BELGIE-BELGIQUE P.B. P.P. ANTWERPEN X P409458 BG/9535 KringloopZINeVlaamse Compostorganisatie vzw Meer halen uit de biologische kringloop Driemaandelijks tijdschrift voor de actieve kringloopkracht: nr 6 april - mei - juni 2014 Beste, De eerste maanden van dit jaar hield het Kringloopfe(e)stival ons in de ban. De gezamenlijke inspanningen werden beloond. Bijna drieduizend enthousiaste bezoekers namen deel. 30 % van de ondervraagden die dag had voorheen nog nooit van Vlaco gehoord en was ook beduidend jonger dan bij voorgaande evenementen. Het fe(e)stival slaagde er dus in om een nieuw publiek te bereiken. Maakte je geen deel uit van die enthousiaste bezoekers, snuif dan de sfeer op bij de fotoreportage in dit nummer. Verder in dit nummer ook tips om in het najaar de kringloopgedachte onder de aandacht te houden tijdens de Week van de smaak. Heb je de komende weken nog een activiteit op stapel staan, dan wens ik je alvast veel succes. Veel leesplezier Elfriede Anthonissen Kristof Van Stichelen Team ThuisKringlopen In dit nummer: Kringloopquotes... 2 Actief Creatief Eerste Kringloopfe(e)stival was een succes!.................................. 3 Sorry is niet genoeg... 8 Doe mee met de week van de Smaak.. 9 De Tuindag in Bokrijk... 12 Grond, grondiger, gegrond Gevelgroen... 11 Afgiftekantoor: ANTWERPEN X - Afzenderadres: Vlaco vzw, Stationsstraat 110, 2800 Mechelen
Kringloopquotes Work is for people who don t know how to garden (Statigr.Am op Pinterest) Gardening is cheaper than therapy... and you get tomatoes (Pinner op Pinterest) Adopt the pace of nature: her secret is patience. (Ralph Waldo Emerson) Life began in a garden 2 KringloopZINe nr 6 april - mei - juni 2014
EERSTE KRINGLOOPFE(E)STIVAL WAS EEN SUCCES! Vlaamse Compostorganisatie vzw Herinner je nog de eerste communicatie rond de vernieuwing in de eerste KringloopZINe begin 2013? (Biologisch) Kringlopen moet een actieve levensstijl worden, die dynamisme, creativiteit en vernieuwing uitstraalt, die een heel breed én nieuw publiek zal aantrekken. Dàt is de essentie van de boodschap. Deze essentie willen we integreren in een algemene aanpak. Dit is het uiteindelijke doel waar we met z n allen moeten naar streven. Dat is waar het Kringloopfe(e)stival om draaide en de foto s doen vermoeden dat we hier dan ook in slaagden. Bijna 3.000 bezoekers ontdekten de biologische kringloop en alle facetten van kringlopen : de nieuwe en actieve levensstijl voor iedereen die milieubewust in het leven wil staan. En kringlopen is des te plezanter voor wie het samen met anderen doet. Het is duidelijk dat de biologische kringloop heel veel verre en dichtbije linken met andere organisaties en bedrijven heeft en kan maken. Veel standhouders waren verwonderd hoe mooi hun activiteiten kunnen ingepast worden in het grote geheel van de zgn. Biologische Kringloop. We hebben gezien dat Vlaco veel nieuwe mensen kan bereiken, en dat de biologische kringloop wreed plezant kan zijn. Op de facebookpagina van het fe(e)stival verschenen daags nadien de positieve reacties van de deelnemende partners. Surf naar www.kringloopfeestival.be en bekijk de reportage op de regionale tv-zender ATV. De aankondiging vond je zowel in de horeca als in het straatbeeld in Antwerpen, Lier, Mechelen en Sint-Niklaas. De eerste bezoekers arriveerden al om 9u30. Hoe kon het ook anders dan dat dit een bus trouwe vrijwillige compostmeesters / kringloopkrachten was. En jawel met de kringloopbril op de neus. KringloopZINe nr 6 april - mei - juni 2014 3
