NOORDLAARDER NIEUWS!

NOORDLAARDER NIEUWS! Twee maandelijks Nieuws/advertentieblad van Noordlaren. April 2009, nr. 185 Oplage 330 Verschijnt 6 a 7 x per jaar Vragen over de bezorging: Tel. 409 05 92 In dit nummer o.a. Een brokje Noordlaren uit de goede oude tijd 10 Exposanten Nationale Boomfeestdag Koninginnedag 30 april BLONDE D AQUITAINES Oproep Vogel(zang)excursie Meisjesfutsalteam OBS de Rieshoek 2 e van Noord- Nederland! Na de voorrondes in februari kwalificeerde het team van OBS de Rieshoek zich voor de finalerondes. Deze finalerondes werden op 25 maart in Leek gespeeld. Na vier zéér spannende poulewedstrijden plaatsten de meiden zich voor de finale, in de finale verloren ze helaas na strafschoppen Al met al een zeer knappe prestatie van de meiden! Het team bestond uit: Marit Swierstra, Tanne Hopkes, Babette van Dijk, Moniek van Dijken, Merlijn Schoondorp, Nica Offringa en Babeth Slagman. Meisjesfutsalteam

Noordlaarder Nieuws, april 09 2 Colofon Noordlaardernieuws, jaargang 32, nr. 185, april 2009 Uitgave van Dorpsbelangen Noordlaren, Verschijnt 6 a 7 maal per jaar in een oplage van 330 exemplaren. Paasvuur 2009 Contributie Dorpsbelangen 7, - girorekening 7616010 Uiterste datum voor inlevering van kopij voor het volgende nummer: 8 juni 2009 Het eerstvolgende nummer verschijnt half juni 2009 Redactie Nyckle Swierstra 4092952 Marc Bansema Tel. 4090592 Ettie Huizing 3091734 Wiejanda Moltmaker Wim Woudman Hieke de Winter 4095443 Email: hiekedewinter@hotmail.com Lay-out Nyckle Hieke Bezorging Marc Bansema Spelregels Plaatsing van een brief hoeft niet te betekenen, dat de redactie het met de inhoud eens is. Wij stellen reacties bijzonder op prijs en staan open voor alle nieuwtjes, tips, ideeën, verhalen, anekdotes, brieven, artikelen, foto s en tekeningen. Anonieme stukken verdwijnen echter in de prullenbak. Ingezonden kopij is onderhevig aan de gebruikelijke redactionele bewerking. WWW. NOORDLAREN.EU

Noordlaarder Nieuws, april 09 3 EEN BROKJE NOORDLAREN UIT DE GOEDE OUDE TIJD Waar ga je heen, mam? Ik ga fruit halen. Bij het appelvrouwtje? Bij mevrouw Mulder. Mogen we mee? Ja. De kinderen stonden al bij de deur. Vergeten was het boek of het spelletje, waar ze mee bezig waren. Want zo n veertig jaar geleden was een bezoek aan de fruitkwekerij van de familie Mulder aan de Vogelzangsteeg een gezellig maar niet-alledaags uitje. Meneer Mulder bracht de appels, peren en pruimen, die hij zojuist geplukt had, bij kisten vol de schuur binnen. Zijn vrouw stond daar achter de toonbank. Zij verkocht het verse fruit aan de klanten, die van heinde en verre naar Noordlaren kwamen en was altijd bereid tot het maken van een praatje. De kinderen kregen een appel of een peer. De kwekerij. Jaap Mulder geeft eerst even een stukje geschiedenis van de kwekerij: In de oorlogsjaren zat mijn vader met de heren Jonkhof, Zwartsenberg en Rozing in een clubje, dat zich liet voorlichten over het kweken van fruitbomen. Hoogboomstammen stonden bekend als nogal onvoordelig en deze notabelen wilden proberen laagboomstammen te kweken. In 1943 startten ze een viertal kwekerijen op: Vogelzang, Pomona in Gieten, de Bongerd in Glimmen en de Fruitberg in Onnen. Meneer Jonkhof hield zich bezig met de Vogelzang. In de zomer woonde hij met zijn gezelschapsdame in villa Vogelzang, s winters in de stad. Voor hem was de kwekerij een soort speeltje. Het echte werk werd gedaan door de bedrijfsleider Jo Mulder en de knecht Abel Oosterveld. Jo woonde in het huis bij de kwekerij. In 1948 overleed meneer Jonkhof. Na hem hebben vader en moeder de villa gehuurd. Vader had net zijn artsenpraktijk afgebouwd en ze hebben hier nog zes jaar gewoond. Toen zijn ze naar Haren vertrokken en woonde professor Immink in de villa. Ik was ondertussen teruggekomen uit Indonesië en had me gespecialiseerd in de fruitkwekerij. Jo Mulder kocht het kleine boerderijtje tegenover de kwekerij en wij konden het huis bij de kwekerij huren. In welk jaar was dat ook nog maar, moeder? Zij: Dat was in 1954, het jaar waarin onze Willa werd geboren. Jouw vader is in mei daarop in Haren overleden. Hij heeft niet meer meegemaakt dat Jannet werd geboren. Hij: Abel ging weg, Mulder bleef bij ons werken. Het was een grote kwekerij, ruim zes hectare. Als je bij alle bomen langs was geweest, had je zo n vijfentwintig km afgelegd. Dat was voor iedereen hard werken. Hij knikt bevestigend maar relativeert meteen ook: Och, we waren jong. Zij: We hebben het heel goed gehad. Maar langzamerhand werd er steeds meer fruit geïmporteerd, dat heeft ons de das omgedaan. De laatste jaren deden we het werk met ons beiden. We selecteerden samen het fruit en ik labelde daarna de kisten. We waren helemaal op elkaar ingesteld. We werkten vaak door tot twaalf uur. En om zes uur weer op, want om zeven uur moest het fruit op de veiling zijn. Hij: Ja-ja. Weet je nog dat we een prijs wonnen op de kerstveiling? Moest je de appels zo, in een mooie figuur, neerleggen. Geen vlekje mocht er op zitten. Hoeveel soorten appels had u? O, wel achtendertig, een hoop omgeënt. Dat is behoorlijk. Noem ze maar niet álle achtendertig op. Maar nu is zijn vrouw niet te stoppen: We hadden Yellow, James Grieve, Manted (een lekkere bejaardenappel, heel zacht) Golden Delicious. En de Bonne Louise, een frisse, sappige, wat zurige handpeer, de Doyenne de Comice, heerlijk. Die moest je met mes en vork en een servetje eten, zo sappig. En als je ze nu koopt - het zijn met knollen - zo hard. Hij: En dan nog de pruimen! Ik plukte ze rijp van de boom, ik had ogen in mijn vingers. Koopt u nou nog wel eens pruimen? Allebei tegelijk, volmondig: We vinden er geen kraak of smaak meer aan. Klandizie aan huis. Behalve aan de veiling, verkocht u ook aan de klanten die bij u aan huis kwamen. Hij schiet in de lach: Weet je nog? Die studenten van Mutua Fides? In de tijd van de James Grieve hadden ze een ontgroeningsfeest in Zuidlaren. De feuten kwamen per fiets, de heren ouderejaars zaten in de Jan Plezier. s Morgens kwamen ze al smoordronken bij ons aan. Dan kregen ze elk een James Grieve. Het was ons verboden foto s te maken, jaja. We hebben wat klanten meegemaakt. Er zijn heel wat mensen die ons nog altijd kennen uit die tijd. Zij: De feuten kwamen wel bij mij in de keuken: Mogen we even wat water drinken, mevrouw? Ze waren zo moe. Mensonterend, ja! Bij Mutua Fides zaten wél de jongens van rijke ouders. Het huis bij de fruitkwekerij Vogelzang van de familie Mulder, in de jaren 1954-1991.

