JAAR- VERSLAG 2013 Thuiszorg zoals je t zelf zou doen. 1
DE ALGEMENE VERGADERING IS SAMENGESTELD UIT DE LEDEN VAN DE RAAD VAN BESTUUR, AANGEVULD MET VOLGENDE PERSONEN: Griet Coppé Martine Coppejans Ignace Leus Georgine Roets-Denolf Rita De Boeck DIRECTIECOMITÉ Agnes Bode, algemeen directeur Marleen Delaere, financieel en administratief directeur Muriel Vochten, directeur zorg- en dienstverlening Bart Vandamme, directeur human resources Griselda Symons, directeur ICT Hilde Callewaert, interregiodirecteur West-Vlaanderen en directeur dienstencheques Harlinde Exelmans, interregiodirecteur Oost-Vlaanderen en Pajottenland Walter Brusselaers, interregiodirecteur Antwerpen en Brussel-Halle-Vilvoorde Dirk Van Laethem, interregiodirecteur Limburg en Leuven Wouter Van der Vurst, directeur strategie en organisatie RAAD VAN BESTUUR De Raad van Bestuur is samengesteld uit: VOORZITTER Annelies Van Cauwelaert LEDEN Karel Baeck Sonja Becq Ann Demeulemeester Brigitte De Pauw Eddy Peeters Jan Schrijnemakers Bernadette Van den Heuvel Leen Van den Neste Toon Vanhoutteghem SECRETARIS Agnes Bode 2 THUISZORG ZOALS JE T ZELF ZOU DOEN.
VOORWOORD De Vlaamse en Brusselse samenleving van 2013 was meer dan ooit een samenleving in evolutie. Familiehulp en zijn 12.000 medewerkers staan met beide voeten in deze realiteit en gaan elke dag de uitdaging aan om op een innoverende manier in te spelen op de opportuniteiten en kansen die zich ook in de zorg- en dienstverlening voordoen. Het is dan ook niet toevallig dat het thema voor dit jaarverslag innovatie is geworden. Familiehulp participeerde immers ook in 2013 aan heel wat boeiende projecten en trajecten die we u graag toelichten doorheen dit jaarverslag. Onze meer dan 80.000 cliënten verwachten immers van ons dat wij als organisatie een adequaat antwoord formuleren op hun diverse vragen. In de context van 2013 wil dit onder meer zeggen dat we geconfronteerd worden met steeds complexere zorgvragen, waarbij er nood is aan nog meer expertisevorming. Dat wil ook zeggen dat wij ons eigen kwaliteitsvol aanbod in beeld moeten brengen op een afgestemde manier, maar ook dat wij er bewust voor kiezen om deze zorg- en dienstverlening steeds meer te integreren in een globaal aanbod dat we samen met partners willen realiseren. Het woonzorgdecreet biedt ons de nodige bouwstenen voor meer samenwerking die moet leiden naar geïntegreerde zorg. Ontschotting werd in 2013 steeds minder een slogan, maar maakte steeds meer deel uit van de recurrente en conceptuele werking van voorzieningen, zowel in de intramurale zorg als in de thuiszorg. Er wordt vanuit de samenleving immers verwacht dat we op een efficiënte manier omgaan met de inzet van de schaarse (financiële) middelen. Een mooi voorbeeld van vernieuwende activiteiten in 2013 was de opstart van een 20-tal kleinschalige dagverzorgingscentra door Familiehulp. In deze Collectieve Dagopvang voor Ouderen binnen Familiehulp NOAH genoemd - vinden zelfstandig wonende mensen ouder dan 65 jaar elkaar in een huis in de rij en brengen ze er samen de dag door. De aanwezige verzorgende staat in voor de zorg en de activiteiten voor deze bezoekers. Het samenleven in het huis en in de buurt heeft een positieve invloed op de zelfredzaamheid, de levenskwaliteit en de participatie aan het sociale leven van de gebruikers. Een ander voorbeeld van deze ontschotting is de samenwerking in assistentiewoningen. Deze zorgvorm, op de grens tussen thuiszorg en residentiële zorg, kan maar succesvol zijn als er goed samengewerkt wordt tussen de verschillende partners die instaan voor de zorg- en dienstverlening op deze site. In naam van de Raad van Bestuur willen we al onze innoverende medewerkers danken voor hun bijdrage aan onze organisatie. Het is dankzij hen dat Familiehulp ook in 2013 een eigentijds aanbod heeft ontwikkeld. Een aanbod aangepast aan onze cliënten, die ook in de toekomst op ons kunnen blijven rekenen om aan hun zorgvraag gepast te beantwoorden. Agnes Bode Algemeen Directeur Annelies van Cauwelaert Voorzitter van de Raad van Bestuur 3
INHOUD 4 THUISZORG ZOALS JE T ZELF ZOU DOEN.
