Accountants in business (RA/AA) en registercontrollers (RC)

NBA-VRC Opleidingen Najaar 2013 Accountants in business (RA/AA) en registercontrollers (RC) OMDAT KENNIS TELT OMDAT KENNIS TEL DAT KENNIS TELT OMDAT KENNIS TELT O KENNIS TELT OMDAT KENNIS TELT OMDA NIS TELT OMDAT KENNIS TELT OMDAT KE TELT OMDAT KENNIS TELT OMDAT KENNI OMDAT KENNIS TELT OMDAT KENNIS TEL DAT KENNIS TELT OMDAT KENNIS TELT O KENNIS TELT OMDAT KENNIS TELT OMDA NIS TELT OMDAT KENNIS TELT OMDAT KE TELT OMDAT KENNIS TELT OMDAT KENNI OMDAT KENNIS TELT OMDAT KENNIS TEL DAT KENNIS TELT OMDAT KENNIS TELT O KENNIS TELT OMDAT KENNIS TELT OMDA NIS TELT OMDAT KENNIS TELT OMDAT KE TELT OMDAT KENNIS TELT OMDAT KENNI OMDAT KENNIS TELT OMDAT KENNIS TEL DAT KENNIS TELT OMDAT KENNIS TELT O KENNIS TELT OMDAT KENNIS TELT OMDA NIS TELT OMDAT KENNIS TELT OMDAT KE TELT OMDAT KENNIS TELT OMDAT KENNI OMDAT KENNIS TELT OMDAT KENNIS TEL DAT KENNIS TELT OMDAT KENNIS TELT O KENNIS TELT OMDAT KENNIS TELT OMDA NIS TELT OMDAT KENNIS TELT OMDAT KE TELT OMDAT KENNIS TELT OMDAT KENNI OMDAT KENNIS TELT OMDAT KENNIS TEL DAT KENNIS TELT OMDAT KENNIS TELT O KENNIS TELT OMDAT KENNIS TELT OMDA NIS TELT OMDAT KENNIS TELT OMDAT KE TELT OMDAT KENNIS TELT OMDAT KENNI OMDAT KENNIS TELT OMDAT KENNIS TEL DAT KENNIS TELT OMDAT KENNIS TELT O KENNIS TELT OMDAT KENNIS TELT OMDA NIS TELT OMDAT KENNIS TELT OMDAT KE TELT OMDAT KENNIS TELT OMDAT KENNI OMDAT KENNIS TELT OMDAT KENNIS TEL DAT KENNIS TELT OMDAT KENNIS TELT O KENNIS TELT OMDAT KENNIS TELT OMDA NIS TELT OMDAT KENNIS TELT OMDAT KE TELT OMDAT KENNIS TELT OMDAT KENNI OMDAT KENNIS TELT OMDAT KENNIS TEL DAT KENNIS TELT OMDAT KENNIS TELT O KENNIS TELT OMDAT KENNIS TELT OMDA NIS TELT OMDAT KENNIS TELT OMDAT KE TELT OMDAT KENNIS TELT OMDAT KENNI OMDAT KENNIS TELT OMDAT KENNIS TEL nbavrc.nl

sopgave Voorwoord 3 Overzicht per kennisgebied najaar 2013 4 Chronologisch overzicht najaar 2013 6 NBA VRC en NBA-VRC Opleidingen 8 Programmaraad 9 Praktische informatie 10 Incompany cursussen 14 Speciaal voor u uitgelicht 15 Kennisgebieden: Online learning 16 Verplicht onderwerp 18 Specials 20 Algemeen & strategisch management 29 Externe verslaggeving 34 Finance 41 Fiscaal & recht 47 Governance & assurance 54 IT & assurance 58 Management accounting & control 63 Persoonlijke vaardigheden 75 Risicomanagement 86 Interviews: drs. Nic van der Ende RA 17 prof. dr. ir. Louise Fresco 19 drs. Vincent Verweijmeren RC 28 Yvonne van Roosendaal AA 33 ir. Nynke Dalstra RC 40 drs. Joost Siemensma RA 46 drs. Edwin Pijpe RC 53 Albert Kisjes RA RE 57 drs. Ronald Goes RA RC 62 drs. Martijn Kerkhof RA 74 Arnout van der Veer RA 85 Cursusaanbod openbaar-, intern- en overheidsaccountants 90 Aanmeldingsformulier 91 Algemene voorwaarden 93 Samenwerking Dit cursusaanbod is ontwikkeld door NBA-VRC Opleidingen. NBA-VRC is een samenwerking tussen de NBA (accountants in business) en de VRC (registercontrollers). NBA-VRC Opleidingen is CEDEO-erkend. Meer weten/aanmelden? Kijk voor de meest actuele informatie, uitgebreidere cursusomschrijvingen en beschikbare plaatsen op onze website: www.nbavrc.nl. Wilt u persoonlijk contact of een advies: Telefoon: 020-301 04 05 (cursusinschrijvingen) of 020-301 03 14 (inhoudelijke informatie) Fax: 020-301 03 02 E-mail: opleidingen@nbavrc.nl Interviews: Opmaak: Druk: Andrea Willemse Madeggs Jurriaans Lindenbaum Grafimedia (Wets)wijzigingen en zetfouten voorbehouden. Voorwoord Tijd voor het versnellen van vernieuwing Het is een eer en genoegen om het voorwoord voor deze cursusgids te schrijven. Op dit moment zit ik ruim een jaar in de programmaraad van NBA-VRC Opleidingen. Al meer dan vijf jaar werk ik als Group Treasurer bij AkzoNobel en daarvoor was ik 17 jaar werkzaam bij RDS in verschillende financiële rollen. Deze werkervaring heeft mij een internationale kijk op het vlak van financieel management gegeven. De prachtige diversiteit van praktijken die we in de verschillende locaties kunnen waarnemen maar ook het opkomen van wereldwijde best practice standaarden. Het toepassen van Shared Service Center concepten, convergentie tussen IFRS en US GAAP, de implicaties die verandering in regulering heeft op de wijze waarop de boekhouding wordt onderhouden en Corporate Governance wordt gevoerd. Hierbij denk ik natuurlijk in eerste instantie aan de Code Tabaksblad in de Nederlandse context maar ook aan de implicaties die de Sarbanes Oxley wetgeving uit de Verenigde Staten heeft gehad. Ook op het vlak van Treasury zien we een toenemende globalisering en standaardisering optreden. Denk hierbij in Europese context aan het Standard European Payment Area, of SEPA, project waarin uniforme betaalmethodes en tarieven bij betalingen over landsgrenzen binnen het SEPA gebied wordt nagestreefd. Verder van huis zien we de globalisering van de Renminbi, waarbij de Chinese autoriteiten in toenemende mate liquiditeit en acceptatie van de RMB nastreven buiten de Chinese landsgrenzen. Deze synchronisatie heeft ook zijn eigen uitwerking gehad op de financiële markten. Het systematisch risico in deze markten is toegenomen en verdere integratie internationaal zal dit in de toekomst alleen nog maar versterken. Het beheren van de financiële risico s van bedrijven is daarbij complexer en uitdagender geworden en de reactietijd is in veel gevallen verkort. Voor de echte professionele financier onder ons maakt dit het werk alleen maar leuker. Wat moeten we in plaats hebben aan financiële rapportage systemen om goed te kunnen reageren? Wat zijn de instrumenten die we kunnen gebruiken om de risico s effectief af te dekken en hoe dienen we deze in de boekhouding vast te leggen? Een andere observatie is dat de internationale competitie zorgt voor een noodzaak tot continue productiviteitsverbetering. Dit zorgt vervolgens weer voor aanpassing van bedrijfsprocessen om zo te komen tot een niet aflatende verlaging van de kosten. Innovatie wordt ook gestimuleerd door de noodzaak om houdbaar te produceren. Vervuilende processen of het gebruik van schaarse en/of vervuilende materialen zorgt voor een noodzaak om alternatieven te ontwikkelen die minder belastend zijn. Dit alles en nog meer zorgt voor een versnelling van de vernieuwing. Hierbij speelt kennisbeheer een centrale rol. Kennis als onderscheidende factor. Kennis die je opdoet door het lezen van boeken, het aangaan van discussies met collega s en natuurlijk het volgen van voor de financiële manager op maat gemaakte cursussen zoals die door NBA-VRC Opleidingen worden aangeboden. Ik ben er oprecht trots op dat ik hieraan een bijdrage kan leveren. Deze cursusgids bevat een scala van trainingen die hieraan invulling geven. Cursussen die je op bepaalde vlakken een basis bewustzijn kunnen geven of cursussen die je echt de diepte in trekken. Met collega s uit je beroep om ideeën mee uit te wisselen en presentatoren waar je mee kunt sparren. Een goede aanvulling op je dagelijkse activiteiten om competitief te blijven in de kennis vragende omgeving waarin we allen werkzaam zijn. drs. Peter van Rood RC CFA, Group Treasurer, AkzoNobel 3

