Geen geld geen Zwitsers (Toen Frans 1 e, bij de belegering van Milaan door Karel V, in 1521, zijn Zwitserse hulpbenden niet kon betalen, gingen zij naar huis onder het zeggen van: Geen geld, geen Zwitsers. Sindsdien kennen we dit spreekwoord.) Algemene Beschouwingen 1 juli 2009 Meneer de Voorzitter, Vandaag bespreken de Voorjaarsnota. De CDA- fractie heeft deze goed gelezen, bestudeerd en haar conclusies getrokken. Ik zal maar meteen met de deur in huis vallen. De CDA-fractie kan hieraan geen goedkeuring geven. Want, zo kan en zo moet het niet. Op deze wijze willen wij onze provincie niet besturen. Ik zal u verderop uitleggen waarom. Eerst wil ik het hebben over de kleur groen. Ik neem u mee naar de ochtendkrant van 5 juni jl. Een kleurig kaartje op de voorpagina ter illustratie van de Drentse uitslag van de verkiezingen voor Europa. We zien veel groene gemeenten; meer dan ooit. Dat gaat de goede kant op. En wanneer we vandaag naar de inhoud van de Voorjaarsnota kijken, met de mid-term-review, dan ziet het er ook groen uit. Van de ambities is nu halverwege deze collegeperiode 75% groen gekleurd. De kleur rood kom je amper nog tegen. Dat gaat opnieuw de goede kant op. Groen is goed voor mijn partij en groen is goed voor het bestuur van Drenthe. Daar mogen we trots op zijn. En daarom willen we ons werk, ons Statenwerk, via RTV-Drenthe ook laten zien en horen aan de Drentse bevolking. Groot is dan ook onze verbazing dat vorige week alleen Groen Links, tegen alle signalen vanuit de fractie-voorzitters-overleggen in, ons voorstel heeft gesteund om het succes van ons Statenwerk te laten zien. 1
De andere fracties willen dat om uiteenlopende redenen plotseling niet, waarbij de VVD de kroon spant door weer eens 180 graden te draaien. Gelukkig zijn ze wel consequent in dit gedrag. Collega statenleden, zijn jullie bang dat Drenthe straks nog groener van kleur zal worden? met zo n houding zou dat proces nog wel eens versneld kunnen worden. Dus laten we er maar niet al te treurig over doen. Dit college krijgt voor het vak waarmaken van ambities een 7,5 want er is een score bereikt van 75%. Dat is ruim voldoende, want ook een groot aantal ambities in ons verkiezingsprogramma is waargemaakt. Voor sport en bewegen krijgt dit college een voldoende. Na de Vuelta dit jaar krijgen we in 2011 de WK voor voetballers met een beperking. Dat zet Drenthe opnieuw in de schijnwerpers. Hoe zit het overigens met het tussenliggende jaar 2010? Kunnen we dan de Nederlandse deelnemers aan de Olympische winterspelen uitzwaaien in Coevorden? Overigens blijven we ons wel zorgen maken over de verdubbelaar voor de breedtesport. Want hoewel wij de breedtesport naast de topsport een warm hart toedragen, is de breedtesport volgens Amen is geen Amsterdam vooral een gemeentelijke taak. Een voldoende voor de sport dus waarbij we er wel van uitgaan dat GS ons met de Vuelta niet achteraf opzadelt met onbetaalde rekeningen. Voor het vak rekenen is het cijfer zwaar onvoldoende. Wij willen een sluitende begroting voor meerdere jaren zonder de spaarbank leeg te roven. Met de voorspelde zware economische teruggang komen we financieel in zwaar weer. Hoe durft u als college ons te confronteren met een Voorjaarsnota die voor de komende jaren grote tekorten laat zien? En de economische crisis zou nog wel eens ingrijpender kunnen zijn voor de financiële huishouding van de provincie dan nu in beeld wordt gebracht. Daarom krijgt u voor rekenen een taak. Deze taak moet u in de zomervakantie maar maken. Dan zullen we na de zomer bekijken of we u alsnog een voldoende kunnen geven. Dit lijkt allemaal wat grappig, maar de ondertoon is ernstig. Het roer moet echt om. Vorig jaar had ik het nog over de vleespotten van Egypte. We hadden een flinke spaarbankrekening, een flink dividend van Essent en grote meevallers in de begrotingsposten. Nooit was er de vraag: 2
