STUDIE 46 OPLEIDINGSPROFIEL. elektromechanica algemeen

STUDIE 46 OPLEIDINGSPROFIEL elektromechanica algemeen bedrijfsmechanisatie elektromechanisatie klimatisatie medische instrumentatie meet- en regeltechniek onderhoudstechnieken

OPLEIDINGSPROFIEL elektromechanica bedrijfsmechanisatie elektromechanica klimatisatie medische instrumentatie meet- en regeltechniek onderhoudstechnieken sector : metaal elektriciteit - kunststoffen studiegebied : industriële wetenschappen en technologie opleiding : elektromechanica Sectorcommissie Hogeschoolonderwijs van de Vlaamse Onderwijsraad D/997/656/5 De leden van de werkgroep opleidingsprofielen zijn inhoudelijk verantwoordelijk voor het opleidingsprofiel. De Vlor heeft enkel ingestaan voor een uniforme en toegankelijke lay-out.

I NHOUD OPLEIDINGSPROFIEL ELEKTROMECHANICA ALGEMEEN INHOUD INLEIDING. Identificatie van het opleidingsprofiel. Opdracht. Ontwikkelingsproces SITUERING VAN DE OPLEIDING. Gegevens uit de beroepenwereld.. Beroepenstructuur.. Geraadpleegde beroepsprofielen.. Visie. Gegevens uit de onderwijswereld.. Studiegebied, opleidingen en opties.. Aanverwante studiegebieden, opleidingen, opties.. Diploma s en getuigschriften..4 Recente evoluties in het aantal uitgereikte diploma s voor de optie c.q. opleiding..5 Gelijkaardige opleidingen en diploma s in het buitenland 4..6 Geografische spreiding van de beroepsactiviteit in Vlaanderen 5..7 Geografische spreiding van het opleidingsaanbod in Vlaanderen 5..8 Infrastructuur 6..9 Kwantitatieve beschrijving van het totaal aantal studenten in de optie c.q. opleiding 6..0 Kwantitatieve beschrijving van de eerstejaarsstudenten van de optie c.q. opleiding 6. Verantwoording van de opleiding 7 HET OPLEIDINGSPROFIEL. Algemeen opleidingsprofiel van gegradueerde in elektromechanica 8.. Voorwoord 8.. Algemene opleidingsdoelstelling 8.. Niveau 9..4 Opleidingsprofiel 9. Opleidingsprofiel van gegradueerde in elektromechanica optie bedrijfsmechanisatie. Opleidingsprofiel van gegradueerde in elektromechanica optie elektromechanica.4 Opleidingsprofiel van gegradueerde in elektromechanica optie klimatisatie.5 Opleidingsprofiel van gegradueerde in elektromechanica optie medische instrumentatie

I NHOUD OPLEIDINGSPROFIEL ELEKTROMECHANICA ALGEMEEN.6 Opleidingsprofiel van gegradueerde in elektromechanica optie meet- en regeltechniek.7 Opleidingsprofiel van gegradueerde in elektromechanica optie onderhoudstechnieken 4 DOELGROEPEN VAN HET AFGEWERKT OPLEIDINGSPROFIEL 5 BIBLIOGRAFIE 6 MEDEWERKERS 4 Bijlage: Brief van de Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding 5

