Landmacht. Vol vertrouwen verder. Landmacht-paars in de West Gewonde infanterist wordt fysiotherapeut. Landmacht Informatiedagen:

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Landmacht. Vol vertrouwen verder. Landmacht-paars in de West Gewonde infanterist wordt fysiotherapeut. Landmacht Informatiedagen:"

Transcriptie

1 Landmacht Personeelsblad van de Koninklijke Landmacht nummer 9 november 2012 Landmacht Informatiedagen: Vol vertrouwen verder Landmacht-paars in de West Gewonde infanterist wordt fysiotherapeut Landmacht 1

2 Landmacht Colofon Adreswijzigingen: Als in de code op uw adresstrook onder meer uw militaire registratie nummer is afgedrukt (voorafgegaan door de letter T ) dan heeft het geen zin om een adreswijziging aan de redactie van het blad Landmacht te sturen. U dient in dat geval zelf via PeopleSoft je persoonsgegevens te wijzigen. Klik hiervoor op Startpagina P&O-selfservice op het Defensie Intranetportaal. De redactie is niet geautoriseerd om adressen te wijzigen. Reservisten die niet in staat zijn via selfservice hun adreswijziging door te geven, kunnen het formulier wijzigen adres en/of gegevens contactpersonen bij noodgevallen downloaden op de nl/personeel/reservisten. Het formulier vervolgens opsturen naar: DCHR, Postbus 295, 7500 AG Enschede. Postactieven en veteranen kunnen een wijziging sturen naar PLC/ Sie LPD/Postactieven, PB 90004, 3509 AA, Utrecht, of info.postactieven@rnla.mindef.nl. Sinds 1 december 2011 is de nieuwe Abonnementenwet van kracht. Deze is van invloed voor abonnementen van betalende abonnees. Kijk voor meer informatie op de website en de specifieke pagina voor dit blad. Betalende abonnees dienen contact op te nemen met Abonnementenland: (10 eurocent per minuut) of via de website voor abonneren, adreswijzigingen en overige vragen. Voorpagina: Een groepscommandant van 17 Painfbat zoekt contact, tijdens de Field Training Exercise Offensive Fusilier op het Duitse oefenterrein Klietz. Foto: KPL1 Joshua Laisina 12 Landmacht Informatiedagen We zijn weer terug bij de basis 10 Gewonde infanterist aan de slag als fysiotherapeut 19 Bataljons Korps Nationale Reserve bundelen krachten 22 ATLANTA - Hoe werkt de vacaturebank? 26 Landmachttop brainstormt over toekomst 28 Innovaties in Counter IED Colofon Landmacht is een uitgave van de Koninklijke Landmacht, geproduceerd door het Dienstencentrum Defensiemedia. Hoofdredactie: Kolonel Joland Dubbeldam Eindredactie: Kapitein Roel van de Wiel Vormgeving: Grafisch Bedrijf Audiovisuele Dienst Defensie Den Haag Druk: OBT bv Den Haag, ISSN: Oplage: stuks Redactieadres: Kromhoutkazerne MPC 55A Postbus AA Utrecht MDTN * KPN redactielandmacht@mindef.nl Adreswijzigingen: Zie linkerkolom

3 Landmacht nummer 9 november 2012 Inhoud Luchtverdedigers in de West Paars op de landmachtmanier Citadel Guibert Internationale operatie vanachter een beeldscherm Kennismakingsdagen KCT Op zoek naar potentieel 4 Gezien 6 Van Commandant Landstrijdkrachten 7 Berichten 32 Personeelsberichten 34 Photoshoot 35 Berichten 36 Waargenomen Editoriaal-Vooruit Ik schrijf dit stuk op de dag dat generaal De Kruif precies een jaar commandant is van de landmacht. En wat voor een jaar! Een regeerakkoord, een beleidsbrief, de val van het kabinet, verkiezingen en weer een nieuw regeerakkoord dat vandaag naar het Centraal Planbureau is gestuurd. De politiek houdt er een hoog operationeel tempo op na. Ik moet zelfs erkennen dat het moeilijk is dit tempo te volgen. De eerste gedwongen ontslagen als gevolg van het verdwijnen van zesduizend functies bij de KL moeten nog vallen. De hectische politieke situatie weerhoudt ons er echter niet van om onze taken uit te voeren en vooruit kijken. Sterker nog, wij moeten ons op de toekomst richten. Waar staat de KL over vier, acht en twaalf jaar? Waar liggen de kansen? Gelukkig zijn die er altijd volop. Wij moeten een nieuwe balans vinden nu wij capaciteiten zijn kwijtgeraakt, wij blijven onszelf operationeel verbeteren en wij willen vernieuwen. Dit doen wij samen met onze nationale en internationale partners, samen met reservisten en de industrie. Ook de commandant van de landmacht kijkt - zelfs na een debuutjaar vol reorganisatieleed - vooral vooruit. En hij doet dat met hoop en vertrouwen. In het interview met onze commandant (pagina 12) kunt u een glimp opvangen van onze toekomst. Kolonel Joland Dubbeldam Hoofdredacteur Landmacht

4 Landmacht Gezien 4 Landmacht

5 Johan Willem Friso Zo n vijfhonderd militairen van 44 Pantserinfanteriebatajon marcheerden 18 oktober Leeuwarden binnen. Het Regiment Infanterie Johan Willem Friso, waartoe het bataljon behoort, vierde zijn Regimentsdag in de Friese hoofdstad. Nederlands oudste infanterieregiment is genoemd naar de stadhouder van Friesland, prins Johan Willem Friso ( ). De infanteristen liepen een defilé dat werd afgenomen door de Commissaris van de Koningin John Jorritsma, burgemeester Ferd Crone, commandant 43 Gemechaniseerde Brigade brigadegeneraal Hans van der Louw en bataljonsen regimentscommandant luitenant-kolonel Paul van der Touw. Ook was er een publieke beëdigingceremonie, een static show voor nieuwsgierige én een tokkelbaan voor stoere Leeuwarders (zie inzet) vanaf de Oldehove. FOTO'S: SGTBDAV Ruud Mol (AVDD) Landmacht 5

6 Landmacht Column Van Commandant Landstrijdkrachten Bezorgd, maar niet somber Als ik dit schrijf is er nog geen witte rook vanaf het formatiefront, maar dat kan anders zijn op het moment dat u dit leest. Het laat maar weer eens zien hoe dynamisch de wereld is. Op het moment van schrijven weet ik ook nog niet wat u mij gaat vragen tijdens de Landmacht Informatiedagen, die bij publicatie van dit magazine net zijn geweest. Ik verheug mij al wel op deze dagen, vooral op de discussie en de openheid die u hierbij altijd heeft betracht. Dat maakt ons immers sterk. Ik zal op de Landmacht Informatiedagen met u delen waar ik denk dat de landmacht nu staat en waar we heen gaan. Ik weet nu nog niet of er aanvullend wordt bezuinigd op Defensie en net als u hoop ik natuurlijk dat dit niet het geval is. Eén ding is voor mij echter heel duidelijk: verdere reductie bij de landmacht betekent onverwijld verdere reductie van operationele capaciteiten. Er is geen vet meer, wij snijden al in ons vlees. Ik ben bezorgd over de pijn die zich nu steeds duidelijker begint te manifesteren, omdat wij afscheid moeten nemen van collega s die tientallen jaren lang het beste van zichzelf hebben gegeven voor de Koninklijke Landmacht en Defensie. Deze pijn heeft twee aspecten: de zorg voor de financiële toekomst van de collega en zijn naasten, maar ook het gedwongen loslaten van de kameraadschap die ons bindt en ons zo anders maakt dan anderen. En toch ben ik niet somber. Conflicten gaan tussen mensen en die wonen op het land. Conflicten worden ook door mensen opgelost. En dus blijft de soldaat op de grond de hoeksteen van de krijgsmacht, het speerpunt van militair vermogen. Daarnaast neemt voortdurend de vraag toe naar nationale inzet van militaire middelen. De landmacht is hier echt in het zwaartepunt, zowel qua aansturing (via de territoriale Commandant Militaire Middelen) als qua deelname. En bovendien zijn we intensief bezig beter te worden. Gelukkig hebben we de ruimte dit jaar goed te kunnen oefenen en de lessen van operaties te integreren in oefeningen. Zelfs met enige trots zeg ik dat we hierdoor in staat zijn geweest alle brigades te oefenen en 11 AMB zelfs Operationeel Gereed hebben kunnen verklaren. Dat alles is mogelijk door ons beste wapensysteem, de mens. Mijn baas zij vroeger: Lintjes uitreiken kan iedereen, maar leiderschap en mensen worden pas echt op de proef gesteld als het moeilijk wordt. Wat dat betreft kunnen we onszelf genoeg testen. Luitenant-generaal Mart de Kruif Commandant Landstrijdkrachten 6 Landmacht

7 Landmacht Berichten Landmachters mee met vierde lichting Kunduz Een nieuwe lichting van de Police Training Group (PTG) is dinsdag 23 oktober vanaf vliegbasis Eindhoven vertrokken naar Kunduz. De vierde rotatie, onder leiding van kolonel Roland de Jong, bestaat uit marechaussees en militairen van voornamelijk de luchtmobiele brigade. U gaat de Afghanen helpen de rechtstaat verder op te bouwen en de openbare orde te handhaven. Een belangrijke stap naar zelfstandigheid. Dat is belangrijk voor Afghanistan, maar het is ook ons eigen belang. Veiligheid is een randvoorwaarde voor ontwikkeling en welvaart, zo zei Directeur Operaties van de Defensiestaf generaal-majoor Leo Beulen bij het afscheid. Het kabinet liet het parlement een week eerder weten de Nederlandse betrokkenheid bij de eerstvolgende onderofficiersopleiding op te schorten. Het werk van het overgrote deel van de Nederlandse militairen ging echter onverminderd door. Zo zijn ze, in inmiddels 4 districten, druk met de begeleiding op straat. De komende periode staat vooral in het teken van mentoren en praktijkbegeleiding van Afghaanse agenten en trainers. Luchtmobielers in opleiding voorkomen beroving Dankzij kordaat optreden van zes luchtmobielers in opleiding zijn eind oktober op de Korenmarkt in Arnhem twee dieven in de kraag gevat. Eén van hen probeerden te vluchten, waarna de militairen hem wisten te overmeesteren. De soldaten van de School Luchtmobiel zagen omstreeks uur twee mannen de bar Juicy Lucy verlaten. Zij vertrouwden het niet en schakelden de portier in. Die trof na fouillering een hoeveelheid cd s aan. Terwijl de politie werd gebeld, nam één van de dieven plotseling de benen. De soldaten sprintten achter de man aan. Zij hebben de dief vervolgens, zonder geweld te gebruiken, onder begeleiding teruggebracht naar de bar. Daarna heeft de politie de heren afgevoerd naar het bureau. Commandant School Luchtmobiel luitenant-kolonel Ron Jongejeugd: Dankzij de alerte reactie van mijn kerels is een beroving voorkomen. De mannen hebben waarden en normen hoog in het vaandel staan en dat zien we graag. Daarnaast zijn het fitte baasjes dus de dief had geen schijn van kans. Pluim Een dag later werden de militairen op het bevorderingsappél meteen in het zonnetje gezet. De soldaten volgen op dit moment de Algemene Militaire Opleiding Luchtmobiel (AMOL) in Schaarsbergen. Bijzonder is dat de mannen behoren tot de eerste lichting spijkerbroeken die via de Kennismakingsdagen Luchtmobiel zijn binnengekomen. Aanvullende gezondheidscheck voor 40-plussers Defensie heeft, als aanvulling op de bestaande cardioscreening voor 40-plussers, een nieuw gezondheidscheck ontwikkeld voor medewerkers met een verhoogd risico op hart- en vaatziekte (HVZ). Militairen van boven de veertig kunnen gevraagd worden deel te nemen. Met deze zogenoemde PerfectFit check wil Defensie medewerkers opsporen die zich qua gezondheid in de risicozone bevinden en hen vervolgens ondersteunen en begeleiden door te werken aan een gezondere leefstijl. Momenteel vindt er, in samenwerking met het Erasmus Medisch Centrum in Rotterdam, een onderzoek plaats om de daadwerkelijke effectiviteit te bekijken. Aan de hand van de resultaten wordt bekeken of de testfase omgezet wordt in een definitieve, geïntrigeerde gezondheidscheck voor alle medewerkers met een risico op HVZ. Bedrijfsarts Militairen die bij de bedrijfsarts komen voor de cardioscreening, kunnen nu ook gevraagd worden deel te nemen aan de PerfectFit. Op het Militair Gezondheidscentrum van de kazernes van Assen, Ermelo, Garderen, Soesterberg/Amersfoort, Schaarsbergen, t Harde, Brede/Roosendaal, Oirschot/Vught en Utrecht vinden de eerste onderzoeken plaats. De exacte startdatum worden nog bekend gemaakt met een nieuwsbericht op intranet. Deelname is naar verwachting tot eind 2013 mogelijk. Voor meer informatie over het onderzoek kunt u contact opnemen met de onderzoekers van PerfectFit perfectfit@erasmusmc.nl. Landmacht 7

