Landelijk Bureau Inning Onderhoudsbijdragen LBIO Ouderbijdragen jeugdzorg LBOI_broch.OJ.indd 1 12-01-2009 16:38:59
Het Landelijk Bureau Inning Onderhoudsbijdragen is een incassobureau dat in opdracht van de minister voor Jeugd en Gezin inningstaken uitvoert op het gebied van wettelijke onderhoudsbijdragen. De kerntaak van het bureau ligt in het innen van alimentatiebijdragen en in het vaststellen en innen van ouderbijdragen jeugdzorg. Deze brochure gaat over ouderbijdragen jeugdzorg. U leest hierin wanneer u een ouderbijdrage moet betalen en hoe hoog die bijdrage is. 2 LBOI_broch.OJ.indd 2 12-01-2009 16:39:02
Ouderbijdragen Soms is het nodig dat een kind tijdelijk buiten het eigen gezin wordt verzorgd en opgevoed, of alleen gedurende een dagdeel buitenshuis verblijft (dagbehandeling). Dat kan gebeuren op verzoek van de ouders, van anderen, of van het kind zelf. Soms vindt de kinderrechter het op advies of verzoek van de kinderbescherming nodig een kind te plaatsen (ondertoezichtstelling). In die gevallen is sprake van justitiële jeugdzorg. (Stief )ouders zijn verplicht te voorzien in het onderhoud van hun (stief )kinderen. Deze onderhoudsplicht blijft bestaan, ook als een kind buiten het gezin verblijft, of dit nu met of zonder toestemming van de ouders gebeurt. Wordt een kind buiten het gezin verzorgd, dan moeten de ouders een bijdrage betalen in de kosten van de jeugdzorg. Deze bijdrage wordt hier aangeduid als ouderbijdrage. Het vaststellen en innen van de ouderbijdragen gebeurt door het LBIO. Het LBIO behandelt alleen de financiële kant van de plaatsing en heeft geen invloed op de beslissing of een kind door anderen moet worden verzorgd. 3 LBOI_broch.OJ.indd 3 12-01-2009 16:39:02
Ouderbijdragenregeling 1 Wie moet een ouderbijdrage betalen? Als een kind buiten het gezin wordt verzorgd, blijft de onderhoudsplicht voor beide (stief )ouders bestaan. Als ouders niet meer samenwonen, wordt over het algemeen de ouder die op het moment van plaatsing voor het kind zorgde op de bijdrage aangesproken. In ieder geval schrijft het LBIO de ouder aan die de kinderbijslag ontvangt. Maar ook als de ouders geen kinderbijslag ontvangen, is een ouderbijdrage verschuldigd. Een pleegouder is niet ouderbijdrageplichtig. 2 Wanneer hoeft u geen ouderbijdrage te betalen? Bij crisisplaatsing is maximaal zes weken geen bijdrage verschuldigd. Men spreekt van crisisplaatsing als de hulpverlener van de vrijwillige jeugdzorg meent dat er sprake is van een acute noodsituatie, waarbij het kind onmiddellijk moet worden geplaatst. Tijdens deze crisisplaatsing probeert de hulpverlener medewerking van de ouders te verkrijgen. In het geval van justitiële jeugdzorg geldt deze termijn van zes weken vrijstelling niet. Als u bezwaar hebt ingediend tegen de vrijwillige jeugdzorg aan uw minderjarig kind (zie paragraaf 6). Bezwaar tegen een plaatsing in het kader van een ondertoezichtstelling (justitiële plaatsing) is niet mogelijk. Als de plaatsing van uw kind door de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) wordt gesubsidieerd. Als uw kind naar aanleiding van het plegen van een strafbaar feit door de rechter strafrechtelijk is geplaatst. Als u alimentatie voor uw geplaatste kind moet betalen. 4 LBOI_broch.OJ.indd 4 12-01-2009 16:39:03
