Overzicht artikelen en publicaties over informatiebeheer De lijst is aangemaakt op: 3 mei 2001 Gegevens zijn geregistreerd in de maand: april 2001 Dit overzicht bevat titels en 'samenvattingen' van berichten, berichtjes, artikelen en publicaties die het terrein van het informatiebeheer raken. Ze zijn gerubriceerd op basis van de lifecycle of documents uit het rapport Management of electronic records: Issues and guidelines; Prepared by the Advisory Committee for the Coordination of Information Systems (ACCIS), United Nations, New York, 1990. (blz 27-34). Onder informatiebeheer wordt verstaan het geheel van informatievoorziening en archiefbeheer. De berichtjes etc. zijn binnen de rubrieken gesorteerd op titel. Pagina 1 van 23
0 Algemeen 3839 Archiefbestel staat grote veranderingen te wachten Marijke Bovens (Artikel) Binnenlands Bestuur van 13-apr-2001 Archiefdienst Het archiefbestel gaat op de schop, maar wat er precies gaat veranderen is nog onduidelijk. Zo voelt staatssecretaris Van der Ploeg weinig voor het idee om het rijk de zorg voor alle archieven te geven en de rol van de gemeenten te beperken tot de loketfunctie. Archiefbeleid; Archiefbestel. ** 3851 Bouwers van kennisbroeikassen; Grote varieteit aan informatiearchitecten Erik Vlietinck (Artikel) Computable van 20-apr-2001 3795 3801 Informatiearchitect In de bouwwereld weet iedereen wel wat een architect is en doet. In de ict-werteld lopen ook architecten rond. Informatiearchitecten wel te verstaan. Wat hun werkzaamheden precies zijn is echter niet zo duidelijk. Die onduidelijkheid heeft te maken met de ruis van de marketinghype. Een informatiearchitect is iemand die informatieconcepten en -stromen uittekent op een niet uitvoerend niveau. Een informatiearchitect heeft het over abstracte zaken als: - organisatieontwikkeling - horizontale organisaties - decentralisatie - teamprestaties en - afdelingsoverstijgende kennisstromen Context; Informatiesysteem; Kennis; Systeemanalyse; Systeemontwerp. Informatisering is meer dan automatisering mr. C.M. de Graaf (Artikel) Overheidsdocumentatie / 2001 Jaargang 55, nummer 2, maart 2001 Informatisering 'Een informatiemaatschappij voor iedereen'. Vergaderstuk A5-0067/2000 van het Europees Parlement is veelbelovend in zijn aankondiging. Het is een resolutie met een verwijzing naar eerdere stukken, 21 overwegingen en 69 beslispunten. Het vergaderstuk is een initiatief over e-europe van de Commissie voor de buitengewone Raad van Lissabon op 23 en 24 maart 2000. De hele maatschappij gaat op de digitale snelweg. Wie durft nog niet? Of, wie durft nog wel? Bedrijfsmatig is er een voorsprong. Maar, geeft verdere automatisering ook betere informatisering? Of ligt die vraag moeilijker? Is informatisering niet meer dan automatisering? Een blik naar vroeger: 'Kijk uit, de R is in de maand, pak de levertraan!'. Dat is vertaald naar vandaag: 'Kijk uit, de E is in de maand, vergeet de integrale informatisering niet!' Automatisering; Beschikbaarheid; Beschikbaarstellen; Digitalisering; ICT. Informatie- en communicatietechnologie; Overheidsinformatie. Nederlandse Internetdief slaat toe in Amerika (Bericht) Trouw van 4-apr-2001 Beveiligen Een 26 jarige Nederlander beweert persoonlijke informatie van 46 000 klanten van internetbedrijf Addr.com te hebben gestolen. Het gaat om Namen, wachtwoorden en creditcardnummers. Van een aantal bankrekeningen is al geld afgeschreven. Pagina 2 van 23
0 Algemeen 3845 Crackers; Hackers; Persoonsgegevens; Privacy; Provider. Overheid is digitale nul vergeleken met burger; Informatietechnologie Oussama Cherribi (Ingezonden brief) Trouw van 20-apr-2001 Informatiestrategie Minister van Boxtel (D66) voert de coördinatie over het ict-beleid van de overheid. Aan plannen ontbreekt het deze kuifje in wonderland niet, maar in de praktijk bakt hij er niet veel van. 'De digitalisering heeft de overheid angstig dicht bij de burger gebracht, maar de burger kan langs digitale weg nog nauwelijks dichter bij het bestuur komen.' Beschikbaarheid; Betrouwbaarheid; Democratie; Digicratie; ICT. Informatie- en communicatietechnologie. Pagina 3 van 23
1 Ontstaan 3849 3835 3816 3821 3836 Beren op weg naar centrale GBA; Gemeenten zullen vertragingen niet accepteren Peter Mom (Bericht) Computable van 20-apr-2001 GBA. Gemeentelijke BasisAdministratie bevolking Uitvoering van het voorstel van de Commissie Snellen om centraal een gemeentelijk GBA-startpakket te ontwikkelen, dat gemeenten met aanvullende modulen tot een compleet bevolkingssysteem kunnen uitbouwen, leidt bij totstandkoming van dat totaalsysteem tot vertraging. Gemeenten zullen dat niet accepteren. Bevolkingsboekhouding; Digikluis; Systeemontwikkeling. Cipers/SAP voor GBA op de tocht; Roccade vreest investeringsstop gemeenten Peter Mom (Artikel) Computable van 13-apr-2001 GBA. Gemeentelijke BasisAdministratie bevolking "Afblazen is een groot woord, maar we zullen zeker goed moeten denken of we er wel mee doorgaan."directeur Hans Dijkstra van Roccade Civillity spreekt over de herbouw op basis van SAP van het persoonsinformatiesysteem CIPERS. Aangekondigd voor eind volgend jaar us Cipers/ SAP nu op zijn minst onderwerp voor heroverweging. Aan leiding is het idee om