WWFT Orde van Advocaten Utrecht 7 september 2015 Mr. dr. B. Snijder-Kuipers
WWFT-beleid van [naam kantoor] [datum] WWFT-plichtig? Identificeren UBO PEP Soorten cliëntenonderzoek Verscherpt onderzoek bij (i) derdenidentificatie, (ii) PEP of (iii) [nader invullen] Verscherpt onderzoek: [omschrijf wat te doen] Risico s Monitoring Melden ongebruikelijke transactie bij [intern]
Intro Advocatuur en WWFT Grote wijzigingen op komst; Vierde Witwasrichtlijn Opleidingsplicht Let op uw kantoorbeleid en de naleving daarvan
Casus Een Nederlandse B.V. heeft vijf aandeelhouders. Elke aandeelhouder (n.p.) houdt 20% van de aandelen. Elke aandeelhouder (n.p.) is statutair bestuurder. Wie is/zijn UBO? Nu: Derde Richtlijn Straks: Vierde Richtlijn
Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme Witwassen is vermenging van illegale met legale geldstromen Fasen zijn: doel: illegale geldstromen verkrijgt legale status Placement; derdenrekening, Administratie: (i) contanten stortingen melden en (ii) geldstromen naar en vanaf vooraf bekend gemaakte rekeningen Layering; opeenstapeling transacties, ondernemingsrecht Integration; in legale economie brengen, vastgoed, financieel gestructureerde transacties
Advocatuur Orde van Advocaten, Advocatenwet Handleiding WWFT voor advocaten (november 2014) Richtsnoeren WWFT voor advocaten (november 2014) Kenniscentrum WWFT Den Haag; vragen over contanten, toepassingbereik en UBO Leidraad Ministerie van Financiën (januari 2014) FATF Report (juni 2013) Nieuwe Vierde Richtlijn
Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme Twee onderwerpen, tien stappen (TOP 2013/3, p. 98-103), Cliëntenonderzoek Meldingsplicht
Toepassingsbereik aan- of verkopen van registergoederen vestigen hypotheek op registergoed beheren van geld, effecten en andere waarden oprichten of beheren van vennootschappen (AWR) aan- of verkopen of overnemen van ondernemingen voor zover een persoon UBO wordt financiële of onroerende zaak transactie, in naam en voor rekening van cliënt werkzaamheden op fiscaal gebied LET OP: dossier kan van kleur verschieten (niet-wwft naar WWFT en vice versa); gevolgen voor informeren en meldingsplicht
Aan- of verkopen onderneming Art. 1.1.12.d WWFT Nieuwe UBO vereist? Letterlijke tekst en bedoeling wetgever
Toepassingsbereik Wel Ondernemingsrecht Vastgoed Niet Faillissementen (curator) Personen- en familierecht Strafrecht Economisch (fiscaal) strafrecht Procespraktijk Eerste verkennende gesprek
Casus In de volgende gevallen is WWFT wel/niet van toepassing: Overname Oprichting B.V. Orienteren op mogelijke joint venture met Duitse GmbH Levering registergoed Echtscheidingsprocedure Advies over WOR bij overname Adviseren over uitwinning pandrecht
Cliëntenonderzoek normaal (art. 3 WWFT) vereenvoudigd; banken (WFT-instellingen), beursgenoteerde ondernemingen (en 100% dochterondernemingen) en overheden (staan al onder toezicht) (art. 6 WWFT) verscherpt (art. 8 WWFT); (i) niet in persoon (ii) PEP (iii) eigen beleid invullen
Cliëntenonderzoek ; overleg Hoeveel vormen van cliëntenonderzoek hanteert uw kantoor? In welke gevallen moet verscherpt cliëntenonderzoek plaatsvinden? Wat doet u extra bij verscherpt cliëntenonderzoek?
Identificeren (art. 11 WWFT) Natuurlijke persoon; paspoort, rijbewijs, id-kaart Nederlandse privaatrechtelijke rechtspersoon; uittreksel KvK Publiekrechtelijke rechtspersoon; uittreksel KvK Niet-Nederlandse privaatrechtelijke rechtspersoon; opinie advocaat Overige; kerkgenootschappen, waterschappen e.d.; uittreksel KvK of verklaring Opnemen in kantoorbeleid hoe vastlegging plaatsvindt (centraal?)
Cliënt Wie is cliënt? Doorverwijzing van buitenlands kantoor Verwijzer kan ook cliënt zijn Let op verantwoordelijkheid bij identificatie door derden! (Tijdschrift voor Compliance, 2015, nr. 1, Aandachtspunten bij uitbesteding CDD)
Wie is cliënt voor de WWFT? U adviseert Koper bij een overname. Een bevriend notariskantoor brengt een cliënt bij u aan voor het opzetten van een joint venture. De notaris adviseert de meerderheidsaandeelhouder en u adviseert de minderheidsaandeelhouder. Een fiscalist verzoekt u te adviseren over het opzetten van een juridische structuur voor zijn cliënt. U treedt op voor zowel Verkoper als Koper bij de levering van een registergoed. U procedeert ten behoeve van een beursvennootschap.
Moment van identificatie Hoofdregel: bij aanvang van de dienstverlening Uitzondering: zo spoedig mogelijk mits laag witwasrisico Gedurende de relatie; jaarlijks, per drie maanden, bij nieuwe zaak Sinds 1 januari 2013 bij niet voldoen aan identificatie; zakelijke relatie beëindigen!
