Dierengezondheidszorg Vlaanderen vzw Jaarlijkse Monitoring van de Kwaliteit van de Varkensoormerken 1 september 2015 31 december 2016 1
Inhoud 1 Inleiding... 3 2 Inhoud van de monitoring... 4 3 Conformiteit... 4 3.1 Visuele Controle... 4 3.1.1 Inleiding... 4 3.1.2 Resultaten... 4 3.1.3 Bespreking non-conformiteiten... 5 4 Marktverdeling... 6 5 Klachtmeldingen... 7 5.1 Inleiding... 7 5.2 Levering... 7 5.3 Kwaliteit... 8 6 Leveringstermijnen... 9 6.1 Inleiding... 9 6.2 Resultaten... 10 7 Samenvatting... 12 2
1 Inleiding Het gamma beschikbare varkensoormerken voor varkens bestaat uit M6 van Merko, Sanyfix van Metagam, Porcitag van Allflex, MS Tag, MS Tag Little van Schippers en de slachtclip van Hut. De Porcitag van Allflex is enkel beschikbaar op kaart, voor de andere oormerken zijn er drie verpakkingsvormen beschikbaar, namelijk op kaart, op ketting/strip/automaat of los verpakt. Tabel 1 Erkende oormerktypes Oormerktype Leverancier Nummer erkenning Datum start verdeling M6 Merko SVD 55 2002 Sanyfix Metagam SVD 65 2010 Porcitag Allflex SVD 36 2011 MS Tag Schippers BE 421 2011 MS Tag Little Schippers BE 242 December 2014 Slachtclip Hut Hut BE 261 Januari 2015 Teneinde de prijs-kwaliteitverhouding regelmatig te toetsen werd een systematische monitoring opgezet. Deze informatie moet de varkenshouders helpen in het maken van de juiste keuze op het vlak van prijs-kwaliteit. Het huidig verslag is van toepassing op de periode van 1 september 2015 tot 31 december 2016. Tabel 2 Overzicht monitoringjaren Periode 1 aug 2010 31 aug 2011 Jaar 1 1 sept 2011 31 aug 2012 Jaar 2 1 sept 2012 31 aug 2013 Jaar 3 1 sept 2013 31 aug 2014 Jaar 4 1 sept 2014 31 aug 2015 Jaar 5 1 sept 2015 31 aug 2016 Jaar 6 a 1 jan 2016 31 dec 2016 Jaar 6 b Jaar van de monitoring In jaar 1 werd ervoor gekozen om het monitoringjaar 1 maand langer te laten duren naar analogie met de runderen. Daardoor kwam het monitoringjaar overeen met het kwaliteitsjaar binnen de unit I&R van DGZ en konden de resultaten gemakkelijker gecombineerd worden. In monitoringjaar 6 is er terug sprake van een verschuiving van het kwaliteitsjaar Omwille van de beoogde synergie tussen de verschillende afdelingen van DGZ werd er geopteerd om de kwaliteitsjaren van de verscheidene ISO normen op elkaar af te stemmen. Hierbij werd er gekozen om dit gelijk te stellen met het kalenderjaar. Aangezien de volledige periode van de monitoring daardoor 16 maanden zou omvatten werd er beslist om het monitoringjaar eenmalig op te splitsen: jaar 6 a loopt gelijk met de voorbije monitoringjaren - jaar 6 b loop gelijk met de termijn die voor de toekomstige monitoringjaren vooropgesteld zal worden, namelijk het kalenderjaar Door die splitsing werd de continuïteit in vergelijkbare monitoringjaren verzekerd. 3
2 Inhoud van de monitoring In Tabel 3 wordt de inhoud van de jaarlijkse monitoring weergegeven. Tabel 3 Inhoud van de monitoring Item Conformiteit Marktverdeling Klachtmeldingen Leveringstermijnen Beschrijving De conformiteit van de oormerken wordt steekproefsgewijs geëvalueerd. Dit gebeurt aan de hand van een visuele controle. De marktverdeling van de verschillende oormerktypes wordt bepaald. Klachtmeldingen m.b.t. de levering of kwaliteit van de oormerken worden bijgehouden en indien nodig overgemaakt aan de leverancier. Voor alle bestellingen wordt gecontroleerd of de contractueel vastgelegde leveringstermijn wordt nageleefd. 