VOORWOORD 3 SITUERING 6 MISSIE EN VISIE 8 2013 IN VOGELVLUCHT 10 SAMENWERKING 10 TECHNOLOGIE 14 KENNIS 16 DUURZAAMHEID 20 MENSEN 22 2013 IN CIJFERS 26 BELEIDSAANBEVELINGEN 30 FINANCIEEL VERSLAG 32 ADRESSEN 34 5
SITUERING Familiehulp is een dienst voor thuiszorg en biedt gezinszorg, ouderenzorg, kraamzorg, poetshulp, karweihulp, opvang van zieke kinderen, professionele oppas bij ouderen, palliatieve zorg, zorg voor psychisch zieke cliënten, dagverzorging (NOAH), enz. Wij verlenen thuiszorg op het vlak van persoonsverzorging, huishouding en psychosociale bijstand aan zorgbehoevenden met ondersteuning van het thuis-, familiaal en sociaal netwerk. Zich omringd weten en ondersteund worden door het thuismilieu is zeer belangrijk wanneer men verzorging nodig heeft. De zorg die Familiehulp biedt, vormt een aanvulling op de zelfzorg en de zorg van familie en vrienden. Zelfredzaamheid wordt hierbij gerespecteerd, aangemoedigd en, waar mogelijk, weer aangeleerd. Familie en vrienden worden zoveel mogelijk bij de zorgverlening betrokken. Familiehulp heeft een sterk gedecentraliseerde werking, dicht bij de cliënt. Deze decentralisatie laat toe om snel in te spelen op de veranderende noden van de cliënten en staat dus garant voor een cliëntgerichte zorgverlening. De afdeling PIT (Professioneel in Thuisondersteuning) van Familiehulp levert huishoudelijke diensten (onderhoud van de woning, was en strijk, koken, klein verstelwerk) in het kader van de dienstencheques. Iedereen die hulp in het huishouden wil en hiervoor dienstencheques aankoopt, kan terecht bij PIT. Familiehulp profileert zich ook naar jonge gezinnen. Voor kinderopvang kan men terecht in de 4 kinderdagverblijven van Familiehulp in Borgerhout, Oostende, Turnhout en Herentals. Het Expertisecentrum Kraamzorg Volle Maan is een informatie- en documentatiecentrum, opgericht in de schoot van Familiehulp. Iedereen kan hier terecht met vragen over zwangerschap, bevalling en kraamperiode. Onder de naam Goed Wonen is Familiehulp ook actief in het domein van de sociale economie. Hiermee biedt Familiehulp een antwoord op een aantal bestaande noden die buiten de reguliere diensten vallen (klusjesdiensten, flexibele kinderopvang, ) en creëert het duurzame werkgelegenheid voor mensen die moeilijk hun weg vinden naar de arbeidsmarkt. Familiehulp is actief in alle gemeenten van Vlaanderen en het Brusselse gewest. Het is een autonome vzw binnen de christelijke werknemersorganisatie ACW en telde eind 2013 meer dan 12.000 medewerkers. 6 THUISZORG ZOALS JE T ZELF ZOU DOEN.
Organigram algemene vergadering raad van bestuur DIRECTIECOMITÉ algemeen directeur directeur zorg- en dienstverlening directeur ICT directeur HRM financieel en administratief directeur 4 interregio - directeurs PITdirecteur interregioteam PIT managementteam zorgregiodirecteur PIT-manager zorgregioteam PIT regioteam begeleidend personeel* (*) Sectorverantwoordelijken, permanentieverantwoordelijken, coördinatoren oppas ziek kind, PIT-coach basiswerker basiswerker ZORG- EN DIENST- VERLENING PIT (dienstencheques) 7
MISSIE EN VISIE VAN FAMILIEHULP 8 THUISZORG ZOALS JE T ZELF ZOU DOEN.
VISIE Onze missie wordt waargemaakt door duizenden gedreven medewerkers. Wie verbonden is met Familiehulp, staat achter volgende visie: MISSIE Iedereen kan bij Familiehulp terecht voor thuisondersteunende diensten. In dialoog stemmen wij onze dienstverlening af op uw behoeften en bieden een gepast antwoord op elke vraag. Competente medewerkers staan voor vertrouwen, innovatie en kwalitatieve integrale dienstverlening. Onze passie voor mensen drijft ons. Wij hebben bijzondere aandacht voor kwetsbare groepen en stellen alles in het werk om onze cliënt een optimale levenskwaliteit te bieden in een vertrouwde omgeving. FAMILIEHULP WIL - TEGEN DE TOENEMENDE TREND VAN INDIVIDUALISERING IN - AANDACHT HEBBEN VOOR DE NODEN EN BEHOEFTEN IN ONZE SAMENLEVING Bij elke vraag tot hulp kijken we na of we zelf kunnen helpen of eventueel een partner kunnen inschakelen (mantelzorgers, vrijwilligers, andere thuisondersteunende partners). FAMILIEHULP HEEFT BIJZONDERE AANDACHT VOOR KWETSBARE GROEPEN Om ervoor te zorgen dat kwetsbare groepen de weg naar Familiehulp vinden, steken we heel wat energie in de bekendmaking van onze diensten, specifiek bij partnerorganisaties die deze mensen bereiken. KWALITEIT LEVEREN Familiehulp wil zich onderscheiden door overal en altijd kwaliteitsvolle diensten te leveren, op maat van de cliënt. CONTINUÏTEIT BIEDEN Familiehulp hecht belang aan de nodige continuïteit van haar verschillende diensten. SIGNAAL- EN DOORVERWIJSFUNCTIE OPNEMEN Kunnen we een probleem bij een cliënt niet zelf oplossen, dan verwijzen we door naar andere partners. Dankzij onze kennis van het zorglandschap, is Familiehulp goed geplaatst om deze signaal- en doorverwijsfunctie op te nemen. VERTREKKEN VANUIT EEN CHRISTELIJKE INSPIRATIE We geloven rotsvast in een aantal basiswaarden zoals respect voor de persoon, respect voor het leven en voor andere culturen, waardering voor het gezin en solidariteit. PROACTIEF ZIJN We blikken vooruit en verbeteren voortdurend de werking van onze diensten. TOONAANGEVEND ZIJN Familiehulp speelt in op maatschappelijke evoluties. We kiezen voor continue innovatie. We stappen mee in nieuwe projecten en spelen in op opportuniteiten, die aansluiten bij de activiteiten van Familiehulp. EEN PROFESSIONELE ORGANISATIE Achter de duizenden medewerkers van Familiehulp staat een professionele organisatie met uitgeschreven procedures en processen. Familiehulp zorgt er steeds voor dat haar medewerkers over de vooropgestelde competenties en deskundigheid beschikken. Daarnaast biedt Familiehulp haar medewerkers regelmatig bijscholing aan. FINANCIEEL GEZOND ZIJN Familiehulp is een organisatie die geen winst nastreeft, maar we moeten wel financieel in evenwicht blijven. Eventuele winst wordt opnieuw in de organisatie geïnvesteerd. VERANTWOORD WERKGEVERSCHAP Familiehulp wil een goede werkgever zijn met gemotiveerde en tevreden medewerkers. DE BESTAANDE MIDDELEN OPTIMAAL GEBRUIKEN Familiehulp zorgt ervoor dat personeel, materiaal en financiële middelen op een maatschappelijk verantwoorde manier ingezet worden. 9 7
