//9 Bloem en vruchtvorming Leo Marcelis & Ep Heuvelink Wageningen UR: Leerstoel Plantenteelt in energiezuinige kassen & WUR Glastuinbouw (Leo.Marcelis@wur.nl) Leerstoelgroep Tuinbouwketens (Ep.Heuvelink@wur.nl) Met medewerking van: S. Carvalho, A. Dieleman, A. Kromwijk, F. van Noort Wat komt er vanavond aan bod Verschillende planten, verschillende processen Afsplitsing van organen Aanleg bloemen (generatieve delen) Overgang groeipunt van vegetatief naar generatief (Vervolgens) continue vorming van vegetatieve en generatieve delen Abortie van bloem of vrucht Groeibijeenkomst Westland Energie Services 19 maart 9 Afsplitsingsnelheid van plantorganen Afsplitsingsnelheid van plantorganen Bepalende factoren Vooral temperatuur Licht Bladeren per dag Gemiddelde temperatuur ( C) Bron: Karlsson e.a., 199 Afsplitsingsnelheid organen Veel licht en hoge temperatuur: aanleg van meer bloemtakken Bij hogere temperatuur kleinere bloemen. Meer licht geeft wel grotere bloemen bij gerbera Aantal Aantal bloemen bloemtakken 8 6 laag (- C) 15 µmol m s 1 1. lux 6 µmol m s 1 gemiddeld hoog (+ C) hoog licht laag licht Bloemdiameter Bloemdiameter (cm) 1 11 1 laag (- C) 15 µmol m s 1 1. lux 6 µmol m s 1 gemiddeld Temperatuur hoog (+ C) hoog licht laag licht Temperatuur 1
//9 Aanleg bloemen Overgang groeipunt van vegetatief naar generatief Sommige planten hebben in begin jeugdfase: ze zijn dan niet tot bloei te brengen Drie theorieën Bloeihormoon vanuit bladeren hormoon nooit gevonden Source/sink balans (meer assimilaten bij groeipunt) Belangrijk, maar verklaart niet alles Meerdere factoren Phalaenopsis: Lage temperatuur bevordert bloei 1 Belichtingsproef Phalaenopsis (meer licht meer assimilaten meer bloemen) % planten met meertakken 8 6 na 6 weken na weken 18 19 1 Etmaaltemperatuur ( C) Lagere temperatuur tijdens koeling => meer meertakkers Vegetatieve opkweek bij: Vier daglengtes 1, 15, 18 en 1 uur Twee belichtingsniveaus: 59 en 8 mol/m /s bij R buiten < 1 W/m (= 9 en 69 lux) Daarna koeling om bloemen te vormen Bron. A. Kromwijk Bij grotere lichtsom meer bladeren en meer bloemtakken Bladaantal voor koeling.5..1 8 µmol/m/s 59 µmol/m/s.9 1 15 18 1 Belichtingsduur (uren) Percentage meertakkers 1% 9% 8% 7% 8 µmol/m/s 59 µmol/m/s 6% 1 15 18 1 Belichtingsduur (uren)
//9 Toepassing bij Phalaenopsis Koele periode vorming van bloemtakken Meer licht meer assimilaten meer bloemtakken Daglengte het gaat om lengte van de nacht Lange dag planten: (Snellere) bloei bij lange dag Voorbeelden: petunia, viool, anjer Korte dag planten: (Snellere) bloei bij korte dag Voorbeelden: chrysant, kalanchoe, poinsettia, begonia, gerbera Bij gerbera 8% meer bloemen in zomer bij 11.5 uur (onderzoek DLV 6) Daglengte: Het gaat om de lengte van de nacht Bloei Licht Donker KD plant LD plant ja nee nee ja nee ja nee ja nee ja ja nee Bron: T. Blom. Canada Petunia: Lange dag plant eerder bloei bij lange dag en hogere temperatuur Chrysant: korte dag bepalend voor bloei, maar hogere temperatuur geeft teeltversnelling 1 Daylength Dagen tot bloei 1 1 8 Chrysant cv. Snowdon 6 Set-point temperature Bron. S. Adams, UK 5 1 15 5 Temperatuur ( C) Bron. S. Adams, UK
