Resultaten praktijkproeven GRAANGEWASSEN 2016

Resultaten praktijkproeven GRAANGEWASSEN 2016 VRIJ TECHNISCH INSTITUUT Land- en Tuinbouw Proefbedrijf Schipvaarthoeve Boeschepestraat 44 Schipvaartweg 8 8970 Poperinge 8970 Poperinge Tel. 057/ 34 65 55 patrick.vermeulen@vsop.be Vlaamse overheid Departement Landbouw en Visserij Voorlichting en Vorming Landbouwcentrum Granen Vlaanderen vzw - LCG

VTI Poperinge graanavond 2016

1. Inhoudsopgave. Inhoudsopgave 1 Voorwoord en weersoverzicht 2 Rassenproef wintergerst 3 waarnemingen 4 opbrengstresultaten 5 Korrelopbrengst zesrijige wintergerst Vlaams Gewest (LCG) 6 Korrelopbrengst wintergerst Vlaams Gewest meerdere jaren (LCG) 7 Rassenproef wintertarwe : 8 waarnemingen 9 opbrengstresultaten 10 kwalitatieve gegevens 11 Korrelopbrengst wintertarwe leem en zandleem (LCG) 12 Korrelopbrengst wintertarwe leem en zandleem meerdere jaren (LCG) 13 Korrelopbrengst wintertarwe kustpolder (LCG) 14 Korrelopbrengst wintertarwe kustpolder meerdere jaren (LCG) 15 Fungicideproef : bladziekten 16 waarnemingen 17 opbrengstresultaten 18 vergelijking fungicideproef : bladziekten 19 Fungicideproef : blad- en aarziekten 20 waarnemingen 21 opbrengstresultaten 22 vergelijking fungicideproef : blad- en aarziekten 23 Overzicht ziektebestrijding Poperinge : 1986-2016 25 Onkruidbestrijding wintertarwe : demo 26 Lijst gebruikte middelen 27

2. Praktijkproeven graangewassen 2016. Wij bieden u graag deze brochure aan met de resultaten van de praktijkproeven op graangewassen. De resultaten werden bekomen op proefvelden aangelegd op de Schipvaarthoeve van het VTI. Wij danken alle overheidsinstanties, de leden en medewerkers van het Landbouwcentrum voor Granen Vlaanderen (LCG) en bedrijven uit de toeleveringssectoren voor de vlotte samenwerking en het verleende vertrouwen. Oprechte dank ook aan allen die een bijdrage leverden tot het bekomen van deze brochure. Dank aan alle leerkrachten, personeel en leerlingen die op om het even welke manier instonden voor de aanleg, de gewasverzorging, het oogsten, het uitvoeren van metingen, ontledingen en wegingen, het verwerken van de opbrengstgegevens en het vermeerderen van deze brochure. Wij hopen een brochure aan te bieden met heel wat leerrijke informatie voor de leerlingen en de oudleerlingen van onze school, landbouwers in de regio en allen die zich inzetten voor de agrarische sector. Bijzondere dank gaat naar de Vlaamse overheid - Departement Landbouw en Visserij - Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling (ADLO) - Voorlichting en Vorming, voor de tussenkomst bij het versturen van de uitnodigingen en drukwerk. Overzicht weerswaarnemingen Poperinge. De gegevens werden opgenomen in de KMI-opnamepost op de Schipvaarthoeve. Gemiddelde temperaturen Neerslag in mm Aantal Minimum Maximum regendagen Poperinge Normaal Poperinge Normaal Poperinge Normaal Poperinge Sept '15 9.5 8.9 18.3 19.3 73 69 18 Okt '15 6.7 5.9 14.9 14.3 33 74 11 Nov '15 6.1 2.7 13.8 8.8 109 69 20 Dec '15 7.6 0.4 12.9 5.6 34 64 8 Jan '16 2.5-0,9 8.1 5.1 85 55 20 Febr '16 2.1-0,7 8.0 6.1 78 43 20 Maa '16 2.0 0.8 9.9 9.0 95 46 17 Apr '16 4.2 3.4 13.2 12.7 57 48 22 Mei '16 8.5 6.5 19.0 16.6 105 55 17 Jun '16 12.0 9.5 19.9 19.8 69 57 21 Jul '16 13.7 11.3 22.9 21.3 19 63 10 Aug '16 12.9 10.9 24.0 21.6 44 67 9 Totaal 7.3 6.0 15.4 13.4 800 710 193

3. Rassenproef wintergerst. Perceel : Voorvrucht : Dekervel Pootgoed Grondsoort : zandleem (35) Ploegen : 30/09/2015 Zaaidatum : 01/10/2015 Zaaidichtheid : Variëteit : Bemesting : Onkruidbestrijding : Groeiregulatoren : Fungicidebehandeling : Insecticide : 250 korrels/m² 15 gerstrassen + rand Cervoise advies 18/03/2016 108 kg vast 70 20/04/2016 54 kg vast 51 45 03/10/2015 Defi 5 L + AZ 500 0,150 L 24/03/2015 Primstar 1 L 11/04/2016 Optimus 0,5 l 02/05/2016 Terpal 2,5 l 11/04/2016 Stereo 2 L 02/05/2016 Skyway Xpro 1 L geen Oogstdatum : 09/04/2016

4. Waarnemingen rassenproef wintergerst. Schaal (1-9) waarbij een hoger cijfer een betere weerstand weergeeft. 9 betekent vrij van ziekte of legering. nr Variëteit bladvlekken netvlekken dwerg legering Strolengte ziekte ziekte roest (1-9) (1-9) (1-9) (1-9) in cm 1 Berline 8.00 7.70 7.98 8.50 68.8 2 Domino (Redigo) 8.00 8.23 7.95 7.13 79.5 3 Etincel 8.05 7.78 7.38 7.38 68.5 4 KWS Tenor 8.10 7.33 7.60 8.50 83.5 5 KWS Tonic 7.93 7.50 5.88 8.50 76.3 6 Meridian 8.08 7.00 7.60 7.13 88.5 7 Monique 7.53 7.75 7.65 9.00 77.5 8 Quadriga 7.30 7.50 6.15 9.00 86.5 9 Rafaela 7.28 7.98 6.05 7.25 81.8 10 Smooth 7.45 7.45 7.03 7.50 91.8 11 Tequila 7.63 7.50 6.00 7.75 91.0 12 Unival 7.03 7.80 6.15 7.63 89.3 13 Veronika 7.93 7.75 7.68 8.63 84.8 14 Wootan 8.00 8.00 6.00 8.63 80.5 15 Zzoom 7.50 7.80 7.55 7.75 81.5 Gemiddelde v/d proef 7.72 7.67 6.98 8.02 82.0

5. Opbrengst rassenproef wintergerst. Kg/ha en HL is weergegeven bij 15% vocht Relatieve opbrengst en hl is t.o.v. gemiddelde van de getuigen (vetgedrukt) 100 = 8093 kg 57.6 kg nr Variëteit opbr. opbr. vocht Hl Hl 15 % vocht relatief 15 % vocht relatief kg/ha % % kg % 1 Berline 7582 93.7 12.50 54.73 95.0 2 Domino (Redigo) 7902 97.6 13.43 55.34 96.1 3 Etincel 8413 104.0 13.33 60.96 105.8 4 KWS Tenor 8452 104.4 13.27 55.21 95.8 5 KWS Tonic 8189 101.2 13.43 56.77 98.6 6 Meridian 8742 108.0 13.43 61.25 106.3 7 Monique 8553 105.7 12.90 57.09 99.1 8 Quadriga 8309 102.7 13.93 57.92 100.6 9 Rafaela 8657 107.0 12.80 56.97 98.9 10 Smooth 9326 115.2 13.60 62.94 109.3 11 Tequila 7879 97.4 13.17 60.67 105.3 12 Unival 6949 85.9 13.50 53.23 92.4 13 Veronika 7514 92.8 12.47 58.99 102.4 14 Wootan 9045 111.8 13.85 58.94 102.3 15 Zzoom 9347 115.5 12.85 55.64 96.6 Gemiddelde 8324 102.9 13.23 57.78 100.3 K.W.V. (p = 0,05) vc 3.91