gemeenten gratis een 'GBA-startpakket' te bezorgen. Bevolkingsboekhouding; Digikluis; Persoonsgegevens; Systeemontwikkeling. ' Computers zullen rechtspreken' Jaap van den Herik (Artikel) Automatisering Gids van 6-apr-2001 Rechtspraak De rechtspraak is te complex om in systemen te vangen. Bovendien is de software-technologie niet in staat dergelijke systemen te bouwen. De uitdaging voor systeemontwikkelaars is om uit een inconsistente verzameling van uitspraken een adequate (de meest adequate!) consistente deelverzameling te selecteren waarop een nieuwe uitspraak mede gebaseerd kan worden. Een moeilijk probleem, maar waarom zou een computerprogramma daar minder goed in zijn dan een menselijke rechter? Betrouwbaarheid; Kennissysteem; Systeemontwikkeling. Eén bouwer voor decentrale GBA; Nationale mini-gba alleen voor acute knelpunten Peter Mom (Bericht) Computable van 6-apr-2001 GBA. Gemeentelijke BasisAdministratie bevolking Over acht jaar hebben alle gemeenten een nieuw GBA-systeem, dat zich volcontinu via een centraal internetportaal laat bevragen. Dit 'GBA-startpakket'wordt in rijksopdracht gebouwd door één leverancier en gratis aan gemeenten ter beschikking gesteld. Beschikbaarheid; Beveiligen; Bevolkingsregister; Persoonsregister. Expertise Centrum tegen 'standaard' GBA; 'Afhankelijkheid van één leverancier is onwenselijk' Peter Mom (Bericht) Computable van 13-apr-2001 Pagina 4 van 23
1 Ontstaan 3867 GBA. Gemeentelijke BasisAdministratie bevolking Het Expertise Centrum is geen voorstander van het centraal ontwikkelen van een standaard GBA-systeem voor alle gemeenten. Twijfelachtig is of ontwerpers een basissysteem kunnen maken dat voor het hele scala van gemeenten geschikt is, en daarnaast is de afhankelijkheid van één leverancier onwenselijk. Bevolkingsregister; Persoonsgegevens; Systeemontwikkeling. Gas terug met GBA; Van Boxtel gereserveerder tegenover advies Snellen Peter Mom (Bericht) Computable van 27-apr-2001 GBA. Gemeentelijke BasisAdministratie bevolking "Met het centraal aanbesteden van de ontwikkeling van een GBA-startpakket lopen we het risico dat de bestaande marktwerking wordt verstoord", luidde de opmerkelijke uitspraak van minister van Boxtel op het jaarcongres van de Nederlandse Vereniging voor Burgerzaken (Nvvb). Beveiligen; Bevolkingsregister; Digikluis; Identiteitsbewijs; Oligopolie; Paspoort; Systeemontwikkeling. 1.1 Definitie 3798 Woordenboek juridische terminologie en politiejargon Jaap van der Wijk (Internet) Amsterdam, 1996 Terminologie Het woord vooraf: De juridische terminologie is zo veelomvattend dat er een zeer omvangrijk lexicon voor nodig zou zijn om volledigheid enigszins te kunnen benaderen. Dit woordenboek heeft niet de pretentie volledig te zijn. Ik heb getracht de meest voorkomende begrippen uit de dagelijkse praktijk van de advocaat, de officier van justitie, de rechter en de deurwaarder te verzamelen en door middel van verwijzingen heb ik geprobeerd de samenhang tussen die begrippen duidelijk te maken. De lezer zal al snel merken dat er relatief veel aandacht aan het strafprocesrecht is besteed. Dat is niet toevallig, want de naslagwerken die ik in de boekhandel en de bibliotheek heb gevonden, besteden doorgaans niet of nauwelijks aandacht aan het strafprocesrecht. In die zin vult dit woordenboek een leemte. De tekst van de wet is vaak omslachtig en oubollig. Ik heb hier en daar, waar dat mogelijk was, geprobeerd de wettekst te moderniseren, zonder hem geweld aan te doen, maar soms lukte dat van geen kanten. Hoe graag ik dat ook zou willen, het is niet aan mij om de tekst van de wet te veranderen. Insiders in de behandelde materie worden verzocht te reageren wanneer zij van mening zijn dat bepaalde begrippen niet of onvoldoende aan bod komen, zodat deze in een volgende druk van dit boek kunnen worden vermeld. Arbeidsrecht; Begrip; Bestuursrecht; Burgerlijk recht; Civiel recht; Jargon; Justitie; Recht; Rechtspraak; Staatsrecht; Strafrecht. Verwijzing (URL of bestandsnaam) De website lexicografie Het woordenboek op internet http://members.tripod.lycos.nl/lexicografie/ http://members.tripod.lycos.nl/lexicografie/jurid.html Pagina 5 van 23
2.3 Bepalen van de grondslag en de betrouwbaarheid 3879 Digitale communicatie creeert schijnzekerheid; Er gaat veel mis in digitaal verkeer tussen arts en apotheek (Bericht) Automatisering Gids van 27-apr-2001 Betrouwbaarheid Elektronische communicatie heeft niet automatisch zo'n positieve invloed op de kwaliteit van de medische zorg als iedereen verwacht. Resultaten van een onderzoek naar het berichten verkeer tussen artsen en apothekers. De inhoud verbetert alleen kwalitatief als de inhoud van berichten verbeterd. Communicatie; EDI. Electronic data interchange; Juistheid. ** 3790 De Digitale overheid en de wet; de juridische kaders voor gebruik van digitale documenten bij overheden Prof. mr. J.E.J. Prins en dr. L.J. Matthijssen (Rapport) Programma Digitale Duurzaamheid, Den Haag, 2000 Vervaardigd in opdracht van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties door het Centrum voor Recht, Bestuur en Informatisering / Katholieke Universiteit Brabant Tilburg Overheidsinformatie Vanuit juridisch oogpunt is de digitalisering van