Aan het Dagelijks Bestuur van Holland Rijnland Postbus 558 2300 AN Leiden datum: 23 april 2012 contactpersoon: mevrouw mr. M.J.C. Huygen kenmerk: onderwerp: Jaarverslag regionale bezwaarschriftencommissie 2011 doorkiesnummer 071-516 50 56 Geachte Bestuur, Hierbij ontvangt u het verslag van de werkzaamheden van de Commissie voor de bezwaarschriften woonruimteverdeling Holland Rijnland over het kalenderjaar 2011. Met vriendelijke groet, De Commissie voor de bezwaarschriften, namens deze, mevrouw mr. M.J.C. Hltygen secretaris Bijlage: 1 C.c.: Regionale Urgentiecommissie Postadres Servlcepunt71 Postbus 171 2300 AD Lelden lnfo@servicepunt71.nl tel. 071-516 52 22 www. servlcepunt71.nl BNG 28.51.50.071 KvK Sarvlcepunt71 519.22.460
Jaarverslag Regionale Bezwaarschriftencommissie 2011 april 2012 In Holland Rijnland werken samen: Alphen aan den Rijn, Hillegom, Kaag en Braassem, Katwijk Leiden, Leiderdorp, Lisse, Nieuwkoop, Noordwijk, Noordwijkerhout, Oegstgeest, Rijnwoude,Teylingen, Voorschoten en Zoeterwoude
REGIONALE BEZWAARSCHRIFTENCOMMISSIE HOLLAND RIJNLAND JAARVERSLAG 2011 INHOUDSOPGAVE 1. Inleiding 2 2. De Commissie en het secretariaat 2 2.1 De Commissie 2 2.2 Het secretariaat 3 2.3 Taak en werkwijze 3 2.4 Hoorzittingen 3 3. Kerngetallen 3 3.1 Voorraadontwikkeling bezwaren 3 3.2 Ingediende bezwaarschriften 4 3.3 Aantal hoorzittingen 4 3.4 Aantal uitgebrachte adviezen 4 3.5 Dicta op bezwaarschriften 4 3.6 Bezwaren afgedaan al dan niet door tussenkomst van de Commissie middels ambtshalve herziening of intrekking 4 4. Behandelde zaken 5 4.1 Urgenties 5 4.2 Inschrijfwaarde 5 4.3 Beëindiging inschrijving 5 4.4 Weigering huisvestingsvergunning 6 4.5 Bestuursdwang 6 4.6 Niet-ontvankelijke bezwaren 6 4. 7 Ambtshalve herziening bezwaarschriften 7 5. Beslissing op bezwaar 7 6. Beroep bij de bestuursrechter 7 7. Vooruitblik 7 8. Aanbevelingen 8
Verslag van de werkzaamheden van de Regionale Bezwaarschriftencommissie Holland Rijnland over het kalenderjaar 2011 Aan het Dagelijks Bestuur van het samenwerkingsorgaan Holland Rijnland 1. Inleiding Voor u ligt het verslag van de werkzaamheden van de Regionale Bezwaarschriftencommissie Holland Rijnland (hierna de Commissie) over het kalenderjaar 2011. Met dit verslag wordt door de Commissie, aan de hand van cijfermatige informatie met betrekking tot de door de Commissie behandelde bezwaarschriften, inzicht gegeven in haar werkzaamheden. De werkzaamheden van de Commissie vinden hun grondslag in de Huisvestingsverordening Holland Rijnland 2009 (hierna de Verordening). De Verordening heeft alleen betrekking op de regeling van de huisvestingsvergunning als bedoeld in hoofdstuk 2 van de Huisvestingswet. Ten tijde van de vaststelling van de Verordening maakten de gemeenten Alphen aan den Rijn, Nieuwkoop en Rijnwoude nog geen deel uit van de regio Holland Rijnland. De Commissie behandelt alle bezwaarschriften van de via Woonzicht.nl ingeschreven woningzoekenden, met uitzondering van de inschrijvingen van de inwoners van de gemeenten Katwijk en Noordwijkerhout. Het secretariaat van de Commissie wordt sinds 2002 ingehuurd bij de gemeente Leiden. Sinds 1 januari 2006 is de inschrijving als woningzoekende volledig geautomatiseerd. De in de Vereniging van Woningcorporaties Holland Rijnland (VWHR) verenigde en bij het Convenant aangesloten woningcorporaties in de toenmalige regio Holland Rijnland, hebben daartoe het aanbodmedium Woonzicht.nl in het leven geroepen. Tevens is de rangorde bij de toewijzing van een woning gewijzigd en wordt die sindsdien niet meer bepaald door inschrijfduur