Interview IT-auditor: adviseur of controleur?
|
|
- Filip Wauters
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 44 de EDP-Auditor nummer Interview IT-auditor: adviseur of controleur? Het profiel van de auditor behoeft verduidelijking. Als een CIO een IT-auditor inschakelt, zoekt hij meer een adviseur dan een controleur. Een accountant daarentegen schakelt eerder een IT-auditor in als controleur. Kortom: is de IT-auditor nu vooral een accountant op IT-gebied of een IT-consultant met auditkennis. Het profiel behoeft verduidelijking en de klantvraag zou daarbij centraal gesteld moeten worden. Dit stelt Prof. dr. R(ob) G.A. Fijneman RE RA in z n oratie IT-auditing: grenzeloos of gelimiteerd, uitgesproken op 22 april 2005 aan de Universiteit van Tilburg bij de aanvaarding van het ambt van hoogleraar EDP-auditing. Van deze oratie is ook een bewerking gepubliceerd in Automatisering Gids van 6 mei Interview door Wilfried Olthof en Rainer Steger We leggen enkele stellingen en conclusies van Rob Fijneman voor aan collega-hoogleraar Prof. Drs. P(aul) L.A.M. van Kessel RE RA, eveneens verbonden aan de Universiteit van Tilburg en evenals Rob Fijneman partner bij één der big four -kantoren en voorzitter van EDPaudit aldaar. Adviseur of controleur? Paul: Rob Fijneman werpt de vraag op: Wat is nu eigenlijk een IT-auditor? Is het een auditor of is het een consultant? Hij benadert die vraag vanuit de individuele beroepsbeoefenaar. Als je de vraag op die manier stelt, dan kom je er (dus) niet uit. Ik vind zelfs dat hij in deze tijd een hele gevaarlijke discussie begint, waarbij hij tegen de stroom in roeit. Het gaat niet zozeer om het één (audit) of het ander (advies), maar om het op verantwoorde wijze scheiden van audit en advies. Je kunt dus niet zomaar out of the blue de vraag stellen: is de IT-auditor een auditor of consultant? Ik vind deze vraag op twee punten te breed. In de eerste plaats is het duidelijk dat sinds de boekhoudschandalen alle regelgeving zoals de Sarbanes Oxley wet en de onafhankelijkheidrichtlijnen van de Security Exchange Commission (SEC) en het NIVRA erop is gericht om ervoor te zorgen dat zodra je als individu of als organisatie bij een klant als auditor optreedt, je héél erg Drs. W.J.A. Olthof is ambtelijk-secretaris van de NOREA; Drs. R.J.Steger is Hoofd Adm. en Bedrijfsorganisatie van de KAS BANK, tevens redactielid van de-edp-auditor. beperkt bent in je adviesmogelijkheden. Dan ben je dus auditor en mag je geen advies doen! Wanneer je daarentegen niet optreedt als auditor, dan kun je best adviezen geven. Het is dan ook geen academische discussie die los van de maatschappelijke werkelijkheid kan worden gevoerd. Waait deze discussie over of moeten we hier iets mee? De vraag is dus niet zozeer: ben ik nu een auditor of adviseur; waait deze hele discussie over of moeten we er iets mee? De markt heeft dat immers al voor ons bepaald. Wanneer je auditor bent, dan ben je geen adviseur en als je adviseur bent, dan ben je geen auditor. Volgens die praktijk acteren we ook in de maatschappen op grond van de aangescherpte onafhankelijkheidsregels. Dat was ook precies de aanleiding voor de accountancymaatschappen om de consultancytakken af te stoten. Dit wil overigens niet zeggen dat assurancebedrijven geen adviezen meer geven. Het gaat dus niet om het één of ander, het is beide maar met de beperking dat zodra je jezelf als auditor manifesteert, je géén adviseur (meer) bent. Het is geen vraag die je jezelf zomaar in het algemeen kunt stellen los van de maatschappelijke werkelijkheid. Je bent auditor en adviseur, maar waar je het één (audit) of het ander (advies) doet, wordt bepaald door de klant. Zodra je klant een audit-klant is, dan kun je niet adviseren. Ook in een ander opzicht wordt de discussie door Rob Fijneman te breed gevoerd. Dat betreft de vraag op welk
2 de EDP-Auditor nummer Paul van Kessel: Een IT-auditor is niet primair een deskundige op het gebied van IT. Hij is een deskundige op het gebied van IT-controls. gebied de IT-auditor deskundig is. Neem de accountant als voorbeeld: de accountant is niet deskundig op bijvoorbeeld de inkoopprocessen of hypotheekprocessen, de betalingsprocessen of zorgprocessen. Zijn deskundigheid ligt op het terrein van de controls in en rondom die processen: internal-control en/of environmental-controls over die processen. Natuurlijk, als je heel vaak een inkoopproces hebt beoordeeld op het aspect control, dan weet je op een gegeven moment wel hoe een inkoopproces werkt. Maar onze core-competence heeft te maken met control(s). Als ik naar de IT-auditor kijk, dan is een IT-auditor niet primair een deskundige op het gebied van IT. Hij is een deskundige op het gebied van IT-controls. En hoe je dus rondom die control(s) assurance kunt bieden. Een management consultant? Dat is ie dus niet! Wanneer je al de vraag stelt: is een IT-auditor een auditor of adviseur en je constateert: ja, bij sommige klanten is hij inderdaad een adviseur. Dan is hij dus een adviseur op het gebied van IT-control(s). En omdat hij vaker naar controlevraagstukken rondom IT heeft gekeken, weet hij veel van IT af. Maar het gaat veel te ver om zoals Rob Fijneman doet de indruk te wekken dat een IT-auditor zich ook nog als een all-round management-consultant op ITgebied kan manifesteren. Soms zijn we consultant op het terrein van de controls van IT, maar dat is fundamenteel iets anders. Het behoort in principe niet tot het profiel van de IT-auditor om een pakketimplementatie te doen. Het behoort wel tot z n competentie om te adviseren over de noodzakelijke application-controls die moeten worden ingebouwd in een pakket dat geïmplementeerd wordt. Moet het profiel van de auditor derhalve in de opleiding worden verduidelijkt? Mijns inziens niet. Ook binnen de IT-audit-opleiding in Tilburg wordt altijd een bepaald aspect van IT inclusief de beheersing behandeld; vervolgens wordt aandacht besteed aan de wijze waarop de beheersingsaspecten kunnen worden geaudit. Het vertrekpunt van de audit-benadering is dus steeds het beheersingsvraagstuk: hoe stel je vast dat de onderneming dit stuk van de IT beheerst (in termen van betrouwbaarheid, beveiliging en continuïteit). Wanneer je dat als auditor doet, dan zit daar ook altijd een natuurlijke adviesfunctie aan, dat wil zeggen (daar is Rob Fijneman het blijkbaar ook mee eens) de auditor moet in staat zijn oplossingsrichtingen aan te geven. Maar dan houdt het wat betreft de auditklanten op. Je kunt natuurlijk alleen maar oplossingsrichtingen aangeven wanneer je weet hoe de beheersing van de IT in elkaar steekt. Wanneer je dus bij een andere organisatie komt waar je geen audit doet, dan kun je naar mijn mening best adviezen geven over de beheersing van IT. Het is eigenlijk een drieluik waarbij de
