Uitbating van het nucleair park in België Hoorzitting / Parlementaire Sub-Commissie Nucleaire Veiligheid 21 september 2015 Wim DE CLERCQ Chief Nuclear Officer
2 nucleaire sites, 7 reactoren 5 919 MW 4 PWR In dienst - Doel 1 & 2 1975 - Doel 3 1982 - Doel 4 1985 Capaciteit 2 911 MW 3 PWR In dienst - Tihange 1 1975 - Tihange 2 1983 - Tihange 3 1985 Capaciteit 3 008 MW 2 Doel 2 Tihange
3 Doel 1 & 2
Verlenging exploitatietermijn Doel 1 & 2 met 10 jaar Doel 1 & 2 Vorige stappen 18 december 2014: regeringsbeslissing voor levensduurverlenging Doel 1 & 2 met 10 jaar 17 april 2015: Electrabel dient technisch dossier in bij FANC 18 juni 2015: wetswijziging 29 juli 2015: principeakkoord met regering over economische voorwaarden 11 september 2015: positief advies Wetenschappelijke Raad mits uitvoering actieplan Volgende stappen Oktober 2015: inspectie van reactorkuipen Doel 1 & 2 Herfst 2015: wet + conventie tussen eigenaar en regering Akkoord Federaal Agentschap Nucleaire Controle 4
Toestand Doel 1 Doel 1 Doel 1 werd op 15 februari 2015 van het net gekoppeld zoals wettelijk voorzien. Tijdens de winter 2015-16 kan Doel 1 beschikbaar zijn om de bevoorradingszekerheid van België te helpen verzekeren Voorzien in de wet van 18 juni 2015 Optie op brandstof loopt verder FANC moet akkoord geven in kader van nucleaire veiligheid 5
Planning Doel 2 Doel 2 Momenteel op maximumvermogen Doel 2 bereikt 40 jaar op 1 december 2015 middernacht Stilstand vanaf 17 oktober tot 15 december 2015 Doel 2 kan beschikbaar zijn voor de winter 2015-2016: Voorzien in de wet van 18 juni 2015 De huidige brandstofcyclus kan gebruikt worden tot eind maart 2016 FANC moet akkoord geven in kader van nucleaire veiligheid 6
7 Tihange 1
Toestand Tihange 1 Stop LTO: 20 juni tot 15 september 2015 Uitvoering werken 1 e veiligheidstrein Tihange 1 Beëindiging werken beschermingsmuur tegen overstromingen (BEST) Tihange 1 bereikt 40 jaar op 1 oktober 2015 STOP LTO: 23 april tot 5 juli 2016 Uitvoering werken 2 e veiligheidstrein December 2016: Follow-up SALTO (Safety Aspects of Long Term Operation) 8
9 Doel 3 / Tihange 2
Update Doel 3/Tihange 2 Doel 3/Tihange 2 FANC akkoord met gevolgde methodologie voor opmaak van de Safety Case Electrabel heeft 1 e versie van veiligheidsdossiers overgemaakt aan FANC Alle resultaten van de materiaaltesten werden geconsolideerd Alle aanbevelingen zoals geformuleerd door FANC en IRB in december 2014 werden geïntegreerd De studie moet de structurele integriteit van de reactorkuip aantonen In de analyse van het dossier wordt FANC bijgestaan door International Review Board voor materiaalkarakteristieken AIB-Vinçotte voor kwalificatie MIS-B > Alle belangrijke punten afgesloten Oak Ridge National Laboratory voor een review van de structurele integriteit FANC beslist over heropstart 10
11 Doel 4
Toestand Doel 4 Doel 4 De eenheid Doel 4 is terug aan het net gekoppeld sinds 19 december 2014 Revisie : Momenteel in tienjaarlijkse herziening: 28 augustus 13 oktober 2015 Volgende : 1 april - 20 mei 2017 12
13 Tihange 3
Toestand Tihange 3 Tihange 3 Momenteel op maximumvermogen Revisies : Tienjaarlijkse herziening: 24 maart 11 mei 2015 Inspecties en onderhoudsprogramma uitgevoerd zoals voorzien Volgende: 10 september 11 oktober 2016 14
Zomer 2015 1. 03/08 : Pro Justitia & actieplan 2. 13/08 : Veiligheidsstop Tihange 3 3. 18/09 : Veiligheidsstop Tihange 1 15
13 juli: FANC stuurt een verwittigingsbrief naar aanleiding van verschillende inbreuken tegen de Technische Specificaties Pro Justitia De Technische Specificaties beschrijven de uitbatingsmodaliteiten en-limieten van de centrale in normale operationele modus. Het zijn de regels die de exploitant moet volgen om de centrale in alle veiligheid uit te baten. Deze specificaties zijn hernomen in de exploitatievergunning. Het FANC en zijn technisch filiaal BelV, verantwoordelijk voor controle tijdens exploitatie, zien toe op het correct toepassen van deze specificaties. De Technische Specificaties leggen het kader vast van de derogaties (vb : de termijn) waarbinnen de exploitant werken/tests/onderhoud mag uitvoeren alsook de correctieve maatregelen die hij moet nemen in geval van afwijking. De procedure en de termijnen voor de notificatie van een afwijking aan de veiligheidsautoriteiten zijn er ook in beschreven. De laatste maanden hebben de equipes van Electrabel verschillende inbreuken vastgesteld tegen de Technische Specificaties, die voornamelijk te maken hebben met het overschrijden van de interventietermijn zoals voorzien in de derogatieprocedure. Deze evenementen werden intern geanalyseerd en een actieplan per evenement werd opgemaakt. 16