2013 IN VOGELVLUCHT SAMEN- WERKING 10 THUISZORG ZOALS JE T ZELF ZOU DOEN.
Familiehulp realiseert integrale zorg door een lokaal verankerd integraal aanbod van kwaliteitsvolle zorg- en dienstverlening te ontwikkelen en door nauwe samenwerking met andere zorgactoren aan te gaan. WARM NEST MET KOEIEN ALS BUREN Sabine Rouseré verbouwde de hoeve van haar ouders tot een moderne woonplek voor senioren. Ze is een van de laureaten van de prijs Talent op het platteland 2014. Vogels fluiten op het erf, pasgeboren biggetjes worden gezoogd in de stal. Midden in de lente treffen we Sabine Rouseré in het landbouwbedrijf van het gezin in Haringe, deelgemeente van Poperinge. En wanneer tijdens het gesprek de telefoon rinkelt, wordt het lentegevoel alleen maar sterker. Louis? Een kleinzoon dus! De kersverse oma verbreekt de lijn en denkt meteen aan de senioren die vijf kilometer verderop de hoeve van haar ouders bewonen. Ook zij zullen dolgelukkig zijn. Mijn dochter en haar man wonen boven hen, in een loft, legt ze uit. Vanochtend belden ze al. Ze hadden opgemerkt dat de auto weg was. Het seniorenwoonproject Carpe Diem ging zes jaar geleden van start. Vier jaar eerder verloor ik in drie weken tijd mijn beide ouders. Toen mijn vader stierf aan kanker, zag mijn moeder het niet meer zitten en maakte ze een eind aan haar leven, hier op het land, vertelt Rouseré. Aanvankelijk wilde ik de ouderlijke hoeve bestemmen voor hoevetoerisme. Toen hoorde ik op een infoavond dat woonzorgcentra op zoek waren naar plekken voor ouderen die nog gezond zijn, maar eenzaam of bang om alleen te wonen. Ik dacht aan mijn moeder. Als zij niet eenzaam en angstig was geweest... Carpe Diem is tot nog toe uniek in zijn soort, vooral doordat het volstrekt niet makkelijk is om de vereiste vergunningen en partners bij elkaar te krijgen. Rouseré werkte onder meer samen met woonzorgcentrum Onze- Lieve-Vrouw Gasthuis in Poperinge. Ik besprak mijn plannen ook met mijn man. We dachten na over onze eigen oude dag. Wat zouden onze wensen zijn? Vandaag wonen vier personen in Carpe Diem. Samen met de prachtige mensen van onder meer Familiehulp en de poetsen verpleegdienst maken we er een warm nest van, zegt Rouseré. Stap voor stap zochten we uit hoe het samenwonen het beste lukte. De vier doen bijvoorbeeld zelf de boodschappen, maar hoe konden ze onderling de financiën regelen? Mijn dochter stelde voor om met een pot te werken waar iedereen geregeld hetzelfde bedrag in stopt, net zoals bij haar op kot. De vier bewoners doen samen inkopen en beslissen samen over het menu, maar hebben net zo goed hun eigen leven. Fernand houdt van reizen. Hij is geregeld op weekend. Walter onderhoudt de tuin en helpt mijn zoon met de koeien die nog steeds op de hoeve staan, zegt Rouseré. Soms trekken ze ook samen een dagje naar zee. Sabine Rouseré voelt zich nog steeds thuis als ze binnenstapt bij Carpe Diem. Voor de bewoners is ze tegelijk huisbaas, vrijwilliger en vriendin. Op zondag lopen we geregeld langs, gewoon voor een babbel, zegt ze. Op andere momenten komen de bewoners op bezoek bij ons, in Haringe. Dan zitten ze op ons terras of spit Walter onze tuin om. Het loopt allemaal door elkaar. Met Pasen verstop ik eieren voor de senioren, en Kerstmis en verjaardagen vieren we met geschenken. Ook op het huwelijksfeest van mijn dochter waren ze er uiteraard bij. En als er een koe moet kalven, dan staan we allemaal samen in de stal. Dit jaar werd Sabine Rouseré uitgeroepen tot een van de laureaten van Talent op het platteland, een prijs van de Vlaamse Overheid, Cera en Ons (voorheen Groep KVLV). Aldus in de bloemen gezet worden, vond ik enorm fijn, zegt ze. Met het prijzengeld ging ik nieuwe stoelen kiezen voor Carpe Diem. Maar ook zonder prijs weet ik dat ik dit ongelooflijk graag doe. Rouseré benadrukt dat ze ook bij haar varkens gelukkig is, stief content in het West-Vlaams. Maar Carpe Diem maakte mijn leven rijker. Als ik een tweede kans kreeg, zou ik het niet anders doen. De familieleden van onze bewoners bellen me zelfs voor mijn verjaardag of op Moederdag. Dat is toch prachtig? We trekken nog even naar Carpe Diem, waar Rouseré het goede nieuws brengt aan Walter, Maria en Lena. Louis? Een beetje ouderwets, maar een hele mooie naam, klinkt het. Uit: Kerk & Leven 30 april 2014 INTEGRALE ZORG Familiehulp engageert zich om in te spelen op de wens van de zorgvrager om een beroep te kunnen doen op een goed afgestemd integraal zorgaanbod zodat hij/zij zo lang mogelijk comfortabel in de eigen woning en buurt kan blijven. Familiehulp realiseert deze integrale zorg door enerzijds een lokaal verankerd integraal aanbod van kwaliteitsvolle zorg- en dienstverlening te ontwikkelen en anderzijds door nauwe samenwerking met andere zorgactoren aan te gaan. Familiehulp realiseert deze samenwerking met uiteenlopende partners op zowel lokaal, regionaal als internationaal niveau. FAMILIEHULP EN HET WIT-GELE KRUIS: SAMEN ZORG DRAGEN VOOR CLIËNTEN Steeds vaker vragen oudere mensen hulp bij hygiënische zorg (douche, bad). Vaak uit angst om te vallen of omdat ze minder zelfredzaam zijn. Om aan die stijgende zorgvraag een antwoord te kunnen bieden, is Familiehulp in Vlaams-Brabant een gerichte samenwerking opgestart met het Wit- Gele Kruis en Landelijke Thuiszorg. In maart 2013 is het Wit-Gele Kruis Vlaams-Brabant actief gestart met het doorverwijzen van patiënten met een hygiënische zorgvraag en een 11