Noordlaarder Nieuws, april 09 4 Hij: Zo is t, moeder. En wij maar het hele jaar hard werken. In augustus begon het met de eerste oogst. Zo n volle kist fruit woog tweeëntwintig kilo. k Heb zoveel getild in mijn leven. Maar er was ons nooit geleerd hoe je moest tillen, met zo n gewicht in je handen. Ik heb er een dubbele hernia aan overgehouden. Zij: De klandizie aan huis was leuk. Mensen luchtten vaak hun hart bij me: de een had verdriet omdat hij een dochter had verloren, de ander zat midden in een scheiding. Allerlei soorten verdriet. Ik heb zoveel bijzondere gesprekken met klanten gevoerd. Hij: Och ja! Wat heb jij wat gepraat met de mensen. Zij: Eens zei een klant tegen mij: Mevrouw Mulder, ik kan aan u zien dat u verdriet hebt. Dat was ook zo. Onze zoon had een ongeluk gehad, met als gevolg een dwarslaesie. Ook kon hij niet meer lezen, schrijven of rekenen. De psycholoog vertelde ons, dat hij dat ook nooit weer zou kunnen leren. Dus ik zei tegen die klant: Ja, ik héb verdriet. Ik vertelde hem van het ongeluk. Ik weet zo zeker, zei ik, dat hij wel weer wat zou kunnen leren. Maar niemand dóét er wat aan. Die meneer bleek leraar te zijn. Hij is twee keer in de week onze zoon komen bezoeken om hem les te geven en hij wilde er niets voor hebben. Uiteindelijk heeft die man ervoor gezorgd dat onze zoon een aantal deeldiploma s van de MAVO heeft gehaald. Ze zwijgt even, hij zucht: Ja-ja. Zúlke klanten hadden we. U hebt vast ook wel eens iets geks meegemaakt? Ze veert óp uit de droeve herinneringen. Plotseling verschijnen weer de trekken van de jonge vrouw, die het verse fruit van de kwekerij verkocht. Ja-a-a! Er werd een klant verliefd op mij! Ze lijkt zelf verbaasd over wat ze vertelt. Maar hij lacht: Geen wonder! Zij: In de winter had ik mijn winkeltje in een vorstvrije bewaarplaats, met dikke deuren. In de beslotenheid van die winkel begint die man me toch te zoenen! Ik duwde hem weg: Nee! Daar houd ik niet van. Tegen Jaap zei ik: Als hij weer komt, ben jij in de buurt hoor! Hij: Mooie dingen hè? U bent er in 1991 mee opgehouden? Hij aarzelt: Ja-a-a. Help me even moeder, welk jaar was dat? Zij: k Weet niet meer - tante Mien was al overleden - ja, dat was in 1991. Toen ging u ook weg uit dat grote, witte huis bij de kwekerij. Jammer? Hij: We hebben er gezellig gewoond. Maar het wás een sprikk nwoning. Tja, hoe leg je dat uit? Sprikken zijn de takken, die van een omgezaagde boom worden afgehaald. Het huis was helemaal van dat soort hout, vanuit de woonkamer kon je praten met iemand die boven was. TIEN EXPOSANTEN IN DORPS- HUIS NOORDLAREN Keramiste - TITIA VAN DER VEEN-BRON De keramische kunst heeft mijn hart gestolen. Met name de ontdekkingsreis die aan het eindproduct ten grondslag ligt fascineert mij enorm. Het eigenlijke proces van het maken is voor mij een intens gebeuren: alle aandacht en vormkracht zijn geconcentreerd op het moment van handelen. Daarbij laat ik veel ruimte voor het spontane. Heerlijk spannend en uitdagend, zo ervaar ik het stoeien met klei! Ik experimenteer graag met vormen: van abstract tot organisch, variërend in grootte. Voor de expositie in de Hoeksteen heb ik geprobeerd om aan de hand van een beperkt aantal objecten de veelzijdigheid van mijn collectie te laten zien. Schildersgroep - TRÉS BIEN Talrijke schilderwerken worden er jaarlijks vervaardigd door de schildergroep Trés Bien uit Zuidlaren. Deze groep van 22 schilders staat onder supervisie van Bineke Terpstra. De vaardigste schilders van schildersgroep Très Bien maken gebruik van het open atelier terwijl de anderen vanuit thema s werken. Door een negental exposanten werd voor de expositie in De Hoeksteen uit de vele werken een zeer representatieve keus gemaakt. U kunt zien dat meerdere technieken zijn gehanteerd. Zo zijn er aquarellen, acryl, olieverf- en oliepastelschilderijen te bezichtigen. Er wordt een verscheidenheid aan vorm en kleur geïllustreerd. Aan alle werken is te zien dat de schilders enthousiast en gemotiveerd zijn. De deelnemende exposanten zijn: Catrien Ramaker, Trijnie Pelgrim, Willy Jonge Poerink, Jeanne Martens, Ank Bosklopper, Ineke Tuinman, Coby Kuipers, Hammy Marring en Thea Scholte. De expositie is van 1 mei t/m 30 juni 2009 in de Hoeksteen. U bent van harte welkom. Bezichtiging is mogelijk tijdens openingstijden, op afspraak én op de open expositiemiddagen. Zondag 10 mei en 14 juni van 14.00 17.00 uur. Een aantal kunstenaars zal op de expositie middagen aanwezig zijn voor rondleiding en uitleg. Lia Moes Dit huis, waar u nu woont, is nogal wat kleiner. Hij: Wij wonen hier ook mooi. Zij: We hebben het hier samen ook heel gezellig. Ettie Huizing

Noordlaarder Nieuws, april 09 5 18 maart: Nationale Boomfeestdag. Door Wiejanda Moltmaker Leerlingen van De Rieshoek staken de handen flink uit de mouwen Woensdagochtend 18 maart stapten maar liefst 50 'hoveniers in dop' van onze OBS De Rieshoek en van OBS De Meent (Glimmen) op de fiets richting De Punt van Waterbedrijf Groningen; een productielocatie waar drinkwater wordt gemaakt. In het kader van de Nationale Boomfeestdag hielpen alle leerlingen uit groep 7 en 8 daar flink mee met het poten van nieuwe bomen en heesters. Maar ze gingen natuurlijk niet aan de slag voordat ze eerst met eigen ogen hadden gezien hoe drinkwater nu eigenlijk wordt gemaakt. Een dag eerder hadden de leerlingen, op initiatief van het waterbedrijf, ook al een gastles op school gekregen van Landschapsbeheer Groningen. Over het belang van water en natuur voor elkaar en het belang ervan voor de mens. De rondleiding over De Punt gaf vervolgens een goede indruk over hoe drinkwater nu eigenlijk wordt gemaakt. Dit vormde een mooie aansluiting op de gastles. De Boomfeestdag was hierdoor niet alleen leuk, maar ook leerzaam. Waarom dit educatief tintje aan de Boomfeestdag werd meegegeven? Heel simpel. Kinderen zijn de volwassenen van morgen en als zij het belang van de natuur inzien, gaan zij zich later ook inzetten voor een groene, leefbare wereld, is hierop de reactie van het waterbedrijf. Wij streven in onze bedrijfsvoering ook bewustwording na omtrent drinkwater en in bredere zin de waterbelangen, waarin de natuur een belangrijke factor speelt. En dat we nieuwe bomen en struiken op een drinkwaterproductielocatie planten vormde een geschikte aanleiding om het belang van water voor mens en natuur bij de jeugd te willen onderstrepen. Enthousiast De eerste boom werd die ochtend geplant door burgemeester Mark Boumans en wethouder Jeroen Niezen van de gemeente Haren en Harmen Hoogeveen, directeur van het waterbedrijf. De heren werden hierbij gelukkig flink geholpen door twee leerlingen van beide scholen. Daarna ging iedereen fanatiek aan de slag om zelf nieuwe heesters te planten. De leerlingen waren erg enthousiast. Zowel over de gastles en de rondleiding als het zelf poten van de nieuwe planten. Zo valt ook af te leiden uit onderstaande reacties van twee leerlingen van De Rieshoek. Geschreven door Celine de Wit uit groep 7 Rondleiding Waterbedrijf Woensdag 18 maart zijn we met zijn allen naar het waterbedrijf in Glimmen geweest. We kregen daar een rondleiding door twee gebouwen waar water werd schoongemaakt, maar eerst gingen we naar het water dat uit de Drentse Aa komt, dat mochten we proeven maar dat was helemaal niet lekker! Verder zijn we ook naar een klein gebouwtje uit 1920 geweest daar moesten we een trap omhoog en toen kwamen we bij allemaal fonteintjes, dat zag er heel indrukwekkend uit! De fonteintjes bliezen er zuurstof doorheen. We hebben daar zo ongeveer 1 uur rond gelopen het was heel erg interessant. Sommige kinderen vonden het heel erg leuk andere kinderen weer niet, ik vond het zelf niet heel erg leuk, maar wel interessant want je steekt er wel wat van op en je weet ook waar en hoe je water vandaan komt! Wat iets minder leuk was dat ik een rat heb gezien. iekk! Geschreven door Marit Swierstra uit groep 7. De bomen planten Na dat we een rondleiding hadden gehad bij het waterbedrjif (zie stukje Celine), gingen we naar een open plek om bomen te gaan planten. Nou ja bomen, eigenlijk waren het struiken. Maar goed, het blijft leuk. Nadat de burgemeester van Haren met Jondhal van de Rieshoek en Eef van de Meent wel een echte boom te hebben geplant gingen we zelf aan het werk. In groepjes van vier of vijf zocht je een struikje uit (en die stonden overal over het hele veldje) en dan ging je zo te werk: struikje uit plastic potje halen, ergens naast de plaats waar je hem ging planten neerzetten, een gat graven, daarna struikje erin zetten, zand erbij en. Daar staat je struikje! Nou ging dat niet altijd even makkelijk want soms had je maar drie scheppen of zelfs maar één schep terwijl je met zijn vijven (of vieren) bent. En dan heb je ook nog de groepjes die opscheppen over hoeveel ze al hebben gedaan. Misschien klinkt het nu alsof het helemaal niet leuk was, maar dat was het wel! En na dat we allemaal een bolletje met kaas of ham of krenten te hebben gegeten gaan we weer op weg naar school. OBS De Rieshoek, groep 7 en 8

