AB 17-02-2009 WATERSCHAPSBLAD 2009, NUMMER 20 BIJL.: DIV. Agendapunt: 15 Sittard, 2 februari 2009 AAN HET ALGEMEEN BESTUUR Onderwerp: Stand van zaken Landsbanki Island Voorstel Kennis nemen van de voorliggende rapportage. De wereld bevindt zich in een kredietcrisis die zijn weerga niet kent. De onrust op de financiële markten die hiermee samenhangt heeft dan ook aanzienlijk financiële gevolgen. Ook het waterschap is in 2008 geconfronteerd met een risico op zijn uitstaande deposito s. Onderstaand informeren wij u over de totstandkoming hiervan en over de stand van zaken../. Diverse relevante stukken zijn ter informatie bijgevoegd. Deposito s als gevolg van overliquiditeit Jaarlijks wordt het waterschap geconfronteerd met tijdelijk overtollig kasgeld dat een gevolg is van de belastingontvangsten die in een piek binnenkomen. De aanslag waterschapslasten wordt ieder jaar opgelegd in het eerste kwartaal en het gros van de betalingen vindt plaats in de periode april / juli. In 2008 handelde het bij de aanslag om een bedrag van ruim 76 miljoen, waarvan tot en met juni 2008 een bedrag van 50 miljoen is ontvangen. De uitgaven van ons waterschap bedragen daarentegen 6,5 miljoen per maand. Dit betekent dan ook dat op enig moment sprake is van (tijdelijk) overtollig kasgeld. Onderstaand is dit voor 2008 grafisch weergegeven. 18.000.000 16.000.000 14.000.000 12.000.000 Belastingontvangsten Uitgaven 10.000.000 8.000.000 6.000.000 4.000.000 2.000.000 0 jan feb mrt apr mei jun jul aug sept okt nov dec 090064/PDA 1/4
Dit geld wordt uiteraard niet op de lopende rekening gezet, maar op een spaarrekening omdat dit meer oplevert. Om deze reden is in 2008 een zevental deposito s uitgezet tot een bedrag van 22 miljoen bij twee banken in Ierland, twee in Denemarken en één in IJsland. Dit is aan het algemeen bestuur kenbaar gemaakt in de tussentijdse rapportage treasurybeleid 2008 (behandeld in./. de commissie Financiën van 8 september 2008, zie bijlage 1). De gelden die uitstonden in Ierland en Denemarken zijn conform de gemaakte afspraken in oktober 2008 en november/december 2008 vervallen en terugontvangen. Het probleem heeft zich voorgedaan met het deposito in IJsland. Deposito Landsbanki Aangezien in 2008 een gedeelte van het overtollige kasgeld 6 maanden kon worden gemist, is eind mei offerte opgevraagd bij een aantal banken die, gelet op het gestelde in het./. treasurystatuut (zie bijlage 2), minimaal een A-rating hadden. Met een rating wordt de kredietwaardigheid en de stabiliteit van een bank in beeld gebracht. Een A-rating (de op twee na hoogste rating) geeft dan ook aan dat sprake is van een stabiele bank met een goede kredietwaardigheid. Omdat Landsbanki Island het hoogste rentepercentage offreerde en aan de rating voldeed, is op 31 mei 2008 bij deze bank 5 miljoen op een deposito (lees spaarrekening) gezet tot 15 december 2008. Landsbanki was trouwens geen onbekende voor ons. Al vanaf 2006 is tot volle tevredenheid zaken gedaan met deze bank. Al twee maal eerder is tijdelijk een deel van het overtollig kasgeld op een spaarrekening bij Landsbanki gezet. Dit is altijd op tijd en met rente terugontvangen. Aangezien de IJslandse banken zwaar getroffen zijn door de kredietcrises, zijn deze wegens financiële problemen op 7 oktober 2008 door de IJslandse overheid genationaliseerd. Door de zeer zwakke positie van de IJslandse staat kon deze echter niet aan haar verplichtingen voldoen. Hierdoor vonden geen transacties meer op bancair niveau plaats en konden de banken in IJsland hun financiële verplichtingen niet meer nakomen waardoor de terugbetalingsverplichting van het deposito achterwege is gebleven. Rechtmatigheidsverklaring Landsbanki Omdat meerdere overheden gelden tot een totaalbedrag van 235 miljoen hadden uitstaan bij probleembanken is in oktober 2008 door het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties op verzoek van de Tweede Kamer in beeld gebracht of de medeoverheden in strijd met de wet- en regelgeving hebben gehandeld. Hiervoor zijn op 28 oktober 2008 de gedupeerde overheden verzocht te verklaren of rechtmatig gehandeld is ten aanzien van de uitzettingen van gelden bij de probleembanken, dat wil zeggen conform de Wet Financiering decentrale overheden, de daaruit voorvloeiende regelgeving, de financiële verordening en/of het treasurystatuut en eventuele andere intern van toepassing zijnde regelingen. Teneinde in dit verband een onafhankelijk oordeel te vormen, is Ernst & Young accountants opdracht verstrekt om de betreffende uitzetting bij ons waterschap te toetsen. Uit het rapport van bevindingen is gebleken dat bij het uitzetten van het deposito bij Landsbanki het waterschap heeft voldaan aan alle van toepassing zijnde regelgeving. Deze rapportage is./. in november 2008 ter bekrachtiging aan het algemeen bestuur voorgelegd (zie bijlagen 3 en 4). Gedupeerden overleg Om onze belangen zo goed mogelijk te behartigen hebben wij ons in oktober 2008 aangesloten bij de gedupeerde overheden die onder voorzitterschap van de provincie Noord-Holland de openstaande gelden proberen terug te halen. De gedupeerde overheden hebben in de tijd gezien de navolgende acties ondernomen. 090064/PDA 2/4