Bezoekers die later toekwamen, waren voor de ingang getuige van een nieuw experiment : vers gemaaid gras werd door de GRAS- WOL CONVERTER omgezet in groene brei-klare kwaliteitswol. Een geslaagd experiment voor de grasgroene kledijliefhebber. In de loop van de dag viel de grote druk van onze schouders. Alles begon in zijn plooien te vallen, de mensen reageerden enthousiast en we hadden ons oorspronkelijk streefdoel van dik duizend bezoekers s middags al ruimschoots gehaald. Toen hadden we nog geen benul dat tegen het einde van de dag het bezoekersaantal zou verdubbelen tot het magische getal van 2800, de postcode van onze thuisbasis. Centraal in de hal stond de eycatcher op de stand van Vlaco met rond zich een markt van standen van organisaties van allerlei slag met allemaal één gemeenschappelijke betrachting: de link met de biologische kringloop en hun organisatie/werking in de kijker zetten. Rond de markt kon je deelnemen aan de verschillende workshops en in de tenten (achteraan op de foto) kon je een reeks lezingen of een kindertheater volgen. 4 KringloopZINe nr 6 april - mei - juni 2014
Programma De voedselproblematiek prijkt bovenaan ons aandachtslijstje. De honger in de wereld, de milieuaspecten, de teelt en de verspilling zijn thema s waar we elk een deel - maar samen met andere organisaties een overkoepelend verhaal schrijven. En dat wij Bourgondiërs zijn hoeft geen betoog. Het was dan ook te verwachten dat sessies met proevertjes een schot in de roos waren. Vlaamse Compostorganisatie vzw Sofie Dumont stelde gerechten samen met restjes uit de koelkast: Koken met restjes. Vlees over van de barbecue, gekookte rijst, een restje pastasalade, een stukje beleg Je kan het allemaal verwerken tot een nieuwe lekkere maaltijd. Vlaco-lesgeefster Inge Bams maakte een viertal gerechtjes onder de noemer Koken zonder restjes. Wortelen hoef je niet te schillen, het kookvocht vol vitaminen hoort eerder thuis in een soep dan de gootsteen en wortelloof kan je ook aan de soep toevoegen. Groentekok Frank Fol bracht de tuin op je bord in een aantal kleine gerechtjes. Het publiek luisterde aandachtig KringloopZINe nr 6 april - mei - juni 2014 5
en hun aandacht werd beloond want elke kok presenteerde een aantal proevertjes. De recepten kan je downloaden via www.vlaco.be Een rijpe banaan of een stuk appel of aardbeien over? Steek ze in de blender met wat fruitsap en trappen maar. Oh met mijn ogen dicht waan ik me op een herfstdag in het bos. Maar durf ik wel de volgende stap zetten? Kinderen stimuleerden hun voetreflexen in het donkere blotevoetenpad, plantten een bloempje voor mama en ontvingen een diploma van Tuinkampioen. Een levensgroot ganzenbord dat je al spelende meegeeft dat kringlooptechnieken toepassen je iets extra - een stap vooruit - oplevert. De foto s geven immers de kringlooptechnieken in het openbaar groen in Sint-Niklaas weer. Wie zich echter druk maakt om de gevallen bladeren van de buren, slaat een beurt over. Rara wie ben ik? Een kringloopkracht die zich vrijwillig inzet om de bewoners van zijn gemeente aan te zetten om de thema s van de biologische kringloop toe te passen. Ik mocht dan ook fier mijn gratis t-shirt gaan afhalen aan de stand van Schone Kleren. 6 KringloopZINe nr 6 april - mei - juni 2014
Vlaamse Compostorganisatie vzw De bezoekers namen de tijd om geïnspireerd te worden tijdens de brainstorms (van bv. Antwerpen aan t Woord), tijdens de lezingen (van bv. Lets, Velt, Transitie) en/of tijdens de workshops van diverse Vlaco-experten. KringloopZINe nr 6 april - mei - juni 2014 7
Red-de-restjes-picknick De kringloopkrachten brachten hun eigen picknick mee en Oxfam verdeelde nog een 200-tal picknick pakketten onder de bezoekers. Drie gepimpte compostvaten en drie gelukkige winnaars De organisator van de Opendeurdag van Bulskampveld in Beernem was zo enthousiast over het Kringloopfe(e)stival dat hij prompt de populairste workshops boekte. Kom zondag 28 september naar Bulskampveld en ervaar het zelf. SORRY IS NIET GENOEG 1/3 van het voedsel wereldwijd wordt verspild. En dat terwijl 1 op 8 mensen honger lijdt. Bovendien betekent voedselverspilling een verkwisting van schaarse grondstoffen. Dat is onaanvaardbaar. Enkel sorry zeggen is niet genoeg. Er moet dringend een beleid