Fotograaf Beroepscompetentieprofiel
Inhoudsopgave Colofon... 3 Brondocumenten... 3 1 Algemene informatie over het beroep... 4 1.1 Mogelijke functiebenamingen... 4 1.2 Beschrijving van het beroep... 4 1.3 Loopbaanperspectief... 8 1.4 Trends en innovaties... 9 2 Overzicht van kerntaken en werkprocessen in het beroep... 11 3 Beschrijving van de kerntaken... 12 3.1 Kerntaak 1 Ontwikkelt concepten... 12 3.2 Kerntaak 2 Fotografeert... 14 3.3 Kerntaak 3 Bewerkt en verwerkt fotomateriaal... 16 3.4 Kerntaak 4 Onderhoudt en beheert fotomateriaal en fotoapparatuur... 17 3.5 Kerntaak 5 Voert (project)leiding uit... 19 3.6 Kerntaak 6 Voert ondernemerstaken uit... 20 Er bestaat in het Nederlands een dilemma als het gaat over het gebruik van woorden die als mannelijk en vrouwelijk geïnterpreteerd kunnen worden. We zouden consequent kunnen werken met 'hij/zij' en 'zijn/haar', maar dat geeft een gedwongenheid die wij stilistisch niet verantwoord vinden. De personen die in dit stuk de handelingen verrichten of beschreven worden, kunnen in onze optiek net zo goed mannen zijn als vrouwen. BCP [naam van het profiel] 2
Colofon Ontwikkeld door Kenniscentrum Savantis Verantwoording Vastgesteld door: Pragma Op: 1 december 2011 Te: Maarn Brondocumenten Beroepscompetentieprofiel (BCP) van het beroep Fotograaf (Savantis), 19 november 2004 Rapportage Arbeidsmarkt- en Onderwijsinformatie Savantis 2010/2011 sector RPC, januari 2011 Kwalificatiedossier AV-productie, cohort 2010/2011 Diverse (freelance-)vacatures voor de functie fotograaf Brancheonderzoek Fotografen 2010, ABF Research, november 2010 Website FotografenFederatie (overkoepelende organisatie die de zeven beroepsverenigingen in zich verenigt: NVF, BFN, GKf, PANL, SVFN, NVMAC en DIPP.) www.fotografenfederatie.nl BCP Fotograaf def. juli 2011 3
1 Algemene informatie over het beroep In dit hoofdstuk wordt het beroep nader omschreven. 1.1 Mogelijke functiebenamingen - Fotograaf/Vakfotograaf/Beroepsfotograaf - Reportagefotograaf - Schoolfotograaf - Bruidsfotograaf - Portretfotograaf - Reclamefotograaf - Journalistieke fotograaf - Modefotograaf - Architectuur fotograaf - Natuurfotograaf - Autonoom fotograaf 1.2 Beschrijving van het beroep Werkomgeving De fotograaf is werkzaam in de AV (Audio Visueel)-branche binnen fotografiebedrijven, zoals fotostudio s en fotospeciaalzaken. Veel fotografen werken als zelfstandige of als freelancer. Sommigen beschikken over een eigen fotostudio waar opdrachten voor consumenten en bedrijven worden uitgevoerd, zoals portretfotografie. Freelance fotografen worden ingehuurd door onder andere bedrijven als reclamebureaus en uitgeverijen, overheid of consumenten. De aard van de fotografie kan variëren van bijvoorbeeld portret-, publiciteits- en nieuwsfotografie tot technische en industriële fotografie. Sommige freelancers specialiseren zich in een bepaalde tak van fotografie, anderen zijn generalist. Fotografen in loondienst werken vaak voor relatief kleine bedrijven, tussen de 1 en 20 medewerkers binnen de AVbranche, zoals fotostudio s en fotospeciaalzaken. Werkzaamheden worden uitgevoerd in de studio of op locatie. De aard van de fotografie kan hier ook weer variëren, van gespecialiseerd tot generalistisch. Typerende beroepshouding De fotograaf bedenkt, creëert en ziet beelden en fotografeert en bewerkt deze beelden. Creativiteit, originaliteit en compositie- en kleurgevoel zijn hierbij onmisbaar. Ook heeft hij technische kennis en vaardigheden nodig ten aanzien van het werken met apparatuur en software. BCP Fotograaf def. juli 2011 4
De fotograaf voert zijn werkzaamheden zelfstandig en resultaatgericht uit en richt zich op het behalen van de beste resultaten binnen de gegeven randvoorwaarden (geld, tijd en middelen). De fotograaf moet zich kunnen inleven in de klant, om aan te sluiten bij diens wensen en eisen. Fotografen die zelfstandig werkzaam zijn, moeten daarnaast commercieel kunnen handelen om behoeftes te achterhalen en hierop in te spelen. De fotograaf moet daarnaast communicatief vaardig zijn, bijvoorbeeld om te fotograferen personen op hun gemak te stellen, te luisteren naar eisen en wensen van de klant en om samen te werken met anderen bij opdrachten. Tenslotte is de fotograaf in staat flexibel in te spelen op veranderende omstandigheden, is hij stressbestendig onder tijdsdruk en werkt hij volgens ethische normen en waarden. Rol en verantwoordelijkheden Complexiteit De fotograaf voert zijn werkzaamheden meestal zelfstandig uit in opdracht van bedrijven of van consumenten. Soms coördineert hij hierbij ook de werkzaamheden van assistenten. De fotograaf is verantwoordelijk voor de creatie en realisatie van het product volgens de wensen en eisen van de opdrachtgever en binnen de afgesproken planning en begroting. Hij vervult hierbij de rol van beeldregisseur. Iedere fotograaf moet zich bewust zijn van ethische aspecten in het werk, hierin keuzes maken en daar verantwoordelijkheid voor nemen. Freelancers en zelfstandig gevestigde fotografen zijn daarnaast verantwoordelijk voor het voortbestaan van hun bedrijf. Het beroep kenmerkt zich met name door zowel creatieve als uitvoerende werkzaamheden om tot een verkoopbaar eindresultaat te komen. De fotograaf moet de werkzaamheden naar eigen inzicht uitvoeren en oplossingen bedenken. Complexe werkzaamheden voor de fotograaf betreffen onder andere het bedenken van concepten voor beeldmateriaal en het uitvoeren van diverse technische handelingen. Het adequaat bijhouden van trends in vormgeving en ontwikkelingen in apparatuur en software is hierbij van groot belang. Het op hun gemak stellen, motiveren en instrueren van te fotograferen personen kan ook een complexe taak zijn. De fotograaf moet kunnen inspelen op veranderende wensen en eisen van de opdrachtgever. Daarnaast moet hij tijdens het proces oplossingen zoeken voor falende apparatuur of storingen. Nauwkeurig en gestructureerd werken is bij het archiveren van bestanden en versies onmisbaar. Indien de fotograaf de rol van projectleider heeft, is de complexiteit afhankelijk van de omvang van het project. BCP Fotograaf def. juli 2011 5
