Edu Dumasy Uitgangspunten van een praktijkgerichte Transculturele pedagogiek
|
|
- Erik Lemmens
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 1 Edu Dumasy Uitgangspunten van een praktijkgerichte Transculturele pedagogiek Inhoudsopgave: 1 TRANSCULTUREEL DENKEN EN HANDELEN Enige autobiografische transculturele wortels Transculturele pedagogiek om cultuurverschillen te overbruggen: Modellen en een metafoor Transculturele communicatie Transcultureel pedagogiek aan lerarenopleidingen Literatuur Impressies van de transculturele onderwijspraktijk...8 Inleiding: In het verleden zijn er verschillende pogingen gedaan om het transcultureel denken en handelen theoretisch uit te werken. Zo werd dit uitgewerkt aan de hand van modellen voor praktijkgericht handelen in de twee boeken Kleurrijk Onderwijs. Wij zullen ons hier beperken tot algemene uitgangspunten en enkele toepassingen vanuit de praktijk in de periode zoals ondergetekende die heeft meegemaakt. 1 TRANSCULTUREEL DENKEN EN HANDELEN 1.1 Enige autobiografische transculturele wortels Nederland is steeds multicultureler geworden sinds vanaf de beginjaren vijftig meer dan Indische-Nederlanders terugkeerden uit de voormalige kolonie Nederlands-Indië. Maar kan dan terecht gesteld worden. Zijn we niet al langer een multiculturele samenleving geworden. Vanwege onze handelscontacten en koloniën hebben individuele reizigers en migranten maar ook andere groepen zoals Hugenoten toch zich blijvend hier gevestigd. Amsterdam is in de Gouden eeuw tot grot bloei gekomen vooral ook dan zij de migranten uit het door Spanje bezette Antwerpen en de vervolging van protestantse Hugenoten in Frankrijk. Zij brachten kennis en ervaring mee en uit die culturele vermenging konden wetenschap en kunst gedijen. En als we nog verder teruggaan dan blijken de eerste migranten die zich hier als boer vestigden in de lössgronden van Limburg. En zoals uit recente opgravingen blijkt zijn nabij de Overijsselse plaats Dalfsen 100 Trechterbekers geborgen afkomstig uit een periode tussen 2900 en 2750 voor Chr. Deze Trechterbekercultuur zou afkomstig zijn uit de streek waar nu Hongarije ligt en haar verdere oorsprong hebben gevonden in het Midden-Oosten. Daar in het vruchtbare rivierengebied van het oude Mesopotamië waar culturen zich vermengden kwamen immers de eerste steden op en vond een culturele opbloei plaats zoals de uitvinding van het spijkerschrift.
2 2 Maar terug naar Nederland waar de eerste op huidskleur herkenbare groep de Indische- Nederlanders en Molukkers waren. Ze kwamen uit een racistische samenleving waar blanken het voor het zeggen hadden en 350 jaar lang Indonesiërs hen het recht op zelfbeschikking ontnamen. Recentelijk laat het boek van Reggie Baay zien dat deze onderdrukking gepaard ging met een half miljoen tot een miljoen slaven. Weliswaar was geen sprake van een grootschalige mensenhandel in slaven zoals in West-Indië. Toch kon de koloniale infrastructuur van forten, wegen en plantages niet tot stand komen zonder gedwongen slavenhandel al dan niet in coöperatie met de inheemse vorsten. Uit de gemengde verbintenissen van Europeanen en inheemse vrouwen kwam een gemengde Indo-Europese bevolkingsgroep en cultuur voort. Portugezen en Spanjaarden legden de eerste kiem voor deze mextiezencultuur die een schakel vormde tussen de Nederlandse kolonialen en de inheemse bevolking (Inlanders werden ze genoemd). De vele oorlogen die werden gevoerd tussen zo n 20 waaronder de beruchte Atjehoorlog maakten de constante aanvoer van nieuwe militairen voor het koloniale leger (het KNIL) noodzakenlijk. Ze trouwden vaak met inheemse vrouwen (njai s) die soms meetrokken van kazerne naar kazerne maar zich ook konden vestigden als koloniale burger in het voormalige tempo doeloe (de goede oude koloniale tijd). Zo kwam mijn Nederlandse grootvader in 1920 uit Delft naar Indië, trad daar toe tot het KNIL. In de jaren dertig van de vorige eeuw beoefende hij samenwonend en getrouwd met zijn Madoerese vrouw het eerzame beroep uit als beheerder van het hoofdpostkantoor van Soerabaya. Mijn moeder groeide als hun enig kind op in de gemengde Nederlands-Javaans / Madoerese cultuur, een mengcultuur waarvan we enige sporen nog terug vinden in de jaarlijkse Tong-tong fair in Den Haag. Deze groep van Indische-Nederlanders ook wel indo s genoemd was dagelijks gewend te schakelen tussen de dominante Nederlandse en de onderliggende Indonesische cultuur. Het leven in een multiculturele alledaagse situatie gepaard gaande met een collectieve dienende houding en voortdurend rekening houden met anderen werd zo een Indische transculturele levenskunst. Zo leerden we oog te hebben voor mensen uit kwetsbare groepen wat we terugvinden in bepaald Maleis taalgebruik. Kassian: mededogen voor anderen, compassie Senang: je prettig voelen vooral in relatie tot anderen Soedah (laat maar): maak je niet al te druk om grote meningsverschillen en tegenstellingen. Deze collectieve begrippen om het sociale welzijn van anderen om Duurzaam Samenleven mogelijk te maken werd een houding, een levenskunst die de grondslagen vormen voor het transculturele Denken en Handelen. Net zoals andere Indische kinderen heb ik geleerd ondanks dat ik op tweejarige leeftijd naar Nederland kwam voortdurend te schakelen in mijn communicatie tussen mijn analfabete amper Nederlands sprekende Madoerese oma en de Hollandse cultuur van mijn opa. Daardoor ontwikkelde ik een cultureel flexibele houding die me later van pas zou komen in mijn intensieve beroepsmatige en vriendschappelijke contacten met allochtone Nederlanders. Vanuit mijn praktijkervaringen als leerkracht, schoolbegeleider, hogeschooldocent en schooldirecteur kon ik zo goed overweg met allerlei mensen uit allerlei wereldculturen uit Suriname, Nederlandse Antillen, Turkije, Marokko en natuurlijk uit het huidige Indonesië. Gecombineerd met mijn theoretische interesse verworven door onderzoeken op scholen in het kader van mijn Nijmeegse studie onderwijskunde in Indonesië leverde dat een transculturele theorievorming op die vooral toepassingsgericht was.
