Land van mensen; christenen, joden en moslims tussen confrontaties en dialoog
|
|
- Adam Albert Vink
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Land van mensen; christenen, joden en moslims tussen confrontaties en dialoog In de Vredesweek - tevens eerste avond van Bezinning&Inspiratie dit seizoen - hadden wij socioloog en theoloog Gied ten Berge te gast. Het bijzondere aan zijn betoog over de Israël-Palestina problematiek is dat hij niet redeneert vanuit de verschillen tussen deze drie godsdiensten. Dat gebeurt al vaak genoeg. Ten Berge onderzoekt de verschillende stromingen binnen elk van deze godsdiensten. Dan wordt het heel boeiend: bepaalde stromingen zijn vergelijkbaar. Dat geeft een opening voor ontmoeting. Grensgangers gevraagd! Hieronder een verkorte weergave. Graag verwijzen wij naar zijn boek Land van mensen; uitg. Valkhof Pers ISBN Protestantse geschillen en verschillen. Er is discussie over de vraag: is de nieuwe staat het verlengstuk van het oude Bijbelse Israël? De theoloog Paul van Buren was er bv. direct na de Shoah diep van overtuigd dat christenen vanuit Bijbelse overwegingen het Land aan de zionisten - gelovig of ongelovig - zouden moeten schenken. Theoloog Marquardt ontkende op theologische gronden zelfs de gelijkwaardigheid van de volken. Christenen zouden na de Holocaust de uitzonderlijkheid van het joodse volk voorop moeten stellen. De politieke consequentie is, dat hij vond dat Israël vanwege zijn God het universalisme en internationalisme blijkbaar ook het internationaal recht wel moet afwijzen. Er zijn Protestanten die speculeren over een spoedige gewelddadige Eindtijd: de tijd vóór de wederkomst van Christus. Kenmerkende gedachte is dat Israël als natie gerestaureerd moet worden: nodig in een door God voorgeschreven scenario van de Eindtijd. De Amerikaanse Oud-Testamentische theoloog Brueggemann vindt dit nu juist een levensgevaarlijke ideologie, een enorme dwaling. De Israelisch-Arabische theoloog Naim Ateek, Anglicaan, hekelt dit speculeren over een spoedige gewelddadige Eindtijd. Ketterijen, vindt hij dit, waar de protestantse kerken in het westen te weinig afstand van nemen De RK Kerk Weinig katholieke theologen zien de staat Israël als een vervulling van Gods beloften. Tot het tweede Vaticaans Concilie (jaren 60) waren veel, maar ook weer niet alle katholieken eerder aanhanger van de zgn. substitutietheologie: het idee dat de Kerk het jodendom had vervangen, overbodig had gemaakt. Nà Vaticanum II bleek men daar
2 verlegen mee te zitten. Erkenning van joden als oudere broeders en zusters in het geloof, maar ook van moslims als de jongere broeders en zusters, klonk het toen. Paus Benedictus steunde de zgn. Tweestatenoplossing t.a.v. het Land, maar sprak in zijn gebeden ook veelbetekenend over één Land zonder muren en het burgerschap van àlle mensen. Dat zou je kunnen zien als impliciete kritiek op het voornemen van de rechtse partijen in Israël om van alle inwoners van de staat Israël een loyaliteitsverklaring met het joodse karakter van de staat te eisen. NB Er zijn overigens ook joodse Israëli die daar tegen zijn. De joden Een inhoudelijke vergelijking van religieuze stromingen: 1. Er zijn kleine, geïsoleerde groepen orthodoxen die de staat Israël afwijzen. Theologisch kenmerkend voor deze groep zijn de zgn. drie Eden van de Europese Rabbijnen. Niet zonder betekenis! Die eden hielden in een verbod op : a) een massale opgang naar Jeruzalem; b) politisering en machtsvorming in naam van de joodse religie; c) menselijke initiatieven die de komst van de Masjieach zouden moeten helpen verhaasten. 2) Lijnrecht daar tegenover staan de religieus-zionisten die met de Likud vandaag de staatsmacht vormen, en een relatief grote invloed uitoefenen op het politieke machtscentrum. 3) Er zijn ook liberale joden die wel een zekere afstand bewaren tot wat de staat zegt en doet, juist vanwege de onvolledige scheiding tussen religie en staat in de staat Israël. 4. Er zijn de moderne Joodse bevrijdingstheologen, Marc Ellis en Mark Braverman. Zij opereren in het spoor van joodse auteurs als de Amerikaanse reform-rabbijn Judah Magnes, en de Duitse filosoof Martin Buber, die al in de jaren 40 en 50 de verstatelijking van het judaïsme, het joodse geloof, bekritiseerden. Marc Ellis vindt de staat een vorm van moderne afgoderij, omdat die staat de profetische roeping van het jodendom in de weg zou staan. Mark Braverman weigert als joodse gelovige door christenen te worden bevestigd in de uniciteit ( uitverkiezing ) van het joodse volk. Hij ontkent de uitverkiezing niet, maar daarom zijn we niet speciaal. Joden moeten zich bevrijden van de mythe terug te kunnen keren naar een staat van nationale eenheid en dominantie, met een koning David. Vereenzelviging met nationale mythen is schadelijk voor een godsdienst, ook