Als u door de rechter bent ontheven van het ouderlijk gezag. (Deze ontheffing moet niet worden verward met een wijziging in het gezag). Als uw kind een eigen inkomen heeft van tenminste 226,89 netto per maand of een uitkering ontvangt op grond van de Wet Studiefinanciering. Deze regel geldt niet bij een dagbehandeling. In enkele gevallen kan buiten invorderingstelling worden verleend. Zie voor informatie hierover op pag. 11. 3 Hoe hoog is de ouderbijdrage? De ouderbijdragenregeling is een inkomensonafhankelijke regeling. Dat wil zeggen dat de verschuldigde bedragen wettelijk vastliggen en de hoogte van uw inkomen geen invloed heeft op de hoogte van de ouderbijdrage. 5 LBOI_broch.OJ.indd 5 12-01-2009 16:39:05
De hoogte is uitsluitend afhankelijk van: de leeftijd van uw kind; de soort zorg die uw kind krijgt; Als uw kind een deel van de dag in bijvoorbeeld een medisch kleuterdagverblijf is, betaalt u een andere bijdrage dan wanneer uw kind in een tehuis, internaat of pleeggezin verblijft of begeleid op kamers woont. het aantal dagen per week dat uw kind is geplaatst. In onderstaande tabel de maandbijdragen per 01-01-2009: leeftijd kind dag- en nachtplaatsing dagplaatsing Dag-en-nacht zorg (in een tehuis, Zorg gedurende (een deel van) internaat, pleeggezin, begeleide de dag (in bijvoorbeeld een kamerbewoning) (medisch) kleuterdagverblijf ) 0-5 jaar 68,76 34,38 6-11 jaar 94,55 47,28 12-20 jaar 120,33 60,17 De ouderbijdrage wordt jaarlijks, met ingang van 1 januari, geïndexeerd. (De ouderbijdrage is gekoppeld aan de algemene prijsontwikkeling. Indexering vindt plaats aan de hand van de prijsindex voor de gezinsconsumptie). Bij het vaststellen van de bedragen is er rekening mee gehouden, dat u naast de ouderbijdrage ook nog andere kosten voor uw kind maakt (bijvoorbeeld bezoekkosten, schoolgeld, verzekeringen en verblijfkosten in het weekend of tijdens vakanties). Als uw kind minder dan 5 dagen per week is geplaatst, wordt de hoogte van de bijdrage bepaald aan de hand van het aantal plaatsingsdagen. Bij een dagplaatsing wordt bij de vaststelling van de hoogte van de bijdrage niet gekeken naar het aantal uren hulpverlening; elke dag plaatsing is er één, ongeacht het aantal uren dat uw kind die dag is geplaatst. 6 LBOI_broch.OJ.indd 6 12-01-2009 16:39:05
4 Over welke periode is de ouderbijdrage verschuldigd? De plaatsende instantie die verantwoordelijk is voor de plaatsing meldt aan het LBIO de datum waarop uw kind is geplaatst. De eerste dag wordt wel en de laatste dag wordt niet gerekend als dag van verblijf. Ook als het kind tijdens het weekend of vakanties thuis is, bent u de bijdrage verschuldigd, omdat hier in de vaststelling van de bijdrage al rekening mee is gehouden. Als de plaatsingssituatie wijzigt (bijvoorbeeld als uw kind minder dagen per week wordt geplaatst), geeft de plaatsende instantie dat aan het LBIO door. De hoogte van de ouderbijdrage wordt dan aangepast aan de nieuwe situatie. Ook als de plaatsing wordt beëindigd, moet de plaatsende instantie dat melden aan het LBIO. Het LBIO informeert u vervolgens over de financiële afwikkeling. In de praktijk blijkt dat een wijziging in de plaatsing of de beëindiging van de plaatsing niet altijd direct aan het LBIO wordt gemeld, waardoor u verkeerde of mogelijk zelfs ten onrechte acceptgiro s ontvangt. Neem in dat geval contact op met de plaatsende instantie en verzoek haar de wijziging of afmelding direct aan het LBIO te melden. Een justitiële plaatsing loopt maximaal tot het kind 18 jaar wordt. Na een justitiële plaatsing kan een plaatsing als vrijwillige jeugdzorg worden voortgezet. De vrijwillige jeugdzorg kan maximaal doorlopen tot het moment waarop het kind 21 jaar wordt. 