Wettelijke beroepsvereisten Branche vereisten Nederlands en (moderne) vreemde talen Nee. Nee. De fotograaf heeft de volgende Nederlandse taalvaardigheden: lezen De fotograaf moet een schriftelijke opdrachtbeschrijving kunnen lezen, evenals vakliteratuur en andere relevante vakinformatie. luisteren De fotograaf moet gesproken instructies van zijn opdrachtgever of collega s kunnen begrijpen. schrijven De fotograaf moet schriftelijke correspondentie correct kunnen voeren met zijn opdrachtgevers of projectleden. spreken De fotograaf moet mensen kunnen instrueren en motiveren en moet een korte presentatie kunnen geven van zijn werk. gesprekken voeren De fotograaf kan gesprekken voeren met verschillende soorten opdrachtgevers, zijn leidinggevende en collega s over de dagelijkse gang van zaken en zijn werkzaamheden. De fotograaf heeft de volgende Engelse taalvaardigheden: lezen De fotograaf kan informatie in het Engels lezen die nodig is voor de uitvoering van zijn werk, zoals Engelstalige handleidingen en software. schrijven De fotograaf kan eenvoudige Engelse werkgerelateerde brieven of e-mails opstellen ten behoeve van contacten met buitenlandse relaties. Gesprekken voeren De fotograaf kan eenvoudige telefoongesprekken voeren met buitenlandse relaties over werkgerelateerde onderwerpen. Rekenen/ wiskunde De fotograaf heeft de volgende rekenvaardigheden: getallen/hoeveelheden, maten camera instellingen bepalen, zoals diafragma, sluitertijd en ISO-waarde. beeldmateriaal vergroten en verkleinen, benodigde resolutie bepalen in verhouding tot de grootte calculaties kunnen maken voor o.a. offertes en facturen (zelfstandigen) ruimte en vorm interpreteren ontwerpen, tekeningen, modellen en schema s BCP Fotograaf def. juli 2011 6
beoordelen van te fotograferen onderwerp in relatie tot studio of locatie compositie kunnen maken, met diverse onderwerpen, materialen en mensen gegevensverwerking, onzekerheid maken van een planning (tijd inschatten) maken van een uren- en kostenbegroting (zelfstandigen) ordenen van informatie t.b.v. presentatie aan de klant ordenen van eigen bestanden en materialen verbanden, veranderingen beoordelen van hoeveelheid licht en gebruik van lichtapparatuur beoordelen van het bestandsformaat voor een specifieke mediatoepassing BCP Fotograaf def. juli 2011 7
1.3 Loopbaanperspectief De fotograaf kan zich door ervaring of opleiding (bijvoorbeeld opleiding fotograaf aan hboinstelling, zoals kunstacademie of fotoacademie) ontwikkelen als brede generalist, of zich specialiseren in een bepaald gebied, zoals reclamefotografie, reportagefotografie of technische fotografie. Fotografen in loondienst kunnen doorgroeien naar functies waarin meer leidinggevende taken nodig zijn, zoals beeldredacteur bij een uitgeverij of hoofd van een fotostudio. Zelfstandig gevestigde fotografen kunnen hun bedrijf uitbreiden met personeel. BCP Fotograaf def. juli 2011 8
1.4 Trends en innovaties Hieronder worden relevante ontwikkelingen voor het beroep beschreven. Trends en innovaties geven aan in hoeverre het beroep nog kan veranderen onder invloed van vernieuwingen. Het gaat hierbij om ontwikkelingen op de arbeidsmarkt, ontwikkelingen in wetgeving en overheidsregulering en ontwikkelingen in de beroepsuitoefening zelf (b.v. technologische veranderingen of marktontwikkelingen in de sector). Arbeidsmarkt De komst van de digitale fotografie heeft voor grote veranderingen gezorgd binnen de branche. Het aantal ontwikkelwinkels en ontwikkelcentrales is de laatste jaren afgenomen. Het aantal fotografen is echter sterk gegroeid. In 2009 werkten ruim 9650 mensen in de fotografie. Dat is 10% meer dan in 2008. Hiertoe behoren echter ook degenen die zich hebben ingeschreven bij de KvK, maar slechts parttime als fotograaf werken, eventueel naast ander werk in loondienst. (Arbeidsmarktadvies Savantis, januari 2011) De gemiddelde omzet per bedrijf (zowel eenmanszaken als bedrijven met personeel) is gedaald tussen 2005 en 2010. Deels komt dit door de relatief grote groep starters in die periode. In 2009 is bijna de helft van de fotografen moeilijker aan opdrachten gekomen dan in 2008. Voor 2010 verwachtten de fotografen dezelfde lijn. (Brancheonderzoek Fotografen 2010, FotografenFederatie). Een kwart van de omzet wordt in 2010 gegenereerd door portretfotografie, dit is een toename ten opzichte van 2005. Ook fotografie van privégebeurtenissen, industrie- en bedrijfsfotografie zijn verantwoordelijk voor een groot deel van de omzet. Het aandeel reclamefotografie is gedaald ten opzichte van 2005. (Brancheonderzoek Fotografen 2010, FotografenFederatie) Bij journalistieke fotografie komt het vaker voor dat een journalist zelf de fotografie doet. Ook wordt door een uitgeverij van bijvoorbeeld een dagblad steeds meer gebruik gemaakt van aangeleverde foto s die zijn gemaakt door amateurfotografen of zelfs toeschouwers met een mobiele telefoon. Daarnaast zijn er stockbureaus. Dit zijn bureaus die foto s verkopen. Een fotograaf kan zijn archief aanbieden aan zo n bureau, waarna het stockbureau zorg draagt voor de verkoop ervan. De fotograaf ontvangt een percentage van de opbrengst. Enerzijds kan stockfotografie een aanvullende inkomstenbron zijn. Anderzijds kan het ook een gevaar vormen voor de professionals, vanwege de concurrentie van hobbyisten. Tenslotte zijn (in sommige plaatsen in het land) agentschappen in opkomst die opdrachten binnenhalen voor de aangesloten fotografen. BCP Fotograaf def. juli 2011 9