3 voor die van de joden. De zgn joodse staat Israël schaadt het profetische getuigenis van het jodendom als religie. Tegen christenen zegt Braverman: als jullie van de joden houden, moet je nu verder gaan dan de boetedoening voor het antisemitische verleden alleen. Tegen joden zegt hij: geef je verlangen naar verlossing binnen één begrensd land op, deel het Land met anderen. Er zijn belangrijkere interreligieuze thema s uit te voeren zoals sociale gerechtigheid, die de religies verbindt. 5) Binnen Israël zijn de meeste joden overigens niet godsdienstig en nationalistisch. Maar ook hier zijn er interessante dissidenten, zoals de historicus Schlomo Sand, die o.m. de uitdagende stelling poneerde dat Joden al aan het begin van de jaartelling net als christenen hoofdzakelijk bekeerlingen waren. Hij waagt de stelling dat Palestijnen in etnische zin joodser zijn dan de meeste Israeli, want ze zijn afstammelingen van de joodse plattelandsbevolking die er was blijven wonen, maar door twee assimilaties was heen gegaan. Verder stelt hij: Niet alle joden zijn Israëli, niet alle Israëli zijn joden. Israël kan volgens hem daarom geen etnisch joodse staat zijn. De Islam Net als de joden en de christenen, hebben ook de moslims een lange, veranderlijke geschiedenis in relatie met het Land. Vanaf Abraham, de eerste gelovige in de Ene God, daarom de eerste moslim genoemd. De Tempelberg is een heilige plaats omdat Abraham daar bereid was zijn zoon te offeren. De islam ziet meer heilige plaatsen in het Land: Bethlehem, de geboorteplaats van Isa (Jezus), Hebron (met het graf van Abraham), het graf van Rachel, en van vele profeten die ze delen met joden en christenen, enz. Dus niet alleen binnen Jeruzalem. De opvatting van de mate van heiligheid van het Land onder moslims zie je wel veranderen door de tijd. Door de Kruistochten flakkerde de betrokkenheid op, maar in andere tijden is die lauw te noemen. Na 1967, toen heilige plaatsen onbereikbaar werden, onteigening en soms zelfs verwoesting dreigde, neemt de passie voor de heilige plaatsen van en voor moslims in het Land weer toe. Verschillen en geschillen onder moslims vandaag Binnen de islamitische, Arabische en ook de Palestijnse samenleving vallen sinds de oprichting van de staat Israël drie fases op in relatie tot het Land.
4 1. De eerste wordt gevormd door een generatie Arabische nationalisten. Mensen als Arafat, Kadahfi, Nasser: zij waren geen van allen gediend van moslimfundamentalisme. (Erg democratisch dachten ze evenwel ook niet) 2. De verbinding tussen religie en Palestijns nationalisme, komt eind jaren 80 op met het ontstaan van Hamas, dat het exclusieve eigendom van het Land voor de islam gaat claimen. Waarnaast de gematigde PLO aanvankelijk weliswaar Arabische eenheid bleef nastreven, maar ook een seculiere staat dus niet onder de vlag van de islam. 3. Naast christelijke en joodse Eindtijd-fanatici zijn er vandaag ook vergelijkbare islamitische apocalyptici die een gewelddadige eindoverwinning van de islam voorspellen. Daar tegen in gaan de moslim bevrijdingstheologen die dit claimende en apocalyptische denken binnen de islam volkomen afwijzen. Moslim bevrijdingstheologie over het Land 1. Ten eerste was er al de vroege islamitische bevrijdingstheologie uit de jaren 80. Het Land niet meer bekeken vanuit een exclusief hebben, maar juist vanuit een gedeeld zijn. Er is kritiek op zowel joods als islamitisch fundamentalistische opvattingen over het Land. 2. Een nieuwe bevrijdingstheologie past bij de recente ontwikkelingen in de Arabische wereld, hoe onzeker die ook zijn. Ze beschouwt de globalisering als een uiteindelijk positief te waarderen kracht: het exclusivisme van geen religie zal daartegen stand kunnen houden. Het Land staat er voor heel de wereld, is van God en dus voor alle mensen bestemd. Geen religieuze of etnische traditie zou er meer een claim op mogen leggen, óók de islam niet. Conclusies 1. De Israëlische bezetting gaat aan de oppervlakte niet om een religieus conflict, maar ook om veiligheid en internationaal recht. Toch heeft het zoveel religieuze gelaagdheden, die vragen om een kritische theologische bezinning op het Land, dat we die ook serieus moeten nemen. 2. Religies, ook onze christelijke, moet je voor vrede laten werken. Dat vraagt om meer inzicht in de verschillen en geschillen binnen de drie religies, om te beginnen die van onszelf en haar relatie tot de anderen. 3. Het conflict vraagt niet om partijgangers, maar om grensgangers uit die drie religies, die hun eigen identiteit serieus nemen maar ook kunnen relativeren. Zij moeten kunnen nadenken over een gedeelde horizon voor de drie religieuze culturen. ZWO /MOV / IKVPaxChristi / Bezinnning & Inspiratie Twello
5
Deze PowerPoint presentatie gaat over Kerk en Israël, in het bijzonder over de Protestantse Kerk (in Nederland) en Israël. Met de naam Israël wordt
Deze PowerPoint presentatie gaat over Kerk en Israël, in het bijzonder over de Protestantse Kerk (in Nederland) en Israël. Met de naam Israël wordt bedoeld: het Israël dat wij ontmoeten in de bijbel en
Nadere informatie8 Handreiking voor gesprek over Islamnota. met positiebepaling. april Expertisecentrum
8 Handreiking voor gesprek over Islamnota met positiebepaling april 2014 Expertisecentrum 8 Pagina 3 van 8 Inhoud 1 Het gesprek binnen de gemeente 5 2 Positiebepaling 6 Inhoudsopgave 8 Pagina 5 van 8