5 Kunt u bezwaar maken tegen de vastgestelde ouderbijdrage? Het LBIO stelt de ouderbijdrage vast in een beschikking op basis van de tabel op pag. 6. Dit is een zogenaamd administratief besluit. Als u meent dat er fouten zijn gemaakt bij het vaststellen van de bijdrage, kunt u telefonisch of schriftelijk contact opnemen met de afdeling Ouderbijdragen. 7 LBOI_broch.OJ.indd 7 12-01-2009 16:39:06
Vaak kunnen gemaakte fouten direct worden hersteld. U kunt ook formeel bezwaar maken op grond van de Algemene wet bestuursrecht. In dat geval dient u het bezwaarschrift in te dienen bij de directeur van het LBIO binnen zes weken nadat u de beschikking ouderbijdrage van het LBIO hebt ontvangen. Dat ontheft u overigens niet van uw betalingsverplichting. In afwachting van de behandeling van het bezwaarschrift blijft u de ouderbijdrage verschuldigd. Een bezwaarschrift moet de volgende elementen bevatten: boven uw bezwaarschrift moet staan Bezwaarschrift tegen vastgestelde ouderbijdrage, en de datum; u moet aangeven tegen welk besluit u bezwaar maakt en waarom u het besluit niet juist vindt; uw naam, adres en handtekening, en het zaaknummer van het LBIO. NB Een bezwaarschrift indienen omdat u de ouderbijdrage op grond van uw financiële situatie niet kunt betalen, heeft geen zin, want de hoogte van de bijdrage is niet afhankelijk van uw inkomen of uw financiële situatie, zelfs niet als u in een schuldsanering (bijv. WSNP) zit. 8 LBOI_broch.OJ.indd 8 12-01-2009 16:39:06
6 Kunt u bezwaar maken tegen de jeugdzorg? Als u het niet eens bent met de plaatsing van uw kind, kunt u daartegen bezwaar maken. Dit kan alleen als uw kind vrijwillig is geplaatst en minderjarig is. Een bezwaarschrift tegen de vrijwillige jeugdzorg moet u indienen bij de directeur van het LBIO. Als uw kind onder toezicht is gesteld door de kinderrechter met als gevolg een justitiële plaatsing door de gezinsvoogdij-instelling, dan kunt u geen bezwaar maken bij het LBIO. Met bezwaren en klachten over justitiële jeugdzorg moet u zich wenden tot de kinderrechter en de gezinsvoogdij-instelling. 9 LBOI_broch.OJ.indd 9 12-01-2009 16:39:07
Hoe werkt het LBIO? 1 Hoe moet u betalen? U ontvangt iedere maand een acceptgirokaart. Aan deze acceptgirokaart is steeds een betalingsoverzicht gekoppeld. Als de bijdrage verandert, bijvoorbeeld door indexering of omdat uw kind 6 of 12 jaar wordt, ontvangt u daarover in principe geen bericht. Wel wordt het bedrag op de acceptgirokaart automatisch aangepast. U kunt ook opdracht geven aan uw bankinstelling tot automatische betaling. Ook in dat geval ontvangt u iedere maand een overzicht en een acceptgirokaart. Let wel: bij wijziging van de maandbijdrage of bij beëindiging van de plaatsing moet u zelf de aanpassing van de automatische betalingsopdracht bij uw bankinstelling regelen. Het LBIO krijgt pas bericht van de plaatsende instantie als het kind al is geplaatst. Wanneer deze plaatsing al geruime tijd loopt, kan de vordering behoorlijk hoog oplopen. Wanneer betaling ineens een voor u niet te overbruggen probleem vormt, dan kunt u voor de achterstallige vordering een betalingsregeling treffen. Neemt u dan contact met het LBIO op. 2 Moet ik altijd betalen? Zoals in het vorige hoofdstuk van deze brochure is opgemerkt, moet in principe iedere ouder de ouderbijdrage betalen. Sommige ouders ondervinden financiële problemen bij het betalen van die bijdrage. 10 LBOI_broch.OJ.indd 10 12-01-2009 16:39:07
