WOORD VOORAF 3 AFKORTINGEN 29

INHOUD WOORD VOORAF 3 AFKORTINGEN 29 DEEL 1 Bepalingen boekhouding HOOFDSTUK 1 Grondbeginselen boekhoudreglementering 33 1. Wetgeving 33 2. Toepassingsgebied 33 2.1. Verenigingen onderworpen aan boekhoudreglementering 33 2.2. Verenigingen beheerst door bijzondere wetten 33 HOOFDSTUK 2 Vereenvoudigde boekhouding 35 1. Toepassingsgebied : definitie «kleine» verenigingen 35 2. Algemene boekhoudkundige bepalingen 36 3. Ongesplitst dagboek van ontvangsten en uitgaven 36 3.1. Algemeen 36 3.2. Eisen m.b.t. ongesplitst dagboek 37 3.3. Wijze van inschrijving in ongesplitst dagboek 37 3.4. Verantwoordingsstukken 38 3.5. Munteenheid 38 3.6. Model van ongesplitst dagboek 38 4. Inventaris 40 5. Staat van ontvangsten en uitgaven 41 6. Toelichting 42 6.1. Samenvatting waarderingsregels 42 6.2. Aanpassing waarderingsregels 42 5

Vzw jaarrekeningzakboekje Kluwer 6.3. Bijkomende inlichtingen 43 6.4. Vermogensstaat 44 A. Bezittingen en schulden 45 B. Rechten en verbintenissen 49 7. Keuzeregime m.b.t. voeren van volledige boekhouding 50 8. Overgang van «kleine» naar «grote» en «zeer grote» vereniging 52 9. Inwerkingtreding 53 10. Eerste toepassing van het K.B. van 26 juni 2003 53 11. Andere verplichtingen 54 HOOFDSTUK 3 Volledige boekhouding 55 1. Toepassingsgebied 55 1.1. Principe 55 1.2. Onderscheid «grote» en «zeer grote» verenigingen 55 1.3. Overgang van «grote» naar «zeer grote» vereniging 57 2. Algemene boekhoudkundige bepalingen 58 2.1. Toepasselijke regelgeving 58 2.2. Verplichting tot voeren boekhouding 58 2.3. Boekhouding moet volledig zijn 58 2.4. Verschillende activiteiten 58 2.5. Bescheiden en methode boekhouden 59 3. Voorschriften boekhoudmethode 59 3.1. Algemeen 59 3.2. Ongesplitst dagboek of hulpdagboek(en) 59 3.3. Centraalboek en hulpdagboek(en) 59 3.4. Doorschrijfboekhouding 60 3.5. Boekhouding via computer 60 3.6. Vorm van boeken 61 6

Kluwer Inhoud 4. Rekeningenstelsel 62 5. Eisen boekhouding 62 5.1. Boekingsdocumenten 62 5.2. Wijze van inschrijving in boeken 62 5.3. Munteenheid boekhouding 63 5.4. Bewaartermijn boeken en verantwoordingsstukken 63 6. Buitenlandse bijkantoren of centra van Belgische verenigingen 64 7. Inventaris 64 8. Waarderingsregels 65 9. Jaarrekening 65 10. Inwerkingtreding 65 11. Eerste toepassing bij verenigingen die vóór 1 januari 2004 bestaan 66 A. Bestaande boekhouding wijkt te sterk af van de bepalingen K.B. 19 december 2003 66 B. Gevoerde boekhouding is niet tegengesteld aan deze beschreven onder K.B. 19 december 2003, maar vergt hier en daar aanpassingen 67 HOOFDSTUK 4 Verenigingen beheerst door bijzondere wetten 69 1. Algemeen 69 2. Hogescholen en vzw s Sovo 70 3. Universiteiten 70 4. Vlaamse centra voor vorming van zelfstandigen en kleine en middelgrote ondernemingen 70 5. Pensioenfondsen 70 6. Ziekenfondsen 71 7. Sociale secretariaten van werkgevers 71 7