OPLEIDINGSPROFIEL ELEKTROMECHANICA ALGEMEEN INLEIDING. Identificatie van het opleidingsprofiel Studiegebied : Industriële Wetenschappen en Technologie Basisopleiding : Eén cyclus elektromechanica Diploma : Gegradueerde in elektromechanica Opties bedrijfsmechanisatie elektromechanica klimatisatie medische instrumentatie meet- en regeltechniek onderhoudstechnieken. Opdracht Vlaamse Onderwijsraad; Sectorcommissie Opleidingsprofielen metaal-elektriciteitkunststoffen, hogeschoolonderwijs van één cyclus. Ontwikkelingsproces Van eind 995 tot juni 996 werden in een stuurgroep en verschillende subwerkgroepen (met de sociale partners) de beroepsprofielen voor de opleiding van één cyclus elektromechanica ontwikkeld. De opleidingsprofielen zijn in de volgende stappen ontstaan:.0.996: overlegronde n.a.v. de sectorcommissie metaal-elektriciteitkunststoffen 4..996: tweede overlegronde n.a.v. de sectorcommissie metaal-elektriciteitkunststoffen aanduiding van de experts twee-cycli-opleidingen volgen een eigen koers, los van deze sectorcommissie 8..996: vergadering experts van de sectorcommissie OP metaalelektriciteit-kunststoffen.0.997: eerste vergadering van de sectorcommissie OP metaal-elektriciteitkunststoffen - Algemeen profiel 7.0.997: tweede vergadering van de sectorcommissie OP metaalelektriciteit-kunststoffen 4.04.997: conferentie 9.05.997: derde vergadering

OPLEIDINGSPROFIEL ELEKTROMECHANICA ALGEMEEN SITUERING VAN DE OPTIE C.Q. OPLEIDING. Gegevens uit de beroepenwereld.. Beroepenstructuur De Vlaamse dienst voor arbeidsbemiddeling vermeldt (zie bijlage) niet minder dan 85 beroepen waarbij het graduaat elektromechanica als mogelijk diploma wordt gevraagd... Geraadpleegde beroepsprofielen Beroepsprofielen studiegebied Industriële Wetenschappen en Technologie opleiding van één cyclus elektromechanica juni 996 productievoorbereider, productieverantwoordelijke en programmeur industriële automatisering ontwerpassistent en technisch-commercieel afgevaardigde koeltechnicus, verwarmingstechnicus, klimatisatietechnicus, energietechnicus medische instrumentatietechnieker automatiseringstechnicus onderhoudstechnieker Opmerking Ondank het feit dat in veel van deze functies het woord technieker of technicus voorkomt, moet een duidelijk onderscheid gemaakt worden tussen onze gegradueerden en de gediplomeerde uit het technisch secundair onderwijs die soms ook techniekers genoemd worden. De Vlaamse gegradueerden zijn vergelijkbaar met Bachelors engineers... Visie De opleiding tot gegradueerde in elektromechanica moet een praktijkgerichte polyvalente opleiding zijn die de gediplomeerde in de toekomst in staat moet stellen om de evolutie op technologisch vlak te kunnen volgen.

OPLEIDINGSPROFIEL ELEKTROMECHANICA ALGEMEEN. Gegevens uit de onderwijswereld.. Studiegebied, opleidingen en opties Studiegebied : Industriële Wetenschappen en Technologie Basisopleiding : Eén cyclus elektromechanica Diploma : Gegradueerde in elektromechanica Opties bedrijfsmechanisatie elektromechanica klimatisatie medische instrumentatie meet- en regeltechniek onderhoudstechnieken.. Aanverwante studiegebieden, opleidingen, opties Basisopleiding één cyclus mechanica Basisopleiding één cyclus elektriciteit Basisopleiding één cyclus scheepswerktuigkunde Basisopleiding één cyclus luchtvaart Basisopleiding twee cycli industrieel ingenieur elektromechanica, mechanica en elektriciteit Opmerking Doorstroom naar verdere opleidingen, zoals industrieel ingenieur, is mogelijk... Diploma's en getuigschriften Gegradueerde in elektromechanica...4 Recente evoluties in het aantal uitgereikte diploma's voor de optie c.q. opleiding Aantal diploma's gegradueerde in elektromechanica, opgesplitst naar geboortejaar en geslacht. Bron Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Departement Onderwijs, Diensten van de Secretaris-generaal - Afdeling Begroting en Gegevensbeheer