6 Korrelopbrengst rassenproeven zesrijige wintergerst Vlaams Gewest 2016. Ras LEEM en ZANDLEEM KUSTPOLDER Gemiddelde zaaizaad behandeld West-Vlaanderen Vlaams Brabant Limburg West-Vlaanderen Poperinge Huldenberg Tongeren Zuienkerke met insecticide (Koninksem) (tegen bladluizen) (**) zandleem lichte leem leem klei (kustpolder) Meer dan 10% boven het Smooth (hybride) ja 115,2 106,0 121,8 112,1 113,8 gemiddelde in 2016 Meer dan 5% boven het Wootan (hybride) ja 111,8 106,6 104,3 106,5 107,3 gemiddelde in 2016 KWS Tonic ja 101,2 103,1 114,4 107,9 106,7 Zzoom (hybride) ja 115,5 97,9 105,4 105,7 106,1 Tot 5% boven het Monique ja 105,7 97,2 111,5 103,8 104,5 gemiddelde in 2016 Quadriga ja 102,7-106,0 103,2 103,9 Rafaela (tolerant dwergvergelingsvirus) neen 107,0 105,2 102,1 100,1 103,6 Meridian ja 108,0 99,9 106,8 98,9 103,4 Domino (tolerant dwergvergelingsvirus) ja - 95,7 104,3 103,9 101,3 KWS Tenor ja 104,4 93,2 109,2 97,6 101,1 LG Tequila ja 97,4 105,5 107,8 93,1 100,9 Tot 5% onder het Berline ja 93,7 104,5 95,0 106,2 99,8 gemiddelde in 2016 Domino (tolerant dwergvergelingsvirus) neen 97,6-103,3 97,2 99,4 LG Veronika ja 92,8 101,4 92,4 97,8 96,1 Meer dan 5% onder het Etincel ja 104,0 99,2 79,6 95,3 94,5 gemiddelde in 2016 Meer dan 10% onder het Unival ja 85,9 90,7 81,2 99,3 89,3 gemiddelde in 2016 Getuigen 100 100 100 100 100 (=8.093 kg/ha) (=7.218 kg/ha) (=7.121 kg/ha) (=9.844 kg/ha) (=8.069 kg/ha) V.C. (%) 3,91 5,06 3,06 5,57 (*) Korrelopbrengst = relatieve waarden ten aanzien van het gemiddelde van de getuigen Berline, Etincel, KWS Tenor, KWS Tonic, Meridian, Monique, Rafaela, LG Tequila, Unival en LG Veronika. Ziektebestrijding uitgevoerd op basis van de ziektedruk in de proef: op alle proefplaatsen werden twee fungicidebehandelingen uitgevoerd (respectievelijk 1 e -2 e knoop en laatste blad/baardenstadium) (**) Bij alle rassen werd het zaaizaad behandeld met een insecticide ter bestrijding van bladluizen, behalve voor de rassen Domino en Rafaela welke tolerant zijn ten aanzien van het dwergvergelingsvirus. Daarenboven werd te Huldenberg, Tongeren en Zuienkerke het ras Domino ook aangelegd met zaaizaad behandeld met een insecticide. VTI Poperinge graanavond 2016

7. Korrelopbrengst rassenproeven zesrijige wintergerst Vlaams Gewest 2011 tot en met 2016. Ras 2016 2015 2014 2013 2012 2011 Toelichting (4 proeven) (4 proeven) (4 proeven) (2 proeven) (4 proeven) (4 proeven) Meer dan 10% boven het gemiddelde in 2016 Smooth (hybride) 113,8 102,0 - - - - Goed tot zeer goed resultaat over de laatste 2 jaar: gemiddeld 107,9%, doch sterk variërend in functie van het jaar. Meer dan 5% boven het Wootan (hybride) 107,3 - - - - - Zeer goed resultaat in 2016, doch slechts 1 jaar proefresultaten. gemiddelde in 2016 KWS Tonic 106,7 102,0 104,8 - - - Goed tot zeer goed resultaat over de laatste 3 jaar: gemiddeld 104,5%. Zzoom (hybride) 106,1 102,7 104,9 108,4 - - Goed tot zeer goed resultaat over de laatste 4 jaar: gemiddeld 105,5%. Tot 5% boven het Monique 104,5 - - - - - Goed resultaat in 2016, doch slechts 1 jaar proefresultaten. gemiddelde in 2016 Quadriga 103,9 101,6 - - - - Goed resultaat over de laatste 2 jaar: gemiddeld 102,7%. Rafaela 103,6 101,7 - - - - Goed resultaat over de laatste 2 jaar: gemiddeld 102,6%. Rafaela is tolerant ten aanzien van het dwergvergelingsvirus. Meridian 103,4 101,1 100,5 102,1 100,0 105,2 Meridian werd ook beproefd in 2010 en behaalde 102,4%. Gemiddeld tot goed resultaat over de laatste 7 jaar: gemiddeld 102,1%. KWS Tenor 101,1 101,4 98,2 - - - Gemiddeld resultaat over de laatste 3 jaar: gemiddeld 100,2%. LG Tequila 100,9 - - - - - Gemiddeld resultaat in 2016, doch slechts 1 jaar proefresultaten. Tot 5% onder het Berline 99,8 101,8 - - - - Gemiddeld resultaat over de laatste 2 jaar: gemiddeld 100,8%. gemiddelde in 2016 Domino 99,4 - - - - - Nagenoeg gemiddeld resultaat in 2016, doch slechts 1 jaar proefresultaten. Domino is tolerant ten aanzien van het dwergvergelingsvirus. LG Veronika 96,1 - - - - - Iets onder het gemiddelde in 2016, doch slechts 1 jaar proefresultaten. Meer dan 5% onder het gemiddelde in 2016 Meer dan 10% onder het gemiddelde in 2016 Etincel 94,5 100,6 - - - - Minder goed resultaat in 2016, en gemiddeld resultaat in 2015. Unival 89,3 100,2 102,7 - - - 10,7% onder het gemiddelde in 2016, doch gemiddeld tot goed resultaat in 2015 en 2014 (2 jaar): gemiddeld 101,4%. Getuigen 100 100 100 100 100 100 (=8.069 (=12.656 (=12.131 (=10.396 (=10.154 (=10.367 kg/ha) kg/ha) kg/ha) kg/ha) kg/ha) kg/ha) (*) De gemiddelde relatieve korrelopbrengst werd berekend ten aanzien van het gemiddelde van de getuigen: - in 2016: Berline, Etincel, KWS Tenor, KWS Tonic, Meridian, Monique, Rafaela, LG Tequila, Unival en LG Veronika - in 2015: Antonella, Casino, Daxor, Etincel, KWS Tenor, KWS Tonic, Meridian, Quadriga en Unival - in 2014: Casino, Daxor, KWS Tenor, KWS Tonic, Meridian, Sanrival, Saskia en Unival - in 2013: Basalt, Bivouac, Gigga, Hercule, Meridian, Paso, Proval en Saskia - in 2012: Basalt, Bivouac, Déclic, Gigga, Hercule, Meridian, Proval en Saskia - in 2011: Alinghi, Bivouac, Cervoise, Malabar, Meridian, Proval, Roseval, Saskia en Shangrila - in 2010: Alinghi, Bivouac, Cervoise, Meridian, Proval, Roseval en Shangrila VTI Poperinge graanavond 2016

8. Rassenproef wintertarwe. Perceel : Dekervel Voorvrucht : Bonen Grondsoort : zandleem (35) Ploegen : 13/10/2015 Zaaidatum : 27/10/2015 Zaaidichtheid : 350 korrels/m² Variëteit : 25 tarwerassen Bemesting : advies 01/03/2016 54 vast 18/03/2016 54 vast 85 20/04/2016 54 vast 58 27/05/2016 65 vast 62 Onkruidbestrijding : 02/11/2015 Bacara 0.8 L 23/03/2016 Alister 1 L Groeiregulatoren : 11/04/2016 Mondium 2 L 21/04/2016 Cycocel 0,5 L + Optimus 0,25 L Fungicidebehandeling : 09/05/2016 Granovo 1,7 L 06/06/2016 Ceriax 1,75 L Insecticide : --- Oogstdatum : 09/08/2016 Waarnemingen Epipre op : Benchmark, Cellule, Henrik, KWS Ozon, Sahara en Tobak

