Fédération Royale de l Industrie des Eaux et des Boissons Rafraîchissantes asbl Koninklijk Verbond van de Industrie van Waters en Frisdranken vzw NATUURLIJK MINERAALWATER EN BRONWATER 1. DE VITALE ROL VAN WATER 1.1. Het belang van water in het menselijk lichaam Water is een essentiële voedingsstof : ze ligt aan de fysiologische basis van de hydratatie van het lichaam. Het volume water in het menselijk lichaam vermindert met de leeftijd: - foetus: 94% - pasgeboren kind: 75% - volwassene: 60% - oudere: 50% Zo bestaat het lichaam van een volwassene van 70 kg uit ongeveer 42 liter water. Het totale gehalte aan water in het menselijk lichaam hangt af van verschillende factoren. Het watergehalte is functie van de zwaarlijvigheid: hoe magerder iemand is, hoe belangrijker het wateraandeel in zijn/haar organisme is. Het watergehalte is ook afhankelijk van de leeftijd: het daalt met de leeftijd, want hoe ouder de weefsels worden hoe meer ze dehydrateren omdat het water vervangen werd door vet. Water heeft talrijke functies in het organisme. Water werkt als bouwstof, oplosmiddel, reagens, draagt bij aan het transport van voedings- en afvalstoffen, is betrokken bij het regelen van de lichaamstemperatuur en speelt ook een rol als smeermiddel. Gezonde volwassenen hebben in het algemeen een perfecte waterbalans, maar dit systeem is niet volledig of gebrekkig bij jonge kinderen en ouderen. Zij lopen dus een groter risico op uitdroging. Het regelen van de waterbalans is noodzakelijk voor het behoud van de gezondheid en het leven. Water is zelfs de enige vloeistof die echt essentieel is voor de hydratatie van het lichaam. Het is belangrijk te onthouden dat water het grootste bestanddeel is van het menselijk lichaam en daarom dus levensnoodzakelijk. Een mens kan 45 tot 65 dagen overleven zonder te eten, maar slechts 9 tot 10 dagen zonder te drinken. Dit belangrijk verschil tussen vaste stoffen en vloeistoffen komt gedeeltelijk door de verdeling van het water in het lichaam: 2/3 van het water waaruit het lichaam bestaat, bevindt zich in de cellen zelf waaruit ons lichaam is opgebouwd en heeft dus een effect op de celactiviteit. Water draagt bij tot de instandhouding van : - normale lichamelijke functies; - normale cognitieve functies; - de normale regeling van de lichaamstemperatuur. Het EFSA (European Food Safety Authority) bekrachtigde deze voordelen in het kader van de EU-Verordening inzake gezondheidsclaims (http://www.efsa.europa.eu/en/efsajournal/pub/2075.htm). Enkel natuurlijk mineraalwater, bronwater en water bestemd voor menselijke aanwending (richtlijnen 2009/54/EC en 98/83/EC) mogen zich beroepen op deze voordelen voor de gezondheid.
