Overzicht van regelingen voor mensen met een arbeidshandicap
Breed Platform Verzekerden en Werk Pagina 2 van 28
Overzicht van regelingen voor mensen met een arbeidshandicap Inhoudsopgave Leeswijzer Inleiding 1. Motieven van startende ondernemers 2. Persoonlijke kwaliteiten 3. Onderzoek van de haalbaarheid 4. Goed voorbereid van start het ondernemingsplan 5. Eigen bedrijf en uitkering A. WAO, Wajong- en WAZ-uitkering B. WAO en WW C. Ziek in loondienst of WW D. WWB-uitkering E. WIA 6. Reïntegratie 7. Financiering 8. Juridische Zaken 9. Belastingen 10. Verzekeringen A. Arbeidsongeschiktheidsverzekering B. Ziektekostenverzekering C. Inkomensderving door minder opdrachten 11. Wet REA en zelfstandigen Het Breed Platform Verzekerden en Werk Nuttige adressen Afkortingen Pagina 3 van 28
Breed Platform Verzekerden en Werk Pagina 4 van 28
Overzicht van regelingen voor mensen met een arbeidshandicap Leeswijzer Op het moment van schrijven zijn veel regelingen op het gebied van sociale zekerheid aan verandering onderhevig. In deze brochure wordt zoveel mogelijk informatie gegeven over de gevolgen van de huidige wet- en regelgeving. We werpen vast een blik op de situatie met ingang van 1 januari 2006. Op dat moment zal de WIA (Wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen) ingevoerd worden. Deze wet komt in de plaats van de WAO. De huidige WAO blijft bestaan voor mensen die vóór 1 januari 2004 een WAO-uitkering toegekend hebben gekregen. Voor mensen die na 1 januari 2004 ziek/arbeidsongeschikt zijn geworden geldt dat zij te maken krijgen met de nieuwe wetgeving de WIA. De behandeling van deze wet is onlangs afgerond, zodat er in deze brochure slechts beperkte informatie over gegeven wordt. Het Breed Platform Verzekerden en Werk zal begin 2006 een nieuwe brochure uitbrengen, waarin de veranderingen als gevolg van de WIA zijn verwerkt. Sinds augustus 2004 worden er geen nieuwe WAZ-uitkeringen aan arbeidsongeschikte zelfstandigen meer uitgekeerd. De WAZ staat voor Wet Arbeidsongeschiktheidsverzekering Zelfstandigen. In deze brochure wordt nog steeds gesproken over de WAZ, omdat deze blijft bestaan voor mensen die vóór augustus 2004 recht hadden op een WAZ uitkering. Voor de meest actuele informatie kunt u de Helpdesk van het Breed Platform Verzekerden en Werk raadplegen. Pagina 5 van 28
Inleiding Het zelfstandig ondernemerschap kan een nieuw perspectief op werk bieden voor mensen met een arbeidshandicap. Voor de één is het een droom die nu stap voor stap kan worden gerealiseerd. Voor de ander wordt het een reële optie als het moeilijk blijkt te zijn om een baan te vinden bij een reguliere werkgever, zelfs al bestaan daarvoor allerlei reïntegratieinstrumenten en regelingen. Door een eigen bedrijf te starten creëren sommige mensen met een arbeidshandicap hun eigen werkgelegenheid. Voor iedereen die een eigen bedrijf begint, is het belangrijk zich goed voor te bereiden, maar mensen met een arbeidshandicap worden daarbij vaak geconfronteerd met specifieke problemen, waarmee mensen zonder arbeidshandicap niet te maken krijgen. In deze brochure komen aspecten aan de orde die voor starters met een arbeidshandicap extra belangrijk zijn. Ook wordt een overzicht gegeven van de belangrijkste regelingen, verzekeringen en mogelijkheden voor mensen met een arbeidshandicap die een eigen bedrijf willen beginnen. Voor uitgebreidere informatie over een bepaald onderwerp wordt verwezen naar de instanties die bij uitstek op dat gebied deskundig zijn. De adresgegevens van deze organisaties zijn achter in de brochure opgenomen. Op het moment van schrijven zijn veel regelingen op het gebied van sociale zekerheid aan verandering onderhevig. Voor de meest actuele informatie kunt u de Helpdesk van het Breed Platform Verzekerden en Werk raadplegen. 1. Motieven van startende ondernemers De redenen waarom iemand een eigen bedrijf wil starten, kunnen heel verschillend zijn: doen waar je goed in bent, maar waar geen passende baan voor te vinden is, geen baas boven je hebben die zegt wat je moet doen, zelf je werkzaamheden kunnen bepalen, eigen verantwoordelijkheid dragen, niet afhankelijk willen zijn van anderen, flexibel indelen van de eigen werkzaamheden. Voor sommige mensen heeft het oprichten van een eigen bedrijf zelfs voordelen. Het is bijvoorbeeld mogelijk om vanuit huis te werken, zelf de werktijden te bepalen en ondersteuning te krijgen van mensen in de eigen omgeving. Hierdoor kunnen de momenten dat iemand energie heeft worden benut, zodat de kwaliteiten van deze persoon niet verloren gaan. Uit onderzoek blijkt dat het naast de vrijheid om je eigen tijd in te delen belangrijk is dat je als zelfstandig ondernemer een grotere vrijheid hebt in het werk en in de manier van werken en het onderhouden van contacten met klanten en opdrachtgevers. Deze voordelen bieden een groot tegenwicht aan de nadelen van zelfstandig ondernemerschap, zoals het bijhouden van de administratie en de onzekerheid op het gebied van de sociale zekerheid. De motieven van mensen met een arbeidshandicap om een eigen bedrijf te starten variëren van bewuste keuze tot pure noodzaak. Aan de ene kant zijn er de gewone startersmotieven die niets met de arbeidshandicap te maken hebben. Aan de andere kant is het starten van een eigen bedrijf soms noodzaak, omdat sollicitaties op niets uitlopen. Als je gaat solliciteren heb je soms een gat in je CV. Ga je als zelfstandige de markt op, dan speelt dat niet. In veel gevallen gaat het om een combinatie van negatieve en positieve motivatie. Een veel genoemde reden om een eigen bedrijf te starten is de mogelijkheid om parttime ondernemer te zijn. Daarnaast is het zelfstandig ondernemerschap een goede manier om weer maatschappelijk actief te zijn. Ook de mogelijkheid om zelf te bepalen wanneer er opdrachten worden aangenomen, wordt als een groot voordeel gezien. Breed Platform Verzekerden en Werk Pagina 6 van 28
