dr. H. Crijns WordPress Algemene informatie 19 juni 2012 Inleiding De eerste versie van WordPress (WP) dateert uit 2003. WP was oorspronkelijk bedoeld voor de bouw van weblogs, ofwel voor websites waar regelmatig nieuwe berichten verschijnen en die bezoekers gelegenheid geven om te reageren. WP is uitgegroeid tot de meest gebruikte programmatuur in haar soort. Het programma is volledig open source, zodat iedereen de broncode kan uitbreiden. Daarbij gaat het vooral om nieuwe themes en plugins. Een thema is een sjabloon voor een website met de bijbehorende code. Het begrip plugin kent u al vanuit HTML-Kit, waar bijvoorbeeld de plugin aespchar extra functies mogelijk maakt. WP is grotendeels geschreven in PHP, misschien wel de meest gebruikte programmeertaal om vanaf een server HTML-pagina s te genereren. Voor de opslag van berichten en reacties gebruikt WP MySQL, een database die vooral in combinatie met PHP toepassing vindt. PHP en MySQL mogen door iedere particuliere gebruiker gratis worden geïnstalleerd. Aangezien WP ook gratis is, bestaat inmiddels een grote en snel groeiende gemeenschap van ontwikkelaars die voortdurend nieuwe thema s en plugins produceert om de toepassingsmogelijkheden van WP te verruimen. Mede daarom is WP meer dan alleen een programma om weblogs te bouwen. Het is ook mogelijk om met WP statische webpagina s te ontwikkelen, ofwel pagina s waar bezoekers niet kunnen reageren. Na deze inleiding probeer ik in de volgende paragrafen globaal aan te geven wat WP voor u kan betekenen. http://nl.wikipedia.org/wiki/wordpress http://en.wikipedia.org/wiki/wordpress Gratis hosting met WP Deze is niet alleen te vinden op de Amerikaanse website wordpress.com, maar ook op de Nederlandse website nl.wordpress.com. WP is op beide sites voorgeïnstalleerd. Na de gratis registratie kunt u direct aan de slag met een keuze uit meer dan honderd thema s. Zo kunt u in het echt en zonder kosten ervaring opdoen met WP. Uiteraard heeft deze formule allerlei beperkingen: een eigen domeinnaam is alleen toegestaan tegen betaling, naar de maatstaven van WP is de themakeuze beperkt, het gebruik van plugins is niet toegestaan, noch de code van de thema s noch de CSS-code mogen worden aangepast, enzovoorts. Maar ondanks deze beperkingen lijkt het zinvol om langs deze weg kennis te maken met WP. Dan kunt u vooralsnog geheel vrijblijvend ervaring opdoen om later, met meer kennis van zaken, te beslissen of het zin heeft naar een van de volgende varianten over te stappen. http://wordpress.com/ http://nl.wordpress.com/ Hosting met eigen domeinnaam en met voorinstallatie van WP In aansluiting op het succes van WP bieden sommige providers hosting met voorinstallatie van WP. De desbetreffende programmatuur is dus al beschikbaar, zodat cliënten slechts een bepaalde optie hoeven aan te vinken om WP onmiddellijk te kunnen gebruiken. Het kan niet dr. H. Crijns WordPress Algemene informatie 19 juni 2012 1 / 6
gemakkelijker. Bij een dergelijk abonnement heeft u de vrijheid om elk thema al dan niet gratis vanaf een andere site te downloaden om het vervolgens te uploaden naar uw eigen site. Ook mag u een thema aanpassen door de bijbehorende CSS-code te veranderen of in te grijpen in de PHP-programma s waarmee het thema is gebouwd. Voorts mag u naar hartenlust plugins vanaf andere sites overnemen. Dit zijn de belangrijkste mogelijkheden. Nadere informatie vindt u op de website http://wordpress.org/. Voor de voorinstallatie van WP brengen providers van webhosting hogere tarieven in rekening. U moet er dus rekening mee houden, dat u elk jaar opnieuw aan een duurder abonnement bent gebonden in ruil voor de eenvoudige eenmalige procedure om WP te installeren. Het is dus zinvol om de abonnementsprijzen van hosting met en zonder voorinstallatie van WP onderling te vergelijken alvorens een beslissing te nemen. Hieronder vindt u enkele adressen van Nederlandse bedrijven die webhosting met voorinstallatie aanbieden. WP thema s http://wordpress.org/extend/themes/ (1.540 thema s; peildatum: 19-06-2012) http://www.tndmedia.nl/blog/trends/419/gratis-wordpress-themes/ (doorverwijzingen) http://alexking.org/projects/wordpress/themes (133 thema s; peildatum: 19-06-2012) WP plugins http://wordpress.org/extend/plugins/ (19.919 plugins; peildatum: 