Wetgeving en regelgeving Ontwikkelingen in de beroepsuitoefening De fotograaf moet op de hoogte blijven van besluiten omtrent arbo en kwaliteitszorg. Verder moet de fotograaf op de hoogte zijn van de wetgeving omtrent auteursrecht, beeld- en portretrecht. Dit zowel in verband met de onderwerpen die hij vastlegt als in verband met de (financiële) afwikkeling van door hem zelf geproduceerde beelden. Er is steeds meer sprake van digitalisering van fotografie, zowel bij de opname en bewerking ervan als bij de uiteindelijke weergave. Als gevolg hiervan zal minder werk bij de vaklaboratoria komen te liggen en meer bij de fotograaf zelf. Door de digitalisering komt er meer accent te liggen op de digitale bewerking van foto s en hun toepassingen in multimediale producten en op internet. De fotograaf besteedt in de regel een aanzienlijk deel van zijn tijd aan de digitale nabewerking. Daarbij verzorgen fotografen ook vaker eenvoudige grafische vormgeving. Ook komt het meer voor dat fotografen voor hun opdrachtgevers korte videofilms maken, die ze opnemen in HD-kwaliteit met een videocamera of een spiegelreflexcamera met videofunctie en vervolgens bewerken met editingsoftware. Er zijn ook fotografen die hun diensten hebben uitgebreid met beeldmanipulatie. Door de opkomst van internet wordt het mogelijk dat klanten over de hele wereld foto s afnemen van bijvoorbeeld stockbureaus. Hierdoor kan het zijn dat de fotograaf door een klant in een ander werelddeel verzocht wordt om voor hem te fotograferen. Daarnaast biedt internet de mogelijkheid voor de fotograaf om zijn werk te promoten of om zelf zijn foto s via internet te verkopen. BCP Fotograaf def. juli 2011 10
2 Overzicht van kerntaken en werkprocessen in het beroep In dit hoofdstuk wordt een overzicht gegeven van de kerntaken en werkprocessen kenmerkend voor het beroep. Een kerntaak is een kenmerkende taak binnen de beroepsuitoefening. Het betreft een substantieel deel van de beroepsuitoefening naar omvang, tijdsbeslag, frequentie en/of belang. Een werkproces is een afgebakend onderdeel van een kerntaak. Het werkproces kent een begin en een eind, heeft een resultaat en wordt kenmerkend herkend in de beroepspraktijk. De werkprocessen worden in handelingen beschreven opdat duidelijk is wat de beroepsbeoefening inhoudt. Fotograaf Kerntaak Kerntaak 1 Ontwikkelt concepten Kerntaak 2 Fotografeert Kerntaak 3 Bewerkt fotomateriaal Werkproces 1.1 Bespreekt de wensen van de opdrachtgever 1.2 Voert een locatieonderzoek uit 1.3 Maakt een of meer concepten 1.4 Bespreekt concept(en) met de opdrachtgever 1.5 Maakt een technisch draaiboek 2.1 Verzamelt en vervoert fotoapparatuur 2.2 Bouwt fotoapparatuur op en af 2.3 Richt de studio of locatie in en stileert het onderwerp en decor 2.4 Fotografeert 3.1 Selecteert foto s voor de bewerking 3.2 Voert fotobewerking uit Kerntaak 4 Onderhoudt en beheert fotomateriaal en fotoapparatuur 4.1 Controleert fotoapparatuur, lost storingen op en verricht eenvoudig onderhoud 4.2 Beheert het archief 4.3 Regelt de gebruiksrechten Kerntaak 5 Voert (project)leiding uit. 5.1 Stuurt projectteam aan 5.2 Bewaakt projectvoortgang Kerntaak 6 Voert ondernemerstaken uit 6.1 Stelt een ondernemingsplan op 6.2 Promoot het bedrijf 6.3 Regelt financiële zaken BCP Fotograaf def. juli 2011 11
3 Beschrijving van de kerntaken In dit hoofdstuk zijn de verschillende kerntaken in dit beroepscompetentieprofiel beschreven. Daarnaast worden in de rechterkolom de werkprocessen benoemd en resultaten die een werkproces moet opleveren. 3.1 Kerntaak 1 Ontwikkelt concepten Kerntaak 1 Ontwikkelt concepten Werkprocessen bij kerntaak 1 1.1 Bespreekt de wensen van de opdrachtgever De fotograaf inventariseert de wensen van de opdrachtgever en analyseert deze. Hierna stelt hij creatieve en technische mogelijkheden voor, waaruit de opdrachtgever een keuze kan maken. De fotograaf beantwoordt hierbij vragen, geeft zo volledig mogelijk de voor- en nadelen aan bij de verschillende mogelijkheden en bepaalt samen met de opdrachtgever de kwaliteitsstandaard waaraan het product moet voldoen. De creatieve en technische mogelijkheden zijn duidelijk voor de opdrachtgever, zodat hij/zij een weloverwogen keuze/beslissing kan nemen. Het kader voor de ontwikkeling van het concept is duidelijk. de mogelijkheden binnen de fotografie nieuwe ontwikkelingen - mondeling en schriftelijk communiceren 1.2 Voert locatieonderzoek uit De fotograaf voert eventueel een locatieonderzoek uit waar de fotoshoot zal plaatsvinden. Op basis van dit onderzoek bepaalt hij welke materialen en voorzieningen nodig zijn. Duidelijkheid over het kader waarbinnen de fotoshoot moet worden gerealiseerd en hoe de fotoshoot technisch is te realiseren. - licht - stroomvoorzieningen - veiligheidsvoorschriften - mondeling en schriftelijk communiceren BCP Fotograaf def. juli 2011 12
1.3 Bedenkt concepten De fotograaf creëert op basis van de verzamelde informatie een creatief en technisch verantwoord concept/plan. Hij houdt rekening met de wensen van de opdrachtgever en nieuwe ontwikkelingen in vormgeving en techniek. Een creatief en technisch verantwoord concept dat aansluit bij de wensen van de opdrachtgever. Hij past zo nodig vernieuwingen toe in zijn concept/plan. - trends en ontwikkelingen in eigen en aanverwante branches - compositie en kleuren - technische mogelijkheden en apparatuur - mondeling en schriftelijk communiceren (stellen van vragen) - bedenken van concepten De fotograaf licht het concept toe aan de opdrachtgever. Hij verantwoordt de keuzes en beantwoordt de vragen. 1.4 Bespreekt concept(en) met de opdrachtgever De opdrachtgever krijgt een goed beeld van het concept en stemt in met het (aangepaste) plan/concept. - presentatiemiddelen - presenteren 1.5 Maakt een plan van aanpak De fotograaf maakt op basis van het concept een plan van aanpak voor de fotoshoot; indien nodig is dit uitgewerkt op papier. Dit bestaat uit een overzicht van materialen, middelen en teamleden die hij nodig heeft om het concept te realiseren alsmede een planningsvolgorde van de shoot. Het is duidelijk welke materialen en middelen geregeld moeten worden om het concept te kunnen realiseren. Voor alle betrokkenen is duidelijk wat er van hen op welk moment verwacht wordt. BCP Fotograaf def. juli 2011 13
