Platform Gehandicaptenbeleid Landgraaf VERSLAG TOETSING STEMBUREAUS OP TOEGANKELIJKHEID EN BEREIKBAARHEID 3 maart Platform Gehandicaptenbeleid Landgraaf 2010
Voor de tweede keer heeft Stichting Platform Gehandicaptenbeleid Landgraaf in samenwerking met de Gemeente Landgraaf (Eric Kroes, wethouder Harry Leunessen en Jos Roos) diverse stembureaus getoetst op toegankelijkheid en bereikbaarheid. Deze toetsing vond plaats op woensdag 3 maart 2010 ter gelegenheid van de gemeenteraadsverkiezingen. Het geheel werd uitgevoerd aan de hand van een door het Platform Gehandicaptenbeleid Landgraaf opgestelde checklist. De toegankelijkheid en bereikbaarheid werd bekeken vanuit het oogpunt van bejaarden, personen met een scootmobiel, rollator, rolstoel, mensen met een visuele beperking en personen met een kinderwagen. Voorafgaande aan deze toetsing werd een week eerder, op 23 februari 2010, een informatieavond gehouden in de burgerzaal van het gemeentehuis te Landgraaf. Hiervoor werden enkele bestuursleden van de Stichting Platform Gehandicaptenbeleid Landgraaf uitgenodigd om informatie te geven aan de mensen die de stembureaus zouden bemannen. Er werd toen informatie gegeven naar aanleiding van de resultaten van het onderzoek van 2009, waarbij wat zaken aan de orde kwamen die in een uitgebreid verslag kwamen te staan. Er waren punten die de toegankelijkheid bemoeilijkten. Deze punten zouden met minimale financiële middelen en/of op een persoonlijke manier opgelost kunnen worden. Door deze informatie werd men geattendeerd waarop men zou kunnen/moeten letten en hoe men met mensen met een handicap om kan gaan. Niet iedereen is immers in het dagelijks leven gewend om te gaan met mensen met een handicap c.q. beperking en/of weet waarop men zou moeten letten. Het verslag en de informatieavond waren zeer zinvol en hebben ertoe bijgedragen dat dit jaar veel zaken anders liepen dan vorig jaar het geval was. Geconstateerd kon worden middels deze rondgang dat de mensen op het stembureau, mede door de voorafgaande informatieavond, meedachten en meewerkten. Op 3 maart 2010 werden 6 stembureaus getoetst, waarvan 3 die vorig jaar reeds getoetst werden. Dit om na te gaan of iets aan de zaken gedaan is geworden, die de toegankelijkheid vorig jaar bemoeilijkten. Om 11.30 uur kwam een afvaardiging van de Gemeente Landgraaf (Wethouder Harry Leunessen en ambtenaar Roos) en het Platform Gehandicaptenbeleid Landgraaf (Ben Renierkens, Mieke Renierkens, Karina van der Linden, Truus Snippe, Wim van Hassel en Carina Hensgens, alsook Robbin Winantz van programma VCP) in het gemeentehuis bij elkaar. Eric Kroes, die het geheel georganiseerd had op verkiezingsgebied, was hierbij ook aanwezig om iedereen te verwelkomen. Tevens was aanwezig de filmcrew van Omroep Landgraaf, die ons gedurende de gehele toetsing zou begeleiden om e.e.a. op film vast te leggen en de afvaardiging van het Platform Gehandicaptenbeleid Landgraaf te interviewen. Ben Renierkens (visueel beperkt) en Karina van der Linden (met scootmobiel) toetsten de stembureaus, terwijl Wim van Hassel en Carina Hensgens alle zaken noteerden die opvielen. Door Mieke Renierkens (begeleidster van haar man Ben Renierkens), Truus Snippe en Robbin Winantz werden de stembureaus uiteraard ook bekeken; zij uitten zich mondeling over wat hen daarbij opviel. Wethouder Harry Leunessen en ambtenaar Jos Roos bespraken de zaken samen met de afvaardiging van het Platform Gehandicaptenbeleid Landgraaf.