In een aantal individuele gevallen blijkt betaling van de ouderbijdrage vrijwel onmogelijk. Het LBIO kan de verschuldigde ouderbijdrage (voor zover deze nog niet is betaald) buiten invordering stellen indien een bijdrageplichtige: a algemene bijstand ontvangt, norm alleenstaande (zonder kinderen), op grond van de Wet werk en bijstand; b een verstrekking ontvangt op grond van de Regeling verstrekkingen asielzoekers en andere categorieën vreemdelingen 2005 en geen ander inkomen heeft; c zak- en kleedgeld ontvangt op grond van artikel 41 van het Reglement verpleging ter beschikking gestelden; d rechtens zijn vrijheid is ontnomen en de tenuitvoerlegging van de vrijheidsstaf of vrijheidsbenemende maatregel plaatsvindt in een penitentiaire inrichting, een inrichting voor de verpleging van ter beschikking gestelden, een inrichting als bedoeld in artikel 1, onderdeel b, van de Beginselenwet justitiële jeugdinrichtingen of in een psychiatrisch ziekenhuis, en geen inkomen heeft. Reeds betaalde ouderbijdragen worden nooit terugbetaald. 3 Incassomaatregelen Als u onvoldoende meewerkt aan de betaling van de ouderbijdrage zal het LBIO u aanmanen. Zo nodig wordt een dwangbevel uitgevaardigd. Het LBIO kan informatie inwinnen over uw financiële situatie, waarna beslag mogelijk is op uw inkomsten of (on)roerende zaken. De kosten die daaraan verbonden zijn, worden bij u in rekening gebracht. 11 LBOI_broch.OJ.indd 11 12-01-2009 16:39:08
Wat verder van belang is Privacy Net als bij overheidsorganisaties is op het LBIO de Wet bescherming persoonsgegevens van toepassing. Dit betekent dat wij vertrouwelijk en zorgvuldig met uw gegevens omgaan. Inzage dossier Het LBIO is gehouden aan de Wet bescherming persoonsgegevens. Dit houdt in dat u inzage van uw dossier kunt vragen. U moet daarvoor een schriftelijk verzoek richten aan de directeur. U kunt ook een kopie van uw dossier vragen. Hiervoor worden kosten in rekening gebracht. Over de hoogte daarvan informeren wij u vooraf. Klachtbehandeling Alhoewel de medewerkers proberen de werkzaamheden zo goed mogelijk uit te voeren, kan het gebeuren dat de handelingen van het LBIO niet volledig of niet correct zijn. Neem in zo n geval contact op met de afdeling die uw zaak behandelt en laat weten waarover u niet tevreden bent. Waar mogelijk proberen wij uw klacht op te lossen. Leidt dit niet tot een oplossing, dan kunt u zich met de klacht tot de directeur wenden. Geeft ook het antwoord van de directie van het LBIO niet het gewenste resultaat en bent u van mening dat het LBIO in gebreke blijft, dan kunt u zich vervolgens tot de Nationale ombudsman richten, postbus 93122, 2509 AC Den Haag. Bij het afhandelen van een klacht is het LBIO gehouden aan hoofdstuk 9 (Klachtbehandeling) van de Algemene wet bestuursrecht. 12 LBOI_broch.OJ.indd 12 12-01-2009 16:39:08