Overzicht per kennisgebied Titel Data 2013 PE Pagina Online learning FinanceMentor diversen 1/2/3 per module 16 Verplicht onderwerp Verplichte training Beroepsethiek diverse data 8 18 Specials Summercourse voor financieel managers 2013 NIEUW 21-23 augustus of 28-30 augustus 20 20 Mastercourse voor financieel managers 2013 NIEUW 30 september - 2 oktober 20 21 Mastercourse publieke sector 4-6 november 20 22 One week controlling voor RA s en AA s 18-22 november 36 23 Masterclass accountancy actueel 11 december 6 24 Masterclass vastgoedmanagement voor financiële professionals NIEUW 13 en 14 november 13 25 Masterclass operational excellence for financial executives 24 en 25 september 13 26 Masterclass fusie & overname 21 en 22 november 15 27 Algemeen & strategisch management General management and leadership 25-29 november 36 29 Actualiteiten strategisch management 1 november 6 30 Strategie implementatie 7 en 8 november 13 31 Scenarioplanning 6 december 7 32 Externe verslaggeving Basisbeginselen IFRS VERNIEUWD 24 en 25 september 14 34 Verdieping IFRS VERNIEUWD 21 en 22 november 14 35 Update IFRS 2013 6 november 7 36 Update externe verslaggeving voor accountants in business 1 oktober 4 37 Basel III 4 november 6 38 Fast closing en toch effectief rapporteren 8 oktober of 12 november 6 39 Finance Strategic finance 10 en 11 december 13 41 Financiële instrumenten: derivaten 18 en 19 december 14 42 Treasury en derivaten NIEUW 28 en 29 oktober 12 43 Rentederivaten; productkennis en zorgplicht 18 en 19 november 13 44 Financiering en financieringsdocumentatie 2 oktober 7 45 Fiscaal & recht Zorgplicht in concernverband 5 november 6 47 Actualiteiten ondernemingsrecht 28 november 5 48 Corporate recovery 9 oktober 8 49 Due diligence 4 december 9 50 Faillissementsfraude NIEUW 19 september 3 51 Corrupt or not corrupt? 28 oktober 4 52 Titel Data 2013 PE Pagina Governance & assurance Actualiteiten corporate governance 7 november 5 54 Governance, risk & compliance 9 december 6 55 Masterclass internal control VERNIEUWD 14 november 7 56 IT & assurance Masterclass where finance & IT meet 20 november 4 58 Data management NIEUW 4 november 7 59 AO nieuwe stijl 3 oktober 6 60 Business intelligence: toegevoegde waarde of zinloze investering? 12 december 6 61 Management accounting & control Masterclass Best in finance 2013: performance management NIEUW 7, 12, 13, 14 of 19 november 5 63 Lean management 10 oktober 6 64 Lean accounting 11 oktober 6 65 The financial and change 2 december 6 66 De samenhang van cultuur, integriteit en risicomanagement 3 december 6 67 Een nieuwe kijk op budgeting? 6 november 6 68 Actualiteiten management control 2 oktober 6 69 Optimaliseer uw planning & control 5 november 6 70 Beyond control NIEUW 24 september 5 71 Treasury control 17 september 5 72 Management control in winstgerichte organisaties 25 en 26 november 14 73 Persoonlijke vaardigheden Coaching op aanvraag 13 75 De controller als business partner 7 en 8 oktober 14 76 Decision support in de praktijk 18 en 19 november 14 77 Inzicht in en invloed op krachtenvelden 28 en 29 november 14 78 Het herkennen van fraudesignalen 7 oktober 3 79 Effectief onderhandelen 11 en 12 november 12 80 Snellezen en mindmapping 20 september of 31 oktober 7 81 Effectief tijdbeheer voor financiële professionals 10 december 8 82 Profit from English 5 en 12 november 18 83 Actief luisteren als leiderschapstool NIEUW 10 oktober 4 84 Risicomanagement Risicomanagement: een interdisciplinaire benadering 10 december 6 86 Bank risk management: value chain analysis 28 november 6 87 Frauderisico s, witwassen en integriteit 14 november 6 88 Professionalisering risicomanagement in de publieke organisatie 16 december 6 89 Speciaal voor de publieke sector Mastercourse publieke sector 6-8 november 20 22 Professionalisering risicomanagement in de publieke organisatie 16 december 6 89 4 5

Chronologisch overzicht Data 2013 Titel PE Pagina Data 2013 Titel PE Pagina diverse data in 2013 Verplichte training Beroepsethiek 8 18 op aanvraag Coaching 13 75 21-23 augustus Summercourse voor financieel managers 2013 NIEUW 20 20 28-30 augustus Summercourse voor financieel managers 2013 NIEUW 20 20 17 september Treasury control 5 72 19 september Faillissementsfraude NIEUW 3 51 20 september Snellezen en mindmapping 7 81 24 september Beyond control NIEUW 5 71 24 en 25 september Masterclass operational excellence for financial executives 13 26 24 en 25 september Basisbeginselen IFRS VERNIEUWD 14 34 30 september - 2 oktober Mastercourse voor financieel managers 2013 NIEUW 20 21 1 oktober Update externe verslaggeving voor accountants in business 4 37 2 oktober Financiering en financieringsdocumentatie 7 45 2 oktober Actualiteiten management control 6 69 3 oktober AO nieuwe stijl 6 60 7 oktober Het herkennen van fraudesignalen 3 79 7 en 8 oktober De controller als business partner 14 76 8 oktober Fast closing en toch effectief rapporteren 6 39 9 oktober Corporate recovery 8 49 10 oktober Lean management 6 64 10 oktober Actief luisteren als leiderschapstool NIEUW 4 84 11 oktober Lean accounting 6 65 28 oktober Corrupt or not corrupt? 4 52 28 en 29 oktober Treasury en derivaten NIEUW 12 43 31 oktober Snellezen en mindmapping 7 81 1 november Actualiteiten strategisch management 6 30 4 november Basel III 6 38 4 november Data management NIEUW 7 59 4-6 november Mastercourse publieke sector 20 22 5 november Zorgplicht in concernverband 6 47 5 november Optimaliseer uw planning & control 6 70 5 en 12 november Profit from English 18 83 6 november Update IFRS 2013 7 36 6 november Een nieuwe kijk op budgeting? 6 68 7 november Actualiteiten corporate governance 5 54 7 en 8 november Strategie implementatie 13 31 7, 12, 13, 14 of 19 november Masterclass Best in finance 2013: performance management NIEUW 5 63 11 en 12 november Effectief onderhandelen 12 80 12 november Fast closing en toch effectief rapporteren 6 39 13 en 14 november Masterclass vastgoedmanagement voor financiële professionals NIEUW 13 25 14 november Masterclass internal control VERNIEUWD 7 56 14 november Frauderisico s, witwassen en integriteit 6 88 18 en 19 november Rentederivaten; productkennis en zorgplicht 13 44 18 en 19 november Decision support in de praktijk 14 77 18-22 november One week controlling voor RA s en AA s 36 23 20 november Masterclass where finance & IT meet 4 58 21 en 22 november Verdieping IFRS VERNIEUWD 14 35 21 en 22 november Masterclass fusie & overname 15 27 25-29 november General management and leadership 36 29 25 en 26 november Management control in winstgerichte organisaties 14 73 28 november Actualiteiten ondernemingsrecht 5 48 28 november Bank risk management: value chain analysis 6 87 28 en 29 november Inzicht in en invloed op krachtenvelden 14 78 2 december The financial and change 6 66 3 december De samenhang van cultuur, integriteit en risicomanagement 6 67 4 december Due diligence 9 50 6 december Scenarioplanning 7 32 9 december Governance, risk & compliance 6 55 10 december Effectief tijdbeheer voor financiële professionals 8 82 10 december Risicomanagement: een interdisciplinaire benadering 6 86 10 en 11 december Strategic finance 13 41 11 december Masterclass accountancy actueel 6 24 12 december Business intelligence: toegevoegde waarde of zinloze investering? 6 61 16 december Professionalisering risicomanagement in de publieke organisatie 6 89 18 en 19 december Financiële instrumenten: derivaten 14 42 6 7