3 Conformiteit 3.1 Visuele Controle 3.1.1 Inleiding Alle oormerktypes werden aan een visuele controle onderworpen. Bij de beoordeling werd ook rekening gehouden met het feit of de gecontroleerde punten (zie Tabel 4) al dan niet vermeld staan in de nationale wetgeving (KB 11 februari 2014). Scoort het oormerk positief voor een punt dat niet vermeld wordt in de nationale wetgeving, wordt dit gezien als een meerwaarde voor het merk maar is daarom niet noodzakelijk. 3.1.2 Resultaten Tabel 4 geeft de resultaten weer van de visuele controles voor alle oormerktypes. Er werden geen non-conformiteiten vastgesteld t.o.v. de voorwaarden die vermeld staan in de nationale wetgeving. Over de extra elementen - buiten de wetgeving - werden er wel een aantal nonconformiteiten vastgesteld. Tabel 4 Resultaten van de visuele controle per oormerktype (geldig voor monitoringjaar 6 a en 6 b) Onderwerp M6 Sanyfix Porcitag MS Tag MS Tag Little Slachtclip Hut Inscripties 4 alfanumerieke karakters van de verkorte + + + + + + beslagcode op het mannelijk plaatje */** 6 cijfers van het volgnummer (te beginnen bij 1 ) + + + + + + op het mannelijk plaatje * Nummer van de erkenning op zowel het mannelijk + + + + + + plaatje als het vrouwelijk plaatje */** Vermelding van lotnummer / productiemaand en +/- -/- +/+ +/+ +/+ n.v.t. - jaar op mannelijk of vrouwelijk plaatje Vermelding van firmanaam / oormerktype op -/- -/- +/- -/- -/- n.v.t. mannelijk of vrouwelijk plaatje Kleur Oormerkplaatjes * + + + + + + Inscriptie * + + + + + + Vormgeving Vorm van de verbindingspen moet bij voorkeur + - + + + +/- conisch zijn Punt moet scherp en hard zijn +/- + + + + + 4
Oppervlakte plaatjes moeten glad zijn +/- + + + + + Verbindingspen moet rond zijn + + + + + + Er mogen geen gietranden op het oppervlak van de plaatjes aanwezig zijn + + + + + + * Conform vermeldingen in Nationale wetgeving (KB 1 juli 2014) ** Bij slachtclips zijn deze gegevens enkel nodig op de vrouwelijke zijde + = goed, +/- = matig, - = onvoldoende, n.v.t. = niet van toepassing 3.1.3 Bespreking non-conformiteiten 3.1.3.1 M6 (Merko) De productiemaand, de firmanaam en het oormerktype worden niet vermeld op het oormerk. Er werden kleine gietranden vastgesteld op het beslagoormerk, waardoor het plaatje niet helemaal glad was. Er werd ook een gietrand vastgesteld aan de punt van het oormerk. Dit zijn geen vereisten in de nationale wetgeving. Figuur 1 Punt met gietrand 3.1.3.2 Sanyfix (Metagam) Het lotnummer, de productiemaand, de firmanaam en het oormerktype worden niet vermeld op het oormerk. Op de oormerken zijn gietranden te zien. De vorm van de verbindingspen is cilindervormig en dus niet conisch. Dit zijn geen vereisten in de nationale wetgeving. 3.1.3.3 Porcitag Het oormerktype wordt niet vermeld op het oormerk. Dit zijn geen vereisten in de nationale wetgeving. 3.1.3.4 MS Tag De firmanaam en het oormerktype worden niet vermeld op het oormerk. Dit zijn geen vereisten in de nationale wetgeving. 3.1.3.5 MS Tag Little De firmanaam en het oormerktype worden niet vermeld op het oormerk. Dit zijn geen vereisten binnen de nationale wetgeving. 3.1.3.6 Slachtclip Hut Het lotnummer, de productiemaand, de firmanaam en het oormerktype worden niet vermeld op het oormerk. De verbindingspen van de oormerken is trapvormig conisch. Dit zijn geen vereisten in de nationale wetgeving. Het volgnummer bestaat maar uit 3 cijfers. In het KB wordt echter geen vermelding gemaakt van volgnummers op de slachtclip. Uit hoeveel cijfers dat moet of mag bestaan wordt dus niet vermeld. Ook wordt er niet vermeld dat er géén 5