8 Landmacht Berichten Spijkerbroeken maken kennis met pantserinfanterie De eerste Kennismakingsdagen Pantserinfanterie zijn begin november geslaagd verlopen. Bij 13 Mechbrig in Oirschot doorliepen ruim 110 enthousiaste deelnemers een boeiend driedaags programma. Dag 1 stond voor de spijkerbroeken in het teken van kennismaken en legeren. Op dag 2 werd de fysieke gesteldheid van de kandidaten getest, kregen ze een interactieve demonstratie met de CV90 en maakten ze kennis met mogelijk toekomstige collega's. Het werken in de groep stond de derde dag centraal. Ze zagen meer kanten van het werken bij de pantserinfanterie. In de middag hoorden ze alles over de sollicitatieprocedure en de opleiding bij de landmacht. Aan het eind van de dag wisten de deelnemers of ze geschikt of bijna geschikt zijn om als militair bij de pantserinfanterie aan de slag te gaan. In de bioscoop konden ze direct solliciteren naar een functie bij een van de pantserinfanteriebataljons van de brigade. Landmachters stomen journalisten klaar Tien journalisten hebben 23 oktober de opleiding Verslaggeving in Conflictgebieden succesvol afgesloten. Ze volgden lessen op de Mijnenschool in Reek en ondergingen hun vuurdoop op de gevechtsbaan op De Harskamp. Tijdens de cursus van de Nederlandse Vereniging van Journalisten (NVJ), waaraan de landmacht bijdraagt, kregen de deelnemers les in onder meer Zelfhulp Kameradenhulp, het herkennen van mijnen, het reageren op vijandelijk vuur en andere gevaarlijke situaties. Volgens docent en NOS-verslaggever Peter ter Velde moet de cursus journalisten bewust maken van de gevaren en risico s in conflictgebieden. Dat is volgens hem hard nodig. De positie van een journalist is de afgelopen decennia veranderd. Vroeger werden we als neutrale factor gezien, nu als de manifestatie van het kwade Westen. We zijn doelwit geworden. Amerikanen trekken op met verkenners Oirschot De verkenners van 42 Brigade Verkenningseskadron (42 BVE) hebben begin oktober bezoek gehad van Amerikaanse collega s. 24 militairen van de US Army Garrison Benelux in Cheivres (België), maakten kennis met de Colt, de Nederlandse contactdrills en manier van verkennen. This is the single best thing I ever did, jubelde een Amerikaanse sergeant na een schietoefening met de Colt. Op de schietbaan in Budel schoten hij en zijn collega s met zichtbaar plezier de eisen voor basisschutter. Al even enthousiast was de groep de volgende dag op de Oirschotse Heide. Hier doorliepen ze in gemengde groepen een minicarrousel met vijandelijk vuurcontact en verkennings- en search-aspecten. 8 Landmacht

9 Limburgse Jagers krijgen laatste CV90 s Met de levering van de laatste vier CV90 s is de gehele pantserinfanterie over op het nieuwe infanteriegevechtsvoertuig dat de YPR 765 vervangt. Vier bemanningen van 42 Pantserinfanteriebataljon Limburgse Jagers ontvingen begin oktober de laatste exemplaren van het Invoerings-begeleidingsteam van Defensiebedrijf Grondgebonden Systemen in Stroe. De landmacht beschikt nu over 184 exemplaren van het Zweedse infanteriegevechtsvoertuig. De invoering ervan bij de vier pantserinfanteriebataljons was een ingrijpende operatie die begin 2009 van start ging bij 44 pantserinfanteriebataljon (43 Mechbrig). In 2010 en 2011 volgden 17 Painfbat van 13 Mechbrig en 45 Painfbat (43 Mechbrig). CBRN-school brengt rampenbestrijders samen Rampenbestrijders uit alle takken van de publieke veiligheid waren half oktober samen in Ossendrecht om met elkaar af te stemmen over de bestrijding van rampen met chemische, biologische, radiologische, nucleaire en explosieve stoffen (CBRN/E). Namens de landmacht deden alle CBRN-eenheden mee aan de Meerdaagse, waaronder het ICMSpeloton, de CBRN-responseenheid en het Kenniscentrum CBRN. Luchtmobiel laat hockeyvrouwen zakken Militairen van de Luchtmobiele Brigade hebben zaterdag 26 oktober de festiviteiten rond de bevrijdings- en veteranendag in Den Bosch ondersteund. Een van de hoogtepunten was de spectaculaire afdaling van de Sint Jan door een aantal speelsters van het gouden Olympische hockeyteam. Voor Merel de Blaey, Maartje Goderie, Lidewij Welten en Pauline Brugts was het toch even slikken om de stap over de balustrade van de kerktoren te maken. Ik heb boven echt wel even nagedacht of ik terug zou gaan, maar dat kon echt niet meer", aldus Goderie. Onder de professionele begeleiding van de rode baretten klaarden zij de uitdagende en grensverleggende klus goed. Tijdens de ochtenduren verzorgde luchtmobiel in ceremonieel tenue de erewacht bij de ingang van het stadhuis, waar het gemeentebestuur genodigden ontving. Onder hen een aantal veteranen die bij de bevrijding van s Hertogenbosch waren betrokken. Het was voor het eerst dat op deze schaal en met zoveel verschillende disciplines samen werd geoefend. Tijdens de meerdaagse lieten de diverse spelers (onder andere brandweer, GHOR, politie) elkaar zien wat zij kennen en kunnen op dit gebied met demonstraties, workshops en lezingen. Door uitwisseling van kennis en ervaring en de afstemming van processen en procedures, wordt de samenwerking hechter en effectiever. School De Meerdaagse is een initiatief van de Joint CBRN-school, die namens Defensie opleidingen verzorgt voor alle rampenbestrijders. De school is opgericht vanwege het convenant Intensivering Civiel-Militaire Samenwerking (ICMS) tussen de ministeries van Veiligheid en Justitie en Defensie. Naast opleidingen, garandeert Defensie vanaf eind 2012 ook Advies- & Assistentieteams en een Detectie-, Identificatie- & Monitoringteam die binnen twee uur ter plekke kunnen adviseren. Landmacht 9

10 Gewonde infanterist aan de slag als fysiotherapeut Ik kan iets meegeven aan revaliderende militairen Rahmon Zondervan raakte in 2007 als pantserinfanterist zwaargewond in Uruzgan. Eind oktober is de voormalige soldaat-1 aan de slag gegaan als kapitein-fysiotherapeut op de Generaal-majoor Kootkazerne te Garderen. Als persoon denk ik wel iets mee te kunnen geven aan revaliderende militairen. TEKST: KAP Klaas Daane Bolier FOTO S: Robert Koelewijn (AVDD) 10 Landmacht

11 10 juli 2007; op het marktplein van Deh Rawod blaast een zelfmoordenaar zichzelf op. Bij de aanslag vallen acht Nederlandse gewonden, waarvan eerste-luitenant Tom Krist op 12 juli alsnog aan zijn verwondingen bezwijkt in het CMH te Utrecht. Eén van de andere gewonden is soldaat-1 Rahmon Zondervan. Er zijn uiteindelijk 260 hechtingen en dertien operaties voor nodig om hem weer op te lappen. Zijn rechteroog is onherstelbaar beschadigd en wordt vervangen door een kunststof exemplaar. Een jaar na de aanslag meldt Zondervan zich in 2008 aan de Hogeschool van Amsterdam voor de studie fysiotherapie. Waarom fysiotherapie? Had je die interesse al langer of is die ontstaan doordat je zelf gewond bent geraakt? Nee hoor, toen ik klaar was met de HAVO was het mijn tweede keuze. Als ik niet door de keuring was gekomen, zou ik dat toen al zijn gaan studeren. Het liefst was ik natuurlijk infanterist gebleven, maar dat zit er niet meer in. Hoe is je herstelperiode verlopen na de aanslag? Die herstelperiode heeft ongeveer een jaar geduurd. Afgezien van mijn rechteroog, gescheurde trommelvliezen en beschadigde pols, had ik heel veel oppervlakkige en wat diepere verwondingen. In de 2,5 jaar na de aanslag ben ik dertien keer geopereerd. Dat varieerde van operaties aan mijn oog tot het verwijderen van stukjes boxershort die door de klap mijn lichaam binnengedrongen waren. Tussendoor was ik gewoon thuis of in Oirschot waar ik nog een tijdje bij mijn oude peloton zat. Oefeningen in Nederland draaide ik bijvoorbeeld gewoon mee. Na een tijdje werd dat toch een beetje een vreemde situatie. Je zit niet echt thuis maar je bent ook niet echt aan het werk. Je maakt niet meer volwaardig deel uit van het peloton, dat natuurlijk ook van samenstelling veranderde. Uiteindelijk was dat niet echt bevredigend voor zowel mezelf als het peloton. Toen heb ik nog een half jaar bij Medische Keuringen in Amsterdam gewerkt en heb vervolgens bij mijn re-integratiebegeleider aangegeven dat ik wel fysiotherapie wilde gaan studeren. Toen is het balletje gaan rollen en ben ik aan het begin van het schooljaar begonnen aan de studie. Hoe was die overgang van infanterist naar student? Viel het je zwaar zo opnieuw te moeten beginnen met allemaal nieuwe mensen die je geschiedenis niet kenden? Dat viel wel mee, ik heb vanaf het begin open kaart gespeeld en gelijk verteld wat er met me gebeurd was. Dat is wel een voordeel van mijn soort verwondingen; iedereen ziet gelijk dat er iets met je gebeurd is. Veel mensen vragen daar dan ook naar en ik doe dus vaak mijn verhaaltje. Dat is makkelijker dan als je er geestelijk wat aan overgehouden hebt, wat bij mij gelukkig niet het geval is. Daarnaast zat ik natuurlijk ook gewoon voor mezelf op die opleiding. Ik wilde zo snel mogelijk dat diploma halen. Wat dat betreft had ik het dan weer makkelijker dan veel van mijn klasgenoten die de studie moesten combineren met bijbaantjes of vette leningen. Problemen die ik allemaal niet had, want Defensie betaalde mijn opleiding en ik kreeg mijn salaris gewoon doorbetaald. Daar ben ik wel erg dankbaar voor. infanterie geworden. In het kader van mijn studie heb ik stage gelopen in Roosendaal en ja, als je het Korps Commandotroepen dan zo bezig ziet, dan begint het weleens te kriebelen hoor. Aan de andere kant heb ik ook stages gelopen buiten Defensie en dan weet ik weer zeker dat ik wil blijven. Ik heb gewoon meer met de doelgroep en daarnaast kan ik door mijn ervaring ook wel wat zaken meegeven aan revalideren militairen. Zoals? Trek niet bij voorbaat al een grens van je mogelijkheden. Ik heb gemerkt dat veel mensen de neiging hebben gelijk uit gaan van het ergste. Oh, ik mis een oog dus ik kan dit niet meer en dat niet meer, enzovoort. Mijn advies is: probeer het gewoon. Kijk maar waar de grens ligt. Ik ben nu vijf jaar verder en ik ben er nog steeds niet tegen aangelopen. Ik kan autorijden, ben met de motor deze zomer door achttien landen getrokken en laatst heb ik weer geschoten, en ook daarvoor geslaagd met vlag en wimpel. Je kunt dus vaak veel meer dan je denkt. Ook fysiotherapeuten gaan op uitzending. Geldt dat ook voor jou? Dat is nog niet geheel zeker. Ik heb nog steeds geen eenduidig antwoord of dat verzekeringstechnisch en dergelijke wel mag. Zou je het willen? Hmm, voor mezelf zeg ik volmondig ja. Afghanistan heeft niet direct de voorkeur, maar een uitzending naar bijvoorbeeld Afrika lijkt me ook een mooie uitdaging. Mijn familie heeft daarentegen natuurlijk ook genoeg meegemaakt door wat mij is overkomen, dus ik denk niet dat ik snel vrijwillig mijn hand op zal steken. Ik moet wel zeggen dat ik daar ook nog niet mee bezig ben. Ik heb gewoon erg veel zin om in Garderen te beginnen, weer vol aan de bak te gaan en ervaring op te doen. De afgelopen vijf jaar heeft het gevoeld alsof er een hand boven mijn hoofd werd gehouden en aan die periode komt nu een eind. Nu moet ik het allemaal weer zelf doen. Ik sta weer op eigen benen en dat voelt goed. Heb je nooit overwogen je heil in de burgermaatschappij te zoeken nu je niet meer als infanterist kunt functioneren? Nee, geen moment, hoewel het wel een mooie bijkomstigheid is dat je met fysiotherapie zowel binnen als buiten Defensie aan de slag kan. Natuurlijk is dit niet de weg die ik gekozen zou hebben als ik niet gewond was geraakt, dan was ik waarschijnlijk pelotonscommandant Landmacht 11