Het lichaam beschikt over goed ontwikkelde mechanismen om zowel het volume als de concentratie van het water in het lichaam te behouden, verklaart Bart De Moor, nierspecialist in het Ziekenhuis Virga Jesse in Hasselt. Dit doet het vooral door het urineverlies aan te passen en het dorstgevoel te starten. Maar de signalen van het lichaam volstaan niet om een optimale hydratatie in stand te houden. Men schat dat een waterverlies dat overeenkomt met 1 tot 2% van het lichaamsgewicht al leidt tot een vermindering van de mentale prestaties, een vermindering van de cognitieve functies, vermoeidheid en hoofdpijn. Vanaf 3% is er een duidelijke afname van de lichaamskracht. 1.2. De aanbevelingen m.b.t. de waterconsumptie Het dorstgevoel is een mechanisme waarmee ons lichaam waarschuwt dat het in een staat van uitdroging is. Daarom wacht men best niet om te drinken tot men dorst heeft. De noodzakelijke hoeveelheid water voor een volwassene van gemiddelde grootte, die leeft in een gematigd klimaat en geen bijzondere lichamelijke inspanning levert, bedraagt ongeveer 2,5 liter per dag waarvan ongeveer 1 liter uit voeding komt en 1,5 liter uit dranken. In Europa werden de meest recente officiële aanbevelingen over waterbehoefte gepubliceerd in 2010 door de Europese Gezondheidsautoriteit (EFSA - European Food Safety Authority) 1. De referentiewaarden gelden voor een gematigd klimaat en een gematigde lichamelijke activiteit. Nutritionele referentiewaarden voor water Aanbevolen totaal waterverbruik (voeding en dranken) 0-6 maanden 680 ml/dag (via melk) Zuigeling 6-12 maanden 800-1000 ml/dag 1-2 jaar 1100-1200 ml/dag 2-3 jaar 1300 ml/dag 4-8 jaar 1600 ml/dag Kinderen 9-13 jongens 2100 ml/dag jaar meisjes 1900 ml/dag > 14 jaar cfr. volwassenen Volwassenen Mannen 2500 ml/dag Vrouwen 200 ml/dag Zwangere vrouwen Vrouwen die borstvoeding geven Bejaarden + 300 ml/dag vs volwassenen + 600-700 ml/dag vs volwassenen cfr. volwassenen 1 EFSA Panel on Dietetic Products, Nutrition, and Allergies (NDA); Scientific Opinion on Dietary reference values for water. EFSA Journal 2010; 8(3):1459.doi:10.2903/j.efsa.2010.1459. Available online: www.efsa.europa.eu. 2
Deze waarden houden rekening met water afkomstig van de consumptie van zowel voedingsmiddelen als dranken. Mannen zouden dus ongeveer 2 L per dag moeten drinken en vrouwen 1,6 L. In België heeft het Nationaal Voedings- en Gezondheidsplan (NVGP) in 2007 aanbevelingen gepubliceerd over de te behalen nutritionele doelstellingen bij de volwassen gezonde bevolking. Water staat centraal in de krachtlijnen van het NVGP. De nutritionele doelstelling: van water zijn voorkeursdrank maken en er minstens 1,5 liter per dag van drinken. En eraan herinneren dat water het belangrijkste bestanddeel van ons lichaam is: het bevat meer dan 60% water, d.i. ongeveer 42 liter voor iemand van 70kg. De Belgische voedselconsumptiepeiling van 2004 toont aan dat slechts 26,2% van de bevolking ouder dan 15 jaar de aanbevolen minimale hoeveelheid van 1,5 liter per dag drinkt (www.wiv-isp.be/nutria/). Consensus tussen Belgische en internationale experts over water en hydratatie De specialisten zijn het erover eens dat het belangrijk is de dorst voor te zijn, vooral in omstandigheden die leiden tot een toename van het waterverlies, zoals bij een fysieke inspanning. Kinderen en ouderen geven niet genoeg aandacht aan dorst. Van al het bestaande water, bezit natuurlijk mineraalwater bijzondere eigenschappen namelijk een ondergrondse en zuivere oorsprong en een stabiele samenstelling in de tijd. Enkel dit water mag gebruik maken van bepaalde gezondheidsclaims. Maar bijdragen aan een voldoende hydratatie