volgnummer op mag staan. Hieruit is af te leiden dat de 3 cijfers van het volgnummer in lijn zijn met het nieuwe KB varkens. Daarom kreeg deze clip een + als score. 4 Marktverdeling Onderstaande cijfers betreffen de gegevens van beslagoormerken die in Vlaanderen verdeeld werden tijdens de verschillende monitoringjaren (zie Tabel 5). Tabel 5 Totaal aantal verdeelde beslagoormerken tijdens de 6 monitoringjaren (Vlaanderen) Beslagoormerken 1 aug 2010 31 aug 2011 13.478.650 (12.441.830*) 1 sept 2011 31 aug 2012 12.342.900 1 sept 2012 31 aug 2013 12.574.600 1 sept 2013 31 aug 2014 13.035.550 1 sept 2014 31 aug 2015 13.260.800 1 sept 2015 31 aug 2016 12.761.837 1 jan 2016 31 dec 2016 12.340.145 * Resultaten voor een periode van 12 maanden i.p.v. 13 maanden (zie Tabel 2) Naast de beslagoormerken, werden er vanaf 2015 ook slachtclips verdeeld: 1.264.100 stuks tussen 1 september 2015 en 31 augustus 2016, 1.350.100 stuks over het hele jaar 2016. Figuur 2 Marktverdeling (%) per jaar voor beslagoormerken in Vlaanderen In 2010-2011 nam M6 94 % van de markt in en Sanyfix 6 %. In 2011-2012 zijn MS Tag en Porcitag op de markt gekomen, wat aanleiding gaf tot een daling in het marktaandeel van 6
M6. MS Tag Little is er eind december 2014 bijgekomen. Het marktaandeel van dit recentste oormerk is intussen gestegen tot 25 %. De beslagoormerken zijn in drie verschillende verpakkingsvormen verkrijgbaar: op kaart, ketting/strip/automaat of los verpakt. In voorgaande monitoringjaren werd vooral op kaart gekocht met in monitoringjaar 5 een aandeel van 66%, gevolgd door 23% los verpakt en 11% op ketting/strip/automaat. In monitoringjaar 6 a werden de meeste oormerken op kaart (49 %) en los (39 %) verdeeld, een klein aandeel (12 %)werd op ketting/strip/automaat verdeeld. In monitoringjaar 6 b is dit respectievelijk 46 %, 41 % en 13 %. 5 Klachtmeldingen 5.1 Inleiding Klachten worden in de meeste gevallen geregistreerd naar aanleiding van reacties van de veehouders. In bepaalde gevallen gebeurt dit naar aanleiding van interne checks bij DGZ. Klachten worden telefonisch of schriftelijk ontvangen en onmiddellijk geregistreerd in een intern systeem. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen individuele klachten (van toepassing op één veehouder) en algemene klachten (van toepassing op verschillende veehouders). Indien nodig wordt de klacht door DGZ geëscaleerd naar de leverancier en, wanneer mogelijk, teruggekoppeld naar de veehouder door DGZ. Tabel 6 Overzicht van het aantal en type klachten per oormerktype geregistreerd tijdens jaar 6 a/6 b van de monitoring Type Subtype Merko Metagam Allflex Schippers HUT TOTAAL Levering Niet geleverd (binnen de termijn) 3 / 3 2 / 2 5 / 4 2 / 0 12 / 9 Verkeerd geleverd 2 / 2 1 / 1 5 / 4 8 / 7 Onvolledig geleverd 3 / 3 1 / 1 4 / 4 Kwaliteit Andere m.b.t. kwaliteit 1 / 1 1 / 1 1 / 0 3 / 2 Overige 5 / 5 2 / 1 7 / 6 