de documenthuishouding binnen de overheid op veel plaatsen (nog) niet op orde. Vaak handelt men onbewust in strijd met één of meer bepalingen uit de wet. Elektronische bestanden staan op pc s, schijven en servers. Ze zijn toegankelijk via intranetten en internet. Kopietjes worden achteloos gemaakt en blijven op pc s, schijven, servers en in databestanden achter. Wat betekent dit juridisch? Past dit binnen de vigerende wetgeving? Hoe zit het met de bewaring, de echtheid, de archivering, de vormvereisten, de openbaarheid, de privacy, de beveiliging en de intellectuele eigendom? De Grondwet, de Archiefwet, de Auteurswet, de Algemene Wet Bestuursrecht, de wetgeving op de privacy (Wbp), de Wet op de openbaarheid van bestuur (Wob), de Databankenwet, maar ook bijvoorbeeld de Gemeentewet of de Kadasterwet, alle spelen ze een rol. Tientallen andere wetten en regelingen spelen een kleinere rol. Het wettelijk kader is complex en voor een buitenstaander moeilijk te overzien. Automatiseerders hebben van de juridische context geen verstand, output-gerichte managers houden hier geen rekening mee, archivarissen komen er onvoldoende aan te pas, juridisch onderlegde ambtenaren wordt niets gevraagd. En de burger? Die gaat terechte vragen stellen, vroeger of later. Dit rapport bevat een inventarisatie van de in dit opzicht relevante wetgeving Dit rapport biedt daarnaast een analysemodel, bruikbaar in alle stadia van een digitaal document binnen de overheid. Waar moet op gelet worden in de verschillende digitale stadia van de levenscyclus van een document? Archieffunctie; Archiveren; Audit; Auteursrecht; Authenticiteit; Betrouwbaarheid; Bewaren; Digitalisering; Inspectie; Juridische waarde; Privacy; Regelgeving; Toezicht; Wetgeving. Verwijzing (URL of bestandsnaam) Bibliotheek Projectbureau Digitale Duurzaamheid Het bestand in de bibliotheek van het Projectbureau Digitale Duurzaamheid Site Projectbureau Digitale Duurzaamheid http://www.archief.nl/digiduur/05-prod_diensten/bibliotheek.htm http://www.archief.nl/digiduur/bibliotheek/brochded.pdf http://www.archief.nl/digiduur/ 3874 Handtekening van Kamminga vervalst Martin Steenbeke (Bericht) NRC van 26-apr-2001 Authenticiteit De provincie Gelderland heeft aangifte gedaan van het vervalsen van de handtekening van commissaris van de Pagina 6 van 23
2.3 Bepalen van de grondslag en de betrouwbaarheid 3868 3808 3817 koningin Kamminga. Onder voorlopige contracten tussen de provincie en een evenementenbureau staan vervalste handtekeningen. Betrouwbaarheid; Diplomatiek; Handtekening; Oorkondenleer. In één oogopslag bekend; Binnenlandse zaken test biometrische identificatie Gijs Hillenius (Bericht) Computable van 27-apr-2001 Biometrie Biometrische identificatie is binnen enkele jaren normaal. Dat lijkt een voor de hand liggende uitspraak voor Joh. Enschedé, een van de leveranciers van systemen voor persoonsidentificatie via iris, vingerafdruk of infraroodpatroon. Toch is het geen ijdele hoop. Het ministerie van Binnenlandse Zaken onderzoekt via drie proeven welke van de huidige biometrie-methodenhet best toepasbaar is. De proeven zijn: - iris herkenning bij de vreemdelingen politie in Rotterdam - infraroodpatroon herkenning bij inburgeringscursussen in Hilversum - vingerafdrukken bij het CWI in Delft. Autorisatie; Betrouwbaarheid; Beveiligen; Infraroodpatroon; Irisscopie; Persoonsidentificatie; Privacy; Vingerafdruk. Over en in!; Web Distributed Data Exchange (Wddx) vereenvoudigt gegevensuitwisseling via internet Sander Duivestein (Artikel) Computable van 6-apr-2001 Gegevensuitwisseling Om een uniforme manier van gegevens-uitwisseling over internet mogelijk te maken, is XML ontwikkeld. XML zegt echter niets over de complexe datastructuur waarin de gegevens gegeten zijn en uit wat voor datatypen losse elementen van de gegevensset het bestaan. Wddx voegt deze informatie toe aan XML. Communicatie; Markup language; Schema; Standaard; Wddx. Web Distributed Data Exchange; XML. extensible Markup Language. Overheidinformatisering & Recht; De juridische implicaties van digitale informatievoorziening J.E.J. Prins (Artikel) Archievenblad / 2001 april 2001 Juridische waarde twee jaar geleden verscheen van de Algemene Rekenkamer het rapport 'Beheer en archivering van digitale bestanden'. Daarin velde de Rekenkamer een zeer kritisch oordeel over het bewaarbeleid bij de diverse departementen. Ze constateerde onder meer dat er onvoldoende inzicht is in de relevante wet en regelgeving en dat de vaststelling van toegesneden departementale beheersregels te lang op zich laat wachten. Inmiddels heeft het ministerie van Binnenlandse Zaken, middels het programma digitale duurzaamheid, een aantal projecten op de rails gezet waarmee de bewustwording rondom digitale informatievoorziening op een hoger niveau wordt gebracht. Dat een grotere bewustwording noodzakelijk is, is evident. Immers, zonder een weloverwogen aandacht voor de problematiek van de opslag en het bewaren van documenten in elektronische vorm is het niet ondenkbaar dat ons digitaal erfgoed geen lang leven is beschoren. Archieffunctie; Authenticiteit; Betrouwbaarheid; Bewaarbelang; Digitale duurzaamheid; Integriteit van informatie; Waarderen. Pagina 7 van 23