blijft de belangrijkste functie van water. Vervolgens, in functie van de mineralen in het water, kan het een bijkomend nutritioneel belang hebben: zo is calciumrijk water (minimum 150 mg calcium per liter) bijzonder nuttig indien de calciuminname via voeding niet voldoende is. Natuurlijk mineraalwater kan ook rijk zijn aan magnesium (minimum 50 mg per liter), een ander mineraal waaraan we vaak een tekort hebben in onze voeding. Een volwassen vrouw kan tot aan 44% van de aanbevolen inname van magnesium voldoen met een liter van zo n water. Naast het aanbrengen van het nutriënt water en voor bepaalde waters ook een behoorlijke hoeveelheid mineralen, is de zuiverheid een ander belangrijk criterium voor water. Terwijl kraanwater onzuiverheden en verontreinigingen kan bevatten (onder een wettelijke norm), mag enkel natuurlijk mineraalwater, gekenmerkt door zijn oorspronkelijke zuiverheid en zijn stabiele samenstelling, bepaalde gunstige effecten op de gezondheid claimen. De afwezigheid van nitraten (N0 3 ) is een indicator van de zuiverheid van water. Dit betekent dat er geen verontreiniging door de mens is. De wettelijke toegestane limiet is 50mg N0 3 per liter voor leidingwater. Men vindt ook steeds meer residu s van pesticiden en geneesmiddelen in oppervlaktewater waardoor niet dezelfde zuiverheid aan de bron kan gegarandeerd worden dan bij natuurlijk mineraalwater of bronwater. Dit kan leiden tot een cocktaileffect waarvan de gevolgen niet gekend zijn. De beschermingszones rond de bronnen van natuurlijk mineraalwater en bronwater, die in sommige gevallen al eeuwen bestaan, bieden een efficiënte bescherming om de oorspronkelijke zuiverheid van deze kostbare vloeistof te garanderen. Het is immers beter om vanaf het begin zuiver water te hebben in plaats van er nadien ongewenste bestanddelen uit te proberen halen. 3
1.3. Water is niet zomaar water... Water is water? Water is kleurloos en geurloos? Niets is minder waar. Zo zijn er verschillende soorten waters. De zogenaamde natuurlijke waters, zoals natuurlijk mineraalwater en bronwater, worden als het ware direct vanuit de ondergrond in de fles gebracht en zijn zuiver of drinkbaar in hun natuurlijke staat. Andere waters moeten eerst bewerkt worden vooraleer ze drinkbaar zijn; denken we maar aan leidingwater en tafelwater. - Natuurlijk mineraalwater Natuurlijk mineraalwater, van ondergrondse oorsprong, heeft een 100% oorspronkelijke zuiverheid. De bron is beschermd tegen elk risico op vervuiling en besmetting. Het bottelen gebeurt verplicht aan de bron om de authenticiteit en de oorspronkelijke zuiverheid van het water te bewaren tot bij de consument. De samenstelling van natuurlijk mineraalwater is stabiel in de tijd. Natuurlijk mineraalwater ondergaat geen enkele chemische of microbiologische behandeling en is van nature zuiver. Natuurlijk mineraalwater kan aanspraak maken op gunstige effecten op de gezondheid. «Natuurlijk mineraalwater» is erkend door het Ministerie van Volksgezondheid op advies van de Hoge Gezondheidsraad. Natuurlijk mineraalwater dat beantwoordt aan strikte criteria van de Hoge Gezondheidsraad mogen de bewering geschikt voor de bereiding van babyvoeding gebruiken. Consumenten kunnen kiezen uit verschillende natuurlijke mineraalwaters. Ieder natuurlijk mineraalwater heeft haar eigen typische samenstelling en dus haar typische smaak, afhankelijk van de samenstelling van de ondergrond. Mineraalwaters zijn of koolzuurvrij ( plat water ) of koolzuurhoudend ( spuitwater ). Sommige koolzuurhoudende waters zijn dat van nature, aan andere werd koolzuurgas toegevoegd. Natuurlijk mineraalwater wordt gezuiverd door de natuur