Stembureau Gemeentehuis Foto stembureau situatie 4 juni 2009 Het stembureau in het gemeentehuis stond deze keer niet op de lijst om te gaan bezoeken; vorig jaar was dit wél het geval. Tóch heeft het Platform gekeken of er veranderingen waren t.o.v. vorig jaar. De punten die hier in 2009 en ook in 2010 opvielen, waren: - Voor mensen met een visuele beperking is het moeilijk - zo niet onmogelijk - om op een goede veilige manier het stembureau te bereiken. Vanaf het winkelcentrum en de Erik Dekkerpassage zou men het gemeentehuis middels ribbeltegels moeten kunnen bereiken. - Er is geen gidslijn voor visueel beperkten. - Door inspringende gevelelementen ontstaat verwarring bij visueel beperkte personen. - Mensen met een visuele beperking kunnen het beste door de schuifdeur naar binnen, maar zij kunnen uiteraard niet zien wanneer die glazen deur open of dicht is. Hier zou een bepaald geluid kenbaar moeten maken wanneer men veilig door die deur kan. Denk hierbij
bijvoorbeeld aan het geluid van een oversteekplaats voor voetgangers (met een visuele beperking). - Tot overmaat van ramp trad er een defect op aan de schuifdeuren (3 maart 2010); gelukkig werd dit verholpen door een bedrijf dat snel ter plekke was. - Via de draaideur is het natuurlijk onmogelijk voor mensen met een visuele beperking, een scootmobiel, rollator, rolstoel, kinderwagen. Daarom zullen zij gebruik moeten maken van de schuifdeur. - Het stembureau was op 4 juni 2009 in een nogal donkere hoek geplaatst, alwaar de ruimte zeer beperkt was, waardoor personen met een rolstoel/scootmobiel moeilijk konden draaien. (Zie foto) Foto situatie 4 juni 2009 Op 3 maart 2010 hebben we geconstateerd, dat alles beter verlicht was en dat de ruimte waar de mensen van het stembureau zaten, iets breder was. Maar in feite zou de ruimte nóg iets breder mogen zijn. - De schrijfplank van het stemhok is qua hoogte verplaatsbaar; medewerkers van het stembureau wisten dit in 2009 niet. Uiteraard wisten de medewerkers dit in 2010 wél. - Op 4 juni 2009 stonden de medewerkers van het stembureau niet op om de persoon met een visuele beperking hulp aan te bieden. Op 3 maart 2010 was dit wél het geval: men stond op en bood hulp aan. - Op 4 juni 2009 was ledverlichting in het stemhok aanwezig. Op 3 maart 2010 had men veel meer aandacht aan de verlichting besteedgoed verlicht! - Op 4 juni 2009 stond een enorm grote plant in de weg, waardoor Ben Renierkens hier tegenaan liep. Deze plant stond er op 3 maart 2010 uiteraard niet. Na het bezoek aan dit stembureau vertrok het gezelschap met een speciale rolstoelbus naar het volgende stembureau, onder begeleiding van de filmploeg van Omroep Landgraaf.
Gemeenschaphuis De Residentie Het stembureau gemeenschapshuis de Residentie werd ook op 4 juni 2009 bezocht. Er waren toen heel wat knelpunten: - De afstand vanaf het trottoir tot aan de ingang is erg groot (zo n 20 m.), hetgeen voor personen met een visuele beperking als lopen in het luchtledige is. - Er zouden ribbeltegels als gidslijn tot aan de ingang aanwezig moeten zijn. - Op 4 juni 2009 was de drempel niet te hoog, maar het was raadzaam een plankje tegen de drempel te plaatsen. Op 3 maart 2010 was dan ook een plankje aanwezig. (zie onderstaande foto) - Voor de deur stond op 4 juni 2009 een fiets, die de bereikbaarheid voor een rolstoel/scootmobiel/wandelwagen bemoeilijkte. Op 3 maart 2010 werd de toegang vrij gehouden. - Op 4 juni 2009 stond van de tweedelige deur slechts één gedeelte open. (Raadzaam was het om beide deuren open te laten staan zodat men meer ruimte heeft om binnen te komen. Op deze manier was het te smal.) De deur gaat naar binnen open. Op 3 maart 2010 waren beide deuren gesloten (zie foto hierboven). De automatische deursluiter is voor scootmobiels en rolstoelen zeer belemmerend. Zonder hulp zou Karina van der Linden met haar scootmobiel niet naar binnen hebben kunnen komen. Gelukkig had zij ook een klein stukje hout bij zich (heeft ze standaard bij zich), dat zij onder de deur kon klemmen, zodat zij onbelemmerd naar binnen kon. En zoals reeds vermeld: met hulp! - Op 4 juni 2009 was de gang naar het stembureau zeer slecht verlicht. Op 3 maart 2010 was het licht helemáál niet aan. De mensen van het stembureau wisten niet waar de lichtknop zich bevond c.q. konden niet aan de lichtknop komen. Zaalhouder dient hiervoor zorg te dragen. - Achtergrondmuziek in het stembureau zou een goede indicatie zijn om voor personen met een visuele beperking te weten waar men naar toe moet gaan. Dit was niet aanwezig in 2009 alsook niet in 2010.