13 juli: FANC stuurt een verwittigingsbrief naar aanleiding van verschillende inbreuken tegen de Technische Specificaties Pro Justitia April 2015 Revisie T3 Na reiniging van een tank die dient om slib te laten bezinken, liet men water aflopen zonder voorafgaand nazicht of de activiteitsmeetketen beschikbaar was. Niet respecteren van voorwaarden en termijnen tijdens interventies op elektrische borden onder derogatie (zonder notificatie conform met de Technische Specificaties). Overschrijden van de toegekende termijn onder derogatie bij werken aan het brandbestrijdingscircuit. 9 juli 2015 T2 De verplichte toezichtsmaatregelen bij een periodieke test werden niet correct vertaald in de operationele uitvoeringsprocedure > de test werd uitgevoerd op een niet-conforme manier tijdens langere periode. 17
De eerste reacties van de exploitant na de verwittigingsbrief van 13 juli Pro Justitia Gesprek tussen directeur site + directeur Operations en de betrokken personen over hun verantwoordelijkheid bij de verschillende gebeurtenissen Informatie- en discussiesessies met de kaderleden over de inhoud van de brief van het FANC Diepgaande oorzaakanalyse van de evenementen van de voorbije 2 jaar Beslissing om een actieplan op te zetten tegen begin september 2015 met als doelstelling de kennis en correcte toepassing van de Technische Specificaties te versterken 18
Niettemin maakt FANC een Pro Justitia op, volgend op nieuwe inbreuken na 13 juli : Pro Justitia 14 juli 2015 Bewust open blokkeren van een isolatie-afsluiter van het reactorgebouw zonder de maatregelen te nemen zoals beschreven in de Technische Specificaties. 27 juli 2015 Een activiteitsmeetketen van een koelcircuit wordt onbeschikbaar gesteld door consignatie van een elektrisch bord zonder voorafgaande derogatie. 29 juli Opmerken van het niet respecteren van de Technische Specificaties volgend op een inadequate aanpassing van exploitatiedocumenten, gelinkt aan een niet-uitgevoerde aanpassing van installaties. 29-30 juli 2015 Overschrijding van de hersteltijd van een isolatieklep van het reactorgebouw op het brandbeveiligingscircuit. 19
Pro Justitia Pro Justitia Pro Justitia overgemaakt aan het parket van Huy op 3 augustus 2015 Besluit van het FANC overgemaakt aan de exploitant om de licentie van 4 medewerkers in te trekken + opstellen oorzaakanalyse en bijkomend actieplan Positie t.o.v. Pro Justitia Afwijkingen van de technische specificaties kunnen niet getolereerd worden Nucleaire sector is terecht de strengst gecontroleerde ter wereld en regels worden nog strenger FANC heeft correct gereageerd Nucleaire veiligheid is altijd prioritair in de exploitatie van onze centrales Onmiddellijke reactie met globaal actieplan voor alle nucleaire medewerkers (Tihange, Doel en Corporate) teneinde de nucleaire veiligheidscultuur te versterken o o o Aanpassen van de interne procedures rond het toepassen van de Technische Specificaties Implicatie van de CEO: onderhoud met elk lid van de directieploeg Mondelinge en persoonlijke sensibilisering door site-directeur van een duizendtal medewerkers in enkele dagen Actieplan opgesteld, en goedgekeurd door het FANC, om de 4 betrokken medewerkers opnieuw bevoegd te verklaren 20
Actieplan: Rigueur en Verantwoordelijkheid Opstellen van een actieplan in 3 luiken om te beantwoorden aan de eisen van het FANC, zowel op korte als lange termijn Onmiddellijk instellen van maatregelen voor verhoogde waakzaamheid Actieplan op korte termijn Globaal actieplan m.b.t. nucleaire veiligheidscultuur gebaseerd op analyse van grondoorzaken van de gebeurtenissen 21
Eerste luik van het plan: maatregelen voor verhoogde waakzaamheid Aanpassing van de interne procedures van toepassing voor de Technsiche Specificaties en derogaties Onmiddellijk instellen van maatregelen voor verhoogde waakzaamheid 22 1. Versterkte opvolging van de derogaties en situaties van onbeschikbaarheid. Bedrijfsploegen overlopen systematisch, samen met ingenieur Operations, alle derogaties en geplande onbeschikbaarheden die lopende zijn op een entiteit Versterkte communicatie tussen de departementen bij werken die gebeuren onder een derogatie-aanvraag 2. Versterking van de kennis en de interpretatie van de Technische Specificaties. Organiseren van periodieke oefeningen om de kennis van de Technische Specificaties te versterken De prejobbriefings aanpassen zodat de derogatie meer in detail besproken wordt. Onafhankelijke verificatie van het correct toepassen van de Technische Specificaties versterken (vooral bij kritische fases / opstart na revisie)