2.3 Bepalen van de grondslag en de betrouwbaarheid 3869 PKI vordert traag Peter Mom (Bericht) Computable van 27-apr-2001 PKI. Public Key Infrastructure "Ik ben midden in de polder beland," De reden waarom het PKI-project zo weinig opschiet. Beveiligen; Digital signature. * 3804 Propaganda Herbert Blankesteijn (Column) Intermediair van 5-apr-2001 Digicratie Het Electronic Highway Platform Nederland (EPN) is een propaganda organisatie voor internet. Ze hebben een onderzoek gedaan onder kamerleden over het stemmen via internet. De methodologie en de interpretatie van de resultaten is dubieus. Vooral in relatie tot het type bedrijven dat achter dit platform zit. Er is een rapport over online stemmen van het Internet Policy Institute in de VS, gemaakt in opdracht van het National Science Foundation en het Witte Huis. Twee citaten uit het rapport: 'The security problems cannot be resolved using even the most sofisticated technology today' en ' Remote voting from home or the workplace is not viable in the near future.' Twee lessen in propaganda voeren: 1 wees eerlijk genoeg om serieus te worden genomen 2 als je manipuleert, bezorgd dat het niet uitkomt. Betrouwbaarheid; Controleerbaarheid; Democratie; Integriteit; Methodologie; Onderzoek; Statistiek. ** 3847 Sites; Amerikaanse 'censuur' (Bericht) Trouw van 14-apr-2001 Censuur Niet al het nieuws dat het Amerikaanse publiek zou moeten lezen haalt de kranten. Volgens het project Censored dat verbonden is aan de Sonoma Stat University in Californie. Voorbeelden van weggedrukt nieuws: - het feit dat Amerikaanse militairen, gespecialiseerd in psychologische operaties (psyops) werkten bij CNN tijdens de Kossovo crisis; - de vraag of de Chinese ambasade in Belgrado wel of niet bewust is gebombardeerd; - verwijzingen naar onderzoeken die wijzen op de gevaren van genetisch gemanipuleerd voedsel. Betrouwbaarheid; Desinformatie; Openbaarheid. Verwijzing (URL of bestandsnaam) Project Censored www.projectcensored.org 3822 Stemmen per internet (1) Peter van der Wel (Ingezonden brief) NRC van 7-apr-2001 Digicratie De betrouwbaarheid van onze huidige manier van stemmen is ook in twijfel te trekken. Beschikbaarheid; Betrouwbaarheid; Beveiligen; Controleerbaarheid; Democratie; ICT. Informatie- en communicatietechnologie; Privacy. Pagina 8 van 23
2.3 Bepalen van de grondslag en de betrouwbaarheid 3823 3807 3834 Stemmen per internet (2) Arjen Nijeboer (Ingezonden brief) NRC van 7-apr-2001 Digicratie Het valt wel mee met de bereikbaarheid van de stemmers, kijk maar naar ervaringen in Zwitserland met stemmen per post. Beschikbaarheid; Betrouwbaarheid; Beveiligen; Controleerbaarheid; Democratie; ICT. Informatie- en communicatietechnologie; Privacy. Veilig zakendoen met Uncle Sam; Amerikaanse overheid worstelt met beveiliging van communicatie via internet Teake Zuidema (Artikel) Computable van 6-apr-2001 Beveiligen Invoering van een pki (public key infrastructure) is noodzakelijk voor een goed beveiligde elektronische overheid. Door het ontbreken van een integratiebeleid en uniforme standaarden zitten Amerikaanse overheidsinstellingen straks opgezadeld met pki's die niet samenwerken. Een onderbemande interdepartementale stuurgroep probeert een warrant boel aan initiatieven aan elkaar te breien. Een lastige problematiek, waaruit de Nederlandse overheid wellicht lering kan trekken. Authenticiteit; Betrouwbaarheid; Communicatie; Controleerbaarheid; Encryptie; PKI. Public Key Infrastructure; Privacy; Standaard. Voor overheid zijn surfende burgers lastig te regelen (Bericht) Trouw van 12-apr-2001 Besturen Probleem voor de overheid is dat niet iedereen is bereikbaar door middel van ICT. Dit terwijl de rol van ICT als bron van informatie steeds belangrijker wordt. Bereik; Beschikbaarheid; Beschikbaarstellen; Betrouwbaarheid. Pagina 9 van 23
3 Gebruik, afstemming en toezicht * 3878 Alomtegenwoordige computer leidt tot chaos Jelle Wijkstra (Bericht) Automatisering Gids van 27-apr-2001 3876 3883 Complexiteit We staan op de drempel van het tijdperk van de alom toegankelijke computer. Dat heeft consequenties coor de ICT-infrastructuur en het beheer daarvan. Mensen bepalen zelf onder welke omstandigheden zij welk apparaat gebruiken. De informatie raakt verspreidt, beveiliging en autorisatie wordt/is een groot probleem. Ook het beheer en de coördinatie wordt een bottle-neck. Autorisatie; Beheer; Beschikbaarheid; Beveiligen. Kennis moet rollen ir. A.E. van der Marel-Swart (Artikel) Overheidsdocumentatie / 2001 Jaargang 55, nummer 4 april 2001 Kennis In kennisintensieve organisaties met een hoog ervaringspotentieel is de communicatievoorziening vaak niet meer in overeenstemming met de snelheid waarmee tegenwoordig besluitvormingsprocessen doorlopen worden. Om hier verbetering in aan te brengen, wordt kennismanagement als middel ingezet om de effectiviteit en efficiëntie van de primaire processen te verhogen. Een overzicht van managementsaspecten, technologieën en hulpmiddelen en een reden waarom kennismanagement vaak niet van de grond komt. Beslissingsproces; Context; Netwerk; Proces. Meeste spam komt van collega's; Gartner: 'Instrumenten voor samenwerking op intranet betere oplossing dan mailen' (Bericht) Automatisering Gids van 27-apr-2001 Communicatie Een derde deel van de interne bedrijfs e-mailberichten verdient het predikaat 'spam'. "De collegiale spam is tijdrovend en nauwelijks te filteren". E-mail; Gedragscode; Intranet. 