Vzw jaarrekeningzakboekje Kluwer 8. Vlaamse zorgkassen 71 9. Verzekeringsverenigingen 71 10. Fondsen voor bestaanszekerheid 71 11. Vlaamse centra voor algemeen welzijnswerk 72 12. Interbedrijfsgeneeskundige diensten 72 13. Externe diensten voor preventie en bescherming op het werk 72 14. Ziekenhuizen en psychiatrische verzorgingstehuizen 72 15. Vlaamse serviceflatgebouwen, woningcomplexen met dienstverlening en rusthuizen en Vlaamse instellingen voor bejaardenzorg 73 16. Waalse rustoorden, serviceflats en dagcentra voor bejaarden 73 17. Rust- en verzorgingstehuizen 73 18. Vlaamse gehandicaptensector 74 19. Vlaamse thuisbegeleidingsdiensten voor personen met handicap 74 20. Vlaamse kinderdagverblijven, diensten voor opvanggezinnen, initiatieven voor buitenschoolse opvang en centra voor kinderzorg en gezinsondersteuning 74 21. Waalse residentiële diensten, onthaaldiensten en diensten voor plaatsing in gezinnen van gehandicapte personen 74 22. Waalse verenigingen van gehandicapte personen erkend door Waals Agentschap voor integratie van gehandicapte personen 75 23. Inrichtingen of verenigingen in Duits taalgebied voor personen met handicap 75 24. Vlaamse centra voor beroepsopleiding of omscholing van personen met een handicap 75 25. Vlaamse beschutte werkplaatsen 75 8

Kluwer Inhoud 26. Waalse bedrijven voor aangepast werk 75 27. Ondernemingen met aangepast werk (Brussel) 75 28. Vlaamse voorzieningen van bijzondere jeugdbijstand 76 29. Waalse instellingen voor hulpverlening aan jeugd en jeugdbescherming 76 30. Vlaamse centra voor leerlingenbegeleiding 76 31. Vlaamse centra voor geestelijke gezondheidszorg 76 32. Verenigingen zonder winstoogmerk en verenigingen met een sociaal oogmerk uit het Brussels Hoofdstedelijk Gewest die in de hergebruiksector bedrijvig zijn 77 33. Jeugdraad voor de Vlaamse Gemeenschap, het steunpunt jeugdbeleid, JINT en landelijk georganiseerde jeugdverenigingen 77 34. Vlaamse studenten- en leerlingenkoepelverenigingen 77 35. Vlaamse sportfederaties en koepelorganisaties 77 36. Politieke partijen 78 37. Erkende erediensten 78 38. Vlaamse intergemeentelijke samenwerkingsverbanden 78 39. Intercommunales van Brussels Hoofdstedelijk Gewest 78 40. Niet-gouvernementele ontwikkelingsorganisaties en hun federaties 78 41. Vlaamse professionele organisaties voor Nederlandstalige dramatische kunst, dans, muziektheater, professionele kunstencentra, festivals voor podiumkunsten, opdrachten aan scheppende kunstenaars, steunpunt podiumkunsten van Vlaamse Gemeenschap 79 42. Vlaamse professionele muziekensembles, concertorganisaties, muziekclubs, muziekeducatieve organisaties en festivals, Muziekcentrum van Vlaamse Gemeenschap 79 9

Vzw jaarrekeningzakboekje Kluwer 43. Vlaamse verenigingen voor amateuristische kunstbeoefening in kader van Nederlandstalig sociaal vormings- en ontwikkelingswerk 79 44. Instellingen behorende tot Waalse beroepssector van podiumkunsten 79 45. Erkende organisaties van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest voor het vervullen van de terugnameplicht van de afvalstoffen 80 46. Vlaamse sociaal-culturele verenigingen en bewegingen, volkshogescholen, gespecialiseerde en syndicale vormingsinstellingen, vormingsinstellingen voor personen met een handicap en voor gedetineerden en federaties van vormingsdiensten voor personen met een handicap 80 47. Vlaamse verblijven en verenigingen die een werking uitoefenen in het kader van «Toerisme voor allen» 80 48. Waalse instellingen voor sociaal toerisme 80 49. Musea en erfgoedconvenants 81 50. Vlaamse milieu- en natuurverenigingen 81 51. Associaties tussen Vlaamse universiteiten en hogescholen 81 52. Waals Waarborgfonds voor contractuele navorsers 81 53. Vzw «de Rand» 81 54. Het verwarmingsfonds 82 55. Waalse diensten voor integratiehulp voor gehandicapte personen 82 56. Telersverenigingen of groeperingen van telersverenigingen 82 57. Waalse instellingen erkend om de terugnameplicht na te komen van bepaalde afvalstoffen 82 58. Fonds erkend door de Interregionale Bodemsaneringscommissie 83 59. Waalse intercommunales 83 10