Nadere informatieResultaten en conclusies Israël onderzoek (uitgebreid)
Resultaten en conclusies Israël onderzoek (uitgebreid) Hieronder volgen de resultaten van het Israël onderzoek wat de EO in de afgelopen weken heeft laten uitvoeren. Veel stellingen zijn in een 5- puntsschaal
Nadere informatieSamenvattingen Geloof ABC
Samenvattingen Geloof ABC Info 1ABC: Wat is geloof? Het gaat in dit project om de belangrijkste wereldgodsdiensten: jodendom, christendom, islam, hindoeïsme en boeddhisme. Deze godsdiensten geven antwoorden
Nadere informatieTekst bij PowerPoint presentatie Kairos Palestina
Tekst bij PowerPoint presentatie Kairos Palestina Deze tekst kan letterlijk worden voorgelezen bij het vertonen van de PowerPointpresentatie. Vanzelfsprekend kunt u ook de tekst aanpassen en andere accenten
Nadere informatieEén eeuwig verbond. Verbond. Verbond. Discussie. Twee manieren van bijbellezen. blok F - nivo 3 - avond 7
Eén eeuwig verbond blok F - nivo 3 - avond 7 Tijd Wat gaan we doen 19.00 Mentorkwartiertje 19.15 Terugblik, herhaling 19.20 Discussie over de positie van Israël 19.30 Twee manieren van bijbellezen 19.35
Nadere informatieAlle religies zijn hetzelfde? Evangelisatiegesprekken voeren met pluralisten
Alle religies zijn hetzelfde? Evangelisatiegesprekken voeren met pluralisten Blinde mannen en de olifant Christelijk zelfonderzoek Is ons christelijke wereldbeeld niet gewoon onze mening? Zijn christenen
Nadere informatieGemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen,
Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, We hebben net twee lezingen gehoord. Eerst de droom van Jesaja over de toekomst van Jeruzalem. Daarna apocalyptische teksten uit Lucas, over grote,
Nadere informatieVoor Zijn offer deed Jezus voorbede voor zijn discipelen (en voor ons) voor de Vader.
Les 3 voor 20 oktober 2018 Voor Zijn offer deed Jezus voorbede voor zijn discipelen (en voor ons) voor de Vader. Dit gebed staat bekend als het Hogepriesterlijke Gebed. Eenheid is een van de belangrijkste
Nadere informatieLes 3 Religie(s) in Nederland
Les 3 Religie(s) in Nederland? 16 Les 3 Religie(s) in Nederland 1. De spirituele supermarkt rooms-katholieke kerk islam boeddhisme meditatie U bent één van de sprekers op een cursusdag over religies en
Nadere informatieNieuwsbrief 1 oktober 2010
Nieuwsbrief 1 oktober 2010 Alija special Want Gij zijt groot en doet wonderen, Gij, o God alleen. Psalm 86: 10. Beste lezers en voorbidders, Onze nieuwsbrief en gebedskalender zijn deze keer anders dan
Nadere informatieSamenvattingen Geloof ABC
Samenvattingen Geloof ABC Info 1ABC: Wat is geloof? Het gaat in dit project om de belangrijkste wereldgodsdiensten: jodendom, christendom, islam, hindoeïsme en boeddhisme. Deze godsdiensten geven antwoorden
Nadere informatieAANTEKENINGEN WAAROM WERD GOD EEN MENS?
AANTEKENINGEN Alles draait om de visie op Jezus Christus. Door de eeuwen heen is er veel discussie geweest over Jezus. Zeker na de Verlichting werd Hij zeer kritisch bekeken. De vraag is waar je je op
Nadere informatieWoord vooraf 7. 1. Inleiding 9
Inhoud Inhoud Woord vooraf 7 1. Inleiding 9 2. Geschiedenis van het Jodendom 14 2.1. Van Abraham tot Christus 2.2. Van Herodes tot de Talmoedscholen 2.3. Van middeleeuwen tot verlichting 2.4. Van verlichting
Nadere informatieSteven Paas breekt discussie over de Israëltheologie eindelijk open
1 Commentaar van Gied ten Berge op de ontvangst van het boek van Steven Paas Steven Paas breekt discussie over de Israëltheologie eindelijk open De christelijke gereformeerde theoloog en oud-zendeling
Nadere informatieJezus Christus, Gods zoon
44 Jezus Christus, Gods Zoon Dit artikel is geschreven ter voorbereiding op de lezing van J.H.C. Kooijman Msc MA, die 25 februari 2016 Deo Volente zal worden uitgesproken. De lezing draagt de titel Dat
Nadere informatieWerkstuk Christologie en de interreligieuze dialoog.
Werkstuk Christologie en de interreligieuze dialoog. Nell Notermans Nr: 0323128 Arcen. Oktober 2006. 1 Christologie en de interreligieuze dialoog. Christologie betekent de leer van Jezus Christus. Maar
Nadere informatieIs Allah dezelfde als de God van de christenen?
Artikel Is Allah dezelfde als de God van de christenen? In 2009 verscheen een nieuw boek van ds. H. G. Koekkoek. De titel luidt: Mohammed, de islam, de Koran en de Bijbel. Het is een boek waarin de schrijver
Nadere informatieOntmoeting met moslims als gemeente van Jezus Christus
Ontmoeting met moslims als gemeente van Jezus Christus Notitie, op 9 december 2008 aangeboden aan het moderamen van de synode van de Protestantse Kerk in Nederland. Deze notitie kwam tot stand onder verantwoordelijkheid
Nadere informatieNovember 2016 Woensdag 01/11 Woensdag 02/11 Donderdag 03/11 Vrijdag 04/11 Zaterdag 05/11 Zondag 06/11
November 2016 Woensdag 01/11 Volgens het Israëlische leger zijn er dit jaar enkele tientallen raketten vanuit Gaza neergekomen in de omgeving van Sderot (19.000 inwoners). Gelukkig zonder ernstige schade.
