Profiel Ter Heijde, versie 1.1 INHOUDSOPGAVE



Vergelijkbare documenten
PROFIEL HONSELERSDIJK

Profiel Monster, versie 1.0 INHOUDSOPGAVE

Profiel Kwintsheul, versie 1.1 INHOUDSOPGAVE

Profiel Wateringen, versie 1.1 INHOUDSOPGAVE

Profiel Heenweg, versie 1.0 INHOUDSOPGAVE

Profiel Naaldwijk, versie 1.0 INHOUDSOPGAVE

Profiel Poeldijk, versie 1.1 INHOUDSOPGAVE

Profiel De Lier, versie 1.0 INHOUDSOPGAVE

Profiel Maasdijk, versie 1.0 INHOUDSOPGAVE

IJsselland. Wijkgezondheidsprofiel Borgele en Platvoet Deventer

Vrijwilligerswerk, mantelzorg en sociale contacten

IJsselland. Wijkgezondheidsprofiel Voorstad Deventer

PROFIEL S-GRAVENZANDE

Sociaal Rapport en de Jeugdmonitor Provincie Groningen

Rosmalen zuid. Wijk- en buurtmonitor 2016

Rosmalen noord. Wijk- en buurtmonitor 2016

Engelen. Wijk- en buurtmonitor 2016

1. Inwoners en ondernemers zijn tevreden over de (publieks)dienstverlening van de gemeente Roosendaal.

Empel. Wijk- en buurtmonitor 2018

Inwoners van Leiden Opleiding en inkomen

Empel. Wijk- en buurtmonitor 2016

Wijk- en buurtmonitor 2018 Vinkel

Stadsmonitor. -Totaalbeeld Stedenvergelijking-

Wijk- en buurtmonitor 2016 De Groote Wielen

Engelen. Wijk- en buurtmonitor 2018

Welkom! Fred Sieval. Workshop Ruimtelijke Ordening :24. Informatie of wensen: 1

de Makassarbuurt De Staat van

Hoe gezond zijn de inwoners van Staphorst? Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen

IJsselland. Wijkgezondheidsprofiel Rivierenwijk en Bergweide Deventer

Analyse deelgebied Maaspoort 2016

Wijk- en buurtmonitor 2018 De Groote Wielen

Waardering van leefbaarheid en woonomgeving

Rosmalen noord. Wijk- en buurtmonitor 2018

Binnenstad. Wijk- en buurtmonitor 2016

Wijk- en buurtmonitor 2018 Muntel/Vliert

Ontwikkeling van het gemiddeld gestandaardiseerd besteedbaar inkomen in 1,000,00 in de periode in Zuid-Holland en Nederland

Veilig opgroeien in Leeuwarden Factsheet Haulerwijk. bijlage

april H.A. Doelman-van Geest, L.M. Sluys Tympaan Instituut Gebiedsscan Ridderkerk - Tympaan Instituut -

Vooronderzoek: Foto van Haaksbergen

Stefan Teeling Leeuwarden, november 2015 FACTSHEET METSLAWIER

Sociaal-economische schets van Leiden Zuidwest 2011

Sociale kracht in Houten Burgerpeiling 2014

Rosmalen zuid. Wijk- en buurtmonitor 2018

Participatie en gezondheid. Resultaten uit de Gezondheidsenquête 2016

Bijlage 1, bij 3i Wijkeconomie

rapport WistUdata, Zuid bij de Hand In dit wijkbeeld worden gegevens van de wijk Zuid gepresenteerd over diverse onderwerpen.

Vinkel. Wijk- en buurtmonitor 2016

Factsheet gemeente Tytsjerksteradiel

3.5 Voorzieningen in de buurt

Samenvatting WijkWijzer 2017

Sociale index Gebiedsteam Bolsward, Platteland Bolsward en Witmarsum-Arum 1 oktober 2014

Leidenincijfers Beleidsonderzoek draagt bij aan de kwaliteit van beleid en besluitvorming

Sociale index: Gebiedsteam Sneek Noord 1 oktober 2014

Nuland. Wijk- en buurtmonitor 2016

Kernboodschappen Gezondheid Almelo

Spijkerkwartier. Kerncijfers Wijk Stad, 2013 Spijkerkwartier Gemeente Arnhem

Woningmarktrapport 3e kwartaal Gemeente Rotterdam

Fact sheet. Monitor jeugdwerkloosheid Amsterdam 2013

Allochtonen op de arbeidsmarkt

Sociale index Gebiedsteam Sneek Zuid 1 oktober 2014

Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen 2016 Samenvatting gemeente Haarlemmerliede en Spaarnwoude

Thema s Omdat de resultaten en cijfers op wijkniveau erg uiteenlopen in onderwerp, is ervoor gekozen om deze onder te verdelen in 9 thema s:

Welzijn en (gezondheids)zorg

Kernboodschappen Gezondheid Losser

Fact sheet. Monitor jeugdwerkloosheid Amsterdam. nummer 5 maart 2013

Verhuisplannen en woonvoorkeuren

LAAGGELETTERDHEID IN HAAGSE HOUT

Stadsmonitor. -Samenvatting- Modules. Datum: februari Stadsmonitor -Samenvatting- 0

Informatie over de gebruikte indicatoren in de eerste rapportage gemeentelijke monitor sociaal domein

Jaarlijks onderzoek onder gasten 2015

Woningmarktanalyse Gooise Meren

Gemeenterapportage 2016 Gemeente XXXXX

Gezondheid en welzijn van volwassenen en senioren in de gemeente Delft. Sociale activiteiten Mantelzorg. Gezondheidsonderzoek. Eenzaamheid Steunpunten

Monitor Economie 2018

(Demografische) ontwikkelingen op deelgebieden binnen de gemeente Voerendaal

Gegevensanalyse Schiedam-Oost. plaats hier uw foto: de guidelines helpen om de juiste afmeting te maken gebruik schaal en crop mogelijkheden

Kernboodschappen Gezondheid Rijssen-Holten

LAAGGELETTERDHEID IN LEIDSCHENVEEN-YPENBURG

De Meerjarige aanvullende uitkering 2013 t/m 2015

De Staat van de Stad Amsterdam V. Ontwikkelingen in participatie en leefsituatie

Dordtse jeugd in cijfers

Bouwstenen nota volksgezondheid Renate Martens en Ivanka van der Veeken. Gemeente Drimmelen GGD West-Brabant:

Woningmarktrapport 4e kwartaal Gemeente Amsterdam

december M.G.A. Ligtvoet-Janssen Tympaan Instituut Wijkscan inclusieve wijken Teylingen - Tympaan Instituut -

Hoofdstuk 24 Financiële situatie

LAAGGELETTERDHEID IN LAAK

Huiselijk Geweld in 's-hertogenbosch. Omvang, kenmerken en meldingen

Thema s Omdat de resultaten en cijfers op wijkniveau erg uiteenlopen in onderwerp, is ervoor gekozen om deze onder te verdelen in 9 thema s:

Wijk- en buurtmonitor 2018 Nuland

10. Veel ouderen in de bijstand

Sociaal-economische schets van Leiden Zuidwest 2008

Noord. Wijk- en buurtmonitor 2016

Gezondheid en welzijn van 19-plussers in Zoetermeer. Gezondheidsenquête 2016

Wijkscan Enschede Zuid-West. November 2013

WijkWijzer 2016 De 10 Utrechtse wijken en 5 krachtwijken in cijfers. Utrecht.nl/onderzoek

Muntel/Vliert. Wijk- en buurtmonitor 2016

Betrokkenheid van buurtbewoners. Uitgevoerd door Dimensus in opdracht van gemeenten Leiden, Leiderdorp en Oegstgeest Vergelijking gemeenten 2015

Groningers positief over sociale contacten in de woonbuurt

Het uiteindelijke doel is het verbeteren van de positie van kinderen, in het bijzonder de positie van de armste en meest gemarginaliseerde groepen.