Overzicht van regelingen voor mensen met een arbeidshandicap Eva wil graag terug in haar oude vak als kapster. Door haar ongeluk en de klachten van een whiplash kan ze niet meer hele dagen staan. Tussen de behandelingen door moet ze even kunnen gaan liggen. Daarom begint ze een kleine kapsalon aan huis. Ze gaat alleen op afspraak werken, zodat ze die rusttijden zelf in kan plannen. Bij een werkgever krijgt ze deze ruimte niet. Het is belangrijk naast je eventuele negatieve motivatie op zoek te gaan naar je positieve motivatie. Waarom wil je deze, veelal niet eenvoudige stap, zetten? Wat denk je dat het je gaat brengen en waar komt je drive vandaan? Het is belangrijk om daar voor jezelf duidelijkheid over te krijgen. Joost heeft als trainer gewerkt. Hij heeft jarenlang alles en dus eigenlijk teveel gegeven om een goede trainer te zijn en zijn werkgever tevreden te stellen. Meerdaagse trainingen zorgden ervoor dat hij vrijwel geen privé-leven meer had. Na een burn-out heeft hij besloten zijn oude passie (fotografie) tot uitvoering te brengen. In een vakgerichte opleiding heeft hij geleerd professioneler te werken. Joost gebruikt nu al zijn vaardigheden als trainer om binnen bedrijven zijn vrije werk te verkopen en fotografieopdrachten binnen te halen en met succes. 2. Persoonlijke kwaliteiten De persoon van de ondernemer is de basis van de onderneming. Het is belangrijk dat deze basis stevig staat. Daarbij moet u zich de volgende basisvragen stellen: - Wie bent u? - Wat kunt u (in de zin van vakmanschap en ondernemerskwaliteiten)? - Wat wilt u bereiken? - Wie kent u? Ondernemerschap valt te leren. Ondernemerskwaliteiten zijn te ontwikkelen, met name kennis en vaardigheden. Wel kunnen verschillende persoonlijke kwaliteiten de kans op het succesvol starten van een eigen bedrijf vergroten. De persoonlijke vaardigheden die vereist zijn voor het ondernemerschap hebben te maken met persoonlijkheid, instelling, algemene ontwikkeling en voorbereiding op het ondernemerschap. # Algemene informatie voor starters: Kamer van Koophandel, Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV), Instituut Midden- en Kleinbedrijf, startersadviesorganisaties. Uit onderzoek van TNO Arbeid blijkt dat veel mensen met een arbeidshandicap door hun beperking, dus noodgedwongen, een aantal persoonlijke capaciteiten ontwikkeld hebben, die erg nuttig kunnen zijn bij het beginnen van een eigen bedrijf. Mensen met een arbeidshandicap zijn bijvoorbeeld vaak zeer gemotiveerd om aan de slag te gaan, hebben een groot doorzettingsvermogen, zijn gewend om tegenslagen te overwinnen en zijn creatief in het bedenken van oplossingen. Deze eigenschappen kunnen de slaagkansen van een eigen onderneming vergroten. Vooral doorzettingsvermogen komt goed van pas, omdat starters met een arbeidshandicap de nodige barrières moeten overwinnen. Er zijn echter ook factoren die de slaagkansen van een eigen bedrijf negatief kunnen beïnvloeden. Wanneer u een medisch traject moet doorlopen, kost u dat vaak veel tijd en energie, die u dan niet kan steken in het opzetten van een onderneming. Of misschien heeft u te maken met fysieke of psychische beperkingen, waardoor het starten van een eigen bedrijf lastiger is. U moet goed overwegen of de combinatie van uw persoonlijke capaciteiten en omstandigheden (waaronder uw gezondheid) het toelaat om de weg naar het zelfstandig ondernemerschap in te slaan. Tenslotte is het erg belangrijk dat u zich niet laat ontmoedigen Pagina 7 van 28
door kennissen of organisaties die uw beperkingen bevestigen en uw capaciteiten vergeten of deze in eerste instantie niet willen zien. Uit onderzoek van TNO Arbeid blijkt ook dat ondernemers die starten vanuit arbeidsongeschiktheid te weinig aandacht te hebben voor acquisitie. Het is belangrijk om naast het uitvoeren van opdrachten voortdurend bezig te zijn met het werven van nieuwe opdrachten. Ook alle andere zaken die samenhangen met het bedrijf moeten goed op orde zijn, bijvoorbeeld vakmanschap, verzekeringen en administratie. De slagingskans van een ondernemer wordt door verschillende factoren bepaald. Het is de vraag of u de persoon bent die op deze manier (een deel van) zijn inkomen kan verwerven. De vraag is dus: past ondernemerschap bij u? 3. Onderzoek van de haalbaarheid Als u voor uzelf de conclusie hebt getrokken dat u voldoende basis hebt om ondernemerschap te ontwikkelen, moet de vraag worden beantwoord of uw idee levensvatbaar is. Om u goed voor te bereiden gaat u de haalbaarheid van uw idee onderzoeken. Het is belangrijk dat u nagaat of er een markt is voor uw product of dienst, hoe het zit met uw concurrenten in de markt, hoe u zich kunt onderscheiden in de markt en of u hiermee uiteindelijk in (een deel van) uw inkomen kunt voorzien. De resultaten van dit onderzoek en de manier waarop u vervolgens aan de gang gaat met uw bedrijf, kunt u vastleggen in een plan. 4. Goed voorbereid van start het ondernemingsplan Niet iedere ondernemer hoeft een ondernemingsplan te schrijven. Wel is het zaak om u goed voor te bereiden voordat u met een bedrijf start. Het ondernemingsplan is daarbij een goed hulpmiddel. Zo kunt u ideeën, feitelijke gegevens en verwachtingen zakelijk op een rijtje zetten. In het ondernemingsplan worden de doelstellingen en de haalbaarheid daarvan voor uzelf, maar ook voor externe partijen duidelijk. Als u externe financiering nodig heeft, is een ondernemingsplan wel verplicht. Zorg ervoor dat de volgende aspecten in uw ondernemingsplan zijn opgenomen: 1. Uw persoonlijke gegevens 2. Uw onderneming in het kort (bedrijfsdoelstellingen, ondernemingsvorm) 3. Het marketingplan (is er voldoende vraag naar uw product of dienst; hoe komt u aan klanten/opdrachtgevers?) 4. Het financiële plan (investeringen, exploitatiebegroting, liquiditeitsprognose) In het kader van uw reïntegratie kunt u ondersteuning krijgen bij het ontwikkelen van ondernemersvaardigheden en het schrijven van een ondernemingsplan (zie onder 5. Reïntegratie). Wanneer u voor uzelf dingen op een rijtje wilt zetten, kunt u ook een verkort plan schrijven. Hierin kunt u beschrijven waarom u denkt dat het u gaat lukken om in deze markt met uw diensten en producten inkomen te verwerven. Maak dus ook een begroting voor de komende twee jaar. In uw actieplan beschrijft u vooral wat u gaat doen om dat te realiseren. Zo heeft u voor uzelf een handvat om planmatig aan de slag te gaan en achteraf eens te kijken hoe het nu eigenlijk loopt. # Informatie over een ondernemingsplan of onderdelen daarvan: Kamer van Koophandel, Instituut Midden- en Kleinbedrijf, accountant, begeleidingsinstanties. Breed Platform Verzekerden en Werk Pagina 8 van 28