Nadere informatieleren omgaan met Diversiteit In je gemeente
Bijbelstudie 1 Korintiërs Diversiteit in de kerk is van alle tijden. En nu onze cultuur en de kerk minder goed op elkaar aansluiten dan wel eens gedacht, worden we vaker bepaald bij de verschillen tussen
Nadere informatieKairos Palestina - Nieuws
1 van 5 13-4-2017 13:51 kairospalestina.nl 30 maart 2013 We refuse to be enemies! Agapèviering met brood, olie en kruiden Het symposium met Daoud Nassar over spiritualiteit en verzet op vrijdag 22 maart
Nadere informatieWaarom doet Hij dat zo? Om de diepste bedoeling van Gods geboden aan te geven. Daar kom ik straks op terug. Hij geeft in de Bergrede de beloften en
1 De Bijbel open 2013 5 (02-02) Vandaag bespreken we een vraag over de betekenis van de Wet die God aan Israel gaf voor de christelijke gemeente van het Nieuwe Testament en dus voor ons. Is het zo dat
Nadere informatieGeloven in Jezus Christus
Geloven in Jezus Christus Zoon van God Jezus krijgt God een menselijk gezicht. Immanuel wordt Hij genoemd: God met ons. Het is de naam die Hij bij zijn geboorte krijgt. ZIn Daar begint zijn bijzondere
Nadere informatieWerkbladen Voortgezet onderwijs. Naam leerling:
Werkbladen Voortgezet onderwijs Naam leerling: Inhoud: Uitleg werkbladen Deze werkbladen horen bij de film Jerusalem. Een film die gaat over Jeruzalem, een van de oudste steden ter wereld. Ontdek waarom
Nadere informatieIs een Europese islam mogelijk?
Brahim Laytouss Imam, islam theoloog Is een Europese islam mogelijk? De islam is steeds prominenter aanwezig in de Europese samenlevingen, zoveel is duidelijk. Maar islamitisch extremisme en religieus
Nadere informatieDe Linkeroever. werkplaats voor levende spiritualiteit. Vier avonden over de vraag wat dat is, en wat ervoor nodig is om een spiritueel mens te zijn
Spiritualiteit? [Ralf Grossert] M1 Iets voor mensen die graag zweverig doen? Of moet je met je beide benen op de grond staan om spiritueel te kunnen zijn? En welke spiritualiteit past bij mij? Er is zoveel
Nadere informatieEuropa: christelijk of humaan?
Europa: christelijk of humaan? Erica Meijers De vraag zoals die op de aankondiging van deze bijeenkomst staat: Is Europa een christelijk project? is niet in een vacuüm ontstaan. Ik zal eerst kort ingaan
Nadere informatieGemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen,
Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, Het is altijd prettig als de Bijbel zelf aangeeft, hoe je iets moet lezen. Soms zijn er van die verhalen of gelijkenissen, waarvan ik bij een eerste
Nadere informatieOnderzoeksvraag; welke motieven leidden in de middeleeuwen tot de kruistochten?
Onderzoeksvraag; welke motieven leidden in de middeleeuwen tot de kruistochten? Rond 1080 bedreigen de minder tolerante Seldjoeken Constantinopel. Het werd voor christelijke pelgrims steeds moeilijker
Nadere informatieDe vreugde van het leren
De Nederlandse bisschoppen De vreugde van het leren Gesprek tussen katholieken en Joden als bijdrage aan de samenleving Woord van de Nederlandse bisschoppen bij de 40ste verjaardag van de concilieverklaring
Nadere informatiePreek op het feest van de Besnijdenis en Naamgeving van de Heer Nieuwjaarsdag Anno Domini 2019
1 Preek op het feest van de Besnijdenis en Naamgeving van de Heer Nieuwjaarsdag Anno Domini 2019 Toen ik vanmorgen de gordijnen opende had ik een wat eigenaardig gevoel: de wereld daarbuiten was zo rustig,
Nadere informatieVoorbereidende les Cool in Sjoel!
Voorbereidende les Cool in Sjoel! Voor de docent Tijdens het bezoek aan de Folkingestraat Synagoge zullen de leerlingen kennis maken met verschillende facetten van het Jodendom. Het beleven van gebruiken,
Nadere informatieWERKDOCUMENT MISSIE, APOSTOLAAT EN ENGAGEMENT
WERKDOCUMENT MISSIE, APOSTOLAAT EN ENGAGEMENT A. In de statuten van de aangesloten leden: Hoofdstuk I: Natuur, charisma en doelstelling Aangesloten Leden bij de Broeders van Liefde zijn christengelovigen,
Nadere informatieWereldraad van Kerken
Wereldraad van Kerken Door: Franklin ter Horst (Aangemaakt 5 september 2007) Op het moment dat in Filistea (Hamastan) christelijke instellingen door de terreurbeweging Hamas werden verwoest en lokale christenen
Nadere informatieEEN KENNISMAKING MET DE BIJBEL -
EEN KENNISMAKING MET DE BIJBEL - De Bijbel is voor veel mensen het belangrijkste boek in hun leven. Daarom wordt de Bijbel al eeuwenlang in veel talen vertaald en door veel mensen gelezen. Misschien vraag
Nadere informatieDe Waarheid ten onder houden
De Waarheid ten onder houden Romeinen 1:18-20 R. Brinkman, www.yarah.nl De waarheid ten onder houden Romeinen 1:18-20 (NBG) 18 Want toorn van God openbaart zich van de hemel over alle goddeloosheid en
Nadere informatieInleiding. In deze brochure worden tenzij anders aangegeven de Bijbelteksten geciteerd uit de NBG vertaling van 1951.