9. Waarnemingen rassenproef wintertarwe. Waarnemingen in onbehandeld object. Schaal (1-9) waarbij een hoger cijfer een betere weerstand weergeeft. Gemiddelde standdichtheid : 280.1 pl/m² nr Variëteit meel- blad- gele bruine aar- aar- legering Strodauw vlekken roest roest fusarium septoria lengte (1-9) (1-9) (1-9) (1-9) (1-9) (1-9) (1-9) cm 1 Anapolis 9.0 6.5 9.0 8.3 5.9 6.0 9.0 72.3 2 Atomic 9.0 6.3 6.7 8.3 6.0 7.0 8.7 82.0 3 Benchmark 9.0 7.0 5.5 7.8 8.0 7.5 8.9 81.3 4 Bergamo 8.5 7.3 7.8 8.2 6.5 4.4 9.0 83.5 5 Britannia 9.0 7.3 9.0 9.0 8.0 6.0 8.9 75.5 6 Cellule 9.0 7.2 9.0 7.4 5.5 7.4 9.0 71.0 7 Collector 9.0 7.3 9.0 9.0 6.0 8.0 9.0 79.0 8 Gedser 9.0 7.5 8.5 6.8 7.0 6.9 9.0 78.8 9 Graham 9.0 7.3 8.7 8.2 6.8 5.4 9.0 74.8 10 Henrik 9.0 6.5 9.0 9.0 7.8 7.7 9.0 78.0 11 JB Diego 9.0 7.0 8.8 8.6 7.4 6.5 9.0 71.5 12 KWS Ozon 9.0 7.5 8.6 8.5 6.0 8.1 9.0 76.3 13 KWS Siskin 9.0 7.5 9.0 8.4 5.4 7.0 9.0 72.0 14 KWS Smart 9.0 6.9 8.5 8.7 7.9 6.0 9.0 89.3 15 Lithium 9.0 6.3 7.1 8.1 4.9 7.6 8.5 79.3 16 Mentor 9.0 7.8 8.7 8.4 7.0 6.5 9.0 79.3 17 Mosaïc 9.0 6.5 8.8 9.0 5.5 7.5 9.0 65.3 18 Popeye 9.0 7.7 9.0 8.5 5.9 8.5 9.0 74.5 19 Reflection 9.0 7.6 7.5 8.7 6.0 7.5 9.0 66.8 20 RGT Mondio 9.0 7.6 9.0 9.0 4.4 7.1 9.0 76.5 21 RGT Sacramento 8.8 7.3 9.0 8.5 4.5 6.3 9.0 74.8 22 Rubisko 9.0 8.0 9.0 8.6 5.9 5.8 9.0 72.0 23 Sahara 9.0 8.1 9.0 9.0 7.5 6.0 9.0 80.0 24 Terroir 9.0 7.8 9.0 9.0 5.4 8.5 9.0 72.0 25 Tobak 9.0 7.0 8.5 7.0 5.8 7.0 9.0 82.8 Gemiddelde 8.97 7.22 8.46 8.40 6.27 6.88 8.95 76.3

10. Korrelopbrengst rassenproef wintertarwe. Kg/ha en HL is weergegeven bij 15% vocht Relatieve opbrengst en hl is t.o.v. gemiddelde van de getuigen (vetgedrukt) 100 = 9528 kg 74.2 kg Variëteit Opbrengst Opbrengst Vocht HL-gewicht HL-gewicht 15 % vocht relatief 15 % vocht relatief kg / ha % % kg % 2 Atomic 9147 96.0 15.9 76.4 103.0 3 Benchmark 10824 113.6 16.0 74.7 100.6 4 Bergamo 10614 111.4 16.4 77.9 105.0 5 Britannia 10243 107.5 16.0 74.7 100.6 6 Cellule 8213 86.2 16.0 74.3 100.1 7 Collector 8994 94.4 15.5 74.4 100.2 8 Gedser 10128 106.3 16.3 74.4 100.2 9 Graham 9947 104.4 15.9 72.3 97.4 10 Henrik 9356 98.2 16.0 73.8 99.4 11 JB Diego 9814 103.0 15.6 74.8 100.7 12 KWS Ozon 10109 106.1 15.9 77.6 104.6 13 KWS Siskin 9471 99.4 16.1 73.5 99.1 14 KWS Smart 10023 105.2 16.1 75.6 101.8 15 Lithium 9299 97.6 16.1 72.9 98.2 16 Mentor 9995 104.9 16.3 79.3 106.9 17 Mosaïc 8956 94.0 16.2 73.6 99.2 18 Popeye 9709 101.9 16.1 73.6 99.1 19 Reflection 10100 106.0 15.6 73.4 98.9 20 RGT Mondio 8242 86.5 15.6 71.5 96.4 21 RGT Sacramento 8756 91.9 16.1 74.7 100.6 22 Rubisko 9118 95.7 15.8 73.6 99.2 23 Sahara 9700 101.8 16.1 75.6 101.9 24 Terroir 9175 96.3 16.1 73.3 98.8 25 Tobak 10233 107.4 15.9 75.1 101.2 Gemiddelde proef 9590 100.7 16.0 74.6 100.6 V.C. = 2,83 % K.W.V. (p = 0,05) = 384,6 kg

11. Kwalitatieve gegevens rassenproef. Ontleding werd uitgevoerd in de behandelde objecten, mengstaal van de 4 herhalingen Variëteit Eiwit Hardheid Zeleny RMT Wat. abs. % mm 1 Anapolis 13.4 61 44 688 56.2 2 Atomic 12.4 61 45 740 56.1 3 Benchmark 11.1 67 34 681 54.5 4 Bergamo 11.9 49 38 694 55.7 5 Britannia 12.0 62 32 614 53.0 6 Cellule 13.0 68 43 728 56.0 7 Collector 12.1 46 36 749 54.5 8 Gedser 11.8 65 38 661 55.6 9 Graham 11.3 69 35 666 54.5 10 Henrik 12.2 63 39 636 55.5 11 JB Diego 11.6 63 34 667 55.0 12 KWS Ozon 12.4 60 43 675 56.1 13 KWS Siskin 11.9 65 38 688 54.9 14 KWS Smart 10.2 69 28 648 52.9 15 Lithium 11.6 67 37 691 54.8 16 Mentor 11.6 62 36 654 54.7 17 Mosaïc 12.4 67 32 622 52.6 18 Popeye 11.8 66 36 660 54.4 19 Reflection 11.0 57 34 693 54.4 20 RGT Mondio 12.6 61 42 720 55.9 21 RGT Sacramento 12.9 63 43 762 55.5 22 Rubisko 12.5 60 40 717 54.6 23 Sahara 11.6 65 36 701 54.4 24 Terroir 12.4 56 37 708 54.3 25 Tobak 11.9 60 38 746 55.0 Gemiddelde proef 12.0 62 38 688 54.8

12. Korrelopbrengst rassenproeven wintertarwe leem- en zandleemgebied 2016. Meer dan 5% boven het gemiddelde in 2016 Ras West-Vlaanderen Oost-Vlaanderen Vlaams-Brabant Gemiddelde Poperinge Zwevegem Bottelare Geraardsbergen Huldenberg (Sint-Denijs) (Nieuwenhove) zandleem zandleem licht zandleem leem leem Bergamo (B1) 111,4 105,8 107,8 111,2 105,9 108,4 Sahara (voedert) 101,8 110,4 95,6 114,7 112,0 106,9 Reflection (voedert) 106,0 104,3 101,1 110,3 112,4 106,8 Mentor (B1) 104,9 104,9 102,8-111,6 106,0 Britannia (voedert C) 107,5 101,5 106,9-107,8 105,9 Gedser (B2) 106,3 101,3 108,0 105,3-105,2 Tot 5% Benchmark (B) 113,6 102,8 110,2 90,6 106,3 104,7 boven het Tobak (BP) 107,4 91,8 105,0-113,7 104,5 gemiddelde Graham (tout venant) 104,4 111,0 104,1 99,8 100,1 103,9 in 2016 Henrik (voedert) 98,2 112,7 102,3 99,5 105,2 103,6 Tot 5% JB Diego (tout venant) 103,0 91,8 101,9 95,8 106,7 99,8 onder het KWS Ozon (baktarwe A) 106,1 92,0 99,3 104,2 97,6 99,8 gemiddelde KWS Siskin (voedert) 99,4 95,1 100,2 102,0 101,7 99,7 in 2016 Rubisko (BP) 95,7 101,7 98,0 101,0 97,9 98,9 Meer dan 5% onder het gemiddelde in 2016 Meer dan 10% onder het gemiddelde in 2016 Terroir (baktarwe) 96,3 100,4 93,1 98,9 99,1 97,5 RGT Sacramento (BPS) 91,9 103,8 97,6 103,4 87,2 96,8 Mosaïc (voedert C) 94,0 88,3 89,7 102,9 105,1 96,0 Lithium (C) 97,6 90,9 97,0 95,7 97,7 95,8 Popeye (B2) 101,9 91,8 99,7 87,3 97,2 95,6 Collector (BPS) 94,4 93,4 97,8 90,4-94,0 Cellule (BPS) 86,2 97,1 97,4 93,6 89,1 92,7 RGT Mondio (B1) 86,5 88,5 94,7 92,1 84,0 89,1 Rassen op Atomic (A) 96,0 100,3 102,1 - - - een beperkt Bodecor (C biscuitt) - - 93,9 - - - aantal Fructidor (B1) - - 94,7 - - - proefplaatsen Intro (BPS) - - 98,2 - - - beproefd in KWS Smart (voedert) 105,2 105,4 103,6 - - - 2016 RGT Reform (A) - - 104,2 109,4 108,8 - RGT Texaco (BPS) - - 98,7 - - - Triomph (BPS) - - 102,0 - - - Valdo (BPS) - - 98,5 - - - Getuigen 100 100 100 100 100 (= 9.528 kg/ha) (= 8.020 kg/ha) (= 8.600 kg/ha) (= 7.446 kg/ha) (= 8.785 kg/ha) V.C. (%) 2,83 4,61 2,62 4,34 3,85 100 (= 8.476 kg/ha) (*) Korrelopbrengst = relatieve waarden ten aanzien van de getuigen Benchmark, Bergamo, Cellule, Graham, Henrik, JB Diego, KWS Ozon, KWS Siskin, Lithium, Popeye, Reflection, RGT Mondio, RGT Sacramento, Rubisko, Sahara en Terroir. Ziektebestrijding uitgevoerd op basis van de ziektedruk in de proef: - te Zwevegem, Bottelare en Huldenberg werden drie fungicidebehandelingen (twee bladbehandelingen en een aarbehandeling) uitgevoerd - te Poperinge en Geraardsbergen werden twee fungicidebehandelingen (bladbehandeling en aarbehandeling) uitgevoerd VTI Poperinge graanavond 2016