Overzicht van regelingen voor mensen met een arbeidshandicap 5. Eigen bedrijf en uitkering De vraag of u mag starten met een eigen bedrijf als u een uitkering heeft, is onder te verdelen in drie fasen: oriëntatie, haalbaarheid en starten. Per soort uitkering worden hierna de belangrijkste regelingen en mogelijkheden besproken. We gaan in dit hoofdstuk uit van mensen die op dit moment een uitkering hebben op grond van de WAO, Wajong en WAZ. De nieuwe wet WIA, die de huidige WAO zal vervangen, komt in deze brochure niet aan de orde. In 2006 brengen wij een nieuwe brochure uit waarin de veranderingen als gevolg van de WIA zijn opgenomen. A. WAO-, Wajong- en WAZ-uitkering Oriënteren U mag zich oriënteren op ondernemerschap. Heeft uw idee kans van slagen en is het wat voor u? Ga met ondernemers praten, loop eens mee met een andere ondernemer of zoek op internet of in de gouden gids hoeveel concurrenten u heeft. Stelt u zich voor dat u een eigen bedrijf heeft en houdt u daarbij rekening met uw specifieke omstandigheden. Haalbaarheid onderzoeken Als u merkt dat u enthousiast blijft en er lijken kansen te zijn, wordt het tijd uw arbeidsdeskundige bij het UWV op de hoogte te stellen. In het kader van reïntegratie kunt u het UWV verzoeken om ondersteuning bij het onderzoeken van de haalbaarheid en het voorbereiden van de start van uw bedrijf (zie onder 6. Reïntegratie). U gaat gericht op zoek naar het antwoord op de vraag of u, in deze markt, met uw diensten of producten (een deel van) uw inkomen kunt gaan verdienen. Stap voor stap gaat u zich verdiepen in de mogelijkheden op de markt en uw plan uitwerken. Starten Wanneer uw plannen zijn afgerond, u zonodig financiering heeft geregeld en van start bent gegaan, komt de vraag wat de gevolgen zijn voor de hoogte van de WAO-, Wajong- of WAZuitkering. Het gaat dan om de vraag of u winst maakt met uw bedrijf. Bij de WAO zal uw bedrijfswinst (omzet minus bedrijfskosten is uw bruto inkomen, ofwel praktische restverdiencapaciteit) worden vergeleken met uw maatmaninkomen (uw brutoinkomen toen u nog in loondienst werkte). Bent u 80 100% arbeidsongeschikt en is uw winst minder dan 20% van uw maatmanloon, dan gebeurt er niets met uw WAO-percentage en de hoogte van uw WAO-uitkering. Is uw winst meer dan 20% van uw vroegere brutoloon, dan komt u rekenkundig in een lagere arbeidsongeschiktheidscategorie. U zult dan een deel van uw WAO-uitkering moeten terugbetalen. [apart plaatsen] Berekening arbeidsongeschiktheidspercentage (maatmanloon inkomen) x 100% / maatmanloon = arbeidsongeschiktheidspercentage maanmaatloon = het brutoloon dat u zou verdienen als u niet ziek geworden zou zijn, komt vaak overeen met het vroegere brutoloon. [bovenste deel mag eventueel los staan van onderstaand voorbeeld] Rekenvoorbeeld WAO en eigen bedrijf Uw gegevens Maatmanloon per maand 2000,00 80 100% arbeidsongeschikt WAO-uitkering = 70% van maatmanloon WAO-uitkering per maand 70% van 2000,00 = 1400,00 Pagina 9 van 28
Jaar 1 Winst per maand 350,00 Inkomensderving 2000,00 350,00 = 1650,00 Arbeidsongeschiktheidspercentage 1650,00 x 100%*/ 2000,00 = 82,5%. Het percentage blijft tussen 80 100% en heeft daarom geen gevolgen voor de hoogte van uw WAO-uitkering. U heeft dus een bruto maandinkomen van: 1400,00 WAO en 350,00 winst = 1750,00. Jaar 2 Winst per maand 1000,00 per maand Inkomensderving 2000,00 1000,00 = 1000,00 Arbeidsongeschiktheidspercentage 1000,00 x 100%*/ 2000,00 = 50%. Met dit percentage valt u in de categorie 45% 55% arbeidsongeschiktheid. Dit zou hebben geleid tot een WAO-uitkering van 35% van uw maatmanloon = 700.00. U heeft een WAOuitkering van 70% ontvangen. U moet dus een deel van uw bruto WAO-uitkering terugbetalen. U heeft een bruto maandinkomen van 700,00 WAO en 1000,00 winst = 1700,00. Jaar 3 Winst per maand 1800,00 Inkomensderving 2000 1800 = 200 Arbeidsongeschiktheidspercentage 200,00*/ 2000 = 10% Op grond hiervan hebt u in jaar 3 geen recht op een WAO-uitkering en moet u het eventueel ontvangen bruto WAO-bedrag terugbetalen. In al deze situaties is uw totale bruto-inkomen hoger dan uw bruto WAO-uitkering. Voor de Wajong-uitkering gaat het niet om uw maatmaninkomen, maar om de grondslag. Voor de WAZ gaat het om de winst die u maakte in de drie jaar voorafgaande aan het moment dat u ziek werd. [einde rekenvoorbeeld 1] Het UWV berekent uw mate van arbeidsongeschiktheid aan de hand van de jaarrekening van uw bedrijf. De winst uit uw bedrijf wordt omgerekend naar de winst per maand ten tijde dat u ondernemer was. Omdat de jaarcijfers van uw bedrijf pas na afloop van een boekjaar bekend zijn, weet u pas achteraf of u teveel WAO heeft ontvangen. Als u het teveel aan ontvangen uitkering pas in een volgend kalenderjaar terugbetaalt, moet u het netto teveel door u ontvangen WAO-bedrag plus de daarover voor u betaalde loonbelasting en premies terugbetalen. Hoe eerder u kunt inschatten dat u in een jaar meer gaat verdienen dan uw restverdiencapaciteit, des te sneller u daarop kunt inspelen. Belangrijk is zo snel mogelijk uw financiële administratie op orde te brengen, zodat u uw arbeidsdeskundige tijdig kunt verzoeken uw WAO-uitkering te verlagen, wanneer de kans groot is dat u (een deel van) uw uitkering moet terugbetalen. Definitief arbeidsongeschiktheidspercentage Het UWV zal bij startende ondernemers vaak artikel 44 WAO of artikel 50 Wajong (twijfel aan duurzaamheid) toepassen. Hiermee wordt voorkomen dat een startende ondernemer bij een jaar van winst direct minder arbeidsongeschikt is, terwijl het maar de vraag is of hij zijn bedrijf kan volhouden en of er voldoende winst te maken is. Dit artikel zorgt ervoor dat het UWV pas na maximaal drie jaren gaat kijken wat er definitief met uw mate van arbeidsongeschiktheid gaat gebeuren. Zij berekenen een gemiddelde van de drie jaren winst van uw bedrijf en gaan op grond daarvan uw mate van arbeidsongeschiktheid voor de toekomst bepalen. Wanneer u een jaar bijvoorbeeld minder goed kunt werken, kunt u terugvallen op uw oorspronkelijke WAO-percentage. Breed Platform Verzekerden en Werk Pagina 10 van 28
Overzicht van regelingen voor mensen met een arbeidshandicap In de drie jaren wordt wel rekenkundig een percentage arbeidsongeschiktheid bepaald en moet u eventueel teveel ontvangen WAO terugbetalen. Vraag voor de zekerheid na bij uw arbeidsdeskundige of artikel 44 WAO of artikel 50 Wajong van toepassing is verklaard. Vraag of deze afspraak op papier kan worden gezet. [apart plaatsen] Rekenvoorbeeld WAO en jaar 4 eigen bedrijf Bij de toepassing van art. 44 van de WAO (twijfel aan duurzaamheid) in het eerdere rekenvoorbeeld wordt u voor jaar 4 ingeschat op: Jaar 1 350 Jaar 2 1.000 Jaar 3 1.800 Totaal 3.150 over 3 jaar Gemiddeld 1.050 winst per maand Dit leidt tot een definitief arbeidsongeschiktheidspercentage voor jaar 4 van: ( 2000 1050) x 100%*/ 2000 = 52,5%. U valt dan in de categorie 45% 55% arbeidsongeschiktheid. Vervolgens wordt elk jaar de mate van arbeidsongeschiktheid vastgesteld. [einde rekenvoorbeeld 2] Herkeuring Los van de rekenkundige bepaling van het arbeidsongeschiktheidspercentage krijgt u te maken met een periodieke herkeuring. Hierdoor kan uw mate van arbeidsongeschiktheid veranderen, namelijk op grond van het inkomen dat u zou kunnen verwerven op de arbeidsmarkt. Daarbij wordt geen rekening gehouden met de winst uit uw bedrijf. U kunt dan te maken krijgen met een inkomen dat bestaat uit een WAO-deel, een WW-deel en een winstdeel. Per 1 oktober 2004 wordt iedereen onder de 50 jaar herkeurd op grond van een nieuw