komen dat verspilling tegengaat. Daarom spoort 11.11.11 in zijn Sorry Is Niet Genoeg-campagne politici aan om verspilling te beperken in elke schakel van de voedselketen: vanop het veld in het Zuiden tot bij de consument in het Noorden. Want enkel als we fundamenteel ingrijpen, kunnen we verspilling tegengaan. Voer mee actie met de kringloopkrachten! Je kan ook met je kringloopwerking een Sorry Is Niet Genoegactie organiseren in het weekend van 17,18 en 19 oktober. Verzamel dan zoveel mogelijk Sorry Is Niet Genoeg-filmpjes en post ze op www.nietgenoeg.be. Je kan daarbij klanten of voorbijgangers een gratis hapje aanbieden op basis van voedsel dat anders in de vuilbak zou belanden. Registreer je actie op www.nietgenoeg.be. Daar vind je ook alle info over hoe je zo n actie moet aanpakken. Lancering 11.11.11 nodigt je graag uit voor de grote kick-off van de campagne op zaterdag 13 september om 17u in de Roma in Antwerpen. Je komt er alles te weten over de campagne. Blijf zeker hangen want na de lancering volgt een comedyshow van Nigel Williams. Gratis inkom voor de deelnemers aan de kick-off. Het wordt een gezellige en inspirerende avond, dus zorg dat je erbij kan zijn en schrijf je in op www.11.be/kickoff. 8 KringloopZINe nr 6 april - mei - juni 2014
DOE MEE MET WEEK VAN DE SMAAK 2014 Van 13 tot 23 november is het de achtste keer Week van de Smaak, een publieksevent dat zoveel mogelijk mensen wil betrekken bij onze eetcultuur. Dit jaar worden deelnemers (lokale besturen, sociaal-culturele verenigingen, kringloopwerkingen, buurtcomités, bibliotheken, scholen, restaurants...) uitgenodigd om activiteiten te organiseren onder de noemer De Duurzame Verbeelding. Tijdens de Week van de Smaak zullen de deelnemers hun duurzame verbeelding laten werken en een smaakactiviteit organiseren. Alle aspecten van duurzaam eten komen aan bod: lokaal eten, fairtrade, eigen kweek, meer groenten minder vlees, minder verspillen, beter bewaren, enz. Kortom: een activiteit die mooi binnen Vlaco s aanpak rond Voedselverlies past. Vlaamse Compostorganisatie vzw Verloren Vrijdag Speciaal voor scholen presenteren de Week van de Smaak en De Voedselwacht (www.voedselwacht.be) de Verloren Vrijdag! Ben je als Kringloopkracht / Compostmeester actief op scholen? Dan kan je misschien met jouw klas aan Verloren Vrijdag deelnemen en een activiteit organiseren rond voedselverlies: een ontbijt met verloren brood, soep met restjes of smoothies van overrijp fruit, het kan allemaal! En de leukste activiteit wordt verrast met een bezoekje van Ketnetwrapper Sien. Duurzame Verbeelding De Duurzame Verbeelding schenkt speciale aandacht aan het (beperken van) voedselverlies. Activiteiten rond koken met restjes en Eat-ins, workshops om ook de kop van het varken en het groen van de prei te gebruiken of upcycling en ideeën uit de oorlogskeuken: ze passen allemaal binnen de Week van de Smaak. Organiseer je (bv. samen met je kringloopwerking) een activiteit om afval te verminderen? Dat zou alvast geweldig zijn. Schrijf je dan voor 31 juli in op www.weekvandesmaak.be/inschrijven. Of heb je nog wat meer inspiratie en ideeën nodig vooraleer toe te happen? Check dan http://www.weekvandesmaak.be/inspiratie onder de noemer no waste. Oh ja, en kijk ook eens op www.facebook.com/ WeekVanDeSmaak! Inschrijven kan via www.voedselwacht.be. KringloopKoken Kringwinkels kunnen dit jaar meedoen aan de Week van de Smaak met de actie KringloopKoken. De naam verwijst niet alleen naar de locatie voor de kookactiviteiten de kringwinkels maar ook naar de achterliggende kringloop -gedachte: niets wordt aangekocht of gehuurd en er wordt gekookt met eten dat anders verloren gaat. KringloopKoken is tegelijkertijd een wedstrijd: in elke provincie wordt er tijdens de Week van de Smaak minstens één kringloopfeestmaal georganiseerd, telkens anders ingevuld. De tafel wordt gedekt met borden en