële vaste activa. Voorzieningen Algemeen Voorzieningen worden gevormd voor in rechte afdwingbare of feitelijke verplichtingen die op de balansdatum bestaan, waarbij het waarschijnlijk is dat een uitstroom van middelen noodzakelijk is en waarvan de omvang op betrouwbare wijze is te schatten. De voorzieningen worden gewaardeerd tegen de beste schatting van de bedragen die noodzakelijk zijn om de verplichtingen per balansdatum af te wikkelen. De voorzieningen worden gewaardeerd tegen de nominale waarde van de uitgaven die naar verwachting noodzakelijk zijn om de verplichtingen af te wikkelen, tenzij anders vermeld. Voorzieningen worden onderscheiden naar aard en doel. Toevoegingen aan de voorzieningen vinden plaats door dotaties ten laste van de staat van baten en lasten. De onttrekkingen vinden rechtstreeks plaats ten laste van de betreffende voorziening. Pensioenvoorziening De stichting heeft één pensioenregeling. Dit betreft een Nederlandse regeling en wordt gefinancierd door afdrachten aan pensioenuitvoerder, te weten het bedrijfstakpensioenfonds ABP. De pensioenverplichting wordt gewaardeerd volgens de "verplichtingen aan de pensioenuitvoerder benadering". In de benadering wordt de aan de pensioenuitvoerder te betalen premie als last in de staat van baten en lasten verantwoord. De Stichting heeft geen verplichtingen tot het voldoen van aanvullende bijdragen in geval van tekort bij ABP, anders dan het effect van hogere toekomstige premies. De stichting heeft daarom de pensioenregeling verwerkt als een 'verplichting aan de pensioenuitvoerder benadering" en heeft alleen de verschuldigde premies tot en met het einde van het boekjaar in de jaarrekening verantwoord. Naar de stand van ultimo 2016 is de dekkingsgraad van het pensioenfonds 96,6%. Voorziening jubilea De voorziening jubilea betreft een voorziening voor toekomstige jubileumuitkeringen. De voorziening is gebaseerd op de contante waarde van de verwachte werkelijk uit te keren jubileumvoorziening per medewerker. Hierbij wordt rekening gehouden met een blijfkans, leeftijd en een disconteringsvoet van 2,5%. Voorziening Onderhoud Voor uitgaven voor groot onderhoud van gebouwen wordt een voorziening gevormd om deze lasten gelijkmatig te verdelen over een aantal boekjaren. De toevoegingen aan de voorziening wordt bepaald op basis van het geschatte bedrag van het groot onderhoud en de periode die telkens tussen de P a g i n a 55 85

56 Jaarrekening 2016 werkzaamheden voor groot onderhoud verloopt. Voorziening duurzame inzetbaarheid De cao-afspraken rondom duurzame inzetbaarheid biedt medewerkers van 57 jaar en ouder de mogelijkheid om verlof te sparen. In de Regeling jaarverslag onderwijs is aangegeven dat voor deze gespaarde uren ouderenverlof een voorziening op de balans moet worden ingericht. De toevoeging aan de voorziening wordt bepaald op basis van het aantal uur die medewerkers van 57 jaar en ouder op basis van een plan willen sparen, de inschaling en opnamekans. In 2016 heeft een aantal medewerkers aangegeven te willen sparen. Hiervoor is in 2016 een voorziening gemaakt. Kortlopende schulden Dit betreffen schulden met een op balansdatum resterende looptijd van ten hoogste één jaar. Kortlopende schulden worden bij eerste verwerking opgenomen tegen de reële waarde en vervolgens gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs. De reële waarde en geamortiseerde kostprijs zijn gelijk aan de nominale waarde van de schuld. Overlopende passiva De overlopende passiva betreffen de vooruitontvangen bedragen die aan opvolgende perioden worden toegerekend en/of nog te betalen bedragen, voor zover ze niet onder de andere kortlopende schulden zijn te plaatsen. Baten en lasten Het resultaat wordt bepaald als het verschil tussen de baten en lasten over het verslagjaar, met inachtneming van de hiervoor reeds vermelde waarderingsgrondslagen. Per school worden de baten en lasten toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben. Lasten en risico's die hun oorsprong vinden vóór het einde van het verslagjaar, zijn in acht genomen als zij voor het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden. Het resultaat van de staat van baten en lasten wordt toegevoegd aan de bestemde reserves die door het bestuur zijn bepaald. Rijksbijdragen De ontvangen (normatieve) rijksbijdragen en de niet-geoormerkte OCW-subsidies (vrij-besteedbare doelsubsidies zonder verrekening clausule) worden in het jaar waarop de toekenningen betrekking hebben volledig verwerkt als bate in de staat van baten en lasten. Rijksbijdragen worden als baten verantwoord in de staat van baten en lasten in het jaar waarop de toekenning betrekking heeft. Geoormerkte OCW-subsidies met een vrij besteedbaar overschot (doelsubsidies waarbij het overschot geen verrekening clausule heeft) worden ten gunste van de staat van baten en lasten verantwoord naar rato van de voortgang van de gesubsidieerde activiteiten. Het deel van de subsidies waar nog geen activiteiten voor zijn verricht per balansdatum worden verantwoord onder de overlopende passiva. Overheidssubsidies Exploitatiesubsidies worden als bate verantwoord in de staat van baten en lasten in het jaar waarin de gesubsidieerde kosten zijn gemaakt of opbrengsten zijn gederfd, of wanneer een gesubsidieerd exploitatietekort zich heeft voorgedaan. De baten worden verantwoord als het waarschijnlijk is dat deze worden ontvangen en de Stichting de condities voor ontvangst kan aantonen. Subsidies met betrekking tot investeringen in materiële vaste activa worden in mindering gebracht op het desbetreffende actief en als onderdeel van de afschrijvingen verwerkt in de staat van baten en lasten. P a g i n a 56 85