3 46 de EDP-Auditor nummer De IT-auditor zal zich in de toekomst moeten specialiseren, niet alleen inhoudelijk, maar ook qua werkveld. knip zit tussen de natuurlijke adviesfunctie en de uitwerking van die adviezen. De beroepsorganisaties NIVRA en NOREA hebben zich terecht vind ik met name gericht op die audit-functie, want daar neem je als auditor verantwoordelijkheid voor je oordelen. Daar zijn die kwaliteitsregels, beroepsregels en ethische normen het meest belangrijk. Als het daarbij gaat over de financial-audit dan denk ik dat de IT-auditor gewoon meemoet in de regelgeving die geldt voor de financial-auditors, zeker wanneer hij RA RE is. Betreft het een RE (niet tevens RA), dan denk ik dat er missiven moeten zijn vanuit NOREA waarin staat: gij zult u houden aan hetgeen dat binnen de financial-audit gebruikelijk is. Wat dat dan precies is, dat zou naar mijn mening met spoed uitgewerkt moeten worden! Op dit gebied leven immers in de praktijk veel vraagstukken zoals scope afbakening, verantwoordelijkheid van de RE en rapporteren. Ik vind bovendien ook dat de NOREA zich druk moet maken over regels die in acht genomen moeten worden wanneer het een audit betreft die los staat van de financial audit. Als het gaat om advies (en accountants hebben ook veel geadviseerd; vroeger kon dat zelfs makkelijk bij auditklanten) hoef je daarover in aanvullende zin niet zoveel extra s voor te regelen, want dan is er op grond van algemene beroepsregels en rapportagevoorschriften genoeg geregeld. Rob Fijneman roept op tot de ontwikkeling van een common body of knowledge voor de IT-auditors. Over welke vaardigheden hoort de IT-auditor te beschikken en op welke wijze is dat te borgen? Is het nodig dat een IT-auditor alles wat met beheersing van IT te maken heeft overziet? Nee, kijk maar naar de VU-opleiding; daar onderscheiden ze technical-auditors en system-auditors. Dat is al een inperking of specialisatie. Er zijn bijvoorbeeld ook proces-auditors, meestal oorspronkelijk RA s die tevens de RE-opleiding zijn gaan doen. Die gaan op een andere manier met een onderzoek om en bereiken andere conclusies dan IT-auditors die geen proces-achtergrond hebben. Hoe breed moet je kennis zijn? Dat is een moeilijk te beantwoorden vraag. Accountants hebben er ruim honderd jaar over gedaan Een IT-auditor moet zich beperken tot de IT-componenten en rapporteren aan de directie. Moet hij z n bevindingen in het business-perspectief kunnen plaatsen? Hoe lang is het geleden dat de accountant in z n managementletter opschreef dat de tweede handtekening op de
4 de EDP-Auditor nummer kassa-uitbetaling ontbrak? Het duurt vrij lang voordat je als collectieve beroepsgroep duidelijk kunt maken dat er belangrijkere dingen zijn dan het ontbreken van een specifieke controle. Het duurt even voordat iedereen het businessperspectief aan zijn specialisatie kan toevoegen en kan denken vanuit riskmanagement of business-controls. Het heeft pas toegevoegde waarde wanneer je in staat bent om het in een bredere context te plaatsen. De accountants hebben daar ruim honderd jaar over gedaan. Dan kun je van IT-auditors niet verwachten dat ze dat in no-time hebben bereikt. Naast diversiteit en specialisatie blijft het een belangrijke vaardigheid om als auditor goed te kunnen vaststellen of er sprake is van een rationele opdracht. De NOREA stelt in haar richtlijnen vast dat je als auditor moet beoordelen of er sprake is van een rationele opdracht alvorens de opdracht te aanvaarden. Daar hebben we een heel belangrijk punt te pakken. Alleen rationele opdrachten uitvoeren! Je moet voldoende materiekennis hebben maar ook en vooral de kennis om te beoordelen of er sprake is van een rationele opdracht. We kunnen allemaal een Unix-box onderzoeken en daaraan tot sint-juttemis risico s onderkennen. Maar de kunst is om de scope van dit onderzoek en de diepgang van de risicoanalyse zodanig af te bakenen dat in de context van de organisatie en de specifieke problematiek die daar speelt gesproken kan worden van een rationele opdracht. Over welke vaardigheden dient een IT-auditor te beschikken? Ik zou zo niet uit de losse pols kunnen beantwoorden hoe breed of diep de skills van een IT-auditor zouden moeten zijn. Je zult kennis moeten hebben van processen en BIV/ AO. Verder moet je kennis hebben van COSO en ERM. De opleidingen bieden voldoende diepgang op de ITbeheersingsgebieden. Wat we in de praktijk missen dat zijn de mensen die kunnen denken vanuit architecturen en infrastructuren, IT-govenance en high-level-design van security-systemen. Waar hang je dat op in de organisatie, wie is verantwoordelijk, et cetera. Toch hebben we het qua opleidingsniveau en beroepskwalificatie met betrekking tot de IT-audit in Nederland prima voor elkaar, in vergelijking met andere landen. Maar adel verplicht. We moeten ons derhalve ook blijven conformeren aan de internationale normen voor de studiebelasting op academisch en (post-)master niveau. Naast kennis zijn ook (audit-)vaardigheden van belang. Hoe is het gesteld met de communicatieve vaardigheden, kennisonderhoud ( leren- leren )? De uitgangspunten in dat verband moeten worden vastgelegd in de vereiste eindtermen en/of beschrijving van het noodzakelijke curriculum. Is er ook een behoefte aan fundamenteel wetenschappelijk of toegepast onderzoek ten behoeve van dit vakgebied? Rob Fijneman noemt in dat verband de behoefte aan onderzoek op het gebied van audit-theorie en onderzoek naar de ethiek van de auditor. Dat zijn op zich relevante thema s. Maar zelf zou ik liever toegepast onderzoek zien. Bijvoorbeeld uitgebreide casestudies naar de inrichting van IT-governance in vijf of tien grote ondernemingen. Een beoordeling en vergelijking van de wijze waarop de IT-governance structuur is ingericht. Ik zou ook wel bij een X-aantal grote bedrijven onderzoek willen doen door met de CIO s in kaart te brengen welke IT-audits in de afgelopen vijf jaar zijn uitgevoerd en dan aan de hand van een rating-model proberen de meest waardevolle audit-opdrachten te achterhalen. Dan ontstaat er een beeld of we als beroepsgroep voldoende toegevoegde waarde leveren. We hebben niet echt een track-record en een beeld over de mate waarin de ITaudit door de CIO wordt gewaardeerd. Ten slotte zou ik ook graag onderzoek doen naar de wijze waarop IT-auditors hun onderzoeken gericht op de beheersing van IT kunnen ondersteunen met data-analyses. Hoe ziet de toekomst van het vakgebied er uit? Als je ziet wat er allemaal met IT gebeurt in organisaties! Meer en meer wordt alles in een organisatie bepaald door de IT. Dat noopt tot de reeds genoemde specialisaties. Naast de IT-auditor met een eigen opdracht zien we ook steeds vaker de IT-auditor samenwerken met andere assurance-providers (bijvoorbeeld financial-auditors, interne auditors). Deze samenwerking verloopt niet bepaald vlekkeloos. Als ze al samenwerken dan weten ze niet wat ze met de uitkomsten van elkaars werk moeten doen. Ook op andere gebieden (management control, treasury, cashmanagement) kun je niets meer aanpakken zonder IT in je vingers te hebben. Ook forensic-onderzoek is doordrongen van IT en techniek. De diversiteit wordt groter en groter. De toekomst is dus: specialisatie en leren optreden in multidisciplinaire teams. Een IT-auditor kan niet samenwerken met een financial auditor, operational auditor of forensic expert wanneer hij/zij niet begrijpt wat een financial auditor, operational auditor of forensic expert is, wat het werkterrein is, wat de werkmethode is, wat het begrippenkader is, et cetera. De IT-auditor zal zich derhalve moeten specialiseren: dat geldt niet alleen inhoudelijk (technisch, of proces/systeemgericht), maar ook qua werkveld (wil ik later zelfstandige opdrachten uitvoeren of met specialiseren in een bepaalde vorm van samenwerking).