Graafsepoort. Wijk- en buurtmonitor 2016

Transcriptie:

PROFIEL TER HEIJDE Datum: 7 mei 2015 Versie: 1.1 Beheerder: Dick Klinkspoor t. 0630407520 Evaluatiedatum: Documentnaam: Profiel Ter Heijde Definitief 07052015

INHOUDSOPGAVE 1 Gebiedsgerichte aanpak in Ter Heijde 4 1.1 Aanleiding gebiedsgerichte aanpak 4 1.2 Gebiedsteam Ter Heijde 4 1.3 Aanpak Ter Heijde 5 1.4 Samenvatting uitkomsten gebiedsprofiel 5 2 Achtergrondgegevens kern en inwoners 9 2.1 Ter Heijde in het kort 9 2.2 Wijken en buurten 9 2.3 Aantal inwoners 10 2.4 Leeftijdsopbouw 10 2.5 Etniciteit 12 2.6 Gezinssamenstelling 12 2.7 Burgerlijke Stand 12 2.8 Opleidingsniveau 13 2.9 Jeugdindicatoren 14 2.10 Samenvatting 15 3 Wonen 16 3.1 Verdeling huur- en koopwoningen 16 3.2 Woningen 16 3.3 Ontwikkelingen op de woningmarkt 16 3.4 Verhuisbewegingen 17 3.5 Samenvatting 17 4 Werk en inkomen 18 4.1 Inkomensgroepen 18 4.2 Arbeid 20 4.3 Bedrijven 22 4.4 MOE-Landers 22 4.5 Samenvatting 22 5 Vrije tijd 24 5.1 Vrijetijdsbesteding 24 5.2 Culturele centra en maatschappelijke accommodaties 24 5.3 Muziek- en toneelgezelschappen 24 5.4 Sportcomplexen en sportverenigingen 25 5.5 Religie 26 5.6 Samenvatting 26 6 Gezondheid en zorg 27 6.1 Eenzaamheid 27 6.2 Lichamelijke gezondheid 27 6.3 Overgewicht 27 6.4 Alcoholgebruik 28 6.5 Drugsgebruik 28 6.6 Beperkingen 28 6.7 Kwetsbare senioren 29 6.8 Psychosociale problemen 29 6.9 Aanspraak AWBZ 29 6.10 Ondersteuning voor zorgjeugd 30 6.11 Samenvatting. 31 7 Leefbaarheid en veiligheid 33 Pagina - 2

7.1 Betrokkenheid van bewoners 33 7.2 Wijkschouwen en wijkregisseurs 33 7.3 Leefbaarheid Ter Heijde 34 7.4 Politiegegevens 34 7.5 Hotspots 36 7.6 Samenvatting 36 8 Voorzieningen wonen, zorg, welzijn en onderwijs 37 8.1 Voorzieningen en bereikbaarheid 37 8.2 Voorzieningen Zorg, welzijn en onderwijs 37 8.3 Stiploket 38 8.4 Ouderenadviseurs Vitis Welzijn 38 8.5 Voedselbank 38 8.6 Samenvatting 38 9 Vrijwillige inzet 39 9.1 Vrijwilligers 39 9.2 Mantelzorg 40 Bijlage 1 Begrippenlijst Definities 41 Pagina - 3

1 GEBIEDSGERICHTE AANPAK IN TER HEIJDE 1.1 Aanleiding gebiedsgerichte aanpak Met ingang van 1 januari 2015 komt er een aantal nieuwe taken naar de gemeente toe in het sociale domein. Dit betreft taken vanuit de AWBZ, jeugdzorg en de participatiewet. De decentralisatie van deze taken biedt kansen om op lokaal niveau de ondersteuning dichterbij de burger te organiseren. Hierbij staan begrippen als het vergroten van de eigen kracht van inwoners en de samenleving, de inzet van het eigen sociale netwerk en participatie centraal. Opgebouwde sociale kracht in wijken en buurten blijft behouden en wordt, waar nodig, versterkt met een buurtgerichte aanpak. Sterke sociale netwerken zijn randvoorwaarden om individuen en de samenleving als geheel in hun kracht te zetten. Onderwijs, sport, zorg, welzijn, cultuur, geloofsgemeenschappen en het bedrijfsleven zijn de motor van onze samenleving en spelen een belangrijke rol. Zij vormen een platform voor ontmoeting, ontplooiing en ontspanning. Enerzijds bieden zij de mogelijkheid om actief mee te doen aan de samenleving. Anderzijds hebben zij een signaalfunctie en kunnen zij mensen helpen of doorgeleiden naar andere verenigingen of instanties. Belangrijk is dat de basisfuncties onderling met elkaar verbonden worden zodat zij elkaar versterken. Vitis heeft een centrale rol in het leggen van deze verbindingen. Zij zijn de oren en ogen in de kernen, zij brengen vraag en aanbod in beeld en brengen dit bij elkaar. Vitis signaleert vroegtijdig, zet in op een cultuuromslag in de samenleving, stimuleert de informele hulp aan elkaar en versterkt de sociale netwerken in de kernen. Om de gebiedsgerichte aanpak vorm te geven, zijn er gebiedsprofielen van de kernen van Westland gemaakt. Deze profielen vormen de basis voor de plannen en activiteiten voor de kernen en buurten in Westland. 1.2 Gebiedsteam Ter Heijde Binnen Vitis Welzijn zijn functionele gebiedsteams geformeerd. Deze gebiedsteams vormen een overleg- en ontwikkelingsplatform. Het gebiedsteam is samengesteld uit een jeugdcoördinator, leden van het team Wijkcentra & Buurtwerk, Team Informatie en Advies en het team Vrijwillige inzet. Gebiedsteam kern Monster/Poeldijk/ Ter Heijde bestaat uit; Monster/Poeldijk/Ter Heijde Ingrid van der Heijde Ineke Kruijswijk Lidy de Boer Dianne van Wissen Sofie De Backer Harm Haverman Arlette Neervoort Joke Faasse Manager informatie en advies Coördinator De Backerhof Welzijnsadviseur Medewerker Stiploket Consulente Vrijwillige Inzet Jeugdcoördinator Monster/ Ter Heijde Jeugdcoördinator Poeldijk Coördinator De Noviteit Pagina - 4

Gezamenlijke doelstelling gebiedsteams; Kennis opbouwen en delen over de kernen, wijken en buurten in het gebied; Het opstellen van gebiedsprogramma s, zowel vanuit bestaand aanbod als voor nieuw aanbod; Opzetten en uitbouwen van benodigde netwerken. 1.3 Aanpak Ter Heijde Het gebiedsprofiel is een dynamisch document dat periodiek aangepast moet worden omdat de gegevens steeds veranderen. Dit profiel is een schets van Ter Heijde gebaseerd op kwalitatieve en kwantitatieve informatie afkomstig van verschillende bronnen, welke bij de betreffende gegevens vermeld staan. Op basis van het gebiedsprofiel wordt een analyse van de gegevens gemaakt en worden risico s en kansen bekeken. Aan de hand van deze analyse wordt bepaald waar in Ter Heijde inzet gepleegd gaat worden, op welke domeinen en eventueel welke al voor handen zijnde methodieken toegepast kunnen worden. Van Ter Heijde konden niet alle statistieken verkregen worden. Dat komt omdat Ter Heijde niet altijd als aparte eenheid in de registraties voorkomt, of niet in enquêtes is verbijzonderd vanwege te geringe aantallen. 1.4 Samenvatting uitkomsten gebiedsprofiel Op 1 januari 2013 telde Ter Heijde 530 inwoners. Ter Heijde heeft een gemiddeld aandeel alleenstaande huishoudens (31,3%). Het aandeel niet-westerse allochtonen ligt met 1,9% onder het Westlands gemiddelde van 5%. Het gemiddelde opleidingsniveau in het Westland ligt lager dan het landelijke gemiddelde. Minder mensen volgen een VWO en/of HBO opleiding. Jongeren worden aangetrokken door beschikbaar werk en stromen onder hun niveau uit. Slechts een klein deel (2,2%) valt uit. Het aandeel achterstandsleerlingen op de basisscholen in Monster is 0,5% hoger dan het Westlands gemiddelde, maar ligt ook 3,5% onder het provinciaal gemiddelde. Wat betreft jeugdindicatoren scoort het Westland op alle fronten lager dan het provinciaal gemiddelde. Het percentage jongeren met een delict voor de rechter komt bijna overeen met het landelijke gemiddelde. De gemiddelde WOZ-waarde ligt in het Westland hoger dan het gemiddelde van Nederland. Van de woningen in Ter Heijde is 57,1% huur en 42,9% koop. In het algemeen zijn er in het Westland onvoldoende kansen op de woningmarkt voor jongeren om een wooncarrière binnen de eigen kern of het Westland te beginnen. Hierdoor vertrekken jongeren (tijdelijk) uit het Westland. Voor ouderen zijn binnen de kernen te weinig mogelijkheden om door te stromen naar een seniorenwoning. De bewoners van Ter Heijde zijn het meest honkvast; 76% woont minimaal vijf jaar op hetzelfde adres (Westlands gemiddelde is 67%). In Westland hebben eenpersoonshuishoudens en eenouderhuishoudens gemiddeld het laagste inkomen. Sinds 2009 is het inkomen van deze groepen licht gedaald. Paren en Pagina - 5