57 Jaarrekening 2016 Personeelsbeloningen Lonen, salarissen en sociale lasten worden op grond van de arbeidsvoorwaarden verwerkt in de staat van baten en lasten voor zover ze verschuldigd zijn aan werknemers. De Stichting heeft de toegezegd-pensioenregeling bij het bedrijfstakpensioenfonds in de jaarrekening verwerkt als verplichtingenbenadering. Voor toegezegde-bijdrageregelingen betaalt de instelling op verplichte basis premies aan het pensioenfonds. Behalve de betaling van premies heeft de instelling geen verdere verplichtingen uit hoofde van deze pensioenregelingen. De premies worden verantwoord als personeelskosten als deze verschuldigd zijn. Vooruitbetaalde premies worden opgenomen als overlopende activa indien dit tot een terugstorting leidt of tot een vermindering van toekomstige betalingen. Afschrijvingen op materiële vaste activa Materiële vaste activa worden vanaf het moment van ingebruikneming afgeschreven over de verwachte toekomstige gebruiksduur van het actief. Over terreinen en vastgoedbeleggingen wordt niet afgeschreven. Indien een schattingswijziging plaatsvindt van de economische levensduur, dan worden de toekomstige afschrijvingen aangepast. Boekwinsten en -verliezen bij verkoop van materiële vaste activa zijn begrepen onder de afschrijvingen. Financiële baten en lasten Rentebaten en bankkosten Rentebaten en bankkosten worden tijdsevenredig verwerkt, rekening houdend met de effectieve rentevoet van de betreffende activa en passiva. Waardeveranderingen financiële instrumenten gewaardeerd tegen reële waarde. Waardeveranderingen van de volgende financiële instrumenten worden rechtstreeks verwerkt in de staat van baten en lasten: - Financiële activa en verplichtingen die onderdeel zijn van de handelsportefeuille; - Afgeleide financiële instrumenten (derivaten) met een beursgenoteerde onderliggende waarde; - Gekochte leningen, obligaties (tenzij aangehouden tot einde looptijd) en aangehouden eigen-vermogensinstrumenten die beursgenoteerd zijn. Waardeverminderingen van financiële instrumenten die op reële waarde gewaardeerd zijn, worden verwerkt in de staat van baten en lasten. Voor gerealiseerde waardevermeerderingen van financiële instrumenten die op reële waarde worden gewaardeerd met verwerking van de waardevermeerderingen rechtstreeks in het eigen vermogen, dient het cumulatieve resultaat dat voorheen in het eigen vermogen was opgenomen, te worden verwerkt in de staat van baten en lasten op het moment dat de desbetreffende effecten niet langer in de balans worden verwerkt. Toelichting kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode. Bij de indirecte methode wordt het resultaat als basis genomen. Dit overzicht geeft weer waaraan de in de verslagperiode beschikbaar gekomen gelden zijn besteed. In samenhang met de balans en de staat van baten en lasten moet het kasstroomoverzicht bijdragen aan het inzicht in de financiering, de liquiditeit, de solvabiliteit en het vermogen van de instelling om geldstromen te genereren. P a g i n a 57 85