5 48 de EDP-Auditor nummer Reactie Rob Fijneman Uiteraard hebben we de reactie van Rob Fijneman op het voorgaande interview met Paul van Kessel opgetekend. Interview door Wilfried Olthof en Rainer Steger Rob opent het gesprek door aan te geven dat Het dilemma adviseur of controleur in het artikel in Automatisering Gids enigszins is aangescherpt ten opzichte van zijn oratietekst. Daarin is het in een bredere context neergezet. Rob stelt: Wat ik heb beoogd met de oratie is het schetsen van de ontwikkeling van het vakgebied vanuit het audit- en accountantsprofiel. Vooral in de jaren negentig was binnen het vakgebied een steeds grotere adviescomponent te onderscheiden. Dat vertaalde zich ook in de instroom van medewerkers die als projectmanager naar IT-adviesopdrachten op zoek waren. Dat ging bijvoorbeeld over investeringsbeslissingen, pakketkeuzes, implementatietrajecten, et cetera. Begin 2000 zijn we vervolgens ook (als uitvloeisel van discussies in het accountantsberoep) voor de vraag gesteld: waar staat de IT-auditor nu primair voor opgesteld? Je zou kunnen verwachten dat we dezelfde conclusie(s) zouden bereiken als de accountants, namelijk om je vooral op de attestfunctie te richten. Wat ik heb willen oproepen is de vraag: weten we nu zelf goed wat de afbakening zou moeten zijn en welke competenties horen daarbij? Dit geldt zowel van binnenuit (de individuele beroepsbeoefenaren en de beroepsvereniging) maar ook vanuit onze omgeving (de klanten). De vraag is of IT-auditors dat zelf bepalen of dat de opdrachtgevers feitelijk de keuze bepalen. In dat opzicht ben ik het ook wel met Paul van Kessel eens: het is niet het individu dat dat elke keer bepaalt, maar eerder de omgeving. Rob gaat in op de vaardigheden van een IT-auditor. Ik heb (en nu generaliseer ik bewust enigszins) het idee dat een deel van de beroepsgroep in de jaren negentig op onderdelen behoorlijk ver is afgedwaald van het auditingvakgebied. Door omstandigheden worden we teruggebracht naar de basics : IT en auditing. Van daaruit ben je sterk in de adviserende rol. Wat we voor opdrachtgevers precies meebrengen als toegevoegde waarde kunnen we echter niet altijd kort en bondig uitleggen. Kijk bijvoorbeeld naar de factsheets waarin we onze expertise proberen uit te leggen. Ik ben het met de opmerking eens dat onze kerncompetentie ligt bij IT-beheersing. Ook ben ik het met Paul eens dat we niet elke dag in vrijheid kunnen besluiten of we een audit- of adviesrol vervullen. Het aardige van het beroep is dat je bij verschillende klanten wel in verschillende rollen kunt optreden. In de praktijk ontstaat natuurlijk gaandeweg wel het onderscheid tussen auditklanten en non-auditklanten. Ik heb echter wel het idee dat een IT-auditor bij non-auditklanten rondom ITbeheersing het nodige kan betekenen en juist daar in een adviesrol. Ik zou dus ook niet willen dat een IT-auditor alleen in een auditprofiel wordt neergezet. Uiteraard vergt de rolopvatting dat deze adequaat wordt ondersteund met Gedragsregels en Richtlijnen, een belangrijke taak voor de beroepsorganisatie. Wanneer je je op geen enkel moment meer met auditing-vraagstukken bezighoudt, dan is wel de vraag of je niet te ver afdwaalt van waar je in de kern bent opgeleid. De kerncompetenties moeten zorgvuldig worden onderhouden maar ook onderscheiden. We zijn dus (inderdaad) ook geen all-round consultants, maar wellicht hebben we ons in het verleden ook bewust niet al te nadrukkelijk tegen dat beeld verzet, toen ons dat nog goed uitkwam. Laten we als beroepsgroep proberen meer in de terminologie van onze opdrachtgevers te spreken Hoe moet het nu verder met de IT-auditing-opleidingen? In het kader van de IT-auditing-opleiding pleit ik ervoor om met studenten veelvuldig de discussie te voeren of een
6 de EDP-Auditor nummer vandaag op morgen, ook in de accountantspraktijk is daar lang over gedaan. Het is van belang dat men in de opleiding leert om de samenhang te ontdekken. Het ontwikkelen van de vaardigheden die daarbij horen krijg je niet in het bestek van een post-doctorale opleiding overgedragen. Daar is een langere combinatie van opleiding en ervaring voor nodig. Je kunt ook niet alles in die twee jaar opleiding stoppen. Rob Fijneman bepaald type opdracht past in het profiel van de IT-auditor. Hoe zit het met de ethische afwegingen? In dat opzicht hebben we als opleidingen en als beroepsorganisatie nog een slag te maken. Dat is ook een van de gebieden of thema s waar ik meer onderzoek naar zou willen doen. Met betrekking tot de common body of knowlegde ben ik er een sterk voorstander van om zo lang dat kan te werken met een generalistisch profiel. Een breed opgeleide IT-auditor, aangezien een behoorlijk aantal van de basisvaardigheden gelijk zijn, los van de verscheidenheid aan IT-omgevingen (applicaties en technische componenten). Een onderscheid in profiel wordt in de Tilburgse IT-opleiding ook niet gemaakt, de brede basis is en blijft een goed vertrekpunt. Het ontwikkelen van een profiel gaat niet van Ten slotte: de belangrijkste boodschap van mijn oratie is: laten we als beroepsgroep proberen meer in de terminologie van onze opdrachtgevers te spreken en antwoorden te geven en niet zozeer vanuit de producten en oplossingen die door de IT-auditors van binnenuit worden bedacht. Hierbij speelt de wijze van rapportering een belangrijke rol. Opdrachtgevers stellen vaak betrekkelijk eenvoudige vragen zoals kan ik die leverancier vertrouwen? of levert het me iets op als ik investeer? Onze vaktechniek en wijze van reageren zijn vaak erg ingewikkeld. Nieuwe aanscherpingen op riskmanagementgebied brengen ons potentieel nog verder van de opdrachtgever af. De formuleringen in onze rapporten ( niet is gebleken dat, et cetera ) helpen ons niet echt in het vinden van aansluiting met de klant. Daarin ligt echter wel onze uitdaging. Met het steeds verder standaardiseren van formuleringen van rapportages, uitingen of mededelingen dachten we eenduidiger en beter naar de markt te opereren, maar dat gaat ons nu ook voor de voeten lopen. Er ligt een mooie toekomst voor ons. De opleving door Sox en Tabaksblat is niet van tijdelijke aard. De behoefte aan oordeelsvorming en (begrijpelijke) IT-beheersingsadviezen zal duurzaam zijn.
