Implementatieplan Registratie Instellingen en Opleidingen (RIO) mbo Versie 0.9 26 juni 2017 Implementatieplan RIO mbo 1
Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 1.1 Registratie Instellingen en Opleidingen... 3 1.2 Achtergrond... 3 1.3 RIO mbo... 4 1.4 Dit plan... 4 2. De implementatie op hoofdlijnen... 6 2.1 Voorbereiding... 6 2.2 Modelleren volgens RIO informatiemodel... 6 2.3 Centrale registratie... 7 2.4 Bereikbaarheidsgegevens... 8 2.5 Aanpassen uitwisseling met BRON... 8 3. Implementatie activiteiten... 9 3.1 Voorbereiding... 9 3.2 Modelleren volgens RIO informatiemodel... 9 3.3 Centrale registratie... 9 3.4 Aanpassing uitwisseling met BRON... 10 4. (Overige) communicatie... 11 Bijlage 1: informatiemodel RIO... 12 Implementatieplan RIO mbo 2
1. Inleiding 1.1 Registratie Instellingen en Opleidingen RIO (Registratie Instellingen en Opleidingen) is de nieuwe registratie waarmee onderwijsinstellingen de eigen organisatiestructuur en het eigen onderwijsaanbod kunnen registreren en beschikbaar kunnen stellen aan andere partijen. RIO is tevens de naam van een nieuw register bij DUO, dat het huidige register BRIN zal vervangen. Met RIO leggen onderwijsinstellingen de eigen structuur en inrichting eenduidig vast volgens de zogeheten eigen onderwijskundige werkelijkheid. Dit betekent dat niet langer wet- en regelgeving, of andere processen en vereisten het uitgangspunt vormen voor registratie, maar de wijze waarop een onderwijsinstelling de eigen organisatie en het onderwijs zelf heeft ingericht. Naast de onderwijskundige werkelijkheid bevat RIO ook de zogenaamde juridische werkelijkheid. De juridische werkelijkheid is de beschrijving en registratie van instellingen en opleidingen volgens wet- en regelgeving, bijvoorbeeld in BRIN. RIO zorgt er voor dat beide werkelijkheden aan elkaar worden gerelateerd. 1.2 Achtergrond In het kader van het programma SION is door de sectorraden en -verenigingen in het onderwijs aangegeven dat de wijze waarop onderwijsinstellingen nu geregistreerd worden bij DUO, knelpunten oplevert voor toepassing in verschillende onderwijsprocessen. Reden hiervoor is dat deze registratie oorspronkelijk voor een specifiek doel is ontworpen (bekostiging) en niet voor allerlei andere processen, zoals het organiseren en uitvoeren van onderwijs. Dit leidt onder andere tot problemen bij het hergebruik of interpreteren van gegevens binnen diverse onderwijsketens, bijvoorbeeld horizontale verantwoording, toezicht (door de Inspectie) en marktonderzoek (door de SBB). Dit wordt veroorzaakt doordat de huidige registratie van de organisatorische eenheid door DUO (BRIN) vooral de bekostigingswerkelijkheid ondersteunt en niet de bredere onderwijskundige werkelijkheid. Deze knelpunten leiden onder andere tot discussie over cijfers (door het niet goed kunnen identificeren via de BRIN-systematiek, kunnen gegevens niet goed geanalyseerd, gecombineerd of vergeleken worden. Er worden hierdoor uitspraken gedaan of conclusies getrokken op basis van verkeerde aannames). En tot veel administratief werk (als gegevens en indelingen afgeleid dienen te worden van BRIN, dan kost het veel administratieve handelingen om informatie op te splitsen ten behoeve van de eigen gewenste organisatorische eenheden). Om een oplossing te bieden voor deze knelpunten is in SION-verband gewerkt aan een informatiemodel RIO (oorspronkelijk getiteld Basislijst Instellingen) op basis waarvan onderwijsinstellingen en hun aangeboden opleidingen in het Nederlandse onderwijs gedefinieerd en geïdentificeerd kunnen worden conform de onderwijskundige werkelijkheid van die instellingen. Zie bijlage 1 voor een samenvatting van dit model. Dit informatiemodel RIO is