Stress test van nucleaire installaties in België

Transcriptie

1 Stress test van nucleaire installaties in België Aanpak, stand van zaken, voorlopige resultaten Frederik Van Wonterghem Dienst Nucleaire Basisinrichtingen Departement Inrichtingen & Afval Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle KIVI NIRIA Symposium stress test Den Haag

2 Overzicht 1. Inleiding : Kernenergie in België 2. Aanpak Stress test in België Definitie Scope Verantwoordelijkheden Stand van zaken 3. Resultaten Stress Test Kerncentrales 4. Stress Test voor andere nucleaire installaties KIVI NIRIA Symposium stress test Den Haag

3 1. Inleiding: Kernenergie in België 1 exploitant : Electrabel (GDF-Suez groep) 2 sites: Doel: 4 reactoren Tihange: 3 reactoren Reactor type: Pressurized Water Reactor Nationale veiligheidsoverheid: Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle Bel V Kernuitstap voorzien vanaf 2015 KIVI NIRIA Symposium stress test Den Haag

4 DOEL NPP Doel MW (1975) 2. Doel MW (1975) 3. Doel MW (1982) 4. Doel MW (1985) Preparing LTO for the Belgian Nuclear KIVI 5. NIRIA Splijtstofcontainergebouw Power Symposium Plants stress test Den Haag /06/2010 4

5 TIHANGE NPP Tihange MW (1975) 2. Tihange MW (1983) 3. Tihange MW (1985) KIVI 4. Opslag NIRIA Symposium splijtstof (gebouw stress test DE) Den Haag

6 Fukushima Daiichi ongeval (11 th Maart -...) Aardbeving Tsunami Black-out Verlies van koeling Kernsmelt 2. Aanpak Stress test in België Ontstaan stress test Europese Raad (21st March) «Stress-test» uit te voeren op alle Europese kerncentrales Internationale peer review Resultaten worden publiek gemaakt Europese Stress test specificaties ontwikkeld door WENRA & ENSREG KIVI NIRIA Symposium stress test Den Haag

7 2. Aanpak Stress test in België Definitie Wat? Herevaluatie van de veiligheidsmarges van nucleaire installaties, in het licht van de gebeurtenissen van Fukushima: extreme (natuurlijke) voorvallen die de veiligheidsfuncties van de installatie ondermijnen en leiden tot een ernstig (nucleair) ongeval. Hoe? Deterministische evaluatie van gedrag van nucleaire installatie bij extreme (buiten-ontwerp!) voorvallen Verificatie van preventieve en mitigerende maatregelen volgens een «defence in depth» aanpak: Initiërende gebeurtenissen > verlies van veiligheidsfuncties > severe accident management Doel? Identificatie van zwakke punten en mogelijke veiligheidsverbeteringen KIVI NIRIA Symposium stress test Den Haag

8 2. Aanpak Stress test in België Scope van de stress test specificaties 1. Initiërende gebeurtenissen Aardbeving Overstroming Andere extreme natuurlijke gebeurtenissen (tornado, wind, ) Andere man made events Vliegtuigcrash (terroristische aanval) Toxische en explosieve gassen + schokgolven Cyber-attack 2. Verlies van veiligheidsfuncties: black-out, verlies van koude bron 3. Severe accident management: verlies van kernkoeling, verlies van koeling dokken, verlies van integriteit reactorgebouw Grijs : ENSREG specificaties stress test = met internationale peer-review Rood = Bijkomende Belgische specificaties door FANC = deels vertrouwelijk, geen peer-review KIVI NIRIA Symposium stress test Den Haag

9 2. Aanpak Stress test in België Verantwoordelijkheden (1) Exploitant (bv. Electrabel) Verantwoordelijk voor veiligheid installatie Ontwikkeling stress test methodologie (voortgangsrapport) Uitvoeren van stress test assessment en redactie van stress test rapporten (voortgangs- en finale verslagen) Voorstel van stress test actieplan KIVI NIRIA Symposium stress test Den Haag

10 2. Aanpak Stress test in België Verantwoordelijkheden (2) FANC & Bel V (nucleaire veiligheidsoverheid) Vastleggen van scope en specificaties stress test Evaluatie en goedkeuring van stress test methodologie exploitanten Evaluatie van stress test rapporten van de exploitant Redactie van nationale rapporten Ontwikkeling en implementatie van specifiek stress test inspectie programma: verificatie on-site van short-term verbeteringen, thematische inspecties, follow-up van implementatie van stress test actieplan Deelname aan internationale stress test activiteiten WENRA ENSREG stress test meetings Overleg en cross-inspecties in Frankrijk en Nederland Deelname aan peer review op Europees niveau van nationale rapporten voor kerncentrales KIVI NIRIA Symposium stress test Den Haag