NOREA Visie 2020. - Brigitte Beugelaar. 14 september 2015
NOREA Visie 2020 - Brigitte Beugelaar 14 september 2015 NOREA, de beroepsorganisatie van IT-auditors Opgericht in 1992 1635 registerleden 253 aspirant-leden, d.w.z. in opleiding 123 geassocieerde leden,
Nadere informatieMKB Cloudpartner Informatie TPM & ISAE 3402 2016
Third Party Memorandum (TPM) Een Derde verklaring of Third Party Mededeling (TPM) is een verklaring die afgegeven wordt door een onafhankelijk audit partij over de kwaliteit van een ICT-dienstverlening
Nadere informatieExamenwijzer Praktijkopleiding AA
Examenwijzer Praktijkopleiding AA Na jouw aanmelding voor het examen, beoordeelt de afdeling Educatie en Praktijkopleidingen van de NBA (namens de Raad voor de Praktijkopleidingen) of je wordt toegelaten
Nadere informatieHet vaststellen van jouw examenwaardigheid vindt plaats op basis van het praktijkopleidingsdossier (het portfolio).
Examenwijzer Praktijkopleiding MKB Na jouw aanmelding voor het examen, beoordeelt de afdeling Educatie en Praktijkopleidingen van de NBA (namens de Raad voor de Praktijkopleidingen) of je wordt toegelaten
Nadere informatieE-PAPER. Drie praktische tips om je werk als apothekersassistent(e) leuker te maken!
Dé expert in praktische apotheektrainingen E-PAPER Drie praktische tips om je werk als apothekersassistent(e) leuker te maken! 1 Inhoudsopgave De cliënt en ik 3 Weet jij nog waarom je in de apotheek wilde
Nadere informatieACS meerdaagse opleidingen i.s.m. Auditing.nl
ACS meerdaagse opleidingen i.s.m. Auditing.nl ACS biedt in 2014 weer enkele actuele, interessante opleidingen aan op het eigen kantoor in de rustieke omgeving van Driebergen. Kernwoorden zijn kleinschaligheid,
Nadere informatie1. Is de standaard duidelijk over de werkzaamheden die mogen worden uitgevoerd.? Zo nee, graag toelichten waarom niet.
Reactie op Consultatiedocument Standaard 4400N Met belangstelling heb ik kennis genomen van het consultatiedocument Standaard 4400N. Ik maak graag gebruik van de mogelijkheid om te reageren op dit document.
Nadere informatieEffectieve samenwerking: werken in driehoeken
Effectieve samenwerking: werken in driehoeken Werken in driehoeken is een wijze van samenwerking die in elke organisatie, projectteam en netwerk mogelijk is. Het maakt dat we kunnen werken vanuit een heldere
Nadere informatieBIJ DIE WERELD WIL IK HOREN! HANS ROMKEMA 3 MAART 2010, DEN HAAG
BIJ DIE WERELD WIL IK HOREN! HANS ROMKEMA 3 MAART 2010, DEN HAAG STUDENTEN DOEN UITSPRAKEN OVER DE ACADEMISCHE WERELD, HET VAKGEBIED EN HET BEROEPENVELD.. onderzoek niet zo saai als ik dacht werken in
Nadere informatieConsultatiedocument Standaard 4400N Opdrachten tot het verrichten van overeengekomen specifieke werkzaamheden (2 e ontwerp) 21 juli 2016
Dit document maakt gebruik van bladwijzers Consultatiedocument Standaard 4400N Opdrachten tot het verrichten van overeengekomen specifieke werkzaamheden (2 e ontwerp) 21 juli 2016 Consultatieperiode loopt
Nadere informatieExamenwijzer praktijkopleiding RA deel 1
Examenwijzer praktijkopleiding RA deel 1 Nadat je je hebt aangemeld voor het examen, beoordeelt de afdeling Educatie en Praktijkopleidingen van de NBA namens de Raad voor de Praktijkopleidingen of je wordt
Nadere informatiePost Graduate IT Audit opleiding
Post Graduate IT Audit opleiding Longitudinaal Colloquium vrije Universiteit amsterdam Drs Y.W. van Wijk RE RA 14 November 2006 1 Longitudinaal Colloquium Post Graduate IT Audit opleiding Overzicht Colloquium
Nadere informatieAndré Salomons Smart SharePoint Solutions BV. Cloud security en de rol van de accountant ICT Accountancy praktijkdag
André Salomons Smart SharePoint Solutions BV Cloud security en de rol van de accountant ICT Accountancy praktijkdag Cloud security moet uniformer en transparanter, waarom deze stelling? Links naar de artikelen
Nadere informatieACS meerdaagse opleidingen i.s.m. Auditing.nl
ACS meerdaagse opleidingen i.s.m. Auditing.nl ACS biedt in 2015 weer enkele actuele, interessante opleidingen aan op het eigen kantoor in de rustieke omgeving van Driebergen. Kernwoorden zijn kleinschaligheid,
Nadere informatieConsultatiedocument Standaard 4400N Opdrachten tot het verrichten van overeengekomen specifieke werkzaamheden 30 juli 2015
Dit document maakt gebruik van bladwijzers Consultatiedocument Opdrachten tot het verrichten van overeengekomen specifieke werkzaamheden 30 juli 2015 Consultatieperiode loopt tot en met 21 september 2015
Nadere informatieAccountants en IT I T A u d i t g e ï n t e g r e e r d i n d e c o n t r o l e a a n p a k
Accountants en IT I T A u d i t g e ï n t e g r e e r d i n d e c o n t r o l e a a n p a k Agenda Problemen Discussie Nieuwe aanpak Lessons learned 2-6-2014 2 Directeur van Refine-IT B.V. Partner/aandeelhouder
Nadere informatieVerslag 9 januari 2013 Aanwezigen: Verontschuldigd: Kadering project
Verslag 9 januari 2013 Aanwezigen: David Dol, Kurt Kerkaert, Tina van de Loo, Sigrid Appeltans, Johan Neyt en Els Peters Verontschuldigd: Rik Loenders, Sara Kadering project Verduidelijking van de rol
Nadere informatieLUPUS: HOE GA JE ER MEE OM? Workshop voor de Lupus Patiënten Groep op zaterdag 7 november 2009 door Ditta van Dijk, MSc.