SAMENWERKING lage Katzscore naar Familiehulp en Landelijke Thuiszorg. Evenwel met respect voor de persoonlijke keuze van de patiënt en de mantelzorger. Een jaar van actieve en intense samenwerking leert ons dat een gedifferentieerde inzet van competenties en kwalificaties een beter antwoord biedt op de individuele behoeften van de patiënt en de mantelzorger in de thuissituatie. De verzorgenden kunnen immers een ruimere tijdsinzet voorzien bij het douchen of baden en de zorgrelatie met het Wit-Gele Kruis blijft bestaan door middel van een preventief- en opvolgbezoek waarbij de gezondheidsrisico s bij een patiënt ingeschat en verder opgevolgd worden. RISICOTAXATIESCHAAL OUDERMIS(BE) HANDELING Medewerkers van de welzijns-, zorg- en gezondheidssector stoten vaak op vermoedens of signalen van ouderenmis(be)handeling (OMB). Het detecteren van dergelijke situaties is echter vaak niet evident. Tot op heden waren er geen betrouwbare instrumenten om vermoedens van OMB te objectiveren. Daarom ontwikkelde het Vlaams Ondersteuningscentrum Ouderenmis(be)handeling (VLOCO) samen met Vrije Universiteit Brussel (VUB) het risicotaxatie-instrument voor ouderenmis(be)handeling (RITI). Dit wetenschappelijk onderbouwd instrument werd in 2013 met succes getest door Familiehulp en het OCMW Herzele. De definitieve RITI-schaal werd op 14 juni tijdens een symposium van het Vlaams Ondersteuningscentrum geïntroduceerd en officieel bekend gemaakt. Er wordt sindsdien werk gemaakt van een methodiek voor implementatie van de RITI-schaal in geheel onze organisatie. STATEN-GENERAAL GEZINSZORG EN AANVULLENDE THUISZORG De diensten voor gezinszorg en aanvullende thuiszorg, zowel private als openbare, verenigd in de Vereniging Voor Diensten van Gezinszorg hielden op 8 november 2013 een Staten- ENKELE PROJECTEN TER HAEGE Samen met Woonzorgcentrum Sint-Jozef Brugge en het Wit-Gele Kruis West-Vlaanderen voorziet Familiehulp via het project Ter Haege acute zorgverlening aan bewoners van zorgflats. Concreet is er een permanentie opgezet in functie van noodhulp. In 2013 werd tevens gestart met maaltijdbedeling en begeleiding door verzorgenden van Familiehulp. Hierdoor kunnen de verzorgenden een vertrouwensband opbouwen met de cliënten van Ter Haege die een belangrijke meerwaarde voorstelt bij mogelijke crisisinterventies. ZORGVERNIEUWINGSPROJECTEN PROTOCOL 3 De vergrijzing stelt nieuwe eisen aan de thuiszorg en dit noopt ons tot het ontwikkelen van nieuwe strategieën die de autonomie van de kwetsbare oudere maximaal ondersteunen en zo een vroegtijdige opname in een rustoord voor bejaarden of rust- en verzorgingstehuis vermijden. In de zorgvernieuwingsprojecten protocol 3 werkt Familiehulp samen met partners zoals Familiezorg Oost-Vlaanderen, het Wit-Gele Kruis, CM en woonzorgcentra om alternatieve en ondersteunende zorgvormen verder uit te bouwen en stimuleren. In Vlaanderen en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest participeert Familiehulp aan volgende zorgvernieuwingsprojecten: Brugzorg in het Meetjesland, SOM+ en ADD in het Waasland, Langer thuis met extra zorg in de Vlaamse Ardennen en ZorgActiePlan in Brussel. Samen met de cliënt en de betrokken zorgpartners wordt de zorg op individuele basis afgestemd. De betrokken hulpverleners wisselen cliëntinformatie uit en komen samen voor cliëntoverleg om naadloze zorg te voorzien. ZORGHOTEL YPRIS Patiënten die na hun ontslag uit het ziekenhuis Jan Yperman nog zorg behoeven, kunnen terecht in het Zorghotel Ypris in Ieper. Deze tijdelijke residentiële opvang staat in functie van re-integratie in de thuissituatie. Indien nodig wordt de opstart van thuiszorg tijdens het verblijf voorbereid. Wanneer nog geen dienst voor gezinszorg bij de patiënt aanwezig is, is Familiehulp de preferentiële partner. De aanvragen in het kader van het project worden door Familiehulp prioritair opgenomen. In dit project werkt Familiehulp samen met Woonzorgcentrum Huize Zonnelied, Thuiszorgcentrum Ieper, CAW CM Zuid-West-Vlaanderen, VZW Sint-Maarten, Jan Yperman Ziekenhuis en Wit-Gele Kruis West-Vlaanderen. 12 THUISZORG ZOALS JE T ZELF ZOU DOEN.