en woonduur, maar door de inschrijfwaarde, het totaal van de inschrijftijd en de woonwaarde. Een en ander heeft in 2006 en 2007 tot een enorme toename van bezwaarschriften en klachten geleid ten aanzien van de inschrijving als woningzoekende, de toekenning van inschrijfwaarde en de toepassing van de toen geldende overgangsregeling. In 2010 en 2011 zijn wederom grote aantallen bezwaarschriften ingediend, met betrekking tot de afschaffing van de overgangsregeling, de inschrijving als woningzoekende, of de toegekende inschrijfwaarde. Hierdoor is het accent van de werkzaamheden van de Commissie verschoven van de toepassing van de Verordening, zoals bijvoorbeeld de urgentieregeling, naar de gevolgen van wijzigingen in de systematiek van de rangorde bepaling en de consequenties van administratieve processen door de omvang, circa 70.000 inschrijvingen, van het digitaal woonruimte verdeelsysteem Woonzicht 2. De Commissie en het secretariaat 2.1 De Commissie De Commissie bestaat uit een voorzitter, leden en plaatsvervangende leden. Het voorzitterschap wordt sinds medio 2003 onafgebroken vervuld door de heer mr. C. van Viegen. 2
Leden en plaatsvervangende leden zijn: Mevrouw drs. M.A. Blaauboer Mevrouw mr. D. Meindertsma De heer G.J.M. Meuwese Mevrouw mr. H.M. Mollee-van der Velden Mevrouw mr. J.C.M. van Seggelen- Froger. Opgemerkt wordt dat allen, zowel de voorzitter als de leden, onafhankelijk zijn. Dat wil zeggen dat zij geen binding hebben met één van de bestuursorganen van de deelnemende gemeenten of corporaties of met het samenwerkingsorgaan Holland Rijnland. 2.2 Het secretariaat Het secretariaat van de Commissie werd vervuld door mevrouw mr. M.J.C. Huygen, als secretaris en mevrouw E. Hiddema en mevrouw G. van Slee, beiden administratief juridisch medewerker bij de gemeente Leiden. In het verslagjaar is voor twee hoorzittingen, bij afwezigheid van mevrouw Huygen, mevrouw mr. E.W. Kroese als secretaris ingehuurd via Vijverberg Juristen. 2.3 Taak en werkwijze Bij gebreke van een op de Verordening gebaseerde regeling voor de behandeling van bezwaarschriften, heeft de Commissie wat betreft haar taak en werkwijze de Regeling behandeling van bezwaarschriften ingevolge de Verordening op de Commissie voor de Bezwaarschriften 2011 van de gemeente Leiden als leidraad genomen. Voorts wordt opgemerkt dat de Commissie bezwaren behandelt tegen besluiten, welke genomen worden op basis van de Verordening. Het gaat daarbij om besluiten tot afwijzing van een aanvraag tot het verlenen van een urgentieverklaring of tot beëindiging van een urgentie, toekenning van een zoekprofiel bij de urgentieverklaring, toekenning of wijziging van inschrijfwaarde, weigering tot verlening of intrekking van een huisvestingsvergunning, uitschrijving als woningzoekende en toepassing van bestuursdwang bij de handhaving van de Verordening. 2.4 Hoorzittingen In beginsel houdt de Commissie één keer per maand een hoorzitting in het stadhuis van de gemeente Leiden. Tijdens het verslagjaar 2011 hield de Commissie twaalf keer zitting. 3. Kerngetallen 3.1 Voorraadontwikkeling bezwaren 31-12-2010 t/m 31-12-2011 Voorraad Ingediend Totaal te Ingetrokken Advies Voorraad op op 31-12- in 2011 verwerken 31-12-2011 2010 Totaal 54*) 215 269 32 106*) 104 *) De voorraad op 31 december 2010 bevatte 28 bezwaarschriften tegen verlaging van de inschrijfwaarde ten gevolge van de verlaging van de WOZ-waarde. Deze bezwaarschriften zijn in raadkamer gevoegd behandeld, waarop de Commissie één advies heeft uitgebracht. 3
