Vijfde Leerjaar
Kamerplanten in de klas het succes van de chlorophytum Doelen de groei- en levenswijze van een veelvoorkomende plant vernemen; aan de hand van de identiteitskaart enkele opdrachten uitvoeren. Opdracht lees de gegevens over de graslelie (identiteitskaart) en los daarna de opdrachten op. Identiteitskaart Naam: chlorophytum Nederlandse naam: graslelie Chlorophytum komt oorspronkelijk uit Zuidelijk- Afrika. De naam betekent geelgroene plant. Standplaats: de graslelie heeft een voorkeur voor schaduw maar in de zon mag ook. Ze kan in de zomer buiten staan en is ideaal voor gebruik in hangpotten. Kamertemperatuur is voldoende Weetjes: Aan het uiteinde van de lange scheuten verschijnen kleine witte bloemen. Hieruit ontwikkelen zich opnieuw jonge plantjes. De plant kan eenvoudig vermeerderd worden door deze jonge plantjes op te potten. Het is een bijzonder sterke en zorgeloze plant. Ze verdraagt droge lucht en staat bekend als een luchtzuiverende plant. a) Waarom is deze plant een aanrader om in de klas te verzorgen? Onderstreep in de tekst positieve kenmerken van de plant b) En nu aan het werk. Bespreek in je klas welke materialen er nodig zijn om deze plant te verzorgen. Wat vangen jullie aan met de talrijke nieuwe scheuten? Bedenken jullie een goed initiatief? c) Wie gaat de uitdaging aan? Wie verzorgt zijn chlorophytum goed en kan iemand gelukkig maken met een scheutje van zijn plant? Veel succes ermee! Water: ze dient regelmatig voorzien van water. Laat de potgrond tussen twee gietbeurten in licht opdrogen, maar de wortelkluit mag nooit uitdrogen. Zorg er ook voor dat er geen water onderin de pot blijft staan. sierteelt - vijfde leerjaar - pagina 87
Oosterse pracht in Gent en omstreken over de teelt van azalea s. Doelen kennis maken met een veelvoorkomende plant in de eigen streek; aan de hand van vragen en opdrachten, inzicht betonen in de eigenschappen van de azalea; bijkomende informatie digitaal kunnen opzoeken Lesgang lees onderstaande tekst en los daarna de vragen op. Tekst: Al mijn hele leven ben ik gefascineerd door bloemen. De vele verschillende vormen, de steeds wisselende kleuren, de heerlijke geuren. Mijn tuin staat dan ook vol met bloemen allerhande. Ik vind niets leukers dan een middagje te genieten van de bloemenpracht in mijn tuin Of toch wel. Vorige week werd ik uitgenodigd door Lennert, een kweker van azalea s. Hij kent mijn passie voor bloemen en wou me heel graag wegwijs maken in de wondere wereld van de azalea, het paradepaardje van de sierteelt. Volgens Lennert heeft de bloem heel wat troeven. Je kan ze zowel binnen als buiten kweken. Buiten bloeit ze van half maart tot mei, binnen van augustus tot mei. Het is bovendien een plant die weinig onderhoud vraagt. Je zorgt er gewoon voor dat de aardkluit vochtig blijft en voldoende licht krijgt. Dit volstaat voor wekenlang plezier. Ook wist Lennert mij te vertellen dat azalea s oorspronkelijk afkomstig zijn uit het verre oosten. Ze groeien er in bergachtige streken bij gematigde temperaturen en op een vochtige bodem. Voor de plaatselijke bevolking was de bloem een gelukssymbool. In 1744 werd de plant door de Gentse hovenier Judocus Huytens naar België gebracht. In de Gentse regio vond de plant de ideale omstandigheden om goed te groeien: een gematigd zeeklimaat, een goed waterdoorlatende bodem en de juiste waterkwaliteit. Ook nu nog is de Gentse