meerpersoonshuishoudens hebben gemiddeld het hoogste inkomen. Dat inkomen is ten opzichte van 2009 iets toegenomen. Gemiddeld heeft 31% van de Westlandse huishoudens in 2011 een laag inkomen, dit is onder het landelijk gemiddelde van 40% Gemiddeld heeft 27% van de Westlandse huishoudens in 2011 een hoog inkomen, dit is boven het landelijk gemiddelde van 20%. 23% van de inwoners van Ter Heijde ervaart moeite met rondkomen, dit is ruim boven het Westlands gemiddelde van 14%. Het percentage inwoners dat een financiële drempel ervaart bij een bezoek aan een arts, bij hulp of ondersteuning of lid worden van een club of vereniging ligt ook allemaal ruim boven het Westlands gemiddelde. Het aandeel werkzame personen in Ter Heijde is 78%. Werkloosheidsgegevens specifiek voor Ter Heijde zijn niet bekend. Het aandeel personen met een arbeidsongeschiktheidsuitkering of WaJong ligt in het Westland aanzienlijk lager dan in Zuid Holland en Nederland. Ook de jeugdwerkloosheid in Westland ligt laag. De meeste werkgelegenheid zit in Ter Heijde in de sector Bouwnijverheid. Er zijn geen cijfers bekend wat betreft MOE-landers in Ter Heijde. Ter Heijde heeft een aantal culturele en maatschappelijke accommodaties. 39% van de inwoners van Ter Heijde is betrokken bij een club of vereniging, ofwel door lidmaatschap of door vrijwilligerswerk. 19,1% is lid van een sportvereniging. Het ledenaantal van sportverenigingen loopt terug vanaf de leeftijdsgroep 15+. 36% van de inwoners van Ter Heijde is tevreden over het sportaanbod, tegenover 86% van het totale aantal Westlanders. De tevredenheid over het culturele aanbod in Ter Heijde ligt met 56% onder het Westlands gemiddelde. 51% van de inwoners van Ter Heijde geeft aan dat er voor hun een rol is weggelegd voor de kerk. Er zijn geen cijfers van het totale aantal hokken. Bij de groep 65-plussers in Westland is sinds 2004 de eenzaamheid toegenomen van 36% naar 42%. Eenzaamheid bij ouderen scoort hoog, maar relatief ook bij de doelgroep 19-65 jaar (34%). Van de inwoners van het Westland ervaart 19% de eigen gezondheid als gaat wel tot zeer slecht. Overgewicht is een hardnekkig probleem in Westland. Het percentage 19 64 jarigen met overgewicht is van 43% in 2011 naar 48% in 2012 gestegen. Bij 13% is sprake van ernstig overgewicht. Het alcoholgebruik in het Westland is onder zowel volwassenen als de jeugd hoger dan gemiddeld in de regio Zuid-Holland West. Het percentage respondenten met beperkingen neemt sterk toe met de leeftijd. Mobiliteitsproblemen komen het meeste voor. Pagina - 6

11% van de 65-plussers in Westland ondervindt beperkingen bij de algemene dagelijkse levensverrichtingen. 46 % ondervindt beperkingen bij het huishouden. Van de zelfstandig wonende senioren in Westland is 1 op de 6 kwetsbaar. Het percentage kwetsbaren neemt toe met de leeftijd en vrouwen zijn kwetsbaarder dan mannen. In Westland heeft 20% van de 5 - tot en met 11- jarigen en 10% van de 12 tot en met 18 jarigen een indicatie voor psychosociale problematiek. Het percentage 19 64 jarigen met een risico op een angststoornis/depressie is sinds 2009 afgenomen van 41% naar 34%. Bij 65-plussers is dit percentage nauwelijks veranderd. Per 1 juli 2013 hebben 45 inwoners van Ter Heijde een indicatie voor AWBZ-zorg. Het aandeel dat aanspraak maakt op AWBZ blijft stabiel door de jaren heen. Het aantal geaccepteerde aanmeldingen bij Bureau Jeugdzorg ligt in Westland in 2012 nipt hoger in vergelijking met een matig stedelijk gebied. In de bewonersenquête van 2013 geven de inwoners van Ter Heijde hun kern een 7,4 als rapportcijfer, gelijk aan het Westlands gemiddelde. De waardering voor de sociale samenhang in Ter Heijde heeft een dalende lijn ingezet, die voor veiligheid en publieke ruimte een stijgende. De kentering hierin kwam in 2008, onduidelijk is waardoor. 74% geeft aan dat ze het eens zijn met de stelling dat er prettig met elkaar wordt omgegaan in de buurt, dit is onder het Westlands percentage van 81%. 66% voelt zicht thuis in de buurt. Op de stellingen mensen in de buurt vertrouwen, gezellige buurt waar men elkaar helpt, elkaar goed kennen in de buurt en betrokken en verantwoordelijk voor de buurt, scoort Ter Heijde boven het Westlands gemiddelde. 46% van de inwoners van Ter Heijde geeft aan deel te nemen aan activiteiten in de buurt, dit is ruim boven het Westlands gemiddelde van 34%. In Westland komen procentueel minder (12,4%) geweldsmisdrijven voor ten opzichte van Zuid- Holland (17,3%). Het aantal straatmisdrijven is echter weer hoger met 38,9% ten opzichte van 35,7%. Gemeente Westland scoort laag op het gebied van jeugdoverlast, aantal jeugdige verdachten, instroom naar jeugdreclassering en het aantal inschrijvingen bij Bureau Halt. Op al deze gebieden zit Westland onder het provinciaal gemiddelde. Ter Heijde heeft beperkt aanbod van voorzieningen op het gebied van zorg, welzijn en onderwijs. In Ter Heijde hebben de welzijnsadviseurs 58 cliëntcontacten met 12 cliënten gehad. In Ter Heijde wonen geen gebruikers van de voedselbank. In het Westland zijn 16.000 mantelzorgers, daarvan zijn er 732 geregistreerd waarvan er 106 in Monster en Ter Heijde wonen. In 2013 heeft Vrijwillige Inzet 7 bewoners bemiddeld naar vrijwilligerswerk. 1% van de inwoners van Ter Heijde heeft ooit gebruik gemaakt van Vrijwillige Inzet. 37% is bekend met het bestaan van Vrijwillige Inzet. In 2013 zijn 0 matches gemaakt op hulpinjebuurt.nl. Deze site is halverwege 2013 online gegaan. Pagina - 7

De bereidheid om familie, vrienden of kennissen te helpen met 89% is hoger dan het Westlands gemiddelde. 86% van de inwoners van Ter Heijde geeft aan iemand te hebben voor hulp bij dagelijkse probleempjes. 86% geeft aan op iemand te kunnen terugvallen wanneer hulp nodig is. Pagina - 8

2 ACHTERGRONDGEGEVENS KERN EN INWONERS 2.1 Ter Heijde in het kort De identiteit van de kern Ter Heijde is verbonden met het strand, de zee en het vissersverleden. Het is een rustig, knus dorp waar de inwoners zich thuis en veilig voelen. De sociale samenhang en sociale controle is groot. Voor de behartiging van de belangen hebben de inwoners zich verenigd in Huurders Initiatief Ter Heijde (HINT) en de werkgroep sociale vernieuwing. De dorpsvereniging is zeer actief en telt meer leden dan Ter Heijde inwoners heeft. De dorpsvereniging organiseert onder andere het dorpsfeest en de Heijdse omloop. Ook de ouderen zijn nauw betrokken bij het dorpsleven. Ter Heijde kent door haar geringe aantal bewoners weinig voorzieningen. Echter, direct grenzend aan Ter Heijde ligt de kern Monster met een uitgebreid aanbod aan voorzieningen. Direct over de slaperdijk liggen de Willemsschool en sporthal De Wielepet. De sloop- en nieuwbouwplannen van woningcorporatie Arcade zorgen voor onrust bij de bewoners. Omdat 69% van de woningvoorraad in handen is van deze corporatie krijgt meer dan de helft van de inwoners direct met deze plannen te maken. Men is bang dat de nieuwe woningen te duur worden, waardoor de oorspronkelijke bewoners niet zullen terugkeren en de sociale samenhang zal afnemen. Maar er zijn ook kansen. Meer diversiteit in het woningaanbod maakt de woonmogelijkheden voor jongeren en ouderen groter. Bij de herstructurering kunnen de speelvoorzieningen beter verspreid over het dorp aangelegd worden. De bewoners vinden de strandrecreatie belangrijk voor de levendigheid van de kern. Maar de strandrecreatie zorgt ook voor overlast, namelijk; het parkeren van auto s, het stallen van fietsen, het bevoorraden van horecagelegenheden en de s nachts huiswaarts kerende feestgangers. Belangrijke ontmoetingsplaatsen zijn het Vrondel, het plein voor de kerk en het Irenegebouw. 1 2.2 Wijken en buurten Het postcodegebied van Ter Heijde is 2684. 1 Bron: Sociale ontwikkelingskaders voor de Westlandse kernen, december 2011 Pagina - 9