De vergrijzing stelt nieuwe eisen aan de thuiszorg en dit noopt ons tot het ontwikkelen van nieuwe strategieën die de autonomie van de kwetsbare oudere maximaal ondersteunen en zo een vroegtijdige opname in een rustoord voor bejaarden of rust- en verzorgingstehuis vermijden. Generaal. Hun vertegenwoordigers, waaronder ook de directie van Familiehulp, dialogeerden bij deze bijzondere gelegenheid over de zorg van de toekomst. De wereld staat immers niet stil. Ouderen en zorgbehoevenden zullen nieuwe verwachtingen hebben. Steeds vaker krijgen we te maken met schaarste en wachtlijsten. De uitbouw van integrale en geïntegreerde zorg is noodzakelijk om aan deze veranderingen het hoofd te bieden maar vormt op haar beurt een nieuwe uitdaging. Op de Staten-Generaal werden belangrijke thema s aangesneden en vernieuwende ideeën voorgesteld. Waaronder het belang van de signaalfunctie van verzorgenden die vandaag nog onvoldoende erkend wordt door andere zorgactoren en vaak ook door de verzorgenden zelf. Of de toenemende significantie van doelgroepenwerking waarbij de referentiewerking een goede werkvorm is gebleken en de nood aan ondersteuning voor de moeilijke doelgroepen werd aangehaald. Ook het belang van flexibele en continue gezinszorg vereist structurele samenwerking tussen de diensten gezinszorg en aanvullende thuiszorg. De realisatie van een integraal aanbod op maat van de cliënt vergt niet alleen goede partnerschappen met andere diensten van gezinszorg en aanvullende thuiszorg. Intersectorale samenwerking is onontbeerlijk en gezinszorg kan in dit verband een integrerende en verbindende rol tussen de verschillende disciplines spelen. Tenslotte werd vastgesteld dat de meerwaarde van gezinszorg en aanvullende thuiszorg bij potentiële gebruikers, overheid en zorgpartners nog onvoldoende bekendheid geniet. Ook bij de zorgactoren die een belangrijke rol hebben in de realisatie van integrale zorg. Daarom hebben alle Vlaamse diensten voor gezinszorg en aanvullende thuiszorg op de voorbije Staten- Generaal van de sector afgesproken om een gerichte informatie- en sensibiliseringscampagne te voeren. ZORGTELEFOON Zorgtelefoon is een initiatief van de leden van Netwerk Thuiszorg Oost-Vlaanderen. Namelijk, Familiehulp, Familiezorg Oost-Vlaanderen, het Wit-Gele Kruis en CM. De scope van dit project is de creatie van een gezamenlijke toegangspoort onder de vorm van één inbelnummer. Via dit nummer worden cliënten naar de geschikte netwerkpartner toe geleid voor een antwoord op hun zorgvraag. Door alle diensten samen te brengen onder één nummer kunnen de netwerkpartners zich als groep profileren naar hun cliënten. Doorverwijzers en dienstverleners zoals huisartsen en ziekenhuizen spelen een voorname rol bij de inbedding van de zorgtelefoon. Communicatie omtrent dit project spitst zich dan ook in het bijzonder toe op deze doelgroep. CENTRUM VOOR HERSTEL SUPPORTZORG Dit project vangt 60-plussers op die na een ziekenhuisopname nood hebben aan complexe zorg. Om heropname in het ziekenhuis of opname in een woonzorgcentrum te voorkomen wordt optimale re-integratie in de thuissituatie nagestreefd. Tijdens een verblijf van minimum één week en maximaal acht weken in het Centrum voor Herstel en Supportzorg wordt de informele en formele zorg in de thuissituatie voorbereid. Naast Familiehulp zijn bij dit project de volgende partners betrokken: Sint-Vincentius voorzieningen voor ouderenzorg, Woon- en Zorgcentrum Heilig Hart, Thuisverpleging Integra, Thuisverpleging Heilig Hart, OCMW Kortrijk en AZ Groeninghe. WOONZORGZONE ZEDELGEM In Zedelgem is de bouw van een woonzorgzone in 2014 van start gegaan. Dit project is het resultaat van een samenwerking tussen enerzijds het gemeentebestuur en OCMW van Zedelgem en anderzijds de Groep voor Oudervoorzieningen Kortrijk en Familiehulp. Dat zowel private als publieke actoren zich tezamen engageren voor een dergelijk project is een primeur in Vlaanderen. De doelstelling is een volledig zorgaanbod te realiseren in een woonzorgzone met plaats voor een woonzorgcentrum, een centrum voor kortverblijf, een dagverzorgingscentrum, assistentiewoningen en een thuiszorgantenne. De nabijheid van het lokaal dienstencentrum de Braambeier brengt de bewoners van de woonzorgzone in contact met de lokale gemeenschap van Zedelgem. Naast 48 assistentiewoningen worden in het nieuwe woonzorgcentrum 130 bedden voorzien. 13