LUPUS: HOE GA JE ER MEE OM? Workshop voor de Lupus Patiënten Groep op zaterdag 7 november 2009 door Ditta van Dijk, MSc. Twee thema s Ik, mijn ziekte en de buitenwereld Piekeren De oplossingsgerichte methode
Nadere informatieAan de orde is het VAO Persoonsgebondenbudget (AO d.d. 21/11).
Persoonsgebondenbudget Aan de orde is het VAO Persoonsgebondenbudget (AO d.d. 21/11). Mevrouw Bergkamp (D66): Voorzitter. Eigen regie en keuzevrijheid voor de zorg en ondersteuning die je nodig hebt, zijn
Nadere informatieVerdieping profiel veiligheidsdeskundige, ter voorbereiding op de inrichting van het assessment ten behoeve van het nieuwe register NVVK
Verdieping profiel veiligheidsdeskundige, ter voorbereiding op de inrichting van het assessment ten behoeve van het nieuwe register NVVK. Aanleiding Met betrekking tot het eindniveau van veiligheidsopleidingen
Nadere informatieSeminar! BETEKENIS VAN INTERNE AUDIT voor specifieke verzekeraars! Informatiebeveiliging the next level!
Seminar! BETEKENIS VAN INTERNE AUDIT voor specifieke verzekeraars! Informatiebeveiliging the next level! 1! 1. Introductie Agenda! 2. Stand van zaken in de Cyber Security wereld 3. Verschillende soorten
Nadere informatieRichtlijn 4401 Opdrachten tot het verrichten van overeengekomen specifieke werkzaamheden met betrekking tot informatietechnologie
Richtlijn 4401 Opdrachten tot het verrichten van overeengekomen specifieke werkzaamheden met betrekking tot informatietechnologie Inleiding 1-3 Doel van de opdracht tot het verrichten van overeengekomen
Nadere informatieKlantgegevens uit Microsoft Dynamics CRM via Mobile CRM beschikbaar op PDA
Klantgegevens uit Microsoft Dynamics CRM via Mobile CRM beschikbaar op PDA Sigma distributiepartner Colours & Coatings wil alle klantgegevens centraal opslaan en op PDA's beschikbaar hebben voor de buitendienstmedewerkers.
Nadere informatieCREATIEF VERMOGEN. Andrea Jetten, Hester Stubbé
CREATIEF VERMOGEN Andrea Jetten, Hester Stubbé OPDRACHT Creativitief vermogen meetbaar maken zodat de ontwikkeling ervan gestimuleerd kan worden bij leerlingen. 21st century skills Het uitgangspunt is
Nadere informatieintensieve traject wordt niets aan het toeval overgelaten. Bij de opdrachtgever begint dit met diepgaand
Profiel FenterDaniëls bemiddelt sinds 1999 in personeel voor FINANCE posities. Dat doen wij voor vaste functies. Daarnaast ondersteunen wij organisaties met tijdelijk personeel. Onze wervings- en selectieprocedure
Nadere informatieGovernance, Risk and Compliance (GRC) tools
Governance, Risk and Compliance (GRC) tools Auteurs: Peter Paul Brouwers en Maurice op het Veld Samenvatting Het voldoen aan de wet- en regelgeving met betrekking tot bijvoorbeeld de Sarbanes Oxley Act
Nadere informatieEvaluatie Back to Basics: De Nieuwe Koers
Evaluatie Back to Basics: De Nieuwe Koers nderzoek uitgevoerd in opdracht van: Gemeente Goirle DIMENSUS beleidsonderzoek April 2012 Projectnummer 488 Het onderzoek De gemeente Goirle is eind april 2010
Nadere informatieVerschillen en overeenkomsten tussen SOx en SAS 70
Compact 2007/3 Verschillen en overeenkomsten tussen SOx en SAS 70 Drs. J.H.L. Groosman RE Sinds de bekende boekhoudschandalen is er veel aandacht voor de interne beheersing en goed ondernemingsbestuur,
Nadere informatieProjectorganisatie Marc Martojo Esther krijnen Rodger Buyvoets Danilo Meulens
Concrete projectbeschrijving De afstudeeropdracht is om een informatief, innovatief en interactief boek te ontwikkelen dat als presentatie materiaal gebruikt kan worden om weer te geven hoe bijzonder en
Nadere informatieAan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten- Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag
> Retouradres Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten- Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag Directoraat Generaal Bestuur en Koninkrijksrelaties Burgerschap en Informatiebeleid www.rijksoverheid.nl
Nadere informatieInformatie is overal: Heeft u er grip op?
Informatie is overal: Heeft u er grip op? Zowel implementatie als certificering Omdat onze auditors geregistreerd zijn bij de Nederlandse Orde van Register EDP-auditors (NOREA), kan Koenen en Co zowel
Nadere informatieFiscaal instituut Tilburg (FIT)
Fiscaal instituut Tilburg (FIT) Post-Master Tax Assurance/VPB Post-Master Tax Assurance (TA) is een relatief nieuw vakgebied waarin belastingen worden bezien vanuit meerdere perspectieven. Bij grotere
Nadere informatieRaad voor de Praktijkopleidingen Handreiking afstudeerscriptie en examen ter afronding van de praktijkopleiding RA maart 2015
Raad voor de Praktijkopleidingen Handreiking afstudeerscriptie en examen ter afronding van de praktijkopleiding RA maart 2015 1. Inleiding Om als registeraccountant te kunnen worden ingeschreven bij de
Nadere informatieNederlandse Beroepsorganisatie van Accountants t.a.v. Adviescollege voor Beroepsreglementeting Postbus 7984 1008 AD AMSTERDAM
E Ernst & Young Accountants LLP Telt +31 88 407 1000 Boompjes 258 Faxt +31 88407 8970 3011 XZ Rotterdam, Netherlands ey.corn Postbus 2295 3000 CG Rotterdam, Netherlands Nederlandse Beroepsorganisatie van
Nadere informatieIk wilde een opdracht ontwikkelen voor leerlingen die voldoet aan de uitgangspunten van competentiegericht leren.
