Opgesteld door Adriaan Lefeber Revisie 21-06-11 Pagina: 1 van 6 1. Doelstelling De doelstelling van deze procedure is om werkzaamheden op een verantwoorde en veilige manier uit te voeren zodat voorkomen wordt dat door hoge temperaturen samenhangend met deze werkzaamheden (in combinatie met zuurstof en een brandstof) een brand kan ontstaan. 2. Toepassing Deze procedure is van toepassing voor iedereen die bij AEB heet werk uitvoert in de installatie of op het terrein van AEB. 3. Definities Term Heet werk ATEX zone Brandwacht Omschrijving Werkzaamheden waarbij brand, explosie of verbranding kan ontstaan door gebruik van open vuur, een heet oppervlak of een vlamboog. Voorbeelden van deze werkzaamheden zijn lassen, (snij)branden, slijpen, solderen, verfbranden, dakdekken met behulp van een warmtebron, etc. "ATmosphère EXplosible"; gebied waar een explosieve atmosfeer aanwezig kan zijn als gevolg van een brandbaar gas, vloeistof of brandbare stof. Gekwalificeerd persoon met als hoofdtaak iedere vorm van brandgevaar te minimaliseren door te adviseren bij en toezicht te houden op heetwerk werkzaamheden. 4. Werkwijze Onderstaand wordt de werkwijze beschreven voor: het voorbereiden van heetwerk werkzaamheden(4.1) het voorbereiden van heetwerk in bijzondere ruimten (4.2) taken en bevoegdheden van de brandwacht (4.3) 4.1 Voorbereiden heet werk Werkzaamheden vallende onder de definitie van heetwerk mogen alleen worden uitgevoerd na uitgifte van een werkvergunning, tenzij deze werkzaamheden plaatsvinden in een speciaal daarvoor ingerichte onderhoudswerkplaats. Voordat wordt gestart met heetwerk moeten de volgende voorzorgsmaatregelen genomen worden; Verkenning van omgeving (binnen een straal van 10 meter, ook in leidingen of aan achterzijde van wanden, vloeren of plafonds) op brandbare stoffen zoals afval, stof, kunststof leidinggoten, houten pallets, resten olie, verf, poetslappen, hulpstoffen zoals thinner, propaan of reinigingsmiddelen, houten steigerdelen of vloerbedekking. Maak de werkplek eerst schoon en verwijder alle brandbare stoffen of dek deze goed af met onbrandbaar materiaal (bijvoorbeeld las- of blusdeken) als deze niet te verwijderen zijn. Dek alle muur- en vloeropeningen af zodat vonken en brandbare gassen niet in andere ruimten of op andere plaatsen voor brand of explosie kunnen zorgen. Gebruik hiervoor een spatscherm, las- of blusdeken. Let hierbij ook op lager gelegen gebieden onder rooster- en steigervloeren. Controleer op aanwezigheid van brandbare gassen en vloeistoffen. Als aan een installatie wordt gewerkt die brandbare gassen of vloeistoffen bevat dan moeten deze eerst worden verwijderd. Voor de installatie
Opgesteld door Adriaan Lefeber Revisie 21-06-11 Pagina: 2 van 6 wordt vrijgegeven moet door middel van een LEL meting (<10% LEL) worden vastgesteld of er geen resten van brandbare gassen of vloeistoffen met aanwezig zijn. Is dit niet het geval dan moet de ruimte of het installatiedeel extra worden geventileerd of gespoeld totdat er geen brandbare gassen meer worden gemeten. Indien bij de werkzaamheden het automatisch brandmeldsysteem wordt uitgeschakeld wordt dit aangegeven op de wervergunning en moet worden geborgd dat dit systeem weer in bedrijf wordt genomen zodra de werkzaamheden zijn afgerond. Daarnaast moet tijdens de periode dat het automatische brandmeldsysteem uitgeschakeld is een brandwacht aanwezig zijn. Naast bovenstaande algemene maatregelen die altijd uitgevoerd moeten worden moet ook het risiconiveau van de werkzaamheden worden vastgesteld. Afhankelijk van het betreffende risiconiveau moeten aanvullende maatregelen worden genomen. Risico: Laag Het risico niveau wordt als laag beoordeeld als op de werkplek, in aangrenzende ruimtes en in aangrenzende installatieonderdelen geen brandbare stoffen of materialen (zoals hout, olieresten, kunststof of rubber) aanwezig zijn en vonken zich niet buiten de werkplek kunnen verspreiden. Risico: Hoog Het risiconiveau wordt als hoog beoordeeld als: op de werkplek en binnen een vastgesteld gevaarlijk gebied brandbare materialen (zoals afval, isolatiemateriaal of kunststof) aanwezig zijn die niet kunnen worden verwijderd, bij dakreparaties in / aan installatieonderdelen die normaliter worden gebruikt voor transport en/of opslag van brandbare stoffen (ATEX-zones 0, 1, 20 en 21). Als brandmeld en/of sprinklerinstallaties zijn uitgeschakeld. Maatregelen laag