De advocaten van de gedupeerde partijen hebben in oktober 2008 beslag gelegd op tegoeden ( 109 miljoen) van Landsbanki in Noorwegen en getracht om via een gerechtelijke procedure een executoriale titel te krijgen om de gelegde beslagen te executeren. De ministeries van Financiën en Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties hebben door een Koninklijk Besluit het besluit van de medeoverheden ter executering van beslagen op 10 november 2008 vernietigd. Omdat ons deposito van ons op het moment nog niet vervallen was en de vernietiging van een besluit van een waterschap een bevoegdheid van de provincie is en niet van het Rijk vallen wij niet onder van het Koninklijk Besluit. Het dagelijks bestuur van ons waterschap heeft op 10 november 2008 een procesbesluit genomen en het uitgezette deposito opeisbaar gesteld. Door de IJslandse regering is op 5 december 2008 op Landsbanki de status van surseance van betaling van toepassing verklaard. De beslagen zijn hierdoor niet meer executeerbaar. De surseance van betaling is door de IJslandse regering verlengd van 6 tot 24 maanden. Het deposito van Waterschap Roer en Overmaas is op 15 december 2008 vervallen. Op verzoek van de medeoverheden is door advocatenkantoor Stibbe op 19 december 2008 beroep bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State ingediend tegen het vernietigings-kb. Advocatenkantoor Stibbe ondersteund door accountantskantoor Deloitte en Touche participeren namens de medeoverheden in het open crediteurenoverleg in IJsland. Laatste update Recentelijk heeft onder voorzitterschap van de Provincie Noord Holland een vervolgbijeenkomst plaatsgevonden over Landsbanki. De bevindingen kunnen in het kort als volgt worden weergegeven. Financieel- juridisch traject 1. Het (financieel-)juridische traject bestaat uit de volgende drie acties: a. Procedure bij de Raad van State met betrekking tot het Koninklijk Besluit (het beroep dient op 26 februari 2009 / uitspraak wordt medio april verwacht); b. Vertegenwoordiging in het Informal Creditors Committee Landsbanki (lees crediteurenoverleg) door advocatenkantoor Stibbe en accountantskantoor Deloitte en Touche; c. Waar mogelijk samenwerking zoeken met Rijk en andere partijen ten behoeve van de onderhandelingen in het Informal Creditors Committee Landsbanki. 2. De acties b en c kunnen worden heroverwogen, zodra de procedure bij de Raad van State is afgerond. 3. Indien de procedure bij de Raad van State in het voordeel van de gedupeerde overheden wordt afgerond, wordt op dat moment overwogen of het opportuun is om, ten behoeve van een schadepositie ten opzichte van het Rijk, civielrechtelijk verder te procederen. Gentlemen's agreement Bevestiging van het herenakkoord dat zowel kosten als opbrengsten worden gedeeld naar rato van de omvang van de deposito s bij Landsbanki. Het waterschap valt zoals reeds aangegeven niet onder het Koninklijk Besluit. Bij een positieve uitspraak van het beroep dat eventueel leidt tot een schadevergoeding participeren we door dit akkoord in een eventuele opbrengst. 090064/PDA 3/4
Afspraken met het Rijk Ondanks diverse inspanningen is het niet mogelijk gebleken namens de gedupeerde overheden afspraken te maken met het Rijk. De uiteenzetting van het proces met betrekking tot de onderhandelingen tussen het Rijk en de gedupeerde overheden zal door de Provincie Noord Holland op schrift worden gesteld. Hierin zal worden geconcludeerd en beargumenteerd dat de gedupeerde overheden geen mogelijkheden meer zien om tot een gedeelde intentieverklaring te komen met het Rijk. Conclusie Gesteld kan worden dat het traject van Landsbanki nog de nodige tijd en inspanningen met zich zal meebrengen. Door advocatenkantoor Stibbe is aangegeven dat het hele traject wel eens 5 jaar zou kunnen gaan duren. Inmiddels is uit het crediteurenoverleg gebleken dat op basis van de bestaande activa van Landsbanki een percentage van de openstaande gelden nog zal worden terugbetaald. De hoogte van dit uitkeringspercentage is echter nog onzeker en is afhankelijk van een aantal aspecten, te weten: de handhaving van de status dat depositohouders een hoger preferentie hebben dan obligatiehouders; de mate van overheveling van activa van Landsbanki oud naar Landsbanki; en de effecten van het ten gelde maken van de activa van Landsbanki uit bij diverse (tijds) scenario s. Tot slot zij nog vermeld, dat de hele discussie over probleembanken op landelijk niveau heeft geleid tot een aanpassing van de richtlijnen voor het treasurystatuut. Dit bekent dan ook dat het huidige treasurystatuut Waterschap Roer en Overmaas zal worden herzien. Toekomstige uitzettingen zullen dan ook gebaseerd worden op een nieuw treasurystatuut dat wij naar verwachting in het voorjaar aan u zullen voorleggen. Voorstel Wij stellen u voor kennis te nemen van voorliggende rapportage. Het dagelijks bestuur, de adjunct-directeur, de voorzitter, ing. J.M.G. In den Kleef dr. J.J. Schrijen 090064/PDA 4/4