Kluwer Inhoud 60. Vlaamse Federatie voor Paardenwedrennen en renverenigingen 83 61. Vlaams Audiovisueel Fonds 83 62. Nationale verrekenkas voor kinderbijslag der Arbeiders van België 83 63. Vlaams Omroeporkest en Kamerkoor 84 64. Vlaams Promotiecentrum voor Agro- en Visserijmarketing 84 65. Kinderbijslagfonds van het Vlaams Economisch Verbond 84 66. Groep S Kinderbijslagfonds voor Werknemers 84 67. Waals erkend organisme die de terugnameplicht van de verpakkingsverantwoordelijken op zich neemt 84 68. Interprofessionele Kas voor Gezinsvergoedingen 85 69. VAL-I-PAC 85 70. Vlaamse vereniging als ondersteuningsstructuur voor jeugdverblijfcentra, Vlaamse vereniging als ondersteuningsstructuur voor jeugdherbergen en vzw Algemene Dienst voor Jeugdtoerisme 85 HOOFDSTUK 5 Gelijkwaardigheid van boekhoud- en jaarrekeningregels opgelegd door sectorale regelgevingen met de gemeenrechterlijke boekhoud- en jaarrekeningregels voor vzw s 87 1. Problematiek 87 2. Wie bepaalt of een regelgeving gelijkwaardig is of niet? 87 3. Beperkingen aan gelijkwaardigheid 88 4. Wanneer is een sectorale regelgeving voor kleine verenigingen en stichtingen nu gelijkwaardig? 88 11

Vzw jaarrekeningzakboekje Kluwer 5. Wanneer is een sectorale regelgeving voor grote en zeer grote verenigingen en stichtingen nu gelijkwaardig? 89 6. Problematiek in de praktijk 90 7. Aanbeveling t.a.v. de federale, gewestelijke en gemeenschapsoverheden 91 8. Samenvatting 92 9. Is het gemeen boekhoudrecht voor ondernemingen gelijkwaardig met het gemeen boekhoudrecht voor verenigingen en stichtingen? 94 HOOFDSTUK 6 Sancties 97 1. Gerechtelijke ontbinding van vereniging 97 2. Aansprakelijkheidsrisico van vereniging, leden, bestuurders en vrijwilligers 97 2.1. Aansprakelijkheidsrisico vereniging 97 2.2. Aansprakelijkheid leden 97 2.3. Aansprakelijkheid bestuurders 98 2.4. Aansprakelijkheid vrijwilligers 98 DEEL 2 Jaarrekening van verenigingen onderworpen aan K.B. 19 december 2003 HOOFDSTUK 1 Algemeen 103 1. Wetgeving 103 2. Verenigingen onderworpen aan jaarrekeningwetgeving 103 2.1. Algemeen principe 103 2.2. Beperking voor grote verenigingen 103 2.3. Toepassing beperkingen en berekening criteria 104 12

