Maritiem Museum Rotterdam Nummer: 26 kijk op www.absolutefigures.nl voor digitale boeken
Maritiem Museum Rotterdam Colofon Dit is een uitgave van: Absolute Figures Margrietstraat 4, 6921 ZD Duiven Telefoon: 0316 280 698 Eindredactie: Ruud van Capelleveen Bezoek onze website: www.absolutefigures.nl Copyright Het is niet toegestaan om de inhoud en werking van onze download te wijzigen. Ook mag u de inhoud van deze download niet op een andere manier verspreiden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Inleiding In 1986 opende het Maritiem Museum zijn deuren aan de Rotterdamse Leuvehaven. Sinds de vestiging van het Maritiem Museum 'Prins Hendrik' - zoals het toen nog heette - in het huidige gebouw in 1986, heeft het museum een enorme groei gekend en behoort inmiddels tot de grootste musea van Rotterdam. Met maar liefst vier nieuwe tentoonstellingen en een compleet nieuwe vleugel opent het vernieuwde Martitiem Museum Rotterdam op zaterdag 19 juni 2004 haar deuren voor het publiek. In het fors uitgebreide museum zal nu nog meer te zien, te doen en te beleven zijn. 2004-2017 www.absolutefigures.nl Kastelen Extra 26 2
Schatten van Nedlloyd De eerste tentoonstelling op basis van de Nedlloyd-collectie toont meer dan honderd van de mooiste objecten. Zoals scheepsmodellen, schilderijen en affiches, vaak gemaakt door vooraanstaande kunstenaars. Bovendien biedt de tentoonstelling een schat aan informatie over de rederijen en hun schepen. Het begon allemaal in 1883 met de Rotterdamsche Lloyd. Deze maatschappij had tot eind jaren vijftig nog een dienst op Indonesië. In 1970 legde de Koninklijke Rotterdamsche Lloyd de basis voor het latere Nedlloydconcern, samen met enkele andere grote maatschappijen: de Stoomvaart Maatschappij Nederland, de Koninklijke Java- China-Paketvaart Lijnen, de Koninklijke Paketvaart Maatschappij, de Koninklijke Hollandsche Lloyd en de Vereenigde Nederlandsche Scheepsmodel van het m.s. 'Oranje' uit 1939 van de Stoomvaart Maatschappij 'Nederland' www.absolutefigures.nl 26 3
Scheepvaartmaatschappij. In 1981 sloot de Koninklijke Nederlandsche Stoomboot Maatschappij zich hierbij aan. AI wandelend door de tentoonstelling passeert de bezoeker fraaie oude havengezichten van Amsterdam en Rotterdam en objecten uit de kantoren van de verschillende reders. Daaromheen staan modellen van schepen die hebben gevaren op Europa, Afrika, Noord- en Zuid Amerika en het Verre Oosten. Volmodel van de Statendam (II) dat het schip verbeeldt zoals het in 1911 door de Holland-Amerika Lijn bij de scheepswerf Harland & Wollf te Belfast is besteld, maar door Eerste Wereldoorlog nooit voor deze rederij heeft gevaren. Het schip heeft qua vorm en uiterlijk zeer veel overeenkomsten met de Titanic. www.absolutefigures.nl 26 4
Holland-Amerika Lijn Het verhaal van de Holland-Amerika Lijn leest als een avonturenroman. Opgericht in 1873 als de Neder- landsch- Amerikaansche Stoomvaart Maatschappij groeide de scheepvaartmaatschappij uit tot een internationaal vermaard cruisebedrijf. Tegenwoordig is de Holland-Amerika Lijn onderdeel van Carnival Corporation en gevestigd in Amerika. Maar meer dan honderd jaar was Rotterdam de thuishaven. De tentoonstelling toont het verhaal van de Holland-Amerika Lijn, vanaf de oprichting tot heden, in vier delen. Op een 'scheepsdek' staan elementen die op een bovendek van een HAL-schip voorkomen, zoals ventilatiekokers, dekstoelen, een dekspel en vier grote ovale pijpen met een doorsnede van zo'n zes meter. In en rond deze in HAL-kleuren geschil- Promotie-affiche voor excursies met HAL-schepen naar de Wereldtentoonstelling in New York (W.F. ten Broek, 1938). Op de voorgrond vaart het schip 'Nieuw Amsterdam'. Op de achtergrond is de skyline van New York zichtbaar met daarvoor enkele bouwwerken - een gedenknaald en een bol - van de wereldtentoonstelling (inv.nr. P2667). www.absolutefigures.nl 26 5
derde pijpen spelen de vier periodes uit de HALgeschiedenis zich af. Met scheepsmodellen, schilderijen, foto's, een 'vracht' aan HAL-drukwerk en documenten, maar ook met decor, videofilms en computerprogramma's wordt de rijke historie getoond. Daarbij ontbreken de bekende HALaffiches natuurlijk niet. Ook zijn er enkele voorbeelden te zien van de fraaie aankleding van het scheepsinterieur. Volmodel van een 18de-eeuws paviljoenjacht, reconstructie door W. van Beuge, 20ste eeuw (inv.nr. M520B). Statenjachten werden gebruikt voor het vervoer van hoogwaardigheidsbekleders. De luxe straalt van dit schip af. Het paviljoen en de spiegel zijn rijkelijk versierd. www.absolutefigures.nl 26 6