12 Landmacht Informatiedagen 2012 Vol 12 Landmacht

13 Commandant Landstrijdkrachten vertrouwen Het was 25 oktober precies een jaar geleden dat luitenant-generaal Mart de Kruif commandant werd van de landmacht. Hij kijkt met gemengde gevoelens terug op zijn eerste jaar én vooruit naar de toekomst. Trots en vertrouwen overheersen: We zijn terug bij de basis. Landmacht 13

14 Landmacht Informatiedagen 2012 Commandant Het is een mooi en moeilijk eerste jaar geweest. Ook in die volgorde. Het was mooi, omdat ik ondanks alle zorgen en problemen waarmee ik dagelijks ben geconfronteerd nog steeds elke dag met plezier en trots naar mijn werk ging. Dat zit m in de kracht die ik elke keer weer zie, in mijn staf en tijdens de werkbezoeken in het land. We kampen met heel veel persoonlijke en structurele problemen, maar mensen blijven in oplossingen denken. Ik hoef niet te trekken aan de organisatie, het is helemaal niet nodig. Sturen is genoeg. Maar het was ook moeilijk. Ten eerste persoonlijk, omdat we afscheid nemen en hebben genomen van burgers en militairen die al wel 25, dertig jaar het beste van zichzelf hebben gegeven voor de landmacht. Dat bezorgt dubbele pijn; zij moeten op een andere manier zorgen voor het behoud van hun hypotheek en de studie van hun kinderen en zij raken los van het kameraadschap waar ze zich aan verbonden hebben en wat altijd de kracht is geweest van onze organisatie. In de oefenterreinen zie ik weer vrolijke gezichten Het was ook een moeilijk jaar omdat we, ondanks de allesomvattende reorganisatie, de verkiezingen en alle bijbehorende onzekerheden, niet in een negatieve spiraal wilden belanden en de landmacht blijvend hebben doorontwikkeld. We mogen niet stilstaan. Maar dat is niet makkelijk. Ik kan namelijk wel een fantastisch plan hebben voor de landmacht, maar we weten nog niet wat er nog over ons heen zou komen. Dat plant lastig. Ik heb zelf veel geleerd in mijn eerste jaar als commandant. Ik ben veel in aanraking gekomen met werkvelden die ik niet zo goed kende. De reorganisatie heeft twee bepalende projecten, de Opleiding, Training en Kennisproductie en de Materieellogistiek (OTK en Matlog, red.). En iedereen weet wel wat van OTK, maar de Matlog is een heel specifiek vak. Ik heb het afgelopen jaar niet toevallig alle betrokken eenheden bezocht en er is een wereld voor me open gegaan. Vooral ook de can do-mentaliteit van de mensen in de Matlog is een openbaring voor me geweest. Inzet We hebben het afgelopen jaar natuurlijk niet alleen maar gereorganiseerd. Een ander belangrijk thema was de nationale inzet. Ik zeg bewust niet nationale operaties, dat geeft te veel een Koude Oorlogassociatie. Bij een operatie is het meer: aan de kant, wij regelen het De Kruif: Ik ga nog elke dag met plezier en trots naar mijn werk. Dat zit m in de kracht die ik elke keer weer zie, in mijn staf en tijdens de werkbezoeken in het land. 14 Landmacht

15 wel. Het werkt bij onze inzet in Nederland juist niet zo. We zijn een steeds meer geloofwaardige partner van civiele instanties geworden. Door de samenvoeging van de Regionaal Militair Commando s en de brigades is het ook een veel dynamischer geheel geworden. En wat goed is, bewijst zichzelf. Dat blijkt wel: we zijn afgelopen jaar steeds vaker verzocht te helpen. Ook de missie in Kunduz was voor mij een belangrijk onderwerp. Raar, we hebben nog steeds continu honderden mensen in missies in het buitenland, maar het krijgt momenteel niet veel aandacht. Het proces van gereedstelling, mensen op missie sturen en weer opvangen draait bij de landmacht nog steeds. Het is ook een belangrijke reden waarom we zo veel mogelijk hebben gereduceerd in de staart en zo min mogelijk in de tanden van de landmacht. Wij zijn op aarde om in missies te worden ingezet, om te vechten als het moet. Ik snap best dat mensen bij operationele eenheden het soms niet begrijpen waarom er ook in hun eenheid bezuinigd wordt, maar ik weet zeker dat we dat tot een minimum hebben beperkt. Visie Bij mijn aanstelling als commandant wilde ik graag duidelijk vastleggen waarom wij op aarde zijn. Ik wilde de missie van de KL neerzetten. Ik heb weleens het idee gehad dat er intern meer weerstand bestond tegen onze kerntaak dan extern. De buitenwereld begrijpt heel goed dat wij vechten voor vrede en veiligheid. Het is niet dat wij niet wilden, maar we hadden een soort angst voor de buitenwereld. Dat is nu voorbij. Ik heb de visie teruggezien in ons werk het afgelopen jaar. Om te kunnen vechten, moeten we oefenen en trainen, met de lessons learned van eerdere inzet en met goede basisvaardigheden. Ik heb gezien dat we terug bij de basis zijn. Ik ben de CDS ook dankbaar dat hij ons daarvoor de ruimte heeft gegeven in het oefenprogramma. Tijdens de Field Training Exercises in de oefenterreinen zie ik ook weer vrolijke gezichten. Ik snap het wel: we zijn bezig met onze kerntaak, met datgene waarvoor wij op aarde zijn. Dat is goed. Eerste prioriteit heeft echter het uitvoeren van de huidige reorganisatie. Die vergt al het uiterste van mijn mensen. Uitgangspunt daarbij is: als we nu nog meer moeten bezuinigen, kunnen we geen doelmatigheidsslag meer maken. Vanaf nu gaat alle extra reductie ten koste van de operationele capaciteit Ik ben geen sombere, maar wel een bezorgde commandant. Ik ben tevreden over het verloop van de reorganisatie. En ik ben ook trots. Lintjes uitreiken als het goed gaat kan iedereen, maar ik zie mensen in moeilijke tijden met beroepseer en trots de reorganisatie uitvoeren, zelfs als het ten koste gaat van zichzelf. Dat vind ik heel bijzonder. We lopen goed op schema en we zijn defensiebreed koploper. Het risico dat we worden gezien als het beste jongetje uit de klas dat zichzelf door zijn ijver in de vingers snijdt, heb ik onderkend. Maar ik ben het aan alle mensen binnen de KL verplicht om ze duidelijkheid te geven over hun toekomst. Ook als dat er niet goed uitziet. Daarom wil ik deze reorganisatie zo snel mogelijk afronden. Het persoonlijk belang van mijn mensen stel ik nu boven dat van de organisatie. De uitrol van de reorganisatie zal natuurlijk eerste prioriteit worden in 2013, voor mij maar voor iedereen in onze organisatie. Maar we gaan er zeker niet bij stilstaan; er is genoeg te doen. Naast de gewone bedrijfsvoering, de inzet, missies en oefeningen, bereiden we ons bijvoorbeeld voor op 200 jaar Koninklijke Landmacht, het jaar daarna. Dat gaan we, bescheiden, vieren. Ik vind ook dat we dat best mogen vieren: de landmacht is een onmisbaar deel van de Nederlandse krijgsmacht, daar ben ik vast van overtuigd. Ik heb het volste vertrouwen in onze toekomst. De visie van de commandant staat op intranet: Koninklijke Landmacht > Publicaties > Communicatie Visie C-LAS op landmacht Ik wil dat ook graag doorontwikkelen. Daar zijn we nu mee aan het werk. We hoeven geen nieuwe organisatie te bouwen. De huidige organisatie is goed doordacht, sterk, heeft zichzelf bewezen en hij staat. We hoeven niet een volledig andere koers te kiezen. Maar als ik de volledige vrijheid van handelen zou hebben, zou ik de KL zo inrichten dat we nog meer kwaliteit konden leveren. Zo denk ik nu na over hoe de KL er over vijf of zelfs tien jaar uit moet zien. Het heeft geen zin om zo n plan zomaar te maken, ook de Commandant der Strijdkrachten moet er wat van vinden. Ik moet er wel draagvlak voor hebben. Ik zie mensen in moeilijke tijden met beroepseer en trots de reorganisatie uitvoeren Landmacht 15

16 Landmacht Informatiedagen 2012 Focus op vorming Brigadegeneraal Otto van Wiggen Commandant Opleiding- en Trainingscommando (OTCo) Bij de bezuinigingen neemt het OTCo een belangrijk deel van de reducties van CLAS voor zijn rekening. Naast het inleveren van bijna negenhonderd functies wordt ook de NBOF (Niet Beschikbaar Op Functie) gehalveerd; dit betreft voornamelijk militairen in opleiding. Het gevolg van deze maatregelen is dat het totale volume van opleidingen gehalveerd moet worden om deze reductie niet ten koste te laten gaan van de operationele eenheden. Daarnaast heeft C-LAS het OTCo een aantal aanvullende opdrachten gegeven. Zo wil hij meer aandacht voor vorming en zal de kwaliteit van de staftrainingen voor het niveau 4 tot en met 6 moeten verbeteren. Om deze opdrachten te kunnen uitvoeren en om fundamenteel bij te kunnen dragen aan een Koninklijke Landmacht met inzetbaar personeel dat succesvol al haar opgedragen missies kan uitvoeren, zal het OTCo rigoureus moeten reorganiseren. Hiervoor zijn een aantal keuzes gemaakt die betrekking hebben op het primaire proces van OTCo. Iedereen in de landmacht gaat dat merken: Opleidingen worden gesaneerd; Trainingsondersteuning (TROST) wordt geïntensiveerd; Er komt meer regie op de Kennisproductie; Er komt meer aandacht voor vorming. Opleidingen Een belangrijk deel van de reducties halen we door het saneren van opleidingen. Hierbij optimaliseren we het ROC-traject en de Beroepspraktijk Vorming (BPV) zodat de opleidingstijd bij het OTCo zo kort mogelijk wordt gehouden. Tijdens dit proces voegen we ook nog het Opleidingscentrum Initiële Opleidingen (OCIO) en de Koninklijke Militaire School (KMS) samen tot één opleidingscentrum waar alle initiële opleidingen voor soldaten en onderofficieren worden verzorgd. Toch leveren we geen halffabricaten af bij de eenheden. Het OTCo blijft 16 Landmacht