Noordlaarder Nieuws, april 09 6 Bouwbedrijf Wolters Kerkstraat 14 9479 PK Noordlaren Tel: 050-4091297 Fax: 050-4091387 NIEUWBOUW VERBOUW ONDERHOUD Feestje geven in de Lanteern? Informeer eens naar de uitgebreide mogelijkheden Open vanaf 12.00 uur Eetcafé De Lanteern Middenstraat 2. Tel. 402 9890 s maandags gesloten SCHILDER JORDAN VAN DIJKEN Steegakkers 6 Tel 050 4090045 9479 PW Noordlaren mobiel 06 51606781

Noordlaarder Nieuws, april 09 7 Klusmorgen begraafplaats Noordlaren op 6 juni 2009 Net als vorig jaar willen we ook dit jaar weer een klusmorgen houden op de begraafplaats in Noordlaren. Met een aantal vrijwilligers worden er graven schoongemaakt, letters opnieuw geverfd, hekjes geverfd, snoeiwerk gedaan, waar nodig kantjes netjes gemaakt en wat nog meer nodig is. Materiaal voor schoonmaken en verven is aanwezig. Doet u liever snoeiwerk of kantjes steken, dan graag eigen materiaal meenemen. Er is geen elektriciteit op de begraafplaats. Er is natuurlijk wel koffie/thee met koek voor iedereen. We beginnen om 9 uur en gaan tot de middagpauze door. U komt toch ook helpen? Voor meer inlichtingen: 050 53 44 743 of 06-40 18 07 42 Jan en Anneke van Dijk Wijziging secretariaat Dorpsbelangen Het secretariaat van Dorpsbelangen Noordlaren is per heden overgenomen door mevrouw A. van Herwerden. Wilt u de adresgegevens s.v.p. wijzigen. Oud adres: M. Overduin, Lageweg 14, 9479 PC te Noordlaren Nieuw adres: Mevrouw A. van Herwerden, Koningsteeg 3a, 9479 PE te Noordlaren. Emailadres: avanherwerden@gmail.com Koninginnedag 30 april 2009 in Noordlaren Vrijmarkt Schmink en toneel Springkussen Look a like verkiezing Draaiorgel Ballonnenwedstrijd Poffertejeskraam - Koffie en Ranja In het centrum van het dorp, kruising Kerkstraat/ Middenstraat Programma: 9.30u tot 10.00u Vrijmarkt opbouwen. Uitsluitend voor inwoners van Noordlaren en alle scholieren van O.B.S. De Rieshoek. Deelname is gratis, je moet zelf zorgen voor een tafel, kraam of kleed en wie het eerst komt kan de mooiste plek uitzoeken. 10.00u Vlag hijsen, Wilhelmus en ballonnen oplaten door alle aanwezige kinderen. 10.15u Opening vrijmarkt. Verkoop van uitsluitend 2 e hands spullen of verkoop van huisvlijt etcetera. 11.30u Verkiezing van de beste Look a like, je mag zelf een keuze maken wie je wilt imiteren. Op het podium laat je zien, al dan niet met zang, wie je die dag wilt zijn. Je moet je om 11.15u aanmelden bij het podium. 12.00u Uitreiking van de Noordlaarder Look a like Trofee, voor diverse categorieën zijn er zeer fraaie prijzen te verdienen, je inspanning wordt beloond. 12.30u Sluiting van de Vrijmarkt. Een ieder dient zelf zorg te dragen voor het opruimen van de spullen, hierna wordt de blokkering van de Kerkstraat en Middenstraat weer opgeheven. En natuurlijk ook dit jaar is er weer een draaiorgel aanwezig, de poffertjeskraam, een springkussen en gratis koffie en ranja, nieuw dit jaar is schmink met toneel en de look a like wedstrijd. We hopen u allen te ontmoeten in het centrum van het dorp tijdens Koninginnedag, Het Oranjecommité Noordlaren Correspondentie via oranjefeestnoordlaren@hotmail.com Bij voorbaat dank voor de moeite. Bestuur Dorpsbelangen

Noordlaarder Nieuws, april 09 8 Activiteiten kalender 2009 Mei - bloemenactie December kerstbomenactie Openingstijden Restaurant Voor individuele personen iedere 1 e zaterdag van de maand. Wel reserveren. ia de mailinglijst houden wij u op de hoogte van extra openingstijden en van ons menu. Meldt u aan via francis@hetoudeveerhuisnoordlaren.nl Voor gezelschappen vanaf 12 personen evt. ook op andere dagen. Onze huiselijke ambiance is zeer geschikt voor feestjes of recepties. Openingstijden Café: Vrij binnen lopen iedere zondagmiddag, van 12 tot 17 uur. Voor koffie met appeltaart of verbrande aardbei. Soep, broodje gezond of een lekker glaasje wijn met tapasplankje. Om de 2 maanden hebben we een nieuwe expositie en ook voor leuke Cadeautjes kunt u bij ons terecht. Francis Stortelder en Mike Snijder Meester Koolweg 2 (aan het haventje van) Noordlaren. Data oud papier Ook dit jaar zamelt o.b.s. de Rieshoek weer oud papier in en wel op. Noteert u deze data alvast in uw agenda. De containers staan op de parkeerplaats achter de school. 13 juni 22 aug. Tel 050-409 67 64 Meer info op: www.hetoudeveerhuisnoordlaren.nl

Noordlaarder Nieuws, april 09 9 Jaarverslag Siertuinvereniging Noordlaren 2009/2010 Het bestuur heeft voor het seizoen van 2009 een gevarieerd programma samengesteld, met uitstapjes op verschillende weekdagen en tijden. Noteert u de data van de uitjes, die u zeker niet wilt missen, in uw agenda! Herinneringen worden niet meer rondgebracht. Zaterdag 16 mei Tuinen van Grootklooster, Tjardaweg 3, 9738 TA Groningen. Bij deze historische boerderij kunnen we dwalen door een tuin van ongeveer een hectare. De grote rotstuin heeft een Dolomietenpoort. Verder staan er veel bijzondere wilde en cultuurplanten. Verzamelen om 13 uur 15 uur bij het haventje. Reiskosten à 1,25 p.p. afrekenen met uw chauffeur. Zaterdag 6 juni De Beemd, Oudendijk 25, 9989 EK Warffum. We krijgen een rondleiding over deze kwekerij met gezellige showtuin. Er is een uitgebreid sortiment (wilde) planten. De collectie rozen is bijzonder. We kunnen er even zitten en iets drinken. Verzamelen om 13 uur bij het haventje. Reiskosten à 3,-- p.p. afrekenen met uw chauffeur. Entree: 2,50 en consumptie met gebak 4,- Woensdag 17 juni Avondbezoek: Om 19 uur mogen we bij Eef en Jan Schipper, Duinweg 1,9479TM Noordlaren gaan kijken hoe de tuin zich ontwikkeld heeft sinds de ruildag in april. Daarna steken we over naar nummer 2a, waar Fred Hemmes ons het nieuwste deel van zijn kwekerij, een voorbeeldtuin, zal showen. Zondag 23 aug. De Luie tuinman, Gijsselterweg 29, 7963 PG Ruine. Jan of Nicoletta Nauta geeft ons een korte uitleg over het maken van een aangename omgeving. Vervolgens mogen we met een routebeschrijving in de hand ons vergapen aan de bloemen en planten van de tuin, de kwekerij en het winkeltje. Verzamelen om 13uur bij het haventje.reiskosten à 3,50 p.p. afrekenen met uw chauffeur. Entree 3,50 Zondag 13 sept. Pinetum Ter Borgh, Anderenseweg, Anloo. We gaan wandelen langs de 400 soorten coniferen die het park rijk is en krijgen daar uitleg bij. Verzamelen om 13 uur 30 bij het haventje. Reiskosten à 1,-- p.p. afrekenen met uw chauffeur. Woensdag 4 nov. Jaarlijkse Ledenvergadering in De Hoeksteen. We beginnen om 20.00 uur. Agenda en uitnodiging ontvangt u plm. 1 week van tevoren. Na de pauze zal Ernst Flentge ons aan de hand van zijn prachtige dia s vertellen over de wilde plantenwereld langs de Drentse Aa. Hij is een enthousiast spreker en zeer deskundig. Een mooi seizoen toegewenst en tot kijk! Introducés zijn altijd welkom. Hanneke Videler Voorlichtingsbijeenkomst Herstel van hagen en houtwallen in Haren De gemeente Haren bezit van oudsher veel hagen en houtwallen. Deze Landschapselementen zijn erg kenmerkend voor dit gebied. Houtwallen en hagen waren vroeger van belang als veekering en perceelsafscheiding, daarnaast voorzagen houtwallen in de behoefte aan hout. Door tal van oorzaken hebben houtwallen en hagen de afgelopen eeuw hun functie verloren. In 2006 is door Landschapsbeheer Groningen een inventarisatie naar hagen en houtwallen uitgevoerd. Uit deze inventarisatie blijkt dat van de circa 70 km aan houtwal die hier rond 1850 voorkwam in 2006 nog maar één derde aanwezig was! Om dit prachtige hagen- en houtwallenlandschap te behouden zijn de gemeente Haren, provincie Groningen, Vereniging Duurzame Landbouw Stad en Ommeland en Landschapsbeheer Groningen gestart met een herstelplan voor hagen en houtwallen in de gemeente Haren. Op 19 mei 2009 zal een informatiebijeenkomst worden gehouden waarbij de mogelijkheden van vaak (kosteloos) herstel en aanleg van houtwallen en meidoornhagen onder de aandacht wordt gebracht. De voorlichtingsbijeenkomst zal plaatsvinden op 18 mei 2009 om 20.00 uur in dorpshuis de Groenenberg aan de Markeweg 17 in Glimmen. Mocht u verhinderd zijn maar toch interesse hebben in het herstel of de aanleg van een haag of houtwal dan kunt u contact opnemen met : Albert-Erik de Winter van Landschapsbeheer Groningen, telefoon 050 368 9797.