zelf. Op haar jarenlange weg doorheen de bodem wordt het water immers voortdurend gefilterd door de ondergrondse lagen van gesteenten. Het gesteente wordt letterlijk gewassen door het water en geven aan het water mineralen en oligo-elementen af die de smaak en samenstelling van het water bepalen. De ondergrond en zijn gesteenten zijn niet overal gelijk. Daardoor heeft ieder natuurlijk mineraalwater een unieke en onveranderlijke minerale samenstelling. Zo kan het water van een bepaalde onderaardse bron laag of sterk mineraalhoudend zijn en ook de verhouding tussen de verschillende mineralen kan verschillen al naargelang de bron. Het mineraalgehalte in het water hangt af van verschillende factoren zoals het soort ondergrondse laag waarvan het water komt (een vrije watervoerende laag, een afgesloten watervoerende laag of een thermale watervoerende laag), de fysico-chemische omstandigheden waarin het water zich bevindt tijdens haar ontwikkeling en de oplosbaarheid van de rotsen. Het soort watervoerende laag is essentieel, want dit beïnvloedt de omvang van de insijpelingsoppervlakte die moet beschermd worden, maar ook de diepte van het circuit dat dan weer bepalend is voor de druk- en temperatuursomstandigheden van de mineralenuitwisseling. 4
Een bepaald water kan slechts als mineraalwater beschouwd worden op voorwaarde dat de stabiliteit van de minerale samenstelling verzekerd is. Een fles natuurlijk mineraalwater draagt, dankzij de stabiele samenstelling, een etiket met informatie over zijn minerale samenstelling. In tegenstelling tot andere soorten water zoals kraantjeswater, weet u hierdoor telkens wat u drinkt. - Bronwater Bronwater komt, zoals natuurlijk mineraalwater, van een ondergrondse bron en is van nature drinkbaar. Dit water ondergaat eveneens geen behandeling en moet ook gebotteld worden aan de bron. In tegenstelling tot natuurlijk mineraalwater, vertoont de samenstelling van bronwater niet dezelfde graad van stabiliteit, maar kan het daarentegen variëren, evenwel binnen bepaalde grenzen. Bronwater moet voldoen aan de normen voor water bestemd voor menselijke consumptie. - Kraanwater Kraanwater dat bij de gebruikers terecht komt via een leidingnetwerk, komt van een mengeling van oppervlaktewater en ondergronds water. Wat de oorsprong ook is, het water moet chemisch behandeld worden om het geschikt te maken voor consumptie. Om te garanderen dat het water drinkbaar is als het uit de leidingen komt, wordt er bovendien chloor aan toegevoegd. Van de 110 liter kraanwater die de Belgen elke dag gebruiken, wordt er slechts 1% gebruikt als drank, 99% voor lichaamsverzorging en het huishouden. De Wereldgezondheidsorganisatie (WGO) heeft de Toegelaten Dagelijkse Hoeveelheid bepaald voor de mens, uitgedrukt in milligram per kilo van het lichaamsgewicht. Op basis van deze dagelijkse toegelaten dosis, berekent men de maximale toegelaten concentratie van een stof in drinkbaar water, rekening houdend met het gemiddelde lichaamsgewicht, het percentage van de mogelijke totale inname via drinkbaar water (om rekening te houden met andere mogelijke bronnen) en de gemiddelde hoeveelheid ingenomen water per dag. 5
De tabel hieronder toont de verschillen tussen de verschillende soorten water 1.4. Jaarlijks gebruik van verpakt water per persoon in een aantal Europese landen 2008 2009 2010 2011 2012 ITALY 197,5 189,1 189,6 179,1 180,5 GERMANY 161,3 165,3 167,1 170,9 171,1 SPAIN 130,1 123,5 117,9 116,3 116,9 BELGIUM 123,9 120,4 121,0 123,8 123,5 FRANCE 115,0 111,5 109,6 113,0 113,8 UK 25,9 23,9 24,3 25,1 25,5 NETHERLANDS 21,9 21,6 21,7 21,2 21,5 6