2013 IN VOGELVLUCHT TECHNOLOGIE 14 THUISZORG ZOALS JE T ZELF ZOU DOEN.
Door te werken met een efficiënt planningsinstrument, krijgt PIT de mogelijkheid om de bezetting van de Centrale Dienst te optimaliseren. ICT VERNIEUWINGS- PROJECT In het kader van een omvangrijk ICT vernieuwingsproject dat in de loop van 2012 werd gestart, is in 2013 een belangrijke stap gerealiseerd. Het bestaande serverpark, verspreid over de hoofdzetel, de interregio s en PIT Centrale Dienst was sterk verouderd en dringend aan vernieuwing toe. Er werd niet gekozen voor een één op één vervanging maar voor een vernieuwend, kostenefficiënt en extern gehost centraal datacenter. Alle data en applicaties, van e-mail tot en met de op maat gemaakte software, werden in de loop van december 2013 gemigreerd naar de hiervoor nieuw opgezette infrastructuur van RealDolmen. Familiehulp koos niet voor eigen servers maar schakelde tegelijk ook over op een service model, waarbij de IT-kosten variëren naargelang het effectieve gebruik. Dat levert extra flexibiliteit op: de ICTinfrastructuur kan op elk moment worden aangepast aan veranderingen en nieuwe noden in de organisatie. De realisatie van dit project is het vertrekpunt voor alle volgende vernieuwingen op ICT vlak. Het biedt tevens de nodige opportuniteiten bij het uitwerken van korte termijn projecten zonder de veranderingen op lange termijn hiermee te ondermijnen. De komende maanden en jaren zal het ICT vernieuwingsproces verder worden gezet met de migratie van het bestaande all-in-one maatwerk naar standaardpakketten die de business processen optimaal dienen te ondersteunen en die de nodige flexibiliteit in zich hebben om de toekomstige uitdagingen, waarmee Familiehulp het komende decennium zal geconfronteerd worden, aan te kunnen. CHEQPOINT In 2013 zetten we ook bij onze dienstenchequesdivisie PIT in op innovatie. Zo gingen de medewerkers van de Centrale Dienst aan de slag met een nieuwe planningstool. CheQpoint is een standaardpakket-planningstool, afgestemd op de werking van de dienstenchequesdivisie. Door te werken met een efficiënt planningsinstrument, krijgt PIT de mogelijkheid om de bezetting van de Centrale Dienst te optimaliseren. Daarnaast kan de PIT-coach zich volledig toespitsen op zijn of haar kernopdracht: maximale begeleiding van de PIT-basiswerker. FAMILIEHULP VERWERFT FLANDERS CARE LABEL DOOR INZET IN EURO- PESE PROJECTEN Familiehulp vzw is de enige Vlaamse partner in het goedgekeurd Europees project: Assisting Carers for CooperativE Services to Seniors afgekort als ACCESS. Dit project is onderdeel van het Ambient Assisted Living (AAL) programma dat van start ging in 2008 en waarin meer dan twintig Europese landen samenwerken om de levenskwaliteit van ouderen te verbeteren met inbreng van de informatie en communicatietechnologie (ICT) als één van de convergerende technologieën. ACCESS is gestart op 1 september 2013 en Familiehulp vzw zal samen met belangrijke Franse en Italiaanse partners gedurende dertig maanden actief meewerken aan de creatie van een digitaal platform ten behoeve van de thuiswonende ouderen in Vlaanderen en de deelnemende landen. ACCESS wil met het innovatieve platform een elektronisch communicatiesysteem opzetten om data uit te wisselen met en over de oudere die een beroep doet op thuiszorg en dit met actieve participatie van zowel de oudere als de zorgactor. Het systeem wil specifiek de gebruiker informeren over de planning van huisbezoeken en andere gebeurtenissen en zal advies geven om dagelijkse activiteiten te vereenvoudigen en de zelfredzaamheid te bevorderen. Ook het bevorderen van therapietrouw (toedienen van medicatie, oefeningen doen,..) en het gebruiken van specifieke sensoren behoren tot de scope van het project. ACCESS telt in de testfase 200 deelnemers, zijnde 100 zorgbehoevende ouderen en 100 zorgactoren en dit gespreid over drie landen: Frankrijk, Italië en Vlaanderen. Dit zal toelaten om ook de culturele verschillen tussen deze landen in beeld te brengen als het gaat over het vertrouwelijk en betrouwbaar uitwisselen van informatie tussen ouderen en hun zorgactoren. FACEBOOK Eigen aan werken in de thuiszorg is dat medewerkers relatief weinig contact hebben met elkaar. Het huis van de cliënt is immers de werkvloer van de individuele medewerker. Een medium zoals Facebook is een uitstekend middel om het groepsgevoel tussen onze medewerkers te versterken. Sinds maart 2012 beschikt Familiehulp over een eigen Facebook-pagina. Alle kleine nieuwtjes, tips en nuttige linken kunnen hier gedeeld worden door een 7-tal aangeduide medewerkers van Familiehulp. In de aanloop van de lancering van de Facebook-pagina werd een personeelsmededeling verspreid over het omgaan met sociale media (en meer bepaald het omgaan met vertrouwelijke gegevens van cliënten). De Facebook-pagina is ook voor externen toegankelijk en telde eind 2013 reeds meer dan 2.500 likes. Een cijfer dat nog elke dag stijgt. 15