NBA-VRC en NBA-VRC Opleidingen Programmaraad NBA-VRC NBA-VRC is een samenwerking tussen de Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants en de Vereniging van Registercontrollers. De doelgroep omvat hiermee meer dan 8.300 accountants in business (RA/AA) en 3.300 registercontrollers (RC) die werkzaam zijn in het financieel management en hun vakkennis willen bijhouden en aanscherpen. NBA-VRC ondersteunt hierbij door onder andere een breed aanbod van opleidingen, het vaktijdschrift MCA, branchegroepen en onderzoeken. Daarnaast wordt het onderlinge netwerk versterkt door middel van het Jaarcongres, BoardRoom Meetings en andere ledenbijeenkomsten, bijvoorbeeld bij familiebedrijven. NBA-VRC Opleidingen NBA-VRC Opleidingen ontwikkelt het cursusaanbod voor accountants in business en registercontrollers en werkt nauw samen met NBA Opleidingen (cursussen voor openbaar-, intern- en overheidsaccountants). Het totale cursusaanbod is verdeeld over drie cursusgidsen: - accountants in business & registercontrollers (NBA-VRC Opleidingen) - openbaar accountants (NBA Opleidingen) - intern accountants en overheidsaccountants (NBA Opleidingen en NBA-VRC Opleidingen) Het cursusaanbod voor accountants in business en registercontrollers staat op www.nbavrc.nl. Het cursusaanbod voor openbaar accountants, intern accountants en overheidsaccountants en het cursusaanbod van NBA-VRC Opleidingen staat op www.nbaopleidingen.nl. Wilt u een andere cursusgids ontvangen? Voor u ligt het cursusaanbod voor accountants in business en registercontrollers. Wilt u het cursusaanbod van een andere beroepsgroep ook ontvangen, dan kunt u dit bestellen via www.nbavrc.nl of via www.nbaopleidingen.nl Om een blijvend kwalitatief hoogstaand cursusaanbod te behouden is de programmaraad opgericht. De programmaraad is kritisch, adviserend en ondersteunend met betrekking tot de ontwikkeling van het cursusaanbod bestemd voor accountants in business, registercontrollers en andere financiële professionals. Kritisch De programmaraad kijkt met een kritische blik of het cursusaanbod voldoet aan de opleidingsbehoeften van de leden wat betreft inhoud, vorm (manier van leren) en differentiatie binnen de doelgroep (o.a. branche en loopbaanfase). Adviserend De programmaraad geeft gevraagd en ongevraagd advies. Zij is een klankbord voor het bestaande aanbod en de verdere ontwikkeling ervan. Hierbij worden de trends, ontwikkelingen en thema s in het vakgebied op de voet gevolgd. Leden programmaraad Het NBA-VRC bestuur benoemt de programmaraad en streeft naar een evenwichtige samenstelling. Criteria zijn onder andere de werkervaring van de programmaraadleden en kennis van opleidingsbehoeften van leden, trends & ontwikkelingen in het vakgebied. De programmaraadleden zijn met name RA s en RC s die komen uit diverse branches en bedrijven, aangevuld met vertegenwoordiging van docenten en wetenschap. prof. dr. Eddy Vaassen RA professor, Universiteit van Tilburg drs. Tine van de Werken RA CFO, Royal Cosun drs. Henny Kapteijn RA zelfstandig bestuursadviseur Angela van Os RA CB Controller, Anthura B.V. drs. Arjan Kaaks RC CFO & Member Executive Board Maxeda DIY drs. Peter van Rood RC CFA corporate director treasury, AkzoNobel drs. Coen Reinders RA directeur Corporate Control Schiphol Nederland B.V. drs. Rob Florijn Chair & CEO Diakonessenhuis Daphne Kolk MMI programmamanager NBA-VRC Opleidingen 8 9

Praktische informatie Als accountant in business en registercontroller bent u, volgens de regeling permanente educatie van zowel de NBA als de VRC, verplicht uw basiskennis te onderhouden en ontwikkelingen binnen uw vakgebied bij te houden. NBA-VRC Opleidingen biedt een uitgebreid en uitgebalanceerd aanbod waarmee u ruimschoots aan die verplichting kunt voldoen. Partners Het aanbod, samengesteld door NBA-VRC Opleidingen, bestaat uit een mix van één- en meerdaagse programma s verzorgd door praktijkgerichte docenten en gerenommeerde opleidingsinstituten. Partners waarmee wij onder andere samenwerken zijn: PE-uren In beginsel staat ieder uur besteed aan permanente educatie gelijk aan 1 PE-punt. Dit kan bijvoorbeeld het volgen van één uur college zijn of één uur voorbereidingstijd voor een cursus. Als deelnemer krijgt u na afloop een bewijs van deelname. Daarmee kunt u uw PE-activiteiten registreren. Meer informatie over de PE-regeling vindt u op www.nbavrc.nl Verschillende kennisniveaus en onderwijsvormen Het cursusaanbod van NBA-VRC Opleidingen bestaat uit één- en meerdaagse cursussen ingedeeld in 3 niveaus: fundamental, en expert. Kennisgebieden NBA-VRC Opleidingen heeft het cursusaanbod ingedeeld naar kennisgebied. Ieder kennisgebied heeft een andere kleur waardoor u snel kunt bladeren naar de kennisgebieden die voor u interessant zijn. U vindt ook dit voorjaar weer een aantal nieuwe en vernieuwde trainingen. Aanbod cursussen voor de publieke sector Bij het tot stand brengen van een specifiek op de public controller gericht cursusaanbod is NBA-VRC Opleidingen een samenwerking aangegaan met het European Institute for Certified Public Controllers (EICPC). Leden van het EICPC mogen tegen de ledenprijs deelnemen aan cursussen die specifiek gericht zijn op de publieke sector. Zie pagina 5 voor het cursusaanbod onder het kopje Speciaal voor de publieke sector. Verdiepen Expert Verdieping voor senior financial executives ( +) Advanced Verdieping op specifieke onderwerpen, voor RA s, AA s en RC s die fundamentals beheersen Fundamental Cursussen op postdoctoraal niveau Verbreden & updaten Het niveau van de cursus wordt aangegeven door het aantal oranje blokjes: fundamental expert Wilt u weten of het niveau van de cursus geschikt voor u is, bel voor advies met 020-301 04 05 of mail naar opleidingen@nbavrc.nl. 10 11