Veel gestelde vragen Wie van de ouders betaalt de ouderbijdrage? Zolang ouders samenwonen komt de vraag wie ouderbijdrage betaalt niet nadrukkelijk aan de orde. Beide (stief )ouders van het kind zijn dan bijdrageplichtig. Anders ligt dat als ouders niet meer samenwonen. De rechter legt in veel gevallen aan de niet-verzorgende ouder een alimentatiebijdrage op. Deze ouder hoeft dan niet nog eens ouderbijdrage te betalen. Is geen alimentatie voor het geplaatste kind vastgesteld, dan moet díe ouder betalen die het kind in de periode vóór de plaatsing verzorgde. De ouder die recht heeft (of had) op de kinderbijslag voor het geplaatste kind wordt aangemerkt als de verzorgende en daarmee ouderbijdrageplichtige ouder. Een adoptieouder wordt op grond van de wet gelijkgesteld met een ouder. Wanneer ontvang ik van het LBIO bericht dat ik ouderbijdrage moet betalen? Het LBIO is afhankelijk van het moment waarop de plaatsende instantie, die immers verantwoordelijk is voor de jeugdzorg, de 13 LBOI_broch.OJ.indd 13 12-01-2009 16:39:09
plaatsing van uw kind meldt. Pas dan kan het LBIO (de hoogte van) de bijdrage vaststellen. Over het algemeen wordt de aanmelding van de plaatsende instantie binnen 5 werkdagen door het LBIO verwerkt, waarna u bericht krijgt. Ontvang ik ook bericht als de plaatsing eindigt? Aan het einde van de plaatsing gaat het eigenlijk hetzelfde. Zodra de plaatsende instantie de plaatsing afmeldt, kan het LBIO de administratie aanpassen. De eventueel teveel betaalde bijdrage ontvangt u terug. Het komt voor dat de plaatsende instantie verzuimt om de plaatsing tijdig af te melden. Informeer daarom altijd eerst bij de plaatsende instantie en verzoek of zij de plaatsing bij het LBIO heeft afgemeld. Is de hoogte van mijn inkomen van invloed op de hoogte van de bijdrage? Nee, de wetgever heeft normbedragen vastgesteld. Alleen de leeftijd van het kind, de soort jeugdzorg (plaatsing in een tehuis of pleeggezin, of dagbehandeling) en het aantal dagen per week dat uw kind is geplaatst, hebben effect op de hoogte van de ouderbijdrage. 14 LBOI_broch.OJ.indd 14 12-01-2009 16:39:10
Mijn kind is geplaatst. Heb ik dan nog recht op kinderbijslag? Als uw kind in een dagbehandeling verblijft, blijft u recht houden op kinderbijslag. Dit kan veranderen als uw kind uit huis is geplaatst. Toch is het ontvangen van kinderbijslag belangrijk om de ouderbijdrage te kunnen voldoen. Wanneer uw kind uit huis geplaatst is, zal de Sociale Verzekeringsbank (SVB) onderzoeken of u nog wel voldoende kosten voor uw kind maakt om in aanmerking te (blijven) komen voor kinderbijslag. De SVB informeert regelmatig bij het LBIO of de ouderbijdrage wordt voldaan. Het daadwerkelijk betalen van de ouderbijdrage in het desbetreffende kwartaal is dus van groot belang. Als u geen kinderbijslag (meer) ontvangt, kunt u die opnieuw aanvragen bij één van de vestigingen van de Sociale Verzekeringsbank. De SVB beslist op uw aanvraag en onderzoekt of u voldoet aan de onderhoudseis zoals is vastgelegd in de Algemene Kinderbijslagwet. Alle kosten die u voor het kind maakt, tellen mee in deze onderhoudseis. In de eerste plaats natuurlijk de door u betaalde ouderbijdrage. Daarnaast wordt ook rekening gehouden met schoolkosten en boekengeld, kleedgeld, kosten voor bezoek en verzekeringen, en de kosten die u voor het kind maakt wanneer dit in weekenden en vakanties bij u verblijft. Ik ben het niet