2013 IN VOGELVLUCHT KENNIS 16 THUISZORG ZOALS JE T ZELF ZOU DOEN.
De 5 opleidingscentra van Familiehulp hebben in samenwerking met het Europees Sociaal Fonds en VDAB 186 nieuwe verzorgenden opgeleid in 2013. VOORLICHTINGS- KOFFER VAN EXPER- TISECENTRUM KRAAM- ZORG VOLLE MAAN WINT WELL DONE AWARDS In 2013 werd de cultuursensitieve voorlichtingskoffer bekroond door de First Line Well Done Awards. Deze koffer werd ontwikkeld door Volle Maan naar aanleiding van onderzoek over de kennis rond vruchtbaarheid. Daaruit bleek dat bij allochtone families veel mythes en taboes rond maagdelijkheid, seksualiteitsbeleving, zwangerschap, anticonceptie, etc. leven. Daardoor is deze groep kwetsbaar en ontstaan er veel ongeplande en soms ongewenste zwangerschappen, met (eventueel) daarop volgende abortussen. De koffer maakt gebruik van veel visueel materiaal en is laagdrempelig. Ze verduidelijkt naast seksuele voorlichting en anticonceptie ook hymenreconstructie en vrouwelijke genitale verminking. In Brussel en omgeving wordt reeds dankbaar gebruik gemaakt van het ontwikkelde voorlichtingspakket binnen verschillende organisaties die werken of in aanraking komen met kansengroepen. Volle Maan werkt volop mee aan het ontwikkelen van de Huizen van het Kind. In 2013 werden daarvoor de eerste contacten gelegd. Samen met partners ontwikkelen we een samenwerkingsverband om (toekomstige) ouders gemakkelijker toe te leiden naar de juiste organisatie. Het uitbouwen van de Huizen van het Kind binnen Brussel wordt voorzien in de volgende jaren. van de Kraamzorg. Het opleiden en bijscholen van (studenten) vroedvrouwen blijft belangrijk en werd in 2013 bewerkstelligd met een succesvolle bijscholing Kwetsbaar in de Wieg. OPSTART OPPASEQUIPE IN TURNHOUT In zorgregio Turnhout werd in juni van 2013 een nieuwe oppasdienst opgericht. Een hele uitdaging. Speciaal hiervoor werkte THEO (de vormingsdienst van Familiehulp) een vormingsreeks op maat uit. Gespreid over een periode van 2 weken werd gewerkt rond diverse thema s zoals communicatie, dementie, cliëntgerichte ergonomie, zinvolle vrijetijdsbesteding en werken met levensverhalen. Zorg met Aandacht liep overal als een rode draad doorheen: aandacht voor de cliënten en aandacht voor elkaar! Intussen is het team oppassers op kruissnelheid en draait de dienst vlot. Zo vlot zelfs dat in zorgregio Sint- Niklaas eveneens van start is gegaan met een oppasdienst en de vormingsreeks van THEO speelt opnieuw een cruciale rol. OPLEIDING POLYVALENT VERZORGENDE EN DE BIJKOMENDE MODULE ZORGKUNDIGE De 5 opleidingscentra van Familiehulp hebben in samenwerking met het Europees Sociaal Fonds en VDAB 186 nieuwe verzorgenden opgeleid in 2013. De meerderheid van hen volgde ook de bijkomende module zorgkundige. Onder de afgestudeerden bevonden zich 9 eigen werknemers die - in het kader van Project 3030 de opleiding konden volgen met behoud van loon en zodoende hun carrière een nieuwe wending konden geven. Opleidingscentra Familiehulp: Opleidingscentrum Antwerpen Nationalestraat 111, 2000 Antwerpen Mich Niemans, 03 220 16 51 opleiding.antwerpen@familiehulp.be Opleidingscentrum Limburg Thonissenlaan 41, 3500 Hasselt Marleen Geusens, 011 37 65 01 opleiding.limburg@familiehulp.be Opleidingscentrum Oost-Vlaanderen Steendam 41, 9000 Gent Leen Verstraeten, 09 223 40 17 opleiding.oostvlaanderen@familiehulp.be Opleidingscentrum Vlaams-Brabant Hollandstraat 64, 1060 Brussel Karin De Bosscher, 02 534 38 34 opleiding.vlaamsbrabant@familiehulp.be Opleidingscentrum West-Vlaanderen, Ardooisesteenweg 50 bus 4, 8800 Roeselare Machteld Vandenberghe, 051 24 28 68 opleiding.westvlaanderen@familiehulp.be Volle maan bestond in 2013 tien jaar! En dat werd gevierd tijdens de Week 17
KENNIS VORMINGSSNACKS PIT besliste in 2013 om 4 van de 10 beschikbare uren vorming niet langer collectief in te vullen, maar te organiseren onder de vorm van 4 x 1u vorming aansluitend bij het werkoverleg en begeleid door de eigen PIT-coach. Als centraal thema werd gekozen voor Werken met Aandacht. Binnen dit thema werden zogenaamde vormingssnacks uitgewerkt door een werkgroep, samengesteld uit een PIThuishoudhulp, 2 PIT-coachen, de coördinator en een vormingsmedewerker van THEO. Zij bogen zich zowel over de inhoud als over de vorm. Als deelthema s werden Ambassadeurschap, Beroepsgeheim, Klantencommunicatie en Ziektebeelden gekozen. Er werd geopteerd voor een variatie van leervormen, afgestemd op kortgeschoolden. In elke vormingssnack kwam tevens een energizer rond Ergonomisch werken aan bod. Alle PIT-coachen volgden een train de trainer bij THEO. In 2013 woonden alle PIThuishoudhulpen 4 vormingssnacks bij in hun vertrouwde wijklokalen. De leersituatie werd omkaderd met een warm onthaal en ruimte voor ontmoeting. De aanwezigheid van de PIT-coach en de collega s uit het eigen team droeg bij tot een veilig leerklimaat. Het project Werken met Aandacht van PIT werd, samen met organisaties zoals UZ Gent en BNP Paribas Fortis, genomineerd voor de L&D Awards 2013 van Stimulearning. Een mooie blijk van waardering voor alle betrokkenen! In 2014 wordt het project op dezelfde wijze gecontinueerd. Het project wordt gerealiseerd met de steun van het Europees Sociaal Fonds. PROJECTEN DIENSTEN ONDERSTEUNINGS- PLAN IN SAMENSPRAAK MET DE DIENSTEN GE- ZINSZORG EN AANVUL- LENDE THUISZORG Het Diensten OndersteuningsPlan (DOP) gaat uit van de VAPH (Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap) en helpt personen met een handicap uit te zoeken welke ondersteuning het beste bij hen past en wie deze kan bieden. De thematische oproep aan de REFERENTIEWERKING Met referentiewerking kiezen we voor een doorgedreven expertise-opbouw rond specifieke cliëntengroepen. Tegelijkertijd krijgen medewerkers de kans om inhoudelijk te groeien en hun specifieke talenten in te zetten. Verzorgenden, sectorverantwoordelijken en stafmedewerkers Zorg- en Dienstverlening volgen uitgebreide vormingstrajecten waarin zij hun kennis verdiepen en hun vaardigheden aanscherpen, telkens op ieders niveau en verwachtingen binnen de functie. Bij deze vormingen werd beroep gedaan op externe expertisecentra zoals het Dominiek Savio Instituut en het Cédric Hèle Instituut. Via een getrapt systeem van ondersteuning kan onze zorgverlening nog beter aansluiten bij de eigen behoeften en noden van de specifieke cliënt en zijn omgeving. Naast de referentiewerking voor personen met een handicap in West- en Oost- Vlaanderen werd in Limburg, Vlaams-Brabant en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest de referentiewerking zorg voor cliënten met een psychische problematiek opgestart. In Antwerpen werd in 2013 de basis gelegd voor een referentiewerking oncologie. 18 THUISZORG ZOALS JE T ZELF ZOU DOEN.
