KCD 2013. Netplanning tijdens turbulente tijden - geen sinecure! Gert van der Lee Arnhem, 4 maart 2014

Vergelijkbare documenten
Kwaliteits- en Capaciteitsdocument 2015

Kwaliteits- en Capaciteitsplan 2013

T-prognoses. nut en noodzaak

De rol van TenneT in de transitie naar duurzame energie. Peter Nieuwenhuijse Arnhem, 29 juni 2011

Nieuwe 380kV hoogspanningslijnen

T-prognoses: nut en noodzaak

Position Paper. Interconnectoren

Inpassing van duurzame energie

Position Paper. Ondergrondse kabels en bovengrondse hoogspanningslijnen

Kwaliteits- en Capaciteitsplan Document 2013

Aansluitbeleid TenneT

Position Paper. Gas Insulated Lines (GIL): niet in het vermaasde net

TenneT. Strategie als netbeheerder op zee. Marco Kuijpers. Nationaal Windenergie Congres, 22 april 2015

ALV KIVI NIRIA Afd. Elektrotechniek

TenneT als netontwikkelaar op zee. NWEA Winddag, 13 juni 2014

Position Paper. Aanleg ondergrondse 220- en 380 kv-kabels

Beschikbare aansluit- en transportcapaciteit

Water en hoogspanning

Uitdagingen van Wind en Zon inpassing 28 november 2014

Impact energietransitie

Energie & Vermogen. Kansen voor aangeslotenen. Martijn Ophuis. 26-mei-2015

20 Transportbalans 04

Elektriciteitsmarkt nu en in de toekomst. Klaas Hommes Arnhem, 20 maart 2013

Notitie Nut & Noodzaak. Zuid-West 380 kv Oost

Grootschalige energie-opslag

Grootschalige energie-opslag

Wintrack. een magneetveldarme, esthetische hoogspanningslijn. Gerrit Boudewijn. 5-april-2016

Brandweer en elektriciteit. Rien Boone, Johan Dirksen Arnhem, 14 september 2011

TenneT in de energiemarkt

Taking power further

System Operations. 18-mei Jaap Hagen

Reguleringskader Energie & Vermogen

Werken aan hoogspanning

Richtsnoeren betreffende capaciteitstoewijzing op de langere termijn

Kwaliteits- en Capaciteitsplan

Verbinding naar de toekomst. Visie2030

Voor Mens, Milieu en Markt

Regulering inkoopkosten energie en vermogen

Zon en wind: extreme prijzen op spotmarkt. Stijn Schlatmann 2 oktober 2013

Datum 12 september 2014 Betreft Beantwoording van vragen inzake de precaire situatie wat betreft de energievoorziening in België

TenneT investeert in leveringszekerheid en energietransitie

Versterken 150kV-net Zeeuws-Vlaanderen

TenneT Offshore Maintenance

20 Transportbalans 06

Bevoorradingszekerheid

Reguleringskader Energie & Vermogen. Teun van Biert Den Haag, 14 november 2012

Integratie van grootschalig windvermogen in het Nederlandse elektriciteitssysteem

6 Pijler 4: Het energietransportnetwerk gereedmaken

Transportbalans 2008

Werken aan hoogspanning

Aansluiten op het Nederlandse hoogspanningsnet

30 oktober Achtergrondrapport doorrekening regeerakkoord Rutte III: elektriciteitsvoorziening

Demand response en balancering

Position Paper. Uitkoopbeleid bij nieuwe bovengrondse hoogspanningslijnen

REG2017. TenneT s visie op doelen tariefregulering en setting the agenda. Jan-Paul Dijckmans. 19-juni-2015

Voor de zekerheid. Samenvatting Kwaliteits- en Capaciteitsdocument

Factsheet: Dong Energy

Kwaliteits- en Capaciteitsplan

6. Netberekeningen, analyse, knelpunten en mogelijke maatregelen

Visie 2030 landelijk elektriciteitstransportnet

Elke schakel even sterk

Werken aan hoogspanning

PAGINA 188. Tabel 9-1: Overzicht planningssituaties regio Oost voor scenario BaU

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Visie beveiliging. Ernst Wierenga Enschede, 10 maart 2011

Europese schakel NorNedvoor de toekomst

Vermogenselektronica in hoogspanningssystemen

Werken aan hoogspanning

Kosten van windenergie wat zijn gevolgen voor de electriciteitsvoorziening?