Noordlaarder Nieuws, april 09 10 Vereniging dorpsbelangen Noordlaren Lageweg 14 9479 PC Noordlaren Verslag van de algemene ledenvergadering op 7 april 2009 gehouden bij de Hoeksteen. Aanwezig: Bestuur en leden conform de presentielijst. Afwezig: Met kennisgeving zijn Jeroen Niezen en Atze Keuning afwezig. Opening De voorzitter, M. Tuik, opent de vergadering en heet iedereen welkom. Dorpsbelangen stelt zich ten doel de belangen van alle dorpelingen te vertegenwoordigen. Tot onze teleurstelling zijn er steeds minder mensen aanwezig op de algemene ledenvergaderingen. Met een tik van de hamer wordt de vergadering geopend. Notulen d.d. 22 april 2008 ter goedkeuring Mevrouw Hoenderken vraagt hoe lang het gaat duren voordat de kruising Vogelzangsteeg aangepakt gaat worden. Ons is de termijn helaas ook niet duidelijk, wanneer weer budget beschikbaar is. Voorts geen vragen over de notulen en zijn derhalve goedgekeurd. Jaarverslag secretaris De secretaris licht het jaarverslag kort toe. Geen op of aanmerkingen inzake het jaarverslag. Jaarverslag penningmeester De penningmeester loopt het verslag even door en vertelt dat de boekhouding is gecontroleerd door de dames Rozema en Aalders. Zij hebben nog wat handige tips gegeven. Voorts zijn er een aantal zaken in de boekhouding gewijzigd. Kasboekhouding is inzichtelijker geworden en er wordt nu gewerkt met telebankieren. Voorts willen we in de toekomst alerter omgaan met contributiebetalingen van leden en openstaande facturen van debiteuren. Er zijn een aantal debiteuren die al vanaf 2004 niet meer betaald hebben. Dit drukt zwaar op de begroting. Deze mensen zijn herhaaldelijk verzocht hun facturen te voldoen. Betaling blijft echter achterwege. Verslag kascommissie De dames Rozema en Aalders hebben de kas gecontroleerd. Mevrouw Aalders krijgt het woord. Zij hebben de boeken doorgekeken. Zag er keurig uit. Geen onregelmatigheden aangetroffen. Tip van de kascontrole: bij de inkomsten zou je de giften en advertentie inkomsten gescheiden op de balans kunnen zetten. Dit maakt het geheel inzichtelijker. De kascommissie komt met het verzoek aan de vergadering om de penningmeester decharge te verlenen. Onder applaus wordt decharge verleend. Mevrouw Veldman wil een gescheiden verwerking van leden en contributie betalers. Dit wordt bijgehouden. Verkiezing nieuw lid kascommissie Mevrouw Rozema neemt afscheid als commissie lid en mevrouw Bronkhorst treed als nieuw lid toe. Mocht mevrouw Aalders inmiddels verhuisd zijn dan neemt mevrouw Rozema de honneurs waar. Verkiezing nieuw lid bestuurslid Dorpsbelangen Margreet Overduin haar 3 jaars termijn zit er op. Zij is niet herkiesbaar aangezien zij gaat verhuizen. Ook de termijn van Peter Bertram zit er op en onze voorzitter, Martinus Tuik heeft inmiddels 12 jaar zitting. Dorpsbelangen heeft veel Noordlaarders benaderd (via dorpskrant/website/ persoonlijk) om zitting te nemen in dit bestuur. Helaas heeft niemand zich bereid getoond taken over te nemen. Peter en Martinus blijven bij gebrek aan opvolger in het bestuur. Voor de functie van secretaris is ook geen opvolger en die taken worden verdeeld onder de huidige bestuursleden. Voorstel tot contributie verhoging. Uit het financieel jaarverslag komt duidelijk naar voren dat we elk jaar steeds verder interen. Met name de dorpkrant is een grote kostenpost. Dorpsbelangen is van mening dat de krant dit geld echter dubbel en dwars waard is dus ligt er een voorstel tot contributieverhoging. Wij zijn genoodzaakt de contributie te verhogen tot 10,-- per jaar. De vergadering steunt dit voorstel en is derhalve aangenomen. Inspreekmogelijkheid voor verenigingen, stichtingen en commissies uit Noordlaren. Stichting festiviteiten: Sandra Jobing Afgelopen jaar was het jaar van het dorpsfeest. Recent geëvalueerd met de wijkhoofden. Samenvatting volgt in de dorpskrant. Eindconclusie: geslaagd weekend. Globaal genomen is de stichting tevreden met het verloop van het dorpsfeest. Dit jaar staat het paasvuur op het programma. Komende vrijdag en zaterdag is er nog de mogelijkheid om takken te brengen. Aansteken van de bult om 19.30 uur. 8 Mei bloemenactie uitgebreid met zomerbollen. 29 Augustus komt er een zeskamp of i.d. 12 December is de kerstbomenactie. Dit jaar bij het vaartje met een aantal activiteiten er bij. Meer bomen verkopen door belronde vooraf is een suggestie uit de vergadering. Vraag van Groenendijk: Hoe zijn jullie financieel uit het dorpsfeest gekomen? Dorpsfeest kostte ca. 15.000. Zat ca. 20.000 in kas. Gisteren is de kas gecontroleerd door Geert Eisses en Jan Geert Veldman. Goedgekeurd. Volgend jaar weer controle door deze heren. Oranje comité Jeannette Rozema vertelt over het programma van Koninginnedag. Hopen op veel mensen, en mooi weer. Springkussen op de Middenstraat niet zo n succes. Jeannette neemt deze opmerking mee. Het zou de weg afsluiten en de scheerlijnen waren gevaarlijk voor voetgangers. Siertuinvereniging Henk Tiesinga. De vereniging telt ruim 70 leden en keurt geen tuinen maar is er om gezellig tuinen te bekijken. Ze stellen jaarlijks een zeer afwisselend programma op. Jaarprogramma wordt gepubliceerd in de dorpskrant. Op 18 mei start het seizoen met een ruilbeurs voor planten bij de fam. Schipper aan de Duinweg. Er zijn voorts nog een aantal excursies gepland. Stichting de Hoeksteen Henk Tiesinga. Dorpshuis heeft een verbouwing achter de rug. Ze zijn bezig om de geluidsinstallatie te professionaliseren. Voorts moet het meubilair her en der worden nagekeken. Leuningen blijken zwakke plek. Vraag vanuit de vergadering: Hoe gaat dat met kascontrole bij de st. de Hoek-