Verifiëren Natuurlijke persoon? Nederlandse privaatrechtelijke rechtspersoon; KvK Niet-Nederlandse privaatrechtelijke rechtspersoon; derdenwerking HR? Duitsland wel (rechtbanken) Overige; kerkgenootschappen, waterschappen e.d.; betrouwbaarheid herkomst
Vertegenwoordigers (art. 3.2.e WWFT) Vertegenwoordigers Bevoegd? Statutair bestuurder OF Contactpersooon
UBO Ultimate Beneficial Owner of uiteindelijke belanghebbende van een rechtspersoon Meer dan 25% stemrechten/gerechtigd tot (trust)vermogen of zeggenschap Altijd identificeren; eigendoms- en zeggenschapsstructuur Hoe? Verklaring indien laag risico: van statutair bestuurder Via openbare gegevens of een bureau indien normaal/hoog risico Eventueel inzetten van gespecialiseerd bureau (hoge kosten)
PEP Politically Exposed Person (PEP, politiek prominente persoon) Niet in Nederland woonachtig óf Woonachtig in Nederland zonder Nederlandse nationaliteit Regeringsleiders, gemeenteraadsleden, hoge (militaire) functionarissen Check online databases Motu proprio (decreet)
Doel en aard zakelijke relatie Kantoorhandboek; (i) opstellen en (ii) naleven Wet kent (i) risicogeoriënteerde benadering en is (ii) principle-based (niet: rule based); resultaat telt, niet de route Doel zakelijke relatie Aard zakelijke relatie Aard transactie Herkomst van gelden Bestemming van gelden
Vastlegging gegevens Vastlegging in administratie Apart cliëntendossier
Monitoring Controleer regelmatig de zakelijke relatie met de cliënt (half jaar/jaar/twee jaar) Risico profiel cliënt eventueel aanpassen; wordt dit vastgelegd? Aard van de transactie Land van vestiging cliënt Continue relatie met risico s
Introductie cliënt? Via andere instelling of derden (art. 5/10 WWFT) Voorwaarden; (i) meteen beschikbaar en (ii) verantwoordelijkheid voor juistheid blijft bij advocaat die afgaat op identificatie door derde Identificatie overnemen? Verificatie overnemen? U blijft zelf verantwoordelijk! De advocaat dient zich er wel van te vergewissen dat de identificatie en verificatie correct heeft plaatsgevonden.
Meldplicht
Ongebruikelijke of verdachte transactie? Verschil tussen ongebruikelijke en verdachte transactie. Een dergelijke transactie intern melden.
Ongebruikelijke of verdachte transactie? casus Ervaringen Voorbeelden van ongebruikelijke transactie Voorbeelden van verdachte transactie
Objectieve ongebruikelijke transactie Objectieve indicatoren; (i) contanten EUR 15.000 of meer en (ii) indien aangifte bij politie/justitie Contante storting op derdengeldrekening Smurfen
Subjectieve ongebruikelijke transactie vermoedelijke witwastransacties vermoedelijke terrorismefinanciering
Ongebruikelijke transacties; wat te doen? Verplicht overleg met kantoorgenoot, lokale deken of Kenniscentrum WWFT; wie bepaalt dat? Afweging wel/niet melden vastleggen in dossier.
Melden Onverwijld melden bij Financiële inlichtingen eenheid, FIEwww.fiunederland.nl (was: 14 dagen) Wat melden? Wanneer melden; onverwijld gaat in op moment dat kantoor (Wie?) heeft vastgesteld dat sprake is van een ongebruikelijke transactie. Nadere vragen? Informatie niet zomaar verstrekken. Dossieropbouw van belang, ook bij niet melden.
Ongebruikelijke transacties; aandachtspunten Type cliënten; horeca, bouwbedrijven, veel contant geld als juweliers, wisselend adres, onduidelijke bedrijfsactiviteiten, tussenpersonen met onduidelijke rol. Type transacties; aandelentransacties met onduidelijke waardebepaling aandelen, vastgoedtransacties met grote prijsverschillen in korte tijd, financiering buiten reguliere sector, advocaat als bestuurder van nieuwe vennootschap. Type dienstverlening; advisering over internationale structuren, cessie of verrekening van vorderingen, onderhandse leningsovereenkomsten, afwijkende financiering bij overname. Landen; zie www.fatf-gafi.org (overzicht 40 landen).
Nieuwe wetgeving Vierde Witwasrichtlijn aangenomen (mei 2015) Implementatie in WWFT; uiterlijk 2017
Nieuwe wetgeving; wat wijzigt Minder vereenvoudigd onderzoek Meer verscherpt onderzoek UBO-register Elke BV een UBO? Zie TvER augustus 2015
UBO-register Niet hetzelfde als CAR? Wie hebben toegang? Wanneer legititiem belang?
Tips Rol van algemene voorwaarden. Vastleggen dat centraal gemeld wordt door kantoor. Hoe wordt kantoorbeleid vastgesteld? Hoe waarborgt u naleving? Interne audit? Periodiek opleiden en vastleggen.
WWFT-beleid van [naam kantoor] [datum] WWFT-plichtig? Identificeren UBO PEP Soorten cliëntenonderzoek Verscherpt onderzoek bij (i) derdenidentificatie, (ii) PEP of (iii) [nader invullen] Verscherpt onderzoek: [omschrijf wat te doen] Risico s Monitoring Melden ongebruikelijke transactie bij [intern]