17 garant staan voor basisopgeleide militairen uitgaande van het O&T-principe Just in Time, Just Enough. Wel zal de basisopgeleide soldaat daarna nog zijn functieopleiding moeten volgen. De lengte van die opleiding varieert van twee tot maximaal twaalf weken, afhankelijk van de functie die de soldaat gaat vervullen. In veel gevallen is dat nu overigens ook al zo. Om de uitval tijdens de opleidingen terug te dringen, zijn we met het organiseren van Kennismakingsdagen begonnen. Tijdens deze dagen krijgen aspirant-militairen een realistisch beeld van de opleiding, een goed beroepsbeeld en alvast een doorkijk naar hun toekomstige functie, zodat ze hun verwachtingen realistisch kunnen bijstellen. Vooruitlopend hierop is School Luchtmobiel al gestart met een VAMOLnieuwe stijl voor spijkerbroeken die de Kennismakingsdagen succesvol hebben doorlopen. Het eerste resultaat is bemoedigend; met nog enkele weken te gaan totdat zij de rode baret uitgereikt krijgen, is de uitval van deze lichting nog geen vijftien procent, veel lager dan normaal. Bij alle scholen (Noord, Zuid en Luchtmobiel) zijn we ook gestart met de nieuwe Manoeuvre Functieopleidingen (MFO) voor de pantserinfanteristen van de pantserinfanteriebataljons. Ook het opleidingsmodel onderofficieren is al vernieuwd. De nieuwe opleiding is korter en meer gericht op de vorming als leider. Dus minder inhoudelijke diepgang maar meer vorming in de zin van wat betekent het om leider van een groep en gelijk onderofficier van de Koninklijke Landmacht te zijn. het gebied van het geïntegreerde landoptreden. Het nieuw op te richten Land Warfare Center (LWC) krijgt hierin de regie. Dit LWC gaat daarbij de Kennis- en Expertisecentra van de verschillende Opleidingsen Trainingscentra aansturen en de kennisproductie afstemmen met de landmachtstaf. Vorming Als rode draad door alle opleidingen en trainingen komt er meer aandacht voor het fenomeen vorming. Vorming is al zo oud als het landoptreden zelf en de noodzaak nu meer aandacht te schenken aan dit aspect komt onder andere voort uit de lessons learned van Uruzgan. Daarnaast vraagt de inhoud van de visie van C-LAS, Vechten voor Vrede en Vrijheid, om meer aandacht voor dit aspect. Het is cruciaal dat iedere militair van de landmacht tot in de haarvaten doordrenkt is met de attitude die hieraan ten grondslag ligt. Omdat het OTCo de basis legt voor elke militaire loopbaan van soldaat en onderofficier, is de rol van de instructeur en die van de OTE er essentieel. Daar blijft het echter niet bij. Ook het kader van de operationele eenheden moet zich bewust zijn van zijn verantwoordelijkheid als role model voor onze jonge collega s. Zoals u ziet: veel uitdagingen maar ook kansen om de zaken die goed gaan beter te borgen en verbeteringen te implementeren. Trainingsondersteuning Met de oprichting van het Land Training Center (LTC) kunnen we goed invulling geven aan het intensiveren van de TROST. Het OTCo is dan in staat om trainingspakketten aan te bieden, gericht op het halen van de zogenoemde training objectives die in de verschillende modules van het Verbeterd Gereedstellingsproces (VGP) aan de eenheden worden opgedragen. Dit pakket wordt door het LTC in overleg met de eenheidscommandant opgesteld. Het LTC biedt daarbij een aaneengesloten geheel van trainingsactiviteiten aan, welk uiteindelijk in de uitvoering van de feitelijke Field Training Exercise (FTX) tot uitvoering wordt gebracht. Het pakket bestaat in eerste instantie uit een theoretisch deel waarin de vereiste specifieke kennis van het optreden van die module wordt behandeld. Vervolgens kunnen de oefendoelen worden voorgeoefend door gebruik te maken van Serious Gaming, maar ook de Tactische Indoor Simulator (TACTIS), de Command & Staff Trainer (CSTT) en eventueel een Tactische Oefening Op de Kaart of Zonder Troepen (TOOK/TOZT). De feitelijke FTX wordt dan ondersteund door het vertrouwde Mobile Combat Training Center (MCTC). Naast het maken van het scenario voor al deze activiteiten steunt het LTC in de vorm van ervaren Observer/Trainer/Evaluators (OTE ers). Kennisproductie Kennisproductie is een enorm complex proces waarbij een groot netwerk van specialisten binnen en buiten de landmacht druk is om de noodzakelijke kennisproducten op tijd gereed te hebben. Hierin leggen we de focus nadrukkelijk op het ontwikkelen van de voor de eenheid noodzakelijke operationele voorschriften en handboeken op Landmacht 17

18 Landmacht Informatiedagen 2012 In control, on track, but not yet on target Kolonel Kees Matthijssen Hoofd Afdeling Integratie, Programmaraad Staf CLAS De landmacht is hard geraakt door de maatregelen uit de Beleidsbrief van 8 april De landmacht was nauwelijks betrokken bij het vaststellen van de bezuinigingsopdrachten, maar is geconfronteerd met vele besluiten. Door dubbeltellingen, tekortkomingen in vte-berekeningen en door aanpassingen in de Numerus Fixus heeft de landmacht nog een restprobleem van ongeveer vierhonderd vte n, dat voor 2016 moet worden opgelost. Dit zal voor een groot deel worden opgelost door aanvullende reducties bij de Bevoorradings- & Transportbataljons. Vanaf augustus 2011 is C-LAS belast met de uitvoering van de maatregelen binnen de landmacht. ATLANTA is meer dan bezuinigen, het is ook transformeren van de landmacht. Lessons learned uit Afghanistan worden daar waar mogelijk doorgevoerd. De komende maanden worden veel van de gevolgen van alle maatregelen zichtbaar. Het opleidingsveld, de materieel- en personeelslogistiek, manoeuvre, Vuursteun, Genie, Gezondheidszorg, Inlichtingen & Veiligheid en de Zorg van gewonden zijn voorbeelden van projecten die gerealiseerd gaan worden. In het bestuursveld, bij de staf van de landmacht, wordt er met harde, kille cijfers gereduceerd: dertig procent minder. De bezuinigingsmaatregelen zijn uitgewerkt door projectleiders, onder aanvoering van de Programmaraad Staf CLAS. De reorganisatie in alle velden is zoveel mogelijk op basis van effectiviteit en efficiëntie gedaan. Het beheerst uitvoeren van de reorganisatie is als het maken van een 3D-puzzel. De Numerus Fixus en de defensiebrede blauwdrukken raken de gehele organisatie vanuit meerdere invalshoeken. Er is veel werk verzet door velen binnen de landmacht, maar we zijn er nog niet. De moeilijke fase breekt aan. We moeten gezamenlijk de schouders eronder zetten om ook die fase tot een goed eind te brengen en de nieuwe landmacht vorm te geven. De stand van zaken van de reorganisatie is in een zin kort samen te vatten: we zijn in control, on track, but not yet on target. Beheerst uitvoeren is als een 3D-puzzel Willen en zijn vóór kennen en kunnen Adjudant André Odenkirchen Landmachtadjudant De bodemgrond van VeVa is geschikt We moeten tijdens deze reorganisatie een miljard euro bezuinigen. Dat is duizend miljoen. En we moeten zesduizend functies schrappen. Dat zijn enorme cijfers, die echt pijn gaan doen en dat ook al doen. In de nieuwe landmacht moet de onderofficier zijn specifieke rol van vakman, leider en instructeur meer dan ooit beheersen. Hij of zij krijgt de soldaat of aspirant (onder)officier korter onder zijn hoede om hem gereed te stellen op functie. In die tijd moet hij of zij ze het vak en het militair zijn aanleren. Hij gaat zich steeds meer richten op vorming. Het willen en zijn, oftewel het zogenoemde vormen, wordt nog belangrijker dan kennen en kunnen. Die vorming wordt ook van belang in het kader van de groeiende internationale samenwerking. Internationaal samenwerken is ook het samenvoegen van verschillende culturen. De Nederlandse militair is soepel in de omgang en verschillen tussen officieren en onderofficieren zijn bij ons kleiner dan bij andere landen. Door dit niet goed in te schatten mis je een stuk realiteitszin en word je al snel niet als serieuze (gespreks)partner gezien. Daar kunnen wij in winnen. Als ik onze huidige prestaties vergelijk met de tijd dat ik opkwam als jonge sergeant, constateer ik dat we vele malen beter zijn geworden. Ik zie groepscommandanten met een groep die bestaat uit een grote diversiteit in ervaring, met een grote hoeveelheid materieel en middelen enorm complexe opdrachten uitvoeren. Ik ben daar echt trots op. Onze opvolgers zullen hoofdzakelijk uit het civiele Veiligheid & Vakmanschap-opleidingstraject (VeVa) komen. Daar worden ze warm gemaakt voor de landmacht, wat ons tijdwinst biedt. Er zitten keigoede mensen in die vijver, het is onze taak daar professionele militairen van te maken. De bodemgrond is geschikt, het is aan ons om ze te laten volgroeien. 18 Landmacht

19 Innovaties in Counter IED Speurtocht met digitale ogen In samenwerking met onderzoeksinstituten en de industrie uit Canada, Duitsland, Frankrijk Zweden, en Nederland werkt defensie aan een nieuw camerasysteem dat in de toekomst op een veiligere en effectievere manier gebieden op IED s kan scannen. Kolonel Bernard Wulfse, commandant van de Joint Taskforce Counter IED, organiseerde een IED-demodag waar vijf systemen werden getest onder toeziend oog van verschillende NAVO-leden. TEKST: TLNT Rosalien van Damme FOTO S: Sm Arnoud Schoor (AVDD) Wereldwijd vallen er maandelijks driehonderd doden en achthonderd gewonden ten gevolge van IED s, vertelt kolonel Wulfse. Reden genoeg om te blijven zoeken naar effectieve tegenmaatregelen, zoals de behoefte aan een systeem dat op een veiligere en snellere manier IED s kan onderscheppen. Op de demodag op oefenterrein De Vlassakkers in Amersfoort werden vijf verschillende systemen gepresenteerd waarmee met digitale ogen kan worden gespeurd naar IED s. De systemen verzamelen gegevens over de omgeving; een aantal met behulp van camera-, andere met lasertechnieken. In alle gevallen wordt het systeem op een voertuig geplaatst en scant het de route of het gebied waar een IED-dreiging is. Een uur, een dag of een week later rijdt het voertuig over dezelfde weg. Het computersysteem voert vervolgens een analyse uit, waarna een beeld wordt gevormd van veranderingen op de route waar de bestuurder rekening mee kan houden. Er zou namelijk maar zo een IED geplaatst kunnen zijn. Details Het camerasysteem richt zich op de structuur van de omgeving. Het klinkt heel simpel, maar de mogelijkheden zijn veelbelovend. Een stapel stenen die al weken langs de weg ligt, wordt opeens verdacht omdat het systeem signaleert dat de stenen niet meer op precies dezelfde plek liggen. Iemand kan ze ongezien verplaatst hebben om er een IED onder te verstoppen. Ook graafsporen in de weg kunnen op deze manier worden opgepikt, omdat het systeem de veranderingen in de zandstructuur registreert. Zelfs veranderingen die met het blote oog niet zichtbaar zijn, worden door het nieuwe computer systeem wel gesignaleerd. Daarnaast kan er op veilige afstand door het camerasysteem ingezoomd worden op verdachte objecten, en minuscule bedradingen over de weg kunnen tijdig onderschept worden. De lasersystemen die op de IED-demodag getest werden, richten zich op verandering in volume. Een voordeel ten opzichte van de camerasystemen is dat verdachte voorwerpen langs de weg op grotere afstand opgemerkt kunnen worden. Een nadeel is echter dat als het volume niet verandert, het systeem de verandering niet signaleert. IED s die zijn begraven worden bijvoorbeeld daarom niet opgemerkt door het lasersysteem. Snelheid Alle getoonde systemen zijn nog in de ontwikkelingsfase en worden idealiter in de toekomst met elkaar gecombineerd. Op een veiligere afstand en met hogere snelheid kunnen IED s dan worden gevonden. In de toekomst zou een gebied met het nieuwe systeem op een veilige afstand gescand kunnen worden op verdachte voorwerpen en veranderingen. Ook kan in de toekomst op deze manier een search tot drie keer sneller uitgevoerd worden. Een stilstaand konvooi is kwetsbaar en krijgt te maken met oponthoud, vertelt kolonel Wulfse. Als er uren besteed worden aan het uitpluizen van de omgeving, heeft de tegenpartij al resultaten geboekt. Militairen kunnen het werk niet uitvoeren waar ze voor gekomen zijn. Niet alleen het aantal slachtoffers is een groot probleem. IED s zorgen ook voor een vertraging van de missie. Landmacht 19