//9 lange dag plant eerder bloei bij verrood licht Ethyleen bij bromelia Gibberelline bij spatiphyllum Voorbloei (ongewenste vroegtijdige bloei). Bijvoorbeeld bij Spatiphyllum en Hortensia Bloei kost energie ten koste van gewasgroei Bloem verwijderen kost arbeid Minder opbrengst door minder hoofdbloemen Met name in voorjaar Rasafhankelijk Spatiphyllum Licht is zeer bepalend voor scheutvorming, bloei initiatie en bloei uitgroei. is zeer bepalend voor vegetatieve groei en bloei initiatie Gibberelline (GA) is standaard behandeling om planten in bloei te krijgen Proefopzet Uitvoer Opkweek praktijk en onderzoeksomstandigheden drie praktijkbedrijven en WUR Glastuinbouw Opkweektemperaturen Praktijkbedrijven (19 C), WUR ( C) Afkweek bij WUR Cultivars Figaro, Sweet Pablo Opgepot in week om bloei te laten vallen in de kritische periode voor voorbloei Na bloeibehandeling met GA (week 6) zijn de planten naar WUR vervoerd in week 8
//9 Hoge temperatuur voorkomt vroegtijdige overgang van vegetatief naar generatief voorbloei (%) 8 7 6 5 1 Voorbloei - cumulatief (%) figaro figaro figaro figaro pablo pablo pablo pablo WUR 1 WUR 1 Perkgoed Aanname bij hortensia Bron. F. van Noort & H. Verberkt Meer organen als er meer assimilaten beschikbaar zijn: Aantal bloemen per plant (incl. bloemknoppen) bij snijchrysant Aantal Number bloemen of flowers per (plant -1 ) 5 5 15 1 5 8 6 8 Plantdichtheid density (planten (plants mper - ) m ) Lange dag: weken 1 week weken Aantal bloemen sterk gecorreleerd met plantgrootte Proef met plantdichtheden en lengte van korte-dag periode (bloemgrootte was niet beinvloed) Aantal Number bloemen of flowers per (plant -1 ) 5 15 1 5 y =.5x - 5.66 R =.9 6 8 1 8 6 8 weeks 1 week weeks Plantgewicht fresh mass (g/plant) plants -1 ) Kalanchoë: meer licht bevordert bloemvorming Meer licht (met name in herfst en winter) Kortere teeltduur (reactietijd korter) Meer bloemschermen Zwaardere bloemschermen met meer bloemen 1 o C Vruchtabortie Minder abortie bij Lage assimilatenvraag Hoog assimilatenaanbod Lage assimilatenvraag Weinig vruchten, lage temperatuur Hoog assimilatenaanbod Veel fotosynthese (veel licht, CO, voldoende blad) Tevens meer abortie bij hogere temperatuur (nachttemperatuur, DIF?) mol.m ².s 1 : 6 9 1 5
//9 Vegetatieve groei en vruchtzetting nemen toe bij hoge verhouding aanbod/vraag assimilaten Effect van aanmaak op verdeling assimilaten in komkommer (lange termijn: 6 dagen) Aantal jonge vruchtjes aan plant 8-mrt 7-apr 7-mei 6-jun 6 Vegetatieve groei (g/d) Aantal vruchten Lichtniveau (%) Fractie naar de vruchten Vruchtzetting (tomaat) Slechte zetting Hoge temperatuur Weinig assimilaten Aantal vruchten aantal vruchten 16 1 8 6 5 8/ C From: Bron: Sato Sato et al., et al., 6 6 /6 C Bron: Bertin et al., 1995 Tweede zetsel Lege oksels Eerste zetsel Onregelmatige vruchtzetting paprika [ [ [...6.8 1 Balans assimilaten aanbod/vraag Invloed van plantafstand op de rij op gemiddeld vruchtzettings percentage voor paprika geteeld van januari tot juli Afstand op de rij (m) Vruchtzetting (%).7 16..8 Conclusie: Meer assimilaten (meer licht, ruimere plantafstand, meer blad) geeft betere vruchtzetting CO verhoogt assimilatenaanmaak en daardoor meer vruchtzetting Aantal geoogste vruchten per plant. 16 1 8 78 ppm 58 ppm 8 ppm 15 5 Tijd (weken) Bron. A. Dieleman 6