2.3 Aantal inwoners De gemeente Westland telt in 2013 102.698 inwoners, waarvan 530 inwoners in Ter Heijde (0,5%). 2 2.4 Leeftijdsopbouw Tabel: Bevolking Ter Heijde in vergelijking met Westland en Nederland. 2013 3 Ter Heijde % Westland % Nederland % 0 t/m 19 70 13,7 24.784 24,1 3.870.773 23.1 20 t/m 64 330 64.7 60.740 59,1 10.084.457 60,1 65 jaar en ouder 110 21.6 17.174 16,7 2.824.345 16.8 Tabel 1: Bevolking naar 10-jaars leeftijdsklassen 2012. 2012 4 Mannen aantal Vrouwen aantal Totaal aantal Mannen in % Vrouwen in % Totaal in % 0 t/m 9 20 5 25 3,7 0,9 3,6 10-19 30 30 60 5,5 5,5 10,1 20-29 36 21 55 6,7 3,9 9,7 30-39 25 25 50 4,4 4,4 9,2 40-49 34 44 80 6,1 7,9 14,7 50-59 51 56 105 9,0 10 19,3 60-69 41 36 75 7,6 6,8 12,4 70-79 26 25 50 4,8 4,7 8,5 80-89 11 37 45 2,0 6,8 8,8 90+ jaar 0 16 15 0,0 2,9 2,0 Totaal 273 272 525 48,6 51,4 100 Tabel: Demografische druk Ter Heijde 2013 in percentages, in vergelijking met het Westland en Nederland. 2012 5 Ter Westland Nederland Heijde Groene druk (-19 t.o.v. 20-64 jaar) [percentage] 21.2 40,8 38,4 Grijze druk (65+ t.o.v. 20-64 jaar) [percentage] 33.3 28,3 28,0 2 Bron: Westland in cijfers 2013 3 Bron: Westland in cijfers 2013 4 Bron: Westland in cijfers 2013 5 Bron: Westland in cijfers 2013 Pagina - 10

Grafiek: Ontwikkelingen percentage 0-17 jarigen in Westland: 6 Grafiek: Ontwikkelingen percentage 75-plussers in Westland: 7 Er is geen prognose op kernniveau beschikbaar. 6 Bron: Bron: Tympaan.nl 2013 7 Bron: Bron: Tympaan.nl 2013 Pagina - 11

2.5 Etniciteit Etniciteit 2013 8 Ter Heijde Westland Nederland Van Allochtone afkomst 9,4% 12,6% 21.1% Allochtonen westers 7,5% 7.6% 9,4% Allochtonen niet-westers 1,9% 5.0% 11,7% 2.6 Gezinssamenstelling 2013 9 Ter Heijde % Westland % Nederland % Alleenstaande huishoudens 75 31,3 12.694 29,9 2.802.182 37.0 Huishoudens samenwonend 85 35,4 13.127 30,9 2.187.823 29,1 zonder kinderen Samenwonend met kinderen + eenoudergezinnen 80 31,3 16.628 39,2 2.547.727 33.9 2.7 Burgerlijke Stand 2013 10 Ter Heijde Westland Nederland ongehuwd 37 45 47 gehuwd 46 45 41 gescheiden 7 5 7 verweduwd 9 5 5 8 Bron: Westland in cijfers 2013 9 Bron: Westland in cijfers 2013 10 Bron: CBS Statline Pagina - 12

2.8 Opleidingsniveau Het gemiddelde opleidingsniveau in het Westland ligt lager dan het landelijke gemiddelde. Uit de gegevens valt af te lezen dat er gemiddeld minder mensen een VWO en/of HBO opleiding volgen. 11 Er zijn geen gegevens over het opleidingsniveau per kern beschikbaar. 11 Bron: CBS Statline Pagina - 13

Grafiek: Percentage voortijdig schoolverlaters uit het voortgezet onderwijs en het MBO op het totaal aantal leerlingen in het voortgezet onderwijs en het MBO in 2012. 12 Van dit onderwerp zijn geen cijfers op kernniveau beschikbaar. 2.9 Jeugdindicatoren 2012 13 Ter Heijde % Westland % Nederland % 0 t/m 19 75 14 25.320 25,4 3.894.754 23,3 Hierboven is te zien hoeveel jongeren van 0-19 jaar in respectievelijk Monster, Westland en Nederland wonen en welk percentage dat van de totale bevolking is. Dit is belangrijk om de volgende tabel over jeugdindicatoren in het juiste perspectief te plaatsen. Jeugdindicatoren geven aan hoeveel jongeren er lijden aan een bepaald jeugdprobleem. De cijfers zijn voor het Westland en worden direct vergeleken met heel Nederland. Van dit onderwerp zijn cijfers op kernniveau niet beschikbaar. Indicator 2012 14 Westland Zuid-Holland Nederland Kindersterfte (1-14 jaar; per 7,97 16,33 13,99 100.000) Zuigelingsterfte (0 jaar, per 1.000) 2,06 2,99 3,29 Jongeren met een delict voor de 2,14% 2,83% 2,57% rechter (12-21) Werkloze jongeren (16-22 jaar) 0,62% 1,31% 1,21% Kinderen in jeugdzorg 1,73% 1,95% 1,52% Kinderen in achterstandswijken 0,25% 20,31% 17,57% Kinderen in uitkeringsgezin 2,83% 7,63% 5,66% Gemelde mishandelde kinderen 0,67% 1,59% 0,91% Achterstandsleerlingen (4-12 jaar) 10,56% 15,14% 11,61% 12 Bron: http://www.ris-zh.nl/sociale_barometer/barometer.php 13 Bron: Westland in cijfers 2012 14 Bron: Kinderen in Tel Databoek 2014 Pagina - 14

Voortijdig schoolverlaters (12-22) 2,06% 3,67% 3,23% Tienermoeders (15-19 jaar) 0,36% 0,80% 0,60% Kinderen met handicap 1,24% 1,58% 1,96% 2.10 Samenvatting Op 1 januari 2013 telde Ter Heijde 530 inwoners. Ter Heijde heeft een gemiddeld aandeel alleenstaande huishoudens (31,3%). Het aandeel niet-westerse allochtonen ligt met 1,9% onder het Westlands gemiddelde van 5%. Het gemiddelde opleidingsniveau in het Westland ligt lager dan het landelijke gemiddelde. Minder mensen volgen een VWO en/of HBO opleiding. Jongeren worden aangetrokken door beschikbaar werk en stromen onder hun niveau uit. Slechts een klein deel (2,2%) valt uit. Het aandeel achterstandsleerlingen op de basisscholen in Monster is 0,5% hoger dan het Westlands gemiddelde, maar ligt ook 3,5% onder het provinciaal gemiddelde. Wat betreft jeugdindicatoren scoort het Westland op alle fronten lager dan het provinciaal gemiddelde. Het percentage jongeren met een delict voor de rechter komt bijna overeen met het landelijke gemiddelde. Pagina - 15

3 WONEN 3.1 Verdeling huur- en koopwoningen Tabel: Aantal woningen naar eigendom in 2012, de kolom Nederland is gemiddeld per gemeente. 2012 15 Ter Heijde % Westland % Nederland % Koop 112 42,9 28337 70,1 10694 60 Huur 149 57,1 12086 29,9 7115 40 Totaal 261 100 40423 100 17810 100 3.2 Woningen De gemiddelde WOZ-waarde bedraagt in Nederland in 2013: 223.000 euro. De gemiddelde WOZ-waarde van woningen in het Westland bedraagt in 2013 259.000. De gemiddelde koopsom van een woning lag in 2012 in het Westland op 236.049 en in Nederland op 226.650. Tabel: Gemiddelde woningwaarde in Ter Heijde (x1.000 euro). Kern/buurt 16 2012 Ter Heijde 192 Ter Heijde is na WOII weer geheel opgebouwd. De woningen dateren allen uit de naoorlogse periode. 17 Woningstichting Arcade 18 Arcade Wonen is de enige woningcorporatie in Ter Heijde, zij bezit en beheert bijna 7.000 woningen verdeeld over De Lier, Den Haag, Monster, Naaldwijk, Poeldijk, s-gravenzande, Heenweg en Ter Heijde. Het aantal huurwoningen van Arcade Wonen in Ter Heijde bedraagt 208. Woningtype 19 Aantal Eengezinswoning 208 3.3 Ontwikkelingen op de woningmarkt In het algemeen zijn er in het Westland onvoldoende kansen op de woningmarkt voor jongeren om een wooncarrière binnen de eigen kern of het Westland te beginnen. Hierdoor vertrekken jongeren (tijdelijk) uit het Westland. Voor ouderen zijn binnen de kernen te weinig mogelijkheden om door te stromen naar een seniorenwoning. De bestaande seniorenwoningen en accommodaties van zorginstellingen voldoen in veel gevallen niet aan de moderne eisen. 20 15 Bron: Westland in cijfers 2012 16 Bron: CBS Statline 17 Bron: Sociale ontwikkelingskaders voor de Westlandse kernen, december 2011 18 Bron: http://www.arcadewonen.nl/over-arcade/woningbezit/ 19 Bron: http://www.arcadewonen.nl/over-arcade/woningbezit/ 20 Bron: Sociale ontwikkelingskaders voor de Westlandse kernen 2011 Pagina - 16