20 Luchtverdedigers in de West Paars, maar op de landmachtmanier Ze kwamen van ver, maar mogen zich nu qua optreden meten aan een infanterieclub. De CLAS-compagnie in de West, gevormd door landmacht- en luchtmachtmilitairen, is het eerste paarse product van het Defensie Grondgebonden Luchtverdedigingscommando. En het werkt, is de conclusie na twee maanden wonen en werken op Curaçao. Compagniescommandant kapitein Ronald Gabriëls: We kunnen onderling baretten wisselen zonder dat iemand het verschil ziet. TEKST: ELNT Marlous de Ridder FOTO s: Peter Bijpost, AVDD Een azuurblauwe zee en prachtige stranden, maar ook zinderende hitte. Sinds eind juli zijn dit de omstandigheden waar 101 militairen van het Defensie Grondgebonden Luchtverdedigingscommando (DGLC) vier maanden in verkeren. Vervelend? Zeker niet, maar wennen is het wel. Voor de gemiddelde infanterist is het oefenprogramma in de West behoorlijk aanpoten. Maar voor de luchtverdedigers die normaal met de Stinger, Patriot of AMRAAM luchtdoelraketten werken al helemaal. Het DGLC heeft in Nederland een totaal andere taakstelling, namelijk het leveren van hoogwaardige luchtverdediging. Hierdoor hebben de militairen weinig kaas gegeten van het infanterieoptreden. Toch is het CLAS die begin dit jaar DGLC verzoekt een compagnie te formeren. De eenheid komt net uit een reorganisatie en een tijdelijke tewerkstelling in de West is de perfecte manier om land- en luchtmachtpersoneel verder te integreren. Basale dingen Welgeteld zes maanden zijn er nodig om iedereen op niveau en gecertificeerd te krijgen. Dat is lang in vergelijking met onze voorgangers, beaamt kapitein Ronald Gabriëls. Het aanvangsniveau was echter zo verschillend - sommigen waren jaren niet op bivak geweest - dat we terugmoesten naar het basis veldwerk. Paars, maar op de landmachtmanier, werd daarom het credo van Gabriëls. Voor de luchtmacht was het dubbel wennen. Basale dingen als de taakverdeling binnen een compagniesstaf waren voor de meesten nieuw. Wat volgt zijn legio teambuildingsessies, een grensverleggende activiteit in Bad Reichenhall, een NATOPS oefening en een certificering tijdens de schietserie. Gabriëls: Ik wilde zeker weten dat we er klaar voor waren en dat het moreel binnen de compagnie hoog was. Eenmaal op Curaçao wordt een strak programma afgewerkt. De militairen bezoeken Bonaire voor het opdoen van situational awareness, ondergaan onder de hoede van de eveneens op Curaçao gestationeerde mariniers diverse fysieke opdrachten en schieten met scherp tijdens de grensverleggende live firing tactical training op oefenterrein Wacawa. De dynamische schietoefening, waarbij wordt 20 Landmacht

21 En dit vinden zij er van... geschoten van grote hoogtes en de eenheid zich moet verplaatsen door water en mangrovebossen, zorgt voor een maximaal trainingseffect in een unieke setting. Klaarstaan Met de compagnie luchtverdedigers levert de landmacht alweer de tiende rotatie aan de Commandant der Zeemacht in het Caribische gebied sinds De taken van de eenheid zijn drieledig. De hoofdtaak is territoriale verdediging van de eilanden behorende bij het Koninkrijk der Nederlanden. Daarnaast ondersteunt de compagnie de lokale autoriteiten door het verlenen van harde en zachte bijstand, bijvoorbeeld als het gebied wordt getroffen door rampen zoals een orkaan, maar ook als demonstraties uit de hand lopen. Naast deze operationele taken wordt de eenheid ingezet voor ceremoniële taken zoals Koninginnedag en dodenherdenking. Van operationele inzet is voor deze rotatie vooralsnog geen sprake. Wél verrichten de pelotons tijdens hun oefening op Bonaire werkzaamheden in het kader van maatschappelijke projecten. Zo hebben de militairen het plaatselijke dierenasiel en het National park geholpen met het opknappen van het terrein. We staan 24 uur per dag klaar. Met de naderende verkiezingen op het eiland houden we de actualiteiten goed in de gaten, vertelt Gabriëls. Als er een beroep op ons wordt gedaan, staan we er met een uitstekend getrainde eenheid. Ook met de integratie zit het wel goed. We kunnen inmiddels onderling baretten wisselen zonder dat iemand het verschil ziet. Kannonier-1 Suzanne Staring (KL) Functie DGLC: Stinger-schutter Fennek Op Curaçao: minimi-schutter Ik heb mij vrijwillig opgegeven voor de Compagnie in de West. Zo n kans komt maar één keer voorbij. Het oefenprogramma is best zwaar. Vooral aan de hitte in combinatie met de bepakking en het wapen moest ik wennen. Tijdens een AMO leer je de basis, maar verder is de infanterie nieuw voor mij. Het is mooi om te zien dat er toch een hechte club is ontstaan. Door onze verschillende achtergronden had niemand dit verwacht. Het is natuurlijk geen uitzending, maar toch voelt het zo. Je woont en werkt samen. In het weekend ben je vrij, maar dan zoek je elkaar op het strand alsnog op. Over de faciliteiten op de marinekazerne heb ik niets te klagen. Die zijn namelijk prima. Na twee maanden kan ik zeggen: We kwamen van ver, maar nu doen we als DGLC wel mooi een infanterietaak. Daar ben ik best trots op. Eerste luitenant Nickjan Glastra (KLu) Functie DGLC: Hoofd Bureau Training & Evaluatie Op Curaçao: pelotonscommandant Je hebt hier te maken met twee uitersten. Van operationele setting naar vakantie vieren in het weekend. Voor zo ver ik kan inschatten, gaat iedereen daar goed mee om. Deze vier maanden ligt de nadruk op veldwerk en groen optreden. Een compleet andere tak van sport dan de luchtverdediging. In combinatie met het klimaat en het terrein zijn de oefeningen behoorlijk pittig. Gelukkig werpt het intensieve opwerktraject zijn vruchten af, want de skills en drills zitten er goed in. Je ziet de mensen groeien in hun nieuwe rol en dat is mooi. Van scheiding tussen landmacht en luchtmacht is geen sprake meer. We moeten hetzelfde kunnen en verwachten dat ook van elkaar. Als pc ben ik behoorlijk in het diepe gegooid. Ik heb nu tien keer zoveel man onder me dan in Nederland. Een compleet nieuwe ervaring, maar wel één die ik nooit had willen missen. Wachtmeester-1 Stan Steuns (KL) Functie DGLC: operatien Fennekpeloton Op Curaçao: opvolgend pelotonscommandant Ons optreden hier is een wereld van verschil met Nederland. Je drills doen op de hei of in de prikkende cactussen rollen; het is toch net even anders. Het is leerzaam in deze omstandigheden te trainen. Het programma zit ramvol. Vooral voor de kaderleden is het flink aanpoten. Er zit een duidelijk opbouw in. Van schietoefeningen, een amfibische mars (fysieke training in het water, red.) tot samenwerken met de mariniers en lokale eenheden. Geen dag is hetzelfde. Dankzij de afwisseling gaat de tijd super snel. Als je hier rust hebt, is het wel maximaal ontspannen. Dat is dan weer het voordeel van Curaçao. Maar vier maanden feesten, no way. Het werk staat voorop, dat merk je aan alles. Sergeant Boaz Hardijzer (KLu) Functie DGLC: crew chief patriotlancering Op Curaçao: groepscommandant Het is een mooie en uitdagende periode. Als luchtmachter ging er een wereld voor me open. In het begin zag je een scheiding tussen de KL en KLu, maar al vrij snel in het opwerktraject trok iedereen naar elkaar toe. Eenmaal op Curaçao moest ik erg omschakelen vanwege de tropische warmte en het feit dat je 24/7 bij elkaar bent. Je moet hier kunnen switchen tussen werk en vrije tijd. Het blijft toch een vakantie-eiland. Natuurlijk doen er veel verhalen de ronde over de compagnie in de West, maar vooroordelen hou je toch. Men post nou eenmaal niet een foto van een bivak op Facebook. Dat onze partner na twee maanden mocht overkomen, was natuurlijk top. Laten zien waar je werkt, is bepalend voor de beeldvorming van het thuisfront. Kijk, dat kan in Afghanistan weer niet. Al met al leer ik hier ontzettend veel. Zowel als groepscommandant en als mens. Ik denk zelfs na over een overstap naar de KL. Landmacht 21

WILLEM LODEWIJK V NASSAUKAZERNE, MATERIEEL LOGISTIEK PELETON (320) LOKAAL FACILITAIRE DIENST

WILLEM LODEWIJK V NASSAUKAZERNE, MATERIEEL LOGISTIEK PELETON (320) LOKAAL FACILITAIRE DIENST DE KAZERNES VAN NEDERLAND 2012. Hier vind u een lijst van landmachtkazernes in Nederland. In de lijst vind u de eenheden die er gelegerd zijn en de plaats waar de kazerne staat. JOHANNES POSTKAZERNE, HAVELTE.

Nadere informatie

rust zetten. rust gezet) Commandant der Strijdkrachten.

rust zetten. rust gezet) Commandant der Strijdkrachten. 1 Toespraak van de komend Commandant der Strijdkrachten, generaal Middendorp, bij de aanvaarding van het commando over de Nederlandse krijgsmacht op 28 juni 2012 te Den Haag. Let op: Alleen gesproken woord

Nadere informatie

Afscheid Landmachtadjudant

Afscheid Landmachtadjudant Landmacht 8 oktober 2014 Afscheid Landmachtadjudant Landmachtadjudant André Odenkirchen doet de laatste 4 jaar van zijn carrière af als roerig. Zo bloedde zijn hart bij het zien van de gestage afbreuk

Nadere informatie

Opvang na uw uitzending. Dienstencentrum Bedrijfsmaatschappelijk Werk

Opvang na uw uitzending. Dienstencentrum Bedrijfsmaatschappelijk Werk Opvang na uw uitzending Dienstencentrum Bedrijfsmaatschappelijk Werk Dienstencentrum Bedrijfsmaatschappelijk werk helpt iedereen binnen of direct rondom Defensie met problemen die voortkomen uit het werk.

Nadere informatie

Medic Special Forces: de hogere kunst van het pleisterplakken

Medic Special Forces: de hogere kunst van het pleisterplakken Medic Special Forces: de hogere kunst van het pleisterplakken tekst: sgt. Derek de Vries Lees het volledige artikel in de FALCON Grizzly, this is Mike ready to copy nine-liner This is grizzly, ready to

Nadere informatie

Invictus games. Geschreven door Team Website

Invictus games. Geschreven door Team Website 400 militairen uit 14 landen strijden in wedstrijdverband om de hoogste plaats in verschillende takken van sport. Alle deelnemers raakten psychisch of lichamelijk gewond. Ondanks hun handicap willen en

Nadere informatie

Timemanagement? Manage jezelf!

Timemanagement? Manage jezelf! Timemanagement? Manage jezelf! Trefwoorden Citeren timemanagement, zelfmanagement, stress, overtuigingen, logische niveaus van Bateson, RET, succes citeren vanuit dit artikel mag o.v.v. bron: www.sustrainability.nl

Nadere informatie

Nederlands uitgezonden personeel, Een bezoek aan een missiegebied is. grilliger dan pakweg een werkbezoek. aan een oefenende eenheid op de

Nederlands uitgezonden personeel, Een bezoek aan een missiegebied is. grilliger dan pakweg een werkbezoek. aan een oefenende eenheid op de Toespraak uitgesproken door de Minister van Defensie, E. van Middelkoop, bij gelegenheid van zijn Kerstbezoek aan Afghanistan, 24 december 2008 te Kaboel. Nederlands uitgezonden personeel, Een bezoek aan

Nadere informatie

Regeerakkoord Gevolgen voor Defensie

Regeerakkoord Gevolgen voor Defensie Regeerakkoord 2011-2015 Gevolgen voor Defensie 8 april 2011 Wat ik u kan meedelen Niet Gevolgen voor u persoonlijk Gedetailleerde consequenties van de maatregelen Wel Genomen maatregelen Planning om tot

Nadere informatie

Lekker ding. Maar Anita kijkt boos. Hersendoden zijn het!, zegt ze. Die Jeroen is de ergste. Ik kijk weer om en zie hem meteen zitten.