bestek uit de kringwinkel, en er wordt gekookt met eten dat anders verloren gaat. Met welke voedseloverschotten wordt er gekookt? Wie dekt de mooiste tafel? Wie zorgt voor een bont gezelschap en goede sfeer? Welke kringwinkel maakt indruk met haar duurzame KringloopKook-plannen? Een professionele jury buigt zich over de kandidaatsdossiers en maakt tijdens de Week van de Smaak de winnaar bekend. De gesprekken voor de uitwerking van deze actie zijn nog volop aan de gang. Vlaco houdt alvast vier lesgevers paraat om kookworkshops aan te kunnen bieden. Ben je actief binnen de lokale Kringwinkel en wil je met jouw Kringwinkel meedoen aan de Week van de Smaak, of ben je (naast Compostmeester / Kringloopkracht ook) een echt kookwonder, en zie je het zitten om in één van de Vlaamse kringwinkels een kookactiviteit in elkaar te steken / te begeleiden, laat het ons dan zeker weten (thuiskringlopen@vlaco.be, 015451370). Wij zorgen er vervolgens wel voor dat je bij de juiste mensen terecht komt. Alvast een heel dikke merci! KringloopZINe nr 6 april - mei - juni 2014 9
Grond, grondiger, gegrond GEVELGROEN Voordelen In grote steden zijn geveltuintjes en ander gevelgroen meer dan welkom. Veel steden en gemeenten moedigen de aanleg ervan aan. Ook jij kan een handje helpen. Het enige wat je nodig hebt, is groene vingers en een hoop frisse ideeën. Geveltuinen verhogen de leefbaarheid van een wijk en zijn bovendien goed voor het milieu, zowel het natuurlijke milieu als het sociaal milieu. Zo verhoogt gevelgroen de lokale biodiversiteit aanzienlijk en verbetert het de luchtkwaliteit, maar gevelgroen gaat evenzeer graffiti en verzuring tegen. En dus zien veel steden geveltuinen wel zitten. Het beleid is niet helemaal eenvormig, maar één ding hebben de grotere gemeenten gemeen: ze willen allemaal gevelgroen, moedigen het zelfs aan en bieden desgewenst hulp. Soms is die hulp financieel, soms gaat het om aanplant- en beheertips. - Een bloembak op je vensterbank is de meest eenvoudige manier om je gevel op te fleuren. Ook op deze manier help je de stad groener te maken. Een bloembak kan niet alleen gevuld worden met eenjarige plantjes. Eenjarige planten sterven op het einde van het seizoen af. Met meerjarige, vaste planten hebt je langer plezier. - Een nieuwe trend is tuinieren in zakken. Een plantzak is een leuk en gemakkelijk alternatief voor een pot. Vouw de plantzak open, strooi de aarde erin, plaats de plant en klaar! De zakken zijn lichter dan potten en dus eenvoudig verplaatsbaar. - Heb je weinig plaats maar wel een kale muur? Haal dan je groene vingers boven en maak een pallettuin. Met enkele plantjes en wat aarde tover je een oude pallet om tot een heuse verticale tuin! Hoe precies? Span de worteldoek rond 3 van de 4 zijkanten en de onderkant van het pallet, en niet of spijker het geheel stevig vast. Leg de pallet alvast zo dicht mogelijk bij zijn definitieve plek en vul de gaten volledig op met potgrond, bv. met Vlaco-potgrond, of een mengsel van compost en tuingrond. Plaats de planten in de palletvakjes, zet de planten vrij dicht bij elkaar en wissel verschillende soorten af voor een mooier resultaat. Geef alles water. Na enkele weken kan je de pallet langzaam rechtop zetten. Doe dit in verschillende stappen en met geduld; pas dan krijg je de sterkste planten en het mooiste resultaat. - Wil je graag groenten telen zonder dat kostbare zonnige plekje op je terras te verliezen? Dan ben je misschien gebaat bij ondersteboven tuinieren. Met plantpotten die je aan het plafond van je balkon ophangt, verlies je minder plaats op balkon of terras, heb je geen stokken nodig om de planten te steunen en heb je ook nauwelijks problemen met onkruid. Je moet enkel tijdig water geven langs de opening bovenaan, en indien je dat wilt, kan je zowel boven- als onderaan de pot plantjes of bloemen zetten. Zo benut je de hangpot optimaal. 10 KringloopZINe nr 6 april - mei - juni 2014