19-06-2012) Hosting met voorinstallatie van WP https://hosting.watsnel.nl/mijn-website-wordpress.php http://www.yourhosting.nl/installaties/wordpress_hosting.html?gclid=cjyku67itqccfyvn3godixqj_w http://www.datact.nl/klantenservice/ge_nstalleerde_software/wordpress_hosting/ http://www.helderhosting.nl/wordpress.php Hosting met eigen domeinnaam zonder voorinstallatie van WP Bij deze variant moet u zelf de installatie van WP verzorgen (huidige versie 3.4). Onderzoek eerst of de programmeertaal PHP en de database MySQL beschikbaar zijn in passende versies. WP vereist PHP 5.2.4 of later plus MySQL 5.0.15 of later. Zijn deze versies beschikbaar, dan zullen er ook geen problemen ontstaan bij de toepassing van recente thema s of plugins. Ik raad aan, om bij het zoeken naar een webhost eerst diens website te raadplegen om na te gaan of aan deze eisen is voldaan. Vervolgens vraagt u per e-mail of voldaan is aan de overige installatie-eisen van WP 3.4. Ze zijn te vinden in de sectie Recommended Server Setup op de webpagina http://codex.wordpress.org/hosting_wordpress. Het installeren van WP verloopt in grote lijnen als volgt. 1. Download de meest recente Engelse of de Nederlandse versie van WP vanaf de internetpagina s die aan het einde van deze paragraaf worden genoemd. 2. Pak het gedownloade bestand op uw eigen computer uit (unzip). In Windows 7 gebeurt dat automatisch na een klik op de bestandsnaam. Mocht dat in een oudere versie van Windows niet gebeuren, dan zou u een gratis programma kunnen downloaden om bestanden te zippen en te unzippen, zoals FreeZip, JustZipIt of 7-Zip. De adressen vindt u via Google met de zoekterm free zip. (zie ook: einde van deze paragraaf) 3. Straks, bij de installatie van WP op de server, worden automatisch enkele tabellen aangemaakt om gegevens van en over uw website op te slaan. Denk hierbij onder andere aan dr. H. Crijns WordPress Algemene informatie 19 juni 2012 2 / 6
berichten, aan reacties van bezoekers en aan algemene instellingen. Geeft uw webhost slechts het recht om één database te gebruiken, zoals de webhost one.com (adres hieronder), dan hoeft u in deze fase niets te doen. Mag u meer dan één database openen, dan is het zaak om dat nu te doen. U gebruikt daartoe het programma phpmyadmin, dat door de webhost naast MySQL is geïnstalleerd. Zelf hoeft u phpmyadmin dus niet te installeren. De persoonlijke documentatie die u van de webhost ontving, vermeldt het internetadres van phpmyadmin, de gebruikersnaam en het wachtwoord. Log in met deze gegevens, maak een nieuwe database aan, noteer de naam van die database en maak een nieuwe gebruiker aan die alle rechten heeft. Noteer deze gegevens. 4. Tussen de bestanden die bij punt 2 zijn uitgepakt, bevindt zich in de topmap het bestand wp-config-sample.php. Hernoem dit bestand naar wp-config.php. 5. Open wp-config.php in een HTML-editor, zoals HTML-Kit. Hierin moet u drie gegevens vermelden: de naam van de database, de gebruikersnaam en het wachtwoord. Kunt u bij uw webhost slechts één database gebruiken, neem dan de gegevens over uit de correspondentie. Heeft u bij punt 3 een nieuwe database gemaakt, voer dan de gegevens in van die database. 6. Upload alle WP-bestanden naar de server van uw webhost, bijvoorbeeld met FileZilla. 7. Open een internetbrowser en voer het volgende adres in (uiteraard met aanpassing van mijndomein.nl): http://www.mijndomein.nl/wp-admin/install.php. 8. Doorloop de installatieprocedure volgens de aanwijzingen op het beeldscherm. 9. WP is nu geïnstalleerd. U kunt aan de slag gaan. Desgewenst wordt WP automatisch bijgewerkt, zodra er nieuwe versies verschijnen. Het voorgaande stappenplan de bekende installatie van WP in 5-minuten - vindt u in het Engels op http://codex.wordpress.org/installing_wordpress#famous_5-minute_install. Ofschoon de genoemde tijd de eerste keer niet altijd haalbaar is, mag het niettemin duidelijk zijn, dat het installeren van WP betrekkelijk gemakkelijk is. U zou het gewoon kunnen proberen en nog eens proberen, mocht het misgaan. U kunt de installatiebestanden immers zo vaak downloaden als u maar wilt. Deze variant biedt alle vrijheden, inzake thema s, plugins en andere zaken, die al bij de vorige variant werden genoemd. In deze variant kunt u zich dus op verschillende niveaus