Lekker ding. Maar Anita kijkt boos. Hersendoden zijn het!, zegt ze. Die Jeroen is de ergste. Ik kijk weer om en zie hem meteen zitten. Lekker ding Pas op!, roept Anita. Achter je zitten de hersendoden! Ik kijk achterom. Achter ons zitten twee jongens en drie meisjes hun boterhammen te eten. Ze zijn gevaarlijk, zegt Anita. Ze schudt haar

Nadere informatie

Vragen gesteld in het evaluatieformulier + Antwoorden

Vragen gesteld in het evaluatieformulier + Antwoorden Verslag Studenten Evaluatie Videoproject Door Tonny Mulder, a.b.mulder@uva.nl, 26 sept 213 De studenten van de opleidingen Biologie, Biomedische Wetenschappen en Psychobiologie krijgen in het 1 ste jaar

Nadere informatie

Koninklijke Hoogheden, Ridder. Militaire Willemsorde, Excellenties, gewonde Nederlandse Militairen, zorgverleners, dames en heren,

Koninklijke Hoogheden, Ridder. Militaire Willemsorde, Excellenties, gewonde Nederlandse Militairen, zorgverleners, dames en heren, Toespraak van de Commandant der Strijdkrachten, Generaal Middendorp, ter gelegenheid van de musical Soldaat van Oranje bij het Vliegkamp Valkenburg op 30 augustus 2012. Let op: Alleen gesproken woord geldt!

Nadere informatie

Ik denk eigenlijk dat deze blessure niet slecht is geweest voor mijn carrière

Ik denk eigenlijk dat deze blessure niet slecht is geweest voor mijn carrière In de rubriek vertelt een (oud) prof-voetballer/voetbalster over zijn/haar voorste kruisband blessure. Vanaf het moment dat deze blessure werd opgelopen, de operatie, de revalidatie, de rentree en daarna.

Nadere informatie

Dames en heren, Toespraak van de Commandant der Strijdkrachten Generaal P van Uhm, ter gelegenheid van het symposium op 5 mei 2012 te Wageningen.

Dames en heren, Toespraak van de Commandant der Strijdkrachten Generaal P van Uhm, ter gelegenheid van het symposium op 5 mei 2012 te Wageningen. Toespraak van de Commandant der Strijdkrachten Generaal P van Uhm, ter gelegenheid van het symposium op 5 mei 2012 te Wageningen. Let op: Alleen gesproken woord geldt! Dames en heren, Ik sta hier vandaag

Nadere informatie

OVER VITALITEIT; WAAROM PAMPEREN FIJN LIJKT MAAR MACHTELOOS MAAKT

OVER VITALITEIT; WAAROM PAMPEREN FIJN LIJKT MAAR MACHTELOOS MAAKT E-blog OVER VITALITEIT; WAAROM PAMPEREN FIJN LIJKT MAAR MACHTELOOS MAAKT Reeks: bestuurders over vitaliteit Colofon: einde artikel Wilma de Jong, lid van de Raad van Bestuur van BrabantZorg, is een kordate

Nadere informatie

Jeroen Neef: betontimmerman met diploma

Jeroen Neef: betontimmerman met diploma bouwen Magazine over loopbaanontwikkeling en vaktechniek voor werknemers in de bouw en infra nr. 2 april 2011 Jeroen Neef: betontimmerman met diploma Prefab fundering met IJB Smartfoot Uitvoerder Cees

Nadere informatie

HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN

HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN Gratis PDF Beschikbaar gesteld door vlewa.nl Geschreven door Bram van Leeuwen Versie 1.0 INTRODUCTIE Welkom bij deze gratis PDF! In dit PDF

Nadere informatie

hun familie, geachte aanwezigen,

hun familie, geachte aanwezigen, Toespraak van de minister van Defensie, J.S.J. Hillen, ter gelegenheid van de uitreiking van de eerste universitair erkende diploma s van de Nederlandse Defensie Academie op 26 maart 2012 te Den Helder.

Nadere informatie

Lisa Van Damme. Ik hou ervan om het juiste moment af te wachten!

Lisa Van Damme. Ik hou ervan om het juiste moment af te wachten! 2 portfolio Lisa Van Damme Lisa Van Damme begon, geïnspireerd door sociaal geëngageerde fotografen, op 17-jarige leeftijd aan een studie fotografie. Voor haar is fotografie meer dan een doel; het is eerst

Nadere informatie

OPEN HUIS WIJKPARK TRANSVAAL 28 JULI 2010

OPEN HUIS WIJKPARK TRANSVAAL 28 JULI 2010 OPEN HUIS WIJKPARK TRANSVAAL 28 JULI 2010 Ik arriveer op een zon overgoten Wijkpark. Nog geen kwartier later wordt het park in de schaduw gelegd door donkere wolken. Die trokken gelukkig weg en wederom

Nadere informatie

Sta zonder twijfels en vragen, vol overtuiging en vreugde, in jouw authentieke kracht! Dit zegt een enthousiast gebruiker van deze planner:

Sta zonder twijfels en vragen, vol overtuiging en vreugde, in jouw authentieke kracht! Dit zegt een enthousiast gebruiker van deze planner: Boetseweg 47 7895 AV Roswinkel telefoon: 0591 785 780 www.jolandalinders.com e-mail: info@jolandalinders.com IBAN: NL32 KNAB 0729 6439 99 BIC: KNABNL2H KvK nummer: 59561742 BTW nummer: NL155366701B02 Alsjeblieft!

Nadere informatie

Let op: Alleen gesproken woord geldt!

Let op: Alleen gesproken woord geldt! Spreekpunten staatssecretaris De Vries van Defensie ter opening van het congres Maak jezelf Zichtbaar op 11 maart 2010 te Den Haag. Let op: Alleen gesproken woord geldt! Dames en heren, We leven in het

Nadere informatie

Toespraak bij de lancering van het Defensie Cyber Commando door de Minister van Defensie, J.A. Hennis-Plasschaert op 25 september 2014 te Den Haag.

Toespraak bij de lancering van het Defensie Cyber Commando door de Minister van Defensie, J.A. Hennis-Plasschaert op 25 september 2014 te Den Haag. Toespraak bij de lancering van het Defensie Cyber Commando door de Minister van Defensie, J.A. Hennis-Plasschaert op 25 september 2014 te Den Haag. Let op: Alleen het gesproken woord geldt! De lancering

Nadere informatie

Vechten voor vrijheid

Vechten voor vrijheid tekst inge-mirjam bosveld Beeld Eljee Op uw plaatsen... Ook in Eva-radio kwamen op 22 januari militairen aan het woord. (Na)luisteren kan ook via www.eo.nl/eva. Vechten voor vrijheid Patrouilleren door

Nadere informatie

Toespraak van de minister van Defensie ter gelegenheid van de besloten uitreiking van de Dapperheidonderscheidingen op 7 oktober 2009 te Breda.

Toespraak van de minister van Defensie ter gelegenheid van de besloten uitreiking van de Dapperheidonderscheidingen op 7 oktober 2009 te Breda. Toespraak van de minister van Defensie ter gelegenheid van de besloten uitreiking van de Dapperheidonderscheidingen op 7 oktober 2009 te Breda. Let op: Alleen gesproken woord geldt! Ridders Militaire Willems-Orde

Nadere informatie

werken bij DEFENSIE MARINE Denk je aan de Marine, dan denk je aan schepen. Logisch, want die hebben we bij de Marine in alle soorten en maten. Van mijnenjagers tot onderzeeboten. Toch is de Marine meer

Nadere informatie

ecourse Moeiteloos leren leidinggeven

ecourse Moeiteloos leren leidinggeven ecourse Moeiteloos leren leidinggeven Leer hoe je met minder moeite en tijd uitmuntende prestaties met je team bereikt 2012 Marjan Haselhoff Ik zou het waarderen als je niets van de inhoud overneemt zonder

Nadere informatie

COMPAGNIE IN DE WEST, A-CIE 42 BLJ

COMPAGNIE IN DE WEST, A-CIE 42 BLJ COMPAGNIE IN DE WEST, A-CIE 42 BLJ In middels is de Alfa Compagnie van 42 BLJ al helemaal gesetteld op Curaçao, het Goosenest is ruimschoots betrokken. De eerste maand heeft de compagnie al een intensief

Nadere informatie

Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst.

Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst. Hallo, Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst. Dat is namelijk helemaal niet zo makkelijk. Veel studenten weten nog niet precies wat ze willen en hoe ze dat

Nadere informatie

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster [PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster! Hoofdzaken Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Hoofdzaken Ster SOCIALE VAARDIGHEDEN VERSLAVING DOELEN EN MOTIVATIE 10 9 8 10 9 8 7 6 4 3 2 1 7 6 4 3 2 1 10 9

Nadere informatie

1. Brillenglazen zijn toch gewoon brillenglazen? Merk jij het verschil tussen een glas van Pearle, Hans Anders of een dure opticien? Waarom een hele hoop euro's betalen als het ook stukken goedkoper kan.

Nadere informatie

DAGORDER. Twee mensen die de afgelopen jaren zo hebben gevochten voor Defensie, voor onze krijgsmacht.

DAGORDER. Twee mensen die de afgelopen jaren zo hebben gevochten voor Defensie, voor onze krijgsmacht. DAGORDER Collega s, Minister Hennis en generaal Middendorp zijn dinsdagavond afgetreden. Twee mensen die de afgelopen jaren zo hebben gevochten voor Defensie, voor onze krijgsmacht. En nu zijn ze op deze

Nadere informatie

Dialogen website Motiveren tot rookstop

Dialogen website Motiveren tot rookstop Dialogen website Motiveren tot rookstop Dialoog verandertaal uitlokken en versterken Goedemorgen. Heeft u problemen gehad sinds uw vorige controle? Ja, eigenlijk wel. Mijn tanden zijn sterk verkleurd.

Nadere informatie

1red , NOS, Gesprek met de minister-president, Ned.2, uur

1red , NOS, Gesprek met de minister-president, Ned.2, uur 1red18248 29-06-2007, NOS, Gesprek met de minister-president, Ned.2, 22.50 uur MINISTER-PRESIDENT BALKENENDE, NA AFLOOP VAN DE MINISTERRAAD, OVER HET ONDERZOEK NAAR EVENTUELE VERLENGING VAN DE MISSIE IN

Nadere informatie

Het leger. Doel: Na deze opdracht weet je meer over het leger. Je kunt vertellen wat het leger doet en waarom we een leger hebben.

Het leger. Doel: Na deze opdracht weet je meer over het leger. Je kunt vertellen wat het leger doet en waarom we een leger hebben. Het leger Thema: Bestaat vrede? Samenleving Nederland De overheid Moeilijkheid; *** Tijd: *** Juf Yvonne Doel: Na deze opdracht weet je meer over het leger. Je kunt vertellen wat het leger doet en waarom

Nadere informatie

www.leraarwordeninsittard.nl Leraar, je wist dat je het was.

www.leraarwordeninsittard.nl Leraar, je wist dat je het was. www.leraarwordeninsittard.nl Leraar, je wist dat je het was. Benjamin Plant student Aardrijkskunde Ik weet wat ik wil Het leukste moment van mijn stage is wanneer leerlingen mij uit zichzelf aanspreken

Nadere informatie

atworkshops Live online & interactief Experts in live, online & interactief leren en samenwerken

atworkshops Live online & interactief Experts in live, online & interactief leren en samenwerken atworkshops Live online & interactief Experts in live, online & interactief leren en samenwerken Hoe zorg je er in deze turbulente tijden voor dat mensen zich blijven ontwikkelen en relevant blijven voor

Nadere informatie

Een veteraan zei ooit tegen mij Als je er niet geweest bent, weet je ook niet wat het is, hoe het voelt. Hij heeft natuurlijk gelijk.