Korrelopbrengst rassenproef wintertarwe leem- en zandleemgebied over meerdere proefjaren. 13. Meer dan 5% boven het gemiddelde in 2016 Tot 5% boven het gemiddelde in 2016 Tot 5% onder het gemiddelde in 2016 Meer dan 5% onder het gemiddelde in 2016 Meer dan 10% onder het gemiddelde in 2016 Ras 2016 2015 2014 2013 2012 2011 2010 2009 2008 Toelichting (5 proeven) (6 proeven) (4 proeven) (5 proeven) (5 proeven) (3 proeven) (4 proeven) (5 proeven) (7 proeven) Bergamo (B1) 108,4 98,4 104,3 99,9 - - - - - Over de laatste 4 jaar gemiddeld 102,7%, variërend van 98,4% (2015) tot 108,4% (2016). Sahara (voedert) 106,9 97,7 99,1 101,7 106,8 102,1 102,3 101,3 104,0 Over de laatste 9 jaar gemiddeld 102,4%, variërend van 97,7% (2015) tot 106,9% (2016). Reflection (voedert) 106,8 - - - - - - - - Zeer goed resultaat in 2016, doch slechts 1 jaar proefresultaten. Mentor (B1) 106,0 99,4 99,8 - - - - - - Gemiddeld tot goed resultaat over de laatste 3 jaar: gemiddeld 101,7%, variërend van 99,4% (2015) tot 106,0% (2016). Britannia (voedert C) 105,9 98,7 - - - - - - - Over de laatste 2 jaar gemiddeld 102,3%, variërend van 98,7% (2015) tot 105,9% (2016). Gedser (B2) 105,2 103,0 - - - - - - - Goed resultaat over de laatste 2 jaar: gemiddeld 104,1%. Benchmark (B) 104,7 - - - - - - - - Goed resultaat in 2016, doch slechts 1 jaar proefresultaten. Tobak (BP) 104,5 101,3 103,1 102,0 101,2 - - - - Goed resultaat over de laatste 5 jaar: gemiddeld 102,4%. Graham (tout venant) 103,9 - - - - - - - - Goed resultaat in 2016, doch slechts 1 jaar proefresultaten. Henrik (voedert) 103,6 98,6 102,3 101,9 105,1 - - - - Over de laatste 5 jaar gemiddeld 102,3%, variërend van 98,6% (2015) tot 105,1% (2012). JB Diego (tout venant) 99,8 102,2 - - - - - - - Gemiddeld tot goed resultaat over de laatste 2 jaar: gemiddeld 101,0%. KWS Ozon (baktarwe A) 99,8 101,6 99,4 100,0 105,2 100,5 - - - Gemiddeld tot goed resultaat over de laatste 6 jaar: gemiddeld 101,0%, variërend van 99,4% (2014) tot 105,2% (2012). KWS Siskin (voedert) 99,7 - - - - - - - - Gemiddeld resultaat in 2016, doch slechts 1 jaar proefresultaten. Rubisko (BP) 98,9 101,2 99,9 98,3 - - - - - Nagenoeg gemiddeld resultaat over de laatste 4 jaar: gemiddeld 99,5%, variërend van 98,3% (2013) tot 101,2% (2015). Terroir (baktarwe) 97,5 - - - - - - - - Iets onder het gemiddelde in 2016, doch slechts 1 jaar proefresultaten. RGT Sacramento 96,8 - - - - - - - - Iets onder het gemiddelde in 2016, doch slechts 1 jaar proefresultaten. (BPS) Mosaïc (voedert C) 96,0 - - - - - - - - Iets onder het gemiddelde in 2016, doch slechts 1 jaar proefresultaten. Lithium (C) 95,8 100,5 - - - - - - - Iets onder het gemiddelde over de laatste 2 jaar: gemiddeld 98,1%. Popeye (B2) 95,6 - - - - - - - - 4,4% onder het gemiddelde in 2016, doch slechts 1 jaar proefresultaten. Collector (BPS) 94,0 - - - - - - - - Minder goed resultaat in 2016, doch slechts 1 jaar proefresultaten. Cellule (BPS) 92,7 103,8 100,7 100,8 - - - - - 7,3% onder het gemiddelde in 2016, doch gemiddeld tot goed resultaat van 2013 tot 2015 (3 jaar): gemiddeld 101,7%. RGT Mondio (B1) 89,1 - - - - - - - - 10,9% onder het gemiddelde in 2016, doch slechts 1 jaar proefresultaten. Getuigen 100 (=8.476 kg/ha) 100 (=12.715 kg/ha) 100 (=12.332 kg/ha) 100 (= 12.200 kg/ha) 100 (= 10.548 kg/ha) 100 (= 11.164 kg/ha) (*) Korrelopbrengst = relatieve waarden ten aanzien van het gemiddelde van de getuigen: - in 2016: Benchmark, Bergamo, Cellule, Graham, Henrik, JB Diego, KWS Ozon, KWS Siskin, Lithium, Popeye, Reflection, RGT Mondio, RGT Sacramento, Rubisko, Sahara en Terroir - in 2015: Anapolis, Atomic, Avatar, Bergamo, Cellule, Forum, Henrik, JB Diego, KWS Ozon, Lithium, Mentor, RGT Reform, Rubisko, Sahara en Tobak - in 2014: Armada, Avatar, Bergamo, Cellule, Elixer, Forum, Henrik, Homeros, JB Asano, Mentor, Rubisko, Sahara, Spirit, Tobak en Vasco - in 2013: Avatar, Bergamo, Intro, KWS Ozon, Linus, Tabasco en Vasco - in 2012: Avatar, Expert, Henrik, Homeros, Horatio, Intro, Ketchum, KWS Ozon, KWS Radius, Linus, Relay, Rockystart, Sahara, Scor, Tabasco en Tobak - in 2011; Azzerti, Carenius, Celebration, Expert, Homeros, KWS Ozon, Razzano, Sahara, Tabasco en Viscount - in 2010: Carenius, Contender, Homeros, Julius, Mulan, Premio, Sahara, Tabasco en Tuareg - in 2009: Carenius, Celebration, Homeros, Impression, Istabraq, Julius, Sahara, Tabasco, Tuareg en Waldorf - in 2008: Contender, Lexus, Limes, Oakley, Patrel, Sahara, Toisondor en Waldorf Ziektebestrijding uitgevoerd op basis van de ziektedruk in de proeven: merendeels werden twee fungicidebehandelingen (een bladbehandeling en een aarbehandeling) uitgevoerd, vanaf 2014 soms drie fungicidebehandelingen (twee bladbehandelingen en een aarbehandeling). In 2009, 2010 en 2011 werd soms één fungicidebehandeling (aarbehandeling) uitgevoerd. 100 (= 11.191 kg/ha) 100 (= 11.701 kg/ha) 100 (= 10.811 kg/ha) VTI Poperinge graanavond 2016