Kluwer Inhoud HOOFDSTUK 2 Algemene bepalingen K.B. 19 december 2003 en K.B. 30 januari 2001 107 1. Jaarrekening en jaarverslag 107 2. Doel jaarrekening 107 3. Aansluiting rekeningenstelsel/jaarrekening 107 4. Compensatie tegoeden en schulden, rechten en verplichtingen, kosten en opbrengsten 108 5. Identieke voorstelling 108 6. Vergelijkende cijfers 108 7. Balans na resultaatverdeling 109 HOOFDSTUK 3 Structuur jaarrekening verenigingen onderworpen aan K.B. 19 december 2001 en K.B. 30 januari 2001 111 1. Algemene bepalingen structuur jaarrekening 111 2. Afronding jaarrekening volgens volledig schema 112 3. Afwijkingen opstelling jaarrekening 113 HOOFDSTUK 4 Waarderingsregels 115 1. Vaststelling 115 2. Beginselen inzake toepassing 115 2.1. Algemeen 115 2.2. Continuïteitsbeginsel 115 2.3. Voorzichtigheidsbeginsel 116 2.4. Bestendigheid 117 2.5. Individuele waardering 117 2.6. Toerekening van kosten en opbrengsten aan boekjaar waarop deze betrekking hebben 118 13

Vzw jaarrekeningzakboekje Kluwer 2.7. Bijzondere bepalingen voor verenigingen die voor eerste keer onder toepassing K.B. 30 januari 2001 en K.B. 19 december 2003 vallen 118 HOOFDSTUK 5 Waarderingsgrondslagen 121 1. Algemeen 121 2. Waardering tegen aanschaffingswaarde 121 2.1. Algemeen 121 2.2. Aanschaffingsprijs (art. 36 K.B. 30 januari 2001) 121 2.3. Vervaardigingsprijs (art. 37 K.B. 30 januari 2001) 122 3. Herwaardering van bepaalde vaste activa 123 4. Definiëring waardedepreciaties 124 4.1. Afschrijvingen (art. 45 eerste lid K.B. 30 januari 2001) 124 4.2. Waardeverminderingen (art. 45 tweede lid K.B. 30 januari 2001) 124 4.3. Voorzieningen voor risico s en kosten (art. 50 K.B. 30 januari 2001) 124 5. Omrekening van vreemde valuta 124 5.1. Algemeen 124 5.2. Basisprincipes voor omzetting van vreemde valuta 125 6. Bijzondere waarderingsregels geldend voor de verenigingen 126 6.1. Algemeen 126 6.2. Schenkingen, legaten en subsidies 126 A. Algemeen 126 B. Criteria waaraan schenkingen, legaten en subsidies dienen getoetst te worden 127 C. Toepassing van criteria 128 14

Kluwer Inhoud HOOFDSTUK 6 Sancties 133 HOOFDSTUK 7 Analyse rubrieken art. 12 K.B. 19 december 2003, activa 135 1. Oprichtingskosten (rubriek I, M.A.R. 20) 135 1.1. Betreft 135 1.2. Waardering 135 1.3. Bijzonderheden 136 1.4. Informatie toelichting 136 2. Immateriële vaste activa (rubriek II, M.A.R. 21) 136 2.1. Betreft (art. 95 1 K.B. 30 januari 2001) 136 2.2. Waardering 137 2.3. Bijzonderheden 140 2.4. Informatie toelichting 140 3. Materiële vaste activa (rubriek III, M.A.R. 22-27) 140 3.1. Betreft 140 3.2. Waardering 143 3.3. Afschrijvingen en waardeverminderingen 146 3.4. Goederen verkregen tegen lijfrente 147 3.5. Bijzonderheden 148 3.6. Informatie toelichting 148 4. Leasingschulden en soortgelijke rechten (rubriek II.D, M.A.R. 25) 149 4.1. Algemeen 149 4.2. Leasingovereenkomsten betreffende roerende en/of onroerende goederen 149 A. Betreft 149 B. Waardering 150 4.3. Sale and lease back 151 4.4. Overeenkomsten die niet aan voorwaarden van rubriek III.D voldoen 151 4.5. Soortgelijke rechten 151 4.6. Informatie toelichting 151 15