Praktische informatie NBA-VRC Opleidingen heeft voor u de programma s ingedeeld in verschillende onderwijsvormen. Zo weet u van te voren goed wat u van de bijeenkomst kunt verwachten. Cursus Lesstof, bestaande uit een samenhangend geheel van onderwerpen, met veel aandacht voor het bespreken van de eigen situatie en het uitwisselen van meningen. Er is veel interactie met de docent(en) en de andere deelnemers, vaak mede aan de hand van praktijkcases. Een cursus bestaat doorgaans uit een halve dag tot drie dagen, waarvan maximaal drie aaneengesloten. Het aantal deelnemers is, afhankelijk van de cursusopzet, circa tien tot dertig personen. Seminar Dit is een bijeenkomst die doorgaans niet langer duurt dan één dag, met één of twee sprekers die diep ingaan op het thema. De nadruk ligt op het overbrengen van kennis en meningen, de interactie tussen sprekers en deelnemers is beperkt. Het aantal deelnemers varieert van dertig tot zeventig personen. Mastercourse/class Eén of meerdere docenten presenteren lesstof die een verdieping biedt op specifieke onderwerpen, bedoeld voor deelnemers die de basiskennis beheersen: beslist geen beginnersmaterie. De mastercourse/class kan zowel een theoretisch karakter hebben, als zeer praktijkgericht zijn. Leergang Een leergang is een cursus met minimaal drie bijeenkomsten verspreid over een periode van een aantal maanden. Een leergang verdiept zowel theoretisch als praktisch uw kennis over een bepaald onderwerp. Verschillende topdocenten gaan diep in op een bepaald thema. Het aantal deelnemers ligt tussen de tien tot dertig personen. Training De nadruk ligt op individuele vaardigheidsoefeningen. Het maximum aantal deelnemers per groep is vijftien of lager. Online learning Leren via internet op een moment dat het u uitkomt! Online learning is alleen toegankelijk voor leden. Blended learning Een combinatie van online learning gevolgd door een cursus op locatie. Informatie over NBA-VRC Opleidingen De meest actuele informatie vindt u op onze website: www.nbavrc.nl Leden van NBA en VRC informeren wij geregeld over het cursusaanbod via mailingen. Uiteraard kunt u ons ook bereiken - per telefoon: 020-301 04 05 (cursusinschrijvingen) - per telefoon: 020-301 03 14 (inhoudelijke informatie) - per fax: 020-301 03 02 - per mail: opleidingen@nbavrc.nl Algemene voorwaarden Lees vóór inschrijving de algemene voorwaarden voor meer informatie over uw deelname aan onze cursussen, zie pagina 93, 94 en 95. U kunt de algemene voorwaarden ook nalezen op onze website. Aanmelden Bij voorkeur meldt u zich uiterlijk vier weken voor aanvang van een cursus aan. Zo kunnen wij de belangstelling peilen en indien nodig een extra bijeenkomst plannen. Bovendien dient u zich voor sommige cursussen tijdig voor te bereiden. Aanmelden kan via onze website www.nbavrc.nl of via het aanmeldingsformulier achter in deze brochure op pagina 91 of 92. Prijzen De prijzen in deze cursusbrochure gelden tot en met december 2013 en zijn vermeld onder voorbehoud van wijzigingen en zetfouten. Leden van de VRC en de NBA kortweg leden genoemd, nemen deel tegen een gereduceerd tarief. Leden van de EICPC kunnen bij de publieke cursussen deelnemen tegen een gereduceerd tarief. Zie pagina 5 voor het cursusaanbod onder het kopje Speciaal voor de publieke sector. De prijzen worden bij de cursus vermeld. In de prijzen zijn de documentatie en catering inbegrepen, tenzij anders vermeld. Bij meerdaagse sessies zijn logies en ontbijt inbegrepen (tenzij anders vermeld); bij inschrijving voor een meerdaagse cursus geeft u aan of u prijs stelt op hotelaccommodatie. Persoonlijke consumpties, telefoon- en parkeerkosten zijn voor eigen rekening. BTW vrijgesteld NBA staat ingeschreven in het Register Kort Beroepsonderwijs van het CRKBO (Centraal Register Kort Beroepsonderwijs). Door de inschrijving zijn NBA-VRC Opleidingen en NBA Opleidingen aangemerkt als erkende instelling volgens de Europese BTW richtlijn en daardoor zijn de onderwijsactiviteiten vrijgesteld van BTW. CEDEO De afgelopen jaren zijn onze cursussen door de deelnemers zeer hoog gewaardeerd. NBA-VRC Opleidingen is CEDEO-erkend. 12 13

Incompany cursussen Voor alle (register)controllers, accountants in business en professionals in het financieel-economisch management Wilt u met meerdere collega s deelnemen aan een cursus die is toegespitst op de wensen en behoeften van uw organisatie? Wij werken graag samen met u aan een incompany met een programma op maat. Het afgelopen jaar heeft NBA-VRC Opleidingen voor veel organisaties, zowel profit- als non-profit incompany programma s verzorgd rondom diverse financiële thema s. De voordelen van incompany op een rij: Op maat Een incompany cursus is op maat gemaakt. Bij voorkeur met voorbeelden uit de dagelijkse praktijk zodat u en uw collega s het geleerde direct in uw werk kunnen toepassen. Besparing van kosten en tijd Incompany cursussen bieden aantrekkelijke kostenvoordelen. Een cursus op maat is al snel goedkoper dan deelnemers individueel een cursus te laten volgen. De programma s zijn precies zo lang als nodig is om de doelstelling te bereiken. U heeft natuurlijk ook invloed op de prijs doordat u meebeslist over de duur, cursusopzet en locatie. Daardoor kunt u ook besparen op reistijd en reiskosten. Topdocenten Wij maken graag gebruik van onze goede contacten met topdocenten en partnerorganisaties. Veel docenten combineren het hoogleraarschap met een functie in het bedrijfsleven of de publieke sector. Zij passen de cursus vaardig aan uw praktijksituatie aan. Full-service NBA-VRC Opleidingen heeft veel ervaring en pakt indien gewenst, graag de complete organisatie van uw incompany, team- of heidag op. Neem gerust contact op voor inspiratie en voorbeelden. Engelstalig NBA-VRC Opleidingen ontwikkelt tevens incompany cursussen in het Engels, zodat ook uw internationale medewerkers kunnen deelnemen. Ook verzorgen wij incompany cursussen in het buitenland. Verplichte training Beroepsethiek op maat? De training Beroepsethiek is verplicht voor accountants in business en wordt ook in 2013 weer aangeboden. Wij verzorgen de training ook incompany en op maat. Voor meer informatie over de training, zie pagina 18. Advies nodig en/ of meer informatie? Daphne Kolk is uw programmamanager. Zij is bekend met de ontwikkelingen binnen het financieel-economisch vakgebied en kan u daarom adviseren over relevante vaktechnische onderwerpen en vaardigheidstrainingen. Voor meer informatie over de mogelijkheden kunt u vrijblijvend contact opnemen met Daphne Kolk 020-301 02 48 of d.kolk@nbavrc.nl Kwaliteit gewaarborgd via keurmerk CEDEO NBA-VRC Opleidingen heeft een CEDEO-erkenning. In de laatste audit gaf meer dan 90% van onze opdrachtgevers aan tevreden tot zeer tevreden te zijn over onze dienstverlening, de samenwerking en de behaalde resultaten. Onze klanten zijn onder andere: ABN AMRO, Achmea, Arcadis, AEGON, APG, ConQuaestor, CRH, Delta Lloyd, DNB, Essent, Heineken, Infinitas, ING, KLM, NS, Nuffic, PGGM, PostNL, PT Partners, Rabobank, SABIC, Vattenfall, Vodafone en Yacht. Speciaal voor u uitgelicht Omdat kennis telt Als financial wilt u uw kennis op peil houden. Het uitzoeken van een passende cursus kost echter veel tijd. NBA-VRC Opleidingen heeft voor u vijf kwalitatief hoogstaande programma s geselecteerd waarmee u uw kennis op peil houdt, verbreedt en/of verdiept. Bent u accountant in business, vergeet dan niet om u in te schrijven voor de Verplichte training Beroepsethiek. Voor meer informatie ga