In geheel Vlaanderen heeft Familiehulp projecten opgezet die zorg op maat van personen met een handicap mogelijk maken. diensten gezinszorg en aanvullende thuiszorg voor het indienen van projectvoorstellen in samenspraak met de DOP heeft gezorgd voor een intense kennismaking en interactie met de wereld van personen met een handicap. In geheel Vlaanderen heeft Familiehulp projecten opgezet die zorg op maat van personen met een handicap mogelijk maken. In de provincies Limburg en Vlaams-Brabant werden meeloopstages georganiseerd waarbij sectorverantwoordelijken van Familiehulp en DOP-consulenten elk een dag met elkaar mee op pad gingen. Deze uitwisseling maakte ieders concrete opdracht en verwachtingen ten aanzien van elkaar duidelijker. Daarnaast werd ook een handicapspecifiek competentieprofiel opgemaakt om kwalitatieve afgestemde zorg aan te bieden. In West-Vlaanderen zette Familiehulp maximaal in op de uitbouw van een regionale netwerking en samenwerking met het VAPH. Onze verschillende zorgregiokantoren fungeren hierdoor als contactpunten voor zorgvragers met een vraag rond de opstelling van hun DOP. Eveneens werden referentiewerkingen opgestart met betrekking tot personen met een handicap. Binnen dit kader kregen verzorgenden en huishoudhulpen vorming over de doelgroep en wordt een kader voorzien om onderling kennis en ervaring te delen. ENKELE PROJECTEN BELRAI-SCREENER Uit onderzoek is gebleken dat niet alle ouderen die professionele zorg ontvangen ook nood hebben aan een volledig BelRAIassessment. Bijvoorbeeld als de zorg weinig complex is of er weinig verschillende zorgverleners betrokken zijn. Het BelRAI- Screener project heeft als doel te bepalen welke personen nood hebben aan een volledige BelRAI-assessment en welke personen al dan niet recht hebben op zorgverzekering. De BelRAI-Screener wordt getest in opdracht van het RIZIV en het Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid. Dit zowel in de thuis- als residentiële zorg. De opzet is om bij 1200 cliënten éénmalig, gelijktijdig en elektronisch drie instrumenten in te vullen via de BelRAI- webapplicatie, namelijk: BelRAI-Screener, BEL-Profielschaal (enkel in Vlaanderen) en de KATZ-schaal. Familiehulp engageerde zich om bij 200 van haar cliënten de BelRAI-Screener te testen. DE CHAOS(S)TEMMER Dit project van het Europees Sociaal Fonds, waaraan Familiehulp, in de provincie Antwerpen, samen met Landelijke Thuiszorg, Vormingscentrum Hivet en VZW SPK meewerkt, heeft als doel de draagkracht en deskundigheid van verzorgenden in de thuiszorg te verhogen ten aanzien van complex gedrag en cliënten met psychische problemen. Concreet werden cursussen communicatie en complex gedrag gegeven aan zowel onze verzorgenden als het begeleidend personeel. Daarnaast werd de website www.chaosstemmer.be gelanceerd. Deze fungeert als een kennissysteem waar de expertise die het project omhelsd wordt gebundeld. PZT (PSYCHIATRISCHE ZORG IN DE THUISSITUATIE) LOTUS Psychiatrische Zorg in de Thuissituatie biedt volwassenen met een (gestabiliseerde) psychiatrische problematiek gespecialiseerde zorg in de eigen woonomgeving. Via begeleiding van de cliënt in zijn/haar omgeving en via ondersteuning van de reguliere thuiszorg tracht men de cliënt zoveel mogelijk te re-integreren in de maatschappij. Verspreid over Vlaanderen zijn Mobiele PZT Teams actief waarin zorgverleners uit verschillende organisaties (Familiehulp, Familiezorg Oost-Vlaanderen, Beschut Wonen, Wit-Gele Kruis, Bond Moyson, etc.) expertise delen en gespecialiseerde zorg opzetten. 19
2013 IN VOGELVLUCHT DUURZAAM- HEID 20 THUISZORG ZOALS JE T ZELF ZOU DOEN.