uitleven, van het niveau van een gewone gebruiker tot het niveau van een ervaren softwareontwikkelaar. Mocht u ooit meer dan één website met WP bij uw webhost willen onderbrengen, dan is het nuttig te weten, dat dit probleemloos mogelijk is, ook indien u slechts één database mag openen. De verklaring is de volgende. In één MySQL-database kunt u duizenden tabellen openen. WP maakt bij de installatie 11 tabellen aan, die volgens de specificaties in het bestand wp-config.php (zie punt 4. hierboven) automatisch het voorvoegsel wp_ krijgen. Zo ontstaan de tabellen wp_commentmeta t/m wp_users. Bij een tweede installatie van een WP-site hoeft u in het bestand wp-config.php slechts te zoeken naar de regel waar het voorvoegsel wp_ wordt gedefinieerd. Deze definitie mag u veranderen, bijvoorbeeld in wp2_, wp3_, wp4_, enzovoorts. Zo kunt u telkens 11 nieuwe tabellen maken zonder eerdere WP-tabellen te overschrijven, omdat deze een ander voorvoegsel en dus een andere naam hebben. dr. H. Crijns WordPress Algemene informatie 19 juni 2012 3 / 6
Ten slotte nog een opbeurende opmerking. Bij de bespreking van de systeemeisen van WP kwamen PHP en MySQL ter sprake. Nu denkt u misschien, dat enige kennis van PHP, MySQL en SQL nodig is om in deze variant WP te gebruiken. SQL betekent Structured Query Language. Met SQL kunt u gegevens in een MySQL-database veranderen, toevoegen, verwijderen of raadplegen. WP schermt PHP en MySQL echter volledig af. Dus ook in deze variant is geen kennis van PHP, MySQL of SQL vereist. Wel biedt deze variant de vrijheid om de PHP-code te raadplegen en te veranderen. Dit geldt ook voor de SQL-code die in PHP-bestanden wordt gebruikt om een MySQL-database aan te sturen. U mag dus de diepte in gaan. Maar dat is slechts nodig om zelf thema s verregaand aan te passen of om zelf nieuwe thema s te bouwen. Aanvankelijk kunt u zich in deze variant het beste beperken tot het gebruik van een van de vele gratis thema s. Daarna zou u voorzichtig de CSS-code van dat thema kunnen aanpassen. En pas na het opdoen van enige kennis van PHP en SQL zou u in het diepe kunnen springen. Maar voordat u zover bent, biedt WP talloze mogelijkheden om experimenten te verrichten die uw website ten goede kunnen komen. Gratis Zip-programma s http://free-backup.info/ http://www.freebyte.com/fbzip/ http://www.7-zip.org/download.html WP downloaden http://wordpress.org/ (Engelstalig) http://nl.wordpress.org/ (Nederlandstalig) WP Showcase (voorbeelden van fraaie WP-websites) http://wordpress.org/showcase/ (Engelstalig) http://nl.wordpress.org/ (Nederlandstalig; ga op deze pagina naar de sectie Showcase ) WP installatie in 5 minuten (Engels) http://codex.wordpress.org/installing_wordpress#famous_5-minute_install Thema s en plugins: zie vorige variant Enkele Nederlandse hostingadressen zonder voorinstallatie van WP maar met de vereiste PHP- en MySQL-versies voor WP 3.4 http://www.antagonist.nl/ http://www.one.com/nl/ Lokale ontwikkeling van WP-websites Het is ook mogelijk om WP-websites lokaal te ontwikkelen. U kunt daarbij denken aan de procedure die u uit de cursus Eigen Website Bouwen kent ten aanzien van HTML- en CSSbestanden. Na het lokaal ontwikkelen en testen van HTML- en CSS-bestanden worden deze via FileZilla naar de server van de webhost geüpload. De procedure voor WP-websites volgt in grote lijnen dezelfde weg, al is het uploaden aanzienlijk moeilijker. Hieronder ga ik eerst in op de locale ontwikkeling van een WP-website, daarna komt het uploaden ter sprake. Aangezien WP niet functioneert zonder PHP en MySQL moet u eerst lokaal de juiste randvoorwaarden scheppen. Zelf heb ik hiervoor XAMPP for Windows geïnstalleerd van Apache Friends. Dit softwarepakket omvat diverse componenten waarvan de volgende in dit verband van belang zijn: Apache-server, PHP, MySQL en phpmyadmin. Dankzij waardevolle suggesties van de heer H. van den Bosch, cursist te Woerden, kan ik u op een alternatief wijzen, dat nog gemakkelijker kan worden geïnstalleerd dan XAMPP. Het gaat om De dr. H. Crijns WordPress Algemene informatie 19 juni 2012 4 / 6