regio, en in het bijzonder de omgeving rond Lochristi, de azaleastreek bij uitstek. Zowat driehonderd bedrijven kweken er samen veertig miljoen azalea s per jaar. Dat is goed voor meer dan de helft van de Europese productie. Ik schrok er dan ook niet van wanneer Lennert me vertelde dat het grootste deel van de azaleateelt bestemd is voor de export. Toen ik hem vroeg wanneer je azalea s moet zaaien, schoot hij in een lach. Azalea s worden niet gezaaid, vertelde hij. De planten worden gestekt of afgelegd. Mijn gefronste wenkbrauwen waren hem niet ontgaan. Bij het stekken van planten knip je een halfrijpe twijg af en plant die in een pot, legde hij uit. De twijg zal wortel schieten en je hebt een nieuwe plant. Bij het afleggen neem je één van de laaggroeiende scheuten. Je legt die vast in de grond en daar zal hij ook wortel schieten. Maar waarom kom je niet eens kijken? Dat moest hij geen twee keer vragen! Terwijl we naar zijn bedrijf wandelden, vertelde hij dat de teeltwijze de laatste jaren veel veranderd is. Vroeger werden de potten met daarin één stekje in de volle grond geplant. Daardoor ging veel water sierteelt - vijfde leerjaar - pagina 88
Oosterse pracht in Gent en omstreken over de teelt van azalea s. en meststof verloren. Bovendien zorgde die meststof ervoor dat het onkruid rond de potten welig tierde. En daardoor was de azaleakweker verplicht om regelmatig te sproeien tegen het onkruid. Op de hedendaagse azalea kwekerijen worden de azalea s rechtstreeks gestekt in de eindpot met drie, vier of vijf stekken per pot. Zo bekomen we op korte tijd een mooie, goed gevulde plant, vertelde Lennert toen we zijn grote serre betraden. Na het stekken dekken we de potten met een plastiekfolie af. In de serre zorgen we voor een constante bodemtemperatuur van 22 C. Door de folie en de hoge temperatuur ontwikkelen de stekken voldoende wortels. Na zeven à acht weken worden de jonge plantjes voor de eerste keer getopt. Dat betekent dat we het bovenste van de plant wegsnoeien. Zo ontwikkelt onze azalea veel zijscheuten en krijgen we een mooie plant. Later wordt er nog tweemaal getopt alvorens de planten buiten op de containervelden geplaatst worden. Wat moest ik me bij dat laatste voorstellen? Een akker vol containers waarin de bloemen verder moesten groeien? Lennert moest even glimlachen toen hij me zo zag peinzen. Hij leidde mij naar een stuk grond achter zijn serre: het containerveld. Geen container te zien dus. Gelukkig wees onze kweker mij op wat er wel te zien was. De potten stonden niet meer in volle grond, maar op paletten. Onder die paletten wees hij me op het antiworteldoek dat de grond bedekte. Daardoor kon er geen onkruid meer groeien en moest er dus niet meer gesproeid worden. Meteen een heel stuk beter voor het milieu. Maar wat mij het meest trof was de waterhuishouding van Lennerts bedrijf. De azalea s stonden op een licht hellende grond, zodat het overtollige spoelwater over het antiworteldoek naar beneden kon lopen. Aan het einde van de akker werd het opgevangen en kon het opnieuw gebruikt worden. Vooraleer dat het geval was, zorgde een ingenieus zuiveringssysteem ervoor dat het water gezuiverd en ontsmet werd. Dit om te voorkomen dat ziektes zich via het water zouden verspreiden. Ook hier werd me duidelijk dat de siertelers bezorgd zijn om het milieu. En de ontwikkeling van nieuwe technieken gaat verder. Nu bewaren