14. Korrelopbrengst wintertarwe kustpolder (kleigebied) 2016. Ras Koksijde Zuienkerke (Houtave) Gemiddelde Meer dan 10% boven het gemiddelde in 2016 Reflection (voedert) 108,7 111,5 110,1 Meer dan 5% boven KWS Smart (voedert) 107,0 107,4 107,2 het gemiddelde Tobak (BP) 105,6 107,8 106,7 in 2016 Popeye (B2) 103,5 107,4 105,5 Bergamo (B1) 105,3 105,1 105,2 Tot 5% boven Britannia (voedert C) 102,0 106,8 104,4 het gemiddelde Graham (tout venant) 106,0 102,0 104,0 in 2016 Sahara (voedert) 104,3 101,7 103,0 Benchmark (B) 103,4 101,4 102,4 Mentor (B1) 104,8 99,9 102,4 Gedser (B2) 103,0 99,6 101,3 JB Diego (tout venant) 103,5 98,9 101,2 Mosaïc (voedert C) 100,7 101,2 100,9 Tot 5% onder KWS Siskin (voedert) 100,3 99,4 99,9 het gemiddelde Henrik (voedert) 102,6 96,7 99,6 in 2016 KWS Ozon (baktarwe A) 98,4 99,6 99,0 Rubisko (BP) 96,3 97,3 96,8 Terroir (baktarwe) 99,5 93,3 96,4 Collector (BPS) 95,3 97,5 96,4 Lithium (C) 92,0 99,5 95,8 Atomic (A) 96,2 94,7 95,5 Meer dan 5% onder Cellule (BPS) 92,2 97,0 94,6 het gemiddelde RGT Sacramento (BPS) 92,4 96,3 94,4 in 2016 RGT Mondio (B1) 91,5 93,0 92,2 Getuigen 100 100 100 (=12.536 kg/ha) (=11.140 kg/ha) (=11.838 kg/ha) Gemiddelde alle rassen 12.612 kg/ha 11.209 kg/ha V.C. (%) 2,45 2,23 (*) Korrelopbrengst = relatieve waarden ten aanzien van het gemiddelde van de getuigen Benchmark, Bergamo, Cellule, Graham, Henrik, JB Diego, KWS Ozon, KWS Siskin, Lithium, Popeye, Reflection, RGT Mondio, RGT Sacramento, Rubisko, Sahara en Terroir. Ziektebestrijding uitgevoerd op basis van de ziektedruk in de proeven: drie fungicidebehandelingen (twee bladbehandelingen en een aarbehandeling) op beide proefplaatsen. VTI Poperinge graanavond 2016

Korrelopbrengst wintertarwe kustpolder (kleigebied) over meerdere proefjaren. 15. Ras 2016 2015 2014 2012 2011 2010 2009 2008 Toelichting (Koksijde en (Koksijde en (Koksijde en (Koksijde en (Koksijde) (Houtave) (Koksijde) (Koksijde) Houtave Houtave) Houtave) Houtave) Meer dan 10% Reflection (voedert) 110,1 - - - - - - - Zeer goed resultaat in 2016, doch slechts 1 jaar proefresultaten. boven het gemiddelde in 2016 Meer dan 5% KWS Smart (voedert) 107,2 - - - - - - - Zeer goed resultaat in 2016, doch slechts 1 jaar proefresultaten. boven het gemiddelde Tobak (BP) 106,7 99,9 103,7 100,6 - - - - Gemiddeld tot goed resultaat over de laatste 4 jaar: gemiddeld 102,7%. in 2016 Popeye (B2) 105,5 - - - - - - - Goed resultaat in 2016, doch slechts 1 jaar proefresultaten. Tot 5% boven het gemiddelde in 2016 Tot 5% onder het gemiddelde in 2016 Meer dan 5% onder het gemiddelde in 2016 Bergamo (B1) 105,2 103,0 107,6 - - - - - Goed resultaat over de laatste 3 jaar: gemiddeld 105,2%. Britannia (voedert C) 104,4 103,1 - - - - - - Goed resultaat over de laatste 2 jaar: gemiddeld 103,7%. Graham (tout venant) 104,0 - - - - - - - Goed resultaat in 2016, doch slechts 1 jaar proefresultaten. Sahara (voedert) 103,0 95,6 102,8 105,0 100,0 102,2 102,4 104,6 Over de laatste 8 jaar gemiddeld 101,9%, variërend van 95,6% (2015) tot 105,0% (2012) Benchmark (B) 102,4 104,6 - - - - - - Goed resultaat over de laatste 2 jaar: gemiddeld 103,5%. Mentor (B1) 102,4 94,9 98,7 - - - - - Over de laatste 3 jaar gemiddeld 98,6%, variërend van 94,9% (2015) tot 102,4% (2016). Gedser (B2) 101,3 104,6 - - - - - - Goed resultaat over de laatste 2 jaar: gemiddeld 102,9%. JB Diego (tout venant) 101,2 103,0 - - - - - - Goed resultaat over de laatste 2 jaar: gemiddeld 102,1%. Mosaïc (voedert C) 100,9 - - - - - - - Gemiddeld resultaat in 2016, doch slechts 1 jaar proefresultaten. KWS Siskin (voedert) 99,9 - - - - - - - Gemiddeld resultaat in 2016, doch slechts 1 jaar proefresultaten. Henrik (voedert) 99,6 102,0 102,9 102,6 100,6 - - - Gemiddeld tot goed resultaat over de laatste 5 jaar: gemiddeld 101,5%. KWS Ozon (bakt A) 99,0 97,3 100,2 102,8 97,7 - - - Nagenoeg gemiddeld resultaat over de laatste 5 jaar: gemiddeld 99,4%. Rubisko (BP) 96,8 101,3 99,9 - - - - - Nagenoeg gemiddeld resultaat over de laatste 3 jaar: gemiddeld 99,3%. Terroir (baktarwe) 96,4 103,0 - - - - - - Over de laatste 2 jaar gemiddeld 99,7%, variërend van 96,4% (2016) tot 103,0% (2015). Collector (BPS) 96,4 - - - - - - - 3,6% onder het gemiddelde in 2016, doch slechts 1 jaar proefresultaten. Lithium (C) 95,8 98,2 - - - - - - Iets onder het gemiddelde over de laatste 2 jaar: gemiddeld 97,0%. Atomic (A) 95,5 101,3 - - - - - - Over de laatste 2 jaar gemiddeld 98,4%, variërend van 95,5% (2016) tot 101,3% (2015). Cellule (BPS) 94,6 105,3 94,2 - - - - - Minder goed resultaat in 2016 en 2014, doch goed resultaat in 2015. RGT Sacramento (BPS) 94,4 - - - - - - - 5,6% onder het gemiddelde in 2016, doch slechts 1 jaar proefresultaten. RGT Mondio (B1) 92,2 - - - - - - - 7,8% onder het gemiddelde in 2016, doch slechts 1 jaar proefresultaten. Getuigen 100 100 100 100 100 100 100 100 (=11.838 (=15.183 (=11.798 (=10.858 (=14.181 (=13.306 (=13.965 (=12.300 kg/ha) kg/ha) kg/ha) kg/ha) kg/ha) kg/ha) kg/ha) kg/ha) (*) Korrelopbrengst = relatieve waarden ten aanzien van het gemiddelde van de getuigen: - in 2016: Benchmark, Bergamo, Cellule, Graham, Henrik, JB Diego, KWS Ozon, KWS Siskin, Lithium, Popeye, Reflection, RGT Mondio, RGT Sacramento, Rubisko, Sahara en Terroir. - in 2015: Anapolis, Atomic, Avatar, Bergamo, Cellule, Forum, Henrik, JB Diego, KWS Ozon, Lithium, Mentor, RGT Reform, Rubisko, Sahara en Tobak - in 2014: Armada, Avatar, Bergamo, Cellule, Elixer, Forum, Henrik, Homeros, JB Asano, Mentor, Rubisko, Sahara, Spirit, Tobak en Vasco - in 2012: Avatar, Expert, Henrik, Homeros, Horatio, Intro, Ketchum, KWS Ozon, KWS Radius, Linus, Relay, Rockystart, Sahara, Scor, Tabasco en Tobak - in 2011: Azzerti, Carenius, Celebration, Expert, Homeros, KWS Ozon, Razzano, Sahara, Tabasco en Viscount - in 2010: Carenius, Contender, Homeros, Julius, Mulan, Premio, Sahara, Tabasco en Tuareg - in 2009: Carenius, Celebration, Homeros, Impression, Istabraq, Julius, Sahara, Tabasco, Tuareg en Waldorf - in 2008: Contender, Lexus, Limes, Oakley, Patrel, Sahara, Toisondor en Waldorf Ziektebestrijding uitgevoerd op basis van de ziektedruk in de proeven: - in 2016 en 2014: drie fungicidebehandelingen (twee bladbehandelingen en een aarbehandeling) - in 2015, 2012, 2011, 2010, 2009 en 2008: twee fungicidebehandelingen (bladbehandeling en aarbehandeling) VTI Poperinge graanavond 2016