eind 2014 door SION overgedragen aan het programma Doorontwikkelen BRON. Het informatiemodel is vervolgens verder uitgewerkt en in het kader van het programma Doorontwikkelen BRON zijn met en tussen de verschillende onderwijssectoren afspraken gemaakt over de implementatie van RIO. Afgesproken is dat RIO als eerste in het mbo zal worden ingevoerd. Overigens is er vanuit het perspectief van het ministerie van OCW en DUO ook behoefte aan een nieuwe registratie van instellingen en opleidingen. Voor het ministerie geldt dat het steeds lastiger is om nieuw beleid in te passen in het huidige register BRIN. Dat geldt bijvoorbeeld voor samenwerkingscolleges in het Implementatieplan RIO mbo 3
mbo, die eigenlijk niet in de BRIN-systematiek passen. En voor DUO geldt dat het systeem BRIN inmiddels de end of life cycle heeft bereikt en daarom toe is aan technische vernieuwing. 1.3 RIO mbo Begin 2016 is door de MBO Raad en sambo-ict een werkgroep RIO mbo ingericht, waaraan medewerkers van 7 instellingen, de MBO Raad, sambo-ict en Kennisnet deelnemen. In opdracht van de stuurgroep Bedrijfsvoering van de MBO Raad heeft de werkgroep een adviesrapport opgesteld, waarin het generieke informatiemodel RIO is vertaald naar een specifieke invulling voor het mbo. In het adviesrapport worden ook voorstellen gedaan voor de implementatie van RIO in het mbo. In september 2016 heeft de Stuurgroep Bedrijfsvoering het adviesrapport besproken en ingestemd met de implementatie van RIO in het mbo. In de tweede helft van 2016 is de werkgroep RIO mbo uitgebreid met medewerkers van DUO. DUO is medio 2016 gestart met de ontwikkeling van het nieuwe register RIO. De user stories voor de registratie van de onderwijskundige werkelijkheid worden opgesteld door de instellingen in de werkgroep RIO mbo. Het register RIO wordt in sprints ontwikkeld en iedere vier weken geeft DUO een demonstratie van de gerealiseerde software in de werkgroep. Parallel aan de ontwikkeling van het register RIO en de voorbereiding van de implementatie van RIO in het mbo wordt gewerkt aan de governance van RIO. De MBO Raad voert hierover op bestuurlijk niveau overleg met het ministerie van OCW, de Inspectie van het Onderwijs en DUO, in het regieplatform Doorontwikkelen BRON. Onderdeel van de governance zijn afspraken over de zeggenschappen over de gegevens in RIO. Deze afspraken zullen gemaakt moeten zijn voor de implementatie van RIO mbo eind 2017. 1.4 Dit plan In dit implementatieplan is beschreven hoe de voorbereiding op en de daadwerkelijke implementatie van RIO mbo in de keten wordt uitgevoerd en georganiseerd. Dit betekent dat dit implementatieplan gericht is op de activiteiten die op het niveau van de keten en in samenwerking tussen de verschillende partijen in de keten worden uitgevoerd. Met als doel dat: alle bekostigde mbo-instellingen de eigen organisatiestructuur (onderwijsaanbieder, onderwijslocatie en bereikbaarheidsgegevens) eind 2017 conform het informatiemodel RIO mbo in het nieuwe register RIO hebben geregistreerd; de nieuwe objecten onderwijsaanbieder en onderwijslocatie in de eerste helft van 2018 worden opgenomen in de uitwisseling met BRON. Het is de bedoeling dat RIO (uiteindelijk) in veel verschillende ketenprocessen zal worden gebruikt als het gaat om het identificeren van en communiceren met de instelling. Dat zal niet in één keer in alle ketenprocessen worden doorgevoerd. De implementatie van RIO zal per ketenproces per onderwijssector opgepakt worden. In die zin kan de implementatie van RIO mbo zoals beschreven in dit implementatieplan worden beschouwd als de eerste implementatie van RIO in het mbo. Dit betekent dat er stapsgewijs andere implementaties zullen volgen, waarbij ook aangesloten zal worden bij andere ontwikkelingen, denk aan vroegtijdig aanmelden en centraal aanmelden in het mbo. Naast de activiteiten die in het kader van de keten worden uitgevoerd, zijn er ook implementatie activiteiten die de verschillende ketenpartners zelf moeten uitvoeren Implementatieplan RIO mbo 4