WAAR of NIET WAAR? 1. Natuurlijk mineraalwater heeft een bijzonder statuut gebaseerd op wettelijke aspecten WAAR. Natuurlijk mineraalwater is onderworpen aan een Europese regelgeving (Europese richtlijn 2009/54/CE van 18 juni 2009) die strenge criteria vastlegt waaraan dit water moet voldoen. De voornaamste eigenschappen zijn, onder andere, de originele zuiverheid en de stabiliteit van de minerale samenstelling. Enkel natuurlijk mineraalwater moet aan deze twee criteria voldoen. De procedure om het label natuurlijk mineraalwater te krijgen is vastgelegd in Europese richtlijnen en dit label wordt toegekend door het Ministerie van Volksgezondheid, op advies van de Hoge Gezondheidsraad. 2. Elk water kan aanspraak maken op een specifiek gehalte aan bepaalde mineralen NIET WAAR. Enkel natuurlijk mineraalwater is gehouden aan een stabiele fysische en chemische samenstelling en mag claims maken met betrekking tot zijn mineralengehalte. De lange weg die mineraalwater in de ondergrond aflegt, geeft het een bijzondere mineralisatie. Elk water heeft daarom een eigen specifieke samenstelling en dus ook een specifieke smaak. We onderscheiden drie soorten claims op vlak van de mineralisatiegraad: - zeer licht gemineraliseerd (0 tot 50 mg mineralen per liter) - licht gemineraliseerd (50 tot 500 mg mineralen per liter) - gemiddeld gemineraliseerd (500 tot 1500 mg mineralen per liter) - rijk aan mineralen (meer dan 1500 mg mineralen per liter) Dankzij haar stabiliteit in de tijd en de beschermingsmaatregelen waaraan zij onderworpen is, zal het natuurlijk mineraalwater dat onze kleinkinderen binnen 50 jaar drinken, nog steeds hetzelfde zijn als het mineraalwater dat we vandaag drinken zuiver en natuurlijk. 3. Natuurlijk mineraalwater en, in sommige gevallen bronwater, zijn de enige waters die aanspraak mogen maken op gunstige gezondheidseffecten WAAR. Enkel natuurlijk mineraalwater moet een stabiele minerale samenstelling vertonen. Dit is een onontbeerlijke eigenschap om een verband te kunnen leggen tussen de minerale samenstelling van het water en de gunstige effecten op de gezondheid. De effecten op de gezondheid worden erkend door het Ministerie van Volksgezondheid en/of door de Koninklijke Academie voor Geneeskunde. Bijvoorbeeld: de bewering geschikt voor de bereiding van babyvoeding mag enkel worden gebruikt mits een gunstig advies van de Hoge Gezondheidsraad. 4. Natuurlijk mineraalwater moet zuiver zijn aan de bron, dus onbehandeld WAAR. Natuurlijk mineraalwater moet van ondergrondse oorsprong zijn en gevormd zonder enig risico op vervuiling. Het moet van bij de oorsprong microbiologisch gezond zijn en mag niet worden verstoord door zelfs maar de minste vervuiling van menselijke oorsprong. Het moet dus zuiver zijn aan de bron en mag vervolgens geen enkele behandeling ondergaan tot bij de consument. Ook bronwater moet drinkbaar zijn aan de bron. 5. Alle water komt van een ondergrondse bron NIET WAAR. In tegenstelling tot kraanwater hebben alleen natuurlijk mineraalwater en bronwater een exclusief ondergrondse oorsprong, zijn zij decennialang beschermd tegen menselijk vervuiling en mogen zij niet chemisch worden behandeld. Natuurlijk mineraalwater 7