schattingsbesluit. Dit kan voor u een verandering van uw mate van arbeidsongeschiktheid inhouden. Na deze herkeuring zijn de wijzigingen van de WAO, die per 1 januari 2006 zullen ingaan, niet op u van toepassing. Tijdelijke regeling inkomensgevolgen herbeoordeelde arbeidsongeschikten (TRI) Wanneer u na een herkeuring op grond van de criteria per 1 oktober 2004 te maken krijgt met een verlaging of intrekking van uw uitkering kunt u wellicht een WW-uitkering aanvragen als u geen andere inkomsten heeft via baan of bedrijf. Wanneer u geen recht heeft op een WW-uitkering kunt u in aanmerking komen voor een TRI uitkering. Deze wordt gedurende de eerste zes maanden uitgekeerd na verlaging of intrekking van uw uitkering door UWV. Daarmee wordt het verlies aan inkomen gecompenseerd Toename arbeidsongeschiktheid - herleving van WAO Wanneer u meer dan 45% arbeidsongeschikt bent en uw arbeidsongeschiktheid neemt toe, kunt u binnen vier weken vragen om een keuring om uw WAO-uitkering te herzien. Bent u minder dan 45% arbeidsongeschikt, dan kunt u binnen vijf jaar, bij toename van dezelfde klachten waarvoor u ooit in de WAO kwam, verzoeken om een keuring binnen vier weken en terugvallen op uw oude WAO-rechten. Wordt u om andere redenen minder arbeidsgeschikt, dan kunt u niet terugvallen op uw oude WAO-recht. In die situatie is het verstandig u zelf bij te verzekeren voor inkomensderving door ziekte en arbeidsongeschiktheid (zie hiervoor 10. Verzekeringen). B. WAO en WW Wanneer in het verleden door de arbeidsdeskundige is bepaald dat u een deel van uw inkomen zelf kunt verwerven, is er een theoretische verdiencapaciteit vastgesteld. U heeft voor dit deel van uw inkomen wellicht een WW-uitkering. De WAO is een verzekering voor Pagina 11 van 28
inkomensderving. Daarbij is dus van belang of u inkomen (winst) haalt uit uw bedrijf. De WW geeft recht op een uitkering op grond van verlies aan arbeidsuren. Daarbij is het dus van belang hoeveel uren u met uw bedrijf bezig bent. Dat staat los van de vraag of u in die uren wat verdient. Gevolgen voor het WAO-deel Wanneer uw winst lager is dan uw theoretische verdiencapaciteit, zal uw WAO-percentage niet veranderen. Is uw winst echter hoger, dan kan de WAO-uitkering verlaagd of beëindigd worden. Het bedrag dat u teveel heeft ontvangen aan WAO-uitkering plus de daarover afgedragen loonbelasting en premies, moet u dan terugbetalen. Als u ziet dat het goed gaat met uw bedrijf, kunt u het UWV ook verzoeken het WAO-bedrag alvast te verlagen. Op grond van de jaarrekening van uw bedrijf wordt de definitieve rekenkundige hoogte van uw WAO-uitkering vastgesteld. Gevolgen voor het WW-deel Ook voor de WW mag u zich oriënteren op ondernemerschap en de haalbaarheid van uw plannen onderzoeken. U kunt hiervoor een oriëntatieperiode aanvragen van 3 maanden. Tijdens deze oriëntatieperiode mag u de markt onderzoeken, een ondernemingsplan schrijven, u inschrijven bij de Kamer van Koophandel en verzekeringen afsluiten. U mag zich in deze periode niet bezig houden met het werven of uitvoeren van opdrachten. Dan bent u immers een bepaald aantal uren met uw bedrijf bezig. Voor die uren wordt u dan op uw WWuitkering gekort. Het is dus vaak moeilijk om in een oriëntatieperiode de haalbaarheid van uw bedrijfsidee volledig te onderzoeken. De oriëntatieperiode is in sommige situaties te verlengen met nog eens drie maanden. Dit wordt gezien als een vorm van sollicitatie. Tijdens de oriëntatieperiode heeft u dan ook geen sollicitatieplicht. Wanneer u bezig bent met het uitvoeren van uw bedrijf, wordt voor de WW niet gekeken naar de winst die u in uw bedrijf maakt, maar naar de uren die u in uw bedrijf bezig bent. Voor deze uren wordt u definitief gekort, tenzij u binnen 1,5 jaar weer stopt met uw bedrijf. Dan kunnen uw eventueel resterende WW-rechten herleven. Wanneer u een deel van uw tijd met uw bedrijf bezig bent, bent u voor de WW parttime ondernemer. Voor de uren dat u in uw bedrijf bezig bent, wordt u naar rato gekort op uw WW-uitkering. Voor de resterende uren blijft u werkloos en heeft u een sollicitatieplicht. De afdeling WW van het UWV kijkt dus naar de door u gemaakte uren, die u moet aangeven op uw werkbriefje. C. Ziek in loondienst of WW Wanneer u in dienst bent bij een werkgever en ziek bent, heeft de werkgever de taak u te begeleiden. Bij langdurig verzuim zal de arbodienst na zes weken ziekte een advies uitbrengen over de mogelijkheden tot herstel en werkhervatting. Wanneer, gezien uw arbeidshandicap, terugkeer bij deze werkgever voor u geen optie meer is, kunt u zich gaan oriënteren op de haalbaarheid van uw plannen om voor uzelf te beginnen. Als deze plannen reëel lijken, kun u met de arbodienst en uw werkgever uw plannen bespreken om voor uzelf te beginnen. Op die manier kunt u wellicht samen tot een stappenplan komen. U kunt ook kijken in hoeverre het mogelijk is voor u een Persoonsgebonden Reïntegratie Budget (PRB) aan te vragen om training en advies in te kopen bij het onderzoeken van de haalbaarheid en de voorbereiding van de start van uw bedrijf (zie ook 6. Reïntegratie). Wanneer u tijdens een periode van WW ziek wordt, heeft u recht op een Ziektewetuitkering. Wanneer u plannen krijgt om voor uzelf te beginnen, kunt u zich eerst wat oriënteren. Als u de haalbaarheid wilt onderzoeken, kunt u uw plannen bespreken met uw verzekeringsarts bij het UWV. Het kan zijn dat u in het kader van de ZW (Ziektewet) kleinschalig mag beginnen met uw bedrijf. In dat geval wordt uw eventuele winst in die periode verrekend met uw ZW-uitkering. Uw ZW-uitkering wordt dus lager. Wanneer u te maken hebt met het maximumdagloon, kan Breed Platform Verzekerden en Werk Pagina 12 van 28
Overzicht van regelingen voor mensen met een arbeidshandicap het zijn dat u erbij kunt verdienen met werkzaamheden in uw eigen bedrijf, zonder dat uw ZW uitkering verlaagd wordt. Voorbeeld Loon per dag 180 Winst omgerekend per dag 30 Verschil 150,00 Maar max. dagloon is 70% van 167,70 = 117,39 Je krijgt dan maximaal 117,39 ziektewetuitkering naast je winst uit onderneming. Wanneer de verzekeringsarts vindt dat u weer helemaal beter bent, krijgt u weer te maken met de regels van de WW. D. WWB-uitkering Wanneer u een uitkering hebt op grond van de Wet Werk en Bijstand, kunt u bij het starten van een eigen bedrijf gebruik maken van een voorbereidingsperiode van een jaar. In dit jaar kunt u de start van uw bedrijf goed voorbereiden, eventueel een bedrag van maximaal 2.534,00 (2005) lenen als voorbereidingskrediet, en uw ondernemingsplan schrijven. Vervolgens kunt u een aanvraag doen voor het Besluit Bijstandsverlening Zelfstandigen (Bbz). Daarbij wordt onderzocht of u met uw onderneming volgens uw