TOTAAL 9 / 9 3 / 3 4 / 3 13 / 11 5 / 2 34 / 28 Monitoringjaar 6 a en 6 b worden elk afzonderlijk belicht, met een overlap van 6 maanden die in beide jaren besproken worden. In totaal werden in monitoringjaar 6 a 6 b respectievelijk 34 en 28 klachtendossiers geregistreerd over varkensoormerken (of materiaal), tegenover 41 in 2014-2015. Het grootste deel van de klachten in de monitoringjaren 6 a en 6 b betroffen klachten over het niet of niet tijdig leveren van bestellingen gevolgd door verkeerde leveringen. Wanneer we kijken naar de klachten betreffende beslagoormerken, dit wil zeggen zonder de klachten voor HUT die enkel slachtclips levert, zien we dat ruim 40% van de klachten betrekking had op oormerken van Schippers, welk 59% van de markt vertegenwoordigt. Daarna volgt Merko met 31% van de klachten en een marktaandeel van 35%. 5.2 Levering De termijn waarbinnen de pakketten vanuit de fabriek moeten verzonden worden, is contractueel vastgelegd met de leverancier. Daarbij wordt nog een marge gerekend voor de 7
verzending door post of koerier. Indien een pakket binnen deze termijn nog niet aangekomen is en de veehouder dit meldt aan DGZ; dan wordt hiervoor een klacht niet geleverd (binnen de termijn) geregistreerd. Na het doorlopen van een interne procedure wordt beslist de oormerken al dan niet onmiddellijk opnieuw te bestellen. Niet geleverd (binnen de termijn) Monitoringperiode 6 a In totaal 12 klachten van dit type. - In 3 gevallen was de oorzaak het verlies van een pakket tijdens de verzending (met de post of koerierdienst). - In 1 geval was de oorzaak niet te bepalen. - In 8 gevallen lag de oorzaak bij de leverancier. Monitoringperiode 6 b In totaal 9 klachten van dit type. In 7 gevallen lag de oorzaak bij de leverancier, in de 2 andere gevallen was de oorzaak niet te bepalen. Verkeerd geleverd Monitoringperiode 6 a Er werden 8 klachtendossiers opgemaakt over verkeerd geleverde pakketten. - In 4 gevallen lag de oorzaak bij Schippers. - In de 4 overige gevallen was de oorzaak niet te bepalen. Monitoringperiode 6 b In deze periode werden 7 klachtendossiers opgemaakt. - In 4 gevallen lag de oorzaak bij Schippers. - In de 3 overige gevallen was de oorzaak niet te bepalen. In beide monitoringjaren viel op dat bij de niet te bepalen oorzaken de leveranciers er veelal van uit gingen dat DPD de pakketten herbestickerd had. Dit kon niet bevestigd worden omdat we geen foto s van de verpakkingen ontvangen hebben. Onvolledig geleverd Monitoringperiode 6 a In totaal 4 klachten van dit type - In 3 gevallen lag de oorzaak bij Schippers, - In 1 geval bij HUT. Monitoringperiode 6 b In totaal 4 klachten van dit type - In 3 gevallen lag de oorzaak bij Schippers, - In 1 geval bij HUT. 5.3 Kwaliteit In de periode 1 september 2015 31 december 2016 werden 3 verschillende klachten opgemaakt m.b.t. kwaliteit van varkensoormerken(nl. 1 klacht over Allflex, 1 over Metagam 8