3 3 In de zeventiger jaren van de vorige eeuw toen Nederland door de komst van arbeidsmigranten steeds multicultureler werd, vond die vanuit het Pedagogisch Seminarium aan de Vrije Universiteit waar de eerste pedagogische opleiding in het land ontstond om zich met multiculturele opvoedingsen onderwijssituaties bezig te houden. Ook elders zoals in Groningen, Leeuwarden en Zwolle verschenen daarna transculturele opleidingen aan mo pedagogiek-opleidingen. Deze benadering is in aanzet geformuleerd aan Amsterdamse opleiding in de jaren zeventig van de vorige eeuw (1975) door eerste generatie lid van de Indische-Nederlanders dr. A.I. Eysenring. Vervolgens is het grondidee van overbruggen van culturele verschillen verder uitgewerkt door mijzelf als zijn opvolger docent transculturele pedagogiek aan zowel de mo pedagogiek opleiding van de Vrije Universiteit als die van de katholieke Leergangen. In plaats van een verdere theoretische doordenking legde ik me er daarna in verschillende functies op toe om het vooral praktijkgericht te houden en selectief modellen uit de sociale wetenschappen toe te passen. Vanaf 1989 vond het als theoretisch- en trainingskader dan ook een praktische toepassing bij: de transculturele omslagcursussen voor allochtone pabo-studenten ( ) de opleiding van consulenten en praktijkopleiders in het leerlingwezen trainingen voor diverse beroepsgroepen zoals politieagenten en gevangenisbewakers ( ) reguliere opleiding van lerarenopleidingen aan hogescholen in Utrecht ( ), Alkmaar ( ), Amsterdam ( ), Nijmegen ( als gastdocent) en Zwolle ( ) trainingen voor hogeschoolstudenten en leraren over communiceren met allochtone ouders om cultuurverschillen te overbruggen het managementconcept voor Kleurrijke scholen waar de schoolpopulatie veranderde door de komst van allochtone leerlingen. Vanuit het vitale transculturele schoolconcept paste ik dit in de periode toe als schooldirecteur van basisscholen in Amsterdam-Zuidoost en -West, Lelystad en op een vmbo-school in Purmerend de opleiding voor islamitische godsdienstleraren bij de islamitische ondersteuningsorganisatie Spior in Rotterdam ( ) In de periode is dit concept door mijzelf verder uitgewerkt en in de praktijk beproefd waarbij ik regelmatig gebruik maakte van de videofilm `voorbeelden van communicatie met allochtone ouders. In het Amstelveens scholenproject `Ontmoeten- en (Her)denken komen al deze ervaringen bij elkaar en vormt het een belangrijk theoretisch en praktisch uitgangspunt om leerlingen tot Betrokken Zelfredzaamheid te stimuleren met hun multiculturele, plurale en postmoderne leefomgeving. We werken dat verder uit.
4 4 1.2 Transculturele pedagogiek om cultuurverschillen te overbruggen: Transcultureel denken en handelen betreft het zich flexibel aanpassen aan wisselende culturele situaties om cultuurverschillen te overbruggen. Het wordt vooral toegepast op bijvoorbeeld communicatieproblemen in multiculturele opvoedings- en onderwijssituaties. Daar richt de Transculturele Pedagogiek zich op waarbij vooral een verband wordt gelegd tussen theorie en praktijk. Zo worden niet alleen met dit concept (zie boeken Kleurrijk Onderwijs) cultuurverschillen overbrugd maar ook die tussen theorie (onderzoek) en praktijk, tussen beleid en praktijkgerichte oplossingen voor multiculturele problemen. Vandaar dat de concepten en oefeningen vooral een onderdeel is geweest van lerarenopleidingen zoals de oude Mo-pedagogiekopleiding en de huidige lerarenopleidingen basis- en voortgezet onderwijs. Ook bij het interculturaliseren van deze opleidingen is het in de negentiger jaren van de vorige eeuw toegepast. Vele studenten van pabo s en learenopleidingen voortgezet onderwijs hebben de video s bekeken en daarna geoefend met eventuele acteurs: voorbeelden van communicatie met allochtone ouders. Transcultureel denken en handelen is vooral een open leefhouding die o.a. Indische Nederlanders zich in de loop der eeuwen hebben eigengemaakt in de kolonie Nederlands- Indië. Daar leerde deze bevolkingsgroep voortkomend uit gemengde Nederlandse Indonesische relaties zich cultureel flexibel aan te passen aan wisselende culturele situaties. Een dergelijke houding kan model staan voor een multiculturele samenleving teneinde tot het Duurzaam Samenleven te bevorderen van bevolkingsgroepen en individuen met al zijn diversiteiten. Aangezien Duurzaam Samenleven om de betrokken zelfredzaamheid bij de jeugd te stimuleren ons belangrijkste doel is zullen wij bij het scholenproject vooral uitgaan van een transculturele benadering gericht op houdingsaspecten, denk- en communicatieve vaardigheden.