en bronwater moeten aan de bron worden gebotteld maar alleen natuurlijk mineraalwater vertoont een originele zuiverheid en een stabiele minerale samenstelling in de tijd. 2. WATER EN MILIEU De sector van gebotteld water is vaak een voorloper geweest op milieuvlak en blijft ook nu nog maatregelen uitvoeren voor enerzijds een duurzaam beheer van de waterhoudende grondlagen en anderzijds een verantwoord verpakkingsbeleid om de milieu-impact continu te verminderen. 2.1 Een duurzaam beheer van het waterpatrimonium De totale oppervlakte van beschermingszones aangebracht rond de bron aangebracht door de producenten van natuurlijk water die lid zijn van VIWF, bedraagt 242km², wat overeenkomt met de oppervlakte van 37.230 voetbalpleinen Deze zones van grondwaterlagen zijn verdeeld in 28 bronnen van natuurlijk mineraalwater en 16 bronnen van bronwater, allen officieel erkend. Ze worden streng beschermd, o.a. door het afbakenen van uitgestrekte beschermingszones. Als we hierbij ook de oppervlakte van de beschermingszones optellen van de buitenlandse waters die in België op de markt gebracht worden, bedraagt dit cijfer 538,90 km², of drie keer de oppervlakte van de Regio Brussel Hoofdstad. Deze beschermingszones zijn van essentieel belang om de oorspronkelijke zuiverheid van natuurlijk water vandaag en in de toekomst te garanderen. De natuurlijke filter beschermen verzekert een duurzaam beheer van de waterhoudende grondlagen. Dankzij deze natuurlijke filter (ondergronds en beschermd tegen elk risico van vervuiling door de mens) en de oorspronkelijke zuiverheid, kunnen natuurlijk mineraalwater en bronwater gedronken worden zonder chemische of microbiologische behandeling natuurlijke zuiverheid! Geen uitputting van de waterhoudende grondlagen Er wordt eveneens streng toegezien op de watercyclus. Natuurlijk water komt enkel uit ondergrondse bronnen. Ze volgen jarenlang een ondergronds parcours, waarbij ze voortdurend gefilterd worden door de dwarsliggende rotslagen. Het zijn deze rotsen gewassen door het water die aan het water mineralen en oligo-elementen afgeven die de smaak en de stabiele samenstelling van het water bepalen. Het voortbestaan van deze waterbronnen en de constante kwaliteit van het water zijn van cruciaal belang. Zo wordt er niet meer water afgenomen dan wat de natuur kan vernieuwen wanneer het regent of sneeuwt. Het maximumvolume dat de producenten van natuurlijk mineraalwater en bronwater kunnen afnemen wordt trouwens bepaald door de wet. De waterhoudende grondlagen worden dus niet uitgeput! Bescherming van natuurlijke bronnen Er producenten van natuurlijk water waren één van de eersten die strenge ecologische maatregelen namen om de bescherming van de natuurlijke bronnen te verhogen en deze duurzaam te beheren. Om elk risico op vervuiling van de bronnen te vermijden vanaf de insijpeling van het water in de grond en met als doel een uitzonderlijk waterpatrimonium door te geven aan toekomstige generaties, werd er een uitgestrekte beschermingszone gecreëerd rond elke natuurlijke site. Zo is het impluvium, de infiltratiezone van het water (regen of sneeuw) die de ondergrondse laag voedt waar het mineraalwater langzaam gevormd wordt en die duizenden hectaren kan omvangen, onderhevig aan een streng beschermingsbeleid dat mee ondersteund wordt door 8
alle lokale actoren. Deze strikte bescherming verzekert bovendien het behoud van de biodiversiteit in de beschermingszones. Binnenin elke beschermingszone is elke menselijke activiteit die mogelijk vervuilend is (landbouw of industrie) of schadelijk voor de natuur (boringen, bouwen), gereglementeerd of zelfs verboden. De beschermingszone rond de bron kan duizenden hectaren omvatten. Om deze natuurlijke omgeving beter te onderhouden, werken de meeste producenten sinds lang samen met lokale partners en lokale overheden om het belang te benadrukken van het behoud van de natuurlijke habitat en de lokale biodiversiteit. In een wereld waar natuurlijke zones steeds zeldzamer worden, doet het deugd vast te stellen dat er dergelijke inspanningen en investeringen worden geleverd om bij te dragen tot hun behoud. Uit deze partnerships komen een hele reeks