Vzw jaarrekeningzakboekje Kluwer 5. Financiële vaste activa (rubriek IV, M.A.R. 28) 151 5.1. Betreft 152 A. Deelnemingen en vorderingen op verbonden entiteiten (rubriek IV A.1-2, M.A.R. 280/281) 152 B. Andere vennootschappen waarmee een deelnemingsverhouding bestaat (rubriek IV.B.1 en 2 M.A.R. 282-283) 154 C. Andere financiële activa (rubriek IV. C, M.A.R. 283-284) 155 5.2. Waardering 155 A. Deelnemingen en aandelen 155 B. Vastrentende effecten en vorderingen 157 C. Verwerving via giften, schenkingen en legaten in natura 157 D. Verwerving als gevolg van een gift, schenking of legaat in contanten met bestemming het verwerven van een immaterieel vast actief 158 5.3. Bijzonderheden 158 5.4. Informatie toelichting 158 6. Vorderingen op meer dan één jaar (rubriek V, M.A.R. 29) 159 6.1. Betreft 159 6.2. Waardering 159 6.3. Informatie toelichting 161 7. Voorraden en bestellingen in uitvoering (rubriek VI, M.A.R. 3) 161 7.1. Betreft 161 A. Voorraden (rubriek VI.A, M.A.R. 30-36) 161 B. Bestellingen in uitvoering (rubriek VI.B, M.A.R. 37) 162 7.2. Waardering bevoorrading, handelsgoederen en onroerende goederen bestemd voor verkoop 162 7.3. Waardering gereed product 165 7.4. Waardering goederen in bewerking en bestellingen in uitvoering 166 16

Kluwer Inhoud 7.5. Behandeling van de (goederen) voorraden die men gratis ontvangt 167 A. Goederen om niet ontvangen ter eenvoudige ondersteuning van de werking van vereniging 167 B. Goederen om niet ontvangen die niet bestemd zijn voor de werking, maar die door de vereniging gerealiseerd (verkocht) kunnen worden 167 C. Om niet ontvangen goederen die niet gerealiseerd kunnen worden, maar die bestemd zijn om verdeeld te worden 168 D. Gratis ter beschikking gestelde goederen van de vereniging, die ze gebruikt, zowel voor eigen gebruik als om er onder bezwarende titel opbrengsten uit te realiseren 168 E. Schenkingen van diensten en prestaties (vrijwilligerswerk), alleen gebruikt voor eigen werking 169 F. Schenkingen van diensten en prestaties (vrijwilligerswerk) 169 7.6. Informatie toelichting 169 8. Vorderingen op ten hoogste één jaar (rubriek VII., M.A.R. 40-42) 170 8.1. Betreft 170 8.2. Waardering 170 8.3. Informatie toelichting 172 9. Geldbeleggingen (rubriek VIII, M.A.R. 51-53) 172 9.1. Betreft 172 A. Aandelen 172 B. Vastrentende effecten 172 C. Termijndeposito s 172 9.2. Waardering 172 9.3. Informatie toelichting 173 10. Liquide middelen (rubriek IX, M.A.R. 54-58) 174 10.1. Betreft 174 17

Vzw jaarrekeningzakboekje Kluwer 10.2. Waardering 174 10.3. Schenkingen, legaten in contanten en ledenbijdragen 174 10.4. Informatie toelichting 175 11. Overlopende rekeningen (rubriek X, M.A.R. 49) 175 11.1. Betreft 175 11.2. Waardering 175 11.3. Informatie toelichting 175 HOOFDSTUK 8 Analyse rubrieken art. 12 K.B. 19 december 2003 en art. 95 Boek II K.B. 30 januari 2001, passiva 177 1. Fondsen van de vereniging (rubriek I, M.A.R. 10) 177 1.1. Betreft 177 1.2. Waardering 178 1.3. Informatie toelichting 178 2. Herwaarderingsmeerwaarden (rubriek III, M.A.R.12) 178 2.1. Betreft 178 2.2. Waardering 179 2.3. Informatie toelichting 179 3. Bestemde fondsen (rubriek IV, M.A.R. 13) 179 3.1. Betreft 179 3.2. Waardering 180 3.3. Informatie toelichting 180 4. Overgedragen resultaat (rubriek V, M.A.R. 14) 180 4.1. Betreft 180 4.2. Waardering 180 4.3. Informatie toelichting 180 5. Kapitaalsubsidies (rubriek VI, M.A.R. 15) 181 5.1. Betreft 181 5.2. Waardering 181 5.3. Informatie toelichting 182 18