3.2 Ingediende bezwaarschriften (2007-2011) 2007 2008 2009 2010 2011 Totaal 132 102 101 223 215 3.3 Aantal hoorzittingen (2007-2011) 2007 2008 2009 2010 2011 Totaal 16 15 16 18 12 3.4 Aantal uitgebrachte adviezen (2007-2011) 2007 2008 2009 2010 2011 Totaal 90 80 70 165 106 3.5 Dicta op bezwaarschriften Gegrond Ongegrond Niet- Totaal ontvankelijk Urgentieverklaring (afwijzing) 1 31 3 35- Zoekprofiel bij urgentie 4 1 5 Inschrijfwaarde 12 2 14 Beëindiging inschrijving 2 43 45 '-. Weigering 2 2 2-6 huisvestingsvergunning Bestuursdwang 1 1 Totaal 3 52 51 106.. 3.6 Bezwaren afgedaan al dan niet door tussenkomst van de Commissie middels ambtshalve herziening, intrekking dan wel buiten behandelingstelling " Ambtshalve Ter of na Voor zitting Totaal herzien na zitting ingetrokken.- zitting Ingetrokken Urgentieverklaring (afwijzing) 4 1 1 6 Zoekprofiel bij urgentie Inschrijfwaarde 3 1 4 Beëindiging inschrijving 18 18 Weigering 1 3 4 huisvestingsvergunning... Bestuursdwang Totaal 26 4 2 32 4
4. Behandelde zaken Op 31 december 2010 bedroeg de werkvoorraad 54 ontvangen, nog niet door een beslissing op bezwaar afgehandelde bezwaarschriften. In de werkvoorraad worden twee fasen onderscheiden, de fase vóór de hoorzitting en de adviesfase. Op 31 december 2010 was voor vijf zaken nog geen zittingsdatum gepland en diende in raadkamer nog 28 bezwaren te worden behandeld tegen de verlaging van de inschrijfwaarde ten gevolge van een verlaging van de WOZ waarde. In de adviesfase bevonden zich 21 zaken, waaronder nog een restant van twaalf bezwaarschriften naar aanleiding van de 155, in 2010 ingediende, bezwaren tegen de afschaffing van de overgangsregeling in de Verordening. In 2011 heeft de Commissie 215 bezwaarschriften ontvangen. In combinatie met de werkvoorraad van 54 op 31 december 2010 leverde dit 269 te behandelen bezwaarschriften op. Hiervan heeft de Commissie er 165 kunnen afdoen. 4.1 Urgenties Over de afgelopen vijf jaar zijn gemiddeld per jaar 56 bezwaren tegen besluiten op aanvragen voor een urgentieverklaring ingediend. In het verslagjaar 2011 heeft de Commissie 46 bezwaarschriften ontvangen met betrekking tot besluiten van de Regionale Urgentiecommissie. Dit is een opmerkelijke daling ten opzichte van de zeventig bezwaarschriften in 2010. Een verklaring hiervoor zou kunnen zijn dat de Urgentiecommissie vaker dan voorheen advies inwint bij de GGD, alvorens op een urgentieaanvraag te beslissen. Verder valt op dat de Commissie slechts in één geval heeft geadviseerd het bezwaar gegrond te verklaren. Het Dagelijks Bestuur heeft conform dat advies op het bezwaar besloten. Daarnaast is in vier gevallen na tussenkomst van de Commissie alsnog ambtshalve urgentie verleend. 4.2 Inschrijfwaarde De. Commissie heeft 28 bezwaarschriften tegen de daling van de woonwaarde ten gevolge van de daling van de WOZ waarde behandeld. In deze zaken heeft zij geadviseerd de bezwaren ongegrond te verklaren, omdat een juiste toepassing van de desbetreffende bepalingen van de Verordening met zich meebrengt dat wanneer de WOZ-waarde wijzigt, ook de woonwaarde en daarmee de inschrijfwaarde wordt aangepast. Daarnaast heeft de Commissie geconstateerd dat de woonwaarde van de betreffende bezwaarmakers, allen huurder van een bij het Convenant aangesloten corporatie, daalde onder de maximum woonwaarde, waardoor zij, bij een gelijke inschrijftijd, in rangorde eindigen achter een woningzoekende afkomstig uit een particuliere woning boven de huur- en koopprijsgrens. In verband daarmee verwijst de Commissie naar de volgende passage in de Toelichting op de Verordening. Er is een maximum gesteld aan