ondernemingsplan binnen 3 jaar volledig in uw inkomen kunt voorzien en uw benodigde lening kunt aflossen. In dat geval kunt u in aanmerking komen voor inkomensondersteuning en een financiering van maximaal 30.668,00 (2005). Gedurende maximaal drie jaar kunt u een voorschot op uw uitkering krijgen om in uw privéinkomen te voorzien. Achteraf wordt berekend hoeveel winst uw bedrijf heeft gemaakt en welk deel van de uitkering u eventueel moet terugbetalen. U kunt dus maximaal drie jaar een aanvulling krijgen op uw inkomen tot bijstandsniveau (zie ook 7. Financiering, Bbz). # Informatie over inkomensondersteuning: afdeling Sociale Zaken van de gemeente, begeleidingsinstanties, Helpdesk van het Breed Platform Verzekerden en Werk # Bij WAO- en WWB-uitkering: UWV. E. WET Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen (WIA) Voor mensen die na 1 januari 2004 ziek zijn geworden zal niet langer de WAO wetgeving gelden, maar zal de WIA van toepassing zijn die per 1 januari 2006 in werking zal treden. De Wia kent drie onderdelen IVA = Inkomensvoorziening voor volledig en duurzaam arbeidsongeschikten (80 =100% arbeidsongeschikt) WGA = uitkering in verband met werkhervatting gedeeltelijk arbeidsgeschikten (35-80% arbeidsongeschikt) Minder dan 35% arbeidsongeschikt geen recht op een WIA uitkering een eventueel aanwezig dienstverband blijft in stand en de werkgever en werknemer moeten er samen alles aan doen dat de werknemer aan de slag blijft passend bij zijn belastbaarheid. Na de wachttijd van 104 weken (2 jaar), waarbij de werkgever een loondoorbetalingsplicht heeft, of waarbij u recht heeft op een Ziektewetuitkering kan de WIA in werking treden. 21 maanden na ziekte wordt u door UWV geadviseerd een aanvraag in te dienen. De mogelijkheid om een eigen bedrijf te starten vanuit de WIA zal blijven bestaan. Pagina 13 van 28
De financiële gevolgen, als u eenmaal inkomen gaat krijgen vanuit uw bedrijf, zullen gaan veranderen. Waarschijnlijk zal men 70% van uw winst gaan korten op uw uitkering. Omdat de wet nog in behandeling is, is niet met zekerheid te stellen hoe dit in de praktijk zal gaan. Wanneer de WIA in werking gaat treden, zal zo spoedig mogelijk deze informatie in een nieuwe versie van deze brochure worden gegeven. 6. Reïntegratie Wanneer u gedeeltelijk of geheel arbeidsgeschikt bent, kunt u in aanmerking komen voor een reïntegratietraject om te worden ondersteund bij het vinden van een baan. U kunt hiervoor terecht bij de reïntegratiebedrijven met wie het UWV afspraken heeft gemaakt. U kunt ook zelf op zoek gaan naar een reïntegratiebedrijf die u die steun kan bieden die u denkt nodig te hebben. U kunt dan een beroep doen op de IRO, de Individuele Reïntegratie Overeenkomst. Wanneer u besluit te onderzoeken of het haalbaar is om voor uzelf te beginnen, en daarbij ondersteuning zoekt, kunt u het beste direct gebruik maken van de IRO en op zoek gaan naar een startersadviesbureau dat u kan begeleiden. Zij zijn gespecialiseerd in deze dienstverlening. U kunt aan uw arbeidsdeskundige meedelen dat u gebruik wilt maken van de IRO. U dient dan binnen 35 dagen een trajectplan in, dat u samen met het startersadviesbureau opstelt. Bij de IRO krijgen de reïntegratiebedrijven en startersadviesbureaus pas volledig hun diensten betaald, als u gestart bent als ondernemer en volledig of tenminste 50% van de uren die u volgens uw verzekeringsarts kunt werken, met uw bedrijf bezig bent. Bij de IROintake zal daarom samen met u worden besproken hoe haalbaar uw ideeën lijken, voordat er een traject wordt aangeboden. Bedenk vooraf zelf wat voor soort support u zoekt en zoek een bedrijf waarbij u het vertrouwen krijgt dat zij u dit kunnen bieden. Er is een budget van maximaal 5000 excl. BTW (2005) voor u beschikbaar. Het kan zijn dat het reïntegratiebureau u bij het aanvragen van een IRO vraagt of u een zeer moeilijk plaatsbaren verklaring heeft. Deze kan op uw verzoek door uw arbeidsdeskundige worden afgegeven. Deze verklaring is van belang voor het bedrijf dat u een IRO traject aanbiedt, omdat zij minder financieel risico lopen. Regulier loopt een reïntegratiebedrijf of startersadviesorganisatie de kans dat zij 50% van hun rekening niet vergoed krijgt, wanneer u niet voldoende uren bezig kunt zijn met uw bedrijf. Heeft u een zeer moeilijk plaatsbaren verklaring, dan loopt dit risico terug tot 20%. De verklaring kan daarom ook voor u van belang zijn. Het kan zijn dat een bedrijf u wel een IRO traject op maat kan aanbieden, wanneer uw kansen nog niet goed in te schatten zijn en u nu juist support zoekt bij het onderzoeken van de haalbaarheid van uw plannen. In de regio s Midden Nederland, Haaglanden en Maastricht is het mogelijk naast de IRO gebruik te maken van een Persoonsgebonden Reïntegratie Budget (PRB).. Dit geeft u een grote mate van vrijheid in het inkopen van scholing en begeleiding bij één of meer partijen. Bij een PRB-aanvraag schrijft u zelf een plan hoe u wilt reïntegreren en wat u daarvoor nodig heeft, u zoekt zelf partijen bij wie u scholing en begeleiding wilt inkopen en regelt de zaken met het UWV. Het bedrag voor het PRB is in principe lager dan voor een IRO en bedraagt maximaal 3630,00.(2005) Als u ziek bent en nog een arbeidsovereenkomst met uw werkgever heeft, kan in overleg een Persoonsgebonden Reïntegratie Budget worden aangevraagd. Deze PRB-regeling voor werknemers is in heel Nederland van toepassing. U zou samen met de bedrijfsarts en werkgever tot de conclusie kunnen komen dat terugkeer op de werkplek geen reële optie is, Breed Platform Verzekerden en Werk Pagina 14 van 28
Overzicht van regelingen voor mensen met een arbeidshandicap waardoor het starten van een eigen bedrijf een mogelijkheid kan zijn. U kunt hiervoor dan ook begeleiding inkopen. # Informatie over reïntegratie-ondersteuning: uw arbeidsdeskundige of reïntegratiecoach bij het UWV. 7. Financiering Voordat u met uw bedrijf van start gaat, moet u goed berekenen hoeveel beginkapitaal u nodig heeft. Welke apparatuur moet u aanschaffen? Hoeveel aanloopkosten moet u maken en hoe lang moet u op uw geld wachten van uw debiteuren? Reken hierbij ruim, want u krijgt altijd te maken met onvoorziene uitgaven. De vraag is vervolgens of u dit zelf kunt financieren of hiervoor een beroep moet doen op anderen. Als u met te weinig geld begint, kunt u later bij het groeien van uw bedrijf vastlopen. Voor externe financiering is belangrijk dat er een goed ondernemingsplan ligt. Starten met eigen kapitaal Het makkelijkste is wanneer u zelf voldoende financiële middelen hebt om uw investeringen en aanloopkosten te financieren. Het is belangrijk wat eigen geld achter de hand te houden, ook als u financiering nodig heeft van