maatregelen voor de concrete bescherming van onze waterzones zoals : Verbod op pesticiden, meststoffen en grondverbeteringsmiddelen (biologische strijd) Verbod op alle activiteit die de kwaliteit en de zuiverheid van het water kunnen aantasten Verbod op gebruik van strooizout Behoud van vochtige zones en hun biodiversiteit Gebruik van milieuvriendelijke oliën voor bosinstrumenten en -machines Informatiepunten opstellen voor de bewustmaking voor het respect voor de natuur en de positieve impact op de kwaliteit van het water van verantwoorde houding en gewoontes. Hieruit vloeit een uniek, in hoge mate beschermd Belgisch waterpatrimonium voort. 2.2. Een duurzaam beheer van verpakkingen De flessen van natuurlijk mineraalwater en bronwater zijn 100% recycleerbaar Men stelt vast dat de echte impact van flessen water op het milieu niet gekend is bij het grote publiek: Natuurlijk mineraalwater en bronwater worden gebotteld in glas of plastieken PET 2 verpakkingen die allen 100% recycleerbaar zijn. De bottelaars hebben mee FOST Plus opgericht. POST Plus staat in voor de coördinatie en financiering van de selectieve inzameling, sortering en recyclage van huishoudelijk verpakkingsafval, waarvan plastieken flessen slechts 2% van het totale gewicht uitmaken. In België wordt er meer dan 75% van de PET-flessen verzameld en vervolgens gerecycleerd. Ons land is de beste leerling in Europa wat betreft het recyclagepercentage van flessen water. Gerecycleerd PET is geen afval maar een nieuwe grondstof die opnieuw gebruikt wordt voor de productie van nieuwe flessen water. Sommige plastieken flessen bevatten tot 50% gerecycleerd PET, wat het gebruik van grondstoffen aanzienlijk vermindert. Andere producenten van flessenwater hebben gekozen voor een gedeeltelijk gebruik van plantaardig PET in hun flessen. Het gewicht van de PET-flessen daalt constant: tot meer dan 40% in 30 jaar, wat ook betekent dat de behoefte aan PET vermindert. 2 polyethyleentereftalat 9
2.3. Transport In tegenstelling tot talrijke producten van de voedingsindustrie, is natuurlijk mineraalwater vooral een regionaal product, gebotteld door een lokaal bedrijf. Volgens de Europese en Belgische wetgeving moet natuurlijk mineraalwater gebotteld worden aan de bron. Het transportbeleid bestaat er dus in om de verdeling van natuurlijk mineraalwater over lange afstand zoveel mogelijk te beperken en het transport binnen een beperkt gebied of milieuvriendelijk transport te bevorderen. Voorbeeld: Evian transporteert 90% van het volume per trein. Met de trein is de CO 2 -uitstoot per km 29x minder vervuilend dan met de vrachtwagen, 850km met de trein komt overeen met 29km met de vrachtwagen. Het is echter niet altijd mogelijk om ecologische alternatieven toe te passen zoals het transport per trein of boot. Het is dus de ligging van de bron die het geschikte transportmiddel bepaalt. 10
Van de bron tot de consument Specifieke geologie en klimaat Unieke landschappen die gedurende miljoenen jaren door de natuur werden gevormd Sinds de primaire tijd (meer dan 500 miljoen jaar geleden) Ontstaan van natuurlijke waterlagen De mineraalwaters sijpelen door tot verschillende honderden meters in de dieptes van de rotsen Bodem fungeert als natuurlijke filter Zowat 30 unieke bronnen in België Bescherming en zuiverheid Strikte bescherming van de natuurlijke waterbronnen sinds meer dan een eeuw Afwezigheid of beperking van landbouw- en industriële activiteiten, verantwoordelijk bosbeheer, Unieke beschermingzones en gezamenlijk beheer van de bossen en de watercyclus met lokale partners (Gewest, Natuur en Bos, civiele bescherming, steden/gemeenten) De natuur is de