Grond, grondiger, gegrond Vooroordelen Vlaamse Compostorganisatie vzw Een geveltuintje? Neen, dank je, want... - dat mag niet in mijn gemeente. Integendeel, als je stoep breed genoeg is en je geveltuin voldoet aan de voorwaarden, waardeert de lokale overheid vaak je inzet. Omdat je bij het aanleggen van een geveltuin soms gebruik maakt van de openbare weg, moet je natuurlijk wel een aantal regels volgen (bv. steeds vlotte doorgang, hou rekening met tijdelijk karakter ). Voor je start met de aanleg van de geveltuin, ga je sowieso best altijd even langs bij het stads- of gemeentebestuur om de nodige afspraken te maken en toestemmingen te ontvangen. - de planten en hun wortels kunnen de gevel beschadigen. Er zijn inderdaad planten die gebouwen kunnen beschadigen of bevuilen, maar dat is een zeer kleine minderheid. - een geveltuintje vraagt veel onderhoud. De meeste planten zijn zeer gemakkelijk in onderhoud. De eerste jaren je plantjes beschermen tegen hondenplasjes kan zinvol zijn. En door jaarlijks een laagje van 2 cm compost aan te brengen, hou je het organische stof-gehalte op peil. - een geveltuintje kan voor een onverzorgde indruk zorgen. Dat geldt natuurlijk voor alle soorten tuinen. Jaarlijks twee uur aan je onderhoudsvriendelijk geveltuintje besteden is genoeg voor een proper uitzicht. Probeer je planten zoveel mogelijk hun natuurlijke gang te laten gaan, maar snoei overhangende takken en houd klimplanten weg van het huis van je buren, uit de dakgoot - een geveltuintje kan je muren vochtig maken. Alleen wanneer je muren nu al last hebben van opstijgend vocht. In dat geval begin je beter niet aan een tuin aan je gevel. - een geveltuintje droogt snel uit. Omdat gevel en dakgoot het regenwater vaak tegenhouden en de stoep meestal afhelt, is, zeker het eerste jaar, een regelmatige watergift nodig. - een geveltuintje wordt snel ziek. Planten in geveltuintjes worden niet sneller ziek dan planten in andere tuinen. Ga plagen niet meteen te lijf met pesticiden. Er zijn tal van natuurlijke middeltjes die even goed werken. En ziektes verdwijnen vaak even snel als ze gekomen zijn. Een geveltuin past ook prima binnen de biologische kringloop. Planten- en takkenresten kunnen verwerkt worden in kleine vlechtwerkjes, of tot goeie compost omgevormd. Insecten, vogels, vaste planten hebben elk hun taak binnen de geveltuin. Vergeet vooral niet te genieten van je groeiende en steeds veranderende gevelversiering. Bron: Groene gevels; minder grijs, meer groen. Stad Antwerpen, 2012. 56p. KringloopZINe nr 6 april - mei - juni 2014 11
DE TUINDAG IN BOKRIJK EEN DENDEREND SUCCES Vlaamse Compostorganisatie vzw Op 1 mei was de traditionele Radio 2 Tuindag in het Provinciaal Domein Bokrijk. Dit jaar stond de avontuurlijke tuin in de kijker. Ruim 198 standhouders kregen een plaatsje op de pleinen en langs de wandelwegen van het domein. De organisatie zag, dankzij het schitterend mooie weer, de liefhebbertuinders toestromen. Mensen met groene vingers konden er deelnemen aan verschillende workshops. Ook thuiscomposteren kreeg de nodige aandacht. De stand van de Genkse kringloopkrachten kende een groot succes: de vele vragen van de bezoekers bewijzen dat thuiscomposteren nog steeds in de lift zit. colofon Uitgave van Vlaco vzw Redactie: Vormgeving: Druk: V.U.: Redactie-adres: Elfriede Anthonissen Kristof Van Stichelen Reclamebureau Mink Drukkerij Buroform Rudy Meeus Stationsstraat 110 2800 Mechelen Vlaco vzw Team ThuisKringlopen Stationsstraat 110 2800 Mechelen Tel.: 015 451 370 Fax: 015 218 335 thuiskringlopen@vlaco.be Het geheel of gedeeltelijk overnemen van artikelen is toegelaten, mits bronvermelding. Meer indrukken kan je opdoen bij de fotoreportage op http://www.radio2.be/tuindag/ tuindag-lokt-25000-bezoekers Jan Jaeken Duurzaamheidsambtenaar Genk KringloopZINe nr 6 april - mei - juni 2014 141263 www.mink.be