11 2. Aanpak Stress test in België Projectorganisatie FANC & Bel V Projectcoördinatoren bij FANC & Bel V (methodologie) Technical Working Groups: WG-1 (Earthquake) WG-2 (Flooding and Other Extreme Natural Events) WG-3 (Loss of Safety Functions) WG-4 (Severe Accident Management, Site and Non- Conventional Means) WG-5 (Terrorist Attacks and other Man-made Hazards) Input van (site)-inspecteurs FANC en Bel V KIVI NIRIA Symposium stress test Den Haag

12 Stand van zaken stress test 4 juli 2011 Belgische Stress Test specificatie s 31 oktober 2011 Electrabel rapporten ingediend bij FANC Januari-april 2012 Internationale Peer review 15 augustus Electrabel voortgangsrapport ingediend bij FANC 15 september 2011 Voortgangsrapport van het FANC 8 november 2011 Voorlopige evaluatie door het FANC 31 december 2011 Nationaal rapport met definitieve evaluatie door FANC KIVI NIRIA Symposium stress test Den Haag

13 3. Stress test resultaten kerncentrales Algemene conclusies Electrabel Belgische centrales zijn qua ontwerp robuust en hebben specifieke troeven : Dubbel containment reactorgebouw Twee niveaus noodsystemen (bijv. 19 dieselaggregaten kunnen elektrische voeding leveren) Dubbele uitvoering ultieme koude bron (Doel: Scheldewater én noodkoelvijvers) Mogelijke verbeteringsacties gedefinieerd Heel wat daarvan al lopende in het kader van Tienjaarlijkse Herzieningen en project LTO (Levensduurverlenging) Ambitieuze uitvoeringstermijnen KIVI NIRIA Symposium stress test Den Haag

14 3. Stress test resultaten kerncentrales Aardbeving Aardbevingsspectra sites geherevalueerd (PSHA) Op basis van nieuwste methodologieën Door onafhankelijke experts van de Koninklijke Sterrenwacht van België Evaluatie van de marges (buiten-ontwerp) Seismic Margin Assessment op basis van aardbeving (Review Level Earthquake) die krachtiger is dan de ontwerpaardbeving : PGA Doel 0,17g, Tihange 0,23g Eenheden kunnen steeds veilig en bedrijfszeker gestopt worden bij aardbeving met magnitude 6.5 op Richter-Schaal Verbeterpunten Tihange 1: versterking van het gebouw elektrische hulpdiensten (BAE) KIVI NIRIA Symposium stress test Den Haag

15 3. Stress test resultaten kerncentrales Overstroming Tihange : Ontwerp = op basis van historische gegevens (Maasdebiet) Maasniveau (retourperiode jaar) onlangs naar boven toe herzien Site is overstroombaar Actieplan (uit periodieke veiligheidsherziening) wordt versneld: 1. (Nieuwe) Mobiele middelen reeds aanwezig 2. Tijdelijke lokale bescherming bij hoogwater 3. Perifere beschermingsmuur site KIVI NIRIA Symposium stress test Den Haag

16 3. Stress test resultaten kerncentrales Overstroming Doel: Ontwerpoverstroming: geen probleem Kerncentrale Doel ligt hoger dan omliggende polder Hoogste waterstand ooit in 1953: 8,10 m TAW Oorspronkelijk ontwerp site bestand tegen waterstand Schelde van 9,10 m TAW, later opgetrokken tot 9,35 m (retourperiode jaar) Dijkhoogte tussen 11,08 m en 12,08 m KIVI NIRIA Symposium stress test Den Haag

17 3. Stress test resultaten kerncentrales Overstroming Kerncentrale Doel KIVI NIRIA Symposium stress test Den Haag

18 3. Stress test resultaten kerncentrales Overstroming Overstroming buiten ontwerp? Golfoverslag in meest ongunstige omstandigheden = 10 cm water op site Effect van hypothetische dijkbreuk gecombineerd met hypothetische extreem hoge waterstand (10,2 m TAW) = overgangsverschijnsel van enkele cm water op site KIVI NIRIA Symposium stress test Den Haag