1/5 Fase 1: Wat wilde ik bereiken? Handelen/ ervaring opdoen Ik wilde een opdracht ontwikkelen voor leerlingen die voldoet aan de uitgangspunten van competentiegericht leren. De opdracht wilde ik zo ontwikkelen,
Nadere informatieDenk je iets af te weten van SAS70 verklaringen en Third Party Mededelingen? Verslag van de NOREA-bijeenkomst regio Apeldoorn
IT-auditors bijeen Denk je iets af te weten van SAS70 verklaringen en Third Party Mededelingen? Verslag van de NOREA-bijeenkomst regio Apeldoorn Thea Gerritse De Regio Apeldoorn van de NOREA hield op 1
Nadere informatieCASE STUDY MDM LEERT KLANTEN ZELF VISSEN
Exact Online CASE STUDY MDM LEERT KLANTEN ZELF VISSEN www.exactonline.nl 2 EXACT ONLINE CASE STUDY ACCOUNTANCY MDM LEERT KLANTEN ZELF VISSEN MDM accountants & belastingadviseurs uit Den Haag is hard op
Nadere informatieDoe de poll via the Live App
INGRID LIGTHART Je software in de private cloud Doe de poll via the Live App Iedereen heeft het over cloud Cloud is de toekomst Doe mee aan de private cloud poll! Geef nu uw mening via de Exact live app
Nadere informatieAdvies. Advies over en ondersteuning bij het (initieel) inrichten/optimaliseren van de structuur van de(it Service Management)organisatie
DIENST Advies over en ondersteuning bij het (initieel) inrichten/optimaliseren van de structuur van de(it Service Management)organisatie Advies over en ondersteuning bij het initieel inrichten/optimaliseren
Nadere informatieMeer Business mogelijk maken met Identity Management
Meer Business mogelijk maken met Identity Management De weg naar een succesvolle Identity & Access Management (IAM) implementatie David Kalff OGh 14 september 2010 't Oude Tolhuys, Utrecht Agenda Herkent
Nadere informatieGemeente Veenendaal. ICT-beveiligingsassessment. Suwinet Inkijk Ten behoeve van gemeenten Rhenen en Renswoude. Audit Services
Gemeente Veenendaal ICT-beveiligingsassessment Suwinet Inkijk Ten behoeve van gemeenten Rhenen en Renswoude Datum rapport: 6 april 2018 Rapportnummer: AAS2018-254 Dit rapport heeft 13 pagina s Inhoudsopgave
Nadere informatieVoorwoord. 15 miljoen mensen Op dat hele kleine stukje aarde Die moeten niet t keurslijf in Die laat je in hun waarde
Voorwoord 15 miljoen mensen Op dat hele kleine stukje aarde Die moeten niet t keurslijf in Die laat je in hun waarde Fluitsma & Van Tijn, 2007 Het zijn er inmiddels 16 miljoen en het zullen er ook nog
Nadere informatieVan mij. Een gezicht is geen muur. Jan Bransen, Universiteit Utrecht
[Gepubliceerd in Erik Heijerman & Paul Wouters (red.) Praktische Filosofie. Utrecht: TELEAC/NOT, 1997, pp. 117-119.] Van mij Een gezicht is geen muur Jan Bransen, Universiteit Utrecht Wij hechten veel
Nadere informatieVOORBEELD / CASUS. Een socratisch gesprek volledig uitgeschreven
Maakt geld gelukkig? VOORBEELD / CASUS Een socratisch gesprek volledig uitgeschreven Hieronder tref je een beschrijving van een socratisch gesprek van ca. 2 ½ uur. Voor de volledigheid hieronder eerst
Nadere informatieExamenwijzer - deel 2
Examenwijzer - deel 2 1. Inleiding In deze examenwijzer (deel 2) worden drie onderwerpen behandeld: 1. de inhoud van het praktijkexamen 2. de normering van het praktijkexamen 3. de opzet van het praktijkexamen
Nadere informatie[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster
[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster! Hoofdzaken Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Hoofdzaken Ster SOCIALE VAARDIGHEDEN VERSLAVING DOELEN EN MOTIVATIE 10 9 8 10 9 8 7 6 4 3 2 1 7 6 4 3 2 1 10 9
Nadere informatieTECHNOLOGIE IN DE ZORG
TECHNOLOGIE IN DE ZORG MET DE MAATWERKMODULES VAN ZORGTECHNIEK LIMBURG ZIJN UW OPLEIDINGEN IN ÉÉN KLAP UP-TO-DATE KENNISMAKING ZORGTECHNOLOGIE ZORG OP AFSTAND ONDERSTEUNENDE TECHNOLOGIEËN EN HULPMIDDELEN
Nadere informatie(VIDEO) Review ZEEF Wat is ZEEF en wat kan je hiermee?
Inhoud Inleiding Voor Wie is ZEEF? Wat kan ik op ZEEF vinden? Hoe werkt ZEEF voor een bezoeker? Hoe werkt ZEEF voor een expert? Voordelen ZEEF Nadelen ZEEF Conclusie ZEEF Eigen ervaringen met ZEEF Bronnen
Nadere informatieDATA-ANALYSES IN PRAKTIJK
DATA-ANALYSES IN PRAKTIJK 11 mrt 15 Anco Bruins Mazars Management Consultants 1 EVEN VOORSTELLEN Drs. Anco Bruins RA EMITA Manager IT Audit Mazars Management Consultants 14 jaar ervaring in de MKBaccountantscontrole
Nadere informatieC. 3 Wat wil ik Wat is je ambitie/drive; jouw motivatie en interesse
C. 3 Wat wil ik Wat is je ambitie/drive; jouw motivatie en interesse en ook: wil ik werken, of door naar een (passende) hbo-opleiding? Optie 1: Een vraag die ieder mens zich vroeg of laat stelt: wat wil
Nadere informatieZijn ERP Systemen log?
Zijn ERP Systemen log? Intelligent op weg Waar gaat het om? ERP is een verzamelnaam voor toepassingen welke door organisaties worden gebruikt ter ondersteuning van de primaire bedrijfsprocessen. Een aantal
Nadere informatieKnabbel en Babbeltijd.
Knabbel en Babbeltijd. (zorg ervoor dat je deze papieren goed leest, uitprint en meeneemt naar de VBW) Het thema van deze VBW-week is Zeesterren. Het thema is de titel van de week (dus geen kreet of korte
Nadere informatieOordelen van en door RE s
Oordelen van en door RE s Mr. Drs. Jan Roodnat RE RA Drs. Ing. P.D. Verstege RE RA Werkgroep Oordelen NOREA 14 november 2006 Overzicht presentatie Opdracht Werkgroep Oordelen NOREA Auditproces Nationale
Nadere informatie2: vergaderen VASTE VOORZITTER EN NOTULIST
2: vergaderen Als je lid bent van een studentenraad, vergader je vaak. Je hebt vergaderen met de studentenraad, maar ook vergaderingen met het College van Bestuur en de Ondernemingsraad (OR). Gemiddeld
Nadere informatieHoe maak je interessante tweets?
Hoe maak je interessante tweets? Januari 2012 Inleiding Leuk dat je echt aan de slag gaat met het maken van goede tweets! In dit document vind je algemene tips voor het opstellen van goede tweets. Bovendien
Nadere informatieWerken in een andere sector of branche: iets voor u?
Werken in een andere sector of branche: iets voor u? Uw hele loopbaan blijven werken in dezelfde sector of branche? Voor veel werknemers is het bijna vanzelfsprekend om te blijven werken in de sector of
Nadere informatieMaandblad van het Religieus Genootschap der Vrienden (Quakers) www.quakers.nu 85e jaargang nr. 7 Juli/Augustus 2014
Maandblad van het Religieus Genootschap der Vrienden (Quakers) www.quakers.nu 85e jaargang nr. 7 Juli/Augustus 2014 Groepsfoto van de Nederlandse Jaarvergadering op zondag 18 mei 14 Kees Nieuwerth vertelt
Nadere informatie10 tips voor begrijpelijke AWBZ-formulieren
0 tips voor begrijpelijke AWBZ-formulieren Dit is een uitgave van: Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Directie Postbus 0011 00 ea Den Haag www.rijksoverheid.nl Maand 0 B-0000 0 tips
Nadere informatieWaarde-volle zorg is ook nog JONG!