- Situatie stemlokaal op 4 juni 2009: Het gedeelte tussen de stembus en de stemhokken was erg smal. Voorts stond er een tafel in de weg, die het voor de gebruiker van een rolstoel/scootmobiel moeilijk maakte om bij het stemhok te komen. Toen men dit aan de medewerkers van het stemlokaal kenbaar maakte, hebben zij de tafel verplaatst. Situatie stemlokaal 3 maart 2010: De stemhokjes waren verplaatst waardoor men veel meer ruimte had om te draaien met een scootmobiel, rolstoel, kinderwagen enz. - Op 4 juni 2009 stonden de medewerkers van het stembureau niet op om te helpen; wel toen L1 naderhand opnamen kwam maken. Op 3 maart 2010 stelden de medewerkers zich voor aan Ben Renierkens en Karina van der Linden en een medewerker stond op om behulpzaam te zijn. Uiteraard was de TV- ploeg aanwezig. - De medewerkers verontschuldigden zich dat de voordeur niet open stond; zij hadden het anders te koud. - Voor Ben Renierkens is dit stembureau zonder hulp niet toegankelijk.
Zorgcentrum Heereveld - Het zorgcentrum Heereveld was uiteraard zeer goed toegankelijk; alleen voor personen met een visuele beperking is het niet duidelijk hoe men de ingang moet bereiken. Dit is alleen mogelijk onder begeleiding (zie onderstaande foto). - Er waren geen obstakels. - Het gele bordje voor het stembureau was bevestigd op het routebord van de instelling Heereveld onder overige bestemmingen, hetgeen verwarrend werkte (zie foto).
- Het stembureau was gehuisvest in de eetzaal. Mogelijk dat stemmers, maar ook bewoners zich hieraan storen, maar dit hoeft niet percé zo te zijn. - Bij aankomst stond in het linker stemhokje de schrijfplank omlaag; men dacht dat dit wel handig zou zijn voor mensen met een rolstoel/scootmobiel. Na overleg werd de plank in het rechter stemhokje omlaag geplaatst: op deze wijze kan men een betere draai maken met een rolstoel/scootmobiel. - De stembus stond links van de stemhokjes: voor personen met een rolstoel/scootmobiel was dit niet zo handig. De draairuimte werd daardoor beperkt. - Voorts is de locatie Heereveld als stembureau uitstekend te noemen. - De mensen van het stembureau boden hulp aan en dachten duidelijk mee. 2 van hen waren ook aanwezig tijdens de informatieavond. Na dit stembureau stond de bibliotheek op het programma om bezocht te worden. Daar wij weten, dat de bibliotheek zeer goed toegankelijk is, hebben we besloten om in plaats daarvan stembureau t Ströatje te bezoeken.
Stembureau t Ströatje Foto entree - Zoals op de foto te zien is, zijn er twee treden en slechts één leuning aan de rechterkant. - De voordeur gaat naar buiten open en heeft een deurdranger. - Mensen met een rolstoel en scootmobiel zouden achterom moeten gaan, maar dit staat niet aangegeven. Tevens zou men van tevoren naar de zaak moeten bellen zo gaf de eigenaar aan - om door te geven dat men met een scootmobiel of rolstoel komt. De eigenaar maakt dan de zij- of achterdeur open. (zie foto s) - Bij binnenkomst van het stembureau staan stoelen/krukken die de doorgang enigszins belemmeren (inclusief het cafégedeelte)
- Er is geen sprake van een drempelvrije ingang. - Verlichting is goed. - Er is hulp aanwezig, maar er wordt op eigen initiatief geen hulp aangeboden. Ben Renierkens vroeg waar het stemhokje was. Men beantwoordde deze vraag om hulp met dáár kun je stemmen, terwijl men aan zijn stok had kunnen zien, dat hij visueel beperkt is. - Men kan duidelijk stellen, dat dit stembureau niet geschikt is voor de doelgroep waarvoor wij de stembureaus toetsen..
Ontmoetingscentrum Oude Heide - De route naar de ingang van dit stembureau is toegankelijk voor iedereen met een beperking. - Oprijplaat aanwezig (zie foto) - Deur stond open; deurmat er tegenaan geplaatst. Mocht dit niet het geval zijn geweest, dan ging de deur te snel dicht. - Deuropener met drukplaatbediening; voor personen met een visuele beperking is dit echter niet mogelijk deze te gebruiken. - In de hal liep een bewoner/bezoeker met een loslopende hond. Zeker voor personen met een visuele beperking is dit zeker een grote schrikfactor. - De route door de gang tot het stemlokaal is te lang voor personen met een visuele beperking. - De verlichting in de gang kon beter; in het stemlokaal was het licht goed. - In het stemlokaal stond de biljarttafel in de weg; zeker voor personen met een visuele beperking. Ook is dit een nadeel voor de mensen van het stembureau zelf, omdat zij zo geen overzicht hebben op wie binnenkomen. Zij kunnen dan niet meteen inschatten of zij iemand
moeten helpen, omdat zij dit niet meteen kunnen (over)zien. Om deze reden bleef men dan ook in eerste instantie passief zitten.