- materialen en middelen - schriftelijk en mondeling communiceren - maken van plan van aanpak - maken van een werkplanning Toelichting: De fotograaf heeft te maken met de volgende keuzes en dilemma s: - de opdrachtomschrijving van de opdrachtgever is onvolledig, onduidelijk of onjuist (bijvoorbeeld: doelgroep ontbreekt, gewenst imago is vaag omschreven, gezien doelstelling is budget onvoldoende, planning is niet haalbaar en dergelijke); - de eigen normen en opvattingen (creativiteit, effectiviteit, uitvoerbaarheid en dergelijke) komen niet overeen met die van de opdrachtgever of collega s (omgaan met kritiek); - de opdracht is ad hoc geplaatst en er is geen concept aanwezig; - het concept (indien aangeleverd) is onvolledig, onduidelijk of onjuist; - de uitvoering van het concept moet ter plekke worden aangepast omdat de locatie anders is dan geschetst. 3.2 Kerntaak 2 Fotografeert Kerntaak 2 Fotografeert Werkprocessen bij kerntaak 2 2.1 Verzamelt en vervoert fotoapparatuur De fotograaf verzamelt de benodigde materialen en apparatuur en laadt ze in de auto of een ander vervoermiddel. Daarna draagt hij zorg voor tijdig vervoer naar de productielocatie voor de opbouw. Al het benodigde materiaal en de apparatuur wordt efficiënt en veilig vervoerd, zodat het op de juiste tijd op productielocatie aanwezig is. - materialen en apparatuur - handelen volgens veiligheidsvoorschriften 2.2 Bouwt fotoapparatuur op en af De fotograaf bouwt op de productielocatie, eventueel in samenwerking met anderen, de materialen en apparatuur op. Hij neemt maatregelen om schade en diefstal aan/van apparatuur te voorkomen en houdt rekening met ter plaatse geldende regels. Hij legt de bekabeling aan en sluit deze aan op de apparatuur. Hij controleert de werking en regelt de apparatuur in. Wanneer de opnames zijn afgelopen, demonteert hij de opgestelde apparatuur en materialen. BCP Fotograaf def. juli 2011 14
De apparatuur functioneert correct en veilig, is tegen schade en diefstal beveiligd en is klaar voor de realisatie. Na afloop is de productielocatie weer opgeruimd. - apparatuur - mondeling communiceren in Nederlands en Engels - werken onder druk - werken in ruimtes met anderen, zonder hen te hinderen De fotograaf richt voorafgaand aan de opnames de studio of productielocatie in. Hij bouwt het decor op, of begeleid dit traject indien het is uitbesteed. Hij plaatst de camera, verlichting en te fotograferen objecten en personen en stileert het onderwerp en decor. Waar nodig overlegt hij met de opdrachtgever over de uitvoering. 2.3 Richt de studio of locatie in en stileert het onderwerp en decor Een volgens plan ingerichte productielocatie of studio, gereed voor het maken van de opnames. - stileren - materialen en apparatuur - mondeling communiceren in Nederlands en Engels 2.4 Fotografeert De fotograaf fotografeert personen en/of objecten volgens plan, eventueel vanuit verschillende hoeken, poses en afstanden. Hij weet hierbij de te fotograferen personen op hun gemak te stellen, te motiveren, te sturen en te laten poseren. De fotograaf is zich bij de opnames bewust van licht en sfeer. Hij bedenkt hoe de personen en/of objecten binnen de beeldrand en ten opzichte van elkaar te plaatsen zijn. Hij past hierbij eventueel creatieve effecten toe. De fotoshoot wordt uitgevoerd volgens plan en voldoet aan de wensen van de opdrachtgever en de gestelde randvoorwaarden (tijd, kwaliteit, financiën, beschikbare middelen). Eventuele problemen worden adequaat opgelost om de voortgang te bewaken. - de NIDF-norm - vaktaal BCP Fotograaf def. juli 2011 15
- compositie en kleuren - camera- en lichttechniek - hulpmiddelen voor creatieve effecten - kijken en beeld bepalen - inleven en aanpassen aan sferen - mondeling communiceren in Engels en Nederlands - werken met apparatuur Toelichting: De fotograaf heeft te maken met de volgende keuzes en dilemma s: - de locatie blijkt anders dan geschetst, waardoor de uitvoering van het concept en de inzet van de middelen ter plekke moeten worden aangepast; - ter plekke zijn personen aanwezig die het inrichten van de locatie (zoals decor, opstelling stukken), de opbouw van de middelen (zoals statief, lamp, camera) en/of de opname kunnen verstoren of bemoeilijken; - omgevingsfactoren bemoeilijken de inrichting van de locatie, de opzet van middelen en/of de opname; - bij problematische omstandigheden moet worden afgewogen of contact met opdrachtgever noodzakelijk is of dat zelfstandig beslissingen genomen kunnen worden; - complexe keuzes ten aanzien van apparatuur en middelen (o.a. type camera, objectief, diafragma, sluitertijden, opslagmedium, belichtingsapparatuur, etc.) en ten aanzien van afstand tussen object/persoon en camera op basis van inschatting van licht en schaduw, weersomstandigheden, omgevingsfactoren, het concept en de te fotograferen objecten en/of mensen en decorstukken; - bij personen een adequate keuze maken hoe deze te benaderen, op hun gemak te stellen, te stimuleren en te instrueren; gecombineerd met geconcentreerd kijken. 3.3 Kerntaak 3 Bewerkt en verwerkt fotomateriaal Kerntaak 3 Bewerkt en verwerkt fotomateriaal Werkprocessen bij kerntaak 3 3.1 Selecteert foto s voor de bewerking De fotograaf selecteert, eventueel in overleg met de opdrachtgever, de opnames die hij wil gaan bewerken en gebruikt hiervoor een geschikte computer met software. De fotograaf heeft een overzicht van de opnames die hij gaat bewerken en de benodigde computer met software ter beschikking. - benodigde computer met software - colourmanagement - beoordelen van kwaliteit beeldmateriaal in relatie tot gewenste kwaliteit BCP Fotograaf def. juli 2011 16