de woonwaarde van een woning boven de huur- en koopprijsgrens, om te voorkomen dat onevenredig gewicht wordt toegekend aan de marktwaarde van een dergelijke woning. De maximum woonwaarde is gelijk aan de gemiddelde woonwaarde van de woningen van de bij het convenant aangesloten verhuurders. Deze grens wordt jaarlijks vastgesteld door het Dagelijks Bestuur volgens de normale besluitvormingsprocedure. Voor zover bij de Commissie bekend is de maximum woonwaarde al enkele jaren ongewijzigd, met als gevolg de hiervoor door de Commissie geconstateerde consequentie. 4.3 Beëindiging inschrijving In 2010 en 2011 zijn een kleine duizend bezwaren tegen de uitschrijving als woningzoekende uit het digitale woonruimte verdeelsysteem Woonzicht ingediend. Het is de Commissie bekend dat van de zijde van het Dagelijks Bestuur aan het overgrote deel 5
daarvan tegemoet is gekomen, door de bezwaarmakers alsnog in de gelegenheid te stellen hun inschrijving te verlengen. De Commissie heeft in de loop van 2011 circa 175 bezwaren tegen de uitschrijving als woningzoekende ontvangen (zie ook 4.6). Door dit grote aantal was de Commissie genoodzaakt de bezwaren te categoriseren, waardoor de behandeltermijn is opgelopen en een groot aantal zich op 31 december 2011 nog in de werkvoorraad bevond. 4.4 Weigering huisvestingsvergunning In 2011 heeft de Commissie, evenals in 2010, elf bezwaarschriften ontvangen tegen een besluit inhoudende een weigering een huisvestingvergunning te verlenen. Dit is een toename in vergelijking met voorgaande jaren, waarin slechts een enkel bezwaar tegen de weigering tot vergunningverlening werd ingediend. De weigering was dan veelal gebaseerd op financiêle gronden. De toename van de weigeringen is gelegen in een al dan niet vermeende foutieve inschrijfwaarde, in de meeste gevallen ten gevolge van een onterechte of onjuiste woonwaarde. In twee gevallen heeft de Commissie geadviseerd de bezwaren gegrond te verklaren. In het ene geval betrof het een weigering door een corporatie namens het Dagelijks Bestuur vanwege een nog bestaande huurschuld, terwijl de betreffende woningzoekende van de Regionale Urgentiecommissie, eveneens namens het Dagelijks Bestuur, een urgentieverklaring had gekregen. In een vergelijkbare zaak had de rechtbank eerder geoordeeld dat alle belangen afwegend en gelet op de zwaarwegende verplichting tot het aanbieden van een woning op grond van de aan betrokkene verleende urgentieverklaring, in redelijkheid de gevraagde huisvestingsvergunning niet kon worden geweigerd. In het andere geval heeft de Commissie geadviseerd de bezwaren gegrond te verklaren, omdat de status van de woningzoekende door de woningcorporatie was gewijzigd van doorstromer in starter op grond van een interne beleidsregel, die niet was vastgelegd in een besluit van het Dagelijks Bestuur en evenmin op de door de wet voorgeschreven wijze, in een huis aan huis blad was gepubliceerd. 4.5 Bestuursdwang De Commissie heeft in het verslagjaar 2011 slechts één bezwaarschrift betreffende toepassing bestuursdwang behandeld. Opgemerkt wordt dat de Commissie in de loop der jaren uitsluitend bestuursdwang zaken heeft behandeld met betrekking tot woningen in de gemeente Leiden. De Commissie vraagt zich daarom af in hoeverre de overige gemeenten in de regio de Verordening handhaven. 