5 5 1.3 Modellen en een metafoor De transculturele pedagogische benadering in opvoedings- en onderwijssituaties zijn schematisch en metaforisch (als samen- /tegenwerkende ezels als volgt weergegeven: In deze transculturele benadering is het dus essentieel dat je cultureel flexibel bent ten aanzien van culturele situaties, beroepssituaties en vooral ten aanzien van de positie van kwetsbare groepen. In het onderwijs vond deze benadering vooral zijn toepassing bij de communicatie van leerkrachten met allochtone ouders. Daarbij werd van onderstaande video vaak gebruik gemaakt op scholen en bij de opleiding van leraren. Via zes casussen uit het Amsterdamse onderwijs in de eindjaren negentig werden communicatiepatronen geanalyseerd van een foutieve situatie waarbij de boodschap niet overkwam en geoefend met een nieuwe transculturele vorm van communicatie waarbij cultuurverschillen overbrugd werden. 1.4 Transculturele communicatie
6 Videotrainingsband: voorbeelden van communicatie met allochtone ouders 6
7 7 1.5 Transcultureel pedagogiek aan lerarenopleidingen Transculturele pedagogiek werd vanaf 1975 tot 1989 aan het Pedagogisch Seminarium van de Vrije Universiteit gedoceerd als vak. Vanaf werd door Edu Dumasy dit concept uitgewerkt in de pabo-studieboeken Kleurrijk Onderwijs (1997) als omslagcursus voor allochtone studenten en bijscholingscursus voor de reguliere lerarenopleiding en als managementconcept voor Kleurrijke scholen waarvan de schoolpopulatie verandert door de komst van allochtone leerlingen. Onderstaande foto s geven een impressie. 1.6 Literatuur Over deze transculturele benadering is de volgende literatuur verschenen: Eijsenring A.I. (1975) Op weg naar een transkulturele (ortho)pedagogiek `s Gravenhage Dumasy E.A.H. (1983) Naar een transculturele pedagogiek. Studiegids studie transculturele pedagogiek Pedagogisch Seminarium van de Vrije Universiteit Dumasy E.A.H. (1976) Leerlingen onder de loep. Amersfoort: Ecabo. Dohle M & Dumasy E. (1997) Lesgeven op multiculturele scholen (PABO-katernen) Heeswijk-Dinther Heeswijk- Dinther: Esstede Dumasy E. (1997) Kleurrijk onderwijs deel 1 en 2 Amsterdam SWP Dumasy E. (1999) Culturele diversiteit. In: Handboek voor tweede taalverwerving in het voortgezet onderwijs Groningen: Wolters Noordhof Stevens L. & Dumasy E. (2000) Anders denken en doen. Allochtone leerlingen en hun leraren. Antwerpen Garant
8 8 Autar K, & Dumasy E. (2001) Voorbeelden van communicatie met allochtone ouders. Docentenhandleiding bij gelijknamige video. Utrecht: Echo. Videofilm: Handleiding voorbeelden van communicatie met allochtone ouders. Zes situatieschetsen uit het Amsterdamse onderwijs Uitgangspunten van kleurrijk onderwijs (2005). CPS Amersfoort Dumasy E.A.H. Kwaliteitsdilemma s Islamitische scholen (2007) 1.7 Impressies van de transculturele onderwijspraktijk Periode: Foto links: Transculturele VU-pedagogiekstudenten in 1983 de moskee in de Bijlmer: Foto rechts: Surinaamse en Antilliaanse studenten ontvangen in 1990 op de ipabo van Amsterdam hun diploma `omslagcursus Transculturele Pedagogiek waarna ze de reguliere opleiding aan de pabo kunnen afronden. Periode: : gastdocent Hogeschool Nijmegen en Arnhem
9 9 Edu Dumasy geeft een workshop Transcultureel denken en handelen aan de pabo Groenewoud van de HAN in Nijmegen de periode Enkele keren per jaar werd na een hoorcollege een scéne geanalyseerd en nagespeeld van de videofilm `communicatie met allochtone ouders. Edu Dumasy geeft een workshop Transcultureel denken en handelen aan de pabo Groenewoud van de Hogeschool Arnhem en Nijmegen (HAN) de periode Enkele keren per jaar werd na een hoorcollege een scéne geanalyseerd en nagespeeld van de videofilm `communicatie met allochtone ouders. De studenten bezochten in de periode daarna een `zwarte school in Den Haag. Periode : docent Transculturele Pedagogiek aan vier lerarenopleidingen hogeschool Windeheim in Zwolle. Studenten van de lerarenopleiding van hogeschool Windesheim bereiden zich voor op een transcultureel gesprek met allochtone leerlingen van ROC Asa in de wijk Kanaleneiland in Utrecht. Zie video:
1.1 Transculturele pedagogiek om cultuurverschillen te overbruggen:
1 Transculturele pedagogiek Inhoudsopgave: 1 TRANSCULTUREEL DENKEN EN HANDELEN...1 1.1 Transculturele pedagogiek om cultuurverschillen te overbruggen:...1 1.2 Modellen en een metafoor:...2 1.3 Videotrainingsband:
Nadere informatieRegeling vermelding duale opleidingen hoger onderwijs 1998-1999
OCenW-Regelingen Bestemd voor: c colleges van bestuur respectievelijk centrale directies van universiteiten en hogescholen. Beleidsregel Datum: 28 mei 1998 Kenmerk: HBO/SB-98/22812 Datum inwerkingtreding:
Nadere informatiekinderen toch blijven ondersteunen. Het maakt niet uit wat (Surinaamse vader, 3 kinderen)
In opdracht van de Gemeente Amsterdam (Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling) Als ik mijn vader had gehad vanaf mijn jeugd, dan zou ik misschien anders zijn in het leven. (...) Wat ik allemaal wel niet
Nadere informatieJapanse kampslachtoffer en kunstenares Yvonne Noordam als inspirator
Japanse kampslachtoffer en kunstenares Yvonne Noordam als inspirator Mevrouw Yvonne Noordam (86 jaar oud) heeft het scholenproject `Ontmoeten- en (Her)denken van harte ondersteund. Ze verzorgt al langer
Nadere informatieGeschiedenis groep 6 Junior Einstein
De oude Grieken en Romeinen hadden ze al en later ook de Vikingen. Koloniën. Koopmannen voeren met hun schepen over zee om met andere landen handel te drijven. Langs de route richtten ze handelsposten
Nadere informatieRijksuniversiteit Groningen Nameting kennis en argumentatie
Rijksuniversiteit Groningen Nameting kennis en argumentatie Instructie onderdeel kennis: Hieronder staan 22 vragen over tijdvak 6 en 7. Probeer de vragen zo goed mogelijk te beantwoorden. Omcirkel met
Nadere informatieDe basismodule `ontmoeten en denken' en de keuzemodule `multiculturele samenleving' werden gerealiseerd.