Netaansluiting Windparken

Rapport monitoring. Leveringszekerheid Inleiding. 2. Resultaten

actueel FORUM #03/

Slimme netten voor fossiele centrales. Frans Rooijers directeur

Werken aan hoogspanning

Werken aan hoogspanning

Werken aan hoogspanning

Energie voor morgen, vandaag bij GTI

Werken aan hoogspanning

Datum 26 oktober 2012 Betreft Beantwoording vragen Kamerlid Mulder (CDA) over capaciteitsheffing energieleveranciers

Investment Budgets. Teun van Biert Den Haag, 7 december 2012

Power to gas onderdeel van de energietransitie

Monitoringsrapportage leverings- en voorzieningszekerheid elektriciteit Datum 21 januari 2019

Monitoringsrapportage leverings- en voorzieningszekerheid elektriciteit en gas Datum 24 oktober 2014 Status Definitieve versie

Gegevens stroometikettering 2004

Energietransitie biedt kansen in de gebouwde omgeving

De kleur van stroom: de milieukwaliteit van in Nederland geleverde elektriciteit

Seminar Risk Based Asset Management HS installaties

Heeft de milieubeweging een alternatief? Ron Wit, Stichting Natuur en Milieu Mini-symposium klimaat en energiebeleid 10 september 2009

Introductie. TenneT AMNL - IAM NL. Bob Okhuijsen. 27-september-2017

Blijft elektriciteit goedkoop voor WP-en? Stijn Schlatmann 30 januari 2014

Route naar een Duurzame Energievoorziening

Werken aan hoogspanning

Vermogensconversie bij TenneT

De Voorzitter van de Tweede Kamerder Staten-Generaal Binnenhof AA s-gravenhage

Dynamieken in de elektriciteitsmarkt

Samen voor duurzaam. Jaarverslag 2013 Eneco Holding N.V.

Aansluitbeleid TenneT

M A R K T M O N I T O R E N E R G I E - Oktober 2015

Overzicht energieproduktie in Belgie (2016)

Energiezekerheid in onzekere tijden. Waarom blijft het energiebeleid falen?

Transcriptie:

KCD 2013 Netplanning tijdens turbulente tijden - geen sinecure! Gert van der Lee Arnhem, 4 maart 2014

Juridisch kader TenneT heeft wettelijke plicht om aangeslotenen voldoende transportcapaciteit te bieden. At Your Service 2

Juridisch kader Netbeheerders verplicht om tweejaarlijks verantwoording aan ACM af te leggen over voorziene transportbehoefte. 3

Recente geschiedenis Ontwikkeling productievermogen stuurt netontwikkeling: 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Als het mot mag TannaT capaciteit gaen contracteren Status Quo Glastuinbouw springt in gat Mijn schoorsteen rookt lekker Boom in nieuwbouw van centrales Pardon, even passeren Ik eerst Ik ook, ik ook!!! 4

Achtergronden KCD 2013 - Internationaal Nederland steeds meer transitland voor elektriciteit vanwege: Import uit Noorwegen en Duitsland en export naar België en Groot-Brittannië Import uit Noorwegen en België en export naar Duitsland en Groot- Brittannië 5

Achtergronden KCD 2013 - Internationaal Verstorend nationaal Energiebeleid Duitsland Initiatief tot snelle uitbreiding interconnectiecapaciteit bij Meeden. 6

Achtergronden KCD 2013 - Internationaal Lage kolenprijs en prijs CO 2 -emissierechten 7