3.1 Bewaken kosten 3811 XML is geen Haarlemmerolie voor EDI (Artikel) Automatisering Gids van 6-apr-2001 Gegevensuitwisseling XML gaat de voordelen brengen die electronic data interchange nooit heeft kunnen waarmaken: die indruk wekken de apostelen van deze relatief nog jonge markeertaal. Of dat zo is, is echter nog maar de vraag. Veel goedkoper zal de samenwerking langs elektronische weg er in ieder geval niet van worden. Betrouwbaarheid; Communicatie; EDI. Electronic data interchange; Markup language; Standaard; XML. extensible Markup Language. 3.2 Vaststellen verantwoordelijkheden Pagina 10 van 23
3.2 Vaststellen verantwoordelijkheden 3846 3810 3832 3797 Akkoord over aftappen internetverkeer (Bericht) Trouw van 19-apr-2001 Aftappen De overheid en de Nederlandse Internetaanbieders (ISP's) zijn het in principe eens over de manier waarop het aftappen van internetverkeer wordt ingevoerd. Common carrier regel; Privacy; Privacy; Provider; Tapbevel. Auteursrechten: the continuing story (Bericht) Informatie professional / 2001 Nummer 4, 2001 Auteursrecht Weer is er een nieuwe richtlijn aangenomen die aanpassing van de auteursrechten aan de informatiemaatschappij betreft. In februari heeft het Europese Parlement ingestemd met een richtlijn die het reproduceren van digitale kopieën verder inperkt. Elke online-dienst om een beschermd werk of kopieën te leveren, is een handeling daarvoor toestemming dient te vragen aan de rechthebbenden. Mogelijke uitzonderingen: 1 kopie voor privé-gebruik 2 publieke instellingen zonder commercieel doel mogen digitale kopieën leveren mits - bestemd voor onderwijs, wetenschappelijk onderzoek of voor visueel gehandicapten of gehoorgestoorden 3 reproducties voor archivering en behoud door archiefdiensten, culturele instellingen en dergelijke. Archiveren; Kopie; Reproductie; Vervanging. Bush gestopt met e-mailen (Bericht) Trouw van 7-apr-2001 Openbaarheid George Bush heeft sinds hij het ambt van president van de Verenigde Staten in januari dit jaar aanvaardde het e- mailen afgezworen.,,ik was een fervent e-mailer, ik stuurde ze bijvoorbeeld naar mijn dochters en mijn vader, maar ik wil niet dat de elektronische brieven openbaar worden.'' De president stopte met mailen uit angst voor de wet op vrijheid van informatie, waardoor de post in de openbaarheid zou kunnen komen. Controleerbaarheid; Democratie; E-mail. Centrale registratie dreigt doos van Pandora te worden; Invoering van digitale kluis zet privacy te zeer onder druk Jaap-Henk Hoepman (Ingezonden brief) Volkskrant van 3-apr-2001 Privacy Er ligt misbruik van de digitale kluis op de loer en hij is ook nog eens niet goed te beveiligen. Decentrale opslag van gegevens valt te prefereren. Beveiligen; Digikluis; Digitale kluis; Encryptie; GBA. Gemeentelijke BasisAdministratie bevolking; Persoonsgegevens. Pagina 11 van 23
3.2 Vaststellen verantwoordelijkheden 3812 3800 3827 3802 3806 Conflict aftappen dreigt; Aftapverplichting lijkt volgende week in te gaan ondanks protest ISP's (Bericht) Automatisering Gids van 6-apr-2001 Privacy Internetproviders en Verkeer en Waterstaat liggen op ramkoers. Over ruim een week moeten de netwerken van alle ISP's aftapbaar zijn. Onmogelijk volgens de NLIP, de regeling bedreigt de hele sector. Een brandbrief en Kamervragen lijken een gang naar de rechter niet te kunnen afwenden. Common carrier regel; Privacy; Provider; Verantwoordelijkheid. De onderkrant; Cijfers / Fraudeur vindt nieuwe wegen op internet (Bericht) Trouw van 5-apr-2001 Fraude Meer dan 10 000 sites werden vorig jaar door medewerkers van toezichthouders onderzocht. 10% leek op de eerste oog niet te deugen. Op een aantal werden beleggers diensten of producten aangeboden andere landen dan de vestigingsplaats van het aanbieder. Een indicatie dat de aanbieders activiteiten ontplooien buiten het toeziend oog van de beurswaakhonden. Controleerbaarheid; Inspectie; Toezicht. Digitale kluis (Commentaar) NRC van 9-apr-2001 Privacy De grote vraag is of de burger echt de zeggenschap heeft over de inhoud van zijn digitale identiteitskaart. Voorzover het gaat om de toegang van overheidsinstanties tot de inhoud van de kluis, is de invloed van de burger slechts beperkt. De voorgestelde kluis is voor de overheid grabbelton. Verder is het de vraag of het beginsel van contracteervrijheid opgewassen is tegen het machtsverschil van de institutionele aanbieder en de individuele aanbieder. Beveiligen; Identiteitsbewijs; Paspoort. Elke leerling krijgt een sofi-onderwijsnummer (Bericht) Trouw van 5-apr-2001 Persoonsgegevens Leerlingen krijgen vanaf het eerste jaar op de basisschool een persoonsgebonden registratienummer dat ze hun schoolloopbaan behouden. Het nummer wordt vanaf 2002 geleidelijk ingevoerd. Koppelen; Privacy; Uitwisseling; Verwerking van gegevens. Glazen deur in digitale kluis; Veel vragen rond 'informationele zelfbeschikking' Peter Mom (Bericht) Computable van 6-apr-2001 Persoonsgegevens De overheid speelt met het idee iedere burger een digitale kluis te geven. Burgers kunnen dan zelf bepalen aan wie ze toegang tot bepaalde gegevens verlenen. Dit plan is ontstaan in het kader van de vernieuwde GBA. Doordat de Pagina 12 van 23