4 OPLEIDINGSPROFIEL ELEKTROMECHANICA ALGEMEEN Uitgereikt op het einde van het academiejaar 994-995 Elektromechanica opties bedrijfsmechanisatie elektromechanica klimatisatie medische instrumentatie meet- en regeltechniek onderhoudstechnieken <=967 968 969 970 97 97 97 974 >=975 97 TOTAAL m v m v m v m v m v m v m v m v m v m v m v T 5 8 5 6 8 TOTAAL 5 0 44 5 68 5 7 55 4 549 8 4 7 0 8 6 5 4 45 4 5 4 47 00 04 80 4 0 5 5 4 0 09 8 4 06 7 Uitgereikt op het einde van het academiejaar 99-994 Elektromechanica opties bedrijfsmechanisatie elektromechanica klimatisatie medische instrumentatie meet- en regeltechniek onderhoudstechnieken <=967 968 969 970 97 97 97 974 >=975 97 TOTAAL m v m v m v m v m v m v m v m v m v m v m v T 6 5 5 0 0 TOTAAL 7 58 6 4 569 6 575 9 9 65 5 0 4 49 9 6 0 5 76 8 9 0 8 77 9 9 0 Uitgereikt op het einde van het academiejaar 99-99 Elektromechanica opties bedrijfsmechanisatie elektromechanica klimatisatie medische instrumentatie meet- en regeltechniek onderhoudstechnieken <=967 968 969 970 97 97 97 974 >=975 97 TOTAAL m v m v m v m v m v m v m v m v m v m v m v T 4 5 4 40 0 8 5 5 4 4 47 6 4 8 5 8 TOTAAL 65 48 85 5 9 5 54 5 557 77 9 07 94 0 5 77 9 09 94..5 Gelijkaardige opleidingen en diploma's in het buitenland De Vlaamse gegradueerde heeft dikwijls een hoger niveau dan het Europees voorstelde niveau 4 omdat de opleidingen wetenschappelijk onderbouwd zijn. De wetenschappelijke onderbouw is een eigenschap van niveau 5. Gelijkaardige opleidingen en diploma s: Groot-Brittannië : Bachelor degree of engineer Frankrijk : D.U.T.: Diplôme Universitaire de Technologie Duitsland : Fachhochschule Nederland : HBO/HTNO-ingenieur Werktuigbouwkunde en Elektrotechniek

OPLEIDINGSPROFIEL ELEKTROMECHANICA ALGEMEEN 5..6 Geografische spreiding van het opleidingsaanbod in Vlaanderen Gegradueerden in elektromechanica komen voornamelijk in de industrie en in mindere mate in de dienstverlening terecht. Beide groepen worden in heel Vlaanderen gevraagd. Verdeling van de werkgelegenheid in de belangrijkste centra Bron: Regionale en sectorale analyse van de Vlaamse werkgelegenheid Sociaaleconomische Raad van Vlaanderen, Brussel, 0 april 996. Gemeente Industrie Diensten Brussel 4966 485440 Antwerpen 5094 7407 Gent 40 8665 Brugge 7764 46 Leuven 5406 4940 Hasselt 5859 768 Kortrijk 766 7580 Genk 9054 4404 Zaventem 4647 6449 Mechelen 9044 046 Aalst 7675 7 Sint-Niklaas 7077 747 Oostende 6 559 Roeselare 750 5 Turnhout 786 555 Vilvoorde 594 64..7 Geografische spreiding van het opleidingsaanbod in Vlaanderen De toestand in april 997 is als volgt BM EM KL MI MR OT Hogeschool Gent, BME-CTL Hogeschool Limburg, Hasselt Hogeschool van de Provincie Antwerpen, Boom Hogeschool voor WenK, De Nayer instituut, St.-Kat.- Waver Karel de Grote-Hogeschool, Antwerpen, Borgerhout Katholieke Hogeschool Brugge-Oostende, Oostende Katholieke Hogeschool Kempen, Geel Katholieke Hogeschool Limburg, Diepenbeek Katholieke Hogeschool Sint-Lieven, Aalst Katholieke Hogeschool Zuid-West-Vlaanderen, VHTI, Kortrijk BM = bedrijfsmechanisatie EM = elektromechanica KL = klimatisatie MI = medische instrumentatie MR = meet- en regeltechniek OT = onderhoudstechnieken

