Tradingtechnieken met candlesticks & Stochastic Indicator Niveau: geschikt voor de meer ervaren belegger. Er wordt een zekere basiskennis verwacht van technische analyse en marktinstrumenten.
Voordat u gaat traden Voor u gaat traden moet u zich eerst een aantal vragen stellen en uitgangspunten opstellen. Dit is de basis voor het tradingplan. In dit document worden technieken besproken voor het traden op intraday basis. We hebben het hier over 1 minuten, 5 minuten en 15 minuten bars. Maar de techniek gaat ook op voor langere timeframes (bijv. uur of dagkoeren). De besproken voorbeelden zijn ontleend aan de S&P-index 500 mini-futures. Een zeer liquide markt die bovendien het meest actief is tijdens de openingsuren van de NYSE en dus ook in de Europese tijdzone goed is te traden. Maar de hier besproken technieken gaan ook op voor bijv. Forex, commodities of fixed income (Bund) trading. Bij het opstellen van een tradingplan moet u in ieder geval de onderstaande uitgangspunten goed overdenken: - Welke markt(en) gaat u traden - Bepaal uw tijdshorizon en timeframe - Selecteer uw trading technieken - Bepaal een strategie - Bekijk de resultaten van deze strategie - behoud overzicht over het gehele tradingprocess - Bereid u altijd voor op zwaar weer Bij de selectie van markten en instrumenten zijn de onderstaande zaken van belang: - Voldoende (intraday)beweging om te traden - Voldoende liquiditeit voor uw strategie - kleine bied/ laat spread (verborgen kosten) - Verhouding maximale intraday beweging tot bied/ laat spread belangrijk
Stochastic Indicator De Stochastic indicator is zeer geschikt om te traden op intraday koersen (bijv. 15 minuten, zie voorbeeld). De Stochastic presteert het beste bij zijwaartse koersbewegingen (trading range) met een grote afstand tussen de onderkant en bovenkant van de range (grote amplitude). Bij sterke en langdurig trendmatige bewegingen is een trendvolgende indicator beter geschikt (bijv. Moving Average, DMI of MSL). Aankoop- of verkoopsignalen worden gegeven als de %D-lijn onder het oversoldniveau (of boven het overboughtniveau) de %K-lijn kruist. De Stochastics is een vaak gebruikte indicator onder traders. Dit dankt hij aan de goede timing (hoge hitrate). Door de Stochastics te combineren met visuele patronen is de performance van de Stochastic te verbeteren. Met name onder daytraders is de combinatie met candlestick patronen populair. Ook de visuele vorm van de Stochastic kan het e.e.a. vertellen. Hoe meer de vorm van de Stochastics een sinus benadert, des te betrouwbaarder zijn doorgaans de signalen. Intraday traders gebruiken deze techniek veel op 1 minuut, 5 minuten en 15 minuten bars. Hoe korter het timeframe hoe sneller er gereageerd moet worden. Begin bijv. met 15 minuten bars en probeer het later eens op 5 minuten.
Theorie traden met candlesticks (1) Candlesticks stellen een trader in staat om snel koerspatronen te herkennen. Formaties van candlesticks helpen een trader om te ontdekken waar in de grafiek er draaipunten in de markt worden gevormd.
Theorie traden met candlesticks (2) Wat is een candlestick? Een candlestick is een grafisch symbool voor de open/hoog/laag/slot van een bepaalde koersperiode. Dit kan een periode zijn van 1 minuut, een dag, maar ook een jaar. In deze presentatie maken wij gebruik van een periode van 15 minuten. Het dikke gedeelte van de candlestick, het lichaam genoemd, stelt de open en de slotkoers voor. Als de slot hoger is dan de opening en de koersen dus zijn gestegen, is het lichaam open. We noemen dit ook wel een kooplichaam. De koersen stijgen immers en de kopers hebben de overhand. Als de slot lager is dan de opening is het lichaam gevuld. We noemen dit een verkooplichaam. De verkopers hebben de overhand en de koersen dalen. De dunne lijnen boven en onder het lichaam noemen wij schaduwen en deze stellen de hoogste en laagste koers voor. Japanese Candlestick Japanese Candlessticks zijn feitelijk een samenvatting in één symbool van het koersverloop tijdens een bepaalde peiode. Onderstaande grafieken gaan over dezelfde tijdsperiode van 5 minuten. We zien alle ticks met elkaar verbonden met een lijn, 5 maal 1 minuut candles en een 5 minuten candle. Alle drie de charts zijn opgebouwd uit dezelfde informatie, maar vatten deze als het ware samen in steeds compactere vorm. Tickchart 1 minuut candles 5 minuten candle
Theorie traden met candlesticks (3) Candlesticks zijn er in vele gedaanten. Belangrijk om op te letten is de lengte van de schaduwen aan de boven en onderkant. Lange schaduwen aan de onderkant van een candlestick betekenen dat er kopers in de markt zijn gekomen, welke de koersen hoger zetten, we noemen dit een koopschaduw. Een lange schaduw aan de bovenkant van een candlestick betekent dat er verkopers in de markt zijn gekomen die de koersen lager hebben gezet, we noemen dit een verkoopschaduw. Lange koop- en verkoopschaduwen duiden vaak op een omkeer in de markt. Het lichaam kan in beide gevallen zowel open als gevuld zijn. Drie andere veelvoorkomende patronen om te onthouden:
Theorie traden met candlesticks (4) Hier ziet u hoe zo n verkoopschaduw er in een 15 minuten chart uit kan zien. Na een koersstijging zien we dat er steeds langere schaduwen verschijnen. Na deze consolidatiefase wordt de daling voorafgegaan door een lange verkoopschaduw. Op hogere koersniveaus kwamen er dus telkens weer voldoende verkopers in de markt om de koersen lager te zetten, waarna met de continuering van de dalende (verkooplichaam) candles de daling verder inzet.