Inleiding Als Evangelische Gemeente Jozua zijn we blij je deze brochure aan te kunnen bieden. Hierin lees je hoe in de gemeente gedacht wordt over de plaats van het volk Israël in Gods heilsplan en hoe
Nadere informatieDs. Arjan van Groos ( ) Tekst: Handelingen 2, 42 Ochtenddienst H. Avondmaal
Ds. Arjan van Groos (1962-2014) Tekst: Handelingen 2, 42 Ochtenddienst H. Avondmaal Na votum en zegengroet zullen we voor de Here jubelen in ons lied door met elkaar van Psalm 81 de verzen 1 en 2 te zingen.
Nadere informatieOm de wil te doen van onze Hemelse Vader: In de richting van een partnerschap tussen Joden en Christenen.
Historische verklaring van Orthodoxe Rabbijnen over het christendom Partnerschap Joden en Christenen Vertaling door Hélène Evers* Orthodox Rabbijnse verklaring over het Christendom Op 3 december 2015 kwam
Nadere informatieOntmoetingskerk Laren NH 1 mei Johannes 14
Ontmoetingskerk Laren NH 1 mei 2016 Johannes 14 Als iemand in deze tijd zou zeggen: Ik ben de weg, de waarheid en het leven, zouden we hem al snel fundamentalistisch noemen. We leven in een multiculturele
Nadere informatie1 Korintiёrs 1:9. Marcus 10:45. Handelingen 4:12. Johannes 17:3. 1 Korintiёrs 3:16. Johannes 15:9,10. Psalm 32:8
[1] [2] [3] Johannes 3:16 1 Korintiёrs 1:9 Johannes 3:19 God wil met ons omgaan God wil met ons omgaan Zonde brengt scheiding [4] [5] [6] Romeinen 3:23 Marcus 10:45 Romeinen 5:8 Zonde brengt scheiding
Nadere informatieChristendom. Wat uit dit geloof spreekt je aan?
Christendom In Christendom zijn de Bijbel en Jezus het belangrijkste. In de wereld is het de grootste godsdienst, gevolgd door de Islam. In het Christendom geloven de mensen in één God, die uit Drie Personen
Nadere informatieWereldgodsdiensten* hv123. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/76063
Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 02 May 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/76063 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein. Wikiwijsleermiddelenplein
Nadere informatie3. Jezus is een Jood Romeinen 15:7-13, Mattheüs 5: De verwachting van de Messias in het Oude Testament...
Inhoud Pagina Voorwoord... 7 1. Israël, Gods eerstgeboren zoon... 9 Exodus 4:21-23; 19:5-6 2. Jezus, Gods eniggeboren Zoon... 15 Johannes 1:1-18, Romeinen 1:1-7 3. Jezus is een Jood... 21 Romeinen 15:7-13,
Nadere informatieHervormde Gemeente Ouderkerk aan den IJssel
Hervormde Gemeente Ouderkerk aan den IJssel Naam: Met wie ben je gekomen: _ Hervormde Gemeente Ouderkerk aan den IJssel Naam: Met wie ben je gekomen: _ De kerkenraad komt binnen en de afkondigingen worden
Nadere informatieVoorstel invulling betrokkenheid Israël
Code: LV01 01.0.0 Pagina 1 van Voorstel invulling betrokkenheid Israël Van de Broeders: Ad de Boer, Jan Mudde en Henk Zuidhof Datum: oktober 01 Code: LV01 01.0.0 Pagina van 1 1 1 1 1 1 1 1 0 1 0 1 0 1
Nadere informatieSECULIERE BOKITO S EN CHRISTELIJKE CALIMERO S
SECULIERE BOKITO S EN CHRISTELIJKE CALIMERO S 112595 Seculiere bokito.indd 2 01-11-16 10:02 Cors Visser SECULIERE BOKITO S EN CHRISTELIJKE CALIMERO S De strijd om het grote gelijk Buijten & Schipperheijn
Nadere informatieWat is de eigen en passende aard van ons spreken over God?
1 VRAAG 1: Wat is de eigen en passende aard van ons spreken over God? (In 5 artikelen) Om een goed fundament te leggen voor de analyse van ons thema, moeten wij eerst duidelijkheid verkrijgen over het
Nadere informatie3. Door de kruistochten werden de wegen naar het Oosten weer bekend en werd
Samenvatting door M. 1059 woorden 9 december 2013 6 13 keer beoordeeld Vak Geschiedenis 3.2 Waardoor de handel herleeft in de hoge middeleeuwen 1. Handelaren gingen zicht weer organiseren en gingen samenwerken
Nadere informatieDs. Arjan van Groos ( ) Tekst: 1 Korinthiërs 15, Morgendienst / Middagdienst. Broeders en zusters,
Ds. Arjan van Groos (1962-2014) Tekst: 1 Korinthiërs 15, 16-19 Morgendienst / Middagdienst Broeders en zusters, 1. Zingen : Lied 215 : 1-3 2. Schuldbelijdenis door het zingen van Psalm 51 : 4 en 5 3. Genadeverkondiging
Nadere informatieJohannes 16: 16 23a en 1 Petrus 2: RBK, 7 mei 2017
Johannes 16: 16 23a en 1 Petrus 2: 11 20 RBK, 7 mei 2017 Met de kinderen Gaat over vragen en antwoorden. Durven jullie alles te vragen? Aan mij? Wat zou je willen vragen maar durf je niet zo goed? Denk
Nadere informatieInhoud. Wat blijft 11 Groet aan de lezer GOD - GROND, HOUVAST EN DOEL
Inhoud Wat blijft 11 Groet aan de lezer 17 1. GOD - GROND, HOUVAST EN DOEL God bestaat 21 Nee of ja tegen God onmogelijk 21 God - een zaak van vertrouwen 22 Het geloof in God als uiteindelijk gefundeerd
Nadere informatieE.G. White (The Story of Redemption, hoofdstuk 32, blz. 242)
Les 2 voor 14 juli 2018 1. Handelingen 2: 1-3. De vroege regen. 2. Handelingen 2: 4-13. De gave van tongen. 3. Handelingen 2: 14-32. De eerste preek. 4. Handelingen 2: 33-36. De verheerlijking van Jezus.