6 OPLEIDINGSPROFIEL ELEKTROMECHANICA ALGEMEEN..8 Infrastructuur Een opleiding tot gegradueerde in elektromechanica vereist een uitgebreide professionele labo-infrastructuur...9 Kwantitatieve beschrijving van het totaal aantal studenten in de optie c.q. opleiding Aantal studenten in de basisopleiding van één cyclus elektromechanica per academiejaar, per studiejaar en per optie. Bron Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Departement Onderwijs, Dienst van de Secretaris-generaal Afdeling Begroting en Gegevensbeheer. Opmerkingen In het eerste studiejaar hebben we alle cijfers samen gebracht bij elektromechanica algemeen omdat dit het ene jaar wel en het andere jaar niet gebeurd was. Er zijn instituten die reeds in het eerste studiejaar met een optie starten. Ook in het tweede studiejaar moeten de cijfers met het nodige voorbehoud geinterpreteerd worden omdat een aantal studenten bij elektromechanica algemeen geteld zijn. Academiejaar 995-996 eerste studiejaar tweede studiej. derde studiej. totaal aant.al studenten m v T m v T m v T m v T Elektromechanica opties 94 964 44 44 986 008 bedrijfsmechanisatie elektromechanica klimatisatie medische instrumentatie meet- en regeltechniek onderhoudstechnieken 6 96 00 5 6 6 TOTAAL 94 964 669 8 677 575 6 58 86 5 7 98 0 8 7 6 79 4 96 5 4 7 79 7 97 6 4 8 95 0 96 0 60 99 5 4 96 5 98 4 6 00..0 Kwantitatieve beschrijving van de eerstejaarsstudenten van de optie c.q. opleiding volgens SO-vooropleiding, ervaring met HO, geslacht, leeftijd en studieresultaten Totaal aantal studenten in het eerste studiejaar graduaat elektromechanica in het academiejaar 995-96 (zonder scheepswerktuigkunde): 964 (met scheepswerktuigkunde: 00). Aantal generatiestudenten 69,9% Verdeling volgens geboortejaar

OPLEIDINGSPROFIEL ELEKTROMECHANICA ALGEMEEN 7 97 0,6 % 97,4 % 974 7,6 % 975 7,4 % 976 9,4 % 977 4, % TOTAAL 00,00 % Verdeling volgens het niveau van de opleiding vorig jaar Gewoon secundair onderwijs 68,67 % HOBU 9,05 % Universitair onderwijs,04 % BUSO 0,6 % andere 0,6 % TOTAAL 00,00 % Verdeling volgens diploma secundair onderwijs Technisch secundair onderwijs 87,5 % Algemeen secundair onderwijs 9,54 % Beroeps secundair onderwijs,80 % Kunst secundair onderwijs 0,4 % TOTAAL 00,00 %. Verantwoording van de opleiding De Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding meldt (bijlage ) dat in 995 7 werkaanbiedingen ontvangen werden, waarbij het graduaat elektromechanica voorkomt. 97 jobs konden vervuld worden. De VDAB stelt ook: Het aantal ingeschreven werkzoekende gegradueerden elektromechanica lijkt ons aan de lage kant in vergelijking met het aantal jobs, waarvoor zij in aanmerking komen. Er is dus duidelijk een vraag, ook vanuit de sector, en tevens een tekort aan gegradueerden in elektromechanica.