sommige kwekers groene azalea s in de frigo zodat ze het hele jaar door planten kunnen leveren. Toen ik een paar uur later afscheid nam van Lennert wees hij mij nog op de Gentse Floraliën, de vijfjaarlijkse bloemententoonstelling. Voor het eerst georganiseerd in 1809 is de tentoonstelling nu uitgegroeid tot een must voor elke bloemenliefhebber. Ik was dan ook vastbesloten de volgende editie niet te missen. En misschien moet ik straks maar eens binnenspringen bij een bloemist en een azaleaatje meenemen naar huis... en dan maar zelf stekken of afleggen! Neem ook een kijkje op www.opdesiertoer4kids.be. HOE STAAT HET ONDERSTREEPTE DEEL IN DE LES? 1. Ik genoot van de mooie bloemen in mijn tuin. 2. Zorg er voor dat de aarde in de bloempot voldoende vochtig blijft. 3. In de streek rond Gent vond de azalea ideale omstandigheden om goed te groeien. sierteelt - vijfde leerjaar - pagina 89
Oosterse pracht in Gent en omstreken over de teelt van azalea s. 4. Je kan azalea s kweken door een halfrijpe twijg af te knippen, die in een pot te planten en te wachten tot deze wortel schiet.. In 2010 ga ik naar de vijfjaarlijkse bloemententoonstelling in Gent. KORT SAMENGEVAT. Vat de tekst samen door bij elke alinea van de tekst een passende tussentitel te verzinnen. 1. 2. 3. 4.. 6. 7. 8. 9. 10. VROEGER EN NU. Vergelijk de azaleateelt vroeger en nu door onderstaande tabel in te vullen. VROEGER NU sierteelt - vijfde leerjaar - pagina 90
Oosterse pracht in Gent en omstreken over de teelt van azalea s. DE GENTSE FLORALIËN. De Floraliën zijn een begrip voor iedereen die van bloemen houdt. Voor wie ze niet kent, hoog tijd om eens kennis te maken. Surf naar http://www. floralien.be.. Zoek er het antwoord op onderstaande vragen. 1. In welk jaar werden de eerste Floraliën georganiseerd. Hoe lang is dat geleden? 2. Wanneer gaan de volgende Gentse Floraliën door? Hoe lang duren ze? 3. Waar vonden ze daarvoor plaats? Wees volledig! 4. Hoeveel edities vonden er daar plaats?. De hoeveelste editie van de Gentse Floraliën gaat door in 2010? 6. Vul volgende gegevens aan: De Floraliën van 2000 telden bezoekers tussen 9 en 12 u. In totaal kon je wandelen over m wandelpaden. Er was meer dan m2 oppervlakte beplant met bloemen door wereldvermaarde bloemsierkunstenaars. 7. Doorstreep de landen die in 2000 niet deelnamen aan de Gentse Floraliën. België Nederland Oostenrijk Zwitserland Duitsland Frankrijk Italië Denemarken Noorwegen Zweden Egypte Zuid-Afrika Israël Japan China India Verenigde Staten Canada Brazilië Peru China. Tip: Breng een bezoek aan www.opdesiertoer4kids. be. Daar vind je alle nodige info hoe je met je klas een bezoek kan brengen aan een bedrijf uit deze sector. Dit wordt beslist een boeiend bezoek. sierteelt - vijfde leerjaar - pagina 91
Zoek je plantje Doelen het internet kunnen raadplegen om informatie over enkele planten te vernemen; gegevens over planten kunnen beoordelen en controleren op hun juistheid. zicht krijgen op de groeiwijze van enkele veel voorkomende planten. Lesgang Zoek de ontbrekende gegevens op van deze planten. Vul hun identiteitskaart verder aan of ga op zoek naar de naam van de plant. Raadpleeg zeker de website: www.zoekjeplant.be. Deze helpt je aardig op weg. KRENTENBOOMPJE Planttype: loofboom Groeihoogte: Bloemkleur: Bloeiperiode: Standplaats: halfschaduw, zon Bladeren: fijngetande puntige bladeren Winterhard: ja PALMBOOMPJE