Productie van biobrandstof uit koolzaad Stijn Windey
Inhoud Koolzaad als brandstof KOBRA: ALT demonstratieproject koolzaadbrandstoffen Energiekenniscentrum 2
Inhoud Koolzaad als brandstof KOBRA: ALT demonstratieproject koolzaadbrandstoffen Energiekenniscentrum 3
Wat is PPO Koolzaadoliebrandstof (ook: Canola, Pure Plantaardige Olie PPO) is geperste en opgezuiverde olie van koolzaad (Brassica napus) 4
Wat is PPO - De teelt van koolzaad is bekend (<> gekend!) - Hoge opbrengsten (1,0 to 1,5 ton per ha) - Geschikt voor persen op kleine schaal - Voordelige gebruikseigenschappen (stroomeigenschappen koud, oxidatie stabiliteit, milieuveilig) 5
Kiezen voor koolzaad Meestal winterkoolzaad Teeltrotatie minimum (3 à) 4 jaar (knolvoet!) 3 jaar: WT WG KZ Slakken in WT 4 jaar: vroeg ruimende voorvrucht (rijke bodem nalaten) Erwten, graszaad, klaver, luzerne, vroege aardappelen NIET: bieten/spinazie Aaltjes! 6
Kiezen voor koolzaad Teeltproblemen Duiven (sterk verweven gebieden) Opslag (minder in WT-WG-KZ) 7
Verwerking Aangepaste maaidorser 8
Verwerking Zuiveren, drogen en bewaren Beschikbaarheid Zelf: investering 9
Verwerking Persen 10
Koolzaad industrieel persen Oliehoudend zaad Raffinage Behandeling Ontgommen Voor-persen Neutralisatie Solvent-Extractie Bleken Ontgeuren Voeding Ruwe olie Opgezuiverde olie 11
Koolzaad kleinschalig persen Oliehoudend zaad Reinigen Olie zuivering Sedementatie of filtratie en tweede filtratie Persen Perskoek Ongezuiverde olie Opgezuiverde olie 12
Verwerking Persen Capaciteit: 5 ha KZ => 17,5 ton KZ Persen à 10 kg/u = 1750 uren = 73 dagen Persen à 5 kg/u = 3500 uren = 146 dagen Hoe meer pers draait, hoe beter! 10 kg/u: ± 5000 (BTW incl) 50 kg/u: ± 7000 (BTW incl) Niet enkel afgaan op technisch rendement! 13
Verwerking Filters Sedimentatie Filteren onder druk Fijnfilter! 500-3500 1300-10 000 100 600 14
Verwerking ALGEMEEN Electriciteitsverbruik: Pers 0,500 kw x 1750 uren x 0,15 /kwh = 130 Pers 2,5 kw x 175 uren x 0,15 /kwh = 66 Pompen, Verwarmingselementen Onderhoud & Slijtage Goede bewaring (koel, donker) 15
Afzet 16
Afzet Koolzaad leveren aan graanhandelaar, uitgaand van voldoende droog product UITGAVEN/ha 750 teelkosten (zaad, bemesting, oogst, excl. andere mechanisatie) INKOMSTEN/ha opbrengst 3,5 ton/ha x 250 /ton = 875 TOTAAL: 875 750 = 125 (+toeslagrecht +energiepremie 45 ) 17
Afzet Koolzaad persen, olie verkopen aan handelaar UITGAVEN/ha 750 teelkosten (zaad, bemesting, oogst, zonder andere mechanisatie) + Reiniging, bewaring, Pers, filter en opslag INKOMSTEN/ha opbrengst 3,5 ton/ha 33 % olierendement 18
Afzet gemiddelde kost verwerking Olie wereldmarkt (incl koek) Wereldmarkt Saldo 4000 3000 2000 1000 EURO 0 0 5 10 15 20 25 30 35-1000 -2000-3000 ha 19
Afzet Koolzaad persen, olie verkopen aan particulier UITGAVEN/ha 750 teelkosten (zaad, bemesting, oogst, zonder andere mechanisatie) + Reiniging, bewaring, Pers, filter en opslag INKOMSTEN/ha opbrengst 3,5 ton/ha 33 % olierendement 20
Afzet gemiddelde kost verwerking Olie particulier (incl koek) Particulier Saldo 4000 3000 2000 1000 EURO 0 0 5 10 15 20 25 30 35-1000 -2000-3000 ha 21
Afzet OPMERKINGEN Kwaliteit! Duitse Vornorm DIV V 51605 Haalbaarheid?, testen (500 /staal) AFZET Papierwinkel (Accijnzen, depothouder, ) Afname 22
Areaal 23
Areaal 10000 9000 8000 7000 6000 hectare 5000 4000 3000 2000 1000 0 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 België Vlaanderen Wallonië Nederland 24
Potentieel 10 000 ha à 3,5 ton/ha = 35 000 ton koolzaad = 12 500 000 liter PPO = 180 000 000 km (à 7 liter) = 12000 auto s (0,5 %) = 45 000 000 km (à 28 liter) = 560 vrachtwagens (0.09 %) 25
Inhoud Koolzaad als brandstof KOBRA: ALT demonstratieproject koolzaadbrandstoffen Energiekenniscentrum 26
Doelstellingen KOBRA: Bekend maken en stimuleren van teelt en verwerking van koolzaad bij landbouwers 27
Aanpak KOBRA: Voorbeeldteelt van Koolzaad Vergelijken persen, verzamelen vraag & aanbod, opbouw ervaring (oogst, schonen, drogen, persen, filteren, bewaring, verwerking & toepassing) Verspreiding info verwerking KZ Hoe? Collectieve informatieverspreiding via demo s, publicaties, website & beurzen 28
Inhoud Koolzaad als brandstof KOBRA: ALT demonstratieproject koolzaadbrandstoffen Energiekenniscentrum 29
Doelstellingen Energietechnoloog ILVO: Technology watch Praktijkgerichte vertaling kennis Innovatief onderzoek aangaande energie in L&T Voorbeeldfunctie overheid: omgebouwde voertuigen, eigen productie PPO, 30
Aanpak Energietechnoloog ILVO: Uitbouw EKCLT Opvolgen ontwikkelingen op vlak van energie in de L&T in binnen- en buitenland Kennisverspreiding naar doelgroepen (overheid, L&T, ) Verzamelen problemen/vragen: onderzoek alternatieve/innovatieve energietechnieken 31
Aanpak Voorbeeldfunctie overheid: Teelt KZ op ILVO Persen van KZ Filteren en bewaren van PPO Ombouw voertuigen (Vlaamse Overheid) Monitoring voertuigen (verzamelen info uitstoot) 32
Samenwerking Uitwisselen ervaringen Oogst, drogen, zuiveren & bewaren Persen KZ, filteren & bewaren PPO Rijervaringen (ombouw) Onderzoek duurzame energie alternatieve/innovatieve technieken voor gebruik, opwekking of besparing van (alternatieve) energie 33
34