Verzorgingshuis Duinhof, Ter Heijde Het nieuwe AWBZ-beleid van de regering leidt er toe dat verzorgingshuizen op termijn gaan verdwijnen. Ook Pieter van Foreest ontkomt daar niet aan. Met als consequentie dat verzorgingshuis Duinhof noodgedwongen de deuren over een periode van 3 tot 4 jaar gaat sluiten. 21 Nieuwbouw Het programma van de 1 e fase is wegens marktomstandigheden aangepast en bestaat uit de bouw van 48 eengezinswoningen en 20 appartementen in de sociale huursector. plaatsgevonden Het project is met het slaan van de eerste paal officieel in november 2013 gestart. 22 3.4 Verhuisbewegingen In de In de periode 2008-2011 vertrok jaarlijks gemiddeld 2,6% van de inwoners uit Ter Heijde naar een plek buiten het Westland (Westlands gemiddelde is 2,8%). Omgekeerd betrof het aandeel nieuwkomers van buiten het Westland jaarlijks 2,5% van het inwonertal van Ter Heijde. De bewoners van Ter Heijde zijn het meest honkvast; 76% woont minimaal vijf jaar op hetzelfde adres (Westlands gemiddelde is 67%). 23 3.5 Samenvatting De gemiddelde WOZ-waarde ligt in het Westland hoger dan het gemiddelde van Nederland. Van de woningen in Ter Heijde is 57,1% huur en 42,9% koop. In het algemeen zijn er in het Westland onvoldoende kansen op de woningmarkt voor jongeren om een wooncarrière binnen de eigen kern of het Westland te beginnen. Hierdoor vertrekken jongeren (tijdelijk) uit het Westland. Voor ouderen zijn binnen de kernen te weinig mogelijkheden om door te stromen naar een seniorenwoning. De bewoners van Ter Heijde zijn het meest honkvast; 76% woont minimaal vijf jaar op hetzelfde adres (Westlands gemiddelde is 67%). 21 Bron: www.pietervanforeest.nl 2013 22 Bron: Jaarverslag Arcade 2013 23 Bron: Sociale ontwikkelingskaders voor de Westlandse kernen 2011 Pagina - 17

4 WERK EN INKOMEN 4.1 Inkomensgroepen Het gemiddelde gestandaardiseerd inkomen in het Westland is 24.600 24. Het inkomen varieert, afhankelijk van de samenstelling van het huishouden. Eenpersoonshuishoudens en eenouderhuishoudens hebben gemiddeld het laagste inkomen. Sinds 2009 is het inkomen van deze groepen licht gedaald. Paren en meerpersoonshuishoudens hebben gemiddeld het hoogste inkomen. Dat inkomen is ten opzichte van 2009 iets toegenomen. 1 Het gestandaardiseerde inkomen is het besteedbare inkomen van particuliere huishoudens (exclusief studenten), waarbij er is gecorrigeerd voor verschillen in grootte en samenstelling van het huishouden. Dat is gedaan om inkomens van huishoudens van verschillende grootte en samenstelling vergelijkbaar te maken. Het besteedbare inkomen is het bruto-inkomen minus betaalde inkomensoverdrachten, premies inkomensverzekeringen, premies ziektekostenverzekeringen en belastingen op inkomen en vermogen. 2 Alle CBS-gegevens in deze factsheet zijn van peildatum 31 december van het betreffende jaar. bron: CBS Statline; bewerkt door Tympaan Instituut (Nienhuis en Doelman-van Geest, 2014) Deze cijfers zijn niet op kernniveau beschikbaar. Gemiddeld heeft 31% van de Westlandse huishoudens in 2011 een laag inkomen. Landelijk is dit 40%. Gemiddeld heeft 27% van de Westlandse huishoudens in 2011 een hoog inkomen. Landelijk is dit 20% 25. 24 Bron: CBS Statline 25 Bron: CBS Statline Pagina - 18

Tabel: Overzicht soorten uitkeringen in 2012 Uitkeringen 26 Ter Heijde Westland Nederland Aantal WWB-uitkeringen 10 780 317.320 Aantal WWB-uitkeringen per 1.000 54 20 47 huishoudens Aantal AO-uitkeringen 30 3400 796.060 Aantal AO-uitkeringen per 1.000 inwoners van 81 50 72 15-64 jaar Aantal WW-uitkeringen 10 1070 294.650 Aantal WW-uitkeringen per 1.000 inwoners van 15-64 jaar 28 15 27 Grafiek: Aantal bijstandsuitkeringen per 100 jeugdigen van 15 24 jaar in 2013: 27 Van dit onderwerp zijn cijfers niet op kernniveau beschikbaar. 26 Bron: CBS Statline 27 Bron: http://www.ris-zh.nl/sociale_barometer/barometer Pagina - 19

Grafiek: Aantal WaJong uitkeringen per 100 jeugdigen van 18 24 jaar in 2013: 28 Van dit onderwerp zijn cijfers niet op kernniveau beschikbaar. In de sociale monitor is onderzocht hoe mensen kijken naar hun eigen financiële situatie. Tabel: Het ervaren van moeite met rondkomen 2013 29 Ter Heijde Westland Ja 23% 14% Nee nog niet, maar de grens is wel bereikt 51% 42% Nee 26% 43% Tabel: Het ervaren van een financiële drempel (% zeker drempel) 2013 30 Ter Heijde Westland Naar een arts 15% 4% Ondersteuning hulp aanvragen 19% 8% Lid worden/ blijven sportvereniging 26% 13% 4.2 Arbeid Ter Heijde Westland Nederland Aandeel werkzame personen 31 76% 79% 74% 32 Aandeel personen werkzaam in land- en tuinbouw* 20% 18% Werkloosheid (als % van bevolking 15-65) 33 2,9% 5,4% 28 Bron: http://www.ris-zh.nl/sociale_barometer/barometer 29 Bron: Sociale Monitor Westland 2013 30 Bron: Sociale Monitor Westland 2013 31 Bron: Sociale ontwikkelingskaders voor de Westlandse kernen, december 2011 32 Bron: CBSinuwbuurt, 2008 33 Bron: Westlandincijfers, 2009 Pagina - 20

Het aandeel werkzame personen in Ter Heijde is met 74% het laagste in het Westland (79%). Ook het aandeel zelfstandigen is met 5% het laagste (Westland 11%). Het aandeel personen dat in de land- en tuinbouw werkt is met 20% iets hoger dan in het Westland (18%). Opvallend is het relatief hoge aandeel (18%) dat werkzaam is in de gezondheidszorg (Westland 12%). Het aandeel personen dat buiten de gemeente Westland werkt is 29% (Westland 34%) Werkloosheid (als % van bevolking 15-64) is in juni 2012 2,9 % in de gemeente Westland t.o.v. Nederland 5,4%. Van dit onderwerp zijn cijfers niet op kernniveau beschikbaar. 34 Grafiek: Percentage jeugdigen (15-26) niet-werkende werkzoekenden in 2013: 35 Van dit onderwerp zijn cijfers niet op kernniveau beschikbaar. Grafiek: Percentage jeugdigen met kans op armoede in 2010: 36 34 Bron: Westland in cijfers 2013 35 Bron: http://www.ris-zh.nl/report/report.php 36 Bron: http://www.ris-zh.nl/sociale_barometer/barometer.php Pagina - 21