en 1 over Merko). De klacht over Allflex ontstond na het afleveren een onvolledig pakket oormerken. De klacht over Metagam ontstond na het afleveren van een pakket beslagoormerken met een foutief klopnummer. De klacht over Merko betrof oormerken waarbij het plaatsingsgaatje te klein zou zijn, waardoor plaatsing op de tang bemoeilijkt werd. 2 van de 3 klachten werden opgemaakt in de overlappende periode van het monitoringjaar waardoor er voor de kwaliteit geen onderscheid gemaakt wordt tussen monitoringperiode a en b. 6 Leveringstermijnen 6.1 Inleiding Bestellingen van veehouders komen bij DGZ terecht via post, per fax, via e-mail of Veeportaal. Deze bestellingen worden automatisch gegroepeerd per oormerktype (M6, Sanyfix, Porcitag, MS Tag, MS Tag Little en Slachtclips). Tangen en pinnen worden individueel of samen met de oormerken besteld. De gegroepeerde bestellingen worden dagelijks overgemaakt aan de leverancier. De grootte van deze bestellingen verschilt sterk naargelang het oormerktype en model. Eén bestelling van DGZ naar de leverancier bevat meestal meerdere bestellingen van verschillende veehouders. Wanneer een dergelijke gegroepeerde bestelling bij de leverancier wordt geplaatst, stuurt de leverancier een ontvangstbevestiging aan DGZ. Van zodra de bestelling vertrekt uit de fabriek, stuurt de leverancier een verzendbevestiging naar DGZ. Tabel 7 toont een overzicht van de contractueel vastgelegde termijnen voor het versturen van ontvangst- en verzendbevestigingen. De termijn voor de ontvangstbevestiging betreft het aantal werkdagen tussen de plaatsing van de bestelling en de verzending van de ontvangstbevestiging. De termijn voor de verzendbevestiging betreft het aantal werkdagen tussen de ontvangstbevestiging en de datum van vertrek van de bestelling uit de fabriek (zoals meegedeeld door de leverancier). De registratietermijn die aan de plaatsing van de bestelling (door DGZ) voorafgaat en de verzendingstermijn van het pakket (door de post of koerierdienst) zitten niet vervat in de contractueel vastgelegde termijnen. Tabel 7 Overzicht contractueel vastgelegde termijnen voor ontvangst- en verzendbevestiging (uitgedrukt in werkdagen) Bestelling Ontvangstbevestiging Ontvangstbevestiging Verzendbevestiging Bestelling Verzendbevestiging Merko 1 10 11 Metagam 1 10 11 Allflex 1 10 11 Schippers 1 10 11 HUT 1 10 11 9
6.2 Resultaten Monitoringperiode 6 a Metagam en HUT kwamen bij 100 % van de bestellingen de contractueel afgesproken leveringstermijn na, Merko en Schippers bij 97 % van de bestellingen en Allflex bij 96 %. Monitoringperiode 6 b Voor monitoringperiode 6 b zijn de behaalde leveringstermijnen voor Metagam en Schippers gelijk gebleven aan deze in monitoringperiode 6 a (respectievelijk 100 % en 97 %). Voor Allflex daalde het percentage tot 84 %, voor Merko en HUT was er ook een lichte daling (respectievelijk 95 % en 99 %). Afgezien van de contractueel afgesproken termijn kunnen er dus tussen de leveranciers ook behoorlijke verschillen vastgesteld worden. Figuren 3 en 4 tonen een overzicht van het percentage van de bestellingen waarvoor binnen een bepaald aantal dagen de verzendbevestiging verstuurd werd. Figuur 3 Overzicht van het % bestellingen waarvoor de verzendbevestiging binnen een bepaald aantal dagen na het plaatsen van de bestelling verstuurd wordt (monitoringperiode 6 a) Beslagoormerken en Slachtclips Percentage bestellingen 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Allflex Merko Metagam Schippers HUT 0 2 4 6 8 10 12 14 16 24 Aantal werkdagen tussen bestelling en verzendbevestiging 10