3.2 Vaststellen verantwoordelijkheden 3856 3841 3837 3809 burger de regie over z'n eigen gegevens in zijn handen krijgt (informationele zelfbeschikking) zou zijn positie verbeteren. Digikluis; Digitale kluis; GBA. Gemeentelijke BasisAdministratie bevolking; Identiteitsbewijs; Paspoort; Privacy; Verwerking van gegevens. ISP's richten 'aftapcentrale' op; Justitie gedoogt na tweemaal opschorten nog steeds overtredingen van de aftapverplichting (Bericht) Automatisering Gids van 20-apr-2001 Aftappen Er komt een aparte organisatie die het aftappen van internetverkeer bij providers voor zijn rekening neemt. Hoewel de ISP's sinds vorige week verplicht zijn een eigen aftapvoorziening in huis te hebben, heeft Justitie volgens de NLIP toegezegd het ingebreke blijven te gedogen. Common carrier regel; Privacy; Provider. Jorritsma zou de IT-was het liefst de deur uit doen Freek Blankena (Bericht) Automatisering Gids van 13-apr-2001 Overheidsinformatie De overheid zal er uiteindelijk wel in slagen zijn (foei!) informatie via internet te ontsluiten. Maar echte interactie en transacties komen maar moeizaam van de grond. Minister Jorritsma wil er private partijen bij betrekken. Beschikbaarheid; Beschikbaarstellen; Ontsluiting; PPP. Public private partnership; Privacy. Journalist verliest geding om hergebruik (Bericht) Trouw van 13-apr-2001 Auteursrecht De Rechtbank in Amsterdam heeft de journalist Max Pam in het ongelijk gesteld in diens zaak tegen drie grote kranten, die zonder zijn uitdrukkelijke toestemming bijdragen van hem hadden hergebruikt in elektronische databanken. Databankrecht; Hergebruik. Nog even geen filters in bibliotheken VS (Bericht) Informatie professional / 2001 Nummer 4, 2001 Filter De rechter in Californië heeft bepaald dat bibliotheek niet verplicht kunnen worden pornografische sites te blokkeren. Censuur; Gedragscode; Verantwoordelijkheid. Verwijzing (URL of bestandsnaam) Forumdiscussie www.netkwesties.nl Pagina 13 van 23
3.2 Vaststellen verantwoordelijkheden 3870 3862 3799 3864 Rijk drukt web-aftap door; Afluistersysteem internetverkeer negeert Europese standaardisering (Bericht) Computable van 27-apr-2001 Aftappen De overheid gaat onzorgvuldig te werk bij het verplichten van internet aanbieders tot het aftappen van internetverkeer. De regels waarmee dit moet gebeuren zijn nog niet uitgewerkt. Ook negeert de overheid de Europese Etsi-standaard voor het aftappan van internetverkeer die in de maak is. Common carrier regel; Inlichtingendiensten; Privacy; Provider. SMS-actie krijgt vervolg (Bericht) Trouw van 27-apr-2001 Bericht De Amsterdamse politie gaat door met de actie tegen gestolen gsm-telefoons. DoS. Denial of Service; Spam. Surfend op zoek naar fraude Han Koch (Bericht) Trouw van 5-apr-2001 Fraude Internet en dus ook frauderen via internet bestaat al jaren, was de laatste twee jaar echter speurt de Nederlandse beurswaakhond STE gericht naar misleidende of onvolledige reclames op het net en kijkt en en passant ook naar malafide aanbieders van producten en diensten. Betrouwbaarheid; Controleerbaarheid; Toezicht. Terugblik;.NL viert vijftiende verjaardag (Bericht) Trouw van 27-apr-2001 Domeinnaam De oudste Nederlandse internet pagina met het achtervoegsel.nl vierde 25 april haar vijftiende verjaardag. Het CWI, het centrum voor Wiskunde en Informatica, heeft de eerste 10 jaar alle internetpagina's onder het nl-domein geregistreerd. In 1996 is vervolgens de Stichting Internet Domeinregistratie opgericht. (geen gerelateerde termen opgenomen) Verwijzing (URL of bestandsnaam) Het adres www.cwi.nl 3813 Werkgever mag privé mail lezen (Bericht) Automatisering Gids van 6-apr-2001 Privacy Een werkgever mag onder voorbehoud de e-mail berichten van een ambtenaar inzien, zo blijkt uit de uitspraak van de bestuursrechter in Rotterdam. Pagina 14 van 23
3.2 Vaststellen verantwoordelijkheden Briefgeheim; E-mail; Gedragscode. 3.3 Fysiek beheer 3828 3815 Hallo Bandoeng Herbert Blankensteijn (Column) Intermediair van 12-apr-2001 Gegevensdrager Een digitaal medium of apparaat werkt nooit een beetje, het wekt perfect of het werkt niet. Digitaal komt tegenwoordig neer op binair, een of nul, alles of niets. Binair; Digitaal; Digitale duurzaamheid; Duurzaamheid. Holografie zet terabytes op visitekaartje (Bericht) Automatisering Gids van 6-apr-2001 Opslag Het Duitse bedrijf Optostor heeft een techniek ontwikkeld om gegevens in de vorm van hologrammen op te slaan. Zo passen terabytes in een ruimte die niet groter is dan een visitekaartje. Hologram. 3.4 Integratie 3842 ' Voice XML bevrijdt de consument uit zijn kantoorpositie' Luc van Peteghem (Interview) Automatisering Gids van 13-apr-2001 Spraakherkenning "Intel is altijd geïnteresseerd in het vinden van nieuwe manieren waarop micro-processoren gebruikt kunnen worden." Spraaktechnologie is daartoe een van de middelen. Voice XML is geen programmeertaal. Het beschrijft veel meer wat er gedaan moet worden, dan hoe het gedaan moet worden. Het is een taal die moet functioneren zoals een manuscript dat acteurs begeleid in het theater. Het is een script dat weet welke vragen de computer kan stellen en op welke manier de mens antwoord geeft. Communicatie; Spraakherkenning; Standaard; Uitwisseling; Voice XML; XML. extensible Markup Language. 