filter! Mineraalwater met een originele puurheid. Label natuurlijk mineraalwater Als gevolg van bijzonder strikte en belangrijke controles, worden nieuwe waterwinningspunten slechts na 5 à 10 jaar officieel erkend Verbod op chemische behandeling van natuurlijk mineraalwater Erkend door het Ministerie van Volksgezondheid : vaste minerale samenstelling Permanente kwaliteitscontroles Bescherming door de eeuwen heen van een duurzaam natuurlijk product! Transport tot de fabriek Wettelijke verplichting om aan de bron te bottelen teneinde de afwezigheid van onzuiverheden te waarborgen Directe leidingen naar de fabriek zonder lekken Leidingen in PEHD lijden niet onder weersomstandigheden (dooi, ) Bottelen Directe botteling zonder contact met de buitenwereld ; geen toevoeging van elementen (o.a. chloor) die de originele puurheid zouden kunnen aantasten Verpakking om de originele integriteit en puurheid van het mineraalwater tot bij de consument te garanderen Verschillende formaten om te verbruiken waar en wanneer men wilt 11
3. WATER EN ECONOMIE 3.1. Kerncijfers De sector van de niet-alcoholische dranken, waaronder gebotteld water, stelt 4.000 personen te werk in België, wat 5% vertegenwoordigt van de totale voedingsindustrie in ons land. Aangezien het volgens de Europese wet verplicht is om natuurlijk mineraalwater en bronwater aan de bron te bottelen, biedt deze sector dus lokale werkgelegenheid dat niet kan overgeplaatst worden naar het buitenland! De sector heeft een totale jaarlijkse omzet van bijna 1,6 miljard euro, wat ongeveer 4% vertegenwoordigt van de totale omzet van de agro-voedingssector in België. 3.2. Ecotaks Drankverpakkingen zijn onderworpen aan een verpakkingsbijdrage, de zogenaamde ecotaks. Alle drankverpakking glazen flessen, PET-flessen, blikjes, brik zijn betrokken. Sinds 1 april 2004 wordt een verpakkingsbijdrage van 9,8537 EUR/hl geïnd op éénmalige drankverpakkingen (sinds 10 april 2007 afgerond tot 9,86 EUR/hl). Op 10 april 2007 is daar een verpakkingsbijdrage van 1,41 EUR/hl op herbruikbare verpakkingen bijgekomen. Deze verpakkingsbijdragen leveren de staat zo n 340.000.000 EUR aan inkomsten op. Door de ecotaks is de fiscaliteit op dranken zeer hoog. Zo hoog dat 10% van de Belgen hun drankenaankopen doen in de supermarkt over de grens, waar de prijs aanzienlijk lager ligt. Dit fenomeen heeft een negatieve impact op de Belgische economie en de arbeidsmarkt. 12
4. Algemene informatie Vergelijkende tabel van de merken beschikbaar in België en hun samenstelling Minerale samenstelling - niet bruisend in mg/l Spa Reine Valvert Evian Chaudfontaine Vittel Contrex Calcium 4,5 67.6 80 65 203.8 468 Magnesium 1,3 2 26 18 43.1 74.5 Natrium 3 1.9 6.5 44 5 9.4 Kalium 0.5 0,2 1 2,5-2 -3 Chloride 5 4 6.8 35-7 -10 Sulfaten 4 18 12.6 40 «328.9» «1121» Bicarbonaten 15 204 360 305 399 372 Nitraten 1.9 3.5 3.7 <0.1 4.3 (2.7) Silicium 7-6 15-18 -9-9 Droogrest 33 201 309 385 844 2078 ph 6 (7.4) 7.2 7 (7.4) (7.6) Minerale samenstelling - bruisend in mg/l Spa Barisart Spa Marie- Henriette Bru Perrier San Pellegrino Badoit Chaudfontaine Gérolsteiner Calcium 5.5 11 21 65 155 179 190 348 Magnesium 1.5 6.5 20 18 6.8 52 85 108 Natrium 5 7 8 44 8 33.6 150 118 Kalium 0.5 1 1.5 0,025 (0.4) 2.5 10 10.8 Chloride 5.5 5 4 35 25 54.8 40 40 Sulfaten 7.5 8,5 5 40 46.1 «445» 40 38 Bicarbonaten 18 70 180 305 445 239 1300 1816 Nitraten 1.5 <0.2 <0.2 <0.01-6 2.9 (6.2) 5 Siliciumdioxide 10 8 19-9 7.6 35-30 Droogrest 49 80 160 385 475 948 1200 2500 Meer informatie : David Marquenie VIWF Kunstlaan 43 1040 Brussel T: 02/550.17.63 F: 02/550.17.54 @: david.marquenie@fieb-viwf.be www.fieb-viwf.be www.waterisgoodforyou.be 13