Gedragscode Openheid medische incidenten; betere afwikkeling Medische Aansprakelijkheid - GOMA Deborah Lauria Directeur De Letselschade Raad 1
Wat is de GOMA? Gedragscode Openheid medische incidenten; betere afwikkeling Medische Aansprakelijkheid Deel A: adequate reactie op incidenten, aanbevelingen 1 t/m 9 Deel B: adequate afhandeling verzoeken om schadevergoeding, aanbevelingen 10 t/m 19 2
Openheid in het verleden Terughoudendheid binnen medische beroepsgroep; moeilijk of zelfs not done om fouten toe te geven. Terughoudendheid bij aansprakelijkheidsverzekeraars: gebruik het woord fout maar niet. 3
Openheid nu Art. 7:953 BW: Verbod door verzekeraar van bepaalde erkenningen heeft geen gevolg voor zover erkenning juist is. Veranderende opvattingen binnen de medische beroepsgroep; openheid moet (gedragsregels KNMG, 2007). 4
Waarom een gedragscode? Veel ontevredenheid Veel media aandacht: Behoefte letselschadepraktijk aan een GBL voor medisch aansprakelijkheidszaken 5
Meest voorkomende klachten 6
Meest voorkomende klachten II 7
Juni 2010 8
Opzet GOMA Twee invalshoeken: openheid medische incidenten en betere afwikkeling schadeclaims. Eerste deel GOMA breder dan schadeclaims: Adequate reactie op incidenten. Zorgaanbieder is en blijft verantwoordelijk voor het hele traject (van incident tot claimafhandeling). 9
Aanbeveling 1 GOMA De zorgaanbieder draagt er zorg voor dat de patiënt op zorgvuldige en duidelijke wijze wordt geïnformeerd over de onderzoeken en behandelingen die hij ondergaat, zodanig dat de patiënt een weloverwogen besluit kan nemen over het voorgestelde onderzoek of de voorgestelde behandeling. 10
Toelichting Aanbeveling 1 GOMA Algemene informatieplicht uit art. 448 WGBO (= 7:448 BW). Zorgaanbieder: zowel de verantwoordelijke zorginstelling, als de betrokken individuele beroepsbeoefenaren. Dus ook de individuele beroepsbeoefenaren die niet aan een zorginstelling verbonden zijn. 11
Aanbeveling 2 GOMA De zorgaanbieder draagt er zorg voor dat de dossiers van de patiënt op adequate wijze en tijdig worden bijgehouden. In het geval van een incident met (mogelijke) gevolgen voor de patiënt wordt informatie in het dossier opgenomen over de aard en toedracht van het incident, en over de (mogelijke) gevolgen van het incident voor de patiënt. 12
Toelichting Aanbeveling 2 GOMA Incident: Een onbedoelde gebeurtenis tijdens het zorgproces die tot schade aan de patiënt heeft geleid of (nog) kan leiden. Fout: Onjuist handelen/nalaten Inspanningsverplichting Goed hulpverlener Professionele standaard Complicatie: Onbedoelde gebeurtenis die inherent is of kan zijn aan bepaalde onderzoeken of behandelingen. 13
Toelichting Aanbeveling 2 GOMA (vervolg) Dossierplicht art. 454 WGBO (art. 7:454 BW). Verzwaarde stelplicht. Bij gebrekkige dossiervorming: mogelijk omkering van bewijslast of rechterlijk bevel om patiënt inzage te verlenen in het meldingssysteem voor incidenten. 14
Aanbeveling 3 GOMA Als zich een incident heeft voorgedaan met (mogelijke) gevolgen voor de patiënt, neemt de zorgaanbieder daarover zo snel mogelijk, maar uiterlijk binnen 24 uur na het ontdekken van het incident, contact op met de patiënt. 15
Aanbeveling 4 GOMA De zorgaanbieder onderneemt wat nodig is om eventuele negatieve gevolgen van een incident voor de gezondheidssituatie van de patiënt weg te nemen of te beperken. 16
Toelichting Aanbeveling 4 GOMA Medische zorg Herstelbehandelingen e.d. Informeren van de patiënt: - Leg aanbevelingen verdere diagnostiek en therapie uit; - Leg gevolgen van het incident voor de prognose uit 17