19 3. Stress test resultaten kerncentrales Extreme weersomstandigheden Scenario s: Behandeld: hevige regenval, hevige wind, tornado s, bliksem, hevige sneeuwval, hagel Niet behandeld met argumentatie: extreme temperaturen, cyclonen, tyfoons Rapportage gebaseerd op studies van de periodieke veiligheidsherziening Conclusies Electrabel: geen bijzondere problemen te signaleren KIVI NIRIA Symposium stress test Den Haag

20 3. Stress test resultatcn kerncentrales Vliegtuig crash Scope: Ontwerpbasis Detaillering van scenario s die na 9/11 werden onderzocht + specifieke evaluatie van nieuwe scenario s (bijv. glijden van vliegtuig over een bepaalde afstand) Externe én onafhankelijke experts geraadpleegd (SANDIA Labs, IATA, KMS, CAE Flight Academy) Conclusies Electrabel: Zware schade aan reactorgebouwen oudste 3 eenheden mogelijk Behoud van essentiële veiligheidsfuncties gegarandeerd Aanbevelingen om de robuustheid van de installaties door bijkomende veiligheidsvoorzieningen te verhogen KIVI NIRIA Symposium stress test Den Haag

21 3. Stress test resultaten kerncentrales Toxische & explosieve gassen Rapportage gebaseerd op studies uitgevoerd uit de periodieke veiligheidsherziening Conclusies Electrabel: geen significante problemen te signaleren Verbeterpunten: Langetermijn leefbaarheid van controlekamers Nieuwe detectoren voor toxische gassen Resultaten Weerstandstesten Kerncentrale Doel 21 KIVI NIRIA Symposium stress test Den Haag

22 3. Stress test resultaten kerncentrales Cyberattack Verschillende scenario s: Externe aanval van buiten bedrijfsnetwerk Interne aanval vanuit bedrijfsnetwerk Interne aanval vanuit netwerk binnen site Aanval met fysieke toegang tot systemen en/of netwerken Conclusies Electrabel: Reactorveiligheids- en controlesystemen quasi volledig door bedrade analoge elektronica aangestuurd en niet aangesloten op het bedrijfsnetwerk Arsenaal aan overige beschermende maatregelen Geen significante problemen te signaleren KIVI NIRIA Symposium stress test Den Haag

23 3. Stress test resultaten kerncentrales Verlies elektrische voeding en koude bron Conclusies Electrabel: robuust ontwerp met extra niveau veiligheidsvoorzieningen Mogelijke verbeteringen Tihange 1 : Uitbreiding gebunkerd 2e niveausysteem Niet Conventionele Middelen (mobiele middelen) voorzien op alle eenheden, op site aanwezig Alternatieve bijvulling dokken gebruikte splijtstof en waterreservoirs KIVI NIRIA Symposium stress test Den Haag

24 3. Stress test resultaten kerncentrales Severe Accident Management Noodplanorganisatie kan nog meer focussen op het opvangen van incidenten op meerdere eenheden tegelijkertijd Niet-conventionele middelen kunnen efficiënt zijn bij black out en verlies ultieme koude bron: Meestal mobiele middelen, gestockeerd op een veilige plek Belangrijk aandachtspunt! Tihange : nieuwe (beter beschermde) noodplankamer Voorstudie naar haalbaarheid van gefilterde containment venting Resultaten Weerstandstesten Kerncentrale Doel 24 KIVI NIRIA Symposium stress test Den Haag

25 3. Stress test resultaten kerncentrales (Voorlopige) algemene conclusies FANC & Bel V Stress test rapporten in eerste lezing «volledig en ontvankelijk» Verdere verbeteringen altijd mogelijk Inzet van bestaande extra middelen + huidige robuustheid van de eenheden geen stop noodzakelijk Te bevestigen tegen Onder voorbehoud verificatie studies, inspecties, e.a! KIVI NIRIA Symposium stress test Den Haag

26 4. Stress test voor andere nucleaire installaties Op verzoek van Belgische Kamer Scope: inrichtingen van klasse I in exploitatie SCK.CEN, Belgoprocess, FBFC International, IRE, IRMM, WAB Doel Dus niet: projecten of installaties in ontmanteling KIVI NIRIA Symposium stress test Den Haag

27 4. Stress test voor andere nucleaire installaties Aangepaste timing Exploitant FANC-Bel V Voortgangsrapport 15 December Februari 2012 Final Rapport 30 Juni Oktober 2012 Stress test specificaties hebben gelijkaardige scope en structuur als die van de kerncentrales Geen internationale peer review KIVI NIRIA Symposium stress test Den Haag

28 Bedankt voor uw aandacht Meer informatie: KIVI NIRIA Symposium stress test Den Haag