en waar ze zelf verantwoordelijk voor zijn. DUO zal bijvoorbeeld moeten zorgen dat het nieuwe register RIO is gerealiseerd en in de eigen organisatie is geïmplementeerd, dat de interne werkprocessen worden aangepast en dat de medewerkers daarop worden voorbereid. Deze implementatie activiteiten zijn geen onderdeel van dit implementatieplan. Dit implementatieplan is opgesteld door het implementatieteam RIO mbo. Het implementatieteam RIO mbo bestaat uit Wiebe Buising (OCW), Bert de Weert (DUO), Tonny Plas (sambo-ict) en Henk-Jan van Ginkel (sambo-ict). Een concept van dit implementatieplan is besproken door de werkgroep RIO mbo. Implementatieplan RIO mbo 5
2. De implementatie op hoofdlijnen Bij de implementatie van RIO mbo worden de volgende fasen onderscheiden: Voorbereiding (april september 2017) o Door de werkgroep en het implementatieteam wordt documentatie met concrete voorbeelden en aanbevelingen gemaakt, zodat de mboinstellingen goed voorbereid aan de slag kunnen. o Door het implementatieteam RIO mbo worden diverse communicatieactiviteiten georganiseerd gericht op het breder bekend maken van RIO in het mbo. Modelleren volgens RIO informatiemodel (oktober december 2017): o De instellingen modelleren de eigen organisatie volgens het RIO informatiemodel mbo. Centrale registratie (oktober december 2017): o De instellingen registreren een beperkt aantal gegevensobjecten in het nieuwe centrale register RIO. Bereikbaarheidsgegevens (oktober december 2017) o De instellingen registreren hun bereikbaarheidsgegevens conform hun wensen in het nieuwe centrale register RIO. Aanpassen uitwisseling met BRON (eerste helft 2018) o DUO en de leveranciers van de administratiesystemen voegen de nieuwe gegevensobjecten onderwijsaanbieder en onderwijslocatie toe aan de uitwisseling met BRON. Deze fasen worden hieronder kort beschreven. 2.1 Voorbereiding Tijdens de voorbereidingsfase wordt een aantal activiteiten uitgevoerd die zijn gericht op het intensiveren van de communicatie over RIO in het mbo. Tot en met het voorjaar van 2017 is het gesprek over RIO in het mbo vooral gevoerd in de werkgroep RIO mbo. Het is nu tijd om alle instellingen uitgebreid te informeren over RIO, zowel op bestuurlijk niveau als op administratief niveau. De ervaring leert dat RIO een ingewikkeld onderwerp kan zijn om helder uit te leggen, waarbij verschillende mensen soms een net verschillende toelichting geven. Het is daarom van groot belang dat de communicatie over RIO duidelijk en consistent is. In deze fase wordt tevens documentatie ontwikkeld, waarmee de instellingen in de volgende fase aan de slag kunnen. Omdat het voor vele betrokkenen geen dagelijks werk is om een informatiemodel te vertalen naar de eigen situatie, waarin veel keuzes gemaakt kunnen worden, is het van belang dat de documentatie verschillende concrete voorbeelden bevat. Ook moeten er richtlijnen in staan over de te maken keuzes en de gevolgen die bepaalde keuzes hebben. 2.2 Modelleren volgens RIO informatiemodel De implementatie van RIO in het mbo start met het modelleren van de eigen organisatie volgens het RIO informatiemodel en de registratie ervan in de eigen administratiesystemen. In november 2016 heeft een aantal architecten van mboinstellingen zich gebogen over de vraag in welke (deel)systemen van de instelling de gegevens uit het informatiemodel zijn geregistreerd. De conclusie was dat de kernobjecten (de onderwijsaanbieder, de onderwijslocatie, de aangeboden opleidingen) in het KRD of SIS zijn geregistreerd, deze systemen kunnen als bronsysteem voor deze gegevens worden beschouwd. Implementatieplan RIO mbo 6