3.5 Documentatie * 3843 Systeem Linnaeus kraakt in zijn voegen; Taxonomie Sander Bekker (Artikel) Trouw van 13-apr-2001 Classificatie Biologen beraden zich op een nieuwe manier om de natuur te classificeren. Het oude systeem van Linnaeus zou niet meer voldoen., omdat het te zeer botst met de groeiende kennis over de evolutionaire verwantschap tussen organismen. Het idee is om de natuur te classificeren op basis van hun evolutionaire achtergrond, de fylogenese. De nieuwe methode heet FyloCode. Pagina 15 van 23
3.5 Documentatie Biologie; Evolutie; Fylogenese; Ordeningskenmerk; Taxonomie. 3.6 Beschikbaarstellen 3865 3860 Compromis over Eurowob; Ruimere openbaarheid Nederland wordt niet aangetast Frank Kools (Bericht) Trouw van 26-apr-2001 Openbaarheid Burgers kunnen binnenkort meer en makkelijker Europese documenten inzien dan nu. Dat moet het effect zijn van de Europese Wet openbaarheid van bestuur (eurowob) waarover een akkoord is bereikt. Lidstaten zoals Nederland die een ruimere wob hebben, hoeven hun openbaarheid niet in te perken. Beschikbaarheid; Beschikbaarstellen; Openbaar bestuur; Overheidsinformatie. Gegevens Amerikaanse emgiranten op internet (Bericht) Metro van 20-apr-2001 Beschikbaarstellen De gegevens van meer dan 22 miljoen Europese emigranten die de Verenigde Staten binnenkwamen via Ellis Island, vlakbij het Vrijheidsbeeld, zijn beschikbaar op internet. Genealogie. Verwijzing (URL of bestandsnaam) De website www.ellisislandrecords.org 3841 3824 3882 Jorritsma zou de IT-was het liefst de deur uit doen Freek Blankena (Bericht) Automatisering Gids van 13-apr-2001 Overheidsinformatie De overheid zal er uiteindelijk wel in slagen zijn (foei!) informatie via internet te ontsluiten. Maar echte interactie en transacties komen maar moeizaam van de grond. Minister Jorritsma wil er private partijen bij betrekken. Beschikbaarheid; Beschikbaarstellen; Ontsluiting; PPP. Public private partnership; Privacy. Liever snel een paspoort dan chatten met de wethouder Noël van Bemmel (Bericht) Volkskrant van 10-apr-2001 Beschikbaarheid De overheid heeft in een jaar tijd veel achterstand ingehaald op Internet. Bijna elke rijksdienst en de helft van alle gemeenten heeft inmiddels een website. Maar wie zijn paspoort wil verlengen, moet nog altijd een nummertje trekken. 'Den haag heeft last van technologisch optimisme.' Beschikbaarstellen; Dienstverlening; Overheidsinformatie. Nieuwe zoekalgoritmes redden Internet (Bericht) Automatisering Gids van 27-apr-2001 Pagina 16 van 23
3.6 Beschikbaarstellen 3857 Zoeken De grootste database ter wereld, beter bekend als internet is in praktische zin onbruikbaar. Nieuwe zoekalgoritmes moeten internet beter doorzoekbaar maken. Beschikbaarheid; Toegankelijke staat; Toegankelijkheid; Zoekmachine. Zoeken op het eerste gezicht Chris Sprangers (Bericht) Intermediair van 19-apr-2001 Zoekmachine Room102 is een zoekmachine die plaatjes presenteert van de openingspagina's van sites. Internet; Zoeken. Verwijzing (URL of bestandsnaam) De site www.room102.com 3.7 Beveiliging 3794 @; Digitale kluis Marie-José Klaver (Column) NRC van 2-apr-2001 Beschikbaarheid De vraag is of een internet site met persoonsgevens ipv het GBA wel zo werkbaar is. Internet is complex, slecht te beveiligen en de beschikbaarheid kan te wensen over laten. Beveiligen; DoS. Denial of Service; GBA. Gemeentelijke BasisAdministratie bevolking; Persoonsgegevens; Privacy. Verwijzing (URL of bestandsnaam) De site van minister van Boxtel GBA-site www.rogervanboxtel.nl www.gba.nl 3850 3877 Aanbieders lopen zich warm voor digikluizen; Centrale opslag met decentrale look en feel Peter Mom (Bericht) Computable van 20-apr-2001 Digikluis "Niemand kan ooit garanderen dat gegevens in een digitale kluis voor 100 procent veilig zijn. Hackers komen ook bij het Pentagon binnen. Maar de kluizen kunnen door opzet. Firewalls, PKI-technieken en biometrische verificatie wel heel erg veilig worden gemaakt." Aldus directeur Arie de Groot van de firma Marviq. Authenticiteit; Betrouwbaarheid; Beveiligen; Biometrie; Firewall; PKI. Public Key Infrastructure; Privacy. Het is de hoogste tijd voor veiligheidscertificering voor Internet-providers (Bericht) Automatisering Gids van 27-apr-2001 Beveiligen Het toenemend B2B en B2 verkoopsites werkt als een rode lap op het aantal gelegenheidshackers, vandalen, virusverspreiders, oplichters en beroepsmatige computercriminelen. Webdesigners en Internet-verschaffers laten Pagina 17 van 23