8 OPLEIDINGSPROFIEL ELEKTROMECHANICA ALGEMEEN HET OPLEIDINGSPROFIEL. Algemeen opleidingsprofiel van gegradueerde in elektromechanica.. Voorwoord De Vlaamse dienst voor arbeidsbemiddeling vermeldt niet minder dan 85 beroepen waarbij het graduaat elektromechanica als mogelijk diploma wordt gevraagd. Het is dus duidelijk dat de opleiding tot gegradueerde in elektromechanica een polyvalente opleiding moet zijn. In dit algemeen deel kunnen we dan ook niet uitgaan van een bepaald beroep of functie. Het algemeen opleidingsprofiel moet namelijk juist het gemeenschappelijke zijn van alle opleidingsprofielen, voor de veelheid van beroepen en functies, die de gegradueerde moet kunnen uitoefenen. Hierbij uitgaan van één beroep of functie zou in plaats van een algemeen, een onbruikbaar exemplarisch opleidingsprofiel geven... Algemene opleidingsdoelstelling De opleiding tot gegradueerde in elektromechanica bereidt de studenten voor op een brede waaier van beroepen die ten dele afhankelijk is van de gevolgde optie. De tewerkstelling is gespreid over alle domeinen: van sectoren met industriële activiteiten tot de tertiaire en non-profitsector. Gegradueerden bekleden hier de meest verscheidene functies. Het is onze overtuiging dat de opleiding tot gegradueerde moet gestoeld zijn op een degelijke basisopleiding. Een basisopleiding die de gegradueerde in de toekomst in staat moet stellen om de evolutie op technologisch vlak te kunnen volgen. Een basisopleiding waarin naast de technische vakken, een niet te onderschatten pakket algemene vakken aan bod komt. Met bijzondere aandacht voor talen. De opleiding tot gegradueerde in elektromechanica stelt zich tot doel een hooggeschoold technicus te vormen die in staat is: om op korte termijn ingezet te worden voor uitvoeringstaken, die een grote deskundigheid vergen en die hij zelfstandig of in teamverband moet kunnen uitvoeren. Hij zal daarbij ingezet kunnen worden voor het ontwerpen, het realiseren, in dienst stellen, het programmeren, het bedienen en onderhouden van complexe installaties die van elektrische, elektromechanische, pneumatische, hydraulische of thermische aard kunnen zijn om na voldoende ervaring, leiding op te nemen tot op het niveau van middenkader om bij te dragen tot het verwezenlijken van maatschappelijk welzijn zowel binnen als buiten de onderneming

OPLEIDINGSPROFIEL ELEKTROMECHANICA ALGEMEEN 9 Bovendien ook in staat zijn: om mee te werken aan de creatie van werkmiddelen en werkomstandigheden, die arbeidsvreugde geven, en die niet bedreigend zijn voor de fysische, psychische of morele integriteit van alle betrokkenen om daar, waar teamwerk nodig of gewenst is, mee te werken aan de realisatie van de objectieven van het team en open te staan voor elk initiatief dat de interne of externe relatie van het team kan verbeteren om door zijn contactvaardigheid alle relevante informatie te verzamelen, te verwerken en ze, indien nodig, in een voor anderen geschikte vorm beschikbaar te stellen om met voldoende assertiviteit zijn eigen realisaties en ideeën te verantwoorden en te verdedigen Zijn opleiding dient daartoe: de nodige technische, technologische en praktische kennis bij te brengen, die hem in staat moet stellen om complexe installaties en technieken te begrijpen en toe te passen de nodige vaardigheden bij te brengen om het probleemoplossend denken te bevorderen de nodige vorming en attitudes bij te brengen zodanig dat hij door zelfstudie en/of bijscholing zijn kennis continu kan bijwerken De hogeschool wil daarbij gegradueerden vormen: die willen en kunnen opkomen voor zichzelf, voor anderen en voor de organisatie waarbinnen zij werken en leven die eerlijk, loyaal en nauwgezet zijn die verantwoordelijkheid willen opnemen Daar de gegradueerde in het technologisch proces de schakel is, die de theorie met de praktijk verbindt, dient ook de basisopleiding in belangrijke mate aan de praktijk gerelateerd te worden... Niveau De opleiding tot gegradueerde in elektromechanica richt zich naar functies die zich op niveau 4 van de Europese Gemeenschappennormering situeren...4 Opleidingsprofiel De opleiding tot gegradueerde heeft als basis een wetenschappelijk, een technisch en een socio-economische vorming te realiseren. Hierbij kan men de volgende grote pijlers onderscheiden...4. Vorming in wiskunde en informatietechnologie Iedereen is er van overtuigd dat een wiskundebasis onmisbaar is in een hogere technische opleiding. In de wiskundelessen krijgen de studenten de wiskundige vaardigheden, die ze leren toepassen bij het oplossen van technische problemen. De wiskundelessen scherpen het analytisch vermogen en het probleemoplossend denken aan. Ook in het bedrijfsleven wordt een hoge vaardigheid voor het oplossen van allerlei problemen gevraagd.