De verwachting is dat het registreren van de eigen organisatie conform het informatiemodel RIO niet tot grote aanpassingen in de registratie zal leiden. Het informatiemodel is gebaseerd op de onderwijskundige werkelijkheid, waarvan kan worden aangenomen dat die al leidend is voor de huidige registratie. Dit betekent ook dat het KRD of SIS niet aangepast hoeft te worden, om deze registratie mogelijk te maken. Deze aanname is in maart/april 2017 getoetst bij de leveranciers van deze systemen. In algemene zin is de uitkomst van deze toetsing dat de kernobjecten uit het informatiemodel inderdaad al in het KRD of SIS worden geregistreerd, waarbij hetzelfde begrip soms een andere naam heeft. 2.3 Centrale registratie Ten behoeve van het gebruik van RIO in verschillende ketenprocessen is naar aanleiding van de bespreking van het adviesrapport van de werkgroep RIO mbo door de Stuurgroep Bedrijfsvoering afgesproken een aantal kernobjecten centraal te registreren in het nieuwe register RIO. Het gaat om de volgende gegevens: Onderwijsaanbieder Onderwijslocatie Aangeboden opleidingen (nu niet in scope, zie onderstaande toelichting) Bereikbaarheidsgegevens (zie paragraaf 2.4) In de werkgroep RIO mbo is gesproken over de manier waarop de gegevens vanuit het SIS of KRD van de instelling in het centrale register RIO geregistreerd kunnen worden. In algemene zin is het de wens van de instellingen dat gegevens zoveel als mogelijk door middel van een geautomatiseerde koppeling tussen de eigen systemen en externe systemen worden uitgewisseld. Een aantal overwegingen is hierbij voor de in RIO te registreren gegevens van belang. Bij onderwijsaanbieders en onderwijslocaties gaat het per instelling om een relatief beperkte set van gegevens. Het is de vraag of de kosten van het maken van een koppeling tussen het KRD en RIO voor deze gegevens opwegen tegen de baten van zo n koppeling. Omdat het om een beperkt aantal gegevens gaat, die ook niet vaak muteren, zijn de administratieve lasten van het handmatig invoeren van deze gegevens te overzien. Voor de aangeboden opleidingen geldt een andere situatie. Hier gaat het per instelling om veel gegevens, die ook vaak muteren. Voor de meeste instellingen is het handmatig invoeren van deze gegevens geen realistische optie. Voor het centraal registreren van deze gegevens is een geautomatiseerde koppeling een voorwaarde. Dit vraagstuk is ook met de leveranciers van de KRD s besproken. Zij achten de ontwikkeling van een nieuw koppelvlak met RIO binnen de termijnen voor de (eerste) implementatie van RIO (eind 2017) niet haalbaar. Eén en ander heeft ertoe geleid dat voor de (eerste) implementatie van RIO onderscheid wordt gemaakt tussen de centrale registratie van de onderwijsaanbieders en onderwijslocaties enerzijds en de centrale registratie van de aangeboden opleidingen anderzijds. Onderwijsaanbieders en onderwijslocaties De onderwijsaanbieders en de onderwijslocaties zullen door de mbo-instellingen handmatig worden ingevoerd in het register RIO. Door het implementatieteam zullen instrumenten ter beschikking worden gesteld om de instellingen hierbij te ondersteunen. Samenwerkingscolleges Samenwerkingscolleges zijn onderwijsaanbieders die onder de verantwoordelijkheid van twee bevoegde gezagen vallen (ze zijn opgericht door twee bevoegde gezagen). Samenwerkingscolleges worden in deze fase ook geregistreerd in het centrale register RIO. Implementatieplan RIO mbo 7