3.7 Beveiliging 3868 3848 3881 3872 zich aan informatiebeveiliging weinig gelegen liggen en maken hun klanten kwetsbaarder dan nodig. Cybercrime; Hackers; Provider; Verantwoordelijke. In één oogopslag bekend; Binnenlandse zaken test biometrische identificatie Gijs Hillenius (Bericht) Computable van 27-apr-2001 Biometrie Biometrische identificatie is binnen enkele jaren normaal. Dat lijkt een voor de hand liggende uitspraak voor Joh. Enschedé, een van de leveranciers van systemen voor persoonsidentificatie via iris, vingerafdruk of infraroodpatroon. Toch is het geen ijdele hoop. Het ministerie van Binnenlandse Zaken onderzoekt via drie proeven welke van de huidige biometrie-methodenhet best toepasbaar is. De proeven zijn: - iris herkenning bij de vreemdelingen politie in Rotterdam - infraroodpatroon herkenning bij inburgeringscursussen in Hilversum - vingerafdrukken bij het CWI in Delft. Autorisatie; Betrouwbaarheid; Beveiligen; Infraroodpatroon; Irisscopie; Persoonsidentificatie; Privacy; Vingerafdruk. Interene cybermisdaad onderschat; 'Systeembeheerders vaak zwakke schakel binnen een bedrijf' Rik Sanders (Bericht) Computable van 20-apr-2001 Beveiligen De aanpak van cybercriminaliteit is veel te veel gericht op aanvallen van buitenaf. De interne dreiging is stukken groter, maar wordt onderschat. Vooral systeembeheerders vormen een risicogroep. Crackers; Cybercrime; Cybermisdaad; Hackers; Systeembeheer. Managers weten te weinig van virussen Richard Keijzer (Interview) Automatisering Gids van 27-apr-2001 Virus IN grote bedrijven weten de managers vaak meer van virussen die mensen kunnen aantasten, dan over de venijnige programma's die een netwerk kunnen verlammen. "De onkunde is troef", constateert Vincent Gullotto, hoofd van het virus-lab van McAfee Beveiligen; Cybercrime; Verantwoordelijke. Microsoft verspreidt virus FunLove (Bericht) NRC van 27-apr-2001 Virus Het FunLove virus is verspreid vanaf twee websites van Microsoft die gebruikt worden door bedrijven die zakelijke software ontwikkelen. Beveiligen. Pagina 18 van 23
3.7 Beveiliging 3840 3801 3866 3863 Nederland wantrouwt cookies met reden Peter Lievense (Bericht) Automatisering Gids van 13-apr-2001 Beveiligen Nederlandse internet gebruikers maken zich in tegenstelling tot Amerikaanse zorgen over cookies. Terecht, zo blijkt na een nadere beschouwing. Ze worden gebruikt voor het zeer gedetailleerd opstellen van een profiel van gebruikers samen te stellen. Privacy. Nederlandse Internetdief slaat toe in Amerika (Bericht) Trouw van 4-apr-2001 Beveiligen Een 26 jarige Nederlander beweert persoonlijke informatie van 46 000 klanten van internetbedrijf Addr.com te hebben gestolen. Het gaat om Namen, wachtwoorden en creditcardnummers. Van een aantal bankrekeningen is al geld afgeschreven. Crackers; Hackers; Persoonsgegevens; Privacy; Provider. De onderkrant; Producten / Eindelijk oplossing voor computervirus? (Bericht) Trouw van 25-apr-2001 Virus Het Britse ministerie van defensie heeft een programma ontwikkeld dat virussen verhinderd een binnengedrongen computer te verlaten. Op deze manier wordt verdere verspreiding voorkomen. Beveiligen; E-mail. Spionagetoestel is goudmijntje voor Chinezen (Bericht) Trouw van 27-apr-2001 Beveiligen Niet alle apparatuur in het spionage vliegtuig dat een noodlanding maakte in China is onklaar gemaakt. Diskettes en harde schijven zijn wel stuk geslagen, maar 'een vastberaden onderzoeker kan altijd nog wel iets met een beschadigde diskette'. Herstelprocedure; Inlichtingendiensten; Vertrouwelijkheid. Pagina 19 van 23
4 Afstoten 3833 3852 Archief Gestapo Wenen teruggevonden (Bericht) Trouw van 10-apr-2001 Overbrengen Een Oostenrijks historicus heeft het archief van de Gestapo in Wenen teruggevonden. In het verleden blijkt het gewoon aan het gemeentearchief te zijn overgedragen door de Weense politie. Aanwinst; Archiefbeheer; Registratie; WOII. Collecting and Preserving the Web: The Minerva Prototype William Y. Arms en Roger Adkins, Cassy Ammen, Allene Hayes (Artikel) RLG Diginews! van 13-apr-2001 Volume 5, Number 2 Acquisitie An ever-increasing amount of primary source materials is being created in digital formats and distributed on the Web; many materials do not exist in any other form. Future scholars will need them to understand the cultural, economic, political and scientific activities of today and, in particular, the changes that have been stimulated by computing and the Internet. These are fragile materials, a transient and quickly disappearing record of our time. The Library of Congress collects and preserves the cultural and intellectual artifacts of today for the benefit of future generations. Last year, the National Research Council report, A Digital Strategy for the Library of Congress, emphasized the importance of extending these activities to digital materials. The report urged the Library to move ahead rapidly. Recently,Congress has voted substantial amounts of money to support such work. For the past year, we have been working together on a prototype system for the Library of Congress to collect and preserve materials from the Web. This project is known as "Minerva" (the name is a light hearted acronym for "Mapping the INternet: the Electronic Resources Virtual Archive"). This article describes the prototype, but more importantly it discusses what we have learned and offers suggestions for what should be included in a full-scale system. Verwerving; Website. Verwijzing (URL of bestandsnaam) De site van RLG DigiNews! Volume 5, Number 2 op het web http://www.ohio.rlg.org/preserv/diginews/ http://www.ohio.rlg.org/preserv/diginews/diginews5-2.html Pagina 20 van 23