0 OPLEIDINGSPROFIEL ELEKTROMECHANICA ALGEMEEN In de informatietechnologie leert men naast het professioneel omgaan met computers een aantal basispakketten kennen in een technologische omgeving. Ook hier wordt het probleemoplossend denken bevorderd...4. Wetenschappelijke vorming Hierbij krijgt men een ondersteunende vorming in fysica en chemie. Deze vorming bestaat voor een beperkt gedeelte uit feitenmateriaal (kennen), maar de nadruk ligt veeleer op redeneervaardigheid (begrijpen) en op het toepassen op technische problemen, die door een gegradueerde behandeld moeten worden. Doorheen verschillende vakgebieden raakt de student vertrouwd met de methodiek van het wetenschappelijk denken: het verzamelen van gegevens, het opbouwen van een model met beperkingen, het noodzakelijk rekenwerk en het interpreteren, beoordelen en rapporteren van de resultaten. Verder wordt aan de student zin voor nauwkeurigheid meegegeven. Dit omvat het kritisch lezen van teksten, het correcte gebruik van termen, begrippen, getallen en symbolen en het leren werken met fouten die inherent verbonden zijn aan alle meetmethoden. Voldoende technisch georiënteerde oefeningen en laboratoriumzittingen maken het nut van deze wetenschappelijke vorming duidelijk...4. Technische vorming De gegradueerde krijgt een praktische opleiding, onderbouwd door een brede theoretische achtergrond, waarbij uitdrukkelijk geleerd wordt een verband te leggen tussen theorie en praktijk. De theorie staat ten dienste van de praktijk. Om zijn beroep als gegradueerde uit te kunnen oefenen, dient de gegradueerde basiskennis, inzichten en vaardigheden te verwerven over: mechanica, elektriciteit, elektronica materialenleer, uitvoerings- en transformatietechnieken werktuigbouwkundig en elektrisch tekenen m.i.v. de regelgeving op elektrische installaties en machines pneumatica, hydraulica en toegepaste thermodynamica elektriciteit en elektronica meettechniek, regeltechniek en automatisering In diverse oefenzittingen of practica wordt verder aandacht besteed aan mondelinge en schriftelijke communicatievaardigheden (presenteren, rapporteren), aan het stimuleren van de zelfwerkzaamheid en aan het aanleren van sociale vaardigheden, door te werken en te overleggen in groep. Verder leert men zelfstandig nieuwe informatie verwerken, documentatie op de juiste wijze gebruiken en indien nodig hierover te rapporteren.

OPLEIDINGSPROFIEL ELEKTROMECHANICA ALGEMEEN..4.4 Socio-economische vorming en persoonlijkheidsontwikkeling Dit omvat ondermeer: basiskennis economie, sociale structuren en bedrijfbeheer zorgsystemen: kwaliteit, milieu en veiligheid sociale en communicatieve vaardigheden functioneel taalgebruik praktische ervaring met het mediatheekgebruik waarbij de student gestimuleerd wordt om zelfstandig teksten en achtergrondinformatie op te zoeken, gebruik makend van multimediale technieken.. Opleidingsprofiel van gegradueerde in elektromechanica optie bedrijfsmechanisatie Zie Studie 46B.. Opleidingsprofiel van gegradueerde in elektromechanica optie elektromechanica Zie Studie 46A..4 Opleidingsprofiel van gegradueerde in elektromechanica optie klimatisatie Zie Studie 46B..5 Opleidingsprofiel van gegradueerde in elektromechanica optie medische instrumentatie Zie Studie 46A..6 Opleidingsprofiel van gegradueerde in elektromechanica optie meet- en regeltechniek Zie Studie 46B..7 Opleidingsprofiel van gegradueerde in elektromechanica optie onderhoudstechnieken Zie Studie 46A.