3.2 Voert fotobewerking uit De fotograaf maakt de opnames geschikt voor bewerking, zet de opnames eventueel om naar een ander formaat en bewerkt en optimaliseert de opgenomen beelden. Waar nodig past hij speciale technieken/effecten toe. Hij zorgt dat het product gereed wordt gemaakt voor oplevering en voert eventueel fotoverwerkingen uit, zoals afdrukken, printen of inlijsten. Hij legt tenslotte het eindproduct voor aan de opdrachtgever en past het product eventueel aan. Het eindproduct voldoet aan alle gestelde eisen, het gestelde doel en de gewenste sfeer. De fotograaf heeft waar gewenst speciale technieken/effecten bij de bewerking toegepast. - benodigde software - NIDF-norm - werken met computer en benodigde software Toelichting: De fotograaf heeft te maken met de volgende keuzes en dilemma s: - te hanteren software en mogelijke bewerkingen om het gewenste resultaat te bereiken; - te gebruiken presentatiemiddelen; - eigen normen en opvattingen (creativiteit, effectiviteit, uitvoerbaarheid e.d.) zijn tegenstrijdig of komen niet overeen met die van de opdrachtgever of collega s (omgaan met kritiek); - door de vele mogelijkheden met digitale techniek ervoor oppassen niet in buitensporige bewerkingen te verzeilen maar het gewenste resultaat (concept) voor ogen blijven houden; - bepalen welke taken hij kan delegeren aan een leerling of teamlid en welke hij zelf moet uitvoeren om het gewenste resultaat te behalen. 3.4 Kerntaak 4 Onderhoudt en beheert fotomateriaal en fotoapparatuur Kerntaak 4 Onderhoudt en beheert fotomateriaal en fotoapparatuur De fotograaf controleert de werking van eigen of gehuurde apparatuur. Hij signaleert problemen en storingen en zorgt voor een verantwoorde oplossing, zodat de voortgang van de fotoshoot zo min mogelijk in gevaar komt. Hij lost kleine storingen zelf op en laat complexe storingen door specialisten oplossen. Hij verricht klein onderhoudswerk aan eigen fotoapparatuur. Werkprocessen bij kerntaak 4 4.1 Controleert fotoapparatuur, lost storingen op en verricht eenvoudig onderhoud Storingen of problemen zijn vroegtijdig gesignaleerd en snel, veilig en verantwoord verholpen. De voortgang van de fotoshoot komt zo min mogelijk in gevaar. Ook is fotoapparatuur bij gebruik operationeel. BCP Fotograaf def. juli 2011 17
- eenvoudige technische problemen - oplossen van eenvoudige technische problemen - risico s inschatten in relatie tot planning - systematisch werken 4.2 Beheert het archief De fotograaf verzamelt aan het einde van de opnameperiode het fotomateriaal. Hij,codeert beelddragers en -bestanden en slaat deze op in een archief of systeem voor contentmanagement. Zo nodig verwijdert hij bestanden. Beelddragers en -bestanden zijn eenduidig gecodeerd en opgeslagen, zodat ze altijd vindbaar zijn. - archiefstructuur - bestandsformaten - bestandsbenamingen - NIDF-norm - archiveren - documenteren 4.3 Regelt de gebruiksrechten De fotograaf regelt met belanghebbenden de auteursrechten, gebruiksrechten, toestemmingen en aansprakelijkheid ten aanzien van beelden die voortvloeien uit zijn werkzaamheden en legt dit vast. De gebruiksrechten rond de fotoshoot zijn vastgelegd en juridisch afgedekt. Wettelijke richtlijnen worden hierbij toegepast. - auteurs-, portret- en beeldrecht, gebruiksrechten en licenties - organiseren en regelen Toelichting: De fotograaf heeft te maken met de volgende keuzes en dilemma s: - juiste keuzes maken t.a.v. de wijze van structurering van het archief (welke archiefstructuur te hanteren, welke bestandsbenamingen en -formaten, al dan geen extra back-ups, etc.); - juiste keuzes maken in verwijdering van bestanden (welke versies zijn overbodig geworden). BCP Fotograaf def. juli 2011 18
3.5 Kerntaak 5 Voert (project)leiding uit Kerntaak 5 Voert (project)leiding uit Werkprocessen bij kerntaak 5 5.1 Stuurt projectteam aan De fotograaf stelt een (project)team samen en verdeelt de werkzaamheden. Hij informeert de teamleden over het project en hun werkzaamheden, motiveert en stimuleert hen en fungeert als aanspreekpunt bij problemen en vragen. Tenslotte zorgt hij voor een goede teamgeest. Er is een (project)team samengesteld waarin het voor iedereen duidelijk is wat ieders rol is. De uitvoering van het project verloopt op een prettige wijze. - veiligheidsregels - leidinggeven - mondeling instrueren - 5.2 Bewaakt projectvoortgang De fotograaf bewaakt de voortgang van het project en ziet er op toe dat de teamleden hun taken volgens afspraak uitvoeren. Hij beheert het projectbudget en stuurt indien nodig bij of past de planning aan. Gedurende het project overlegt hij waar nodig met zijn leidinggevende/de opdrachtgever. Hij bespreekt de voortgang van het project, de projectresultaten en de knelpunten met de betrokkenen. Het project wordt conform het projectplan gerealiseerd; waar nodig wordt bijgestuurd of bijgesteld. - organiseren en structureren - administreren - leidinggeven en motiveren Toelichting: De fotograaf heeft te maken met de volgende keuzes en dilemma s: - zelfstandigheid versus beperkte bevoegdheid: bij voorkomende problemen tijdens de uitvoering afwegen wanneer de leidinggevende c.q. opdrachtgever ingeschakeld moet worden en wanneer zelfstandig zoeken naar een oplossing gewenst is; - tijd versus kwaliteit: de gevraagde kwaliteit uitvoeren in de gecalculeerde tijd; - delegeren versus zelf meewerken: bepalen wat de teamleden uitvoeren en wat hij zelf uit dient te voeren. BCP Fotograaf def. juli 2011 19