4.6 Niet-ontvankelijke bezwaren De Commissie heeft in 50 gevallen geadviseerd tot niet-ontvankelijk verklaring, vanwege overschrijding van de wettelijke bezwaartermijn van zes weken. Het grote aantal overschrijdingen van de bezwaartermijn in 2011 betreft voornamelijk bezwaren tegen de beêindiging van de inschrijving als woningzoekende in Woonzicht ten gevolge van niet tijdige her-inschrijving. Het schriftelijke aanbod daartoe met bijbehorende factuur heeft de woningzoekende veelal niet bereikt ten gevolge van een verhuizing. Uit veel bezwaarschriften is de Commissie gebleken dat woningzoekenden bij een digitaal woonruimte verdeelsysteem geen rekening meer houden met schriftelijke post, waardoor zij zich het belang van het actueel houden van bijvoorbeeld hun adresgegevens in Woonzicht onvoldoende hebben gerealiseerd. Daar komt bij dat na de start in 2006 met een digitaal woonruimte verdeelsysteem, de VWHR pas in 2009 een eerste schriftelijk aanbod tot herinschrijving heeft gedaan, waardoor dit vele woningzoekenden is ontgaan en zij pas bij hun poging om in te loggen in hun account bij Woonzicht geconfronteerd werden met de beêindiging van hun inschrijving. 6
In één zaak heeft de Commissie vanwege het ontbreken van een procesbelang tot nietontvankelijk verklaring geadviseerd. Tijdens de hoorzitting kwam vast te staan dat de indiener van het bezwaar inmiddels een woning had toegewezen gekregen, waardoor zij geen belang meer had bij een inhoudelijke beoordeling van het bezwaar tegen het besluit haar een huisvestingsvergunning te weigeren. 4.7 Ambtshalve herziening bezwaarschriften In het verslagjaar 2011 zijn 26 beslissingen ambtshalve herzien na de hoorzitting. In vier zaken betrof het een afwijzing van de urgentieaanvraag, waarin de Regionale Urgentiecommissie naar aanleiding van de hoorzitting alsnog een urgentie heeft verleend. In 18 zaken betrof de ambtshalve herziening de beëindiging van de inschrijving als woningzoekende in Woonzicht ten gevolge van achteraf gebleken administratieve onvolkomenheden. Tijdens de bezwaarprocedure is gebleken dat bij de adressering van de herinneringsbrief hetzelfde adressenbestand is gebruikt als bij het schriftelijke aanbod tot herinschrijving, ook wanneer de woningzoekende tussentijds zijn adresgegevens, bijvoorbeeld in verband met een verhuizing, in Woonzicht had gewijzigd. 5. Beslissing op bezwaar In 2011 heeft de Commissie drie keer geadviseerd een bezwaar gegrond te verklaren. Voor zover de Commissie bekend heeft het Dagelijks Bestuur in één geval niet conform het uitgebrachte advies beslist. 6. Beroep bij de bestuursrechter Wanneer het Dagelijks Bestuur op een bezwaarschrift heeft beslist, kan tegen die beslissing beroep worden ingesteld bij de bestuursrechter. Na de uitspraak in beroep is nog hoger beroep mogelijk bij de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State. Aangezien de Commissie niet over de bijbehorende gegevens beschikt, verwijst zij voor de beroepszaken aangaande urgenties naar het jaarverslag van de Regionale Urgentiecommissie. Ten aanzien van beroepen ingesteld tegen beslissingen op bezwaar aangaande woonruimteverdeling, anders dan urgentiebeschikkingen, is de Commissie één uitspraak bekend. In 2011 heeft de rechtbank Den Haag het enige beroep, tegen de contraire beslissingen op bezwaar tegen de vaststelling van de gewijzigde inschrijfwaarde op grond van het vervallen van de overgangsregeling in de Verordening, gegrond verklaard. De rechtbank oordeelde dat het afschaffen van de overgangsregeling voor eiser in strijd was met het rechtszekerheids-, vertrouwens-en evenredigheidsbeginsel. 