OPLEIDINGSPROFIEL ELEKTROMECHANICA ALGEMEEN 4 DOELGROEPEN VAN HET AFGE- WERKTE OPLEIDINGSPROFIEL Inrichtende onderwijsinstellingen Overheid Studenten 4 Maatschappij sector PMS ouders sociale partners secundaire scholen

OPLEIDINGSPROFIEL ELEKTROMECHANICA ALGEMEEN 5 BIBLIOGRAFIE DIENST VOOR ONDERWIJSONTWIKKELING, Handleiding voor het schrijven van beroepsprofielen, 995 DIENST VOOR ONDERWIJSONTWIKKELING, Handleiding voor het schrijven van opleidingsprofielen voor het Hogeschoolonderwijs, november 996 KERNKWALIFICATIES Hoger Technisch & Natuurwetenschappelijk Onderwijs, Nederland, maart 995 VERENIGING VOOR TECHNISCH GEGRADUEERDEN, De technisch gegradueerden in de industrie, Geert Denutte, 99 VLAAMSE DIENST VOOR ARBEIDSBEMIDDELING EN BEROEPSOPLEIDING, Werkzoekende schoolverlaters in Vlaanderen, Studiedienst januari 995 V.U.M., Gegradueerden, noch vis, noch vlees, september 99 SOCIAAL-ECONOMISCHE RAAD VAN VLAANDEREN, Regionale en sectorale analyse van de Vlaamse werkgelegenheid, Brussel, 0 april 996 MINISTERIE VAN DE VLAAMSE GEMEENSCHAP, DEPARTEMENT ONDER- WIJS, Jaarverslag Opleidingsdoorlichtingen Elektromechanica, 99-99 CSBO, Studeren buiten de universiteit, -de herziene uitgave, 990 Groningen, 984 Leren communiceren, Antwoordenboek, Wolters-Noordhoff Groningen Contactgroep Academisch Onderwijs, Van SECUNDAIR naar HOGER onderwijs, N.F.W.O. Garant, 99 P.j. Janssen & H. de Neve, Studeren en doceren aan het hoger onderwijs, ACCO,988 H. Christiaans, Janwillem Rouweler, TH en HTS: verschillen in opleiding en beroep, Delftse Universitaire Pers, 98 M.G.M. Elling, De techniek van het schriftelijk rapporteren, Wolters-Noordhoff, 99 NVKSO, Leerplan secundair onderwijs -de graad ASO en TSO, uitgegeven door LICAP Brussel,99 Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Departement Onderwijs, Afdeling Begroting en Gegevensbeheer, Statistieken van het Hoger Onderwijs Beroepsprofielen opleiding van één cyclus elektromechanica, juni 996

4 OPLEIDINGSPROFIEL ELEKTROMECHANICA ALGEMEEN 6 MEDEWERKERS René Adams, Karel de Grote-Hogeschool Antwerpen, (expert meet- en regeltechniek) Hubert Behaegels, Hogeschool voor Wetenschap en Kunst, De Nayer Instituut, (elektromechanica, algemeen) Willy Indeherberge, Katholieke Hogeschool Limburg (expert bedrijfsmechanisatie) Patrick Matthys, Katholieke Hogeschool Sint-Lieven (expert medische instrumentatie) Roger Pype, Katholieke Hogeschool Zuid-West-Vlaanderen (expert klimatisatie) Carl Smeuninx, Hogeschool van de Provincie Antwerpen (expert onderhoudstechnieken) Dirk Theuns, Hogeschool Gent (expert elektromechanica) Gerda Thibaut, Hogeschool Limburg.

OPLEIDINGSPROFIEL ELEKTROMECHANICA ALGEMEEN 5 BIJLAGE Nota van de Vlaamse dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding. Een kopie van deze bijlage kan opgevraagd worden op de Vlaamse Onderwijsraad.