Een veteraan zei ooit tegen mij Als je er niet geweest bent, weet je ook niet wat het is, hoe het voelt. Hij heeft natuurlijk gelijk. Toespraak staatssecretaris Van der Knaap ter gelegenheid van de Opening van de veteranententoonstelling Veteranen. Ingezet in dienst van de vrede. Maandag 7 mei 2007, Stadskantoor Eindhoven. U weet ongetwijfeld

Nadere informatie

ONLINE SAMENWERKEN IN HET DNA VAN ACCOUNTANTSKANTOOR JOINSON & SPICE

ONLINE SAMENWERKEN IN HET DNA VAN ACCOUNTANTSKANTOOR JOINSON & SPICE Exact Online CASE STUDY ONLINE SAMENWERKEN IN HET DNA VAN ACCOUNTANTSKANTOOR JOINSON & SPICE www.exactonline.nl 2 EXACT ONLINE CASE STUDY ACCOUNTANCY INZICHT DELEN OM TE GROEIEN JOINSON & SPICE is druk.

Nadere informatie

Dé 14 fundamentele stappen naar geluk

Dé 14 fundamentele stappen naar geluk Dé 14 fundamentele stappen naar geluk Van de Amerikaanse psycholoog Michael W. Fordyce 1. Wees actief en ondernemend. Gelukkige mensen halen meer uit het leven omdat ze er meer in stoppen. Blijf niet op

Nadere informatie

DE VEVA OPLEIDING. Haal je MBO-Diploma en ontdek Defensie

DE VEVA OPLEIDING. Haal je MBO-Diploma en ontdek Defensie DE VEVA OPLEIDING Haal je MBO-Diploma en ontdek Defensie DE TIEN MEEST GES INFORMATIE VOOR OUDERS EN VERZORGERS 1 2 3 4 Is er ondanks de bezuinigingen bij Defensie een toekomst voor leerlingen Veiligheid

Nadere informatie

B a s S m e e t s w w w. b s m e e t s. c o m p a g e 1

B a s S m e e t s w w w. b s m e e t s. c o m p a g e 1 B a s S m e e t s w w w. b s m e e t s. c o m p a g e 1 JE ONBEWUSTE PROGRAMMEREN VOOR EEN GEWELDIGE TOEKOMST De meeste mensen weten heel goed wat ze niet willen in hun leven, maar hebben vrijwel geen

Nadere informatie

Irma Steenbeek VERSTAG

Irma Steenbeek VERSTAG Irma Steenbeek VERSTAG Colofon Eindredactie Joost Pool Redactie Boris Goddijn Vormgeving Pien Vermazeren Fotografie Boris Goddijn Beeldbewerking Pien Vermazeren Copyright en disclaimer Het overnemen van

Nadere informatie

maandag 11 mei inleveren! STAGE BOEK 2015 VAN.AFDELING...

maandag 11 mei inleveren! STAGE BOEK 2015 VAN.AFDELING... maandag 11 mei inleveren! STAGE BOEK 2015 VAN.AFDELING... 1 Gegevens leerling Naam Adres Postcode Woonplaats Geboortedatum Telefoon Afdeling/leerweg Gegevens school Naam Schoolbegeleider Adres Plaats Telefoon

Nadere informatie

U levert maatwerk, wij ook. Zakelijke taaltrainingen op maat.

U levert maatwerk, wij ook. Zakelijke taaltrainingen op maat. Klantbeoordelingen 2015 - zakelijke taaltrainingen januari t/m december 2015, n = 1.247 Klantenwaardering Vraagstelling Uitstekend Goed Voldoende Onvoldoende Slecht Wat vindt u van het gebruikte lesmateriaal?

Nadere informatie

<<RIJOPLEIDING IN STAPPEN>> Wees wijs. Haal met CBR RIS Gecertificeerde VERKEERSSCHOOL VAN MAAREN snel en veilig je rijbewijs!!!

<<RIJOPLEIDING IN STAPPEN>> Wees wijs. Haal met CBR RIS Gecertificeerde VERKEERSSCHOOL VAN MAAREN snel en veilig je rijbewijs!!! Wees wijs. Haal met CBR RIS Gecertificeerde VERKEERSSCHOOL VAN MAAREN snel en veilig je rijbewijs!!! Voorwoord De Rijopleiding in Stappen (RIS) is een nieuwe, moderne rijopleiding.

Nadere informatie

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd 1 Joppe (13): Mijn ouders vertelden alle twee verschillende verhalen over waarom ze gingen

Nadere informatie

Doorbreek je belemmerende overtuigingen!

Doorbreek je belemmerende overtuigingen! Doorbreek je belemmerende overtuigingen! Herken je het dat je soms dingen toch op dezelfde manier blijft doen, terwijl je het eigenlijk anders wilde? Dat het je niet lukt om de verandering te maken? Als

Nadere informatie

radio&tv station voor veteranen en door veteranen.

radio&tv station voor veteranen en door veteranen. Als DJ in Libanon (UNIFIL Detachement DUTCHBATT 83/03-83/10 Nederlandse Unifil Vereniging (NUV) T.a.v. Bestuur NUV Betreft: oprichting www.veteransradio.nl internet online veteranen radio&tv station voor

Nadere informatie

Voel je vrij en liefdevol 7 oefeningen

Voel je vrij en liefdevol 7 oefeningen Voel je vrij en liefdevol 7 oefeningen Soms voel je je gevangen door het leven. Vastgezet door de drukte, en beklemd in je eigen hoofd. Je voelt je niet vrij en je voelt geen liefde. Met deze tips breng

Nadere informatie

Jaarverslag Studie Vereniging Pedagogiek Boekjaar 2012-2013

Jaarverslag Studie Vereniging Pedagogiek Boekjaar 2012-2013 Jaarverslag Studie Vereniging Pedagogiek Boekjaar 2012-2013 1 Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 2 Algemene informatie... 3 Beschrijving functies... 5 Voorzitter... 5 Secretaris... 5 Penningmeester... 5 Algemeen

Nadere informatie

Spreekpunten staatssecretaris ter gelegenheid van 65 jaar vrouwen in de Krijgsmacht op 2 december te Utrecht.

Spreekpunten staatssecretaris ter gelegenheid van 65 jaar vrouwen in de Krijgsmacht op 2 december te Utrecht. Spreekpunten staatssecretaris ter gelegenheid van 65 jaar vrouwen in de Krijgsmacht op 2 december te Utrecht. Let op: Alleen gesproken woord geldt! Dank mw. Coorens, Dames en heren, We vieren vanavond

Nadere informatie

EEN ZAMBIAANSE SPIEGEL

EEN ZAMBIAANSE SPIEGEL 26 EEN ZAMBIAANSE SPIEGEL Marike Spruyt - de Kloe / Willemieke Reijnoudt De grootste kracht van christelijk onderwijs is dat het bijdraagt aan karakterverandering. Op onze school komen kinderen uit arme

Nadere informatie

Actielessen. Les 5. Feest in de buurt! Wat leert u in deze les? Veel succes! http://www.edusom.nl

Actielessen. Les 5. Feest in de buurt! Wat leert u in deze les? Veel succes! http://www.edusom.nl http://www.edusom.nl Actielessen Les 5. Feest in de buurt! Wat leert u in deze les? Nieuwe woorden Grammatica: werkwoorden in de verleden tijd Veel succes! Deze les is ontwikkeld in opdracht van: Gemeente

Nadere informatie

PSO. Bekijk het VeVa-introductiefilmpje. Houd dit werkblad erbij en beantwoord na het kijken de vragen.

PSO. Bekijk het VeVa-introductiefilmpje. Houd dit werkblad erbij en beantwoord na het kijken de vragen. PSO Weet jij al welke richting je op wilt na het VMBO? Nu je een sector gaat kiezen, is het best slim om alvast rond te kijken welke opleidingen er zijn. En natuurlijk welke bij je past! Deze les maak

Nadere informatie

Wat je voelt is wat je denkt! De theorie van het rationeel denken

Wat je voelt is wat je denkt! De theorie van het rationeel denken Wat je voelt is wat je denkt! De theorie van het rationeel denken Mensen zoeken hulp omdat ze overhoop liggen met zichzelf of met anderen. Dit kan zich op verschillende manieren uiten. Sommige mensen worden

Nadere informatie

levend en dood tegelijk

levend en dood tegelijk levend en dood tegelijk levend en dood tegelijk lezing over NAH in een gezin 9 april 2015 Carina van Welzenis alias Karin van Leeuwen 28 december 2004 rtl nieuws Twee bomen geraakt Een enorme klap, daarna

Nadere informatie

Hans van Rooij VERSTAG

Hans van Rooij VERSTAG Hans van Rooij VERSTAG Colofon Eindredactie Joost Pool Redactie Boris Goddijn Vormgeving Pien Vermazeren Fotografie Boris Goddijn Beeldbewerking Pien Vermazeren Copyright en disclaimer Het overnemen van

Nadere informatie

Wat kies jij? Wegwijzer in het fasemodel

Wat kies jij? Wegwijzer in het fasemodel Wat kies jij Wegwijzer in het fasemodel Van inkomen naar inkomen dit helpt PostNL helpt je op verschillende manieren. Met name via een financiële vergoeding, begeleiding van werk naar werk door Mobility

Nadere informatie

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over, 3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol

Nadere informatie

Eindverslag SLB module 12

Eindverslag SLB module 12 Eindverslag SLB module 12 Marthe Verwater HDT 3C 0901129 Inhoudsopgave: Eindreflectie.. Blz.3 Reflectieverslag les 1.. Blz.4 Reflectieverslag les 2.. Blz.6 Reflectieverslag les 3.. Blz.8 2 Eindreflectie

Nadere informatie

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school.

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school. Voorwoord Susan schrijft elke dag in haar dagboek. Dat dagboek is geen echt boek. En ook geen schrift. Susans dagboek zit in haar tablet, een tablet van school. In een map die Moeilijke Vragen heet. Susan

Nadere informatie

FLIPPEN. Naam: Ruben van Dijk Datum van inlevering: 28/11/06 Klas: M1C Tutorgroep: 2

FLIPPEN. Naam: Ruben van Dijk Datum van inlevering: 28/11/06 Klas: M1C Tutorgroep: 2 FLIPPEN Naam: Ruben van Dijk Datum van inlevering: 28/11/06 Klas: M1C Tutorgroep: 2 Verantwoording: Opleiding: Media Vormgeven School: Media college Amsterdam Jaar: 1 Projectomschrijving: Het maken van

Nadere informatie

Colofon: Inge Bramsen, Kees Willemse, Chris Kuiper & Mieke Cardol, Kenniscentrum Zorginnovatie van Hogeschool Rotterdam, 2015.

Colofon: Inge Bramsen, Kees Willemse, Chris Kuiper & Mieke Cardol, Kenniscentrum Zorginnovatie van Hogeschool Rotterdam, 2015. Colofon: Mijn Pad is gemaakt door Inge Bramsen, Kees Willemse, Chris Kuiper & Mieke Cardol (2015), Lectoraat Disability Studies; Diversiteit in Participatie, Kenniscentrum Zorginnovatie van Hogeschool

Nadere informatie

PeerEducatie Handboek voor Peers

PeerEducatie Handboek voor Peers PeerEducatie Handboek voor Peers Handboek voor Peers 1 Colofon PeerEducatie Handboek voor Peers december 2007 Work-Wise Dit is een uitgave van: Work-Wise info@work-wise.nl www.work-wise.nl Contactpersoon:

Nadere informatie

13 februari 2016. Onderzoek: ZZP-ers en verplichte verzekering

13 februari 2016. Onderzoek: ZZP-ers en verplichte verzekering 13 februari 2016 Onderzoek: ZZP-ers en verplichte verzekering Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 50.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een

Nadere informatie

Juridische medewerker

Juridische medewerker 28-11-2013 Sectorwerkstuk Juridische medewerker Temel, Elif HET ASSINK LYCEUM Inhoudsopgave Inhoud Inhoudsopgave... 1 Inleiding... 2 Hoeveel procent van de opleiding bestaat uit stage?... 6 o Begeleiding...

Nadere informatie

Kortom, informatie en advies die vindbaar, begrijpelijk en herkenbaar is. Ik zal u aangeven waarom ik dit zo belangrijk vind.

Kortom, informatie en advies die vindbaar, begrijpelijk en herkenbaar is. Ik zal u aangeven waarom ik dit zo belangrijk vind. Tekst: opening Helpdesk Welkom dames en heren, Het doet mij goed om te zien dat er zo veel mensen op deze feestelijke opening van de Helpdesk zijn afgekomen. Dat betekent dat er veel interesse voor is.

Nadere informatie

Werken in een andere sector of branche: iets voor u?

