Om in het begin het noorden niet te verliezen gaan we alle parameters opsplitsen in verschillende hoofdstukken, zodat je alle informatie in stukken leert kennen. Voorlopig gebruiken we 2 parameters ; toonhoogte/notennaam en lengte. Het is belangrijk dat je in het begin alle oefeningen met een metronoom doet, zodat je 1 2 3 4 1 2 3 4 Pa a - a - am Pa a Pa am Kramer Triax & Enter- op een constant tempo leert lezen. Nemen we onderstaande eens door : Eerst bekijk je de ritmische parameter : 1 2 3 4 1 2 3 4 So o - o - ol La- a So- ol Bij deze ritmische figuur gebruik je je metronoom en je telt de tellen luidop mee, waarbij je de plaats waar de noot moet worden gespeeld vervangt door een woord ( pam,...) Vervolgens zoek je de bijpassende notennamen en je vervangt het woord pam door de juiste notennamen : BC Rich Double Je kiest een metronoomsnelheid waarbij je met je ogen duidelijk de toonhoogtesymbolen kan volgen. Vooral in het begin is het belangrijk om traag de oefeningen te doen, zodat je de symbolen leert lezen. Als je zelf partituren hebt, maar de ritmische figuren te ingewikkeld zijn, schakel je over naar halve tonen, zodat elke noot - wat er ook geschreven staat een halve noot wordt : Er is geen maatsoort nodig; elke noot duurt 2 tellen. 31
Probeer nu met de nodige voorbereiding (ritmische figuur eerst, noten bij de toonhoogtes zoeken, verschillende metronoomsnelheden) de volgende oefeningen luidop te lezen : Hamer Glitter Andreas giuitar Vanaf de si (en hoger) wordt het notenstokje links naar beneden geschreven Jaco Pastori- Johny Winter 32
Fender Jeff Ibanez Jem Dit is het symbool voor een halve rust (2 tellen) Natuurlijk zijn deze oefeningen te weinig om echt te leren lezen. Zoek daarom zelf zoveel mogelijk partituren op en lees de noten binnen de vooropgestelde tessituur op verschillende metronoomsnelheden. Dit is een oefening die je best doorheen de cursus blijft herhalen, zodat je het notenschrift op een praktische manier eigen kan maken. Je kan deze pagina ook onderste-boven houden en alle oefening opnieuw doorlezen (je moet dan de sleutel vooraan erbij denken). 33
Bij de volgende oefening krijg je ritmische figuur opgegeven. Schrijf op de onderliggende lege muzieklijnen de gevraagde noten erbij (met het juiste ritmische symbool (halve of hele noten). Voor de toonhoogtes zijn er verschillende liggingen mogelijk per notennaam, je mag zelf de ligging bepalen : Comins Guitar Sol Do Re La Mi Mi Fa Sol Si La Re Do Mi Mi Fa Sol Do Fa Sol La Re Sol Re Mi Si Do Fa Epiphone Triumph - 1943 Sol Re Mi Si Do Doe zelf ook veel variaties op deze oefening, zodat je de gewoonte krijgt om zelf noten op papier te schrijven. Dit is heel belangrijk als je je eigen nummers laters wil uitschrijven en muzikale informatie wil doorgeven aan andere muzikanten. 34
Wijzigingstekens in het notenschrift Verhogingen ( # ) en verlagingen ( b ) met een halve toon bij de verschillende toonhoogtes krijgen geen eigen plaats op de muzieklijnen maar worden aangeduid bij de toonhoogte die moet worden verhoogd of verlaagd. Doordat er voor het notensymbool voor de toonhoogte een # staat, Deze toon moet een halve toon lager gespeeld worden en wordt nu Gb (solb) Als je de noten leest ga je het kruis of de bemol er nooit bij lezen, een geschreven G# lees je dus als een sol (maar je moet ze wel verhoogd spelen op de gitaar). Er zijn een aantal praktische regels verbonden aan het noteren van wijzigingstekens in een muziekpartituur : 1) Een wijzigingsteken wordt steeds links en op dezelfde hoogte als het toonhoogtesymbool geschreven. Dit soort noteren zou het lezen zeker niet bevorderen 2) Een wijzigingsteken geldt niet voor alle toonhoogtes met dezelfde notennaam, maar enkel voor de toonhoogte waarvoor het teken staat. Ook deze toonhoogtes hebben als notennaam sol, Enkel de toonhoogte op deze lijn wordt verhoogd Deze toonhoogte ( sol ) wordt met een halve toon verhoogd. 3) Alle wijzigingstekens duren tot aan de verticale maatstreep; daarna vervallen ze. Indien de toonhoogte verhoogd of verlaagd moet blijven, moet je opnieuw het juiste wijzigingsteken voor de toonhoogte zetten. 35
Na de maatstreep vervalt het wijzegingsteken; dit is dus een gewone la Deze la wordt weer verlaagd Deze la wordt verlaagd Dezelfde toonhoogte binnen de maat blijft verlaagd Washburn Howard Leese 4) Indien er in dezelfde maat zowel een verlaging of verhoging en een toonhoogte zonder wijzigingsteken moet geschreven worden, gebruikt men een herstellingsteken. Het wijzegingsteken moet weer geschreven worden indien de toon opnieuw moet worden verhoogd ( ) Allen Dobro Deze fa wordt verlhoogd Een herstellingsteken heft de verhoging (en verlaging) op; dit is een gewone fa Soms wordt een herstellingsteken na een maatstreep tussen haakjes erbij geschreven om je te helpen herinneren dat de toon niet verhoogd of verlaagd. Deze regels kunnen in het begin voor verwarring zorgen, maar door het veelvuldig gebruik worden ze je al snel eigen. Schrijf bij de volgende oefening het juiste wijzigingsteken bij de gevraagde noot (je kan deze oefeningen tevens als leesoefening gebruiken). Ab F# ( ) C#/A# Gb/Eb/ 36
Overzicht Het notenschrift is een... schrift, dat de toonhoogtes weergeeft. De twee belangrijkste parameters van het muziekschrift zijn... en... Vooraan de partituur plaatsen we een... die een referentiepunt is voor één bepaalde toonhoogte. Wijzigingstekens worden steeds... het toonhoogtesymbool geplaatst en duren tot aan de... Er bestaan 3 soorten wijzigingstekens :...(met als symbool...),...(met als symbool...) en... (met als symbool...). Het bereik van een instrument noemen we de... van het instrument. Toonhoogtesymbolen die niet tussen de muzieklijnen passen worden met behulp van... geschreven, zodat de leesbaarheid beter wordt. Een verhogings- of verlagingsteken geldt in een partituur enkel voor één bepaalde... en niet voor alle zelfde notennamen. Zoek nu zelf partituren op en gebruik deze als leesoefening. Voor een goede studie kan je steeds notenleerboeken kopen (b.v. Bausteine) waar je leesoefeningen in kan terugvinden die stelselmatig opbouwen. 37