Tweede luik van het plan: actieplan op korte termijn Actieplan op korte termijn Versterking van de reactie van de hiërarchie in geval van afwijking. Communicatie en sensibilisering m.b.t. nucleaire veiligheidscultuur Versterking van de initiële kennis en beheersing van de Technische Specificaties. Herziening van het recyclageprogramma in verband met de Technische Specificaties. Verhoogd en dagelijks toezicht van het beheer van de derogaties en de geplande onbeschikbaarheden. Versterking van de kwaliteitscontrole van de beslissingen genomen door de bedrijfsploegen. Coaching op het terrein van de operatoren die geconfronteerd worden met periodieke testen en onderhoudswerken op geklasseerde uitrustingen. Aanduiding van een Change Manager voor het opstellen van acties om de discipline en nauwgezetheid bij operatoren en techniekers te versterken. Hij rapporteert rechtstreeks aan de directeur van de site. 23
Derde luik van het plan: globaal actieplan ter versterking van de nucleaire veiligheidscultuur Globaal actieplan m.b.t.nucleaire veiligheidscultuur gebaseerd op analyse van grondoorzaken van de evenementen Diepgaande analyse van de gebeurtenissen van de laatste jaren voor het bepalen van acties op lange termijn Opleiding nucleaire veiligheidscultuur voor ervaren personeel en nieuwelingen Opleiding rond kennis van Technische Specificaties Ondersteuning door internationale experten voor de grondoorzaakanalyse en nazicht van de geschiktheid van het actieplan Versterking van de functie raadgever in het domein nucleaire veiligheid binnen de equipes op de site 24
Een verwittiging die heel serieus genomen wordt Electrabel heeft de verwittiging van het FANC met de nodige ernst opgenomen en gepast gereageerd. Nucleaire veiligheid maakt deel uit van de identiteit van Electrabel. Continue verbetering is een hoeksteen van versterking van nucleaire veiligheid. In een sector waar de normen en vereisten steeds strikter worden, moeten de equipes continu gesensibiliseerd en opgeleid worden. Elk jaar meer dan 150.000 uur opleiding voor nucleaire medewerkers Nauwgezetheid en verantwoordelijkheid worden geëist van elke medewerker. Alle verbeteringen zijn van toepassing zowel op de site van Tihange als van Doel. 25
Zomer 2015 1. 03/08 : Pro Justitia & actieplan 2. 13/08 : Veiligheidsstop Tihange 3 3. 18/09 : Veiligheidsstop Tihange 1 26
13 augustus: centrale Tihange 3 wordt om 00h48 in alle veiligheid automatisch stilgelegd Bij technisch defect, automatische stop van de eenheid (reactor in veilige toestand brengen) Gangbare procedure om de nucleaire veiligheid te verzekeren 27
13 augustus: centrale Tihange 3 wordt om 00h48 automatisch stilgelegd Om 00h49 wordt de markt geïnformeerd volgens transparantieregels Dankzij gediversifieerd productiepark kan Electrabel het verlies van 1038 MW onmiddellijk opvangen Exploitatieploegen overwaken de veilige toestand van de eenheid Voor heropstart moet er volledige duidelijkheid zijn over de precieze oorzaak Equipes exploitatie en onderhoud op de site starten onmiddellijk onderzoek naar de technische oorzaak en het verloop van het exploitatie-incident Beslissing exploitant op 14 augustus: de reeds geplande onderhoudswerken van oktober worden vervroegd Tihange 3 is terug op het net op 27 augustus 28
Zomer 2015 1. 03/08 : Pro Justitia & actieplan 2. 13/08 : Veiligheidsstop Tihange 3 3. 18/09 : Veiligheidsstop Tihange 1 29
18 september : automatische uitschakeling Tihange 1 23h30 : defect aan voedingswaterpomp in het niet-nucleaire deel van de centrale die water van de condensor naar de stoomgenerator pompt Automatische stilstand conform de veiligheidsprocedures Onmiddellijke transparante communicatie naar de markt Herstelling van de pomp uitgevoerd Preventieve interventie tengevolge een technische anomalie op brandbeveiligingssysteem van de primaire pompen die de voorbije dagen is vastgesteld : herstelling in condities volledige koude stilstand van de eenheid Geschatte heropstartdatum : 30 september 2015 30
31