Noordlaarder Nieuws, april 09 11 steen? Tiesinga vertelt dat zij verantwoording bij de gemeente moeten afleggen. Zij sturen hun financiën op naar de gemeente en die verleent decharge. Dorpskrant Mark Bansema als redactielid van de krant. Afgelopen jaar zijn er 7 kranten + extra krant ten tijde van het dorpsfeest uitgekomen. Wianda Moltmaker is toegetreden tot de redactie. De redactie is blij met de contributieverhoging. Zit meer in het vat dan er uit mag. Volgende week wordt er bij Boverhof in Appelbergen een vrijwilligersborrel georganiseerd voor alle redactieleden, bezorgers en gastredacteurs. Dit i.p.v. de gebruikelijke kerstattentie. Stichting beheer sportcomplex. Catharina Meijer. Onlangs is er een vergadering geweest met alle belanghebbenden van het sportcomplex achter school. Er wordt weinig gebruik gemaakt van deze sportmogelijkheid. Alleen school en ijsvereniging zijn vaste gebruikers. Op dit moment zijn er nog geen financiële problemen. Onderhoud op langere termijn wordt wel een probleem. Met name reparaties aan het asfalt en onderhoud groenvoorziening. Geld moet bij de gebruikers vandaan komen. Gemeente heeft school vrij gebruik gegeven. Dit is een voorwaarde bij de subsidie verstrekking vanuit de gemeente geweest dat de school kosteloos gebruik mag maken. IJsvereniging is de enige die fors betaalt. Kan het niet simpeler. In de vergadering kwam toch naar voren dat we de voorziening als dorp willen behouden en niet teruggeven aan de gemeente. Wellicht kan de ijsvereniging de stichting overnemen. Deze mogelijkheid wordt nu onderzocht. Ook is er geen vrijstelling voor de OZB belasting. Dit is samen met het groenonderhoud de grootste kostenpost van SBS. IJsbestuur J.G. Veldman is voorzitter van de ijsvereniging. Op 15 april is er een bijeenkomst van de vereniging om te kijken of eigen beheer van het sportcomplex een mogelijkheid is. Wel met een stichting er boven. Er was dit jaar tijdens de kerstvakantie volop natuurijs. Dit was een groot succes. Marathon op oudejaarsdag georganiseerd. Misschien niet de handigste dag maar financieel toch interessant. Tevens kon er worden geschaatst op het Zuidlaardermeer. Een weekend lang werden er toertochten georganiseerd. Daarna nog de Aegon schaatsbaan. Barbara de Loor gaf een schaatsclinic aan de schooljeugd. Het was een uitstekend jaar voor de ijsvereniging. Ze hoopt echter in de toekomst meer leden tijdens de ALV te mogen begroeten. Kaartclub De heer Vrieling. Iedere laatste vrijdag van de maand is er een vrije kaartavond in de Hoeksteen. Klaverjassen, Kruisjassen en sjoelen. Daar is iedereen van harte welkom. Expositie commissie Lia Moes en Annet Boekel verzorgen elke 8 week een nieuwe expositie in het dorpshuis. Elke tweede zondag van de maand is het dorpshuis geopend om samen met de kunstenaar de expositie te bezichtigen. Boermarke Jan Geert Veldman voert het woord namens de Boermarke. De Boermarke is eigenaar van het haventje. Maandag 6 april is er een vergadering geweest. Oude eigendommen van de Boermarke (o.a. een inktstel en oude documenten) zijn nu mooi geëtaleerd in een vitrine in de Hoeksteen. Dit is aangeboden door de Hoeksteen De boermarke is een oud instituut, dateert uit de Middeleeuwen. Zij verzorgen op dit moment o.a. de verhuur van ligplaatsen in het haventje. Aanspreekpunt voor de jachthaven (reserveren van ligplaatsen en beheer van de wachtlijst) is de heer P. Broere, Zuidlaarderweg 60a. Rondvraag Mevrouw Annet Boekel: Natuurmonumenten heeft een ruiterpad in het Noordlaarderbos aangelegd. Ruiters zijn hier erg blij mee. Alleen via het ruiterpad mag je te paard door het bos. Als mensen zich er niet aan houden wordt het ruiterpad weer opgeheven. Wordt heel veel gebruik van gemaakt. Oproep aan de paardenmensen om toch vooral op het ruiterpad te blijven en niet de andere paden te gebruiken. Mevrouw Bronkhorst: Zij vraagt zich af hoe RTV Noord hier een week of drie geleden terecht kwam voor opnames van het programma Dam op. Mevrouw Bronkhorst was het niet zo eens met het beeld dat van Noordlaren werd gegeven. Martinus Tuik: Er is divers overleg geweest tussen aanwonende en gemeente inzake het pleintje aan de Kerkstraat. Resultaat: er kan op dit moment niets gebeuren. Voor 2015 moet de Kerkstraat namelijk worden opengebroken om gescheiden hemelwater afvoer te realiseren. Dus voorlopig gebeurt er niets. Oproep gedaan voor de locatie theatergroep Peer voor jongeren tussen de 14 en 21 jaar. Helaas zaten die vanavond niet in de zaal. Sluiting van de vergadering om 21.30 uur. Margreet Overduin Na de vergadering kreeg de heer Groenendijk het woord. Als archeoloog heeft hij ons veel kunnen vertellen over het pad wat vroeger door het Zuidlaardermeer liep. Of eigenlijk moeten we zeggen: het Noordlaarder Meer! Henny bedankt voor je interessante verhaal..

Noordlaarder Nieuws, april 09 12 Halmersinge 13 9471 HM Zuidlaren Tel.: 050-409 1529 Fax: 050-409 0168 06-51346650 Schilderwerken Wandafwerking Isolerende beglazing Ook voor advies Kopij Dorpskrant Redactie: Noteer alvast in uw agenda, Data voor inlevering van kopij voor de dorpskranten: 8 juni 24 aug. JG Veldman fourages NOORDLAREN Levering van: Hooi, stro, & strooisels ± 25 kg. Hemparade, koolzaadstro, Paardenbrok. Tel: 050 409 37 44 of 06 21 86 21 08 Rietdekkersbedrijf Jan Vos Boerderijen Villa s Recreatie bungalows Molens Bungalows Oude Boerenweg 11, Al meer dan 30 jaar Glimmen. Tel /fax: 050 406 20 39

Noordlaarder Nieuws, april 09 13 W I N K E L M E T B L O N D E D AQUITAINES NA BIJNA 12,5 JAAR DICHT We schrijven najaar 2008. Buiten is het mistroostig herfstweer. Binnen, als ik wil afrekenen, kondigt Henny Vos aan dat zij en haar man Klaas Vos zullen stoppen met hun winkelnering. Daarmee zal een eind komen aan de verkoop van het overheerlijke vlees van de blonde d Aquitaine in Noordlaren. Het 12,5 jaar bestaan van de winkel van Vos, verlengstuk van de boerderij waar het vleesvee op biologisch verantwoorde en gecertificeerde wijze werd gehouden, zal net niet gevierd kunnen worden. Henny Vos (droogjes): We lopen dus een bloemetje mis. Dat blijkt een misrekening van formaat. ziekte, die vooral verstorend werkt op de signalen die vanuit de hersenen door de zenuwen naar de spieren gaan en weer terug. Symptomen: plotseling vallen, dubbel zien, niet goed meer kunnen praten e.d. Vanaf de beddenplank.ik zit met de familie aan de keukentafel. Henny wijst naar de hoek bij het raam waarachter de vaart en het weiland liggen te blikkeren in de zon. Daar, daar is Klaas geboren, 58 jaar geleden. Klaas knikt en zegt: Toen was het nog geen keuken maar pronkkamer. Zaal 2 noemden we dat later. Mijn ouders zaten daar nooit. Zo ging dat vroeger met pronkkamers. Henny duikt voor mij even in het verleden als ik vraag waarvan Klaas en zij elkaar kennen. Ik werkte in de bejaardenzorg en woonde in Groningen. Gunther Rürlo, een collega van mij, zei dat ik mee moest komen naar een play-back show. Daar zou ook een leuke, rijke vrijgezel komen die een witte boerderij met een rieten dak bezat. Op de play-back show zag ik Klaas. Als dat hem is, zei ik tegen Gunther, hoef ik hem niet. Maar later raakten we aan de praat, en ging ik met hem naar een toneeluitvoering van TOGO. We raakten eigenlijk nooit meer uitgepraat. Dat was in 85. In 86 zijn we verloofd, in 87 getrouwd. Eind 87 is Herman geboren. Vanaf de beddenplank, zoals ze dat zo mooi zeggen. Toen woonden we ook in dit huis, samen met Klaas zijn ouders. MKZ-crises De winkel was er vanaf 16 september 1996. Vanaf oktober 97 waren we biologisch. Eerst hadden we nog melkkoeien; later zijn we overgestapt op vleesvee. Kruislingen waren dat, een niet zuiver ras. Later hebben we de blonde d Aguitaine aangeschaft, een ras dat oorspronkelijk uit de Pyreneeën komt, makkelijk in de omgang is, makkelijk kalft een heerlijk vlees geeft. In het begin bestond de winkel enkel uit een tafeltje en een telmachine. Het vlees zat in bruine kratjes: 10 kilo vlees, met name gehakt en biefstukjes van de haas. Later hadden we losse, kleinere pakjes vlees. We verkochten alleen vlees van eigen koeien. Die werden geslacht bij keurslager Hoekzema in Bedum; later bij Antonides in Zuidbroek. Fam. Vos Tweede paasdag 2009. Aan de keukentafel, op het eind van het gesprek dat ik heb met Henny en Klaas Vos en hun zoons Herman en Erwin, komt een fotoalbum over de laatste dagen van de winkel op tafel. De laatste pagina s van het album staan vol met foto s van.. bloemstukjes en boeketten. Henny Vos: Zoveel mensen kwamen ons iets brengen. Hartverwarmend. We zijn er erg dankbaar voor. Je bouwt met sommige klanten echt een band op. Emotioneel die laatste dagen in de winkel? Nee, wij hadden het besluit om te stoppen al veel eerder genomen en hadden dat proces van afscheid nemen al achter ons gelaten. Maar bij een enkeling dacht ik: nu moet je ophouden met praten, anders ga ik zelf ook huilen. Hoofdreden om met de winkel te stoppen is de ziekte kanalopathie waaraan Klaas leidt. Een erg vervelende Als er vee geslacht was ging Klaas altijd een hele dag helpen bij de slager.vlees snijden; pakjes maken. Kip en varkensvlees (via Arkema) werden aan het assortiment toegevoegd. We hebben toen ook een vrieseiland aangeschaft: zien doet verkopen. Daardoor verdubbelde de omzet. Elke dag waren we open. Dat hebben we later teruggebracht naar drie dagen. En toen kwam de MKZ-crises. We moesten toen 1 maand dicht. Daarna waren we een groot deel van onze klantenkring kwijt. Het heeft wel twee tot drie jaar geduurd voor het weer op het oude niveau was. Klanten uit het hele land In 2007 hebben we het bedrijf verkocht. Toen moesten we ander, minder lekker vlees verkopen. Kenners proeven het verschil. Vergelijk zelf maar eens. Arkema, Korengast 4 in Noordbroek, verkoopt nog blonde d Aquitaine. Op een gegeven ogenblik ging ik eens rekenen en dacht: de winkel wordt wel een dure hobby. Je bent er natuurlijk meer tijd aan kwijt dat alleen de openingsuren. Het was een bepaald ritme op donderdag, vrijdag en zaterdag. Dingen klaarzetten, sjouwen met de kratjes van 10 kg, steeds met je handen in de vrieskou en ik heb al enigszins reumati-

