Projectdag LinQ 12 mei - Workshopprogramma Ronde 1 10.45 uur 11.45 uur a. Speelse werkvormen in de Duitse les Workshopleider(s): Hans Roordink en Martin van der Vecht, OBS Roombeek, Enschede Doelgroep: leerkrachten basisonderwijs Op OBS Roombeek is men inmiddels enkele jaren bezig met het ontwikkelen en aanbieden van lessen Duits aan leerlingen vanaf groep 1. De speelse werkvormen die hiervoor worden gebruikt zijn verzameld in een gezamenlijke map. In deze workshop bieden de workshopleiders deelnemers een inkijk in deze map en telkens in de manier waarop Duits wordt onderwezen op hun school. b. Potpourri van lessen Frans voor groep 1 t/m 8 Workshopleider(s): Myschka van Keulen en Marije Jessen, OBS De Perroen, Maastricht Doelgroep: leerkrachten basisonderwijs en andere belangstellenden OBS Het Perroen heeft inmiddels ruime ervaring in het aanbieden van vroeg vreemdetalenonderwijs Frans voor leerlingen uit alle groepen. In deze workshop geven twee docenten voorbeelden van lessen voor leerlingen uit de groepen 1 t/m 8, een ware potpourri aan lessen! c. Toneelstukjes in de les Frans voor kinderen van 6 tot 12 jaar? Ja, doen! Workshopleider(s): Guusje Groenen, Vrije School Het Ridderspoor, Alphen a/d Rijn Doelgroep: Leerkrachten Frans in het basisonderwijs Kinderen zingen, rappen, spelen en dansen graag. Op een speelse manier zijn ze met een vreemde taal bezig. Voor groep 3, 4 staan de dieren op de boerderij centraal, voor de kinderen uit groep 5, 6 de dieren uit het bos en voor groep 7, 8 de vervoersmiddelen. De bestaande toneelstukjes vullen we aan met Franse liedjes. Na 6 weken oefenen en spelen sluiten we af met een voorstelling voor kinderen en ouders. Benieuwd? Laat u inspireren. d. Link etwinning aan LinQ! Workshopleider(s): Ad Spelt, Gideonschool, Nieuwekerk aan den IJssel Doelgroep: leerkrachten en docenten mvt uit het basisonderwijs en het voortgezet onderwijs Frans en Duits komen tot leven in een rijke context. etwinning is een leuke, leerzame en laagdrempelige manier om in contact te komen met leeftijdsgenoten uit Frankrijk of Duitsland. Met hulp van de etwinning tools komt echte communicatie tot stand en dat motiveert de leerlingen. In deze workshop een doorkijkje vanuit de praktijk. Projectdag LinQ 12 mei 2009 1
e. Voorbereiding op Delf Scolaire examens Workshopleider(s): Séverine Blache, Europees Platform, Jos Canton, SLO Frans/ Doelgroep: docenten Frans, voortgezet onderwijs Hoe bereid ik mijn leerlingen met succes voor op het internationaal erkende taalcertifikaat Delf Scolaire? Séverine Blache van het Europees Platform als coördinator voor Delf Scolaire in Nederland en Jos Canton, voormalige LinQ-docent, laten in hun workshop zowel de praktische als de inhoudelijke kant zien van wat het betekent als je als docent je leerlingen wilt opgeven voor deze taalexamens. f. Voorbereiding op Goethe-examens Workshopleider(s): Frank Schmermbeck, Teylingen College Noordwijkerhout, Gisela Linthout, Goethe-Institut Amsterdam Duits/ Wat is het Goethe-Zertifikat precies, wat houden de verschillende niveaus in, waar moet ik op letten als ik als talendocent ermee wil beginnen? En hoe bereid ik mijn leerlingen met succes voor op een Goethe examen? Het Goethe-Institut Amsterdam als certificerende en uitvoerende instelling voor deze examens in Nederland en het Teylingen College als ervaren LinQ-school geven in hun workshop antwoord op deze vragen. g. Vakoverstijgende projecten: geschiedenis in de lessen Duits Workshopleider(s): Synke Hotje, Europees Platform Duits Geschiedenis in het kader van kennis van land en cultuur blijft in veel leergangen Duits onderbelicht. Deze workshop zal daarom laten zien hoe onderwerpen uit de recentere Duitse geschiedenis in de les Duits aan de orde kunnen komen. De workshopleidster zal onder andere de mogelijkheden presenteren die het Haus der Geschichte in Bonn voor docenten en leerlingen biedt.. h. Theater als werkvorm in de les Frans Workshopleider(s): Janine Zwiers-de Lange, Pleincollege Bisschop Bekkers, Eindhoven Doelgroep: docenten Frans