USB-server V8. Om het zo gemakkelijk mogelijk maken is het zinvol om de desbetreffende software te installeren op een lege geheugenstick met een minimale capaciteit van 2 GB, al verdient 4 GB of meer de voorkeur. De website van USB-server V8 presenteert heldere Nederlandstalige instructies voor de installatie en het gebruik van deze software. In de cursus WordPress Website wordt alleen XAMPP gebruikt. Elke definitieve versie van XAMPP wordt namelijk pas vrijgegeven na een lange testperiode onder supervisie van Sourceforge, een bekende Amerikaanse organisatie die zich toelegt op het ontwikkelen van Open Source projecten, waaronder FileZilla. Met XAMPP heb ik goede ervaringen. XAMPP for Windows van Apache Friends (De site van Apache Friends biedt ook versies voor de besturingssystemen Linux en MacOS.) http://www.apachefriends.org/en/xampp-windows.html USB webserver V8 http://www.usbwebserver.net/nl/ Functioneren PHP en MySQL op uw computer of een geheugenstick, dan kunt u daar WP installeren. De status van uw lokale computer of geheugenstick is dezelfde als die van een server waarop PHP en MySQL al zijn geïnstalleerd. Voor de installatie van WP op een computer of een geheugenstick kan ik dus volstaan met een verwijzing naar de desbetreffende aanwijzingen in de eerdere paragraaf Hosting met eigen domeinnaam zonder voorinstallatie van WP. Het uploaden van een WP-website vanaf een lokale computer of een geheugenstick naar uw webhost moet volgens een strakke procedure geschieden, waarbij enige ervaring met MySQL en phpmyadmin onontbeerlijk is. Dit onderwerp komt dan ook aan de orde in de cursus WordPress Website. Toch wil ik u nu alvast helpen met enkele aanwijzingen. Bouw eerst een eenvoudige website in WP op uw lokale computer of geheugenstick. Het is in dit verband beslist niet nodig om een thema te gaan bewerken. Kies bijvoorbeeld het bekende twenty-ten of twenty-eleven thema de standaardthema s van WP voor respectievelijk 2010 en 2011 - en bouw een website met slechts enkele pagina s. Volg dan de aanwijzingen uit het eerste van de drie hieronder genoemde artikelen om de lokale site te uploaden en aan te passen. Mocht dit niet onmiddellijk lukken, dan verliest u hooguit die eenvoudige website. Daarna kunt u het opnieuw proberen, totdat de migratie uiteindelijk wel goed verloopt. Veel succes en vooral veel doorzettingsvermogen. De artikelen twee en drie vermeld ik volledigheidshalve. artikelen over de migratie van WP-websites (Engelstalig) http://codex.wordpress.org/moving_wordpress (aanbevolen) http://www.mydigitallife.info/2007/10/01/how-to-move-wordpress-blog-to-new-domain-or-location/ http://blogdesignstudio.com/wordpress-customization/how-to-move-a-local-wordpress-to-live-blog/ Literatuur Over WordPress bestaan enkele Nederlandstalige en honderden Engelstalige boeken. Van drie Nederlandstalige boeken geef ik hieronder een indruk. Zij zijn bestemd voor beginners en gemakkelijk te vinden op de site van Bol.com of van het Computercollectief (adressen: einde van deze paragraaf). Met een van deze boeken, die elk minder dan 20,- kosten, zou u zelfstandig aan de slag kunnen gaan. dr. H. Crijns WordPress Algemene informatie 19 juni 2012 5 / 6
(1) Het boek Flexibele websites en blogs met WordPress (gebaseerd op de laatste testversie van WP 3.0) van V. Verbert en B.-J. Groenewolt heeft me de meeste informatie gegeven. Bovendien bevat het drie aansprekende voorbeelden met vrij duidelijke aanwijzingen om deze zelf uit te werken. (2) De kracht van Succesvol publiceren met WordPress (gebaseerd op WP 3.0) door R. Mostert bestaat vooral uit meta-informatie voor websites. Daarbij kunt u denken aan doelstellingen, vormgeving, doelgroepen, marktstrategieën en zoekmachine-optimalisatie. Verder bevat dit boek veel praktische aanwijzingen. (3) Van Kickstart WordPress (gebaseerd op WP 2.8.4 en 3.0) door R. Ravensbergen ken ik de tweede druk. Het is met een snelle maar oppervlakkige pen geschreven door iemand die kennelijk nog niet weet, dat een boek een andere schrijfstijl vraagt dan een schoolkrant voor brugklassers. Dit boek richt zich vrijwel uitsluitend op de praktijk en legt eenvoudige onderwerpen goed uit. De aanwijzingen bij meer complexe zaken zijn echter nogal summier, onvolledig en soms zelfs onjuist. leveranciers van boeken over WP http://www.bol.com/nl/index.html http://www.comcol.com/zoek/zoek.php?l=nl&soort=1&q=wordpress H. Crijns, 19 juni 2012 dr. H. Crijns WordPress Algemene informatie 19 juni 2012 6 / 6