derden. Geld lenen bij een bank Wanneer u onvoldoende eigen kapitaal heeft, kunt u naar een bank stappen. De bank wil dan uw plannen horen en een ondernemingsplan zien om te kijken of u de rente en aflossing kan opbrengen. Daarbij wordt ook gekeken naar zekerheden, zoals onderpand van inventaris, debiteuren of overwaarde in een eigen woning. Wanneer u een goed plan hebt, is het aan te bevelen eens te gaan praten bij een bank voor financiering en andere bankzaken. In sommige gevallen kan het verkrijgen van financiering bij een bank problemen opleveren. Het bedrag dat u wilt lenen is voor een bank bijvoorbeeld te laag, of u hebt onvoldoende zekerheden of er zijn twijfels over de levensvatbaarheid of continuïteit van de onderneming. Dit laatste kan spelen bij mensen met een chronische ziekte die progressief van aard is. Wanneer u niet voldoende onderpand heeft om de gewenste lening van een bank te krijgen, kunt u in aanmerking komen voor de regeling Borgstelling MKB-kredieten. De Nederlandse Staat staat dan voor u garant bij de bank. Er zijn ook andere financieringsmogelijkheden, bijvoorbeeld via het UWV (zie hierna). Het blijkt moeilijk te zijn om relatief kleine bedragen (tot 10.000) te lenen bij een bank. Wanneer u een bedrag van minder dan 10.000 wilt lenen, kunt u direct bij het UWV een starterskrediet aanvragen (zie hierna). # Informatie over de Borgstelling MKB-kredieten:begeleidingsinstanties. Geld lenen van particulieren Wanneer u geld leent van privé-personen, kunnen deze particulieren in aanmerking komen voor fiscale voordelen in het kader van vrijstelling voor box 3, durfkapitaal. Degene die de starter een bedrag leent voor de start van zijn bedrijf mag maximaal 51.390 als vrijstelling in box 3 opvoeren. Dit geldt voor startende ondernemers die als natuurlijke persoon starten en voor starters in een beginnende rechtspersoon (bijvoorbeeld een BV). Bovendien heeft de geldgever een extra heffingskorting van 1,3%. Als u in het ergste geval de lening uiteindelijk niet kunt terugbetalen, is het verlies voor de geldgever aftrekbaar voor de inkomstenbelasting. # Informatie over fiscale regelingen: Belastingdienst. Starterskrediet via het UWV Wanneer u een WAO-, WAZ- of Wajong-uitkering ontvangt, kunt u in aanmerking komen voor een starterskrediet op grond van artikel 30 van de wet REA. Ook als u volledig bent goedgekeurd kunt u hiervoor in aanmerking komen. Pagina 15 van 28
Dit starterskrediet kan maximaal 30.668,00(2005) bedragen. Het wordt verstrekt in de vorm van een rentedragende lening of een borgstelling. Voorwaarde is dat u een goed onderbouwd ondernemingsplan heeft, waaruit blijkt dat u op termijn uw restverdiencapaciteit kunt verdienen en dus minder of geen uitkering meer hoeft te ontvangen. Bovendien moet u de rente en aflossing van de lening kunnen opbrengen. U dient uw verzoek om een starterskrediet en uw ondernemingsplan in bij uw arbeidsdeskundige. De arbeidsdeskundige beoordeelt uw aanvraag en kijkt of het ondernemerschap past bij uw medische en arbeidskundige mogelijkheden. Om te beoordelen of uw plan levensvatbaar is schakelt het UWV een extern bureau in, dat uw plan zal toetsen. Dit bureau brengt advies uit aan het UWV. Het UWV neemt uiteindelijk de beslissing. Voor leningen boven 10.000 moet u eerst de reguliere banken benaderen met een kredietaanvraag. Alleen als de banken u geen lening geven, kunt u bij het UWV een starterskrediet aanvragen. De REA zal met ingang van 2006 vervallen. De regeling starterskrediet zal echter blijven bestaan. # Informatie over het starterskrediet: UWV, Helpdesk van het Breed Platform, startersadviesorganisaties, toetsingsorganisaties (Instituut Midden en Kleinbedrijf en STEW). Besluit Bijstandsverlening Zelfstandigen (Bbz) Wanneer u (en uw partner) niet in uw eigen inkomen kunt voorzien en/of met ontslag wordt bedreigd en u een uitkering hebt op grond van de WWB, IOAZ of IOAW kunt u een beroep doen op het Besluit Bijstandsverlening Zelfstandigen (Bbz). Deze aanvraag moet u indienen bij de afdeling Sociale Zaken van uw gemeente. U moet een goed onderbouwd ondernemingsplan hebben, waaruit blijkt dat u na maximaal 36 maanden volledig in uw eigen inkomen kunt voorzien. Verder moet u eerst geprobeerd hebben het geld te lenen bij een bank. Naast een rentedragende lening of borgstelling van maximaal 30.668,00(2005) kunt u een verzoek doen voor inkomensondersteuning na de start van uw bedrijf. Hiermee wordt gedurende maximaal 36 maanden uw privé-inkomen aangevuld tot bijstandsniveau, als het inkomen uit uw bedrijf nog onvoldoende is. In een aantal gemeenten zijn er experimenten gaande tussen gemeente en UWV waarbij de gemeente en de BBZ en de BSA uitvoert. Wanneer dit het geval is, zal het UWV u verwijzen naar de gemeente. Wanneer u bezig bent met een reïntegratietraject kan ook door UWV aan het reïntegratiebedrijf gevraagd worden om een door UWV erkende instantie te zoeken die uw ondernemingsplan kan toetsen. # Informatie over Besluit Bijstandsverlening Zelfstandigen: Sociale Dienst van uw gemeente, startersadviesorganisaties en toetsingsorganisaties, Helpdesk van het Breed Platform. Startersfondsen Naast wettelijke regelingen op grond van de BSA en BBZ kennen sommige gemeenten ook een startersfonds. In bijzondere situaties kunt u hierbij aankloppen. Er zijn ook enkele fondsen die bovenop een lening op grond van de BSA of BBZ krediet willen verstrekken. # Informatie bij uw gemeente of startersadviesorganisatie. Leasen Als u geen geld heeft om de nodige investeringen te doen in uw bedrijfsmiddelen, kunt u er voor kiezen om deze te leasen. Dit is echter een vrij dure financieringsmethode. Meer informatie hierover is te verkrijgen bij leasemaatschappijen. Breed Platform Verzekerden en Werk Pagina 16 van 28