Op de dinsdag- en donderdagmiddag werden de lessen gegeven door vaste teams van 3 à 4 personen zodat de leerlingen konden wennen aan deze gastdocenten die wisselend les gaven. Gewoonlijk werd in vier groepen
Nadere informatieOuderbetrokkenheid in het voortgezet onderwijs
Ouderbetrokkenheid in het voortgezet onderwijs Een goede relatie tussen ouders en school komt het leerresultaat ten goede en dat is wat we allemaal willen! Convenant Impuls Kwaliteitsverbetering Onderwijs
Nadere informatieContact. particuliere hogeschool voor beroepsonderwijs. bezoekadres Handelskade 75. postadres Postbus 2119 7420 AC Deventer
Contact bezoekadres Handelskade 75 postadres Postbus 2119 7420 AC Deventer telefoon 0570-60 30 83 fax 0570-60 37 05 e-mail info.next@saxion.nl particuliere hogeschool voor beroepsonderwijs Hbo Tweedegraadslerarenopleiding
Nadere informatieGemengd Amsterdam * in cijfers*
Gemengd Amsterdam * in cijfers* Tekst: Leen Sterckx voor LovingDay.NL Gegevens: O + S Amsterdam, bewerking Annika Smits Voor de viering van Loving Day 2014 op 12 juni a.s. in de Balie in Amsterdam, dat
Nadere informatieEindexamen maatschappijleer 2 vmbo gl/tl 2005 - II
Meerkeuzevragen Schrijf alleen de hoofdletter van het goede antwoord op. DE MULTICULTURELE SAMENLEVING tekst 1 Het Koninklijk Nederlands-Indisch Leger (KNIL) werd opgeheven op 26 juli 1950. In maart en
Nadere informatieMuseum Vaassen Historie Openingstijden: Donderdag en Vrijdag van 14.00 tot 17.00 uur Zaterdag van 11.00 tot 16.00 uur.
toegang gratis Museum Vaassen Historie Openingstijden: Donderdag en Vrijdag van 14.00 tot 17.00 uur Zaterdag van 11.00 tot 16.00 uur Informatie voor een museumbezoek aan de tentoonstelling: Tunas Muda
Nadere informatieAcademische opleiding leraar basisonderwijs
2015 2016 Academische opleiding leraar basisonderwijs ACADEMISCHE OPLEIDING LERAAR BASISONDERWIJS Vind jij het inspirerend om aan kinderen les te geven? Ben je geïnteresseerd in onderzoek naar verschillen
Nadere informatieWorkshop 3 e nationaal congres Opvoedingsondersteuning. Opvoedingsondersteuning. Kenniswerkplaats Tienplus
Kenniswerkplaats Tienplus Laagdrempelige ondersteuning aan ouders met tieners in Amsterdam Pauline Naber, Hogeschool INHolland Marjan de Gruijter, Verwey-Jonker Instituut http://www.kenniswerkplaats-tienplus.nl/
Nadere informatieBACHELOR UNIVERSITAIRE PABO = PA²
leer-kracht voor de toekomst BACHELOR UNIVERSITAIRE PABO = PA² PERFECTE COMBINATIE: LESGEVEN ÉN ONDERZOEKEN Je wilt graag lesgeven in het basisonderwijs. Dat kan met een hbo-diploma. Maar met jouw vwo-diploma
Nadere informatieVragen pas gepromoveerde
Vragen pas gepromoveerde dr. Maaike Vervoort Titel proefschrift: Kijk op de praktijk: rich media-cases in de lerarenopleiding Datum verdediging: 6 september 2013 Universiteit: Universiteit Twente * Kun
Nadere informatieMulticulturele samenleving vmbo-kgt34
Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres VO-content 18 january 2018 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 4.0 Internationale licentie https://maken.wikiwijs.nl/89612 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs
Nadere informatieCoördinator Wetenschap en Techniek
Coördinator Wetenschap en Techniek De post-hbo opleiding Coördinator Wetenschap en Techniek heeft tot doel leraren en middenkaderfunctionarissen toe te rusten met inzichten en vaardigheden op het gebied
Nadere informatieRegionale verschillen in de vruchtbaarheid van autochtonen en allochtonen
Mila van Huis 1) en Petra Visser 2) Regionale verschillen in vruchtbaarheid worden vooral bepaald door regionale verschillen in de vruchtbaarheid van autochtone vrouwen. Grote verschillen komen voor. Er
Nadere informatieSolidariteit in superdiversiteit: kijken vanuit het hier en nu
Solidariteit in superdiversiteit: kijken vanuit het hier en nu DieGem consortium Begin 2011 waren er in het Vlaamse Gewest meer dan 400.000 mensen ingeschreven met een vreemde nationaliteit. Het aantal
Nadere informatieAllochtonen in Nijmegen Gezondheid en zorggebruik
Allochtonen in Nijmegen Gezondheid en zorggebruik ITS, Radboud Universiteit Nijmegen Roelof Schellingerhout 024 3653500 r.schellingerhout@its.ru.nl 5 februari 2013 Allochtonen in Nijmegen Gezondheid en
Nadere informatieWe zijn 2 zusjes Leah en Dika, we komen uit een gezin van 10 kinderen. We zijn in Teuge geboren en opgegroeid, waar we een geweldige jeugd hebben
Barakkenkampen In 1951 kwamen 12.000 Molukse KNIL-militairen en hun gezinnen noodgedwongen in Nederland aan voor een tijdelijk verblijf. Ze werden opgevangen in kampen. Het woonoord in Lage Mierde was
Nadere informatieVeel gestelde vragen - Studenten
Tegemoetkoming Studiekosten Onderwijsmasters PO Veel gestelde vragen - Studenten Vraag Aanmelding en voorwaarden 1 Wanneer moet ik zijn afgestudeerd aan de pabo om in aanmerking te komen voor de regeling?
Nadere informatieDOEL van de WORKSHOP. KIESKEURIG 3 jaar OPDRACHT. Hoe KIESKEURIG bent u geweest bij het kiezen van deze workshop? 13-11-2014
KIESKEURIG 3 jaar Ondersteuning bij het kiezen van een vervolgopleiding voor middelbare scholieren HAVO en VWO November 2014 Eveline Hartman RSG Wolfsbos Hoogeveen Franca Hiddink Lectoraat rehabilitatie
Nadere informatieCREATIEF DENKEN in ONDERWIJS Worskhops, training, begeleiding en materialen.
in NDERWIJS Creativiteit en Creatief Denken Creativiteit is een unieke eigenschap van de mens. Kijk om je heen, alles wat verzonnen en gemaakt is, vindt zijn oorsprong in het menselijk brein. Dat geldt
Nadere informatieJesse Bussemaker Je leert alleen maar iets in een prettige omgeving
Jesse Bussemaker Je leert alleen maar iets in een prettige omgeving Jesse Bussemaker geeft bewegingsonderwijs op een basisschool in Amsterdam-Zuidoost. In de Bijlmer dus en op een zogenoemde zwarte school.