Overige bijzondere omstandigheden Naast samenwerkingscolleges zal tijdens de implementatie ook rekening gehouden moeten worden met andere nieuwe of bijzondere omstandigheden, bijvoorbeeld fuserende instellingen. Aangeboden opleidingen Over de centrale registratie van de aangeboden opleidingen zal eerst in de werkgroep RIO mbo verder worden gesproken, en ook met de leveranciers van de KRD s. De centrale registratie van de aangeboden opleidingen is geen onderdeel van dit implementatieplan. Dit zal op een later moment plaatsvinden. Unieke identifiers De onderwijsaanbieders en de onderwijslocaties krijgen een unieke, persistente en sectoroverstijgende identifier, die door DUO, als beheerder van het register RIO, zal worden uitgegeven. De identifiers zijn als volgt gedefinieerd: Onderwijsaanbieder: 123A406 (vaste letter A) Onderwijslocatie: 243X023 (vaste letter X). Bij het centraal registreren van de onderwijsaanbieders en de onderwijslocaties zal geborgd moeten worden dat de RIO-identifiers synchroon blijven met de identifiers die deze objecten in het KRD hebben. Hierover zullen in het kader van de implementatie van RIO nadere afspraken worden gemaakt. 2.4 Bereikbaarheidsgegevens Bereikbaarheid goed organiseren is voor een grote instelling een flinke uitdaging. Daarom is hier in het RIO informatiemodel specifiek aandacht aan besteed. Op de verschillende niveaus binnen de organisatie kunnen bereikbaarheidsgegevens opgegeven worden. Per onderwerp kunnen de bereikbaarheidsgegevens verschillen. Om te voorkomen dat wildgroei ontstaat door het grote aantal mogelijkheden, is voor het mbo gekozen om te starten met een beperkt aantal communicatiecontexten. De volgende 5 communicatiecontexten worden gebruikt: 1. Algemeen 2. Verzuim 3. Bekostiging 4. Toezicht 5. BPV De instellingen registreren hun bereikbaarheidsgegevens conform hun wensen in het nieuwe centrale register RIO. Dit kan tegelijkertijd gebeuren met de fase Centrale registratie, zoals in de voorgaande paragraaf is beschreven. 2.5 Aanpassen uitwisseling met BRON In de eerste helft van 2018 worden de onderwijsaanbieder en de onderwijslocatie toegevoegd aan de uitwisseling met BRON. Dit betekent een uitbreiding van het bestaande koppelvlak tussen de KRD s en DUO/BRON. De toevoeging van deze gegevens aan de uitwisseling met BRON wordt van een juridische basis voorzien. De precieze beschrijving van de benodigde aanpassing zal in het Programma van Eisen BRON mbo worden opgenomen. Het Programma van Eisen en het moment van het doorvoeren van deze aanpassing zal worden afgestemd met alle ketenpartijen op de MBO Ketendag, waarbij onder andere rekening zal worden gehouden met de releaseplanningen van de verschillende partijen. Implementatieplan RIO mbo 8
3. Implementatie activiteiten 3.1 Voorbereiding Mail aan de Colleges van Bestuur In mei 2017 stuurt de MBO Raad een mail over de implementatie van RIO mbo aan de Colleges van Bestuur. In deze mail zal onder andere worden toegelicht waarom RIO wordt ingevoerd en hoe de implementatie er in hoofdlijnen uitziet. Vaste contactpersoon per instelling Er wordt per onderwijsinstelling een vaste contactpersoon voor de implementatie van RIO mbo benoemd. Als uitgangspunt wordt de contactpersoon Doorontwikkelen BRON mbo genoteerd. Mocht het een andere persoon zijn binnen de instelling dan kan de contactpersoon uiteraard gewijzigd worden. Informatiebijeenkomst voor de contactpersonen In september 2017 wordt een informatiebijeenkomst voor de contactpersonen georganiseerd. Tijdens deze bijeenkomst wordt dit implementatieplan toegelicht, wordt met de contactpersonen besproken wat er van hen wordt verwacht en worden werkafspraken gemaakt, bijvoorbeeld over de onderlinge communicatie. Deze informatiebijeenkomst wordt regionaal georganiseerd (regio Noord, Zuid, West). Implementatieplan voor de instellingen Dit implementatieplan wordt aan de contactpersonen gestuurd en zal tijdens de informatiebijeenkomst worden toegelicht. 