Overzicht van regelingen voor mensen met een arbeidshandicap 8. Juridische Zaken Voordat u met een eigen bedrijf begint, is het zinvol om na te gaan of u een vestigings- of bouwvergunning nodig heeft. Verder moet u weten of u te maken heeft met de Wet Milieubeheer of een bestemmingsplan.denk van tevoren ook goed na over de rechtsvorm die u uw bedrijf wilt geven. Bij de Kamer van Koophandel is een brochure over rechtsvormen verkrijgbaar. # Informatie over vergunningen milieu-eisen, bestemmingsplannen, inschrijving in het handelsregister en handelsnaam: gemeente, Kamer van Koophandel. 9. Belastingen Als ondernemer moet u zich aanmelden bij de belastingdienst. U bent dan ondernemer voor de omzetbelasting en moet BTW in rekening brengen aan uw klanten. Voor de inkomstenbelasting moet u ook uw inkomsten opgeven. Wanneer u er freelance wat bij doet of kleinschalig wilt blijven werken geeft u uw inkomsten op als resultaat uit overige werkzaamheden. Wilt u met uw bedrijf (een deel van) uw inkomen verwerven, dan geeft u uw inkomsten op als winst uit onderneming. Wanneer u door de belastingdienst voor de inkomstenbelasting als ondernemer wordt aangemerkt, gaat u belasting betalen over de belaste winst van uw bedrijf. Aan het eind van het jaar maakt u een overzicht van uw omzet minus uw kosten. Als u als ondernemer wordt aangemerkt, kunt u een beroep doen op een aantal zogenaamde ondernemersfaciliteiten. Dit zijn aftrekposten die uw belastbaar inkomen verlagen. U betaalt dan minder inkomstenbelasting. Wanneer u op jaarbasis meer dan 1225 uur met uw bedrijf bezig bent, hebt u recht op zelfstandigenaftrek. De eerste drie jaar kunt u dit bedrag verhogen met een startersaftrek. Dit is lang niet voor iedere ondernemer met een arbeidshandicap haalbaar. Houdt in ieder geval goed bij hoeveel tijd u stopt in uw bedrijf. Het gaat om alle uren die u bezig bent met klanten, acquisitie, reizen, telefoon, administratie, bijblijven op uw vakgebied enzovoorts. Verder kunt u eventueel gebruik maken van investeringsaftrek en mag u als starter willekeurig afschrijven. Wanneer u diensten aanbiedt aan bedrijven, kan het zijn dat opdrachtgevers van u een zogenaamde VAR-verklaring (Verklaring Arbeidsrelatie) willen hebben, waaruit blijkt dat u voor de inkomstenbelasting als ondernemer wordt aangemerkt. Deze VAR-verklaring vraagt u aan bij de belastingdienst. Op grond van uw inschatting van het aantal opdrachtgevers, de uren dat u met uw bedrijf bezig bent, de verwachte omzet en dergelijke maakt de belastingdienst vooraf een inschatting van uw manier van werken. Hoe meer u al gedaan heeft, hoe groter de kans is dat u een VAR winst uit onderneming krijgt. Daarmee vergroot u de kans dat nieuwe opdrachtgevers u opdrachten willen geven. De VAR verklaring is een jaar geldig. U moet dus ieder jaar opnieuw een VAR aanvragen. 10. Verzekeringen Als ondernemer krijgt u te maken met bedrijfsverzekeringen en persoonlijke verzekeringen. Bij verzekeren is het altijd de vraag welk risico u loopt en of u het risico zelf kunt dragen. Bij bedrijfsverzekeringen kunt u denken aan het verzekeren van: - beroepsaansprakelijkheid - bedrijfsaansprakelijkheid - bedrijfsinboedel - goederentransport - rechtsbijstand - kredietrisico - ongevallen # Informatie over bedrijfsverzekeringen: reguliere verzekeraars, verzekeringstussenpersonen. Pagina 17 van 28
Naast bedrijfsverzekeringen heeft u als zelfstandig ondernemer ook te maken met verzekeringen voor ziekte en arbeidsongeschiktheid. Het gaat om de volgende verzekeringen: inkomensderving door ziekte en arbeidsongeschiktheid (arbeidsongeschiktheidsverzekering) en ziektekosten. Daarnaast kunt u te maken krijgen met inkomensderving door gebrek aan opdrachten. A. Arbeidsongeschiktheidsverzekering Wanneer u als ondernemer langdurig ziek wordt, heeft u minder of geen inkomen. Wellicht kunt u in deze situatie terugvallen op uw (oude) WAO-recht, omdat u meer dan 45% arbeidsongeschikt bent of omdat u binnen 5 jaar na het einde van de WAO-uitkering om dezelfde redenen ziek wordt. Maar als u minder dan 45% arbeidsongeschikt bent, bent u voor andere klachten niet langer verzekerd via uw oude WAO-rechten. Particulier verzekeren U kunt proberen zich particulier te verzekeren tegen inkomensderving door ziekte en arbeidsongeschiktheid. Indien u een medisch verleden heeft of een chronische aandoening of handicap, kan dit problemen geven bij de acceptatie voor een particuliere arbeidsongeschiktheidsverzekering. Wanneer u zich niet particulier kunt verzekeren vanwege uw arbeidshandicap, kunt u zich onder bepaalde voorwaarden vrijwillig verzekeren bij het UWV. Vrijwillig verzekeren Bent u als werknemer verzekerd (geweest) bij het UWV, dan kunt u zich onder bepaalde voorwaarden ook vrijwillig verzekeren tegen inkomensderving door ziekte en arbeidsongeschiktheid. Als u dit tijdig doet, dus binnen vier weken na verlaging van uw WAO-percentage onder de 45% of binnen vier weken na de start van uw bedrijf bij het einde van uw werknemerschap, dan moet men u accepteren, zonder keuring. Voorwaarde is dat u jonger bent dan 65 jaar, in Nederland woont en één jaar (bij WAO) tot drie jaar verplicht verzekerd bent geweest voor de financiële gevolgen van ziekte middels de Ziektewet/WAOverzekering. Bij een vrijwillige verzekering kunt u zelf de hoogte bepalen van het te verzekeren bedrag. De hoogte van het bedrag is gekoppeld aan de hoogte van de winst die u denkt in uw bedrijf te gaan maken. De verzekering bestaat uit een ZW-deel voor de eerste twee jaar en een WAO-deel voor de periode daarna. Voor het ZW-deel geldt dat u na twee dagen ziekte in aanmerking kunt komen voor een uitkering gebaseerd op 70% van uw verzekerde dagloon. Wanneer u langer dan twee jaar ziek wordt, wordt daarnaast ook gekeken hoe hoog de winst is geweest die u in uw bedrijf heeft gehaald voorafgaande aan de periode dat u ziek werd en de inkomensderving die u derhalve krijgt. Daarbij wordt ook gekeken naar wat u nog zou kunnen verdienen met uw mogelijkheden binnen of buiten uw bedrijf. U kunt het dagloon waartegen u zich wilt verzekeren zelf vaststellen. U kunt zicht niet oververzekeren. Het dagloon kan dus nooit hoger zijn dan het feitelijke bruto inkomen. Er geldt ook een maximum dagloon. U bepaalt of u beide delen wilt verzekeren en betaalt over het te verzekeren bedrag een premie. De hoogte van de premie die u betaalt is afhankelijk van het dagloon dat u kiest. U kunt zich hiervoor melden bij de afdeling vrijwillige verzekering van het UWV.(033-4216750) Vangnetverzekering Bij het afschaffen van de WAZ (Wet Arbeidsongeschiktheidsverzekering Zelfstandigen) in augustus 2004 is door de particuliere verzekeraars een verzekering ontwikkeld die het mogelijk moet maken voor moeilijk verzekerbare personen een basisdekking te bieden. Met ingang van januari 2005 is de groep moeilijk verzekerbare zelfstandigen uitgebreid met 2 categorieën, namelijk zelfstandigen die herkeurd zijn en weer volledig aan het werk kunnen en de groep zelfstandigen met een particuliere verzekering met een eindleeftijd lager dan 65 jaar. Breed Platform Verzekerden en Werk Pagina 18 van 28