Nadere informatiePVA AFSTUDEERPROJECT BRITTA ZIMMERMAN 2015
PVA AFSTUDEERPROJECT BRITTA ZIMMERMAN 2015 H1 AANLEIDING WAT IS MIJN IDENTITEIT? Geboren uit een combinatie van een Indonesische vader en een Nederlandse moeder, ben ik al sinds kleins af aan bezig geweest
Nadere informatieVeel gestelde vragen - Studenten
Tegemoetkoming Studiekosten Onderwijsmasters PO Veel gestelde vragen - Studenten Vraag Aanmelding en voorwaarden 1 Wanneer moet ik zijn afgestudeerd aan de pabo om in aanmerking te komen voor de regeling?
Nadere informatieEindexamen aardrijkskunde vmbo gl/tl 2006 - I
Meerkeuzevragen Schrijf alleen de hoofdletter van het goede antwoord op. MIGRATIE EN DE MULTICULTURELE SAMENLEVING tekst 1 De gemeenschap van mijn overgrootvader vormt een van oudste minderheidsgroepen
Nadere informatieLANDELIJKE VERSPREIDING POSTERS, FLYERS EN MAGAZINES
LANDELIJKE VERSPREIDING POSTERS, FLYERS EN MAGAZINES Hieronder volgt een overzicht van de aantallen posters en flyers in de meest gevraagde steden alsmede de tarieven die we hiervoor hanteren. We zijn
Nadere informatie43. Interculturele Samenwerking binnen de Algemene Onderwijsbond
43. Interculturele Samenwerking binnen de Algemene Onderwijsbond Inhoud Inleiding Van OETC-groep naar allochtonengroep Antiracisme Onderwijs in allochtone levende talen Intercultureel onderwijs Wie kan
Nadere informatieVeel gestelde vragen - Studenten
Versie 02-11-2015 Tegemoetkoming Studiekosten Onderwijsmasters PO Veel gestelde vragen - Studenten Vraag Aanmelding en voorwaarden 1 Wanneer moet ik zijn afgestudeerd aan de pabo om in aanmerking te komen
Nadere informatie17 juni 2011. Introductie internationaal onderzoek naar tolerantie
Symposium Verschil moet er zijn? 17 juni 2011 Introductie internationaal onderzoek naar tolerantie Programma 13.30 Introductie en welkom door dr. Inge Versteegt, mede namens prof. Dr. Veit Bader en dr.
Nadere informatieVoorbereiding assessment
Voorbereiding assessment 1. Zelfportret gemaakt door malou... 1 2. Samenvatting... 3 3. Zelfportret door een docent... 5 4. Zelfportret door Slc er... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 5. Aanvullende
Nadere informatieGeschiedenis van Suriname : Suriname van Engelse naar Nederlandse landbouwkolonie
Geschiedenis van Suriname 1667-1683: Suriname van Engelse naar Nederlandse landbouwkolonie 581-1795: De Republiek In de 17e en 18e eeuw spraken we nog niet van één Nederland maar, van de Republiek der
Nadere informatieOpvoeden in andere culturen
Opvoeden in andere culturen Bevorderen en versterken: competenties vergroten Een betere leven DVD 1 Bevolkingsgroepen aantal Allochtoon3.287.706 Autochtoon13.198.081 Europese Unie (exclusief autochtoon)877.552
Nadere informatie3.6 Diversiteit is meer dan verschil in cultuur 91 3.7 Antwoorden uit de gezondheidswetenschappen
Inhoud Inleiding 7 1 Diversiteit in jouw leven 13 1.1 Identiteit 13 1.2 Sociale identiteit 15 1.3 Sociale deelidentiteiten 17 1.4 Multiculturele persoonlijkheden 20 1.5 Aspecten van persoonlijkheden 24
Nadere informatieDe voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA..DEN HAAG
>Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA..DEN HAAG Primair Onderwijs Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375 2500 BJ Den Haag
Nadere informatieHoe is de multiculturele samenleving ontstaan?
Hoe is de multiculturele samenleving ontstaan? Multicultureel Nederland: vanaf 100 jaar geleden tot nu Soms lijkt het of Nederland in korte tijd veranderd is van een monoculturele tot een multiculturele
Nadere informatieInterculturele competenties? In de opleiding gezinswetenschappen
Interculturele competenties? In de opleiding gezinswetenschappen Studiedag Kleurrijke Maatzorg Gaby Jennes, 14 oktober 2011 Iets over de opleiding gw Opleiding voor volwassenen (sinds 1960), geaccrediteerd
Nadere informatieJeroen Dusseldorp 17-12-2013
Groeidocument trainingen blok 2 Jeroen Dusseldorp 17-12-2013 Inleiding Voor u ligt mijn groeidocument van de trainingen die zijn gegeven in blok 2 van de minor Consultancy. Om een succesvolle consultant
Nadere informatien. Ontstaansgeschiedenis van Sefkat n. Welk traject hebben wij gelopen n. Enkele cijfers en feiten
Wat ga ik u vertelen. Multiculturele Dementiezorg binnen Verpleeghuis Sefkat. Ontstaansgeschiedenis van Sefkat. Welk traject hebben wij gelopen. Enkele cijfers en feiten. Waarom een verpleeghuis voor Marokkaanse
Nadere informatieWelzijn. > gereformeerd mbo Zwolle 2016-2017. Ben jij: sociaal, zorgzaam en vol initiatief? Kom dan bij ons studeren!
> gereformeerd mbo Zwolle 2016-2017 Ben jij: sociaal, zorgzaam en vol initiatief? Kom dan bij ons studeren! Welzijn PEDAGOGISCH MEDEWERKER KINDEROPVANG > GESPECIALISEERD PEDAGOGISCH MEDEWERKER > ONDERWIJSASSISTENT
Nadere informatieAmsterdam heeft t: de Universitaire Pabo PA²!