Parochiezaal Kerkplein Op 4 juni 2009 werd dit stemlokaal ook reeds bezocht. - Eerste deur bij ingang stond open. - Vervolgens een zeer klein halletje waarin een cocosmat in een rooster (zie foto), die een stuk lager lag (eventuele oplossing: hogere mat). Moeilijk voor mensen met een visuele beperking en rolstoelers. Situatie 4 juni 2009 Situatie 3 maart 2010 - Oprijplankje aanwezig op 3 maart 2010: zie bovenstaande foto - De tweede deur was dicht. Hierdoor kan gebruiker van rolstoel/scootmobiel niet zelfstandig naar binnen: dit was op 4 juni 2009 alsook op 3 maart 2010 het geval. - Op 4 juni 2009 was ledverlichting in stemhokjes. Op 3 maart 2010 was veel aandacht besteed aan de verlichting. Verlichting in zaal was eveneens goed.
- Medewerkers waren in 2009 zeer behulpzaam; alsook in 2010 (zie onderstaande foto: 3 maart 2010). - Bordjes stembureau waren in 2009 en 2010 zeer duidelijk. - Bij binnenkomst van het stembureau stonden links in het zaaltje tafels bij elkaar, die in de weg stonden; zeker voor personen met een scootmobiel of rolstoel, alsook personen met een visuele beperking. Na het bezoek aan dit stembureau gingen we samen naar het Gemeentehuis alwaar wij verwelkomd werden door Eric Kroes. We hebben nog even samen nagepraat onder het genot van een kop koffie/thee en een stuk vlaai. We kunnen terugkijken op een interessante dag met vele indrukken.
EINDCONLUSIE: - Over het algemeen kan gesteld worden dat de knelpunten die vermeld staan onder de genoemde stembureaus met weinig financiële consequenties te verhelpen zijn. - Medewerkers dienen erop te letten of iemand een stok bij zich draagt voor blinden/personen met een visuele beperking en een stok voor doven- en slechthorenden. - Stembureau Raadhuis: zie beschrijving. - Stembureau Gemeenschapshuis de Residentie: hier dient met name gelet te worden op de verlichting in de hal en dat de buitendeur open moet staan. - Stembureau Heereveld: hier dient men voornamelijk te letten op een goed ebewegwijzering. Voorts is dit een prima locatie als stembureau. - Stembureau t Ströatje: totaal ongeschikt voor personen met een scootmobiel, rollator, kinderwagen, rolstoel en tevens ongeschikt voor personen met een visuele beperking. - Stembureau Ontmoetingscentrum Oude Heide: zonder begeleiding niet of nauwelijks geschikt voor personen met een visuele beperking. Biljarttafel staat in de weg. Men moet bewoners/bezoekers erop wijzen om niet met loslopende honden in de hal te lopen. - Stembureau Parochiezaal Kerkplein: men moet erop letten dat de deur tussen de hal en het stemlokaal openblijft voor mensen met een rolstoel of scootmobiel. Tevens dienen geen tafels in de weg te staan. Tot slot willen wij opmerken dat dit wederom een bijzonder initiatief was. Ook de informatieavond vooraf had grote invloed en zal ook in de toekomst van belang zijn. De samenwerking met de Gemeente Landgraaf met name met Eric Kroes, wethouder Harry Leunissen en ambtenaar Jos Roos was bijzonder goed. Wij danken hen dan ook van ganser harte en zien uit naar een verdere samenwerking alsook een vervolg op deze toetsing tijdens een volgende verkiezing; wellicht over 4 jaar. Eveneens willen wij Omroep Landgraaf bedanken voor hun opnamen tijdens het toetsen van de stembureaus op toegankelijkheid en bereikbaarheid. Door de uitzending hiervan op TV Landgraaf kreeg het Platform Gehandicaptenbeleid diverse reacties. Zo ook een reactie van een 94-jarige inwoner van Landgraaf, die sinds kort in de Dr. Calshof woont: hij vond het zeer belangrijk om te gaan stemmen, maar moest dit helaas door een knieblessure onder begeleiding gaan doen in de naastgelegen school. Hij vroeg derhalve waarom het niet mogelijk was om het stembureau in de Dr. Calshof te plaatsen. Namens deze mijnheer, maar ook namens vele andere bewoners van een verzorgingstehuis van onze kant de vraag: kunnen de stembureaus tijdens de volgende verkiezingen in alle verzorgingstehuizen gevestigd worden? Deze toetsing gaf een zeer goede weergave van de bevindingen. Zeker omdat duidelijk weergegeven werd hoe het is - wanneer je visueel beperkt of gebruiker van een scootmobiel bent - om een stembureau te bezoeken.