Theorie traden met candlesticks (5) Tot nu toe hebben wij alleen gekeken naar een enkele candlestick. Maar de kracht van candlesticks ligt juist in de patronen die zij samen vormen. Er zijn tientallen patronen bekend, maar wij behandelen hier 2 belangrijke omkeerpatronen: de Evening Star en de Morning Star. Dit zijn patronen welke draaipunten in de markt markeren. Aankoopsignaal: Morning Star: Na een dalende candlestick, dus met een verkooplichaam wordt er een candle gevormd met een klein lichaam, wat inhoudt dat de slotkoers en de opening dicht bij elkaar liggen. Deze laatste candle wordt ook wel een Doji genoemd. Als deze Doji dichtbij de laagste koers ligt van de candle ervoor dan noemen we deze formatie een Morning Star. Deze formatie markeert vaak de omslag van een dalende beweging naar een stijging. Verkoopsignaal: Evening Star: Na een stijgende candlestick, dus met een kooplichaam wordt er een Doji candle gevormd. Als deze Doji dichtbij de hoogste koers ligt van de vorige candle dan noemen we deze formatie een Evening Star. Deze formatie markeert vaak de omslag van een stijgende beweging naar een daling Belangrijk bij het traden op deze formaties is om altijd de bevestiging van de omslag af te wachten. U kunt op de vorming van deze bevestigingscandle anticiperen bij uw entry order.
Theorie traden met candlesticks (6) Helaas zullen de getoonde formaties zich niet altijd precies zo voordoen. Vooral de verhouding tussen de Doji en de stijgende candlestick wisselt sterk. Ook kan de Doji soms nog een klein koop of verkooplichaam hebben. Als we gaan traden op deze formaties is het belangrijk dat we bij het inleggen van de order rekening houden dat er een bevestiging optreedt van de trendomslag. In de grafiek zien we de dalende candlestick na de Doji, welke als bevestiging van de entry dienst kan doen. Als stoploss zouden we de hoogste koers van de Doji kunnen aanhouden. Let ook op de verkoopschaduwen aan de bovenkant van de candlesticks die een bevestiging vormen van de trendomslag.
Theorie traden met candlesticks (7) Wees voorbereid op iedere mogelijke uitkomst! Heeft u een bepaalde candlestick-formatie waargenomen en een verwachting gevormd over de uitkomst? Bedenk dan dat het gewenste scenario altijd heel anders kan uitpakken! Bereid u hierop voor en bepaal uw strategie.
Combinatie candlesticks en Stochastic Indicator Juist de combinatie van de visuele candlestick formaties en de Stochastic indicator kan goede signalen opleveren. Zoek in ondestaande charts zelf de gecombineerde aan- en verkoopsignalen:
Trading Tips Houd overzicht van de markt op langere termijn voordat u intraday gaat traden. Kijk altijd naar de trends op dag een weekniveau. Is er voldoende beweging in de markt om geld te verdienen. Tijdens welke uren speelt deze beweging zich af. Zorg dat u de software en vooral de orderschermen goed onder de knie heeft. Als het erom gaat spannen dan is het te laat om te handleiding te gaan lezen! Bepaal voordat u in de markt gaat altijd wat uw stoploss is. En bepaal de criteria om uit te stappen, de exit. Conditionele orders, bijv. een trailing-stop en limiet, kunnen u helpen om zonder emoties een strategie uit te voeren. Probeer bij de entry de order zo in te leggen dat het koopsignaal wordt bevestigd. Bepaal de exitcriteria voordat u de trade aangaat. En houd u aan het plan tijdens de trade. Als een trade die niet productief is veel langer duurt dan gemiddeld, bijvoorbeeld meer dan 4 uur, beschouw dit dan ook als exit. Blijf niet te lang zitten, maar focus u op de volgende trade. Evalueer uw trading. Niet alle trades zijn succesvol! Houd voor uzelf bij welk percentage winnaars u haalt. Ook als u maar 6 van de 10 keer goed zit dan kunt u nog geld verdienen. Mits uw gemiddelde winst per trade gedeeld door uw gemiddelde verlies wel minimaal een factor twee bedraagt. Wees bij iedere trade mentaal voorbereid op iedere mogelijke uitkomst.