naar pagina 18. Summercourse voor financieel managers 2013 NIEUW Deze zomer in discussie met een gerenommeerde CFO? Uw kennis van externe verslaggeving up to date brengen en eens op een andere manier nadenken over leiderschap? Kom dan naar één van onze Summercourses in augustus. Meer informatie op pagina 20. General Management and leadership Tegenwoordig is het voor senior financial professionals meer dan ooit noodzakelijk om een interdisciplinair perspectief op management te ontwikkelen. Dit vijfdaagse programma voor ervaren professionals behandelt de belangrijkste management-en leiderschapsthema s. Maximale return on learning door vertaling naar uw eigen situatie. Meer informatie op pagina 29. Actief luisteren als leiderschapstool NIEUW PE PE PE 20 36 4 Courage is what it takes to stand up and speak; courage is also what it takes to sit down and listen (Winston Churchill). Werkt u met hoogopgeleide financiële professionals? Ga voor meer informatie naar pagina 84. One week controlling voor RA s en AA s In vijf dagen de belangrijkste theorie op het vakgebied van de controller. U bent een accountant en wilt zich verbreden naar het controllersvak of een overstap maken naar een functie in het financieel-economisch management (accountant in business). Of u bent al als controller werkzaam, maar mist de theoretische onderbouwing. Meer informatie op pagina 23. Treasury en rentederivaten NIEUW Deze 2-daagse cursus zet op heldere en aansprekende wijze uiteen hoe rente en valuta derivaten werken. De rentegevoeligheid van de winstgevendheid bij banken en corporates wordt behandeld. De toepassingsgebieden van treasury producten worden met behulp van ervaringen uit het veld, case studies, pay-off profiles en scenario analyse toegelicht. Meer informatie op pagina 43. Heeft u vragen of wilt u advies, stel uw vraag via opleidingen@nbavrc.nl of 020-301 04 05 PE PE 36 12 14 15

Verplicht onderwerp Online learning: leren op een moment dat het u uitkomt! FinanceMentor Your Financial Update Online: vakinhoudelijke online learning Volgt u uw opleidingen het liefst wanneer het u uitkomt en op een plek waar u niet gestoord wordt? Dan is het online learning programma FinanceMentor misschien iets voor u. U kunt kiezen uit ruim 80 vakinhoudelijke cursussen over internationale accounting, audit, economie, management en finance die u op uw eigen tempo volgt. Met online learning van FinanceMentor: beschikt u iedere maand over twee of drie nieuwe cursussen, gericht op actuele onderwerpen; volgt u cursussen van hoge kwaliteit die zijn voorzien van audio, video, samenvattingen en tests; hebt u toegang tot 80 cursussen die staan voor 150 PE-punten. Prijzen: $ 500,- (let op: prijs in USD te betalen per creditcard. Ter informatie: bij een EUR / USD koers van 1,30 is de prijs 385) Geldig: 12 maanden toegang PE-punten: 1 tot 3 PE-punten per cursus Bijzonderheden: Alleen voor leden. Omdat de aanmelding en betaling via onze Amerikaanse partner Smartpros gaat, is de prijs in dollars en zijn de cursussen Engelstalig. Ga naar nbavrc.nl voor een gratis demo. Twee cursussen uitgelicht: Real World Corporate Governance: From CEO to Whistleblower Historically, whistleblowers are rarely rewarded for their efforts. Our cameras were on hand for the keynote address at FEI s Current Financial Reporting Issues conference, as Michael Woodford, the former president of the Olympus Corporation, recounted his painful journey from CEO to whistleblower. Learning Objectives describe the steps taken by Michael Woodford after learning about the allegations; discuss Olympus board s response to Michael Woodford s proposal; explain what ultimately happened at Olympus Corporation related to the scandal. Protecting Your Business: From Social Media to Cyber Threats By increasingly relying on digital technologies and networks to conduct their operations, at a time when cyber attacks are more frequent and more severe, companies are subject to a heightened level of risk. Gardere s Peter Vogel examines your disclosure obligations related to cybersecurity risks as well as what social media policies should be in place to protect your company s interests. Learning Objectives describe the role that social media plays in today s workplace; identify why businesses need to have a social media; distinguish between denial of service and other cyber attacks; explain the objectives of cyber attacks. Interview Nic van der Ende De bijzondere positie van accountants in business bij DNB Bij De Nederlandsche Bank (DNB) werken meer dan zeventig accountants in business. Zij hebben als toezichthouder een compleet andere rol dan hun vakgenoten in het bedrijfsleven. Daarom lag het voor de hand de verplichte cursus Beroepsethiek incompany te organiseren. Bijkomend voordeel was dat er binnen de DNB-muren meer openheid was om in een vertrouwelijke sfeer dilemma s uit de praktijk te bespreken. Enkele jaren geleden kreeg een registeraccountant die als toezichthouder bij DNB werkt de opdracht om onderzoek te doen bij een bedrijf, waar mogelijk iets niet in de haak was. Al snel concludeerde de DNB-medewerker dat het bedrijf zich inderdaad niet hield aan bepaalde regels. Dit rapporteerde hij terug aan zijn leidinggevende en via de formele kanalen van DNB kreeg het betreffende bedrijf een pittige brief. Vervolgens refereerde het bedrijf aan de toen geldende gedragsregels voor RA s en gaf aan dat de toezichthouder, omdat hij RA was, de conceptrapportage eerst met het bedrijf had moeten bespreken, dus niet rechtstreeks met zijn leidinggevende bij DNB. Dit voorbeeld geeft aan hoe bijzonder de positie is van een accountant in business als toezichthouder bij DNB. Gelukkig voorziet de huidige gedragscode in speciale bepalingen voor deze groep vakgenoten: zij zijn in eerste instantie toezichthouder en pas daarna accountant in business. Maar uiteraard zijn ook zij verplicht om de training rond beroepsethiek te volgen. Nic van der Ende coördineert de beleidsmatige accountancy-activiteiten binnen DNB. Toen de NBA de training verplicht stelde, gaven veel van onze accountants in business aan dat zij deze het liefst samen zouden volgen. Het grote voordeel is dat je de informatie dan direct kunt toespitsen op de specifieke eigen situatie. In een groep met controllers uit bedrijven en van overheidsinstellingen komen er toch heel andere casussen op tafel. DNB benaderde NBA-VRC Opleidingen voor een incompany -training. De wens was om in kleine groepjes te werken, om zoveel mogelijk interactie te krijgen. Daarom werd de training een aantal keer georganiseerd. Nic van der Ende was daar intensief bij betrokken. NBA-VRC Opleidingen verzorgde deskundige docenten die gespecialiseerd zijn op het gebied van compliance en governance. De samenwerking verliep heel plezierig. Wij hebben gezamenlijk realistische casussituaties ontwikkeld. Daar konden onze collega s goed mee uit de voeten. Zij konden ook open hun eigen dilemma s met collega s bespreken binnen de vertrouwelijkheid van de DNB-muren. Wij zien de laatste jaren een toenemende belangstelling voor governance, waaronder de aspecten gedrag en cultuur. Deze zaken maken ook deel uit van ons vernieuwde toezicht op banken, pensioenfondsen, verzekeraars en beleggingsinstellingen. Daarbij letten onze medewerkers niet alleen op het volgen van de governanceregels, maar ook op de daadwerkelijke toepassing daarvan in de dagelijkse praktijk. Al onze toezichthouders doorlopen via ons opleidingscentrum (De Toezichtacademie) allerlei trainingen, ook op het gebied van governance, gedrag en cultuur. De training beroepsethiek die NBA-VRC Opleidingen organiseerde voor onze accountants in business sloot daar prachtig bij aan. drs. Nic van der Ende RA is coördinator Accountancy (afdeling Governance & Accounting) bij DNB. drs. Nic van der Ende RA Zij konden ook open hun eigen dilemma s met collega s bespreken binnen de vertrouwelijkheid van de DNB-muren. Nic van der Ende 16 00 17