Kluwer Inhoud 6. Voorzieningen (rubriek VII, M.A.R. 16) 182 6.1. Voorzieningen voor risico s en kosten (rubriek VII.A, M.A.R. 160-165) 182 A. Betreft 182 B. Waardering 185 C. Informatie toelichting 185 6.2. Voorzieningen voor schenkingen en legaten met terugnemingsrecht (rubriek VII.B M.A.R. 168) 185 A. Betreft 185 B. Waardering 186 C. Informatie toelichting 186 7. Schulden op meer dan één jaar (rubriek VIII, M.A.R. 17) 186 7.1. Betreft 186 7.2. Waardering 188 7.3. Informatie toelichting 189 8. Schulden op ten hoogste één jaar (rubriek IX, M.A.R. 42-48) 190 8.1. Betreft 190 8.2. Waardering 192 8.3. Informatie toelichting 192 9. Overlopende rekeningen passief (rubriek X, M.A.R. 492-493) 193 9.1. Betreft 193 9.2. Waardering 193 9.3. Informatie toelichting 193 HOOFDSTUK 9 Resultatenrekening 195 1. Algemeen 195 2. Bedrijfsopbrengsten (rubriek I, M.A.R. 70) 195 A. Omzet (rubriek I.A, M.A.R. 700-708) 195 B. Voorraadwijzigingen goederen in bewerking, gereed product en bestellingen in uitvoering (toename +, afname ) (rubriek I.B., M.A.R. 71) 196 19

Vzw jaarrekeningzakboekje Kluwer C. Geproduceerde vaste activa (rubriek I.C, M.A.R. 72) 197 D. Lidgeld, schenkingen, legaten en subsidies (rubriek I.D, M.A.R. 73) 198 E. Andere bedrijfsopbrengsten (rubriek I.E, M.A.R. 74) 199 3. Bedrijfskosten (rubriek II, M.A.R. 60) 199 A. Handelsgoederen, grond- en hulpstoffen (rubriek II.A, M.A.R. 600-609) 199 B. Diensten en diverse goederen (rubriek II.B, M.A.R. 61) 201 C. Bezoldigingen, sociale lasten en pensioenen (rubriek II.C, M.A.R. 62) 202 D. Afschrijvingen en waardeverminderingen op oprichtingskosten, op immateriële en materiële vaste activa (rubriek II.D, M.A.R. 630) 204 E. Waardeverminderingen op voorraden, bestellingen in uitvoering en handelsvorderingen (toevoegingen +, terugnemingen ) (rubriek II.E, M.A.R. 631-635) 205 F. Voorzieningen voor risico s en kosten (toevoegingen +, bestedingen en terugnemingen ) (rubriek II.F, M.A.R. 635-638) 206 G. Andere bedrijfskosten (rubriek II.G, M.A.R. 640-649) 207 4. Bedrijfswinst (bedrijfsverlies) (rubriek III, M.A.R. n.v.t.) 208 5. Financiële opbrengsten (rubriek IV, M.A.R. 75) 208 5.1. Betreft 208 5.2. Waardering 209 5.3. Bijzonderheden 209 5.4. Informatie toelichting 209 6. Financiële kosten (rubriek V, M.A.R. 65) 209 6.1. Betreft 209 20