Waarde-volle zorg is ook nog JONG! LOC maakte een nieuwe visie op de zorg. Die heet Waarde-volle zorg. Allerlei mensen herkennen zich daar in. Dat komt doordat die gaat over dingen die voor ons allemaal
Nadere informatie13 Acquisitietips. AngelCoaching. Coaching en training voor de creatieve sector www.angelcoaching.nl
13 Acquisitietips AngelCoaching Coaching en training voor de creatieve sector Tip 1 Wat voor product/dienst ga je aanbieden? Maak een keuze, niemand kan alles! Tip 1 Veel ondernemers zijn gezegend met
Nadere informatieWAARDE VAN ADVIES - 2013 DE WAARDE VAN ADVIES VAN INTERMEDIAIRS. Avéro Achmea P13628
WAARDE VAN ADVIES - 2013 DE WAARDE VAN ADVIES VAN INTERMEDIAIRS P13628 INHOUDSOPGAVE KARAKTERISTIEKEN CONCLUSIE WAARDE VAN ADVIES KARAKTERISTIEKEN ONDERZOEKSOPZET CONCLUSIE CONCLUSIES DE WAARDE VAN ADVIES
Nadere informatiewww.econocom.com Optimaliseer het gebruik van uw IT en Telecom infrastructuur
www.econocom.com Optimaliseer het gebruik van uw IT en Telecom infrastructuur Efficiëntie Meegaan met de tijd Mobiliteit De markt verandert evenals onze manier van werken. Het leven wordt mobieler en we
Nadere informatieGelukkig scheiden is een keuze!
Echtscheidingsexpert notaris Palko Benedek over kansen voor iedereen die in een echtscheiding zit: Gelukkig scheiden is een keuze! Wanneer je in een scheiding terecht komt, is communiceren vaak heel erg
Nadere informatieCompetenties met indicatoren bachelor Civiele Techniek.
Competenties met indicatoren bachelor Civiele Techniek. In de BEROEPSCOMPETENTIES CIVIELE TECHNIEK 1 2, zijn de specifieke beroepscompetenties geformuleerd overeenkomstig de indeling van het beroepenveld.
Nadere informatieScholten Awater B.V. Pastoor van Laakstraat 92, 6663 CC Lent. Postbus 483, 6500 AL Nijmegen T: +31 (0)24 357 98 88 F: +31 (0)24 357 98 78
30196-08/05 Scholten Awater / Reclamebureau DplusM BV Scholten Awater B.V. Pastoor van Laakstraat 92, 6663 CC Lent Postbus 483, 6500 AL Nijmegen T: +31 (0)24 357 98 88 F: +31 (0)24 357 98 78 E: info@sa.nl
Nadere informatieTest: carrière-ankers
Test: carrière-ankers Wat is de reden dat je werkt? Wat motiveert je in je werk? Welke elementen moeten je werk bevatten om het je echt naar de zin te maken zodat je met plezier en productief kunt functioneren?
Nadere informatieProfessor dr. E van Leeuwen Dr. W Dekkers Dr. M Dees
Professor dr. A van der Heide Dr. L van Zuylen Drs. E Geijteman Professor dr. E van Leeuwen Dr. W Dekkers Dr. M Dees Professor dr. Zuurmond Dr. R Perez Drs. B Huisman Medicatiemanagement in de laatste
Nadere informatieHandleiding Sollicitatiebrief
Handleiding Sollicitatiebrief 1. De gerichte sollicitatiebrief Met een gerichte sollicitatiebrief reageer je op een advertentie waarin een werkgever een vacature vermeldt. Voorafgaand aan het schrijven
Nadere informatieIk ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 5-6. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door
De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag Hoi! Blijf even aan de lijn. Ik zit namelijk op de andere. Wacht even. Hoi, ik kom zo even terug, want ik moet even iets zeggen over
Nadere informatieKwaliteitszorg. Test jezelf.
Kwaliteitszorg. Test jezelf. Pagina 1 Weet jij hoe je je deskundigheid of die van je collega s kunt bevorderen of professionaliseren? Kun je goed samenwerken? Kun je kwaliteitszorg leveren? Doe de testjes
Nadere informatieONDERWIJSONTWIKKELING - ACTIVERENDE DIDACTIEK
ONDERWIJSONTWIKKELING - ACTIVERENDE DIDACTIEK Iedereen heeft er de mond van vol: Het beste uit de leerling halen Recht doen aan verschillen van leerlingen Naast kennis en vaardigheden, aandacht voor het
Nadere informatieTijdschrift Privacy 01 Maart 2015
Tijdschrift Privacy 01 Maart 2015 Beer Franken, FG in het Academisch Medisch Centrum Er is een gaande op privacygebied Tekst: René Schellingerhout Fotografie: Geert van Tol De eerste regel van het privacystatuut
Nadere informatieFAQ - LIJST. 2. Vraag: Worden de auditors op de hoogte gehouden van ontzettingen uit het ambt en van waarnemingen? Antwoord: Nee.
FAQ - LIJST 1. Er zijn diverse kantoren met meerdere vestigingen. Het kan voorkomen dat een kantoor vestigingen heeft waar uitsluitend (aantoonbaar) incassowerkzaamheden worden uitgevoerd. Moeten deze
Nadere informatieM&O - een nieuw vak. Management & Organisatie. Management. Organisatie. Een nieuw vak in de bovenbouw van havo/vwo
Management & Organisatie Een nieuw vak in de bovenbouw van havo/vwo M&O - een nieuw vak Management en Organisatie (M&O) komt als vak niet voor in de basisvorming. In de Tweede Fase kan je M&O kiezen in
Nadere informatieHandleiding BPV-beoordeling voor de deelnemer. Dossiers VMBO
Handleiding BPV-beoordeling voor de deelnemer Dossiers VMBO Inhoudsopgave Inleiding... 3 Informatie BPV-beoordeling... 4 Kerntaak, werkprocessen, competenties, beoordelingscriteria en Arbo-regels... 4
Nadere informatieHoe haal ik het maximum uit mijn relatie met de bank?
Hoe haal ik het maximum uit mijn relatie met de bank? 1 Veel ondernemingen zijn in meer of mindere mate afhankelijk van banken voor de uitoefening van hun bedrijf. Deze afhankelijkheid kan tot uitdrukking
Nadere informatieMaak van compliance een pro it center BSN. Compliance levert geld op, tevreden klanten en ef iciënte processen. excitingly different.