eens met de plaatsing van mijn kind. Moet ik toch ouderbijdrage betalen? Dat hangt er van af. Als uw kind vrijwillig is geplaatst en nog minderjarig is, kunt u bezwaar maken tegen de jeugdzorg. De plaatsende instantie moet dan de plaatsing beëindigen. Uw bezwaar moet u richten aan de directeur van het LBIO. U krijgt dan bericht over het stopzetten van uw bijdrageverplichting. Sinds de nieuwe Wet op de jeugdzorg is geregeld dat een jeugdige van 12 jaar en ouder zelf een aanvraag voor jeugdzorg kan indienen. In sommige situaties kan de plaatsende instantie de jeugdzorg voor deze jeugdigen toch indiceren, ook al is de 15 LBOI_broch.OJ.indd 15 12-01-2009 16:39:10
ouder het niet eens met de jeugdzorg. Is uw kind onder toezicht gesteld en door de kinderrechter geplaatst (justitiële plaatsing) dan kunt u geen bezwaar tegen de jeugdzorg maken. Wel kunt u contact opnemen met de gezinsvoogd of de kinderrechter. Zij bepalen of de plaatsing kan worden beëindigd. Zolang het LBIO geen bericht krijgt van de plaatsende instantie, moet u de bijdrage blijven betalen. Ik heb niet het gezag over mijn kind. Moet ik toch ouderbijdrage betalen? Ouders behouden na de scheiding beiden het gezag, maar een van de ouders krijgt de uitoefening van dat gezag. De formele uitoefening van het gezag is echter niet doorslaggevend voor de vraag wie van de beide ouders in principe op de bijdrage kan worden aangesproken. Op grond van de ouderbijdragenregeling wordt namelijk aan de ouder die het kind vóór de plaatsing verzorgde (en recht kon doen gelden op kinderbijslag) de ouderbijdrage opgelegd. Als u door de rechter van het ouderlijk gezag bent ontheven bent u geen bijdrage verschuldigd. 16 LBOI_broch.OJ.indd 16 12-01-2009 16:39:11
Wat moet ik doen als ik de ouderbijdrage niet kan betalen? Neem contact op met het LBIO als u problemen hebt met de betaling van de ouderbijdrage. Wij kunnen u advies geven en samen met u de mogelijkheden bekijken. Een betalingsregeling kan vaak uitkomst bieden. In de uitvoering werkt het LBIO overeenkomstig de Wet Schuldsanering Natuurlijke Personen. Wanneer een betalingsregeling geen uitkomst biedt of wanneer u een betalingsregeling afwijst, of weigert de regeling na te komen, kunt u via de (wettelijke) schuldsanering proberen iets aan uw schuldenlast te doen. Meer informatie over deze schuldsanering kunt u verkrijgen bij de dienst sociale zaken of de afdeling Voorlichting in uw gemeente. 17 LBOI_broch.OJ.indd 17 12-01-2009 16:39:12
Wilt u meer weten? Hebt u nog vragen over de inning van ouderbijdragen, dan kunt u ons bellen: (010) 289 48 90 (010) 289 48 94 (sneller mits u een zaaknummer bij het LBIO hebt) (van 09:00 tot 12:00 uur en van 13:00 tot 16:00 uur) U kunt ons ook schrijven: Postbus 8901 3009 ax Rotterdam Onze website geeft ook veel informatie. Kijk eens op: www.lbio.nl Andere brochures van het LBIO: Kinderalimentatie Wat het LBIO voor u kan doen bij het innen van kinder alimentatie. Internationale inning van alimentatie Wat het LBIO voor u kan doen bij het innen van alimentatie, wanneer de betalingsplichtige ouder in het buitenland woont. 18 LBOI_broch.OJ.indd 18 12-01-2009 16:40:40
LBOI_broch.OJ.indd 19 12-01-2009 16:39:12
Postbus 8901 3009 AX Rotterdam t (010) 289 48 90 f (010) 289 48 94 e info@lbio.nl i www.lbio.nl LBOI_broch.OJ.indd 20 12-01-2009 16:39:13