4.3 Bedrijven Ter Heijde heeft 32 bedrijven waarvan onder andere 7 in de bouwnijverheid, 4 in de horeca en 4 in de groot- en detailhandel. Deze bedrijven zijn samen goed voor 124 banen, waarvan 38 in de horeca en 18 in de bouwnijverheid. 2012 37 Vestigingen Vestigingen Banen Banen Sectoren Aantal Percentages Aantal Percentages Totaal [aantal] 32 124 A Agrarische sector 4 12,5 6 4,8 B Delfstoffenwinning x(x) x(x) x(x) x(x) C Industrie x(x) x(x) x(x) x(x) D Energiesector x(x) x(x) x(x) x(x) E Watermanagement x(x) x(x) x(x) x(x) F Bouwnijverheid 7 21,9 18 14,5 G Groot- en detailhandel 4 12,5 4 3,2 H Vervoer en opslag x(x) x(x) x(x) x(x) I Horeca 4 12,5 39 31,5 J Informatie en communicatie x(x) x(x) x(x) x(x) K Financiële instellingen x(x) x(x) x(x) x(x) L Onroerend goed sector x(x) x(x) x(x) x(x) M Advies en onderzoek sector 3 9,4 3 2,4 N Overige zak. Dienstverlening 3 9,4 3 2,4 O Openbaar bestuur x(x) x(x) x(x) x(x) P Onderwijs x(x) x(x) x(x) x(x) Q Zorgsector x(x) x(x) x(x) x(x) R Vrije tijd sector x(x) x(x) x(x) x(x) S Overige dienstverlening x(x) x(x) x(x) x(x) 4.4 MOE-Landers Er zijn geen cijfers bekend wat betreft MOE-landers in Ter Heijde. In het straatbeeld zijn geen aanwijzingen te vinden voor de aanwezigheid van deze groep. 4.5 Samenvatting In Westland hebben eenpersoonshuishoudens en eenouderhuishoudens gemiddeld het laagste inkomen. Sinds 2009 is het inkomen van deze groepen licht gedaald. Paren en meerpersoonshuishoudens hebben gemiddeld het hoogste inkomen. Dat inkomen is ten opzichte van 2009 iets toegenomen. Gemiddeld heeft 31% van de Westlandse huishoudens in 2011 een laag inkomen, dit is onder het landelijk gemiddelde van 40%. Gemiddeld heeft 27% van de Westlandse huishoudens in 2011 een hoog inkomen, dit is boven het landelijk gemiddelde van 20%. 23% van de inwoners van Ter Heijde ervaart moeite met rondkomen, dit is ruim boven het Westlands gemiddelde van 14%. Het percentage inwoners dat een financiële drempel ervaart bij een bezoek aan een arts, bij hulp of ondersteuning of lid worden van een club of vereniging ligt ook allemaal ruim boven het Westlands gemiddelde. 37 Bron: Westland in cijfers 2012 Pagina - 22

Het aandeel werkzame personen in Ter Heijde is 78%. Werkloosheidsgegevens specifiek voor Ter Heijde zijn niet bekend. Het aandeel personen met een arbeidsongeschiktheidsuitkering of WaJong ligt in het Westland aanzienlijk lager dan in Zuid Holland en Nederland. Ook de jeugdwerkloosheid in Westland ligt laag. De meeste werkgelegenheid zit in Ter Heijde in de sector Bouwnijverheid. Er zijn geen cijfers bekend wat betreft MOE-landers in Ter Heijde. Pagina - 23

5 VRIJE TIJD 5.1 Vrijetijdsbesteding De bewoners van Ter Heijde vinden de strandrecreatie belangrijk voor de levendigheid van de kern. Een groot deel van de verenigingen danken hun bestaansrecht aan het strand; te beginnen met de reddingsbrigade, de catamaranclub, de surf- en kanovereniging, de zeeboot- en strandvissers. Op het strand worden ook commerciële activiteiten georganiseerd, met name door de strandtenten en Dreams Events. Ter Heijde heeft een actief verenigingsleven en een rijk vrijwilligersbestand. De sociale cohesie is groot. De twee grootste evenementen die jaarlijks georganiseerd worden in Ter Heijde zijn het dorpsfeest en de Heijdse omloop. Voor de behartiging van belangen hebben de inwoners zich verenigd in Huurders Initiatief Nieuw Ter Heijde en de werkgroep sociale vernieuwing. Ter Heijde heeft weinig voorzieningen. Echter, direct grenzend aan Ter Heijde ligt de kern Monster met een uitgebreid aanbod voorzieningen. Belangrijke ontmoetingsplaatsen zijn het Vrondel, het plein voor de kerk en het Irenegebouw. 38 Tabel: Betrokkenheid vereniging of club Betrokken bij een vereniging of club 39 Ter Heijde Westland Ja, door lid te zijn van een vereniging of club 39% 43% Ja, door bestuurslid te zijn van een vereniging of club 9% 7% Ja, door vrijwilligerswerk te doen voor een vereniging of club 13% 24% Ja, een vereniging of club financieel te steunen 6% 10% Ja, op een andere manier 8% 6% Nee, niet betrokken een vereniging of club 40% 39% 5.2 Culturele centra en maatschappelijke accommodaties Er zijn diverse culturele centra en maatschappelijke accommodaties in Ter Heijde zoals: Ontmoetingscentrum Irene Dorpshuis Het Vrondel Nederlands Hervormde Kerk De Viskeet 5.3 Muziek- en toneelgezelschappen Er zijn diverse muziek- en toneelgezelschappen in Ter Heijde zoals: Kerkkoor Muziekvereniging Concordia Heijdse Vismaatjeskoor 38 Bron: Sociale ontwikkelingskaders voor de Westlandse kernen, 3 januari 2011 39 Bron: Sociale Monitor 2013 Pagina - 24

Tabel: Tevredenheid culturele aanbod: 2013 40 Ter Heijde Westland Tevreden 56% 66% Niet tevreden/ niet ontevreden 32% 28% Ontevreden 11% 6% 5.4 Sportcomplexen en sportverenigingen Majorette- en twirlvereniging The Maranto s De Catamaranclub De surf- en kanovereniging Monsterse damvereniging Ter Heijdse Runners Toneelvereniging Skateteam Dreams Vereniging van zeebootsportvissers Tabel: Aandeel van het totaal aantal inwoners dat lid is van een sportvereniging in 2011. Lidmaatschapspercentage 41 Lidmaatschappen Totaal Inwoners Totaal 19,1% 101 530 Grafiek: Aandeel van het totaal aantal inwoners dat lid is van een sportvereniging in 2011 verdeeld naar leeftijd. 42 Bovenstaande grafiek laat zien dat het aantal inwoners dat lid is van een sportvereniging hard daalt na het vijftiende levensjaar. 40 Bron: Sociale Monitor 2013 41 Bron: Gemeente Westland, Kiss gegevens, 2011 42 Bron: Gemeente Westland, Kiss gegevens, 2011 Pagina - 25

Tabel: Tevredenheid sportaanbod 2013 43 Ter Heijde Westland Tevreden 36% 86% Niet tevreden/ niet ontevreden 64% 12% Ontevreden 0% 2% 5.5 Religie Ter Heijde heeft een Nederlands hervormde kerk. Tabel: mate waarin rol is weggelegd voor kerk/ moskee. 2013 44 Mate waarin rol is weggelegd voor kerk/ moskee Ter Heijde 51% Westland 32% 5.6 Samenvatting Ter Heijde heeft een aantal culturele en maatschappelijke accommodaties. 39% van de inwoners van Ter Heijde is betrokken bij een club of vereniging, ofwel door lidmaatschap of door vrijwilligerswerk. 19,1% is lid van een sportvereniging. Het ledenaantal van sportverenigingen loopt terug vanaf de leeftijdsgroep 15+. 36% van de inwoners van Ter Heijde is tevreden over het sportaanbod, tegenover 86% van het totale aantal Westlanders. De tevredenheid over het culturele aanbod in Ter Heijde ligt met 56% onder het Westlands gemiddelde. 51% van de inwoners van Ter Heijde geeft aan dat er voor hun een rol is weggelegd voor de kerk. 43 Bron: Sociale Monitor 2013 44 Bron: Sociale Monitor 2013 Pagina - 26

6 GEZONDHEID EN ZORG 6.1 Eenzaamheid Eenzaamheid tast het welzijn ofwel het psychisch of sociaal welbevinden van mensen aan is daarmee op zichtzelf een gezondheidsprobleem. Eenzaamheid kan in allerlei opzichten ook ziekmakend zijn, zowel geestelijk als lichamelijk. De volgende cijfers zijn bekend en hebben betrekking op het Westland in 2012: Eenzaamheid Percentage 19 t/m 65 jaar 34% 65+ 42% 6% van de respondenten in 2012 is ernstig tot zeer ernstig eenzaam en 28% is matig eenzaam. Dit is minder dan gemiddeld in de regio Zuid-Holland West. Bij de groep 65-plussers is eenzaamheid sinds 2004 toegenomen van 36% naar 42%. Eenzaamheid bij ouderen scoort hoog, maar relatief ook bij de doelgroep 19-65 jaar. Van de doelgroep 0-18 zijn geen gegevens voorhanden. 45 Van dit onderwerp zijn cijfers niet op kernniveau beschikbaar 6.2 Lichamelijke gezondheid De volgende cijfers zijn bekend en hebben betrekking op het Westland in 2012: Lichamelijke gezondheid Goed tot uitstekend Jongeren 12-18 jaar 98% Volwassenen 90% Ouderen 73% De ervaren gezondheid van inwoners van Westland is vergelijkbaar met de andere gemeenten in de regio. Uit het onderzoek Gezondheid en welzijn van volwassenen en senioren in de gemeente Westland (najaar 2012) blijkt dat 81% van de respondenten (19+) de eigen gezondheid als goed tot zeer goed ervaart. 19% ervaart de eigen gezondheid als gaat wel tot zeer slecht. 46 Van dit onderwerp zijn cijfers niet op kernniveau beschikbaar 6.3 Overgewicht Overgewicht is een hardnekkig probleem in het Westland. De volgende cijfers zijn bekend en hebben betrekking op het Westland: Overgewicht 03-06 jaar 10% 10-11 jaar 14% 13-14 jaar 14% 19-64 jaar (% BMI* 25 kg/m2) 43% 65+ jaar (% BMI* 25 kg/m2) 60% * BMI zie begrippenlijst 45 Bron: Gezondheid en welzijn van volwassenen en senioren in de gemeente Westland (najaar 2012) 46 Bron: Gezondheid op Peil in Westland, kernboodschappen voor lokaal beleid (maart 2011) Pagina - 27