Nadere informatieDe betekenis van de 16e eeuwse Reformatie vandaag
Dominee Steven Fuite Voorzitter Verenigde Protestantse Kerk België (VPKB) De betekenis van de 16e eeuwse Reformatie vandaag In 2017 is het precies 500 jaar geleden dat het Christendom in Europa diepgaand
Nadere informatieAanbeveling door mgr. dr. G. de Korte, bisschop van s-hertogenbosch.
Aanbeveling door mgr. dr. G. de Korte, bisschop van s-hertogenbosch. Wij weten uit onderzoek dat de geloofsopvoeding in het ouderlijk huis van ontzettend groot belang is. School en parochie zijn daarbij
Nadere informatieSamenvattingen Geloof DEF
Samenvattingen Geloof DEF Info 1DEF: Wat is geloof? Het gaat in dit project om de belangrijkste wereldgodsdiensten: jodendom, christendom, islam, hindoeïsme en boeddhisme. De meeste aanhangers hebben het
Nadere informatieHoe kun je je bekeren tot de Islaam?
De Profeet Mohammed (vzmh) heeft de laatste en universele boodschap van God gekregen. Voor de boodschap aan de Profeet Mohammed (vzmh) heeft God zich aan veel Profeten (vzmh) geopenbaard. Volgens een overlevering
Nadere informatieBijbelstudies voor de Bruggroepen 2012-2013 Romeinen studie 2
Bijbelstudies voor de Bruggroepen 2012-2013 Romeinen studie 2 Bijbelstudies voor de Bruggroepen van de protestantse gemeente De Brug in Amersfoort, seizoen 2012-2013 Schrijvers: Iwan Dekker, Leantine Dekker,
Nadere informatieVerkondiging bij Jesaja 43: 1-13 en Johannes 10: april 2017, derde zondag van Pasen ds. Dick Snijders
Verkondiging bij Jesaja 43: 1-13 en Johannes 10: 11-30 30 april 2017, derde zondag van Pasen ds. Dick Snijders Gemeente van Christus, Wat is als het erop aankomt ons geloof? Hoe ziet het eruit, wat geloven
Nadere informatieRuben Mantels, Anne-Laure Van Bruaene, Christophe Verbruggen en Gita Deneckere Fotografie Benn Deceuninck
Ruben Mantels, Anne-Laure Van Bruaene, Christophe Verbruggen en Gita Deneckere Fotografie Benn Deceuninck 11 Voorwoord H et boek Geloven in Gent dat u in handen heeft, is een boek over het geloof van de
Nadere informatieWerkbladen basisonderwijs. Naam leerling:
Werkbladen basisonderwijs Naam leerling: Inhoud: Uitleg werkbladen Deze werkbladen horen bij de film Jerusalem. Een film die gaat over Jeruzalem, een van de oudste steden ter wereld. Ontdek waarom Jeruzalem
Nadere informatieTerug naar de Essentie
40-dagendagboek Terug naar de Essentie De gemeente als beweging van de Geest Kees de Vlieger Een Kerygma studie Copyright Stichting Kerygma Nederland Kerkstraat 24-3 3781 GB Voorthuizen Tel. 0342-475048
Nadere informatieHet logo als gespreksopener. Een catechetische handreiking
Het logo als gespreksopener Een catechetische handreiking 2 Het Jaar van het Geloof Van 11 oktober 2012 (de begindatum van Vaticanum II en de publicatiedatum van de Catechismus van de Katholieke Kerk)
Nadere informatieDeut. 30 Waarom Waarom Waarom (1,3). al de volkeren alle landen. dan zal de HERE, uw God, in uw lot een keer brengen bijeenbrengen uit al de volken
Mozes schreef in Deut. 30 in profetische context over de wederkomst van de Messias voor Zijn volk. In vorig hoofdstuk lezen wij dat Gods volk, Israël, een verbond met God had verbroken door andere goden
Nadere informatiePreek Psalm 78:1-8 20 september 2015 In het spoor van Opening winterwerk Spiegelbeeld I
Preek Gemeente van Christus, De mooiste dingen in het leven kun je niet als erfernis wegschenken Let er maar eens op. De belangrijkste dingen zijn geen erfstuk. Zeker, je kunt mooie spulletjes erven. Of
Nadere informatieEen weg door de geestelijke stromingen vragenlijst voor het Christendom. Naam:
Een weg door de geestelijke stromingen vragenlijst voor het Christendom Naam: Het Christendom Hallo, dit is de vragenlijst die hoort bij de website over geestelijke stromingen. Je kunt de website vinden
Nadere informatieHet belang van het profetisch woord. De Bijbel open 14-10-15
De Bijbel open 14-10-15 Mijn hoop is op U Heer, G mijn kracht is in U Heer, mijn hart is van U Heer, van U. Ik prijs U met heel mijn hart, ik prijs U met al mijn kracht. Met heel mijn hart, met al mijn
Nadere informatieStartbijeenkomst met leidinggevenden. hand-out
Startbijeenkomst met leidinggevenden hand-out hand-out startbijeenkomst met leidinggevenden Wat houdt jongeren gaande én bezig? Kies twee of drie plaatjes die dat voor jou t best symboliseren 2 Basisbehoeften
Nadere informatieDe Bijbel open 2013 25 (29-06)
1 De Bijbel open 2013 25 (29-06) Vandaag bespreken we een vraag die ik kreeg over 1 Koningen 2. Daarin gaat het over de geschiedenis van Adonia, een oudere broer van Salomo, die zojuist koning was geworden.