3.2 Modelleren volgens RIO informatiemodel RIO modelleringsdagen In de periode van oktober tot december 2017 worden 11 bijeenkomsten georganiseerd met 6 mbo-instellingen per keer. Tijdens deze bijeenkomsten gaan de instellingen na een korte introductie aan de slag om de structuur van de eigen organisatie uit te werken in de termen van het informatiemodel RIO mbo. Vervolgens wordt het resultaat daarvan aan de aanwezige instellingen gepresenteerd, waardoor er gelegenheid ontstaat om van elkaar te leren. Aan het einde van de bijeenkomst ligt er een uitgewerkte organisatiestructuur van de aanwezige instellingen op basis van het informatiemodel RIO mbo en weten de instellingen welke gegevens (onderwijsaanbieders en onderwijslocaties) moeten worden geregistreerd in het register RIO. Bij de indeling van de instellingen wordt enerzijds rekening gehouden met gelijksoortigheid van de instellingen (AOC s, vakscholen, grote/kleine ROC s) en voor zover mogelijk met de regio. 3.3 Centrale registratie Invoerinstructie RIO mbo Door de werkgroep RIO mbo wordt een invoerinstructie opgesteld ten behoeve van de invoer van de onderwijsaanbieders, onderwijslocaties en bereikbaarheidsgegevens in het centrale register RIO. Deze invoerinstructie wordt aan de contactpersonen gestuurd en zal tijdens de bijeenkomsten worden toegelicht. Implementatieplan RIO mbo 9
3.4 Aanpassing uitwisseling met BRON Reguliere overlegstructuur (MBO Ketendag) De toevoeging van de onderwijsaanbieder en de onderwijslocatie aan de uitwisseling met BRON zal worden besproken en afgestemd op de MBO Ketendag, de reguliere overlegstructuur van onderwijsinstellingen, DUO, softwareleveranciers, SBB, sambo-ict en MBO Raad. Implementatieplan RIO mbo 10
4. (Overige) communicatie Naast de communicatie in het kader van de implementatie activiteiten zoals beschreven in de vorige paragraaf, zal gebruik worden gemaakt van een aantal bestaande communicatiekanalen. Deze zijn hieronder kort beschreven. Regiobijeenkomsten MBO Raad Enkele keren per jaar organiseert de MBO Raad voor haar leden regiobijeenkomsten om onderwerpen die spelen in de sector te bespreken. Op deze bijeenkomsten kan ook RIO mbo besproken worden. Gebruikersdagen sambo-ict Vijf keer per jaar organiseert sambo-ict een landelijke gebruikersdag. RIO mbo zal daar indien nodig op het programma staan. MBO congres Op 22 mei 2017 organiseert DUO het MBO congres. RIO mbo zal tijdens dit congres aan de orde komen. E-zine DUO De E-zine van DUO zal worden gebruikt om RIO mbo onder de aandacht te brengen. BIB MBO Raad BIB (=Beleidsinformatie beroepsonderwijs) is de digitale nieuwsbrief van de MBO Raad die een keer per week verstuurd wordt, waarin ook over RIO gecommuniceerd zal worden. Nieuwsbrief sambo-ict De nieuwsbrief van sambo-ict wordt gebruikt om RIO mbo onder de aandacht te brengen. Website sambo-ict Tijdens de implementatiefase zal informatie vanuit het project via een pagina op deze site gedeeld worden. RIO website Inhoudelijke informatie over RIO staat op https://www.rio-onderwijs.nl/. Implementatieplan RIO mbo 11