//9 Oudere vruchten remmen vruchtzetting Een hoge assimilatenvraag van concurrerende vruchten remt vruchtzetting Hierbij gaat het om aantal oudere vruchten en vraag naar assimilaten per vrucht assimilatenvraag = sinksterkte potentiële groei is maat voor assimilatenvraag Vruchtaantal gezet Ass. Vraag (g / d) 1 5 1 15 Dagnummer Vruchtabortie is negatief gerelateerd aan vegetatieve groei Behandelingen: bladsnoei en concurrerende vruchten aan verschillende posities Relatie abortie en vegetatieve groei bij behandelingen met bladsnoei waren er geen andere vruchten Abortie (%) 1 5% bladen 8 1% bladen 6.5 1. 1.5 6 Vegetatieve groei (g / d) Aantal geaborteerd 6 Vruchtsnoei Bladsnoei..8 1. 1.6 Vegetatieve groei (g / d) Rol van zaden (paprika). Bestuiving van bloem 1 is gevarieerd. Bloem kreeg gewoon natuurlijke bestuiving Rol van zaden (paprika). Bestuiving van bloem 1 is gevarieerd. Bloem kreeg gewoon natuurlijke bestuiving Weinig Zetting (%) van vrucht 1 % Weinig Zetting (%) van vrucht 1 % Zetting (%) van vrucht 69 Normaal 68% Normaal 68% 51 veel 71% veel 71% 8 7
//9 Roos: meer licht minder loze scheuten (minder bloemabortie) Lichtkleur: Rood en blauw geven minder bloemabortie Aantal bloemen Scheuten met bloem (%) 1 8 6 Proef 1: Wit Oranje (geen blauw) Proef : Rood Verrood 18 18 PAR licht (µmol (umol mm- ss-1) 1 ) Bron: F. Maas (klimaatkamerproef) Bron: F. Maas (klimaatkamerproeven) Lichtkleur Bloei bij potanthurium Bij Hibiscus: bij oude rassen veel knopval in na oogst fase Rood licht gaf minder knopval Bladeren verwijderen geen knopval Rood Donker Verrood Aantal dagen tot knopval Geen 1 Bloemvorming in de winterperiode probleem. Gedurende aantal maanden worden (rasafhankelijk) geen of nauwelijks bloemen gevormd. Globale inschatting : ca. 7. planten bij een middenprijs van,5 bijna.5 miljoen omzet. Bron: U. Van Meeteren Ontwikkeling Anthurium Champion april Blad 1 Bloem 1 Blad Onbelicht Belicht Dai & Paull, 199: groei van de bloem afhankelijk van groei blad. Na overgang naar generatieve groei ontstaat in oksel van elk blad een bloem. Lengte (cm) 6 5 1-8 -6 - - 6 8 Dag verschijnen blbloem 8
//9 Proefopzet: Winterbloei potanthurium Vanaf juli rassen in 17 cm pot. Bonina, Champion, Orange Love Vanaf september aanvullend belicht als straling <15 W/m 1 mol/m /s (8 lux ), max. 1 uur per dag 1 mol/m /s, max. 1 uur per dag 5 mol/m /s ( lux ), max. 1 uur per dag Controle: zonder belichting Belichten geeft meer bloemen (minder overslag) Verschil met onbelicht rasafhankelijk over alle rassen 5 75% meer bloemen na belichten Berekende overslagpercentages per ras Behandeling Bonina Champion Orange Love Onbelicht 8.7 57.9 1. 1 uur Lux. 18.1 1. 1 uur 8 Lux.5 1..8 1 uur 8 Lux 1. 1.7 6. Bron: Garcia & van Telgen Belichten Conclusies Behandeling Onbelicht 1 uur Lux 1 uur 8 Lux 1 uur 8 Lux Lengte.5 7.6 5.1.7 Bloem Breedte 9. 9.8 9.6 9. Lengte 6.1 8.1 6..6 Door belichten langere en grotere bloemen Blad reageert minder op licht Drooggewicht % verandert nauwelijks Extra assimilaten volledig omgezet in extra biomassa Blad Breedte 1.1 9.9 1. 9.7 Grote verschillen tussen gewassen Overgang groeipunt van vegetatief naar generatief bepaald door meerdere factoren Meer assimilaten meer bloemen, minder abortie Meer licht, CO, lagere plantdichtheid, veelal lagere temperatuur bepalend bij aantal gewassen kan bij sommige soorten rol spelen Bron: Garcia & van Telgen Bedankt voor uw aandacht Wageningen UR 9