Amsterdam heeft t: de Universitaire Pabo PA²! Wat is PA²? De PA²-Universitaire Pabo biedt studenten de gelegenheid om de studie Pedagogische Wetenschappen aan de Vrije Universiteit te combineren met de
Nadere informatieOmgaan met diversiteit in de klas leerlingparticipatie als start van een veilig leerklimaat
Omgaan met diversiteit in de klas leerlingparticipatie als start van een veilig leerklimaat enspired leerweek, 19 april 2018 Rachel Wittenberg, Anton Douglas en Maggie Schmeitz Wat maakt ons zo verschillend:
Nadere informatieNIEUWSBRIEF augustus 2014
NIEUWSBRIEF augustus 2014 Beste ouders/ verzorgers en kinderen, De zon laat zich helaas niet meer zoveel zien, de dagen totdat de scholen beginnen zijn alweer op twee handen te tellen..kortom, het einde
Nadere informatieHoe overleef ik mijn brein..?
Hoe overleef ik mijn brein..? Project bovenbouw Roncallischool maart 2014. I.s.m. WKRU (Wetenschaps Knooppunt Radboud Universiteit). Wetenschappelijke doorbraken de klas in. Eerste kennismaking De Winterschool
Nadere informatieNiet culturen maar mensen ontmoeten elkaar: Culturele diversiteit in het justitiële werkveld
Niet culturen maar mensen ontmoeten elkaar: Culturele diversiteit in het justitiële werkveld 1 Stichting Pharos Expertisecentrum gezondheidsverschillen Gezondheid en kwaliteit van zorg voor iedereen Kaveh
Nadere informatieNoot 12 Voorbeeldselectie van thema s en vragen voor zeven groepsgesprekken
Noot 12 Voorbeeldselectie van thema s en vragen voor zeven groepsgesprekken Bijeenkomst 1: Kennismaking 1 Bijeenkomst 2: Familie en vrienden Gesprek over subthema 1: Ouders en Grootouders : Wie was uw
Nadere informatieWoningen. Prijzen en transacties. Provincie / Steden. Marktgegevens en prognoses. Transactieprijzen koopwoningen in mediaan 2016
Woningen 2017 Provincie / Steden Marktgegevens en prognoses Prijzen en transacties Aantal inwoners 2016 Aantal woningen 2016 Woningvoorraad/ huishoudens/inwoners 2020 2025 Koopwoningen Aantal verkochte
Nadere informatieDr. M. van Eek Projectleider Stichting Bevordering Verkeerseducatie. Drs. W. Vreeling Projectleider Stichting Bevordering Verkeerseducatie
(Bijdragenr. 12) Verkeerslessen allochtonen Dr. M. van Eek Projectleider Stichting Bevordering Verkeerseducatie Drs. W. Vreeling Projectleider Stichting Bevordering Verkeerseducatie Samenvatting De SBV
Nadere informatieDoelstelling en opbrengst van onderwijskunde
Faculteit Sociale Wetenschappen Doelstelling en opbrengst van onderwijskunde Prof. Dr. Bert Creemers Inleiding op het thema Onderwijsonderzoek op de reünie van Onderwijskunde Utrecht op 12-11-2013 Doelstelling
Nadere informatieTerugblik op rapport uit 1960
Terugblik op rapport uit 1960 Tegen het einde van de vijftiger en aan het begin van de jaren zestig van de vorige eeuw kwamen de spaarzame onderzoeksrapporten van het CBS (Centraal Bureau voor de Statistiek),
Nadere informatieMeerwaarde voor onderwijs. De Pijlers en de Plus van FLOT
Meerwaarde voor onderwijs De Pijlers en de Plus van FLOT De vijf Pijlers: Cruciale factoren voor goed leraarschap Wat maakt een leraar tot een goede leraar? Het antwoord op deze vraag is niet objectief
Nadere informatieSWPBS en HGW in curriculum lerarenopleiding
SWPBS en HGW in curriculum lerarenopleiding Inleiding Het LEOZ (Landelijk Expertisecentrum Onderwijs en Zorg) is een samenwerkingsproject van: Fontys Hogescholen, Opleidingscentrum Speciale Onderwijszorg,
Nadere informatieRegionale arbeidsmarktanalyse primair onderwijs 2013
ACHTERHOEK Regionale arbeidsmarktanalyse primair onderwijs leerlingen 29- -9, leerlingen 214-217 -11,1 2.6 2.44 2.28 2.12 1.96 1.8 1.64 1.48 1.32 1.16 1. 28 29 21 211 214 215 216 217 instellingsniveau
Nadere informatienog nooit zo allochtoon gevoeld als op de universiteit.
nog nooit zo allochtoon gevoeld als op de universiteit. Onderzoek naar sociale hulpbronnen als studiesuccesfactor voor niet-westerse allochtone studenten in het Nederlandse hoger onderwijs Lunchbijeenkomst
Nadere informatieToespraak Gerdi Verbeet bij de Indiëherdenking 15 augustus 2014 in Den Haag
Toespraak Gerdi Verbeet bij de Indiëherdenking 15 augustus 2014 in Den Haag Elk jaar op de ochtend van 14 augustus is er een korte plechtigheid in de ontvangsthal van de oude Tweede Kamer. Een kleine groep
Nadere informatieDe kip met de gouden eieren? Leer je docenten Academia kennen. Arjan Doolaar, Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Focusdag Academia, 17 juni 2014
De kip met de gouden eieren? Leer je docenten Academia kennen Arjan Doolaar, Hogeschool van Arnhem en Nijmegen Focusdag Academia, 17 juni 2014 De kip met de gouden eieren? Leer je docenten Academia kennen
Nadere informatieStofomschrijving Deze opdracht hoort bij 2.1-3.1 en 3.2 van De Republiek in tijd van Vorsten (Geschiedenis Werkplaats).
Het verhaal van 1588 Bodystorming Inleiding Het jaar 1588 is een belangrijk jaar in de geschiedenis van de Republiek. De gebeurtenissen die eraan vooraf gaan worden als feiten voorgelezen en tussen de
Nadere informatieDe nieuwe verscheidenheid Toenemende diversiteit naar herkomst in Nederland
overig niet-westers De nieuwe verscheidenheid Toenemende diversiteit naar herkomst in Welke manier van kijken doet het meeste recht aan de diversiteit naar herkomst? Hoe is de huidige situatie ontstaan?
Nadere informatieStichting Nida Stichting Openhaard
Stichting Nida Stichting Openhaard INHOUDELIJK JAARVERSLAG Inhoud Voorwoord... 2 Inleiding... 3 Missie... 3 Visie... 3 Evenementen 2015-2016... 4 Radar bijeenkomst thema; Verbinden... 5 Voorleesexpress...