Zou het ook een onsje minder moeten? Wat kan er in een jaar veel veranderen. Voor het eerst moeten we een nieuw vocabulaire gebruiken: bezuinigen, temporiseren en extensiveren zijn de nieuwe woorden. De wijze waarop u als GS daaraan in de Voorjaarsnota uitdrukking geeft, valt ons zwaar tegen. Als CDA-fractie zijn we van mening dat het meer lijkt op het stoppen van gaten dan op het behoedzaam begroten. Wat ons het allerminst bevalt in deze Voorjaarsnota is het niet oplossen van tekorten. Vertel ons nu eens wat de drijfveren geweest zijn van u als collegeleden om enerzijds wel alle ambities te noteren en anderzijds in het kasboek een gat te slaan zonder oplossing. Want u moet het toch met de CDA-fractie eens zijn dat het leeghalen van je spaarbankboekje wel de meest simpele manier van boekhouden is. Iedereen verkeert in economische crisis: Nederland, Europa, de wereld, maar Drenthe niet. Waar hebt u nu met elkaar gezegd dat het een onsje minder kan, nee een pond minder moet. Nergens. Voortdurend roepen en piepen van auw en zelf niks doen. Wij zetten hier onze handtekening niet onder, meneer de voorzitter. U kunt een toekomstig college (of u daar nu wel of geen deel vanuit maakt) niet opzadelen met een tekort van 58 miljoen, zo n 20 miljoen per jaar. Wij vinden dit onverantwoord en niet bestuurlijk collegiaal voor degenen die na u komen. Dat zouden wij anders doen. Ik zal u in 5 punten aangeven hoe wij u daarmee kunnen helpen: 1. Stel uw ambities bij de verkeers- en vervoersparagraaf bij. En bij Klimaat en Energie mag u de plannen nog wel eens tegen het licht houden. Bij beide voorbeelden gaan grote bedragen om. Temporisering bij de plannenmakerij en bij de uitvoering daarvan moet volgens ons kunnen. 2. Het collegeprogramma stelt terecht: zonder uitvoerbare plannen geen geld. Maar we komen nu in de situatie dat je moet zeggen: Geen geld, dus ook geen plannen. De kaarten liggen nu anders op tafel. 3. Neem gerust wat geld op van de spaarbank, maar doe dat wel wat behoedzamer. Ik denk daarbij aan een bedrag van maximaal 5 mln. euro per jaar. 4. Leg uzelf een target op, bijvoorbeeld door het invoeren van een 95%-operatie. Vindt generiek een te besparen bedrag van 5% van uw totale begroting, structureel wel te verstaan. Daarmee krijgt ook de operatie Oud voor Nieuw een concrete taakstelling. En dan gaan die nare letters PM ook weg. 5. Ga gereserveerde of begrote middelen, waarvoor nog geen bestuurlijke verplichtingen zijn aangegaan, even weer in de kast leggen. Zijn ze echt in deze omvang nodig? Ik 3
noem opnieuw klimaat en energie, en het onderhoud van wegen en kanalen. Dit geldt overigens niet voor de projecten die zijn opgenomen in de Versnellingsagenda. In afwachting van de resultaten van het huiswerk dat u in de komende tijd nog moet verrichten, zullen wij geen moties of amendementen indienen. Die bewaren we tot het najaar wanneer we de echte begroting voor 2010 en de volgende jaren gaan behandelen. Verder, heb ik nog een enkele opmerking bij het voorliggende statenvoorstel. Dit voorstel omvat 15 onderdelen, waaronder het vaststellen van de Voorjaarsnota. Hieraan