Figuur 4 Overzicht van het % bestellingen waarvoor de verzendbevestiging binnen een bepaald aantal dagen na het plaatsen van de bestelling verstuurd wordt (monitoringperiode 6 b) Beslagoormerken en Slachtclips Percentage bestellingen 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Allflex Merko Metagam Schippers HUT 0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 21 24 Aantal werkdagen tussen bestelling en verzendbevestiging De grafieken tonen aan dat bij de firma Metagam voor 85 89 % van de bestellingen de verzendbevestiging nog dezelfde dag verstuurd wordt. Bij Merko, Schippers en HUT verloopt het versturen van de verzendbevestiging gespreid. Allflex start later dan de andere leveranciers. 11
7 Samenvatting De gegevens en resultaten van deze monitoring zijn van toepassing op de oormerken van de firma Merko (M6), Metagam (Sanyfix), Allflex (Porcitag),Schippers (MS Tag en MS Tag Little) en HUT (Slachtclip). In een eerste gedeelte werd de conformiteit (Hoofdstuk 3) van de oormerken geëvalueerd aan de hand van visuele controles. Er werden geen non-conformiteiten vastgesteld t.o.v. de voorwaarden die vermeld staan in de nationale wetgeving. In een tweede gedeelte werd de marktverdeling berekend (Hoofdstuk 4). In totaal werden in monitoringperiode 6 a en 6 b respectievelijk 12.761.837 en 12.340.145 beslagoormerken verdeeld. Voor de slachtclips gaat dit in monitoringperiode 6 a en 6 b respectievelijk over 1.264.100 en 1.350.100 stuks. In 2010-2011 nam M6 94 % van de markt in en Sanyfix 6 %. In 2011-2012 zijn MS Tag en Porcitag op de markt gekomen, wat aanleiding gaf tot een daling in het marktaandeel van M6. MS Tag Little kwam er eind december 2014 bij. Het marktaandeel van dit recentste oormerk is intussen gestegen tot gemiddeld 25 % in monitoringperiode 6 a en 6 b. Er zijn drie verschillende verpakkingsvormen mogelijk: op kaart, ketting/strip/automaat of los verpakt. Waar in monitoringjaar 5 op kaart op kop stond als favoriete verpakkingsvorm met een aandeel van 66 %, zien we in monitoringjaar 6 a en 6 b respectievelijk volgende verdeling van 49 % en 46 % op kaart, 39 % en 41 % los en 12 % en 13 % op ketting/strip/automaat. In een derde gedeelte werden de klachtmeldingen met betrekking tot de levering en de kwaliteit van de oormerken beschreven (Hoofdstuk 5). In totaal werden in monitoringjaar 6 a en 6 b respectievelijk 34 en 28 klachtendossiers geregistreerd over varkensoormerken (of materiaal), tegenover 41 in monitoringjaar 5. Deze klachten betroffen voornamelijk het niet of niet tijdig leveren van bestellingen. Tenslotte werd voor alle bestellingen gecontroleerd of de contractueel vastgelegde leveringstermijn werd nageleefd (Hoofdstuk 6). Metagam en HUT kwamen bij 100 % van de bestellingen de contractueel afgesproken leveringstermijn na in monitoringjaar 6 a. Merko en Schippers kwamenn in 97 % van de bestellingen de leveringstermijn na en bij Allflex komt dit op 96 %.De naleving van de levertermijnen zijn gelijkaardig voor de meeste leveranciers in monitoringjaar 6 b, behalve bij Allflex waar een daling tot 84 % te zien is. Als we kijken naar de termijn van de verzendbevestiging, zien we dat de firma Metagam voor 85 à 89 % van de bestellingen de verzendbevestiging nog dezelfde dag verstuurt. Bij de andere leveranciers verloopt het versturen van de verzendbevestiging gespreid, waarbij Allflex later opstart. 12