Luchtfoto uit 1936 van de Wilhelminakade met HAL-schepen. Een groep landverhuizers voor het kantoor van de Holland Amerika Lijn in Tarnopol (Bulgarije), maart 1926. www.absolutefigures.nl 26 7
De 1e klas eetzaal in het passagiersschip Statendam III. Statendam III is door gevechten met Duitsers, liggend aan de Wilhelminakade in Rotterdam, op 10 mei 1940 uitgebrand. www.absolutefigures.nl 26 8
Varen in Indië Wie anderhalve eeuw teruggaat in de tijd en een kijkje neemt in Nederlands-Indië, ziet stoere stoomschepen aan de kade liggen. Langszij varen slanke sampans en bont beschilderde prauwen, volgeladen met handelswaar. In een rijk dat uit zoveel eilanden bestaat, waren schepen het belangrijkste vervoermiddel. In "Varen in Indië" komen zes verschillende typen scheepvaart aan bod. Tegenover de lucratieve toeristenvaart staat het vervoer van andere, vaak minder draagkrachtige passagiers zoals contractarbeiders en bedevaartgangers. Daarnaast zijn er de vrachtvaart en de marine. Schepen van zeerovers vormen voortdurend een luis in de pels van het Nederlandse gouvernement. Onder het thema wetenschap valt niet alleen het onderzoek naar het rijke dieren- Affiche ontworpen door J. Greig in 1934, waarop het ten anker liggende en imposante stoomschip Dempo is afgebeeld omringd door Indische vaartuigen, zoals een jonk en enkele prauwen. www.absolutefigures.nl 26 9
en plantenleven in de archipel, maar ook de hydrografie. Volmodel van het kuilkorvet Prins Willem Frederik Hendrik door J. May en Zoon, 1829 (inv.nr. M151). Dit model is vermoedelijk speciaal vervaardigd voor Prins Hendrik (1820-1879), zoon van koning Willem II. Het is één van de topstukken uit de collectie en recent gerestaureerd. De Koninklijke Paketvaart Maatschappij (KPM) bracht in 1913 dit affiche uit. In het ovaal is de vulkaan Bromo afgebeeld. Eromheen staat een aantal andere toeristische plaatsen op Java. De KPM gebruikte dit affiche om het toerisme in Nederlands-Indië te promoten. www.absolutefigures.nl 26 10
Kunstbegrip In de uitgave 'Kunstbegrip: columns over kunst en kunstenaars' zijn de belangrijkste artikelen van de redacteur van CultuurArchief.nl uit de laatste tien jaar opgenomen. Met dit e-boek komt u veel te weten over de belangrijkste kunststromingen en kunstenaars uit met name de laatste eeuw. Ruud van Capelleveen koos een zestigtal kunstenaars die in zijn ogen zo invloedrijk waren, dat zij de wereld om ons heen veranderden, want kunst en ontwerp horen bij elkaar. De meeste artikelen in deze uitgave gaan over de schilderkunst. Hierbij worden de publiekslievelingen, zoals Claude Monet, Paul Cézanne, Henri Matisse en Piet Mondriaan niet vergeten. Interessant zijn zeker ook de artikelen over de kleurtheorie van de flamboyante Johannes Itten, de verstilde landschappen van Edward Hopper en de ontstaansgeschiedenis van het Panorama Mesdag. De abstracte kunstenaars worden vertegenwoordigd door kunstenaars als Ben Akkerman, Yves Klein en Kenneth Noland. Opvallend zijn ook de verhalen over de Nederlandse kunstenaars. 'Kunstbegrip' van Ruud van Capelleveen is een interessante en afwisselde publicatie, die zeker in de smaak zal vallen bij de lezers van zijn regelmatig op CultuurArchief.nl verschijnende columns. bekijk dit digitale boek op https://www.absolutefigures.nl www.absolutefigures.nl 26 11
De eerste klasse rookkamer van het mailschip 'Dempo'. Het mailschip komt in 1931 voor de Rotterdamsche Lloyd in de vaart. De rederij benadrukt graag het luxe scheepsleven van de eerste klasse passagiers gedurende de overtocht tussen Nederland en Indië. (inv.nr. F8091) Twee bemanningsleden zitten op postzakken aan boord van het KPM-schip s.s. 'Alting' in mei 1921. (inv. nr. F9110) www.absolutefigures.nl 26 12
Op het promenadedek van de 'Dempo' laten passagiers zich verwennen door de Javaanse bedienden met hapjes en drankjes, onderwijl genieten ze van het uitzicht over de zee. (inv.nr. F18600-1) www.absolutefigures.nl 26 13
De Maasdam vertrekt uit Rotterdam in de jaren vijftig. Shuffleboard, een geliefd spel aan boord. www.absolutefigures.nl 26 14