Van dit onderwerp zijn cijfers niet op kernniveau beschikbaar 6.4 Alcoholgebruik Het alcoholgebruik is Westland is hoog. Ten opzichte van de regio Zuid-Holland West, wordt in het Westland door 19-64-jarigen vaker zwaar alcohol gedronken. Maar ook onder jongeren is het alcoholgebruik hoger dan het gemiddelde van de regio. 47 Alcoholgebruik 2011 (jong en oud) WL Regio ZHW Overmatig alcoholgebruik volwassenen * 16% 13% Overmatig alcoholgebruik ouderen * 16% 17% Alcoholgebruik 12-15 jarigen 21% 18% Alcoholgebruik 16-18 jarigen 84% 75% Binge-drinken 16-18 jarigen ** 62% 51% *overmatig alcoholgebruik mannen: meer dan 21 glazen alcoholische drank per week *overmatig alcoholgebruik vrouwen: meer dan 14 glazen alcoholische drank per week **Binge drinken: het drinken van 5 glazen alcohol of meer bij een gelegenheid in de afgelopen vier weken Alcoholgebruik 2012 (19+) WL ZHW NL Overmatig alcoholgebruik (19+) * 7% 7% 8% Zwaar alcoholgebruik (19+) ** 11% 9% 10% *overmatig alcoholgebruik mannen: meer dan 21 glazen alcoholische drank per week *overmatig alcoholgebruik vrouwen: meer dan 14 glazen alcoholische drank per week ** Zwaar alcoholgebruik: Mannen 6 of meer glazen per dag; vrouwen 4 of meer glazen per dag Van dit onderwerp zijn cijfers niet op kernniveau beschikbaar. 6.5 Drugsgebruik Van de 19-64-jarigen in Westland heeft 3% in de 12 maanden voorafgaand aan het onderzoek cannabis gebruikt (landelijk is dit 7%). 1% heeft in die periode harddrugs (amfetamine, XTC, LSD, cocaïne, heroïne of GHB) gebruikt. 48 Dit komt overeen met het landelijk gebruik van harddrugs. 49 Van dit onderwerp zijn cijfers niet op kernniveau beschikbaar. 6.6 Beperkingen Een op de acht respondenten heeft een functionele beperking. Mobiliteitsproblemen komen het meest voor. Het percentage respondenten met beperkingen neemt sterk toe met de leeftijd, deze trend is het sterkst voor de beperkingen in mobiliteit. 50 Functionele beperkingen (19+) 2012 WL ZHW NL Mobiliteit 8% 9% 10% Zien 6% 5% 6% Horen 4% 4% 6% Onder de groep 65-plussers is gevraagd naar de beperkingen in dagelijkse levensverrichtingen en het huishouden. 11% ondervindt beperkingen bij de algemene dagelijkse levensverrichtingen 47 Bron: Gezondheid op Peil in Westland, kernboodschappen voor lokaal beleid (maart 2011) 48 Bron: Gezondheid en welzijn van volwassenen en senioren in de gemeente Westland (najaar 2012) 49 Bron: Nationaal Kompas Volksgezondheid, cijfers van 2009 50 Bron: Gezondheid en welzijn van volwassenen en senioren in de gemeente Westland (najaar 2012) Pagina - 28

(traplopen, aankleden, zich wassen etc.), dit is minder dan gemiddeld in de regio Zuid-Holland West en minder dan in 2008 (16%). 46% ondervindt beperkingen bij het huishouden, dit percentage is vergelijkbaar met het gemiddelde in de regio. Beperkingen dagelijks WL ZHW levensverrichtingen (65+) 2012 Algemene dagelijkse levensverrichtingen 11% 14% Huishouden 46% 45% 6.7 Kwetsbare senioren Een op de zes zelfstandig wonende senioren is kwetsbaar. Het percentage kwetsbaren neemt toe met de leeftijd en vrouwen zijn kwetsbaarder dan mannen. Er zijn drie domeinen van kwetsbaarheid te onderscheiden: lichamelijke kwetsbaarheid (o.a. bewegen en beperkingen, komt voor bij 12%), psychische kwetsbaarheid (geheugenproblemen, somberheid, omgaan met problemen, komt voor bij 8%) en sociale kwetsbaarheid (alleenwonend, eenzaamheid en steun, komt voor bij 6%). Bij alle drie de domeinen neemt de kwetsbaarheid toe met de leeftijd, bij lichamelijke kwetsbaarheid het sterkst. 51 6.8 Psychosociale problemen Psychische problematiek belemmert het functioneren in het dagelijks leven en kan ernstige zelfdestructieve vormen aannemen. Bij een deel van de Westlandse jeugd komen psychosociale problemen voor. In Westland heeft 20% van de 5- tot en met 11-jarigen en 10% van de 12- tot en met 18-jarigen een indicatie voor psychosociale problematiek. Van de 12- tot en met 18-jarigen heeft 11% in 2011 gedacht aan suïcide. Aan deze gedachten gaan vaak: faalangst, gebrek aan sociale contacten/sociale vaardigheden, depressie, angststoornissen en echtscheiding vooraf. 52 Daarnaast blijkt dat sinds 2009 bij de groep 19-64-jarigen het percentage met een risico op een angststoornis/depressie is afgenomen van 41% naar 34%. Bij 65-plussers is dit percentage nauwelijks veranderd. 53 Van dit onderwerp zijn cijfers niet op kernniveau beschikbaar. 6.9 Aanspraak AWBZ In onderstaande tabel is te zien dat het totale aantal mensen dat aanspraak maakt op AWBZ zorg stabiel is gebleven. 54 Datum Ter Heijde Westland Nederland 1 juli 2012 45 3.725 791.865 1 januari 2013 45 3.670 787.465 1 juli 2013 45 3.645 799.540 In onderstaande staat een overzicht van de cliënten met uitstaand recht op AWBZ-zorg op 1 juli 2012, 1 januari 2013 en 1 juli 2013, verdeeld over zeven leeftijdscategorieën. In de tabel is te zien 51 Bron: Gezondheid en welzijn van volwassenen en senioren in de gemeente Westland (najaar 2012) 52 Bron: Gezondheid op Peil in Westland, kernboodschappen voor lokaal beleid (maart 2011) 53 Bron: Gezondheid en welzijn van volwassenen en senioren in de gemeente Westland (najaar 2012) 54 Bron: CIZ basisrapportage 2013 Pagina - 29

dat op 1 juli 2013 de grootste groep AWBZ-cliënten in de kern Ter Heijde in de leeftijdscategorie 85 jaar en ouder viel. 55 Leeftijd 1 juli 2012 1 januari 2013 1 juli 2013 0-11 jaar X x X 12-17 jaar X x X 18-49 jaar X X X 50-64 jaar X X X 65-74 jaar X X X 75-84 jaar 10 10 10 85 jaar en ouder 25 30 30 Leeftijd onbekend x x x Totaal 454545 45 45 45 Onderstaande tabel geeft de verdeling weer van AWBZ-cliënten ingedeeld naar dominante grondslag. Uit de tabel blijkt dat in de kern Ter Heijde de groep cliënten met de dominante grondslag SOM op 1 juli 2013 het grootste was. 56 Dominante grondslag 1 juli 2012 1 januari 2013 1 juli 2013 SOM 25 25 25 PG 10 10 10 PSY 5 5 5 LG X X X VG X X X ZG X X X Grondslag onbekend X X X Totaal 454545 45 45 45 De inhoud van de rapportage is privacygevoelig. Om de privacy van cliënten te waarborgen, zijn de volgende maatregelen genomen: 1) In een tabel worden per cel aantallen vanaf de waarde vijf getoond. Bij de waardes nul tot en met vier staan kruisjes in de cellen. Als in een tabel over zorgomvang het aantal geldige cliënten is weggekruist, wordt het gemiddelde aantal uren of dagdelen zorg voor die categorie ook niet getoond; 2) Alle aantallen in deze rapportage worden afgerond op vijftallen. Deze twee maatregelen kunnen ertoe leiden dat de optelling van het aantal cliënten in een tabel, niet overeenkomt met de randtotalen van deze tabel. 6.10 Ondersteuning voor zorgjeugd Het aantal aanmeldingen bij Bureau Jeugdzorg in Westland is gemiddeld en het aantal dat instroomt in jeugdbescherming ligt onder het provinciaal gemiddelde. Grafiek: Percentage geaccepteerde aanmeldingen bij Bureau Jeugdzorg op het totaal aantal jeugdigen van 0-17 jaar in 2012: 57 55 Bron: CIZ basisrapportage 2013 56 Bron: CIZ basisrapportage 2013 57 Bron: http://www.ris-zh.nl/sociale_barometer/barometer.php Pagina - 30