Planttype: Habitat: taaie plant die weinig eisen stelt Groeihoogte: Standplaats: (half)schaduw, zon Bloemen: kleine bloemen in de bladoksels Bloeiperiode: Wintergroen: nee Winterhard: Planttype: vaste plant Groeihoogte: 0 cm 1 cm Standplaats: schaduw Wintergroen: nee Bladeren: hartvormig Bloemkleur: wit roze Bloeiperiode: april tot oktober Planttype: Gebruik: bodembedekking Groeihoogte: 60 à 80 cm Bladkleur: donkergroen Bladeren: bosjes, lang, fijne naalden Bloemen: onopvallend Vochtigheid: droog, normaal Onderhoud: vereist nauwelijks snoei sierteelt - vijfde leerjaar - pagina 92
Een sierlijk memoryspel Vooraleer je aan het memoryspel begint Zoek elke plant op, geef de bloemen de juiste kleur. Knip elk kaartje uit en leg ze met de witte zijde naar boven. Wie verzamelt het meest, juiste combinaties? Tip: www.zoekjeplant.be kan je helpen PLANTENKENNERS GEZOCHT Rubriceer deze planten in de juiste rubriek: herfstaster k pluimspirea k Noorse esdoorn k chrysant krentenboompje k lelietje-van-dalen k hartlelie k bittere wilg klokjesbloem k ooievaarsbek k herfstanemoon k grote maagdenpalm els k haagbeuk k vrouwenmantel k viooltje BOMEN STRUIKEN VASTE PLANTEN www.tuinaannemer.be Is je schooltuintje aan een opknapbeurt toe? Willen je ouders graag een dakterras? Zoekt je grootvader iemand om het Moeten er gazon te zaaien? fruitbomen worden gesnoeid? Dan ben je bij een tuinaannemer aan het goed adres. Ga naar de website www.tuinaannemer.be en zoek een tuinaannemer in je buurt. Specialiteiten: -- Geen voorkeur -- Bedrijf: Contactpersoon: Gemeente: Postcode van: Postcode tot: sierteelt - vijfde leerjaar - pagina 93
Een sierlijk memoryspel Vul zoveel mogelijk gegevens in. Nu verkrijg je de contactgegevens van een tuinaannemer. Misschien wil deze tuinaannemer graag langskomen naar school om over zijn job te vertellen of nog beter misschien mogen jullie wel een bezoek brengen aan zijn bedrijf. Veel succes! PLANT-EN-WEETJES Is de planteninfo juist of fout? Kruis de juiste kolom aan k Verbeter elke fout door onderaan de correcte zin te schrijven. 1. Aan een chlorophytum groeien snel jonge scheuten. 2. Muggen houden van citroengeranium. 3. De azalea is afkomstig van Japan. 4. In de middeleeuwen waren eens een ridder en zijn geliefde langs een rivier aan het wandelen. Bij het plukken van een bosje bloemen viel hij door het gewicht van zijn harnas in het water. Terwijl hij verdronk gooide hij het bosje bloemen naar zijn geliefde en riep Vergeet mij niet.. Een leeuwenbek is een plant die bloemen draagt met de vorm van leeuwenbek. JUIST FOUT sierteelt - vijfde leerjaar - pagina 94
Een sierlijk memoryspel treurwilg hulst azalea spirea kornoelje schubkamille palmboompje klokjesbloem klimop zwarte els sierteelt - vijfde leerjaar - pagina 9
Een sierlijk memoryspel roos paardenkastanje cypres hortensia laurierkers sierteelt - vijfde leerjaar - pagina 96
Als ik kon toveren... Doelen vanuit eigen voorstelling en fantasie een fictieve lievelingsplant ontwikkelen ; de kenmerken ervan weergeven in een schematisch overzicht. We zijn ondertussen al aardig op weg om goede plantenkenners te worden. Stel je voor dat je kunt toveren en dat je, je dromen kunt waarmaken. Voor een belangrijke bloemenparade vraagt men jou om een speciale, nieuwe plant te ontwerpen. Laat je creatieve geest werken! Hoe ziet jouw ideale plant eruit? Waar groeit ze? Welke kleur heeft