Het mailschip Johan van Oldenbarnevelt verlaat op 24 augustus 1938 de SMN-kade in Tandjong Priok (Tanjung Priok). Tientallen uitzwaaiers wuiven hun familie, dierbaren en kennissen die in begin oktober in Amsterdam zullen aankomen uit. (inv. nr. F58541) Passagiers gaan aan boord van het schip Tjitaroem van de JCJL in december 1923. www.absolutefigures.nl 26 15
Van Keulen - twee eeuwen in kaarten De firma Van Keulen was vermaard om haar fraaie met de hand getekende en ingekleurde kaarten. Vlak na de oprichting bracht het familiebedrijf al twee atlassen uit, die tientallen jaren de topproducten van de firma zouden zijn. In 1743 werd Van Keulen de officiële kaartenmaker van de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC). genheid hiervan zal het boek "Van Keulen Cartography" verschijnen. De expositie volgt de verschillende generaties Van Keulen, die allen een eigen stempel op het bedrijf drukten. Een selectie van de mooiste kaarten en atlassen uit het Maritiem Museum en andere Nederlandse collecties - illustreert de succesvolle geschiedenis, die ruim twee eeuwen beslaat. Titelpagina van de Zee- Atlas uit 1680 uitgegeven door Johannes van Keulen. Aanleiding voor de tentoonstelling is de afronding van het Onderzoeksproject Van Keulen Cartografie, dat in 1995 van start ging. Ter gele- www.absolutefigures.nl 26 16
Een manuscriptkaart van het Engelse eiland Jersey getekend door Gerard van Keulen in 1728. www.absolutefigures.nl 26 17
Maritiem Museum Rotterdam Het Maritiem Museum Rotterdam heeft een belangrijke collectie, waarvan de basis al in 1852 is gelegd. In dat jaar ontstond, op aandringen van Prins Hendrik (1820-1879), de Modelkamer van de Koninklijke Nederlandsche Yachtclub. Foto Ruud van Capelleveen Uit deze Modelkamer, alleen toegankelijk voor clubleden, ontstond in 1874 een openbaar gemeentelijk museum, het Maritiem Museum. Het MMPH is daarmee het oudste scheepvaartmuseum in Nederland. Dankzij de financiële ondersteuning van Koninklijke Nedlloyd N.V. en Stichting Pensioenfonds van de Koninklijke Nedlloyd heeft het museum de afgelopen maanden fors kunnen uitbreiden. In de nieuw gebouwde Nedlloydzaal komen wisselende opstellingen van voorwerpen, die het mu- www.absolutefigures.nl 26 18
seum in bruikleen heeft gekregen van de Stichting Kunstbezit Koninklijke Nedlloyd. Zo kan de rijke geschiedenis van deze rederij en haar voorgangers blijvend aan het publiek worden getoond. Adres Leuvehaven 1 3011 EA Rotterdam Telefoon 010 413 2680 Foto Ruud van Capelleveen Openingstijden di. t/m za. 10.00-17.00 uur, zon- en feestdagen 11.00-17.00 uur Foto Ruud van Capelleveen www.absolutefigures.nl 26 19
bekijk onze digitale boeken op https://www.absolutefigures.nl www.absolutefigures.nl 26 20
Gratis Nieuwsbrieven Neem nu een gratis abonnement op één of meerdere nieuwsbrieven van Absolute Figures. Met onze nieuwsbrieven informeren wij u op het gebied van uw interesse. Net als op onze websites, gratis downloads en e-boeken streven wij met onze nieuwsbrieven naar een hoge kwaliteit. De nieuwsbrieven van Absolute- Figures.nl zijn een begrip geworden in Nederland. Hiermee informeren wij de liefhebbers al bijna twintig jaar. Bekijk het overzicht van onze informatieve nieuwsbrieven: Gratis Nieuwsbrieven Digitale Boeken Onze digitale boeken zijn niet verkrijgbaar in de reguliere boekhandel. Onze producten worden uitsluitend via onze winkel op het internet verkocht. Hierdoor kunnen wij de prijzen van onze boeken aantrekkelijk houden. www.absolutefigures.nl AbsoluteFacts.nl De website AbsoluteFacts.nl schenkt aandacht aan geschiedenis. Op deze site raakt u niet uitgekeken, want regelmatig worden nieuwe interessante onderwerpen toegevoegd, met name over de Nederlandse geschiedenis, kastelen en de koninklijke huizen van Europa. www.absolutefacts.nl CultuurArchief.nl Informatieve Nederlandse site met interessante artikelen over kunst en kunstenaars. CultuurArchief.nl is een uitgebreide website voor iedereen die van kunst houdt. www.cultuurarchief.nl Filahome.nl Filahome is een onafhankelijk filatelistisch tijdschrift op het internet met elke week nieuwe publicaties. De nadruk ligt op postzegels, maar er wordt ook aandacht geschonken aan algemene filatelistische onderwerpen. www.filahome.nl www.absolutefigures.nl 26 21