58 Jaarrekening 2016 BALANS PER 31 DECEMBER 2016, VERGELIJKENDE CIJFERS PER 31 DECEMBER 2015 (na verwerking resultaatbestemming) 1 Activa VASTE ACTIVA Materiële vaste activa Gebouwen Terreinen Inventaris en apparatuur Leermiddelen Overige materiële vaste activa Financiële vaste activa Overige effecten Overige vorderingen TOTAAL VASTE ACTIVA VLOTTENDE ACTIVA Vorderingen Debiteuren OCW Overige overheden Overige vorderingen Overlopende activa Liquide middelen TOTAAL VLOTTENDE ACTIVA TOTAAL ACTIVA P a g i n a 58 85

59 2 Passiva VERMOGEN 2.1 Eigen vermogen Algemene reserve Bestemmingsreserves (publiek) Voorzieningen Personeelsvoorzieningen Voorziening onderhoud Kortlopende schulden Crediteuren Belastingen en premies sociale verzekeringen Schulden terzake pensioenen Overige kortlopende schulden Overlopende passiva TOTAAL PASSIVA P a g i n a 59 85

60 STAAT VAN BATEN EN LASTEN 2016, VERGELIJKENDE CIJFERS Begroot Baten 3.1 Rijksbijdragen OCW Overheidsbijdragen en -subsidies overige overheden Overige baten Totaal baten Lasten 4.1 Personeelslasten Afschrijvingen vaste activa Huisvestingslasten Overige lasten Totaal lasten Saldo baten en lasten * Financiële baten en lasten Resultaat * Nettoresultaat * ( - is negatief) P a g i n a 60 85

61 KASSTROOMOVERZICHT 2016, VERGELIJKENDE CIJFERS 2015 Kasstroom uit operationele activiteiten Saldo baten en lasten Aanpassingen voor: - Afschrijvingen Mutaties voorzieningen Veranderingen in vlottende middelen: - Vorderingen Effecten Kortlopende schulden Kasstroom uit bedrijfsoperaties Ontvangen interest Betaalde interest Totaal kasstroom uit operationele activiteiten Kasstroom uit investeringsactiviteiten Investeringen in materiële vaste activa Desinvestering materiële vaste activa (minus afschrijving) Overige investeringen in financiële vaste activa Totaal kasstroom uit investeringsactiviteiten Kasstroom uit financieringsactiviteiten Kasstroom uit overige balansmutaties Mutatie liquide middelen Het verloop van de geldmiddelen is als volgt: Stand liquide middelen per Mutatie boekjaar liquide middelen Stand liquide middelen per P a g i n a 61 85

62 TOELICHTING OP DE ONDERSCHEIDEN POSTEN VAN DE BALANS 1 Activa 1.2 Materiële vaste activa Schoolgebouwen De door de Stichting beheerde schoolgebouwen zijn juridisch wel, doch economisch geen eigendom van de Stichting. Deze gebouwen zijn volledig gesubsidieerd en dienen, wanneer ze niet meer conform de bestemming worden gebruikt, om niet te worden overgedragen aan de Gemeente. Voor een overzicht van de onder ons bestuur staande scholen verwijzen wij naar het bestuursverslag. Aanschaf- Afschrij- Boek- Investe- Desinves- Afschrij- Afschrij- Aanschaf- Afschrij- Boekprijs vingen waarde ringen teringen vingen vingen prijs vingen waarde desin. Materiële vaste activa Gebouwen Terreinen Inventaris en apparatuur Leermiddelen Ov. materiële vaste activa Totaal materiële vaste activa De Stichting heeft in 2016 een inventarisatie uitgevoerd van de aanwezigheid van activa. Dit heeft tot desinvesteringen geleid van: Het buiten gebruik stellen van activa, totale waarde Het afvoeren van activa met een aanschafwaarde onder de investeringsgrens van 500 euro, totale waarde van Er heeft een schattingswijziging plaatsgevonden door het wijzigen van de afschrijvingstermijnen. Dit heeft een extra afschrijving tot gevolg gehad van , Financiële vaste activa Boek- Investe- Desinves Boekwaarde ringen teringen waarde Overige effecten Obligaties Overige Totaal overige effecten Boek- Verstrekte Aflossingen Boek- Waarde leningen waarde Overige vorderingen Leningen u/g Waarborgsommen P a g i n a 62 85