Achtergronden KCD 2013 - Nationaal Hausse aan projecten nadert eindfase Opgave eigenaren van (grootschalig) gas- en kolencentrales voor 2013-2023 Type Vermogen (MW) Uitbreiding In aanbouw 6.979 Uitbreiding Planfase 6.400 Mothballing 6.048 Decommissioning 4.636 1643 MW bij implementatie Energieakkoord Markt schatte begin 2013 kans op doorgang plannen (bijna 4 GW gas en 2,5 GW nucleair) laag in. 8

Achtergronden KCD 2013 - Nationaal Ontwikkeling windvermogen: concentratie in parken 9

Achtergronden KCD 2013 - Nationaal Ontwikkeling zon: inschatting RNB s tussen 1.000 en 6.000 MW 10

Achtergronden KCD 2013 - Nationaal Belastingontwikkeling Wegvallen van enkele grootverbruikers Zalco, Thermphos en Aldel (ruim 800 MW) Komst van nieuwe grootgebruikers Datacentra: in modules van 30 MW Nieuwe toepassingen elektrisch vervoer en warmtepompen (na 2020) 11

Achtergronden KCD 2013 - Nationaal Belasting ontwikkeling: BBP-ontwikkeling blijft goed startpunt 12

Achtergronden KCD 2013 - Nationaal Interconnectie HVDC kabelverbinding naar Denemarken (700 MW) Extra dwarsregeltransformator bij Diele Nieuwe verbinding Doetinchem-Wesel Extra dwarsregeltransformator bij Zandvliet 13

Achtergronden KCD 2013 - Nationaal Ontwikkeling centrales, boom & bust??? 14

Ex post KCD 2013 - Nationaal Recente ontwikkeling: dreigende schaarste aan mottenballen door stillegging van: Twee van de drie Magnum-eenheden (Nuon/Vattenfall ca 900 MW) Een Enecogen eenheid (Eneco, Dong 435 MW) Claus C (Essent, 1275 MW) Moerdijk II (Essent, 430 MW) 15

Ex post KCD 2013 Beleid buurlanden Productie wil naar België Verbruik wil naar Duitsland 16

Gehanteerde scenario s Energie-akkoord + Gas voor kolen + 4 GW gas 17

Marktberekeningen: wat valt op? Duitsland zal per saldo elektriciteit gaan importeren Frankrijk de elektriciteitsexporteur in West-Europa 18

Marktberekeningen: wat valt op? Richting 2020 gaat duurzaam een belangrijke component in de energiemix voor elektriciteitsopwekking worden. Green revolution (2023) Business as Usual (2020) 19

Het landelijk transportnet: De maatregelen. Fasering 380kVlijn Eemshaven- Ens: Eerste fase van Eemshaven tot Vierververlaten HVDC kabelverbinding naar Denemarken (700 MW) Extra dwarsregeltransformator bij Diele Vervangen 380 km geleiders Realisatie Randstad- Noord Aanleg station Breukelen Aanleg 380kV-lijn Borssele- Tilburg Extra dwarsregeltransformator bij Zandvliet Nieuwe verbinding Doetinchem-Wesel 20

Het landelijk transportnet: De maatregelen. Na 2020: Zelfs TenneT wordt Rock & Roll met aanleg spaakverbinding 21

Nawoord Transitie naar duurzaam komt op stoom. Er zullen hierbij echter nog vele keuzes gemaakt moeten worden, die grote consequenties voor de energie-infrastructuur kunnen inhouden. Gelet op kosten én impact op leefomgeving, zal ook het langetermijnperspectief van de netinfrastructuur bij deze keuzes moeten worden betrokken. Als eerste stap om dit te realiseren pleit TenneT voor de concrete aanwijzing van locaties voor grootschalige conventionele en duurzame elektriciteitsopwekking door de overheid. 22

Vragen? 23

TenneT is de eerste grensoverschrijdende elektriciteitstransporteur van Europa. Met 20.000 kilometer aan hoogspanningsverbindingen en 36 miljoen eindgebruikers in Nederland en Duitsland behoren we tot de top 5 elektriciteitstransporteurs van Europa. Onze focus is gericht op de ontwikkeling van een Noordwest-Europese energiemarkt en op de integratie van duurzame energie. Taking power further www.tennet.eu