Aanbeveling 5 GOMA De zorgaanbieder onderzoekt hoe het incident heeft kunnen ontstaan en onderneemt de activiteiten die nodig zijn om te voorkomen dat het incident zich nog eens voordoet (of op zijn minst om de kans daarop te verkleinen). 18
Aanbeveling 6 GOMA Zodra de toedracht van een incident bekend is, wordt de patiënt daarover duidelijk geïnformeerd. In het kader van deze communicatie wordt zoveel mogelijk aangesloten bij de wensen en behoeften van de patiënt. 19
Toelichting Aanbeveling 6 GOMA Tips Vertel de patiënt en zijn familie wat er is gebeurd. Breng betrouwbare informatie zodra deze bekend wordt zonder vertraging naar buiten. Doe er alles aan om het vertrouwen van de patiënt en zijn familie te herstellen. Neem alle zorgen van de patiënt serieus en pak ze in hun geheel aan. Geef alle informatie over personen die klinische, financiële of andere ondersteuning kunnen bieden. Wenst de patiënt schriftelijke informatie over de aard en toedracht van een incident? Dan wordt hem een afschrift van de betreffende passage uit zijn dossier (zie aanbeveling 2) ter beschikking gesteld. 20
Aanbeveling 7 GOMA In geval van een incident waardoor de patiënt schade oploopt, spant de zorgaanbieder zich, in aanvulling op het ter beschikking stellen van een volledig dossier, in voor het verzamelen van andere gegevens en verklaringen die behulpzaam kunnen zijn bij de vaststelling van de feiten. 21
Toelichting Aanbeveling 7 GOMA Invulling verzwaarde stelplicht zorgaanbieder: ophelderingplicht > recht voor patiënt alle relevante feitelijke informatie te ontvangen, soms aanvullende informatie nodig. 22
Aanbeveling 8 GOMA Indien uit het onderzoek naar de toedracht van het incident blijkt dat er sprake is geweest van een fout dan erkent de zorgaanbieder deze fout en biedt hij de patiënt verontschuldigingen aan. 23
Toelichting Aanbeveling 8 GOMA Incident: Een onbedoelde gebeurtenis tijdens het zorgproces die tot schade aan de patiënt heeft geleid of (nog) kan leiden. Fout: Onjuist handelen/nalaten Inspanningsverplichting Goed hulpverlener Professionele standaard Complicatie: Onbedoelde gebeurtenis die inherent is of kan zijn aan bepaalde onderzoeken of behandelingen. 24
Toelichting Aanbeveling 8 GOMA (vervolg) Bij fout: melden aan patiënt, verontschuldigen, uitleggen wat ondernomen wordt om herhaling te voorkomen. Probeer niet krampachtig het woord fout te vermijden. 25
Toelichting Aanbeveling 8 GOMA (vervolg) Erkenning van fout staat niet gelijk aan civielrechtelijke aansprakelijkheid. Niet iedere fout leidt tot schade. Beoordeling of zorgaanbieder aansprakelijk is wordt namens zorgaanbieder door zijn aansprakelijkheidsverzekeraar uitgevoerd. Wijs patiënt op onderscheid fout/aansprakelijkheid. Hulpverleners mogen fouten toegeven, maar behoren zich niet uit te laten over eventuele aansprakelijkheid. 26
Aanbeveling 9 GOMA Als de patiënt naar aanleiding van een incident een klacht of claim wil indienen, informeert de zorgaanbieder hem schriftelijk over de verschillende mogelijkheden daartoe en over de daarvoor geldende criteria en procedures. 27
Toelichting Aanbeveling 9 GOMA Niet alleen bij incident. Door patiënt als onrechtvaardig of ontoereikend ervaren klachtafhandeling kan leiden tot het alsnog en soms onnodig indienen van claim. Onnodige claim: bijvoorbeeld geen schade, maar patiënt voelt zich bij klachtafhandeling niet gehoord. 28
Register GOMA Openbaar register waarin zorgaanbieders zich kunnen inschrijven. Waarmee zij publiekelijk kunnen maken dat zij de GOMA onderschrijven en zich aan de naleving van de GOMA committeren. 29
GOMA-Congres Krijg nou de GOMA!; verantwoorde zorg is transparante zorg vrijdag 31 mei vanaf 13.00 uur, Theater Gooiland, Hilversum 30