16. Fungicideproef wintertarwe (bladziekten). Perceel : Voorvrucht : Dekervel Bonen Grondsoort : zandleem (35) Ploegen : 13/10/2015 Zaaidatum : 27/10/2015 Zaaidichtheid : 350 korrels/m² Variëteit : Kundera Bemesting : 01/03/2016 54 vast 18/03/2016 54 vast 85 20/04/2016 54 vast 58 27/05/2016 65 vast 62 Onkruidbestrijding : 02/11/2016 Bacara 0.8 L 23/03/2016 Alister 1 L Groeiregulatoren : 11/04/2016 Mondium 2 L 21/04/2016 Cycocel 0,5 L + Optimus 0,25 L Fungicidebehandeling : volgens proefopzet : advies voorl. blad - 04/05/2016 (vast) bloei - 06/06/2015 (vast) 04/05/2016 (Epipré) 09/06/2016 (Epipré) T 0 T 1 T 2 1 Onbehandeld Onbehandeld 2 Epipré Kestrel 1.25 l Epipré Librax 1.5 l 3 Waarneming 1 beh met Librax 1.5 l (laatste bl tot vol aar) 4 Vast Kestrel 1.25 l Vast Librax 1.5 l 5 Epox Top Vast Kestrel 1.25 l Vast Librax 1.5 l 6 Onbehandeld Vast Acanto 0.8 l + Prosaro 1 l 7 Epipré Palazzo 1.6 l Vast Acanto 0.8 l + Prosaro 1 l 8 Epipré Granovo 1.7 l Vast Acanto 0.8 l + Prosaro 1 l 9 Epipré Kestrel 1.25 l Vast Acanto 0.8 l + Prosaro 1 l 10 Epipré Rubric 1 l + Bravo 1 l Vast Acanto 0.8 l + Prosaro 1 l 11 Epipré Tifex 0.8 l + Panax 2.4 l Vast Acanto 0.8 l + Prosaro 1 l 12 Epipré Cherokee 1.25 l + Rubric 0.75 l Vast Acanto 0.8 l + Prosaro 1 l Insecticide : --- Oogstdatum : 09/08/2016

17. Waarnemingen fungicideproef (bladziekten). Schaal (1-9) waarbij een hoger cijfer een betere weerstand weergeeft. 9 betekent vrij van ziekte of legering. Fungicidebehandeling 1 behandeling op 04/05/2016 (voorlaatste blad) volgens proefopzet 2 behandeling op 06/06/2016 en 09/06/2016 (bloei) volgens proefopzet object 1 : totaal niet behandeld object 6 : geen bladbehandeling, wel aarbeh. Gemiddelde standdichtheid : 280,7 planten/m² nr Behandeling meel- blad- gele bruine aardauw vlekken roest roest fusarium (1-9) (1-9) (1-9) (1-9) (1-9) 1 onbehandeld 9.0 6.0 7.4 7.7 7.6 2 Kestrel 1.25 l 9.0 8.0 9.0 9.0 8.5 3 Librax 1,5 l 9.0 7.3 8.8 8.8 7.9 4 Kestrel 1.25 l 9.0 8.0 9.0 9.0 8.6 5 Epox Top / Kestrel 1.25 l 9.0 8.5 9.0 9.0 8.7 6 Onbehandeld 9.0 7.2 8.6 8.0 8.1 7 Palazzo 1.6 l 9.0 7.3 8.6 8.8 8.2 8 Granovo 1.7 l 9.0 7.4 8.9 9.0 8.3 9 Kestrel 1.25 l 9.0 7.0 8.8 8.8 8.1 10 Rubric 1 l + Bravo 1 l 9.0 7.4 8.9 8.8 8.3 11 Tifex 0.8 l + Panax 2.4 l 9.0 8.1 9.0 9.0 8.4 12 Cherokee 1.25 l + Rubric 0.75 l 9.0 6.5 8.9 8.9 8.3 Gemiddelde proef 9.0 7.4 8.7 8.7 8.2

18. Opbrengsten fungicideproef (bladziekten). Fungicidebehandeling 1 behandeling op 04/05/2016 (voorlaatste blad) volgens proefopzet 2 behandeling op 06/06/2016 en 09/06/2016 (bloei) volgens proefopzet object 1 : totaal niet behandeld object 6 : geen bladbehandeling, wel aarbeh. Kg/ha is weergegeven bij 15 % vocht (gemiddelde proef : vocht : 14,7 %, Hl : 71,4 kg ) Relatieve opbrengst is t.o.v. object nr 6 (onbeh. - Acanto 0,8 l + Prosaro 1 l) Berekening met tarweprijs van 131 /ton (Synagra 1 sept 2016). Gemiddelde standdichtheid : 280,7 planten/m² nr Behandeling Opbrengst Meeropbrengst Vocht Hl t.o.v. 1 beh. aar kg/ha relatief kg/ha /ha % kg 1 onbehandeld 5795 97.3-162 -21 14.7 71.4 2 Kestrel 1.25 l 7904 132.7 1947 255.1 15.0 74.7 3 Librax 1,5 l 6989 117.3 1033 135.3 14.9 73.7 4 Kestrel 1.25 l 7978 133.9 2022 264.9 15.1 75.4 5 Epox Top / Kestrel 1.25 l 8235 138.3 2279 298.5 15.2 75.5 6 Onbehandeld 5957 100.0 0 0.0 14.7 72.1 7 Palazzo 1.6 l 6848 115.0 891 116.8 14.8 73.8 8 Granovo 1.7 l 7157 120.2 1201 157.3 14.8 73.6 9 Kestrel 1.25 l 6996 117.5 1040 136.2 14.9 74.2 10 Rubric 1 l + Bravo 1 l 7237 121.5 1280 167.7 14.9 74.2 11 Tifex 0.8 l + Panax 2.4 l 7611 127.8 1655 216.8 14.8 74.6 12 Cherokee 1.25 l + Rubric 0.75 l 7540 126.6 1584 207.5 14.8 73.3 Gemiddelde proef (obj. 2 tot 12 excl 6) 7450 125.1 1493 195.6 14.9 74.3 V.C. = % K.W.V. (p = 0,05) = kg

19. Vergelijking fungicideproef (bladziekten). Vergelijking tussen totaal onbehandeld, 1 behandeling en 2 behandelingen. Fungicidebehandeling 1 behandeling op 04/05/2016 (voorlaatste blad) volgens proefopzet 2 behandeling op 06/06/2016 en 09/06/2016 (bloei) volgens proefopzet object 1 : totaal niet behandeld object 6 : geen bladbehandeling, wel aarbeh. Kg/ha is weergegeven bij 15 % vocht (gemiddelde proef : vocht : 14,7 %, Hl : 71,4 kg ) Relatieve opbrengst is t.o.v. object nr 1 (totaal onbehandeld) Berekening met tarweprijs van 131 /ton (Synagra 1 sept 2016). Gemiddelde standdichtheid : 280,7 planten/m² nr Behandeling Opbrengst Meeropbrengst t.o.v. tot. onbeh. kg/ha relatief kg/ha /ha 1 totaal onbehandeld 5795 100.0 0 0.0 6 onbehandeld 5957 102.8 162 21 2 Kestrel 1.25 l 7904 136.4 2109 276.3 3 Librax 1,5 l 6989 120.6 1194 156.4 4 Kestrel 1.25 l 7978 137.7 2183 286.0 5 Epox Top / Kestrel 1.25 l 8235 142.1 2440 319.7 7 Palazzo 1.6 l 6848 118.2 1053 137.9 8 Granovo 1.7 l 7157 123.5 1362 178.5 9 Kestrel 1.25 l 6996 120.7 1201 157.4 10 Rubric 1 l + Bravo 1 l 7237 124.9 1442 188.9 11 Tifex 0.8 l + Panax 2.4 l 7611 131.3 1816 238.0 12 Cherokee 1.25 l + Rubric 0.75 l 7540 130.1 1745 228.6 Gemiddelde proef (obj. 2 tot 12) 7314 126.2 1519 199.0 V.C. = % K.W.V. (p = 0,05) = kg