3.6 Kerntaak 6 Voert ondernemerstaken uit Kerntaak 6 Voert ondernemerstaken uit Werkprocessen bij kerntaak 6 6.1 Stelt een ondernemingsplan op De fotograaf onderzoekt trends en ontwikkelingen op het gebied van markt en concurrentie, producten en diensten, of laat dit uitvoeren. Hij kent de markt en de concurrentie. Op basis van het marktonderzoek stelt hij een ondernemingsplan op met de onderdelen marketing, verkoop en financiering. Er is een gestructureerd ondernemingsplan met daarin de onderdelen marketing, verkoop en financiering dat op basis van marktonderzoek is op- en/of bijgesteld. - - trends en marktontwikkelingen - eenvoudige methoden van marktonderzoek - opstellen eenvoudig ondernemingsplan 6.2 Promoot het bedrijf De fotograaf werkt aan het uitbouwen van de commerciële positie van het bedrijf. Dit doet hij door opbouwen en onderhouden van relaties en het communiceren van de kwaliteiten en diensten van zijn bedrijf. Hij maakt gebruik van een portfolio als promotiemiddel. Het bedrijf is bekend bij potentiële klanten en is onder de aandacht gebracht bij bestaande klanten. - acquisitiemethoden - PR - reclamemethoden - zien en benutten van kansen - opstellen van portfolio - presenteren BCP Fotograaf def. juli 2011 20
6.3 Regelt financiële zaken De fotograaf maakt voorcalculaties, offertes, nacalculaties en facturen en houdt de financiële administratie bij volgens de procedures van het bedrijf. Hij zorgt ervoor dat de informatie is afgestemd op de ontvanger. Eventueel schakelt hij voor de financiële administratie een deskundige in. Tevens regelt hij de inkoop van apparatuur, onderdelen en materialen en adviseert hieromtrent. De calculaties, offertes en facturen zijn correct en conform bedrijfsbeleid opgesteld en de financiële administratie klopt. Apparatuur, materialen en middelen zijn tijdig en kostenbewust ingekocht en zijn geschikt voor de komende productie. - aanbod (gespecialiseerde) leveranciers - calculeren - mondeling en schriftelijk communiceren - eenvoudige administraties voeren en boekhouden Toelichting: De fotograaf heeft te maken met de volgende keuzes en dilemma s: - tijd efficiënt verdelen tussen ondernemerschap en vakmatig handelen; - continu afwegingen maken tussen commercieel, financieel, creatief en vakmatig belang; - bij het uitblijven van opdrachten de juiste maatregelen kunnen nemen. BCP Fotograaf def. juli 2011 21
Competenties die nodig zijn om de kerntaken goed uit te voeren: competentie Samenwerken en overleggen Omschrijving De fotograaf is in staat om op adequate manier samen te werken en te competentie overleggen met zijn leidinggevende, collega's, leveranciers en de klant. Criteria - overlegt met betrokkenen omtrent het plan/concept, de uitwerking daarvan en de projectvoortgang - maakt werkafspraken met andere betrokkenen en stemt tussentijds af - wisselt informatie uit met andere technisch uitvoerenden tijdens de realisatie, zodat iedereen over de juiste informatie beschikt - motiveert en stimuleert teamleden - fungeert als aanspreekpunt bij problemen en vragen - schakelt indien nodig externe deskundigheid in voor het uitvoeren van (delen van) de financiële administratie competentie Presenteren Omschrijving De fotograaf is in staat om op adequate manier informatie aan de klant(en), competentie collega's en leidinggevende te presenteren en toe te lichten. Criteria - presenteert de door hem ontwikkelde plannen of concepten met passende presentatiemiddelen - communiceert de kwaliteiten en diensten van zijn bedrijf op betrouwbare, deskundige en enthousiaste wijze - maakt gebruik van een portfolio voor (potentiële) klanten competentie Formuleren en rapporteren Omschrijving De fotograaf rapporteert nauwkeurig en volledig (aan zijn leidinggevende). competentie Criteria - brengt als specialist de mogelijkheden en keuzes helder onder woorden en stemt daarbij de formuleringen af op het niveau van de ander en checkt of deze de mogelijkheden en te maken keuzes begrepen heeft - maakt overzichtelijke materiaallijsten en legt de gemaakte planning en afspraken nauwkeurig vast, zodanig dat voor betrokkenen duidelijk is wat precies is afgesproken - legt met belanghebbenden afspraken vast over de gebruiksrechten, toestemming en/of aansprakelijkheid - laat overeenkomsten invullen en ondertekenen door belanghebbenden en registreert de gegevens en afspraken volledig en accuraat, zodat de gemaakte afspraken juridisch afgedekt zijn - maakt op basis van marktonderzoek een gestructureerd, vlot en bondig geschreven ondernemingsplan met daarin de onderdelen marketing, verkoop en financiering competentie Vakdeskundigheid toepassen Omschrijving De fotograaf is in staat vakdeskundigheid toe te passen bij de voorbereidingen competentie en uitvoering van de werkzaamheden. Criteria - betrekt in zijn advies zijn kennis van de nieuwste ontwikkelingen op zijn vakgebied, zodat de opdrachtgever deze in zijn keuze/beslissing mee kan nemen - stelt vast welke apparatuur, kabels en andere (technische) hulpmiddelen in de studio of op locatie nodig zijn, hoe ze moeten worden opgesteld en welke veiligheidsmaatregelen hij eventueel moet nemen, zodat hij weet hoe zijn bijdrage aan de fotoshoot veilig en technisch verantwoord te realiseren is - beantwoordt adequaat de gestelde vragen omtrent de creatieve en/of BCP Fotograaf def. juli 2011 22