ze? En de bloemen? Heeft het blad een bepaalde vorm? En de bloemen? Ruiken de bloemen bijzonder? Omschrijf de geur. Maak een schets/ontwerp van jouw uitverkoren plant. Noteer rondom de schets de meest passende, nuttige en nodige informatie. Gebruik hiervoor sleutelwoorden. Vul nadien onderstaande identiteitskaart in van je ontworpen plant. I D E N T I T E I T S K A A R T VAN Kenmerken - Planttype: - Groeihoogte: Bijzondere kenmerken - Bloemkleur: - Bladkleur: - Bloemen: - Bloeiperiode: - Wintergroen: - Bladeren: - Vruchten: Standplaats en vereisten - Standplaats: Onderhoud - Onderhoud: sierteelt - vijfde leerjaar - pagina 97
Begrippen in verband met bloemen verwerven in de Franse taal Doelen de juiste Nederlandse en bijhorende Franse term eenzelfde kleur geven; bij twijfel de informatie kunnen opzoeken in het woordenboek. Opgave Kleur woorden met eenzelfde betekenis in dezelfde kleur (Frans - Nederlands) un arbre het gras un bois une fleur een bloem een struik groen een bos un fleuriste un rosier een boom een bloemenwinkel vert un buisson la pelouse un jardin un jardin un râteau een hark een rozenstruik een tuinman een markt un marché un jardinier sierteelt - vijfde leerjaar - pagina 98
The green five Doelen kennis maken met de vijf noodzakelijke elementen die een plant nodig heeft; trefwoorden correct linken aan het juiste element (water, licht, aarde, lucht, warmte). Lesgang Lees onderstaande tekstjes over de elementen en los daarna de opdracht op Er zijn vijf elementen die elke plant, bloem en boom nodig heeft om te kunnen groeien, namelijk: water, licht, lucht, aarde en warmte. Green five = de groene vijf Water. Water is leven hoor je wel eens. Juist! Geen enkel levend wezen kan zonder water. Ook planten niet. Vergeet niet ze tijdig water te geven! Licht. Zonlicht is heel belangrijk voor de plant. Een plant die onvoldoende licht krijgt, vertoont na enkele dagen al gele blaadjes. Zonnestralen leveren energie voor de plant! Elke plant heeft chlorofyl in zijn bladeren. Chlorofyl is een moeilijk woord voor een soort heel kleine groene bolletjes. Dankzij het licht zetten die bolletjes koolzuur en water om in voedingsstoffen die noodzakelijk zijn voor de plant. Daarbij komt ook zuurstof vrij. Aarde. Aarde is op verschillende manieren nuttig voor een plant. Ten eerste biedt ze houvast. Ten tweede halen de wortels van de plant na een regenbui water uit de bodem. En ten derde bevat de aarde talloze voedingsstoffen (compost). Deze compost is een belangrijke voedselbron, het zorgt ervoor dat de plant krachtig kan groeien. Lucht. Ook plantjes ademen! Bladeren hebben talloze kleine huidmondjes. Langs deze microscopische kleine openingen nemen ze koolzuur op uit de lucht en ademen ze zuurstof uit. Precies andersom. Dus als bij mensen: wij ademen zuurstof in en koolzuur uit. Mensen hebben daarom planten nodig. Warmte. Warmte bevordert de groei van de plant. De temperatuur mag niet te hoog zijn aangezien de plant kan uitdrogen en de temperatuur mag ook niet te laag zijn want de planten ontkiemen pas bij een bepaalde minimumtemperatuur. Die temperatuur verschilt van plant tot plant en is als het ware voorgeprogrammeerd. sierteelt-vijfde leerjaar-pagina 86
The green five Zet het nummer van het woord in het vakje bij het juiste element. 1. 2. 3. 4.. chlorofyl levensnoodzakelijk houvast huidmondje ontkiemen sierteelt-vijfde leerjaar-pagina 86