risico De uitvoerder van de werkzaamheden is getraind om kleine brandblusmiddelen te gebruiken een brandblusser en een blus- of lasdeken is binnen handbereik voorhanden. De werkzaamheden worden door minimaal 2 personen uitgevoerd. Werkzaamheden in de TD-werkplaats kunnen door 1 persoon worden uitgevoerd als binnen 5 meter van het hete werk geen brandbare stoffen of materialen aanwezig zijn. Voor overige werkplaatsen moet eerst door de afdeling KAM toestemming worden gegeven. Maatregelen De uitvoerder van de werkzaamheden is getraind om kleine brandblusmiddelen te gebruiken een brandblusser is binnen handbereik voorhanden. brandbare materialen zijn met geschikt materiaal (bijvoorbeeld las- of branddeken) afgedekt, kieren en doorgangen worden afgedicht en de omgeving wordt bevochtigd. een brandwacht wordt ingezet zonodig wordt een continue zuurstof- en LEL meting uitgevoerd en de procedure werken in besloten ruimten gevolgd. De brandwacht mag niet zijn belast met aanvullende werkzaamheden naast zijn taken als mangatwacht of brandwacht. 30 minuten na beëindiging van de hete werkzaamheden controleert de brandwacht de werkplek en omgeving op smeulende resten of beginnende brand. 4.2 Heet werk in bijzondere ruimten (ATEX zone, besloten ruimte, dak) Heet werk in bijzondere ruimten levert een verhoogd risico op en vraagt daarom aan aanvullende en strengere maatregelen.
Opgesteld door Adriaan Lefeber Revisie 21-06-11 Pagina: 3 van 6 4.2.1 Heet werk in besloten ruimten Besloten ruimten zijn niet ingericht voor verblijf van personen en daardoor vaak moeilijk toegankelijk wat een extra risico oplevert in geval van calamiteiten. Wanneer in een besloten ruimte heet werk moet worden verricht moet voorafgaand aan de werkzaamheden een zuurstof- en zonodig een LEL-meting worden uitgevoerd. Tevens moet tijdens de werkzaamheden een brandwacht aanwezig zijn. Voor werkzaamheden in besloten ruimten moet tevens de procedure 33.54P Werken in besloten ruimten worden gevolgd. 4.2.2 Heet werk in ATEX zones Zone Omschrijving 0 een explosief gasmengsel is voortdurend of gedurende lange perioden aanwezig (continu tot 1.000 uur per jaar) 1 kans op aanwezigheid van een explosief gasmengsel onder normaal bedrijf is groot (10 tot 1.000 uur per jaar) 2 kans op aanwezigheid van een explosief gasmengsel is gering en slechts gedurende korte tijd (minder dan 10 uur per jaar) 20 een explosiegevaarlijke stofwolk is voortdurend of gedurende lange perioden aanwezig (continu tot 1.000 uur per jaar) 21 kans op aanwezigheid van een explosiegevaarlijke stofwolk onder normaal bedrijf is groot (10 tot 1.000 uur per jaar) 22 kans op aanwezigheid van een explosiegevaarlijke stofwolk is gering en slechts gedurende korte tijd (minder dan 10 uur per jaar) Heet werk mag in gebieden die zijn aangemerkt als zone 0 of zone 1 alleen worden begonnen als vooraf mogelijk risico op vrijkomen van brandbaar gas of vloeistof is vastgesteld en passende maatregelen om dit risico uit te sluiten, zijn genomen. Bij werkzaamheden in een gebied geklasseerd als zone 0 of zone 1 mogen heet werk werkzaamheden alleen worden uitgevoerd als de bron van brandbare gassen en vloeistoffen is weggenomen en moet de gasconcentratie op de werkplek continu worden gecontroleerd door een continu LEL-meting. Het gebied waar werkzaamheden worden uitgevoerd is als veilig te beschouwen als de onderste explosiegrens lager is dan 10% LEL. Bij werkzaamheden in een gebied geklasseerd als zone 2 moet de gasconcentratie op de werkplek regelmatig worden gecontroleerd. Voor werkzaamheden in zones 20, 21 en 22 waarbij brandbare vaste stoffen (HOK) kunnen vrijkomen moeten leidingen en silo s schoongemaakt en stoflekkages eerst verwijderd worden voordat de heet werk werkzaamheden mogen worden uitgevoerd. Voor zones 0, 1, 20 en 21 wordt een brandwacht ingezet tenzij is uitgesloten dat er nog brandbare stoffen in de installatie of omgeving aanwezig zijn. Hiervan is sprake als de brandbare stoffen geheel verwijderd zijn, het systeem gespoeld is en een gasmeting 0% LEL aangeeft (alleen bij gassen en vloeistoffen). 4.2.3 Heet werk op het dak Voor dakwerk met brandbare materialen geldt bij bitumineuze dakbedekking: 2x 12kg poederblusser en 1 blus- of lasdeken (bij voorkeur 2 blus- of lasdekens) onder handbereik aanwezig; bitumenketel met thermostaat staat in opvangbak met isolatie tussen de bak en het dak; er staat niet meer dan één dagvoorraad gasflessen op het dak; er zijn geen brandbare materialen, anders dan één dagvoorraad benodigd voor de werkzaamheden, op het dak aanwezig; de uitvoerder ter plaatse controleert of er zich inderdaad geen brandbare materialen bevinden; de uitvoerder draagt er zorg voor dat de repressieve maatregelen steeds beschikbaar zijn;