Bijlage 1: informatiemodel RIO Het informatiemodel RIO is weergegeven in onderstaande figuur. Objecten binnen alle onderwijssectoren Het informatiemodel RIO is gebaseerd op objecten die binnen alle onderwijssectoren gelden, en die in een vereenvoudigde weergave in bovenstaande afbeelding worden weergegeven. Via deze objecten kan een onderwijsinstelling beschreven worden. Als bouwstenen waarmee de eigen onderwijsinstelling worden opgebouwd. Centrale object: organisatorische eenheid Het centrale object is de organisatorische eenheid, in het plaatje zijn dat de groene WIE-objecten. Een organisatorische eenheid kan betrekking hebben op een totale organisatie, maar ook op onderdelen van een organisatie. Organisatorische eenheden kunnen in relatie tot elkaar staan, bijvoorbeeld een hiërarchische relatie (onder Bevoegd Gezag vallen één of meer Onderwijsaanbieders), een samenwerkingsrelatie, of een fusie-overgang. Organisatorische eenheid als object kent in alle onderwijssectoren de specialisaties bevoegd gezag en onderwijsaanbieder. Specialisatie organisatorische eenheid: onderwijsaanbieder De formele definitie van onderwijsaanbieder luidt: Een organisatie die door een bevoegd gezag is ingesteld voor het verzorgen van onderwijs. Inderdaad, dat komt grotendeels overeen met wat wij scholen, colleges of vakgroepen noemen, afhankelijk vanuit welke onderwijssector er gekeken wordt. Het begrip is zo gekozen dat alle sectoren het kunnen gebruiken als generieke aanduiding. Waar bestaande aanduidingen last hebben van verschillende interpretaties afhankelijk van welke invalshoek men ernaar kijkt, is onderwijsaanbieder nog eenduidig te typeren. Er zijn bij onderwijsinstellingen vaak nog meer organisatorische eenheden aan te wijzen (teams, clusters, secties etc.), die voor de interne organisatie van belang zijn te onderkennen en te registreren in de eigen administratie maar die verder in Implementatieplan RIO mbo 12
de keten niet relevant zijn voor andere onderwijspartijen. Aangezien RIO gericht is op gegevensuitwisseling in de keten, zijn die ook niet opgenomen in het informatiemodel. Bereikbaarheidsgegevens Bij de WIE-objecten kunnen ook bereikbaarheidsgegevens worden vastgelegd. In tegenstelling tot wat vaak gebruikelijk is in registraties zijn die bereikbaarheidsgegevens niet hetzelfde als het fysieke adres van een organisatorische eenheid, maar worden ze bepaald door een zogeheten communicatiecontext. Dat is een formele benaming voor onderwerp. Immers, het hangt sterk af van het onderwerp met wie binnen een onderwijsinstelling een externe partij contact zou moeten opnemen. Gaat het over de bekostiging? Dan lopen die contacten wellicht zelfs op het niveau van het bevoegd gezag, die daarvoor echter een centrale afdeling heeft ingericht op een heel andere plek dan waar het bevoegd gezag formeel is geregistreerd. Voor communicatie over verzuim is het logisch dat dit dichter bij de onderwijsaanbieders zal zijn georganiseerd, maar ook hier geldt, dat er soms centrale verzuimcoördinatoren zijn die niet noodzakelijkerwijs precies op de plek zitten van de onderwijsaanbieder zelf. Samen met de ketenpartners (denk aan DUO, Inspectie, gemeente) bepaalt het onderwijs voor welke onderwerpen het nodig is om er gestructureerd bereikbaarheidsgegevens voor vast te leggen. Opleidingen In de definitie van onderwijsaanbieder zit al besloten dat deze organisatorische eenheid onderwijs verzorgt. Dat onderwijs wordt in het vereenvoudigde model als volgt getypeerd. Het gele WAT, de opleidingseenheid is een verzameling competenties (of eindtermen). Een onderwijsvolger kan voor een opleiding een diploma krijgen, waarmee hij kan aantonen dat hij beschikt over die verzameling competenties. Dat zijn vaak formele competenties, denk daarbij bijv. aan CROHO in het hoger onderwijs, CREBO in het MBO en ILT in het VO, maar dat hoeft niet. Ook niet-formele competenties kunnen aan de basis staan voor het inrichten van opleidingen en opleidingseenheden die door onderwijsaanbieders in een onderwijsprogramma worden opgenomen. Aangeboden opleidingen Het roze HOE, de aangeboden