20. Fungicideproef wintertarwe (blad- en aarziekten). Perceel : Voorvrucht : Dekervel Bonen Grondsoort : zandleem (35) Ploegen : 13/10/2015 Zaaidatum : 27/10/2015 Zaaidichtheid : 350 korrels/m² Variëteit : Kundera Bemesting : 01/03/2016 54 vast 18/03/2016 54 vast 85 20/04/2016 54 vast 58 27/05/2016 65 vast 62 Onkruidbestrijding : 02/11/2016 Bacara 0.8 L 23/03/2016 Alister 1 L Groeiregulatoren : 11/04/2016 Mondium 2 L 21/04/2016 Cycocel 0,5 L + Optimus 0,25 L Fungicidebehandeling : volgens proefopzet : advies voorl. blad - 04/05/2016 (vast) Bloei - 06/06/2015 (vast) 04/05/2016 (Epipré) 09/06/2016 (Epipré) T 1 T 2 1 Onbehandeld Onbehandeld 2 Vast Kestrel 1.25 l Onbehandeld 3 Vast Kestrel 1.25 l Vast Adexar 1.5 l 4 Vast Kestrel 1.25 l Vast Aviator Xpro 1.25 l 5 Vast Kestrel 1.25 l Vast Seguris 0.75 l + Sirena 1 l 6 Vast Kestrel 1.25 l Vast Acanto 0.8 l + Prosaro 1 l 7 Epipré Kestrel 1.25 l Epipré Adexar 1.5 l 8 Epipré Kestrel 1.25 l Epipré Aviator Xpro 1.25 l 9 Epipré Kestrel 1.25 l Epipré Seguris 0.75 l + Sirena 1 l 10 Epipré Kestrel 1.25 l Epipré Acanto 0.8 l + Prosaro 1 l Insecticide : --- Oogstdatum : 09/08/2016

21. Waarnemingen fungicideproef (blad- en aarziekten). Schaal (1-9) waarbij een hoger cijfer een betere weerstand weergeeft. 9 betekent vrij van ziekte of legering. Fungicidebehandeling 1 behandeling op 04/05/2016 (voorlaatste blad) met Kestrel 1,25 l 2 behandeling op 06/06/2016 en 09/06/2016 (bloei) volgens proefopzet object 1 : totaal onbehandeld object 2 : wel bladbehandeling, geen aarbeh. Gemiddelde standdichtheid : 279,9 planten/m² nr Behandeling meel- blad- gele bruine aardauw vlekken roest roest fusarium (1-9) (1-9) (1-9) (1-9) (1-9) 1 Totaal onbehandeld 9.0 6.0 7.4 7.7 7.6 2 Onbehandeld 9.0 7.2 8.8 8.9 7.7 3 Vast Adexar 1.5 l 9.0 8.5 9.0 9.0 8.6 4 Vast Aviator Xpro 1.25 l 9.0 8.1 9.0 9.0 8.7 5 Vast Seguris 0.75 l + Sirena 1 l 9.0 8.1 9.0 9.0 8.6 6 Vast Acanto 0.8 l + Prosaro 1 l 9.0 7.5 8.9 8.9 8.2 7 Epipré Adexar 1.5 l 9.0 8.1 9.0 9.0 8.7 8 Epipré Aviator Xpro 1.25 l 9.0 8.2 9.0 9.0 8.8 9 Epipré Seguris 0.75 l + Sirena 1 l 9.0 7.5 8.8 8.9 8.7 10 Epipré Acanto 0.8 l + Prosaro 1 l 9.0 8.0 9.0 8.9 8.2 Gemiddelde proef 9.0 7.7 8.8 8.8 8.4

22. Opbrengsten fungicideproef (blad- en aarziekten). Fungicidebehandeling 1 behandeling op 04/05/2016 (voorlaatste blad) met Kestrel 1,25 l 2 behandeling op 06/06/2016 en 09/06/2016 (bloei) volgens proefopzet object 1 : totaal onbehandeld object 2 : wel bladbehandeling, geen aarbeh. Kg/ha is weergegeven bij 15 % vocht (gemiddelde proef : vocht : 14,8 %, Hl : 72,2 kg ) Relatieve opbrengst is t.o.v. object nr 1 (Input 1,25 l - onbeh.) Berekening met tarweprijs van 131 /ton (Synagra 1 sept 2016). Gemiddelde standdichtheid : 279,9 planten/m² nr Behandeling Opbrengst Meeropbrengst Vocht Hl 2 beh. kg/ha relatief kg/ha /ha % kg 1 Totaal onbehandeld 5795 90.6-601 -78.7 14.7 71.4 2 Onbehandeld 6396 100.0 0 0.0 14.8 72.2 3 Vast Adexar 1.5 l 8153 127.5 1757 230.2 15.2 75.3 4 Vast Aviator Xpro 1.25 l 7930 124.0 1534 201.0 15.1 75.3 5 Vast Seguris 0.75 l + Sirena 1 l 7815 122.2 1419 185.9 15.1 75.0 6 Vast Acanto 0.8 l + Prosaro 1 l 7362 115.1 967 126.6 15.1 75.3 7 Epipré Adexar 1.5 l 7672 120.0 1277 167.2 15.0 74.5 8 Epipré Aviator Xpro 1.25 l 7594 118.7 1198 157.0 15.1 75.1 9 Epipré Seguris 0.75 l + Sirena 1 l 7017 109.7 621 81.4 15.1 74.1 10 Epipré Acanto 0.8 l + Prosaro 1 l 7419 116.0 1024 134.1 15.0 73.5 Gemiddelde proef (object 3 tot 10) 7620 119.1 1225 160.4 15.1 74.8 V.C. = % K.W.V. (p = 0,05) = kg

23. Vergelijking fungicideproef (blad- en aarziekten). Fungicidebehandeling 1 behandeling op 04/05/2016 (voorlaatste blad) met Kestrel 1,25 l 2 behandeling op 06/06/2016 en 09/06/2016 (bloei) volgens proefopzet object 1 : totaal onbehandeld object 2 : wel bladbehandeling, geen aarbeh. Kg/ha is weergegeven bij 15 % vocht (gemiddelde proef : vocht : 14,8 %, Hl : 72,2 kg ) Relatieve opbrengst is t.o.v. object nr 1 (totaal onbehandeld) Berekening met tarweprijs van 131 /ton (Synagra 1 sept 2016). Gemiddelde standdichtheid : 279,9 planten/m² nr Behandeling Opbrengst Meeropbrengst t.o.v. onbeh. kg/ha relatief kg/ha /ha 1 Totaal onbehandeld 5795 100.0 0 0.0 2 Onbehandeld 6396 110.4 601 78.7 3 Vast Adexar 1.5 l 8153 140.7 2358 308.8 4 Vast Aviator Xpro 1.25 l 7930 136.8 2135 279.6 5 Vast Seguris 0.75 l + Sirena 1 l 7815 134.9 2020 264.6 6 Vast Acanto 0.8 l + Prosaro 1 l 7362 127.0 1567 205.3 7 Epipré Adexar 1.5 l 7672 132.4 1877 245.9 8 Epipré Aviator Xpro 1.25 l 7594 131.0 1799 235.7 9 Epipré Seguris 0.75 l + Sirena 1 l 7017 121.1 1222 160.1 10 Epipré Acanto 0.8 l + Prosaro 1 l 7419 128.0 1624 212.8 Gemiddelde proef (obj. 2 tot 10) 7484 129.1 1689 221.3 V.C. = % K.W.V. (p = 0,05) = kg

24. VTI Poperinge graanavond 2016

25. Overzicht ziektebestrijding in wintertarwe. Overzicht meeropbrengst in kg/ha bij 15 % vocht van 1986 tot 2016 tov totaal onbehandeld ( ) is het aantal objecten x wanneer de proef op 2 variëteiten werd aangelegd, xx op 3 variëteiten. Jaar t.o.v. totaal onbehandeld 1 behandeling 2 behandelingen 3 behandelingen na 2 knopen voorlaatste blad laatste blad voorlaatste blad aarstadium aarstadium aarstadium 1986 757 (6) 903 (6) 989 (5) - 1987 507 (4) 1005 (6) 1625 (2) - 1988 2444 (6) 1916 (9) 3215 (2) - 1989 395 (6) 525 (7) 662 (4) 823 (2) 1990-1100 (8) 1475 (5) 2507 (2) 1991-806 (8) 1299 (6) 1657 (2) 1992 - - 964 (13) 1323 (3) 1993 - - 1462 (16) 1826 (11) 1994 1008 (4) 846 (18) 972 (14) - 1995 1536 (21) xx 1081 (2) 1692 (6) - 1996 953 (19) xx 632 (2) 1762 (6) - 1997 1540 (16) 1794 (4) x 1490 (14) - 1998 1380 (15) xx 1234 (2) 1884 (27) xx - 1999 1815 (2) x 2127 (4) x 2943 (18) x - 2000 1696 (2) x 1303 (18) xx 2183 (21)xx - 2001 - - 772 (32) x - 2002 1584 (1) 2096 (1) 3244 (23) - 2003 822 (1) 902 (1) 1443 (20) - 2004 1361 (1) 1938 (1) 2855 (18) - 2005 575 (1) 247 (1) 1349 (19) - 2006 436 (1) 491 (1) 1204 (16) x - 2007-2548 (9) x 2933 (8) - 2008 899 (1) 1279 (1) 2348 (15) - 2009 1010 (1) 634 (1) 1174 (18) - 2010 1561 (1) 842 (1) 1998 (18) - 2011 942 (1) 128 (1) 872,6 (18) - 2012-1654 (10) 2254 (9) - 2013 885 (1) 611 (1) 1306 (21) - 2014 120 (1) 875 (1) 2101 (16) - 2015 137 (1) 1123 (1) 1116 (16) - 2016 601 (1) 162 (1) 1689 (17) 2440 (1)