Maak van compliance een pro it center BSN Het is te vaak en te vroeg geroepen. Maar toch, de wereld verandert fundamenteel. Uitwassen in de samenleving hebben ertoe geleid dat de wetgever zich steeds meer
Nadere informatieStrategie NOREA December 2016
December 2016 1 Samenvatting De Nederlandse Orde van Register EDP Auditors (NOREA) is in 1992 opgericht om te voorzien in een beroepskwalificatie voor Nederlandse IT-auditors, gebaseerd op een postacademisch
Nadere informatieDoelstellingen van PAD
Beste ouders, We kozen er samen voor om voor onze school een aantal afspraken te maken rond weerbaarheid. Aan de hand van 5 pictogrammen willen we de sociaal-emotionele ontwikkeling van onze leerlingen
Nadere informatieVan meedenken met naar beslissen voor
Van meedenken met naar beslissen voor Morele problemen bij zorgbeslissingen van familieleden en mantelzorgers voor verminderd beslissingsvaardige ouderen in de thuissituatie Een onderzoek i.h.k.v. het
Nadere informatieStudieloopbaan en Loopbaanorientatie. Nieke Campagne Studenten Loopbaan Service Universiteit Leiden
Studieloopbaan en Loopbaanorientatie Nieke Campagne Studenten Loopbaan Service Universiteit Leiden Programma - Wat kan er in de opleiding - Hoe kies je? - Loopbaan oriëntatie en Studieloopbaankeuzes, binnen
Nadere informatie18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid
18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid Goed, gezond en gemotiveerd aan het werk tot je pensioen? Dat bereik je door kansen te pakken op het werk. Leer aan de hand van onderstaande punten hoe je
Nadere informatieReputatiemanagement begint en eindigt met het gedrag dat het topmanagement laat zien
Stelling 1 Groep 1 Reputatiemanagement begint en eindigt met het gedrag dat het topmanagement laat zien Is deze stelling waar? Welk deel is wellicht minder waar? Ja, in beginsel wel. Goed gedrag doet goed
Nadere informatieInleiding 1 4 3. Begrippen en definities 5 3. Doelstellingen van een privacy-audit 6 7 4. Opdrachtaanvaarding 8 9 4
Inhoudsopgave Paragraaf Pagina 2 Inleiding 1 4 3 Begrippen en definities 5 3 Doelstellingen van een privacy-audit 6 7 4 Opdrachtaanvaarding 8 9 4 Deskundigheidseisen en het gebruik maken van deskundigen
Nadere informatieDie nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang.
Vanavond ga ik mijn man vertellen dat ik bij hem wegga. Na het eten vertel ik het hem. Ik heb veel tijd besteed aan het maken van deze laatste maaltijd. Met vlaflip toe. Ik hoop dat de klap niet te hard
Nadere informatieLogboek persoonlijk ontwikkelingsplan persoonlijk actieplan. Naam student: Maes Pieter
BACHELOR NA BACHELOR ADVANCED BUSINESS MANAGEMENT Logboek persoonlijk ontwikkelingsplan persoonlijk actieplan Naam student: Maes Pieter 2011-2012 POP EERSTE GEKOZEN ALGEMENE COMPETENTIE: OPBOUWEN VAN EEN
Nadere informatieVragenlijst: Wat vind jij van je
Deze vragenlijst is bedacht door leerlingen. Met deze vragenlijst kunnen leerlingen er zelf achter kunnen komen wat andere leerlingen van hun school vinden. De volgende onderwerpen komen langs: Sfeer op
Nadere informatieKiezen voor één accountantsopleiding en beroepstitel Reactie NBA Young Profs
Kiezen voor één accountantsopleiding en beroepstitel Reactie NBA Young Profs Algemeen De NBA Young Profs vinden een out of the box toekomstvisie op zowel de theoretische als de praktijkopleiding tot accountant
Nadere informatie10-8 7-6 5. De student is in staat om op navolgbare wijze van vijf onderwijskundige (her)ontwerpmodellen de essentie te benoemen;
Henk MassinkRubrics Ontwerpen 2012-2013 Master Leren en Innoveren Hogeschool Rotterdam Beoordeeld door Hanneke Koopmans en Freddy Veltman-van Vugt. Cijfer: 5.8 Uit je uitwerking blijkt dat je je zeker
Nadere informatieNulmeting 2.0 Tim Tegelaar Projectleider techniek 14-01-2013. Simpel 1 2 3 nu Lastig 2 3 4 eind van de opleiding Complex 3 4 5
Nulmeting competenties: Voor mijn opleiding AD Projectleider techniek heb ik aan het begin van het schooljaar een nulmeting gedaan voor de negen competenties waar aan je moet voldoen als projectleider
Nadere informatie1. Hoe stap ik het (her)indicatiegesprek in bij een cliënt met een gerichte PGB-vraag?
IK KRIJG DE VRAAG OM EEN PGB TE INDICEREN, WAT DOE IK? 1. Hoe stap ik het (her)indicatiegesprek in bij een cliënt met een gerichte PGB-vraag? Als verpleegkundige kom je nooit bij een cliënt om een PGB
Nadere informatieDoorbreek je belemmerende overtuigingen!
Doorbreek je belemmerende overtuigingen! Herken je het dat je soms dingen toch op dezelfde manier blijft doen, terwijl je het eigenlijk anders wilde? Dat het je niet lukt om de verandering te maken? Als
Nadere informatieHET GESPREK: DE CIO BIJ AKZO NOBEL PROBEERT VIA IT SYNERGETISCHE EFFECTEN TE REALISEREN
Sonja ten Boom en Arno Oosterhaven Om in algemene zin iets te kunnen zeggen over de CIO, interviewde Management & Informatie twee managers bij grote bedrijven, die op het gebied van de CIO een zekere historie
Nadere informatieTransformatie leer je niet in een cursus
NIEUW VAKMANSCHAP Transformatie leer je niet in een cursus Door: Rieke Veurink Fotografie: Kees Winkelman Aansluiten bij de vraag uit de samenleving, regie voeren, werken in steeds veranderende omstandigheden:
Nadere informatieHandleiding uitvoering ICT-beveiligingsassessment
Handleiding uitvoering ICT-beveiligingsassessment Versie 2.1 Datum : 1 januari 2013 Status : Definitief Colofon Projectnaam : DigiD Versienummer : 2.0 Contactpersoon : Servicecentrum Logius Postbus 96810
Nadere informatieVeranderingen privacy wet- en regelgeving
Veranderingen privacy wet- en regelgeving Inhoudsopgave Privacy veranderingen, bent u er klaar voor? Voorbereiding op de Algemene Verordening Hoe kunnen wij u helpen? Q-Concepts team bij privacy onderzoeken
Nadere informatieIk ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 7-8. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door
De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag Hoi! Blijf even aan de lijn. Ik zit namelijk op de andere. Wacht even. Hoi, ik kom zo even terug want ik moet even iets zeggen over
Nadere informatieWhitepaper. Inzetten op integrale veiligheid
Whitepaper Inzetten op integrale veiligheid Inzetten op integrale veiligheid Verliezen lijden? Door fraude, diefstal of schade? Of letsel? Daar zit u niet op te wachten. Sterker nog, u heeft zich ertegen
Nadere informatieB2 Reglement Beroepsbeoefening IT-auditors
B2 Reglement Beroepsbeoefening IT-auditors INHOUDSOPGAVE Artikel Inleiding 1 t/m 4 Vereisten 5 Onderwerpen 6 t/m 7 Richtlijnen 8 t/m 12 Handreikingen 13 t/m 17 Studies 18 TOEPASSINGSGERICHTE EN OVERIGE
Nadere informatie