Verplicht onderwerp Specials De trainingen worden op diverse data en verspreid door het land aangeboden. Voor een actueel overzicht: www.nbavrc.nl 09.30-17.30 uur Leden 495 Niet-leden 495 PE-uren: 8 Verplichte training Beroepsethiek Voor accountants in business November 2010 verscheen het NBA rapport Lessen uit de kredietcrisis, Plan van Aanpak. Een van de kernthema s in het rapport is verbetering van de kwaliteit van de beroepsuitoefening van accountants. Een onderdeel van dit beroepsbrede programma is verplichte educatie in de vorm van een training Beroepsethiek voor accountants in business, gericht op gedragsverandering. De training is qua inhoud, doelstelling, werkwijze en omvang specifiek afgestemd op de pluriformiteit binnen de doelgroep accountants in business. De training beoogt (1) bewustwording, (2) het begrip en (3) de toepassing van ethische principes door de accountants in business te vergroten. De verplichte training Beroepsethiek bestaat uit 2 delen; een pre-learning module die met name bestaat uit een online self-assessment en een trainingsdag. Het self-assessment bestaat uit een aantal vragen waarmee u inzicht krijgt in uw huidige ethische stijl en achterliggende waarden: uw sterke kanten en aandachtspunten. Na afloop ontvangt u een persoonlijk rapport dat u meeneemt naar de training. Er kan niet worden deelgenomen aan de trainingsdag indien u de pre-learning module niet heeft afgerond. Interview Louise Fresco Shareholder value op de lange termijn Louise Fresco is als universiteitshoogleraar verbonden aan de Universiteit van Amsterdam, met als aandachtsgebied de grondslagen van duurzame ontwikkeling in internationaal perspectief. Zij signaleert dat duurzaamheid in het bedrijfsleven een nieuwe dimensie krijgt. Waar maatschappelijk verantwoord ondernemen voorheen vooral moest bijdragen aan een goede reputatie, wordt duurzaamheid inmiddels steeds meer benaderd als businesscase. Daardoor wordt ook de rol van Finance groter. Afgelopen decennia richtten veel ondernemingen zich vooral op het maximeren van de shareholder value in termen van hoge beurskoersen en dividenduitkeringen. Het tijdperk van kortetermijndenken is voorbij, zo stelt Louise Fresco. Inmiddels hechten steeds meer beleggers, investeerders en consumenten aan een bedrijf dat de goede dingen goed doet. Het perspectief van shareholder value verschuift langzamerhand naar de resultaten op langere termijn, waarbij duurzaamheid een belangrijk aspect vormt. Ook de kijk op duurzaamheid verandert. Het wordt steeds meer benaderd als een business case, waarbij de kosten en de baten gewogen worden. Het is belangrijk dat het bedrijf de dialoog aangaat met de aandeelhouders teneinde draagvlak te krijgen voor deze nieuwe manier van denken over waarde en resultaten. Natuurlijk blijven de resultaten op korte termijn ook belangrijk, zeker in bedrijven met venture capital, maar in het algemeen neemt duurzaamheid een steeds prominentere plaats in. prof. dr. ir. Louise Fresco (Foto: Jeroen Oerlemans) Bijzonderheden: Wilt u de training Beroepsethiek incompany organiseren? Neem contact op met programmamanager Daphne Kolk (020-301 02 48) of via d.kolk@nbavrc.nl fundamental De inhoud van de training richt zich op de volgende 5 aspecten: 1 Ethiek en de Verordening Gedragscode. 2 Inzicht krijgen in de eigen ethiek (deugden, waarden en principes). 3 Signaleren en hanteren van ethische dilemma s. 4 De bevordering en borging van ethische principes in het eigen handelen van de werkomgeving/organisatie. 5 In lastige situaties de rug recht houden en standvastig communiceren. U krijgt de kaders van beroepsethiek voor accountants aangereikt. Vanaf het begin van de training gaan we met u in gesprek over ethiek en uw persoonlijke ethische oordeelsvorming en ethisch handelen. Tijdens de training staan zowel dilemma s uit uw beroepsgroep als uw eigen dilemma s centraal. Theorie en praktijk wisselen elkaar af en we gebruiken interactieve werkvormen. Bovendien gaan we aan de slag met vaardigheden die nodig zijn voor het ethisch handelen in de beroepspraktijk. Kortom na deze training loopt u opgefrist, geïnspireerd en met gedegen handvatten op zak naar buiten. De training Beroepsethiek is verplicht voor accountants in business (RA/AA). De Verplichte training Beroepsethiek wordt verzorgd door twee ervaren trainers van KPMG Integrity. De trainers zijn een combinatie van gedrags- en inhoudelijke trainers met ervaring in het werkgebied van de accountant in business. Door de inzet van zowel kennis (van relevante regelgeving, actuele discussies rond ethische principes en het accountantsberoep), als de ervaring met het aanleren van vaardigheden in relatie tot dilemma s, zorgen zij gezamenlijk voor een optimaal trainingsresultaat. Een goed voorbeeld van deze nieuwe kijk op duurzaamheid vindt Louise Freco Het Sustainable Living Plan van Unilever. Hierin wordt duurzaamheid direct gekoppeld aan de bedrijfsdoelstellingen: double the business with half the environmental impact. Unilever richt zich op het verbeteren van gezondheid en welzijn, verkleinen van de impact op het milieu en verhogen van de levenstandaard. Dit is geconcretiseerd in zestig doelstellingen. Het bijzondere aan het Unilever Sustainable Living Plan is dat het bedrijf niet alleen de directe verantwoordelijkheid neemt voor de eigen activiteiten, maar ook voor het gebruik van de producten door consumenten. Onderzoek toonde namelijk aan dat bij heel veel zaken een belangrijk deel van de footprint zit bij de consument. Hiermee legt Unilever de lat hoog voor zichzelf, want hoe zorg je ervoor dat klanten jouw producten op een goede manier gebruiken? Unilever stimuleert zijn mensen om uit hun comfort zone te komen en op zoek te gaan naar innovatie en samenwerking. Dit zou bijvoorbeeld kunnen betekenen dat de wasmiddelenunit gaat samenwerken met een wasmachinefabrikant en zij samen op zoek gaan naar methoden om op