Opgesteld door Adriaan Lefeber Revisie 21-06-11 Pagina: 4 van 6 de uitvoerder moet getraind zijn in het gebruik van kleine blusmiddelen; een brandwacht regelmatig aanwezig is (bij aanvang werk, ieder uur en 30 minuten na afloop van de werkzaamheden van die dag). Voor aanvang van het werk informeert de aanvrager de houder over de aanwezigheid van explosiegevaarlijke-zones van afzuigpunten van ATEX-zones. De afdeling KAM kan hierover adviseren. 4.3 Taken en verantwoordelijkheden van de brandwacht De brandwacht heeft een specifieke opleiding gevolgd en is minimaal in bezit van het diploma Brandwacht (manschap A). Tijdens de werkzaamheden is hij voorzien van de nodige PBM, brandveilige (blus-) kleding en een portofoon of telefoon. De brandwacht heeft de volgende taken en verantwoordelijkheden: Controleren van de installatie en de werkomgeving op brandrisico s voorafgaand aan de werkzaamheden; Assisteren bij het plaatsen van preventieve maatregelen, zoals branddekens en brandblussers, eventueel gereed leggen van een brandslang onder druk nabij de werkzaamheden; Toezien dat de werkzaamheden zich beperken tot het object / gebied waarvoor de werkvergunning is verleend; Toezicht houden op de werkomgeving en op het veilig blijven van de werkomstandigheden; Toezien dat trappen en vluchtwegen vrij toegankelijk zijn en blijven; Bij heetwerk werkzaamheden op het dak regelmatig controleren onder het dak; Optreden als er veranderende condities ontstaan op de werkplek of directe omgeving en zonodig de werkzaamheden stilleggen en melden aan de beheerder van de werkvergunning; In geval van een beginnende brand zonodig ontruimen van de werkplek en proberen de brand te blussen; In geval van een grotere brand, ontruimen van de werkplek, alarmeren van het hoofd- BHV via alarmnummer 111 of 020-4076000 en proberen de brand te blussen of uitbreiding te voorkomen; Na beëindiging van de werkzaamheden controleert de brandwacht minimaal nog 30 minuten de werkplek op smeulende resten en verwijdert aangebrachte brandpreventieve maatregelen. 5. Flowchart n.v.t.
Opgesteld door Adriaan Lefeber Revisie 21-06-11 Pagina: 5 van 6 6. Taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden (TVB) Voor de beschrijving van de taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden (TVB) wordt bij AEB de RASCI-methode gebruikt. Responsible Accountable Support Consulted Informed Wie is verantwoordelijk voor de uitvoering? Wie is eindverantwoordelijk? Wie kan ondersteunen? Wie moet om advies gevraagd worden? Wie moet geïnformeerd worden? Activiteit Functie / rol Toezicht houden op de werkzaamheden en nemen correcte actie in geval van calamiteiten Stilleggen werkzaamheden in geval van gevaar of calamiteit Controleren (tijdens voorbereiding van het werk) van de werkplek op risico s aangaande heet werk en nemen afdoende veiligheidsmaatregelen door indien nodig een TRA uit te voeren, eventueel in overleg met de brandwacht of adviseur KAM Zich bewust zijn van de gevaren en risico s aangaande heet werk en hiervoor verantwoordelijkheid nemen Brandwacht Aanvrager vergunning Uitvoerder(s) werkzaamheden R I I R I I R R
Opgesteld door Adriaan Lefeber Revisie 21-06-11 Pagina: 6 van 6 7. Gerelateerde werkinstructies / formulieren / documenten Bij deze procedure is van toepassing: 33.41P Werkvergunningensysteem 33.42P Taak Risico Analyse 33.54P Werken in besloten ruimten 8. Relevante wet- en regelgeving De volgende wet- en regelgeving is van toepassing: Arbowet - artikel 5 Inventarisatie en evaluatie van risico s Arbowet - artikel 6 Voorkoming en beperking van zware ongevallen waarbij gevaarlijke stoffen zijn betrokken Arbowet - artikel 15 Deskundige bijstand op het gebied van bedrijfshulpverlening Arbobesluit, paragraaf 2a Explosieve atmosferen 9. Risico s Bij heet werk werkzaamheden zijn de volgende risico s aanwezig: Brandgevaar door open vuur en vonkvorming. Explosiegevaar doordat hittebron als ontstekingsbron kan fungeren Aanstralen brandbare objecten en stoffen 10. Milieuaspecten De volgende aspecten spelen een rol: n.v.t.