technische keuzes die hij gemaakt heeft en is in staat om bij bezwaren, liefst ter plekke, oplossingen te genereren waarmee hij de opdrachtgever tegemoetkomt, zodat deze instemt met het (aangepaste) plan/concept - interpreteert modellen, tekeningen en schema s zoals gebruikt voor het concept en vertaalt deze in concrete overzichten van de benodigde materialen en middelen geplaatst in de beschikbare ruimte, zodanig dat inzichtelijk is waar welke materialen en middelen precies nodig zijn om het plan voor de fotoshoot technisch te kunnen realiseren - maakt op grond van technische en inhoudelijke criteria een overzicht van de beelden die hij wil gaan gebruiken, zodat hij een overzicht heeft van het te bewerken materiaal - maakt opnames geschikt voor bewerking, zet opnames zo nodig om naar een ander formaat, bewerkt beeldmateriaal met behulp van computer en beschikbare software en past eventueel speciale technieken/effecten toe, zodat het product past bij het gestelde doel en de gewenste sfeer - controleert de werking van de apparatuur en regelt de apparatuur in, zodat de apparatuur correct functioneert - signaleert op de locatie vroegtijdig problemen/storingen, stelt een diagnose, zoekt systematisch de meest geschikte (preventieve) oplossing en zorgt ervoor dat de problemen/storingen; verholpen worden, indien nodig met hulp van derden, zodat de gesignaleerde storing snel verholpen is - richt op basis van het plan/concept de locatie of studio in, bouwt het decor op of begeleidt de bouw door derden, plaatst de camera, verlichting en te fotograferen objecten en stileert het onderwerp en decor, zodat de locatie of studio gereed is voor het maken van opnames - koopt op basis van zijn beoordeling van het aanbod van leveranciers de benodigde fotoapparatuur, onderdelen en materialen in of adviseert hieromtrent, waarbij hij de juiste afweging maakt tussen vakmatig belang en commercieel belang, zodat de benodigdheden kostenbewust zijn ingekocht - documenteert nauwgezet de beelddragers en bestanden zodanig dat duidelijk is wat er op staat competentie Creëren en innoveren Omschrijving De fotograaf is in staat om zijn creativiteit in de werkzaamheden toe te passen. competentie Criteria - geeft binnen de gestelde kaders en op basis van kennis van trends en ontwikkelingen vorm aan een creatief maar ook technisch en voor derden begrijpelijk verantwoord plan/concept - is waar mogelijk origineel en vernieuwend competentie Leren Omschrijving De fotograaf is in staat om voor zijn werk relevante nieuwe technieken en competentie ontwikkelingen op te zoeken en, indien nodig, in zijn werk toe te passen. Criteria - volgt nieuwe trends, ontwikkelingen en technieken op het eigen vakgebied en aanverwante branches competentie Plannen en organiseren Omschrijving De fotograaf is in staat zijn werk adequaat te plannen en organiseren. competentie Criteria - maakt een plan van aanpak waarin hij aangeeft wat en waar er achtereenvolgens door wie moet gebeuren om de fotoshoot te kunnen realiseren BCP Fotograaf def. juli 2011 23
- zorgt ervoor dat hijzelf en de benodigde materialen, apparatuur en gereedschap, tijdig op de juiste locatie aankomen - stelt op basis van het operationeel plan/plan van aanpak al dan niet in overleg met derden een (project)team samen en verdeelt de werkzaamheden op basis van een concrete planning - bewaakt het projectbudget, de activiteiten en de voortgang in het project - ziet erop toe dat de teamleden hun taken volgens de afspraken uitvoeren - zorgt indien van toepassing voor reserveonderdelen en besteedt grotere reparaties uit aan een reparatiebedrijf competentie Op de behoeften en verwachtingen van de klant richten Omschrijving De fotograaf is in staat de behoeften en verwachtingen van de klant te competentie interpreteren en hierbij aan te sluiten. Criteria - achterhaalt en analyseert de behoeften, wensen en situatie van de opdrachtgever - past de juiste gesprektechnieken toe - bepaalt samen met de klant de kwaliteitsstandaard en adviseert daarin op betrokken wijze - heeft hij zelf bepaalde kennis niet in huis, dan zorgt hij ervoor dat de klant die toch krijgt, zodat het kader voor de ontwikkeling van het concept voor hemzelf en de opdrachtgever volledig duidelijk is. - creëert voor zichzelf een kader op basis van doelstelling, doelgroep, budget, technische en organisatorische (on)mogelijkheden en middelen, het totaalconcept en wensen van de klant, zodat hij weet waaraan de opdracht moet voldoen - overlegt bij het inrichten en stileren waar nodig met de opdrachtgever, zodat hij er zeker van is dat aan diens wensen wordt voldaan competentie Instructies en procedures opvolgen Omschrijving De fotograaf is in staat om voor zijn werk relevante instructies en procedures op competentie te zoeken en op te volgen. Criteria - verzamelt, waar mogelijk ter plaatse, met behulp van een checklist locatie-informatie over zaken als: ruimte-indeling, lichtval (met name wanneer op een buitenlocatie gefotografeerd wordt), aanwezige stroomvoorzieningen en apparatuur, bevestigingsmogelijkheden van apparatuur, mogelijke beperkingen ter plaatse (bijvoorbeeld het al dan niet aanwezig zijn van publiek) etc. - houdt rekening met veiligheidsvoorschriften en fysieke belasting en gebruikt zo nodig hulpmiddelen - neemt maatregelen om hinder voor anderen te voorkomen - neemt maatregelen om transportschade en diefstal te voorkomen - interpreteert het concept en gaat op basis hiervan gestructureerd en uiterst nauwkeurig de apparatuur plaatsen en aansluiten - bedient de apparatuur nauwkeurig volgens het plan van aanpak en eventuele tussentijdse aanwijzingen van de opdrachtgever, zodat de opnames op het juiste moment gerealiseerd worden - voert de speciale effecten gestructureerd en uiterst nauwkeurig uit - zet de effecten zodanig in, dat de situatie voor alle aanwezigen en het milieu altijd veilig is en er precies volgens plan wordt gewerkt - slaat bestanden op in een archiveringssysteem, verwijdert zo nodig bestanden en bergt beelddragers op, dit doet hij altijd volgens vaste procedures, zodat de bestanden altijd vindbaar zijn - kent de wettelijke richtlijnen en past deze toe met betrekking tot de fotoshoot waar wettelijk gezien toestemming voor nodig is zoals: medewerking instanties, vergunningen, copyrights, auteursrechten, BCP Fotograaf def. juli 2011 24