Nadere informatiePreek De vrouw die Jezus beslissing veranderde. Lieve gemeente,
Lieve gemeente, We zien het niet vaak in de Bijbel, maar in het verhaal dat we vandaag gelezen hebben is Jezus toch ronduit bot te noemen en buitengewoon onvriendelijk op het onbeschofte af, tegen een
Nadere informatieIsraël: uit het oog, uit het hart. Een onderzoek naar de houding van Nederland ten opzichte van Israel. N.a.v. 65 jaar staat Israel
Israël: uit het oog, uit het hart Een onderzoek naar de houding van Nederland ten opzichte van Israel. N.a.v. 65 jaar staat Israel Uit het oog, uit het hart 1 op de 7 Nederlanders hee5 hart voor Israël.
Nadere informatietoespraak CdK Ank Bijleveld-Schouten bij de inwijding van de Sefer Thora in de Grote Synagoge Deventer
toespraak CdK Ank Bijleveld-Schouten bij de inwijding van de Sefer Thora in de Grote Synagoge Deventer Deventer, 8 november 2014, rond 11.00 uur Geachte leden van de Joodse Gemeente Beth Shoshanna in Deventer,
Nadere informatieJes 11, Franciscus, doop, 4 oktober 2015
Jes 11, Franciscus, doop, 4 oktober 2015 Vernieuwend als hij was, blijft Sint Franciscus een trouwe zoon van de kerk. Als de kerk spreekt, dan luistert hij. Dat doet hij ook wanneer paus Honorius de derde
Nadere informatieVolgens mij is Jezus op deze manier de weg. Daarover gaat de preek.
Lezen: Johannes 13:1-14:6 Tekst: Johannes 14:6 Jongens en meisjes, Jezus zegt: ik ben de weg. En ik heb na zitten denken. Als Jezus een weg is, wat voor weg is hij dan? Ik heb vier plaatjes van wegen.
Nadere informatieVanwaar Hij komen zal. Geschreven door D. J. Steensma zaterdag, 09 april 2016 08:19
Velen hebben moeite met de tekenen en wonderen die in de Bijbel staan beschreven, ook met de opstanding van Christus uit de doden en met zijn hemelvaart. Maar als we daarmee moeite hebben, dan kunnen we
Nadere informatieDE ERVARING VAN DE EENHEID IN DE VROEGE KERK
DE ERVARING VAN DE EENHEID IN DE VROEGE KERK Les 5 voor 3 november 2018 De vroege kerk is een geweldig voorbeeld van eenheid. Hoe bereikten ze die eenheid? Kunnen we dezelfde eenheid hebben in de kerk
Nadere informatieHoop op democratie in het Midden Oosten
De Toestand in de Wereld 3 Hoop op democratie in het Midden Oosten Egypte: De kater na de Arabische lente Bas Levinsohn 1 Inleiding Vraagstelling Wat wordt bedoeld met de Arabische lente? Wat is de betekenis
Nadere informatieDe Bijbel open op 3 augustus 2013; herhaling van 18 oktober 2008
De Bijbel open op 3 augustus 2013; herhaling van 18 oktober 2008 Van een van de luisteraars ontving ik een vraag: wat betekent toch die uitdrukking in Openbaring 3: Zie, Ik heb een geopende deur voor u
Nadere informatieNoveengebed op voorspraak van de Zalige Paus Johannes Paulus II. Parochietour 2013
Noveengebed op voorspraak van de Zalige Paus Johannes Parochietour 2013 NOVEENGEBED PAROCHIETOUR 2013 Beste meebidder! Het gebed is van onschatbare waarde. Waarom bidden we dan zo weinig? Dat is een vraag
Nadere informatieSint Jansbasiliek - Laren NH, 18 januari 2015 Johannes 4
Sint Jansbasiliek - Laren NH, 18 januari 2015 Johannes 4 De vrouw bij de bron heeft de ware nog niet gevonden. Vijf mannen, vijf relaties heeft ze achter de rug. En nu is ze begonnen aan een zesde. Maar
Nadere informatieOVERDENKING Wij volgen een leesrooster en daarin staat de tekst uit Deuteronomium aangegeven. Ik heb dat netjes gevolgd. Maar ik heb twee verzen meer
OVERDENKING Wij volgen een leesrooster en daarin staat de tekst uit Deuteronomium aangegeven. Ik heb dat netjes gevolgd. Maar ik heb twee verzen meer gelezen dan eigenlijk stond aangegeven. Die gaan over
Nadere informatieHC zd. 6 nr. 32. dia 1
HC zd. 6 nr. 32 wie Jezus wil kennen moet de verhalen over hem lezen beschreven door Matteüs, Marcus, Lucas en Johannes terecht worden ze evangelisten genoemd ze beschrijven het evangelie ze vertellen
Nadere informatieRelatie <> Religie. Beste Galsem,
RelatieReligie BesteGalsem, Hetfeitdatjouwpatientnuopeenchristelijkevenementisisnietongevaarlijk.Hetgeestelijke levenvanjouwpatientzalgrotesprongenmakennaarhetkampvandevijandtoe.watikjou aanraadisomditnietafteremmen,maaromdittebederven.brengjouwpatientincontactmet
Nadere informatieZoals wij Jezus kennen, zo kennen zij de profeet Mohammed als verkondiger van het geloof.