26. Onkruidbestrijdingsproef wintertarwe (demo). Perceel : Dekervel Voorvrucht : Bonen Grondsoort : zandleem (35) Ploegen : 13/10/2015 Zaaidatum : 27/10/2015 Zaaidichtheid : Variëteit : 350 korrels/m² Kundera Bemesting : datum dosis vorm advies 01/03/2016 54 kg N vast 18/03/2016 54 kg N vast 85 20/04/2016 54 kg N vast 58 27/05/2016 65 kg N vast 62 Onkruidbestrijding : 1. Onbehandeld 2. Bacara 0,8 l 4. Liberator 0.6 l Voor-opkomst 03/11/2015 + lentebehandeling Othello 1.2 l 1-2 blad 18/11/2015 + correctie Othello 1.2 l einde uitstoeling 04/04/2015 5. Atlantis 0,4 kg/ha + Hussar Ultra 75 ml/ha + Actirob B 1 l/ha 6. Hussar Ultra 50 ml/ha + Othello 1,6 l/ha 7. Atlantis 0,4 kg/ha + Biathlon Duo 70 gr/ha + Actirob B 1 l/ha 8. Atlantis 0,4 kg/ha + Biathlon 70 gr/ha + Stomp Aqua 2 l/ha + Actirob B 1 l/ha 9. Biathlon Duo 70 gr/ha + Othello 1.6 l/ha 10. Capri Duo 0,2 kg/ha + Lexus XPE 20 gr/ha + Actirob 1 l/ha Groeiregulatoren : 11/04/2016 Mondium 2 L 21/04/2016 CCC 0,5 L + Optimus 0,250 L Fungicidebehandeling : 09/05/2016 Granovo 1,7 L (BASF) Insecticide : - 06/06/2016 Ceriax 1,75 L (BASF)

27. Lijst gebruikte producten. Herbicide Alister 150 g/l DIFLUFENICAN 3 g/l IODOSULFURON-METHYL-NATRIUM 27 g/l MEFENPYR-DIETHYL 9 g/l MESOSULFURON-METHYL Atlantis WG 0.6 % IODOSULFURON-METHYL-NATRIUM 9 % MEFENPYR-DIETHYL 3 % MESOSULFURON-METHYL AZ 500 Bacara Biathlon Duo Capri Duo 500 g/l ISOXABEN 100 g/l DIFLUFENICAN 250 g/l FLURTAMONE 5.4 % FLORASULAM 71.4 % TRITOSULFURON 7.1 % CLOQUINTOCET-MEXYL 1.5 % FLORASULAM 7.1 % PYROXSULAM Defi Hussar Ultra Liberator Lexus XPE Othello 800 g/l PROSULFOCARB 100 g/l IODOSULFURON-METHYL-NATRIUM 300 g/l MEFENPYR-DIETHYL 100 g/l DIFLUFENICAN 400 g/l FLUFENACET 33.3 % FLUPYRSULFURON-METHYL 16.7 % METSULFURON-METHYL 50 g/l DIFLUFENICAN 2.5 g/l IODOSULFURON-METHYL-NATRIUM 22.5 g/l MEFENPYR-DIETHYL 7.5 g/l MESOSULFURON-METHYL Primstar 2.5 g/l FLORASULAM 100 g/l FLUROXYPYR Stomp Aqua 455 g/l PENDIMETHALIN Fungicide Acanto Adexar 250 g/l PICOXYSTROBINE 62.5 g/l EPOXYCONAZOOL 62.5 g/l FLUXAPYROXAD Aviator Xpro 75 g/l BIXAFEN 150 g/l PROTHIOCONAZOOL Bravo 500 g/l CHLOORTHALONIL

27. Ceriax Cherokee Granovo Kestrel Librax Palazzo Panax Prosaro Rubric Seguris Sirena Skyway Xpro Stereo Tifex 41.6 g/l EPOXYCONAZOOL 41.6 g/l FLUXAPYROXAD 66.6 g/l PYRACLOSTROBIN 375 g/l CHLOORTHALONIL 50 g/l CYPROCONAZOOL 62.5 g/l PROPICONAZOOL 140 g/l BOSCALID 50 g/l EPOXYCONAZOOL 160 g/l PROTHIOCONAZOOL 80 g/l TEBUCONAZOOL 62.5 g/l FLUXAPYROXAD 45 g/l METCONAZOOL 62.5 g/l EPOXYCONAZOOL 200 g/l FENPROPIMORF 75 g/l METRAFENONE 166 g/l CHLOORTHALONIL 60 g/l TEBUCONAZOOL 125 g/l PROTHIOCONAZOOL 125 g/l TEBUCONAZOOL 125 g/l EPOXYCONAZOOL 90 g/l EPOXYCONAZOOL 125 g/l ISOPYRAZAM 60 g/l METCONAZOOL 75 g/l BIXAFEN 100 g/l PROTHIOCONAZOOL 100 g/l TEBUCONAZOOL 250 g/l CYPRODINIL 62.5 g/l PROPICONAZOOL 125 g/l EPOXYCONAZOOL Halmversteviging Cycocel 75 Mondium Optimus Terpal 750 g/l CHLOORMEQUAT 368 g/l CHLOORMEQUAT 0.8 g/l IMAZAQUIN 175 g/l TRINEXAPAC-ETHYL 155 g/l ETHEFON 305 g/l MEPIQUATCHLORIDE Diverse Actirob B 812 g/l GEESTERDE KOOLZAADOLIE

De proefveldwerking op de Schipvaarthoeve gebeurt in samenwerking met : 29. Landbouwers die hun velden ter beschikking stellen. Toeleverende en verwerkende bedrijven. Vlaamse overheid Departement Landbouw en Visserij Voorlichting en Vorming L.C.G. Vlaanderen Landbouwcentrum Granen Vlaanderen v.z.w. Graangewassen, eiwitrijke gewassen, oliehoudende zaden en kleine industriegewassen Inagro vzw Beitem-Rumbeke Onderzoek en advies in land- en tuinbouw L.C.V. Landbouwcentrum Voedergewassen v.z.w. L.C.A. Landbouwcentrum Aardappelen v.z.w. K.B.I.V.B. Tienen Koninklijk Belgisch Instituut tot Verbetering van de Biet AVOWEST v.z.w. Agrarisch Vormingscentrum voor de Westhoek Oprechte dank aan allen die op één of andere manier een bijdrage leverden aan ons proefveldwerk. VTI Poperinge graanavond 2016

AGRARISCH ONDERWIJS Poperinge Vrij Technisch Instituut Boeschepestraat 44 8970 Poperinge 057/34 65 50 www.vtip.be School voor agrarische wetenschappen en techniek! PLANT - DIER - MILIEU (TSO - BSO in 2 graad) 3 graad LANDBOUW (BSO) DIER- EN LANDBOUWTECHNISCHE WETENSCHAPPEN (TSO) akkerbouw grove groententeelt fruitteelt - veeteelt mechanisatie landschapszorg hoeveproducten - TUINBOUW EN GROENVOORZIENING (BSO) PLANTTECHNISCHE WETENSCHAPPEN (TSO) tuin en groen bloemschikken fijne groenten fruitteelt - milieu- en landschapsbeheer Specialisatie : LAND- EN TUINBOUWMECHANISATIE (7 BSO) INTERNAAT RUIME TEWERKSTELLINGSMOGELIJKHEDEN toelevering verwerking tuinaanleg en onderhoud eigen bedrijf overheid - MOGELIJKHEID TOT HOGER ONDERWIJS na 6 de TSO of 7 de BSO Belangrijke data: Voedergewassen : woensdag 25 januari 2017 Aardappelavond : donderdag 2 februari 2017 Oud-leerlingenfeest : zaterdag 5 november 2016 Open School : zondag 4 juni 2017