licenties en aansprakelijkheid en controleert of dit geregeld is, zodat de gebruiksrechten vastgelegd zijn en er gewerkt wordt volgens deze wettelijke richtlijnen competentie Materialen en middelen inzetten Omschrijving De fotograaf is in staat adequaat gebruik te maken van materialen en middelen. competentie Criteria - verzamelt op basis van de paklijst de benodigde materialen, apparatuur, gereedschappen en eventuele decorstukken - gaat na of alles compleet is en demonteert zo nodig op zorgvuldige wijze decorstukken en apparatuur en pakt alles in, zodat het materiaal in orde is en klaar voor transport - plaatst apparatuur veilig, sluit deze aan en sluit kabels aan en houdt rekening met ter plaatse geldende regels en gevoeligheden, zodat het concept gerealiseerd kan worden - gaat bij het verhelpen van storingen verantwoord te werk en weet bij problemen vindingrijk gebruik te maken van beschikbare materialen en middelen, zodat de storing snel, verantwoord en veilig verholpen is - bedient tijdens de fotoshoot de apparatuur, regelt de beeldkwaliteit, houdt rekening met licht- en beeldaspecten/omstandigheden en registreert beelden - bereidt speciale effecten voor, hij overweegt hoe hij de gewenste effecten kan bereiken, kiest daarvoor de juiste apparatuur en middelen en bepaalt hoe hij deze inzet - bewerkt het beeldmateriaal met doeltreffend gebruik van de beschikbare apparatuur en software - controleert op basis van zijn kennis van de voorschriften regelmatig de werking van de fotoapparatuur, voert klein onderhoudswerk zelf op zorgvuldige wijze uit en controleert uitbesteed onderhoudswerk - demonteert op zorgvuldige wijze na afloop van de opnames de apparatuur, zodat deze wederom gebruikt kan worden en de set weer opgeruimd is - demonteert zo nodig op zorgvuldige wijze de gebruikte decorstukken en pakt alles in, zodat het materiaal eventueel te hergebruiken is competentie Met druk en tegenslag omgaan Omschrijving De fotograaf is in staat om tijdens zijn werk met druk en tegenslag om te gaan. competentie Criteria - blijft bij wijzigingen in de omstandigheden of eisen rustig - past de opstelling zo nodig aan en lost de daarbij voorkomende problemen op, zodat de gewenste kwaliteit alsnog gerealiseerd kan worden - blijft bij gesignaleerde technische problemen i.c. storingen voor en tijdens de fotoshoot kalm, effectief en veilig presteren, zodat de voortgang van de fotoshoot zo min mogelijk in gevaar komt - blijft in stressvolle situaties, zoals tijdsdruk, storingen, calamiteiten of een onverwacht verloop van de opnames rustig en gericht op het werk, zodat de opnames op verantwoorde wijze door kunnen gaan competentie Kwaliteit leveren Omschrijving De fotograaf is in staat op adequate wijze zijn werkzaamheden uit te voeren ten competentie einde te voldoen aan het gewenste kwaliteitsniveau. Criteria - levert een product op aan de opdrachtgever dat voldoet aan de gestelde technische kwaliteitseisen en past het product eventueel aan - ziet er op toe dat de te verrichten taken, richtlijnen, productiviteits- en kwaliteitsafspraken gerealiseerd worden en voert daarbij controles uit BCP Fotograaf def. juli 2011 25
competentie Aansturen Omschrijving De fotograaf is in staat om zijn teamleden op adequate manier aan te sturen. competentie Criteria - informeert en instrueert aan de hand van het operationeel plan/plan van aanpak geduldig de teamleden, neemt hier voldoende tijd voor, geeft aan wat zijn eigen rol is en zorgt ervoor dat iedereen weet wat er van hem verwacht wordt competentie Relaties opbouwen en netwerken Omschrijving De fotograaf is in staat om op adequate manier zakelijke relaties met zijn competentie leidinggevende, collega's en de klant(en) op te bouwen en te onderhouden. Criteria - bouwt relaties op met (potentiële) klanten in de wereld van de fotografie en onderhoudt deze, waarbij hij de wijze van acquisitie afstemt op het type klant, met als doel klanten op een efficiënte manier aan zich te binden - bouwt relaties op met collega s, teneinde van hen te leren dan wel samen te kunnen werken competentie Onderzoeken Omschrijving De fotograaf is in staat om de benodigde informatie en gegevens op te zoeken competentie en te analyseren. Criteria - doet onderzoek of laat dit doen naar trends en ontwikkelingen in de fotografiebranche op het gebied van markt en concurrentie, producten en diensten competentie Ondernemend en commercieel handelen Omschrijving De fotograaf is in staat om met commercieel gevoel te handelen en ondernemen. competentie Criteria - kent de markt en de concurrentie in de fotografiebranche - weet wat er speelt op de markt en creëert op basis hiervan kansen en mogelijkheden - werkt aan het uitbouwen van de commerciële positie van het bedrijf door het bedrijf te promoten bij (potentiële) klanten competentie Bedrijfsmatig handelen Omschrijving De fotograaf is in staat om in het belang van zijn (eigen) bedrijf te handelen. competentie Criteria - maakt conform de procedures van het fotografiebedrijf en afgestemd op de ontvanger voorcalculaties, offertes, nacalculaties en facturen en houdt de financiële administratie bij BCP Fotograaf def. juli 2011 26