Nadere informatieToespraak van Anouchka van Miltenburg, Voorzitter van de Tweede Kamer, bij de bijeenkomst van de Stichting Herdenking 15 augustus 1945, op 14 augustus 2015 in de Tweede Kamer We dachten dat we na de capitulatie
Nadere informatieMigrantenliteratuur. De multiculturele samenleving in de literatuur
Migrantenliteratuur De multiculturele samenleving in de literatuur 1. Migrantenliteratuur? De problematische categorisering van het werk van allochtone schrijvers Maatschappelijke context In de tweede
Nadere informatieDe specifieke lerarenopleiding
geëngageerd onderzoekend communicatief talent ontwikkelend vakdeskundig leerling gericht samenwerkend De specifieke lerarenopleiding dynamisch leergierig master Jij bent... inspirerend creatief toekomstgericht
Nadere informatieWoningen Provincie/Gemeenten Marktgegevens en prognoses Prijzen en transacties. Prijs per m² GBO in mediaan 2017
Woningen Provincie/Gemeenten Marktgegevens en prognoses Prijzen en transacties woningen woningen. Provincie Drenthe Assen 67.700 31.400 Woningvoorraad 32.900 33.700 33.700 Tussenwoning 448 16,7 166.000
Nadere informatieCongres VELOV Elementen voor de toespraak van Pascal Smet Vlaams minister van Onderwijs, Jeugd, Gelijke Kansen en Brussel Mechelen, 26 maart 2014
Congres VELOV Elementen voor de toespraak van Pascal Smet Vlaams minister van Onderwijs, Jeugd, Gelijke Kansen en Brussel Mechelen, 26 maart 2014 Nieuwe ontwikkelingen en impulsen op sociaal, cultureel,
Nadere informatieAllochtone Nederlandse ouderen: de onverwachte oude dag in Nederland
Allochtone Nederlandse ouderen: de onverwachte oude dag in Nederland Cor Hoffer cultureel antropoloog / socioloog c.hoffer@parnassiabavogroep.nl 1 Onderwerpen: gezondheidszorg en cultuur demografische
Nadere informatieDeze nieuwsbrief is bestemd voor de professionals jonge kind van de Utrechtse basisscholen, peutercentra en kinderdagverblijven.
Deze nieuwsbrief is bestemd voor de professionals jonge kind van de Utrechtse basisscholen, peutercentra en kinderdagverblijven. Colofon Het project Nu voor later is een gezamenlijk project van schoolbesturen
Nadere informatieVragen voor reflectie en discussie
Ik ben ook een mens. Opvoeding en onderwijs aan de hand van Korczak, Dewey en Arendt Auteur: Joop Berding. Een uitgave van Uitgeverij Phronese, Culemborg, 2016. Vragen voor reflectie en discussie Vragen
Nadere informatieVan integratiebeleid naar samenlevingsbeleid
Godfried Engbersen Van integratiebeleid naar samenlevingsbeleid Beleidsuitdagingen van de nieuwe verscheidenheid VNG bijeenkomst Diversiteit door migratie, Nieuwegein, 10 december 2018 Project migratiediversiteit
Nadere informatieHulp bij ADHD. Scholingsaanbod
Hulp bij ADHD Dit heeft mijn beeld van ADHD enorm verrijkt. Ik zie nu veel mogelijkheden om kinderen met ADHD goede begeleiding te bieden deelnemer workshop bij Fontys Hogescholen Copyright 2010 Hulp bij
Nadere informatieSamenvatting 3-meting effectonderzoek integratiecampagne. Onderzoek onder allochtone Nederlanders
Samenvatting 3-meting effectonderzoek integratiecampagne Onderzoek onder allochtone Nederlanders Samenvatting 3-meting effectonderzoek integratiecampagne Onderzoek onder allochtonen 1) Integratiecampagne
Nadere informatiePost-mbo opleiding autisme
Post-mbo opleiding autisme mensenkennis De docent zocht aansluiting bij onze wensen en dat is erg prettig. Post-mbo opleiding autisme Wie werkt met mensen met autisme, weet dat zij een heel eigen benadering
Nadere informatieLEVEND LEREN FOTO S, ETSEN EN FIGUREN
LEVEND LEREN FOTO S, ETSEN EN FIGUREN Levend Leren in de dagelijkse praktijk van opleidingen voor het pedagogisch werkveld Inhoud Foto s bij Hoofdstuk 1 Overzicht van de foto s Foto s bij Hoofdstuk 1 (foto
Nadere informatie1 Aanbevolen artikel
Aanbevolen artikel: 25 november 2013 1 Aanbevolen artikel Ik kan het, ik kan het zélf, ik hoor erbij Over de basisingrediënten voor het (psychologisch) welzijn Een klassieke motivatietheorie toegelicht
Nadere informatieSteeds meer niet-westerse allochtonen in het voltijd hoger onderwijs
Steeds meer niet-westerse allochtonen in het voltijd hoger onderwijs Esther van Kralingen Tussen studiejaar 1995/ 96 en 21/ 2 is het aandeel van de niet-westerse allochtonen dat in het hoger onderwijs
Nadere informatieEn dan Nog.. Even Dit
En dan Nog.. Even Dit Enschede, 14 oktober 2015 ALLE LOCATIES Hoofdlocatie St. Jan Haaksbergerstraat 255 7545 GH Enschede Tel: 053 431 43 01 st.jan@skoe.nl Locatie Veldkamp Joh. Ter Horststraat 30 7513
Nadere informatiePost-hbo opleiding autismespecialist
Post-hbo opleiding autismespecialist mensenkennis De docente is duidelijk, enthousiast en motiverend. Ik heb inzicht gekregen in wat ik in mijn rol als hulpverlener kan doen en waar ik rekening mee moet
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2015 2016 30 234 Toekomstig sportbeleid 31 293 Primair Onderwijs Nr. 143 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN ONDERWIJS, CULTUUR EN WETENSCHAP Aan de Voorzitter
Nadere informatieWelzijn Breed (Onderwijsassistent)
Crebo Duur Niveau Leerweg Start Locatie(s) 25485 3 jaar Niveau 4 BeroepsOpleidende Leerweg (BOL) Augustus Auditorium, Elst Onze opleidingen in Elst kenmerken zich door kleinschaligheid en persoonlijk contact.