Kluwer Inhoud 6.2. Waardering 210 6.3. Informatie toelichting 210 7. Winst (verlies) (rubriek VI, M.A.R. n.v.t.) 211 8. Uitzonderlijke opbrengsten (rubriek VII, M.A.R. 75) 211 8.1. Betreft 211 8.2. Waardering 212 8.3. Informatie toelichting 212 9. Uitzonderlijke kosten (rubriek VIII, M.A.R. 66) 212 9.1. Betreft 212 9.2. Waardering en bijzonderheden 213 9.3. Informatie toelichting 213 10. Winst of verlies van het boekjaar (rubriek IX, M.A.R. n.v.t.) 213 11. Verwerking van de resultaten. Overboeking naar, onttrekking aan overgedragen resultaat of bestemde fondsen 214 11.1. Betreft 214 11.2. Overboeking (M.A.R. 69) 214 A. Overboeking naar het overgedragen resultaat (M.A.R. 690) 214 B. Overboeking op bestemde fondsen (M.A.R. 691) 214 11.3. Onttrekkingen (M.A.R. 79) 215 A. Onttrekking aan het overgedragen resultaat (M.A.R. 790) 215 B. Onttrekking aan de bestemde fondsen (M.A.R. 791) 215 C. Onttrekkingen aan de fondsen van de vereniging (M.A.R. 792) 215 11.4. Informatie toelichting 215 21

Vzw jaarrekeningzakboekje Kluwer HOOFDSTUK 10 Toelichting op balans en resultatenrekening 217 1. Algemeen 217 2. Niet in balans opgenomen rechten en verplichtingen 217 2.1. Bedrag van zekerheden door derden gesteld voor rekening van de vereniging (M.A.R. 00) 217 2.2. Persoonlijke zekerheden voor rekening van derde (M.A.R. 01) 217 2.3. Zakelijke zekerheden gesteld op eigen activa (M.A.R. 02) 218 2.4. Ontvangen zekerheden (M.A.R. 03) 218 2.5. Goederen en waarden gehouden door derden in hun naam (M.A.R. 04) 218 2.6. Verplichtingen tot aan- en verkoop van vaste activa (M.A.R. 05) 218 2.7. Termijnovereenkomsten (M.A.R. 06) 218 2.8. Goederen en waarden van derden gehouden door vereniging (M.A.R. 07) 219 2.9. Diverse rechten en verplichtingen 219 3. Staat betrekkingen met verbonden entiteiten 219 3.1. Verbonden entiteiten en vennootschappen waarmee een deelnemingsverhouding bestaat 219 3.2. Bijkomende gegevens 220 4. Financiële betrekkingen 220 5. Verplichte vermelding niet-toepassing «fair value» van afgeleide financiële instrumenten in de toelichting 221 6. In toelichting te verschaffen bijkomende informatie 222 HOOFDSTUK 11 Verkort schema van de jaarrekening 227 1. Toepassing 227 2. Verschillen volledig-verkort schema jaarrekening 227 3. Bijzonderheden 227 22

Kluwer Inhoud HOOFDSTUK 12 Sociale balans 229 1. Wetgeving 229 2. Doelstellingen 229 3. Toepassingsgebied 229 4. Inhoud 229 4.1. Vijf staten 229 4.2. Staten i.g.v. volledig schema 230 A. Staat van tewerkgestelde personen (I.) 230 B. Tabel van personeelsbewegingen tijdens boekjaar (II.) 233 C. Staat over gebruik van maatregelen ten gunste van werkgelegenheid tijdens boekjaar (III.) 234 D. Inlichtingen over opleidingen voor werknemers tijdens boekjaar (IV.) 235 E. Inlichtingen over activiteiten van vorming, begeleiding of mentorschap tijdens boekjaar (V.) 235 4.3. Staten i.g.v. verkort schema 235 5. Publicatie en melding van sociale balans 236 6. Controle op sociale balans 236 DEEL 3 Controle van de jaarrekening door een commissaris HOOFDSTUK 1 Algemeen 241 HOOFDSTUK 2 Benoeming 243 HOOFDSTUK 3 Opdracht 245 23

Vzw jaarrekeningzakboekje Kluwer HOOFDSTUK 4 Bezoldiging 247 HOOFDSTUK 5 Ontslag 249 HOOFDSTUK 6 Bevoegdheden 251 HOOFDSTUK 7 Aansprakelijkheid 253 HOOFDSTUK 8 Rapportering 255 DEEL 4 Neerlegging van de jaarrekening bij de Nationale Bank van België HOOFDSTUK 1 Algemeen 259 1. Wetgeving 259 2. Welke verenigingen en stichtingen moeten hun jaarrekening neerleggen bij de NBB? 259 HOOFDSTUK 2 Hoe gebeurt de neerlegging bij de NBB? 261 1. Algemeen 261 2. Schema s 262 3. Vormvoorwaarden voor op papier neergelegde jaarrekeningen 264 4. Taal 265 5. Kosten neerlegging 265 6. Cijfers vorig boekjaar 266 24