willen wij onze goedkeuring onthouden, maar een aantal andere onderdelen van het voorstel willen we wel ondersteunen (graag zelfs). Zo gaan we bijv. akkoord met het instellen van een Reserve opbrengsten aandelenverkoop Essent, met het instellen van een RSP-reserve en met de afbouw van het Stimuleringsfonds Drentse projecten. Maar u vraagt ons om een alles of niets-besluit. Daar moeten we samen vandaag nog eens naar kijken. Misschien is het raadzaam om straks per onderdeel te stemmen. Voor ons is het belangrijkste dat we eerst de discussie willen afronden over de uitwerking van de kerntaken van de Provincie Nieuwe Stijl inclusief de vertaalslag naar de financiën. Dan pas kunnen we met de begroting voor 2010 aan de slag. Feitelijk geeft u dat zelf ook aan in uw brief van 4 juni jl. over het onderwerp Provincie Nieuwe Stijl. Tenslotte, wil de CDA-fractie u nog een vijftal punten meegeven, die u bij uw nog te verrichten huiswerk kunt betrekken. 1. Wij willen graag dat u ondanks de financiële krapte uitvoering geeft aan de Versnellingsagenda. Want behoud en versterking van de Drentse werkgelegenheid is ons veel waard. 2. Wij willen graag een nieuwe Landbouwagenda voor Drenthe maken. Drenthe moet zuinig zijn op haar boeren en tuinders. Het Europese landbouwbeleid wordt de komende jaren herzien, de marktbescherming wordt minder en de wet- en regelgeving op het gebied van ruimte, natuur en milieu maakt het hen niet gemakkelijk om op een duurzame wijze hun vak uit te oefenen. Een Drentse landbouwagenda, waarin de kansen en bedreigingen worden aangegeven, kan inzichtelijk maken waar voor de provinciale overheid een taak is weggelegd. En samen met LTO-Noord moeten we een eind kunnen komen. 4
In de Commissie OGB heeft gedeputeerde Munniksma te kennen gegeven dit wel te willen oppakken. Kan hij aangeven wanneer hij een startnotitie voor zo n Landbouwagenda denkt te kunnen presenteren? 3. Wij willen graag uw voorstel ondersteunen om RTV-Drenthe structureel te ondersteunen met autonome middelen voor de ontwikkeling en exploitatie van nieuwe media c.q. crossmediale berichtgeving en hoogwaardige programmering. Uw recente brief over deze materie laat zien dat een inhaalslag nodig is. Wel zijn we van mening dat eerst het Rijk met middelen over de brug moet komen, voordat we kunnen bepalen wat we zelf nog zouden moeten bijdragen. 4. Wij willen graag dat de implementatie van het sociale beleid in het gemeentelijke beleid tot een goed resultaat zal leiden. Door het beschikbaar stellen en houden van een budget transitiekosten en van een royaal budget voor waarderingssubsidies kan veel ongemak worden voorkomen. Dit geldt vooral voor organisaties die veel met vrijwilligerskader werken (bijv. op het gebied van de ouderenzorg en de mantelzorg). 5. Wij willen bij het cultuurbeleid de flexibiliteitskorting niet gebruiken als een verkapte bezuiniging. Deze korting moet zoals eerder in de Staten is afgesproken beschikbaar blijven voor het beleidsveld Cultuur. Ik kom tot de afronding van mijn betoog. De CDA-fractie wil een provinciaal bestuur dat creativiteit en dynamiek uitstraalt en dat actief is. Wij willen een Creatieve, Dynamische en Actieve provincie zijn, een provincie waar wat kan! In deze in economisch en financieel opzicht mindere tijden vraagt dat een bijzondere inspanning. Wij vragen het college om dit in de komende begroting zichtbaar te maken. We hopen dat de seinen dan weer op groen staan. Namens de CDA-fractie, Henk Klaver, voorzitter. 5