Noordlaarder Nieuws, april 09 14 sche handen. Toen hebben we het besluit maar genomen. Wat ik het meest zal missen is het contact met klanten. Je leert ze kennen, sommigen wijden uitgebreid uit over het wel en wee dat ze meemaken. Anderen vertellen hoe ze het vlees bereiden en in wat voor recepten ze het gebruiken. Daar leer je dan zelf ook van. We hadden klanten vanuit bijna heel Nederland; gek genoeg relatief weinig uit het dorp. Misschien komt dat wel door de concurrentie van Slagerij Koers in Midlaren. 80 jaar is die man al! De vos en de lachende koe Als ik afscheid neem en de keuken verlaat, begeleidt Henny me naar buiten. De winkel ziet er al onttakeld uit. Henny: Ik heb bijna alles via Marktplaats kunnen verkopen. Met weemoed denk ik aan alle keren dat ik hier als klant was, alleen of samen met mijn dochters op wie de loeiende koe op de toonbank (vol koetjesrepen!) uiteraard grote aantrekkingkracht uitoefende. Eén andere koe staat nog in de winkel, met een grote lach op haar gezicht. Henny: Ja ons uithangbord, dat we buiten zetten al we open waren, is gemaakt door Marc Bansema. Kijk, net als die vos op ons mooi geschilderde naambordje hier bij de deur. Ze doet de deur open en wijst. Bij het weggaan drukt ze mij een pakje sudderlapjes in de handen. Dat vinden jullie toch zo lekker? Ik knik en bedank haar uitbundig. Nyckle Swierstra Heeft u tijd voor Vrijwilligerswerk? U wilt wel een deel van uw tijd aan vrijwilligerswerk besteden, maar u weet niet precies welk werk? Hieronder vindt u de mogelijkheden die Torion (voorheen Stichting Welzijn Ouderen Haren) u te bieden heeft. Bezoekgroep voor Ouderen: Op bezoek voor de gezelligheid Senioren op Stap : Op stap met een door de senior gewenste bestemming Vrijwilligers en Dementie: Op bezoek bij een dementerende senior mogelijk ter ontlasting van de mantelzorger(s) Honden bezoeken Ouderen: Met eigen hond gezellig op bezoek bij een senior Bezoekgroep Zieken: Op bezoek bij ouderen met langdurig of chronische ziekte mogelijk ter ontlasting van mantelzorgers U bezoekt als vrijwilliger een keer per week of veertien dagen senioren thuis of in een woonzorgcentrum. Wenst u informatie of wilt u zich aanmelden, dan kunt u contact opnemen met Didi de Best, Torion, dagelijks bereikbaar van 9.00 13.00 (behalve dinsdags), telefoon Aan de ruiters, amazones die gebruik maken van het Noordlaarderbos Van Natuurmonumenten mogen we als ruiters en amazones gebruik maken van het Middenpad in het Noordlaarderbos. Dit pad loopt vanaf de Westerseweg naar de Duinweg en is aangegeven dmv. borden en schildjes met een hoefijzer. Dit ruiterpad mag alleen stapvoets worden genomen. De rest van het Noordlaarderbos is niet toegankelijk met paarden of pony's. (Je riskeert een bekeuring!) Natuurlijk mag je gebruik maken van de prachtige zandpaden om het Noordlaarderbos. Gebruik het Middenpad als ruiterpad! Een vriendelijke ruitergroet van Annet Boekel Een nieuwe webmaster gevraagd voor www.noordlaren.eu De huidige webmaster Hieke de Winter is gestopt met het beheer van de website en om die reden is het bestuur van Dorpsbelangen opzoek naar een nieuwe webmaster. Wie belangstelling heeft om de website van Noordlaren te beheren kan zich melden bij: Mevrouw A. van Herwerden, Koningsteeg 3a, 9479 PE te Noordlaren. Emailadres: avanherwerden@gmail.com Preekrooster van Noordlaren & Glimmen mei v.m. plaats voorganger bijzonderh. n.m. plaats voorganger 2009 3 10.00 Trefpunt Ds. M. Boot bijzonderh. 10 10.00 Bartholomeus Mw ds F.Karelse 17 10.00 Trefpunt niet Themadienst huiscath 21 10.00 Dorpskerk Ds. M Schut Hemelvaart Haren 24 10.00 Trefpunt Ds J. Hommes 31 10.00 Trefpunt J. Greive Pinksteren 19.00 Trefpunt Ds.Ten Have

Noordlaarder Nieuws, april 09 15 950,1050,- voor:

Noordlaarder Nieuws, april 09 16 UIT DE LUCHT GEGREPEN MOEDER, MOEDER, MOEDER, MOE- DER, MAG IK IJIJIJIJS? OF.. DE OPMARS VAN DE GEELGORS Moeder, moeder, moeder, moeder, mag ik ijijijijs? Moeder, moeder, moeder, moeder, mag ik ijijijijs? etcetera of: A little bit of bread with no cheeeeese. A little bit of bread with no cheeeeese. etcetera of: Qui c est qui veut des sauciiiiiisses? Qui c est qui veut des sauciiiiiisses? (wie wil er worstjes?) Het liedje van de Geelgors hoort bij zandwegen met akkertjes, bij heidevelden met vliegdennen, bij duingebieden, bij kleinschalig boerenland. Deels landschappen die passen bij zandgronden zoals we die rond ons dorp ook kennen. Toch was hij decennialang rond Noordlaren de grote afwezige, terwijl hij op vijf kilometer zuidelijker, vanaf Zuidlaren langs de Hondsrugrand en Drenthe verder in overal te horen was. In de loop van de twintigste eeuw verdween de Geelgors uit grote delen van z n oorspronkelijke verspreidingsgebied, hoogstwaarschijnlijk als gevolg van schaalvergroting van de door Brussel aangestuurde landbouw. De kleine boeren namen specifieke vogelsoorten mee naar de vergetelheid. Zo verdwenen ook onder meer de Ortolaan, de Grauwe Klauwier, het Paapje en de Steenuil uit ons platteland. Maar ook de duinen werden verlaten. Er leek sprake van een algemene malaise. Misschien ook als gevolg van wintersterfte doordat er te weinig oogstresten op de velden achterbleven? Vogeldeskundigen zochten naarstig naar verklaringen om mogelijk het tij te keren. Uiterlijk en voorkomen Het enige wat geel is aan deze zaadeter kenmerk van zaadeters: de dikke musachtige snavel - is de kop van het mannetje, waar ook nog een paar streepjes doorheen lopen. Man en vrouw zijn wat langer dan een mus, bruin met zwarte streepjes en witte zij-staartveren. Ze vliegen vrij sloom, vaak bij onraad - vanaf de grond een boom in. En ook wel terug. s Winters leven ze in groepjes in de veenkoloniën worden zelfs wel groepen van een paar honderd beesten gezien -, zomers doen ze het met z n tweeën. Dat moet ook, vanwege het nageslacht, dat wordt uitgebroed in een nestje op de grond, in heide, ruig gras, in een houtwal. Dus een kwetsbare soort voor rondstruinende honden. Zang en roep Ook de bovenbeschreven zang is wat sloom, wat goed past bij het bijbehorende weer. Lekker warm, zon, zand en niet speciaal s morgens heel vroeg zoals de meeste andere zangvogels. Contactroepjes klinken als droge tikjes, afgewisseld met losse toontjes uit de zangstrofe. Waar vind je ze in de buurt? Goede plekken rond Noordlaren: achter De Rieshoek, omgeving kerkhof, omgeving hunebed, langs de Duinweg ten noorden van t bos, langs de Kampsteeg, midden op de Vijftig Bunder en in de eikensingels rond het Tussengebied (tussen Noordlaarderbos en Vijftig Bunder). Van 0 naar ongeveer 8 territoria (zingende mannetjes) in acht jaar tijd! Pure winst! Begin maart van dit jaar zongen drie mannetjes op de Vijftig Bunder. Op 10 maart telde ik 5 zingende mannetjes langs de Duinweg, op telkens 2 à 300 meter afstand van elkaar. Hier niet de heftige concurrentieslag op de vierkante meter zoals bijvoorbeeld bij Merels, Roodborsten en Winterkoningen. Kortom alle reden om eens te letten, bij een rondje Noordlaarderes, op deze vriendelijke herintreder met z n gezapige gezeur op een ijsje! Wim Woudman In de jaren 80 en 90 was het een bijzonderheid om dit liedje rond Noordlaren te horen. Na de eeuwwisseling zette zich een herstel in dat eerder al te merken was in de Veenkoloniën en het Hunzedal en zich heeft voortgezet in noordwestelijke richting. Voor de liefhebber, langzamerhand gewend aan vele verliezen, een welkome ontwikkeling. Een wederopstanding van een geliefde inheemse soort is wat anders dan de bijna schaamteloze inktvlekachtige kolonisatie van onze natuurlijke milieus door exoten als de Nijlgans en de Canadese Gans (hoewel die laatste een fraaie schallende roep heeft). Waar hebben we het over trouwens.? Ik kan me voorstellen dat velen nog nooit van de Geelgors hebben gehoord. de Geelgors