opleiding(seenheid), heeft betrekking op het onderwijsprogramma (het onderwijsproces) dat moet leiden tot het aanleren van die competenties door een onderwijsvolger (leerling, student). Een onderwijsvolger schrijft zich ook in voor zo n onderwijsprogramma. En dit proces kan op diverse manieren vorm gegeven worden door de onderwijsaanbieder (het hoe dus). Onderwijslocatie Tenslotte heeft een onderwijsinstelling ook nog te maken met de plek of de plekken waar zij het onderwijs aanbieden c.q. verzorgen. Dat zijn in het model de onderwijslocaties (de blauwe WAAR). Ook hier is zorgvuldig gekozen voor een begrip dat niet al gemeengoed is in een of meerdere onderwijssectoren. Begrippen als vestigingen, locaties, gebouwen hebben er uiteraard wel mee te maken maar zijn of net niet precies genoeg of juist te precies. Bovendien hebben de meeste van deze begrippen ook last van verschillende interpretaties omdat ze al gebruikt worden in bestaande contexten (denk bijv. aan vestiging in de wet- en regelgeving in de PO- en VO-sector). De definitie van onderwijslocatie luidt: Een (cluster van) verblijfsobject(en) waar een onderwijsvolger zich kan inschrijven op opleidingen, die daar door een onderwijsaanbieder worden aangeboden. Implementatieplan RIO mbo 13
Dat klinkt formeler dan het is. In feite verstaan we onder een onderwijslocatie een plek waar een leerling of student zich inschrijft voor een bepaalde opleiding. Die plek is vaak een gebouw (bijv. een basisschool) maar kan dus ook een terrein zijn waarop meerdere gebouwen tezamen de onderwijslocatie vormen. Voorts is van belang de toevoeging in de definitie dat het gaat om waar opleidingen [ ] worden aangeboden. Het kan dus best zo zijn dat een onderwijsaanbieder meerdere locaties in gebruik heeft om onderwijs daadwerkelijk te kunnen geven, denk maar aan de gymzaal, het sportveld of tijdelijke huur van een verdieping in een bedrijfspand. Die locaties zijn vanuit het perspectief van RIO niet nodig om te registreren (maar voor de onderwijsaanbieder zelf uiteraard wel voor de eigen interne facilitaire processen). Onderwijskundige werkelijkheid Nog even over die onderwijskundige werkelijkheid. Is die nu goed af te beelden met de hierboven beschreven objecten? Kan een onderwijsinstelling inderdaad zichzelf hiermee op de kaart zetten zoals ze dat zelf zou willen? En wat hoort er nou wel en niet bij? Een handig hulpmiddel is hierbij om je te verplaatsen in de onderwijsvolger zelf. Die kiest voor een bepaalde opleiding (WAT) in een bepaalde vorm (HOE) bij een bepaalde onderwijsaanbieder (WIE) op een bepaalde plek (WAAR). Een student of leerling kiest niet centraal administratiekantoor om maar eens wat te noemen. Ook al is dat mogelijk wel een belangrijke organisatorische eenheid binnen een onderwijsinstelling, vanuit het perspectief van RIO is die niet relevant. De mensen die zich tot nu toe met RIO hebben beziggehouden zijn niet zomaar tot dit model gekomen. Na grondige analyses van bestaande registraties (waaronder die van BRIN, de inspectie en, voor VO en PO, Vensters), door te kijken hoe onderwijsinstellingen (scholen, scholengemeenschappen, ROC s etc.) zichzelf op hun websites afficheren en de eisen vanuit wet- en regelgeving en andere werkelijkheden te beschouwen is het huidige informatiemodel opgebouwd. Is het daarmee in beton gegoten? Nee, want om RIO te kunnen implementeren wordt het model per onderwijssector nu verder uitgewerkt, verfijnd en toegespitst op voor een bepaalde sector relevante gegevens en processen wat resulteert in zogeheten sectormodellen. Wat echter wel blijkt, is dat het generieke model als basis stabiel is en op alle mogelijke situaties past. Implementatieplan RIO mbo 14