Islam 1. Inhoud 1. Inleiding 2. Wat is Islam? 3. Het dagelijkse leven 4. Enkele rituelen 5. De dood 6. Feesten 7. Bibliografie 2. Wat is Islam? De Islam is één van de vijf wereldgodsdiensten. Hij is niet
Nadere informatieEen weg door de geestelijke stromingen vragenlijst voor het jodendom. Naam:
Een weg door de geestelijke stromingen vragenlijst voor het jodendom Naam: Het jodendom Hallo, dit is de vragenlijst die hoort bij de website over geestelijke stromingen. Je kunt de website vinden op www.geloofik.nl.
Nadere informatieOntmoetingskerk - Laren NH, 25 december 2014 Johannes 1
Ontmoetingskerk - Laren NH, 25 december 2014 Johannes 1 Halverwege de vorige eeuw lanceerde de theoloog Paul Tillich de term: God beyond God. Hij zei: wereldwijd zijn mensen op zoek naar God. Ze hebben
Nadere informatielevensweg schreef geschiedenis. Een boek vol verhalen waar we tot op de dag van vandaag uit mogen lezen.
1 EEN TEMPEL VOOR DE ATHEÏST?? Met grote koppen stond het in Trouw: in Londen wordt een atheïstische tempel ontworpen, een initiatief van de Britse filosoof Alain de Botton. Hij pleit er n.l. voor dat
Nadere informatiePsalm 70 (uit 150 psalmen vrij van Huub Oosterhuis)
RELIGIE EN ZONDAG in de serie 'Religie' Psalm 70 (uit 150 psalmen vrij van Huub Oosterhuis) 1. Strek uw handen naar mij zijt Gij god, kom mij helpen. God zijt Gij, kom helpen jij, kom haastig mij helpen.
Nadere informatieGeschreven door Administrator maandag, 10 mei :36 - Laatst aangepast zondag, 05 september :56
maandag, 10 mei 2010 06:36 Laatst aangepast zondag, 05 september 2010 11:56 Gevaarlijke secte? Nu keert ook de regering van de VS zich tegen Israël Grof werd premier Netanjahu door president Obama behandeld
Nadere informatieMeisleiding van het Brein Het Fundamentalisme. Prof. John A. Dick
Meisleiding van het Brein Het Fundamentalisme Prof. John A. Dick Inleiding 1. Een Amerikaan in Vlaanderen 2. Sprekend over het fundamentalisme kan verrassingen brengen 3. Fundamentalisme verschijnt soms
Nadere informatieJongeren-programma Israël zondag. Preekbespreking of Bijbelstudie voor jongeren Werkvormen voor club of vereniging.
Jongeren-programma 2017 Israël zondag Preekbespreking of Bijbelstudie voor jongeren Werkvormen voor club of vereniging I YourSalem Dit document bevat allerlei achtergrond informatie en werkvormen om het
Nadere informatieDe Dordtse Leerregels
De Dordtse Leerregels Hoofdstuk 2 Artikel 6 t/m 9 Werkboek 6 Dordtse Leerregels hoofdstuk 2 artikel 6 t/m 9 Boven artikel 6 t/m 9 schrijven we : ongeloof en geloof Over ongeloof en geloof is veel te leren.
Nadere informatiePreek themadienst 23 juni: mijn land is jouw land
Lieve gemeente en gasten, Mijn land is jouw land, dat is het thema voor deze dienst. Het is precies het omgekeerde van wat Ruth zegt tegen haar schoonmoeder Naömi: uw volk is mijn volk en uw God is mijn
Nadere informatieKraanvogelstraat TP Amersfoort
Visie + Passie = Missie Wie zijn wij en wat beweegt ons? PIG Pinkster Gemeente Immanuël Kraanvogelstraat 1 3815 TP Amersfoort Hoofddoel VAN DE GEMEENTE VAN JEZUS CHRISTUS Als gemeente zijn we nooit een
Nadere informatieHET CONCILIE VAN JERUZALEM
HET CONCILIE VAN JERUZALEM Les 8 voor 25 augustus 2018 De heidenen accepteerden het evangelie en dat was een probleem voor sommige joden. Zouden de heidenen niet onder dezelfde regels moeten leven als
Nadere informatieVoor Israël en voor de palestijnen!
Voor Israël en voor de palestijnen! Door Dr. Ir. F. van der Rhee Connectie van de geschiedenis van Israël met de Bijbel De Bijbel is niet het bestaansrecht van Israël! De staat Israël ontleent haar recht
Nadere informatieReligie en borstvoeding: Jodendom, Christendom & Islam. Religie en borstvoeding: Jodendom, Christendom & Islam
Religie en borstvoeding: Jodendom, Christendom & Islam Religie en borstvoeding: Jodendom, Christendom & Islam Het geven van borstvoeding is een universele taak voor moeders van verschillende achtergronden.
Nadere informatieHoe komt het dat zionisme een vies woord geworden is?
Hoe komt het dat zionisme een vies woord geworden is? Hoe komt het dat zionisme een vies woord geworden is? Waarom is bijna de hele wereld, zelfs de huidige regering van Israël en de Reform liberale) Joden
Nadere informatieGeschreven door Administrator dinsdag, 06 oktober :48 - Laatst aangepast zondag, 12 september :21
De Eeuwige werkt dikwijls met en door mensen. Denk bijvoorbeeld aan profeten en de apostelen. Vandaar dat de Bijbel vaak spreekt over Gods knechten. De meeste Christenen weten wel dat de Messias in het
Nadere informatie