Van dit onderwerp zijn cijfers niet op kernniveau beschikbaar. Grafiek: Aantal jeugdigen (0-17) dat instroomt in jeugdbescherming per 1000 jeugdigen in 2012: 58 Van dit onderwerp zijn cijfers niet op kernniveau beschikbaar. 6.11 Samenvatting Bij de groep 65-plussers in Westland is sinds 2004 de eenzaamheid toegenomen van 36% naar 42%. Eenzaamheid bij ouderen scoort hoog, maar relatief ook bij de doelgroep 19-65 jaar (34%). Van de inwoners van het Westland ervaart 19% de eigen gezondheid als gaat wel tot zeer slecht. Overgewicht is een hardnekkig probleem in Westland. Het percentage 19 64 jarigen met overgewicht is van 43% in 2011 naar 48% in 2012 gestegen. Bij 13% is sprake van ernstig overgewicht. Het alcoholgebruik in het Westland is onder zowel volwassenen als de jeugd hoger dan gemiddeld in de regio Zuid-Holland West. Het percentage respondenten met beperkingen neemt sterk toe met de leeftijd. Mobiliteitsproblemen komen het meeste voor. 58 Bron: http://www.ris-zh.nl/sociale_barometer/barometer.php Pagina - 31

11% van de 65-plussers in Westland ondervindt beperkingen bij de algemene dagelijkse levensverrichtingen. 46 % ondervindt beperkingen bij het huishouden. Van de zelfstandig wonende senioren in Westland is 1 op de 6 kwetsbaar. Het percentage kwetsbaren neemt toe met de leeftijd en vrouwen zijn kwetsbaarder dan mannen. In Westland heeft 20% van de 5 - tot en met 11- jarigen en 10% van de 12 tot en met 18 jarigen een indicatie voor psychosociale problematiek. Het percentage 19 64 jarigen met een risico op een angststoornis/depressie is sinds 2009 afgenomen van 41% naar 34%. Bij 65-plussers is dit percentage nauwelijks veranderd. Per 1 juli 2013 hebben 45 inwoners van Ter Heijde een indicatie voor AWBZ-zorg. Het aandeel dat aanspraak maakt op AWBZ blijft stabiel door de jaren heen. Het aantal geaccepteerde aanmeldingen bij Bureau Jeugdzorg ligt in Westland in 2012 nipt hoger in vergelijking met een matig stedelijk gebied. Pagina - 32

7 LEEFBAARHEID EN VEILIGHEID 7.1 Betrokkenheid van bewoners De sociale samenhang en sociale controle in Ter Heijde is groot. Voor de behartiging van belangen hebben de inwoners zich verenigd in Huurders Initiatief Nieuw Ter Heijde en de werkgroep sociale vernieuwing. De dorpsvereniging is zeer actief met meer leden dan Ter Heijde inwoners heeft. Tabel: Stellingen over sociale cohesie (% (zeer) eens) 2013 59 Ter Heijde Westland Prettig met elkaar omgaan in de buurt 74% 81% Thuis voelen in de buurt 66% 75% Mensen in de buurt vertrouwen 72% 74% Gezellige buurt waar men elkaar helpt 67% 66% Elkaar goed kennen in de buurt 75% 58% Betrokken en verantwoordelijk voor de buurt 75% 56% Tabel: Onderstaande tabel geeft inzicht in het oordeel van de bewoners van de eigen woonomgeving in 2013 2013 60 Ter Heijde Westland Actief leefbaarheid/ veiligheid verbeteren 49% 45% Betrokkenheid bij de buurt 84% 82% Deelname activiteiten in de buurt 46% 34% Actief om sfeer/ onderling contact te vergroten 9% 19% Voldoende ontmoetingsplaatsen in de buurt 79% 40% Gemiddelde rapportcijfer over de woonomgeving 7,4 7,4 7.2 Wijkschouwen en wijkregisseurs De gemeente Westland organiseert een aantal keer per jaar wijkschouwen in de kernen van het Westland. Ter Heijde kent twee wijkregisseurs vanuit de Gemeente Westland. Zij onderhouden contacten tussen inwoners en de gemeente. Zij zorgen ervoor dat diverse zaken op de juiste plaats binnen de gemeente terechtkomen en houden de inwoners op de hoogte van de ontwikkelingen in een wijk en schakelen met team handhaving. Daarnaast organiseert de gemeente veelvuldig thema- en informatieavonden over actuele onderwerpen van uiteenlopende aard. 59 Bron: Sociale Monitor Westland 2013 60 Bron: Sociale Monitor Westland 2013 Pagina - 33

7.3 Leefbaarheid Ter Heijde Tabel: De leefbaarometer uit 2012 Ter Heijde 61 Samenstelling bevolking* Sociale samenhang* Publieke ruimte* Veiligheid * Niveau voorzieningen* 2006 4-4 15-14 -18 2008 5 13 0-18 -25 2010 4 10 19-18 -25 2012 2 2 22-13 -25 * Het landelijk gemiddelde is 0. In de leefbaarometer is leefbaarheid gedefinieerd als de mate waarin de leefomgeving aansluit bij de voorwaarden en behoeften die er door de mens aan worden gesteld. Het valt op dat de waardering voor de publieke ruimte vanaf 2010 stijgt, en dat die voor de veiligheid en het niveau voorzieningen negatief blijven. 7.4 Politiegegevens Hieronder volgt een weergave van de politiegegevens van Ter Heijde uit 2013. Op de diverse plattegronden worden cijfers van de delicten in Ter Heijde weergegeven en gesorteerd naar wijken en/of buurten. Hierbij valt het op er weinig tot geen criminaliteit is in Ter Heijde. Als we kijken naar het gevoel van veiligheid zoals gemeten in de leefbaarometer en dat leggen naast de actuele politiegegevens dan strookt het gevoel van veiligheid niet met de gemeten werkelijkheid. 62 Bedreiging Diefstal uit woning Diefstal van bromfiets Diefstal van fiets 61 Bron: www.westlandincijfers.nl 2012 62 Bron: www.hoeveiligismijnwijk.nl Pagina - 34

Mishandeling Vernieling Overlast drugs Overlast geluid Pagina - 35

Overlast jeugd Overlast personen 7.5 Hotspots Ter Heijde kent geen structurele hotspots en er zijn momenteel (2014) geen hinderlijke groepen actief. 63 7.6 Samenvatting In de bewonersenquête van 2013 geven de inwoners van Ter Heijde hun kern een 7,4 als rapportcijfer, gelijk aan het Westlands gemiddelde. De waardering voor de sociale samenhang in Ter Heijde heeft een dalende lijn ingezet, die voor veiligheid en publieke ruimte een stijgende. De kentering hierin kwam in 2008, onduidelijk is waardoor. 74% geeft aan dat ze het eens zijn met de stelling dat er prettig met elkaar wordt omgegaan in de buurt, dit is onder het Westlands percentage van 81%. 66% voelt zich thuis in de buurt. Op de stellingen mensen in de buurt vertrouwen, gezellige buurt waar men elkaar helpt, elkaar goed kennen in de buurt en betrokken en verantwoordelijk voor de buurt, scoort Ter Heijde boven het Westlands gemiddelde. 46%van de inwoners van Ter Heijde geeft aan deel te nemen aan activiteiten in de buurt, dit is ruim boven het Westlands gemiddelde van 34%. In Westland komen procentueel minder (12,4%) geweldsmisdrijven voor ten opzichte van Zuid- Holland (17,3%). Het aantal straatmisdrijven is echter weer hoger met 38,9% ten opzichte van 35,7%. Gemeente Westland scoort laag op het gebied van jeugdoverlast, aantal jeugdige verdachten, instroom naar jeugdreclassering en het aantal inschrijvingen bij Bureau Halt. Op al deze gebieden zit Westland onder het provinciaal gemiddelde. 63 Bron:Jongerenwerk Vitis Welzijn Pagina - 36