Kluwer Inhoud 7. Verenigingen en stichtingen die onderworpen zijn aan een aparte wetgeving 267 HOOFDSTUK 3 Controles door NBB 269 HOOFDSTUK 4 Termijn van goedkeuring en neerlegging 271 HOOFDSTUK 5 Aanvaarding of weigering van de jaarrekening door de NBB 273 HOOFDSTUK 6 Sancties 275 HOOFDSTUK 7 Verplichting tot openbaarmaking van de jaarrekening van een buitenlandse vzw met een centrum van werkzaamheid in België 277 HOOFDSTUK 8 Openbaarmakingverplichtingen van internationale verenigingen (ivzw) 279 DEEL 5 Informatie t.b.v. ondernemingsraad HOOFDSTUK 1 Informatie t.b.v. ondernemingsraad 283 1. Algemeen 283 2. Basisinformatie 283 2.1. Statuut van vereniging 283 2.2. Concurrentiepositie 283 2.3. Inlichtingen over productie en productiviteit 284 2.4. Inlichtingen betreffende financiële structuur van vereniging 284 25

Vzw jaarrekeningzakboekje Kluwer 2.5. Inlichtingen over aangewende budgetteringsmethode en kostprijsberekening 284 2.6. Personeelskosten 285 2.7. Programma en algemene toekomstverwachtingen van vereniging 285 2.8. Wetenschappelijk speurwerk 285 2.9. Overheidshulp 285 2.10. Organogram 285 3. Jaarlijkse informatie 286 3.1. Algemeen 286 3.2. Schriftelijke actualisatie van basisinformatie 286 3.3. Jaarrekening 286 3.4. Geconsolideerde jaarrekening 287 3.5. Tewerkstellingsinformatie 287 4. Trimestriële (periodieke) informatie 287 4.1. Algemeen 287 4.2. Te verstrekken informatie 287 5. Occasionele informatie 288 6. Controle van informatie, verstrekt aan ondernemingsraad 288 DEEL 6 De geconsolideerde jaarrekening HOOFDSTUK 1 De geconsolideerde jaarrekening 291 DEEL 7 Bijlagen HOOFDSTUK 1 Wet 27 juni 1921 betreffende de verenigingen zonder winstoogmerk, de internationale verenigingen zonder winstoogmerk en de stichtingen (B.S. 1 juli 1921) 295 26

Kluwer Inhoud HOOFDSTUK 2 Koninklijk Besluit van 26 juni 2003 betreffende de vereenvoudigde boekhouding van bepaalde verenigingen zonder winstoogmerk, stichtingen internationale en verenigingen zonder winstoogmerk (B.S. 11 juli 2003) 339 HOOFDSTUK 3 Koninklijk Besluit van 19 december 2003 betreffende de boekhoudkundige verplichtingen en de openbaarmaking van de jaarrekening van bepaalde verenigingen zonder winstoogmerk, internationale verenigingen zonder winstoogmerk en stichtingen (B.S. 30 december 2003) 345 HOOFDSTUK 4 Uittreksels uit het Koninklijk Besluit van 30 januari 2001 tot uitvoering van het Wetboek van Vennootschappen Jaarrekening van bepaalde verenigingen zonder winstoogmerk, internationale verenigingen zonder winstoogmerk en stichtingen 381 HOOFDSTUK 5 Jaarrekening volledig schema 465 HOOFDSTUK 6 Jaarrekening verkort schema 499 HOOFDSTUK 7 Gegevens die in de toelichting moeten worden opgenomen, doch niet zijn opgenomen in het schema Nationale Bank 521 HOOFDSTUK 8 Uittreksels uit het Wetboek van Vennootschappen 527 DEEL 8 Index TREFWOORDENLIJST 541 27