Noordlaarder Nieuws, april 09 17 Signalen per leeftijdsgroep Per leeftijdsgroep zijn er verschillende signalen die kunnen duiden op (aanleg voor) dyslexie. Hoe herkent u dyslexie? Het belangrijkste kenmerk van dyslexie is dat er een hardnekkig probleem is bij het aanleren en vlot toepassen van het lezen en spellen op woordniveau. Kinderen met dyslexie hebben veel extra oefening nodig om het (technisch) lezen aan te leren. Daarom is het van belang dat dyslexie bij een kind zo vroeg mogelijk wordt ontdekt. Hoe eerder een gerichte aanpak van lees- en spellingproblemen kan starten, hoe groter de kans op succes. Bij allochtone kinderen die thuis hun moedertaal spreken, is herkenning van dyslexie op de basisschool extra moeilijk. Problemen met lezen en spellen worden vaak geschoven op de algehele problemen bij het Nederlands leren. Algemene kenmerken Kinderen met dyslexie kunnen moeite hebben: om het verschil te horen tussen klanken als m en n; p, t en k; s, f en g; eu, u en ui om de klanken in volgorde te zetten, zoals bij 'dorp' en 'drop' of '12' en '21' o m d e a a n d a c h t t e h o u d e n b i j klankinformatie (gesproken woord) met het inprenten van reeksen, bijvoorbeeld tafels of spellingsregels met het onthouden van vaste woordcombinaties, uitdrukkingen of gezegdes met het onthouden van losse gegevens, zoals rijtjes, woordjes en jaartallen. Problemen bij lezen De leesproblemen van kinderen met dyslexie vallen het meest op bij hardop lezen. Sommige kinderen hebben een traag leestempo en lezen de woorden spellend. Andere kinderen hebben een hoog leestempo, maar maken daarbij veel fouten door te raden. Er kan ook sprake zijn van een combinatie van beide. Problemen bij spelling Kinderen met dyslexie maken langdurig veel spellingfouten en hebben, om dat te voorkomen, veel steun nodig van spellingsregels. Het kan zijn dat ze één bepaald woord op een bladzijde op verschillende manieren spellen. Kinderen met dyslexie proberen vaak de spelling van specifieke woorden te onthouden. Dit is een enorme belasting voor het geheugen. Bovendien beklijft de kennis meestal niet, omdat ze het op een ongestructureerde manier in het geheugen opslaan. Problemen bij schrijven Kinderen met dyslexie schrijven vaak onleesbaar en maken veel doorhalingen. Bij leerlingen die wel leesbaar schrijven, valt het trage schrijftempo op. 1. Signalen op kleuterleeftijd Op de kleuterleeftijd (groep 1 en 2) is dyslexie nog niet vast te stellen. Wel kunnen er een aantal signalen zijn die aanleiding geven om het kind extra in de gaten te houden. Bijvoorbeeld wanneer het kind: een algemeen zwak taalniveau heeft slecht versjes kan onthouden niet makkelijk kan rijmen of hakken en plakken in groep 2 nog niet bezig is met boekjes en schrijfsels moeite heeft met het aanleren van willekeurige afspraken, zoals de begrippen 'links' en 'rechts' en de namen van kleuren. Niet alle kinderen met deze problemen ontwikkelen echter dyslexie. Een vertraagde spraak-/ taalontwikkeling en dyslexie in de familie heeft wel een zekere voorspellende waarde. 2. Signalen onderbouw Basisonderwijs Signalen voor dyslexie in groep 3 kunnen zijn: lang spellend lezen of vroeg radend lezen moeite met aandacht voor verbale informatie moeite om het verschil te horen tussen klanken als m en n, t en k, b en d, met ritme, klemtoon en de betekenis van woorden moeite om verschil te zien tussen bijvoorbeeld p en q, b en d, en met volgorde in woorden (zodat omkeringen en weglatingen het gevolg zijn) moeite met het inprenten van reeksen (bijv. tafels), met het onthouden van woordcombinaties, uitdrukkingen en gezegdes Signalen voor dyslexie in groep 4 kunnen zijn: een hekel aan hardop lezen lang spellend lezen veel radend lezen vaak struikelen bij het lezen vaak een woord overslaan delen van woorden weglaten woorden die hetzelfde klinken door elkaar halen een groeiend verschil tussen het leesvermogen en het vermogen een verhaal te begrijpen veel spellingfouten niet onthouden van de tafels bij rekenen.

Noordlaarder Nieuws, april 09 18 3. Signalen bovenbouw Basisonderwijs In de bovenbouw van de basisschool is het leesonderwijs erop gericht om leerlingen steeds meer woorden te leren lezen, steeds zelfstandiger te maken en door middel van lezen informatie op te laten doen en hun kennis uit te breiden. De signalen van dyslexie in de bovenbouw zijn te merken aan een toenemende weerstand tegen leestaken en/of toenemende faalangst en kenmerken die opvallen bij a) het hardop lezen, b) de spelling, c) het schrijven en d) taken die te maken hebben met snel benoemen en/of de belasting van het verbale korte termijn geheugen. a) bij hardop lezen valt op dat de leerling: te traag leest veel spellend leest veel fouten maakt door het raden van woorden een grote weerstand en/of faalangst tegen leesbeurten ontwikkelt b) bij de spelling valt op dat de leerling: veel spellingfouten maakt bij vrije schrijfopdrachten vaak fonetisch spelt (letterlijk opschrijft wat hij hoort) de spellingsregels slecht onthoudt zichzelf niet of nauwelijks corrigeert c) bij het schrijven valt op dat de leerling: een traag schrijftempo heeft vaak een onleesbaar handschrift heeft met veel doorhalingen (hoeft niet door een motorisch probleem te komen) moeite heeft een verhaal op papier te zetten d) bij het snel benoemen valt op dat de leerling: problemen heeft met het onthouden van namen of het ophalen van namen uit het geheugen, bijvoorbeeld bij vakken als geschiedenis en topografie. 4. Signalen Voortgezet Onderwijs Soms wordt dyslexie pas ontdekt als uw kind al naar het voortgezet onderwijs gaat. Dit kan komen doordat de basisschool het niet heeft herkend, of omdat de leerling door een zeer goede intelligentie in staat was de problemen te camoufleren. In het voortgezet onderwijs vallen deze kinderen dan op omdat ze: heel veel nieuwe woorden tegelijk moeten leren en vaak onder tijdsdruk moeten presteren vreemde talen krijgen, waarbij de spellingsregels vaak onduidelijk zijn moeite hebben met het aanbrengen van structuur in het huiswerk Variaties in dyslexie Dyslexie is niet bij elk kind hetzelfde. Het kan variëren in: de manier waarop het zich uit de mate van ernst achterliggende problemen bijkomende stoornissen Sommige leerlingen hebben moeite met hardop lezen, maar kunnen vrij probleemloos eenvoudige teksten stillezen en begrijpen. Andere leerlingen kunnen leesproblemen goed compenseren, maar hebben grote moeite met de spelling. Dit heeft uiteraard consequenties voor het soort interventie dat nodig is. Onderzoek heeft uitgewezen dat: driekwart van de kinderen met dyslexie fonologische problemen heeft (herkennen van klankstructuur in een woord) driekwart van de kinderen problemen heeft met het snel benoemen van woorden (ook te merken aan het benoemen van kleuren, namen, dag van de week) de helft van de kinderen last heeft van beide problemen Welke gevolgen heeft dyslexie? Het niet snel technisch kunnen lezen en spellen heeft ernstige gevolgen in deze 'talige' maatschappij, waarin veel gelezen en geschreven moet worden. De belangrijkste gevolgen van dyslexie voor een kind zijn: belemmeringen in het onderwijs In het onderwijs moet veel gelezen in geschreven worden. Dit heeft ernstige gevolgen voor het volgen van onderwijs en belemmert kinderen om hun capaciteiten te ontwikkelen. Veel kinderen met dyslexie kiezen ook een onderwijsniveau dat lager is dan ze op grond van hun intelligentie aan kunnen. sociaal-emotionele problemen Dyslexie kan het gevoel van eigenwaarde bij een kind zwaar ondermijnen. Het kan tot frustraties leiden als het kind voldoende intelligent is maar het technisch lezen niet onder de knie krijgt, terwijl het bij klasgenootjes probleemloos lijkt te verlopen. Ook kunnen motivatieproblemen ontstaan waardoor kinderen geen zin meer hebben om het lezen te blijven oefenen, terwijl zij juist extra oefening nodig hebben om een minimaal leesniveau te halen. Dyslexie kan ook een grote invloed hebben op de situatie thuis.