Overzicht van regelingen voor mensen met een arbeidshandicap Met ingang van januari 2005 is de groep moeilijk verzekerbare zelfstandigen uitgebreid met 2 categorieën, namelijk zelfstandigen die herkeurd zijn voor de WAZ en weer volledig aan het werk kunnen en de groep zelfstandigen met een particuliere verzekering met een eindleeftijd lager dan 65 jaar. Deze laatste groep kon tot 1 mei 2005 op grond van de vangnetregeling een verzekering afsluiten. U moet zich hiervoor binnen 3 maanden na de start van uw bedrijf melden of binnen drie maanden na beëindiging van de WAZ-uitkering U hebt een wachttijd van twee jaar. Bent u na twee jaar nog ziek, dan ontvangt u maximaal 11.500 als u volledig arbeidsongeschikt bent. Bij gedeeltelijke arbeidsongeschiktheid wordt er niet uitgekeerd. In deze situatie kunt u wel gebruik maken van reïntegratiefaciliteiten van de verzekeraar. Als arbeidsongeschiktheidscriterium gaat men uit van het begrip gangbare arbeid. Wanneer arbeidsongeschiktheid optreedt in de eerste vijf jaar na afsluiting van de verzekering is de dekking beperkt tot maximaal vijf jaar. Indien arbeidsongeschiktheid optreedt na vijf jaar na afsluiting van de verzekering vindt dekking plaats tot 65 jaar. De premie ligt tussen de 2000 en 2500 per jaar.de hoogte hangt o.a. af van het beroep en gezondheid van de zelfstandige. Verzekeraars hanteren ook nog een kostenopslag. Dit verschilt per verzekeraar. Wanneer u gebruik kunt maken van de vrijwillige verzekering van het UWV is dit veelal een beter alternatief. # Informatie over de vangnetverzekering: Helpdesk van het Breed Platform. B. Ziektekostenverzekering U zult zich als ondernemer moeten verzekeren tegen ziektekosten.wanneer uw gecorrigeerde belastbaar inkomen lager is dan 21.250 (2005) (), bent u verplicht verzekerd voor het ziekenfonds. Wanneer u zich in 2005 als ondernemer bij de belastingdienst aanmeldt, moet u een schatting maken van uw winst en uw gecorrigeerde belastbare inkomen in het jaar van de start. Op grond van deze schatting krijgt u van de belastingdienst een beschikking of u zich wel of niet via het ziekenfonds moet verzekeren. Vanaf 2006 krijgt iedere Nederlander te maken met het nieuwe zorgstelsel. Het verschil tussen ziekenfonds en particulier vervalt dan. Wanneer u zich in 2005 ziekenfonds moet verzekeren en u bent nu al op grond van uw uitkering ziekenfonds verzekerd, blijft u dit. U krijgt echter aan het eind van het jaar een aanslag van de belastingdienst over uw belastbare winst in uw bedrijf. Over dat deel heeft de uitkerende instantie immers geen ziekenfondspremie afgedragen. Bent u momenteel particulier verzekerd en moet u zich verplicht ziekenfonds verzekeren, dan zult u zich moeten aanmelden bij een ziekenfonds. Het is belangrijk te informeren bij de particuliere verzekeraar onder welke voorwaarden u bij hen terug kunt komen, wanneer uw inkomen weer boven de grens van het ziekenfonds gaat stijgen. Wanneer u zich particulier moet gaan verzekeren, kan acceptatie voor mensen met gezondheidsklachten soms problemen opleveren. In deze situatie zal de verzekeraar u meestal de (dure) standaardpakketpolis aanbieden. Voor deze polis geldt een acceptatieplicht. Vanaf 2006 is iedere Nederlander volgens het nieuwe zorgstelsel verzekerd. Naast een premie die u betaalt aan de verzekeraar, krijgt u als ondernemer te maken met een aanslag van de belastingdienst. De hoogte van deze aanslag hangt af van de hoogte van uw inkomen. De premiepercentages en het maximumbedrag waarover u premie moet betalen moeten nog worden vastgesteld. # Informatie over ziektekostenverzekering: Helpdesk van het Breed Platform, UWV, Belastingdienst, begeleidingsinstanties. Pagina 19 van 28
C. Inkomensderving door minder opdrachten Het is niet mogelijk u als ondernemer te verzekeren voor inkomensderving omdat u opeens minder opdrachten heeft. Voor werknemers kennen we de WW, voor ondernemers bestaat dit niet. Dit is nu juist het ondernemersrisico, dat u als ondernemer zelf draagt. Belangrijk is dus dat u goed voorbereid te werk gaat, zich goed blijft oriënteren op uw markt en voortdurend opdrachten blijft werven. 11. Wet REA en zelfstandigen De Wet REA is bedoeld voor mensen die: - recht hebben op een arbeidsongeschiktheidsverzekering op basis van de WAO, WAZ, of Wajong; - een voorziening hebben gekregen gericht op behoud, herstel of bevordering van arbeidsgeschiktheid; - een indicatie hebben via de Wet Sociale Werkvoorziening (WSW) maar geen WSW-baan; - door een medisch-arbeidskundige beoordeling arbeidsgehandicapt verklaard zijn. U blijft 'arbeidsgehandicapte' tot vijf jaar na het einde van de uitkering/voorziening of de (her)indicatie. Voor zelfstandigen kent de Wet REA verschillende regelingen, waarvan hierna een overzicht volgt. De wet REA zal met ingang van 2006 vervallen. Onderdelen van deze wet worden ondergebracht in de WAO, WIA, Wajong en WAZ of gaan vervallen. Artikel 22 Voorzieningen Werkplekaanpassing U kunt als niet-werknemer een verzoek doen voor het aanpassen van de werkplek op grond van uw arbeidshandicap om uw werkzaamheden als freelancer of zelfstandige uit te kunnen voeren. Informatie over de technische aspecten van werkplekaanpassingen kunt u krijgen bij de belangenorganisaties. De aanvraag doet u bij de afdeling voorzieningen van het UWV. Scholing en ondersteuning U kunt gebruik maken van reïntegratiediensten via de vaste afspraken van het UWV met reïntegratiebedrijven of via de Individuele Reïntegratie Overeenkomst (IRO). In de regio s Midden Nederland, Haaglanden en Maastricht kunt u ook gebruik maken van het Persoonsgebonden Reïntegratie Budget (PRB). Voor het opdoen van kennis en ontwikkelen van vaardigheden als ondernemer kunt u bij de start van uw bedrijf dus training en advies aanvragen. Het volgen van vakgerichte scholing via een reïntegratietraject isl steeds moeilijker geworden, omdat de reïntegratiebedrijven afspraken hebben gemaakt met het UWV over de kosten van een traject, inclusief eventuele scholing. Maak duidelijk wat u nodig hebt en waarom dit uw kans op reïntegratie kan vergroten en versnellen. Als het noodzakelijk is kan er op grond van een scholingsprotocol toch scholing worden opgenomen in het traject. U kunt een trajectplan voor de IRO of PRB indienen bij de arbeidsdeskundige van het UWV of het UWV vragen om een traject via een reïntegratiebedrijf. Hebt u al contact met een reïntegratiebedrijf, dan kunt u hen verzoeken u te verwijzen naar een gespecialiseerd bureau dat zich bezig houdt met training en advies van startende ondernemers (zie ook 6. Reïntegratie). Het kan zijn dat het reguliere traject door hen in overleg met UWV wordt afgerond en u vervolgens zelf een partij kan zoeken die u een IRO traject wil aanbieden. Achterin deze brochure staan adressen vanstartersadviesorganisaties. Artikel 22a Kinderopvang De wet REA biedt de mogelijkheid voor speciale groepen kinderopvang gedeeltelijk te bekostigen, wanneer hierdoor de kans dat een uitkering wordt bespaard, groter wordt. Er bestaat geen recht op kinderopvang, maar kinderopvang kan gedeeltelijk worden bekostigd tijdens een reïntegratietraject. Het aanvraagformulier is te downloaden bij www.uwv.nl Breed Platform Verzekerden en Werk Pagina 20 van 28