Werken in een andere sector of branche: iets voor u? Werken in een andere sector of branche: iets voor u? Uw hele loopbaan blijven werken in dezelfde sector of branche? Voor veel werknemers is het bijna vanzelfsprekend om te blijven werken in de sector of

Nadere informatie

U schrijft ook dat wij Belgen bang zijn voor elkaar. Hoezo?

U schrijft ook dat wij Belgen bang zijn voor elkaar. Hoezo? Wablieft praat met Paul Verhaeghe De maatschappij maakt mensen ziek Materieel hebben we het nog nooit zo goed gehad. De meesten van ons hebben een inkomen, een dak boven ons hoofd Toch voelen veel mensen

Nadere informatie

18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid

18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid 18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid Goed, gezond en gemotiveerd aan het werk tot je pensioen? Dat bereik je door kansen te pakken op het werk. Leer aan de hand van onderstaande punten hoe je

Nadere informatie

22 januari 2015. Onderzoek: Jouw vrijheid, mijn vrijheid

22 januari 2015. Onderzoek: Jouw vrijheid, mijn vrijheid 22 januari 2015 Onderzoek: Jouw vrijheid, mijn vrijheid 1 Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 45.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online

Nadere informatie

Blok 1 - Introductie

Blok 1 - Introductie Reflectie jaar 1 Algemeen Aan het begin van het eerste jaar kwamen een hoop nieuwe dingen op mij af. Na een jaar reizen had ik veel zin om aan de studie Voeding en Diëtetiek te beginnen en was erg benieuwd

Nadere informatie

Een van de agenten komt naar hem toe. Nou, het is me het dagje wel, zegt hij. Nu zijn er toch rellen in de stad.

Een van de agenten komt naar hem toe. Nou, het is me het dagje wel, zegt hij. Nu zijn er toch rellen in de stad. Een dode De voetbalwedstrijd is afgelopen. Het stadion is bijna leeg. Het is koud, de zon schijnt bleek. Munck staat op de tribune van vak H en staart naar de dode man op de bank. Wat vreselijk, denkt

Nadere informatie

Beroepsmilitair. bij de. Koninklijke Landmacht

Beroepsmilitair. bij de. Koninklijke Landmacht Beroepsmilitair bij de Koninklijke Landmacht 1 Inleiding Duur van de voorlichting en inhoud Voorlichting beroepsmilitair Koninklijke Landmacht Aansluitend aan de voorlichting mogelijkheid tot: Solliciteren

Nadere informatie

Karin de Galan. Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach.

Karin de Galan. Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach. Karin de Galan Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach. Ze heeft zich gespecialiseerd in het trainen van trainers en richtte in 2007 de galan school voor training op. Eerder werkte ze als

Nadere informatie

Eindevaluatie. Riga. Begeleiders;Geert Daams en Remco Reijke

Eindevaluatie. Riga. Begeleiders;Geert Daams en Remco Reijke Eindevaluatie Riga 2011 Begeleiders;Geert Daams en Remco Reijke Inhoud Inleiding... 3 Wat voor cijfer geef je de Riga reis?... 4 Wat was je voornaamste reden om naar Riga te gaan?... 4 Hoe heb je de heenreis

Nadere informatie

A1) Kennismakingsgesprek over sociale media en internetgebruik

A1) Kennismakingsgesprek over sociale media en internetgebruik Mediawijsheid A1) Kennismakingsgesprek over sociale media en internetgebruik Ik heb samen met de kinderen een gesprek gevoerd over de sociale media en het internet gebruik. Ik heb voor mezelf thuis een

Nadere informatie

02-01-2006-28-04-2014 (8 jaar)

02-01-2006-28-04-2014 (8 jaar) BELLA (II) 02-01-2006-28-04-2014 (8 jaar) In 2007 kwam je voor het eerst lessen op onze hondenschool. Je had als pup eerder getraind op een andere school maar moest daar stoppen vanwege ED operaties aan

Nadere informatie

Elke middag loopt Fogg van zijn huis naar de Club. Om een spelletje kaart te spelen. Er wordt altijd om geld gespeeld. En als Fogg wint, geeft hij

Elke middag loopt Fogg van zijn huis naar de Club. Om een spelletje kaart te spelen. Er wordt altijd om geld gespeeld. En als Fogg wint, geeft hij Rijk Phileas Fogg is een vreemde man. Hij is erg rijk. Maar niemand weet hoe hij aan zijn geld komt. Een baan heeft hij namelijk niet. Toch woont hij in een groot huis, midden in Londen. In zijn eentje.

Nadere informatie

VIER EENVOUDIGE TAKTIEKEN OM LASTIGE COLLEGA S VOOR JE TE WINNEN

VIER EENVOUDIGE TAKTIEKEN OM LASTIGE COLLEGA S VOOR JE TE WINNEN E-BLOG VIER EENVOUDIGE TAKTIEKEN OM LASTIGE COLLEGA S VOOR JE TE WINNEN in samenwerken Je komt in je werk lastige mensen tegen in alle soorten en maten. Met deze vier verbluffend eenvoudige tactieken vallen

Nadere informatie

Krabbie Krab wordt Kapper

Krabbie Krab wordt Kapper E-boek Geschreven en Vormgeving Esther van Duin Copyright Esthers Atelier www.esthersatelier.nl email info@esthersatelier.nl Krabbie Krab wordt Kapper Krabbie krab was een kunstenaar. Hij maakte beelden

Nadere informatie

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij.

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij. Lied: Ik ben ik (bij thema 1: ik ben mezelf) (nr. 1 en 2 op de CD) : Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Ik heb een mooie naam, van achter en vooraan.

Nadere informatie

Brandweer Nederland Samen sterk, samen veilig

Brandweer Nederland Samen sterk, samen veilig Brandweer Nederland Samen sterk, samen veilig Met hart en ziel Brandweer Nederland staat voor 31.000 brandweermensen die zich met hart en ziel inzetten voor hun medemens. Die 24 uur per dag en 7 dagen

Nadere informatie

Neus correctie 2012. Aanleiding. Intake gesprek. Stap 1: Wat gaan we doen

Neus correctie 2012. Aanleiding. Intake gesprek. Stap 1: Wat gaan we doen Neus correctie 2012 Aanleiding Al een tijdje heb ik last van mijn neus. Als kind van een jaar of 5 kreeg ik een schep tegen mijn neus, wat er waarschijnlijk voor heeft gezorgd dat mijn neus brak. Als kind

Nadere informatie

Lesbrief 14. Naar personeelszaken.

Lesbrief 14. Naar personeelszaken. http://www.edusom.nl Thema Op het werk Lesbrief 14. Naar personeelszaken. Wat leert u in deze les? Wanneer u zeggen en wanneer jij zeggen. Je mening geven en naar een mening vragen. De voltooide tijd gebruiken.

Nadere informatie

BOTSCHAFT DER BUNDESREPUBLIK DEUTSCHLAND - VERTEIDIGUNGSATTACHÉ- Oberstleutnant i.g. Joachim Schmidt

BOTSCHAFT DER BUNDESREPUBLIK DEUTSCHLAND - VERTEIDIGUNGSATTACHÉ- Oberstleutnant i.g. Joachim Schmidt BOTSCHAFT DER BUNDESREPUBLIK DEUTSCHLAND - VERTEIDIGUNGSATTACHÉ- Oberstleutnant i.g. Joachim Schmidt Den Haag, 20. März 2013 Tel.: 0031 70-342.06.18 Fax: 0031 70-365.32.48 Toespraak ter gelegenheid van

Nadere informatie

Periode: CBT examens 15 april t/m 30 april 2014

Periode: CBT examens 15 april t/m 30 april 2014 Periode: CBT examens 15 april t/m 30 april 2014 1. Doet u dit examen voor de eerste keer of gaat het om een herexamen? Eerste keer 279 70% Herexamen 104 26% Niet beantwoord 16 4% Totaal 399 2. Als de voorlopige

Nadere informatie

Wat was voor jou de belangrijkste reden om aan dit project mee te werken?

Wat was voor jou de belangrijkste reden om aan dit project mee te werken? Carpe Diem! Afgelopen december vertrokken vijf Nederlandse dames naar het prachtige Zuid-Afrika om hier mee te werken aan een summerschool in een township in Hermanus. Dit is een project van People4Change,

Nadere informatie

Welkom op dit symposium met de pakkende titel Cybercrime, de digitale vijand voor ons allen.

Welkom op dit symposium met de pakkende titel Cybercrime, de digitale vijand voor ons allen. Speech Erik Akerboom, Secretaris-generaal Ministerie van Defensie Symposium KVNRO Cybercrime, de digitale vijand voor ons allen Donderdag 20 november, KMA te Breda Dames en heren, Welkom op dit symposium

Nadere informatie

Centrum voor Onderwijsinnovatie en Onderzoek. Fontys Hogescholen. Ivonne Jürgens Click Coaching&Consult

Centrum voor Onderwijsinnovatie en Onderzoek. Fontys Hogescholen. Ivonne Jürgens Click Coaching&Consult Fontys Hogescholen Ivonne Jürgens Click Coaching&Consult Praktijkbeschrijving studiekeuzegesprekken DEEL 1 Context beschrijving DEEL 2 Redeneerketen op basis van het algemene onderzoeksmodel DEEL 3 Operationali

Nadere informatie

Een week varen met de morgenster. Suzanne van Tilborg.

Een week varen met de morgenster. Suzanne van Tilborg. Een week varen met de morgenster. Suzanne van Tilborg. Ik begon deze week met het gevoel ik heb er zin in en ik zie wel wat we allemaal gaat gebeuren, ik laat het wel op me afkomen. Na de eerste dag voor

Nadere informatie

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen.

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen. De familieblues Tot mijn 15e noemde ik mijn ouders papa en mama. Daarna niet meer. Toen noemde ik mijn vader meester. Zo noemde hij zich ook als hij lesgaf. Hij was leraar Engels op een middelbare school.

Nadere informatie

TuinHulp.com, Nieuwe Webservice voor Hoveniersbedrijven 2014

TuinHulp.com, Nieuwe Webservice voor Hoveniersbedrijven 2014 Even voorstellen: Mijn naam is Marcel van Leeuwen, ben van oorsprong hovenier, en tuincentrum deskundige. Sinds eind jaren negentig ontwerp en publiceer ik ook websites. Nadat ik ben overgestapt naar Wordpress

Nadere informatie

Evaluatie Rots & Water

Evaluatie Rots & Water Evaluatie Rots & Water Training Weerbaarheid Groep 8 St. Jozefschool Locatie Tarcisius Schooljaar 2003/2004 Door: Linda Geraeds Sociaal Cultureel Werker Docente Weerbaarheid Rots en Water Trainer CMWW

Nadere informatie

Defensie na de kredietcrisis: Een kleinere krijgsmacht in een onrustige wereld

Defensie na de kredietcrisis: Een kleinere krijgsmacht in een onrustige wereld Defensie na de kredietcrisis: Een kleinere krijgsmacht in een onrustige wereld 8 april 2011 Toekomst krijgsmacht Wat we doen, doen we goed eerste klas mensen eerste klas spullen Toegeven op het voortzettingsvermogen

Nadere informatie

WORD GROTER DAN DAT WAT JOU KLEIN HOUDT. Ann Weiser Cornell en Egbert Monsuur

WORD GROTER DAN DAT WAT JOU KLEIN HOUDT. Ann Weiser Cornell en Egbert Monsuur WORD GROTER DAN DAT WAT JOU KLEIN HOUDT Ann Weiser Cornell en Egbert Monsuur 1 Les één Welkom bij deze e-cursus waarin we je zullen laten zien hoe jij groter kunt worden en je problemen kleiner! Zijn er

Nadere informatie

Training Within Industry - Job Instruction

Training Within Industry - Job Instruction Training Within Industry - Job Instruction Inleiding In veel bedrijven worden problemen opgelost door doelgericht aan die problemen te werken. Achteraf hadden deze problemen voorkomen kunnen worden, door

Nadere informatie

Operator Handleiding DateLive.nl

Operator Handleiding DateLive.nl Operator Handleiding DateLive.nl Op DateLive.nl zal je erotische berichten beantwoorden op een bericht- per- bericht basis. Je krijgt een nieuw bericht van een klant te zien met de bijbehorende profiel

Nadere informatie