Noordlaarder Nieuws, april 09 19 Vooroordelen Voor alle duidelijkheid: dyslexie is beslist geen luiheid van kinderen, geen gebrek aan intelligentie en geen modeziekte die bedacht wordt door veeleisende ouders. Ook is dyslexie geen speciale gave. Al kunnen kinderen met dyslexie net als andere kinderen wel talenten hebben op andere gebieden. Het is dan de kunst die talenten een kans te geven. Onzichtbare handicap Dyslexie heeft niet alleen gevolgen voor het leren van de talen, maar ook voor vakken waar veel lezen bij te pas komt. Leerlingen met dyslexie moeten daar, in vergelijking met hun klasgenoten met eenzelfde intelligentie, onevenredig veel energie in steken. Het is daarom van belang bij alle vakken rekening te houden de lees- en spellingsproblemen en niet alleen bij de taalvakken en zoveel mogelijk compenserende maatregelen te treffen. De gevolgen van dyslexie spelen niet alleen op school, maar ook tijdens een studie of beroepsopleiding en later op de werkvloer. In de huidige maatschappij is dyslexie dan ook een serieuze handicap/ belemmering. De oorzaken van dyslexie De precieze oorzaak van dyslexie weten we nog niet helemaal, maar wel is duidelijk dat het zich afspeelt in de hersenen. Het lijkt erop dat het hersengebiedje waar klanken aan schrifttekens worden gekoppeld, te zwak is aangelegd of moeilijk bereikbaar is. De klankcodes worden daardoor onvolledig of incorrect in de hersenen verwerkt en minder goed in het geheugen opgeslagen. Het gevolg is dat deze ook minder goed uit het geheugen zijn op te halen om gekoppeld te worden met het woordbeeld. Duidelijk is dat mensen met dyslexie problemen hebben met de fonologische verwerking van taal en/of het snel benoemen van woorden. Onderzoek De komende jaren komt er waarschijnlijk meer duidelijkheid over de oorzaken. In 1998 is een groot tienjarig wetenschappelijk onderzoek gestart naar de biologische achtergronden en vroege kenmerken van dyslexie. In ieder geval staat vast dat bij dyslexie sprake is van een erfelijke factor. Een kind dat één ouder heeft met dyslexie, heeft 40 tot 50% kans er ook aanleg voor te hebben. Bij twee dyslectische ouders ligt dit percentage rond de 80%. Behandeling van dyslexie Behandeling van dyslexie is gericht op het vergroten van de leesvaardigheid, het opheffen of verminderen van de beperking, het omgaan met de beperking en het voorkomen van nadelige gevolgen ervan. In de praktijk komt dit neer op het: zo snel mogelijk bereiken van een zo hoog mogelijk niveau van technisch lezen (woordherkenning) en spellen (schriftbeeldvorming) kunnen omgaan met een laag niveau van technisch lezen door compensatie en gebruik van hulpmiddelen voorkomen van intellectuele achterstand in verhouding tot de individuele mogelijkheden van het kind voorkomen of verminderen van emotionele en sociale gevolgen Doel behandeling Doel van de behandeling is het kind minimaal een niveau van lees- en schrijfvaardigheid te laten halen, dat past bij de leeftijd en levensomstandigheden van een kind. Dit niveau noemen we functionele geletterdheid. Voorafgaand aan de behandeling stelt de dyslexiedeskundige een behandelplan op. Het behandelplan en de behandeling moeten gebaseerd zijn op het Protocol Behandeling van Dyslexie. In dit protocol wordt de behandeling beschreven volgens de meest betrouwbare kennis van dit moment ('best practice'). Duur behandeling De duur van een dyslexiebehandeling is afhankelijk van de ernst van de problemen en de inzet van kind en ouders. Er is geen vorm van behandeling of therapie bekend waarmee het lees- en/of spellingsprobleem volledig wordt opgelost. Er moet hard worden gewerkt voor het bereiken van resultaat en het leren van nieuwe vaardigheden. Kosten behandeling Vanaf 2009 worden de kosten van diagnostiek en behandeling van ernstige, enkelvoudige dyslexie bij kinderen onder bepaalde voorwaarden vergoed uit de basisverzekering. Voor meer informatie kunt u terecht bij Beatrice Poll Zij is Logopedist en is o.a. gespecialiseerd in Dyslexie. Telefoon:: 050-4096416

Noordlaarder Nieuws, april 09 20 Tijd van komen, tijd van gaan Regelmatig kunnen we in Noordlaren nieuwe bewoners begroeten. Regelmatig ook verlaten mensen het dorp. In de rubriek Tijd van komen en tijd van gaan beantwoorden ze op verzoek van de redactie (Wiejanda Moltmaker) een aantal vragen. Deze keer de beurt aan de bewoners van de Zuidlaarderweg 64 en Lageweg 19. Tijd van komen Wil je je even voorstellen? Wij zijn Ronald Schoonbeeg en Luci Otten met vijf kids, waarvan 3 nog inwonend; Wouter, Maarten en Anne. Hans en Pieter zijn het nest al uitgevlogen. En we hebben nog twee poezen. Wat doen jullie in het dagelijks leven? Ronald is marketing & business development director en Luci is TEFL-teacher in ruste. Waar wonen jullie? Aan de Zuidlaarderweg 64. Sinds wanneer wonen jullie in Noordlaren? Vrijdag 13 februari hebben we het huis overgenomen en sinds 30 maart zijn we er daadwerkelijk ingetrokken. Waar woonden jullie hiervoor? We hebben een aantal jaren in China (Shanghai) en Vietnam (Ho Chi Minh City) gezeten. Daarvoor een paar jaar onder de rook van Amsterdam en weer daarvoor een aantal jaren in het Midden Oosten (Jeddah, KSA en Abu Dhabi, UAE). We hebben er zo onderhand al twintig verhuizingen op zitten. Wij zijn beiden niet geboren, maar wel getogen Groningers (Delfzijl). Ken je al wat mensen in Noordlaren? Jazeker! Dat gaat snel hier in Noordlaren. Wat was jullie belangrijkste reden om naar Noordlaren te verhuizen? We wilden wat dichter bij de familie gaan wonen. Na al die jaren in het buitenland vonden we dat wel leuk voor de kids. Eindelijk eens makkelijk bij de opa s en oma s op bezoek. We vonden het huis via internet en waren eigenlijk gelijk verkocht. Het dorp en de omgeving, gewoon prachtig. En in het echt bleek het nog mooier! Wat zijn de eerste indrukken? Naast de landelijke omgeving en de zalige rust -geen getoeter van miljoenen brommertjes als in HCM City! de mensen! Iedereen stopt voor een praatje, stelt zich voor: je voelt je echt welkom. Gaan jullie je in het Noordlarense verenigingsleven storten? Dit is vast een strikvraag, of niet? ;-) Wij zijn beiden behoorlijk druk, maar we willen zeker actief deel gaan nemen in het Noordlarense, maar hangt ook een beetje af van de vereniging(en)/activiteiten uiteraard. Hebben jullie al een favoriete plek in Noordlaren? Zuidlaarderweg 64 natuurlijk! We hebben al wel wat rondgelopen, maar er valt nog veel meer te zien en te verkennen er zullen vast nog wel wat plekjes bijkomen. Wil je verder nog iets kwijt? We weten niet of we nog weer eens naar het buitenland zullen worden uitgezonden, maar deze plek houden we erin hoor! Tijd van gaan Wil je je even voorstellen? Wij zijn Martin en Marianne Kok Wat doe doen jullie in het dagelijkse leven? Martin is kraanmachinist bij de firma Alsema in Zuidlaren en Marianne is verzorgende op een verpleegafdeling binnen "Maartenshof" in Groningen. Waar woonden jullie in Noordlaren en hoelang? Wij hebben 4 jaar aan de oude Coevorderweg 1 oftewel de achterkant van Lageweg 19 gewoond. We woonden achter het huis van Cor Grimme. Wat is het leukste dat jullie te binnen schiet als je aan Noordlaren denkt? Het dorpsfeest, de voorpret, tijdens én napret met de buurtgenoten was erg gezellig. Wat is jullie dierbaarste herinnering aan Noordlaren? Dat we op 29 februari 2008 getrouwd zijn in de kerk van Noordlaren. Wanneer zijn jullie verhuisd? Waar wonen jullie nu? Wij zijn op 2 maart verhuisd naar 't Gebint 5 in Zuidlaren. Wat/wie mis jullie het meest? Onze rode kater Bink, deze is 11 november 2008 verdwenen, maar niet meer terug gekomen. Niemand heeft hem ooit weer gezien! Wat we ook missen is het mooie uitzicht over het land. Wat vinden jullie echt te gek aan jullie nieuwe woonplek? Dat dit huis van onszelf is en dat we ook nu weer in een gezellige buurt wonen. Waar is het mooiste/meest romantische plekje van Noordlaren? Dat was toch wel ons huisje aan de Oude Coevorderweg ;-) Wat moet er beslist niet aan Noordlaren veranderen? De polder en het bos moeten zeker niet veranderen! Wat denk je, zien we je nog eens terug in Noordlaren? Jazeker, absoluut! Willen jullie verder nog iets kwijt? Martin heeft tot nu toe op drie (!) verschillende plekken gewoond aan de Lageweg. Geboren in de Hoeksteen, opgegroeid aan de Lageweg 2 en daarna gingen wij samenwonen aan de Lageweg 19 Da s toch wel heel bijzonder?! En verder, mocht iemand nog iets weten of herinneren over onze rode kater Bink, dan horen wij het natuurlijk graag!