lagere temperatuur met minder water en wasmiddel te wassen zonder aan kwaliteit in te leveren. Op die manier maken ze het logisch en makkelijk voor consumenten om de juiste dingen met de producten te doen. Welke rol is er voor Finance weggelegd in dit nieuwe duurzaamheidsdenken? In een organisatie die duurzaamheid werkelijk incorporeert, heeft iedereen ermee te maken. Finance speelt een cruciale rol. Die begint al bij het concretiseren van duurzaamheid en het meetbaar en beheersbaar maken daarvan. Parameters opstellen om de voortgang te meten en zorgen voor transparante in- en externe rapportages over de voorgang, risico s en bottlenecks. Zorgen voor internal controls, toezicht en afrekenstructuren voor het management. En waar technologische innovatie leidt tot samenwerking of overnames, heeft de cfo de taak om goede deals te sluiten. Finance heeft dus een belangrijke bijdrage om de shareholder value van duurzaamheid concreet en meetbaar te maken. prof. dr. ir. Louise Fresco werd in juni 2006 benoemd tot hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam. Zij is lid van de KNAW en van drie buitenlandse Academies. Louise Fresco is onder andere kroonlid van de Sociaal-Economische Raad en lid van de Raad van Commissarissen van de Rabobank. Tevens is zij niet-uitvoerend bestuurder van Unilever, bestuurslid van het Koninklijk Concertgebouworkest, lid van de Praemium Erasmianum Foundation, lid van de redactieraad van De Gids en Trustee van de Shell Foundation. Het perspectief van shareholder value verschuift langzamerhand naar de resultaten op langere termijn, waarbij duurzaamheid een belangrijk aspect vormt. 18 19 Louise Fresco

Specials nieuw nieuw Specials Woensdag 21 t/m vrijdag 23 augustus 2013 óf Summercourse voor financieel managers 2013 Mastercourse voor financieel managers 2013 Maandag 30 september t/m woensdag 2 oktober 2013 Woensdag 28 t/m vrijdag 30 augustus 2013 Heerlickheijd van Ermelo, Ermelo 13.00-20.00 / 09.00-19.30 / 09.00-16.30 uur (incl. logies) Leden 1.895 Niet-leden 2.195 PE-uren: 20 Deze zomer in discussie met een gerenommeerd CFO, uw kennis van externe verslaggeving up to date brengen en eens op een andere manier over leiderschap nadenken? Kom dan dit jaar naar één van onze summercourses in augustus! Het programma en de locatie bieden u diverse mogelijkheden om het nuttige met het aangename te combineren. U overnacht in een comfortabel hotel met diverse (sport)faciliteiten en u kunt facultatief deelnemen aan een social event tijdens één van de avonden. Wissel van gedachten met beroepsgenoten uit diverse specialismen, discussieer over de laatste ontwikkelingen en verdiep en verbreed op deze inspirerende wijze uw vakkennis. Finance en Control, verleden, heden en toekomst Laat u inspireren en ga in discussie met gerenommeerde CFO s. Deel met elkaar gedachten, meningen en verwachtingen over Finance en Control. Neem de regie van uw toekomst meer in eigen hand en verken met elkaar de nationale en internationale topics onder het bezielend voorzitterschap van prof. dr. Tjeu Blommaert. Leiderschap Over geen onderwerp wordt in organisaties zoveel nagedacht als over leiderschap. Vaak beseft men daarbij niet dat het gaat om een verschijnsel dat behoorlijk subversief is. Leiders zijn er immers niet om zich als volleerde bureaucraten netjes aan de regels te houden. Twee vragen zullen ons bezighouden: 1) Vloeit de belangstelling voor leiderschap voort uit een soort romantisch verlangen om aan het bureaucratische moeras te ontsnappen? 2) Zijn er alternatieve manieren om over een minder subversieve vorm van leiderschap na te denken? Beide vragen lijken zwaar en theoretisch, maar prof. dr. René ten Bos zal tijdens deze dag laten zien dat ze voor de alledaagse praktijk heel relevant zijn. Externe verslaggeving De docent zorgt dat u weer up to date bent op het gebied van externe verslaggeving. Aan bod komt NL GAAP en IFRS. NL GAAP: Editie RJ 2012 IFRS: IAS 19 R Verslaggevingsaspecten Flex wet IFRS 10, 11, 12 en 13 Derivaten (RJ 290) Tijdens deze driedaagse multidisciplinaire mastercourse presenteren topdocenten lesstof die een verdieping biedt op specifieke onderwerpen. Zo kunt u met één mastercourse uw kennis van verschillende actuele thema s opfrissen en verdiepen. Daarnaast heeft u ruimschoots de gelegenheid om ervaringen uit te wisselen met vakgenoten. Na deze mastercourse bent u op de hoogte van relevante trends en ontwikkelingen op het financiële vakgebied. Professional leadership Wat is de belangrijkste taak van het managen van een groep professionals? Het scheppen van een werkklimaat waarin talent en creativiteit van de medewerkers ten volle ingezet wordt voor de realisering van de collectieve ambitie van de organisatie. Er zijn routinematig werkende en innoverende professionals, cosmopolitisch en lokaal ingestelde professionals, jonge high potentials, productietijgers en oude meesters. Ieder van hen vereist een andere managementstijl. Het doel van deze dag is u te leren te durven differentiëren, want niets is zo ongelijk als de gelijke behandeling van ongelijken. How to manage a company in turbulent times Veel ondernemers kampen nu met de vraag: hoe loods ik mijn bedrijf door de huidige financieel-economische crisis en maak ik mijn organisatie meer crisisbestendig? Vandaag staat in het teken van een business game. U stippelt in groepsverband het beleid van een internationale organisatie uit. Een onderneming wordt met vele risico s geconfronteerd en de constante vraag is dan ook of de onderneming in control is. Een belangrijk aandachtsgebied is governance risk en in het bijzonder het CEO-risk. Er zijn veel voorbeelden te noemen waar de CEO (bij onder andere BP, Apple, UBS) het verschil in positieve of negatieve zin maakt. U sluit deze interactieve dag af met een persoonlijk verhaal van een CEO. Integrated reporting Integrated reporting staat voor een nieuwe benadering van publieke verslaggeving. Het maakt een koppeling tussen enerzijds de strategie, governance en de financiële prestaties van een onderneming en anderzijds de sociale, duurzame en economische context waarin het opereert. Investeerders en andere belanghebbenden krijgen daardoor een beter inzicht in de wijze waarop de onderneming de strategie uitvoert en wat de impact daarvan is op de maatschappij. Dat is belangrijke informatie voor bijvoorbeeld institutionele beleggers bij het maken van een investeringskeuze. Heerlickheijd van Ermelo, Ermelo 13.00-20.00 / 09.00-19.30 / 09.00-16.30 uur (incl. logies) Leden 1.950 Niet-leden 2.250 PE-uren: 20 Controllers en accountants in business in (hoger) financieel management. Controllers en accountants in (hoger) financieel management. prof. dr. René ten Bos 21 augustus: Laurens Storm van s Gravesande RA en 30 augustus: prof. dr. Henk Langendijk, beiden werkzaam bij Universiteit van Amsterdam en Nyenrode Business Universiteit. 22 en 29 augustus: prof. dr. René ten Bos, hoogleraar wijsbegeerte en organisatietheorie, Radboud Universiteit Nijmegen. 23 augustus : Prof. dr. Tjeu Blommaert, ir. Paul Smits CMA CTP, CFO Havenbedrijf Rotterdam en drs. Roger Poulssen RC, CFo Group Innovation, Philips. 28 augustus: Prof. dr. Tjeu Blommaert,drs. Remmelt Vetkamp Msc, college van bestuur Zuyd University en Maarten Blacquiére, CFO Enexis. prof. dr. ir. Mathieu Weggeman, hoogleraar organisatiekunde, in het bijzonder innovatiemanagement aan de faculteit industrial engineering & innovation sciences, Technische Universiteit Eindhoven prof. Luc Keuleneer MBA, directeur KPMG Brussel en hoogleraar financial management en treasury management Vrije Universiteit Amsterdam prof. dr. Dirk Van Lindt, hoogleraar Hogeschool-Universiteit Brussel Hilde Decan, hoofddocent Hogeschool-Universiteit Brussel Eric Willems, CEO Audax prof. dr. Dick de Waard RA MA, hoogleraar faculteit economie en bedrijfskunde van de Rijksuniversiteit Groningen prof. dr. ir. Mathieu Weggeman 20 21