Nadere informatieEindexamen maatschappijleer 2 vmbo gl/tl 2006 - I
Meerkeuzevragen Schrijf alleen de hoofdletter van het goede antwoord op. DE MULTICULTURELE SAMENLEVING 1p 1 Het aantal asielaanvragen is sinds 2000 gedaald. Waardoor is het aantal asielzoekers in Nederland
Nadere informatieSamenvatting Aardrijkskunde H1 paragraaf 2 t/m 8
Samenvatting Aardrijkskunde H1 paragraaf 2 t/m 8 Samenvatting door Anne 1154 woorden 12 april 2017 6,3 46 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand Paragraaf 2 Bevolkingsspreiding: de manier
Nadere informatienee een studentenresidentie
ID 229 Studiefase op het moment dat je op Erasmus vertrok Bachelor derde studiefase (hoofdinschrijving) opleiding Pedagogische Wetenschappen optie: Onderwijs- en Opleidingskunde Land (bestemming) Nederland
Nadere informatieJongerenparticipatie bij natuur- en recreatiegebieden. 14 februari 2012 Vlaamse NME-dag, Brussel
Jongerenparticipatie bij natuur- en recreatiegebieden rond de stad 14 februari 2012 Vlaamse NME-dag, Brussel Opbouw Wie ben ik? Uit je stad gaan in het Zuidelijk Randpark (concreet, praktisch voorbeeld)
Nadere informatieondersteuning in het onderwijs
ondersteuning in het onderwijs School is een centraal onderdeel van het leven van kinderen en jongeren. Ervaringen op school zijn vormend en het wel of niet afmaken van school is bepalend voor hun toekomst.
Nadere informatieCQ-index Fysiotherapie, Verkorte lijst, versie 2.1
CQ-index Fysiotherapie, Verkorte lijst, versie 2.1 [Inleidende tekst; deze geldt voor alle drie de lijsten, de routering zit pas na vraag 3] Deze vragenlijst heeft tot doel de kwaliteit van de fysiotherapie
Nadere informatieKIJKWIJZER COMMUNICEREN MET KINDEREN VOOR WETENSCHAPPERS
KIJKWIJZER COMMUNICEREN MET KINDEREN VOOR WETENSCHAPPERS INLEIDING De kijkwijzer biedt de mogelijkheid om op gestructureerde wijze te reflecteren op een activiteit met kinderen. Hiermee kun je inzicht
Nadere informatieLes 8: Ik voel me hier gelukkig.
CD 2, Track 15 Alstublieft meneer. Zal ik de kabeljauwfilets in een tasje voor u doen? Kijkt u eens. Tot ziens. Dag meneer. Mijn naam is Sandra Metten. Ik schrijf een artikel voor het studentenblad Zo!
Nadere informatieAl lid van een kennisgemeenschap?
Professionaliseer jezelf en verbeter het onderwijs van onderop Al lid van een kennisgemeenschap? Kennisgemeenschappen zijn in opmars. Binnen schoolbesturen richten deze gemeenschappen zich op de professionalisering
Nadere informatie30234 Toekomstig sportbeleid Primair Onderwijs. Brief van de staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap
30234 Toekomstig sportbeleid 31293 Primair Onderwijs Nr. 143 Brief van de staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den Haag, 29 januari
Nadere informatiePedagogisch beleid Kinderopvang Haarlem Spelend Groeien
Pedagogisch beleid Kinderopvang Haarlem Spelend Groeien Inleiding Kinderopvang Haarlem heeft één centraal pedagogisch beleid. Dit is de pedagogische basis van alle kindercentra van Kinderopvang Haarlem.
Nadere informatieNieuwsbrief community 3/4
Nieuwsbrief community 3/4!" # "$% &'() * "" ) " " "+,- ". ". /0 "."1,- )!+23 +44 (* 5 6 Pagina 1 5 7 ' #8 '9 "" : 79 ; '9 ' )" ) & < # 04444% ) > ".8.'?. %." +44 (*!+@ 8 De allereerste keer
Nadere informatieAnalyse van de instroom van allochtone studenten op de pabo 1
Analyse van de instroom van allochtone studenten op de pabo 1 Inleiding Hoeveel en welke studenten (autochtoon/allochtoon) schrijven zich in voor de pabo (lerarenopleiding basisonderwijs) en blijven na
Nadere informatieAlgemene informatie. Beste aanstaande student,
Algemene informatie Beste aanstaande student, Ter voorbereiding op het gesprek vragen we je een korte enquête in te vullen. Met het invullen bevestig je tegelijk je komst naar het kennismakingsgesprek,
Nadere informatieMigrantenouderen in cijfers
Migrantenouderen in cijfers Roelof Schellingerhout 1. Aantallen en demografie 2. Prognose 3. Inkomenspositie 4. Gezondheid en welzijn Aantallen en demografie Aantal (migranten) ouderen, 1 januari 2017
Nadere informatie1. Algemene indruk. 2. Voorbereiding: Evaluatieverslag De Cirkel, Groep 8 Datum 4 juni 2015. Aanwezig: Edu Dumasy, Nora Valk en Conchita Willems
Evaluatieverslag De Cirkel, Groep 8 Datum 4 juni 2015 Aanwezig: Edu Dumasy, Nora Valk en Conchita Willems Op 4 juni zijn de lessen geëvalueerd (zie bijlage) die in de periode 1 t/m 30 april gegeven. Deze
Nadere informatieBijlage 6 De kennisquiz: weet- en gewetensvragen over transculturaliteit Test uw kennis over de achtergrond van de migrantengroeperingen in Nederland.
Bijlage 6 De kennisquiz: weet- en gewetensvragen over transculturaliteit Test uw kennis over de achtergrond van de migrantengroeperingen in Nederland. 1 = waar; 2 = ik weet het niet; 3 = niet waar Zelfscreeningsvragen
Nadere informatieActiviteitmail maart 2016 Jaargang 13 nr. 2
Activiteitmail maart 2016 Jaargang 13 nr. 2 Voor u ligt de Activiteitmail. De Activiteitmail is een actuele nieuwsbrief van De Activiteit, het landelijk centrum voor Ontwikkelingsgericht Onderwijs. Middels
Nadere informatieToelichting competenties
Toelichting competenties De vraag van dit onderzoek was of leerkrachten, intern begeleiders en schoolleiders die werken met nieuwkomers aanvullende of extra competenties nodig hebben bovenop de bekwaamheidseisen
Nadere informatie