63 Totaal overige vorderingen De waarborg betreft gebruik hardware Snappet. Boek- Verstrekte Aflossingen Resultaat Boekwaarde leningen en en desin- waarde investeringen vesteringen Totaal financiële vaste activa Vlottende activa 1.5 Vorderingen Debiteuren Debiteuren Totaal Debiteuren OCW OCW Totaal OCW Overige overheden Overige overheden Totaal overige overheden Overige vorderingen Vervangingsfonds - - Totaal personeel Rekening courant Private Gelden De Gouw Overige vorderingen Totaal overig Totaal overige vorderingen P a g i n a 63 85

64 Overlopende activa Vooruitbetaalde posten Totaal vooruitbetaalde kosten Rente Totaal overige overlopende activa Totaal overlopende activa De vorderingen zijn met ruim afgenomen, o.a. doordat de te vorderen rente per bijna is gehalveerd en de vordering energiekosten ,- en vordering Vervangingsfonds ,- is afgelost in Liquide middelen Kasmiddelen Tegoeden op banken girorekeningen Totaal liquide middelen De liquide middelen staan ter vrije beschikking van de Stichting. De liquide middelen zijn met toegenomen. Dit wordt o.a. veroorzaakt door het positieve resultaat van SKO West-Friesland In 2016, de afname van de vorderingen en de ontvangen rente. P a g i n a 64 85

65 2 Passiva 2.1 Eigen vermogen Stand per Resultaat Overige Stand per Algemene reserve mutaties Algemene reserve Totaal algemene reserve Stand per Resultaat Overige Stand per Bestemmingsreserves (publiek) mutaties Reserve personeel Reserve Vervangingsfonds WF Reserve Passend onderwijs Reserve Onderhoud Reserve BAPO Reserve nulmeting Totaal bestemmingsreserves Publiek Stand per Resultaat Overige Stand per mutaties Totaal eigen vermogen Eigen vermogen, bestemming van het resultaat Resultaat Algemene reserve (publiek) Bestemmingsreserves (publiek) Reserve personeel Reserve Vervangingsfonds WF Reserve Passend Onderwijs Reserve Onderhoud Reserve Bapo Reserve nulmeting Totaal resultaat Statutair is niets geregeld inzake de bestemming van het resultaat. P a g i n a 65 85

66 2.2 Voorzieningen Personeelsvoorzieningen Stand per Dotatie Onttrekking Vrijval Stand per Kortlopende Langlopende deel deel < 1 jaar > 1 jaar Voorziening Jubilea Voorziening duurzame inzetbaarheid Totaal personeelsvoorzieningen Stand per Dotatie Onttrekking Vrijval Stand per Kortlopende Langlopende deel deel Overige voorzieningen < 1 jaar > 1 jaar Voorziening Onderhoud Totaal overige voorzieningen Stand per Dotatie Onttrekking Vrijval Stand per Kortlopende Langlopende deel deel < 1 jaar > 1 jaar Totaal voorzieningen Kortlopende schulden Crediteuren Crediteuren Totaal Crediteuren Belastingen en premies sociale verzekeringen Loonheffing Premies sociale verzekeringen Totaal belastingen en premies sociale verzekeringen Schulden terzake pensioenen Schulden terzake van pensioenen Totaal schulden terzake van pensioenen P a g i n a 66 85

67 2.4.9 Overige kortlopende schulden Rekening courant Private Gelden Vervangingsfonds Netto salarissen Overige schulden Totaal overige kortlopende schulden Overlopende passiva Vooruitontvangen subsidies OCW Vooruitontvangen investeringssubsidies Vakantiegeld en -dagen Personeel inzake spaarverlof Vooruitonvangen subsidies Overige Totaal overlopende passiva P a g i n a 67 85

68 75375 / Stichting Katholiek Onderwijs West-Friesland, te Wognum VERANTWOORDING SUBSIDIES G1 Verantwoording van subsidies zonder verrekeningsclausule, (Regeling ROS art. 13, lid 2 sub a en EL&I regelingen betrekking hebbend op de EL&I subsidies) G1-A Beknopt gespecificeerd P a g i n a 68 85