Specials Specials Maandag 4 t/m woensdag 6 november 2013 Mastercourse publieke sector One week controlling voor RA s en AA s Maandag 18 t/m vrijdag 22 november 2013 Bilderberg t Speulderbos, Garderen 13.00-20.00 / 09.00-19.30 / 09.00-16.00 uur (incl. logies) Leden 1.795 Niet-leden 1.895 PE-uren: 20 Bijzonderheden: EICPC-leden kunnen zich inschrijven voor de NBA-VRC Opleidingen ledenprijs Tijdens deze drie dagen gaan hoogleraren en topdocenten in op de actualiteiten in de publieke- en non-profit sector. Vanuit verschillende vakgebieden worden ontwikkelingen besproken, inclusief de (her)positionering van de controller. Na deze mastercourse bent u op de hoogte van de voor u relevante ontwikkelingen in de publieke- en non-profit sector. Vanuit zowel bestuurlijke, strategische als bedrijfseconomische invalshoek komen aan bod: Verantwoording en verslaglegging Organisaties in de publieke- en non-profit sector opereren niet als losstaande entiteiten, maar in netwerken met andere stakeholders. Met deze stakeholders wordt samen gewerkt aan het oplossen van maatschappelijke problemen. Dat maakt dat informatie-uitwisseling met deze partijen van cruciaal belang is. Horizontale verantwoording en integrated reporting zijn belangrijke instrumenten om de legitimatie van organisaties te waarborgen. De controller en de maatschappelijke agenda Leer meer over de verschillende vormen van maatschappelijke meerwaarde van publieke en non-profitorganisaties. Hoe zorg je ervoor dat naast de financiële bedrijfsvoering ook maatschappelijke meerwaarde op de agenda staat? Management control en risicomanagement De controller adviseert de leiding over de opzet en werking van het management controlsysteem, dat past bij de geformuleerde strategie, de geformuleerde doelstellingen en de geïdentificeerde risico s. Beheersingssystemen zijn van toepassing op de input, de processen en de resultaten van de organisatie, maar kennen soms ook perverse effecten. Verschillende perspectieven op management controlsystemen komen aan bod. U krijgt handvatten uitgereikt om risico s binnen uw organisatie bespreekbaar te maken. Marktwerking en privatisering Voor de sanering van de overheidsfinanciën grijpt men vaak naar mechanismen uit de markt zoals: eigen bijdrage en outsourcing. Wat zijn de meest actuele ontwikkelingen en vraagstukken in zowel bestuurlijke, juridische als economische zin? Wat zijn de risico s van private activiteiten bij publieke organisaties, en hoe beheers je een non-profitorganisatie die bloot staat aan marktbewegingen? Een actualiteitenprogramma over marktwerking en privatisering. In vijf dagen de belangrijkste theorie op het vakgebied van de controller U bent een accountant en wilt zich verbreden naar het controllersvak of een overstap maken naar een functie in het financieel-economisch management (accountant in business). Of u bent al als controller werkzaam, maar mist de theoretische onderbouwing. Deze masterclass controlling is uniek in Nederland geeft u de inzichten waar u naar op zoek bent. Wij vullen uw kennis uit de post-initiële accountsopleiding aan met de controllerthema s die u nu nog mist. De masterclass voorziet u van de noodzakelijke specialistische kennis en inzichten die een controller moet beheersen om de functie verantwoord uit te voeren. Denk aan onderwerpen als strategisch management, management control of informatiemanagement. De theorie is geselecteerd uit de TiasNimbas-opleiding tot Register Controller (Executive Master of Finance & Control). De kennis die aan bod komt tijdens de masterclass heeft een stevige wetenschappelijke basis, daarnaast verliezen de docenten de praktijk niet uit het oog. strategisch management finance & treasury management management accounting & control logistiek management informatiemanagement One week controlling is bedoeld voor registeraccountants en accountant-administratieconsulenten die de ambitie hebben door te groeien naar het financieel management. U ontmoet gelijkgestemden zodat u, naast het opdoen van een inspirerende ervaring, ook werkt aan een interessant netwerk van ervaren financiële professionals. Bent u AA, dan is een telefonisch intakegesprek onderdeel van de aanmeldprocedure. TiasNimbas Business School, Tilburg 09.30-19.30 uur (zie detailprogramma voor schema per dag) (excl. logies) Leden 4.950 Niet-leden 4.950 PE-uren: 36 Bijzonderheden: Voor meer informatie of het detailprogramma kunt u contact opnemen met Daphne Kolk via opleidingen@nbavrc.nl of 020-301 04 05. Optioneel te boeken: hotelarrangement prof. dr. R.H.J.M. Gradus Controllers en accountants in of gelieerd aan een controlfunctie in de publieke- of non-profit sector. dr. Tjerk Budding, hoofddocent Management en Financial Accounting aan de postgraduate opleiding Public Controlling, het Zijlstra Center, Vrije Universiteit Amsterdam K.H. van Eijck MSc, onderzoeker en promovendus van het Zijlstra Center, docent Methoden en Technieken en coördinator van het methodologieën onderzoek. prof. dr. R.H.J.M. Gradus, hoogleraar Bestuur en Economie van de publieke en non-profit sector en directeur van het Wetenschappelijke Instituut CDA. dr. Pieter Veen CPC is docent en onderzoeker aan de Postgraduate opleiding Public Controlling, het Zijlstra Center, Vrije Universiteit Amsterdam Docenten Tijdens deze inspirerende en leerzame week krijgt u les van hoogleraren van de RC-opleiding van TiasNimbas Business School. Deze hoogleraren zijn bekend met de zakelijke en universitaire wereld en hebben veel ervaring met managementeducatie. prof. dr. ir. Jos Vermunt, hoogleraar Distributielogistiek aan Tilburg University prof. dr. ir. Michael Corbey, hoogleraar Management Accounting en Control aan TiasNimbas Business School prof. dr. Piet Ribbers, hoogleraar Bestuurlijk Informatiekunde aan Tilburg University prof. dr. Marco Folpmers, bijzonder hoogleraar Financial Risk Management aan TiasNimbas Business School prof. dr. ir. Michael Corbey fundamental PUBLIEK 22 23