7. Vooruitblik De Commissie heeft gedurende de afgelopen jaren moeten constateren dat iedere verandering in de administratieve processen dan wel in de methodiek van woonruimteverdeling, zoals digitalisering van de inschrijving, invoering van woonwaarde, afschaffing van een overgangsregeling en jaarlijkse her-inschrijving, in combinatie met de enorme omvang van het bestand van woningzoekenden grote aantallen bezwaren oplevert en een administratieve last voor zowel de VWHR als Holland Rijnland. De Commissie vraagt daarom uw bijzondere aandacht voor de mogelijke gevolgen van de keuzes die u als bestuur gaat maken in het kader van de nieuwe Huisvestingsverordening in verband met de uitbreiding van de werkingsfeer van de Verordening in 2013 voor de regio Alphen in combinatie met naar verluid weer een nieuwe methodiek van rangordebepaling. Een goede overgangsregeling is daarbij van groot belang, in de eerste plaats met het oog op de belangen van de (soms lange tijd) ingeschreven woningzoekenden. Verder is het van belang dat de invoering van het nieuwe systeem niet opnieuw gepaard gaat met een grote 7
stroom van bezwaarschriften verband houdend met de inwerkingtreding van de nieuwe Verordening. Dat vormt immers een grote belasting voor alle betrokken partijen (bestuur, uitvoerende instantie/administratie, bezwarencommissie) en kan ook tot onzekerheid leiden bij de woningzoekenden over hun (definitieve) status als woningzoekende onder het nieuwe stelsel. 8. Aanbevelingen Naar aanleiding van het voorgaande en de ervaringen van de Commissie gedurende het afgelopen jaar komt de Commissie tot de volgende aanbevelingen: Een regeling op te stellen betreffende de taak en werkwijze van de Commissie ter behandeling van bezwaarschriften is wenselijk (zie 2.3). Wanneer gekozen wordt voor een systeem met een jaarlijkse her-inschrijving past een digitaal aanbod tot her-inschrijving beter bij een digitaal woonruimte verdeelsysteem dan een schriftelijk aanbod (zie 4.6). Gelet op het bepaalde in artikel3:47 tweede lid van de Algemene wet bestuursrecht, verdient het aanbeveling in besluiten, waarin bijvoorbeeld de inschrijfwaarde van een woningzoekende wordt gewijzigd, een huisvestingsvergunning wordt geweigerd, of een woningzoekende wordt uitgeschreven uit het register, te verwijzen naar de bepaling in de Verordening waarop de beslissing is gebaseerd. De Commissie stelt het op prijs op de hoogte te worden gesteld van ingediende beroepen en de rechterlijke uitspraken daarop (zie 6.). Uitbreiding van de werkingssfeer van de Verordening in 2013 met de regio Alphen in combinatie met een wijziging in de rangorde methodiek zal zeer waarschijnlijk tot een toename van bezwaarschriften leiden, hierop dient de organisatie voorbereid te zijn (zie 7.). Uit een oogpunt van rechtsgelijkheid geniet één regionale bezwarencommissie de voorkeur. In combinatie met de voorgaande aanbeveling is het wenselijk het aantal leden van de Commissie uit te breiden en meerdere voorzitters aan te wijzen. Mogelijk hebben ervaren leden van de diverse bezwarencommissies, die momenteel bezwaren op het terrein van woonruimteverdeling behandelen, hiervoor belangstelling. Tot slot wil de Commissie haar dank uitspreken voor de prettige samenwerking met de diverse betrokken medewerkers binnen Holland Rijnland en de woningcorporaties, in het bijzonder met mevrouw mr. A H.H. Aarts, medewerker van Holland Rijnland en de heer mr. J. van Tol, secretaris van de Regionale Urgentiecommissie. Aldus vastgesteld op 23 april 2012 de secretaris, ~e voorzitter, (M.J.C. Huygen) (C~an Viegen) 8
Samenwerkingsorgaan Holland Rijnland Schuttersveld 9, 2316 XG Leiden Postbus 558, 2300 AN Leiden Tel. 071-523 90 90 Fax. 071-523 90 99 info@hollandrijnland.net www.hollandrijnland.net