en Duits, voortgezet onderwijs Docenten Frans ( en Duits/ Engels) laten zien dat je totaal andere werkvormen kunt gebruiken voor het actief leren van de taal. Het project was onderdeel van een groot internationaal netwerk van scholen vooral in Europa die ieder voor zich een Frans toneelstuk instudeerde en dit op verschillende festivalpodia aan elkaar vertoonde. Het is een unieke manier om een uitwisseling op te zetten met een zeer rijke culturele inhoud. De leerlingen verblijven vaak in gastgezinnen in het buitenland of op een grote campus waar alle nationaliteiten naast elkaar leven. De toneelstukken zijn eenvoudige bewerkingen van nieuwe of bestaande werken. Het instuderen, intrainen, vormgeven etc. komt ter sprake en hoe je stukken kunt vinden, hoeveel tijd erin gaat zitten, en wat de voorwaarden zouden moeten zijn binnen de school. Projectdag LinQ 12 mei 2009 2
Ronde 2 11.50 uur 12.50 uur i. Profiteren van ligging in de grensstreek Workshopleider(s): Ruud Halink, Talenacademie Nederland Doelgroep: leerkrachten en docenten uit het basisonderwijs en voortgezet onderwijs De nabijheid van Duits- of Franstalig gebied biedt de kans om heel direct en natuurlijk de buurtaal te gebruiken. Er zijn scholen die een nauwe samenwerking met een school over de grens aangaan (die bij voorkeur geeft): leerlingen wisselen e-mails uit, posters, video-opnamen, cd s met favoriete liedjes, ontmoeten elkaar enz. De leerling krijgt een vaste penvriend en dat motiveert en dwingt deze om de opgedane kennis toe te passen. Ook op andere manieren is die nabijheid te gebruiken: uitnodigen van natives, een bezoek aan een boerderij of docenten uitwisselen. j. Klassentaal Frans in het basisonderwijs Workshopleider(s): Catherine Adam, trainer/coach voor Frans in het basisonderwijs Frans Doelgroep: leerkrachten Frans, basisonderwijs Ook voor taallessen Frans in het basisonderwijs kan de doeltaal voor een groot gedeelte van de les of zelf voor 100 % van de les als voertaal worden gebruikt. In deze workshop laat Catherine Adam zien hoe leerkrachten door het gebruiken en consequent herhalen van chunks (zinsdelen) in eenvoudig Frans met hun leerlingen kunnen communiceren, hoe ze de communicatie kunnen ondersteunen door visuele hulpmiddelen en hoe ze leerlingen zelf kunnen stimuleren om Frans te gebruiken. k. Vreemde taal voor kleuters Workshopleider(s): Kerstin Hämmerling, Europees Platform Duits/ Doelgroep: leerkrachten basisonderwijs Vreemdetalenonderwijs voor kleuters is gebaseerd op een aantal basisprincipes, waaronder het werken met een handpop, het inzetten van gebaren (TPR) en het vertellen van verhalen (narratieve aanpak). Kerstin Hämmerling laat in deze workshop voorbeelden van deze werkvormen zien en presenteert materiaal dat o.a. door het Goethe-Institut speciaal is ontwikkeld voor vroeg vreemdetalenonderwijs voor kleuters. l. Frans ontmoeten door middel van het digitale schoolbord Workshopleider(s): Ellen van Engelen, OBS De Kleine Beer, Berlicum Doelgroep: leerkrachten basisonderwijs Frans op onze basisschool is voornamelijk gericht op kennismaking met de taal en de cultuur. De kinderen komen bij ons spelenderwijs in aanraking met de Franse taal en leren voornamelijk d.m.v. spel, internetopdrachten, prentenboeken en circuitopdrachten. Het digitale schoolbord heeft hierin een belangrijke rol. Wij willen vooral in deze workshop voorbeelden laten zien van interactieve materialen die wij onze leerlingen via het digitale schoolbord aanbieden. Projectdag LinQ 12 mei 2009 3
m. Speakerbox gespreksvaardigheid en het ERK Workshopleider(s): Judith Richters, CPS Doelgroep: docenten mvt voortgezet onderwijs In deze workshop wordt een brochure gepresenteerd, die via de CPS-site is te downloaden en waarin alles is samengebracht dat maar enigszins met spreken en gespreksvaardigheid te maken heeft voor de MVT. Het is een handige informatie- en inspiratiebron voor elke MVT-docent. De onderwerpen: Definitie van gespreksvaardigheid, organisatie van gespreksvaardigheid, uitspraak, taaltaken, taalspelletjes, talenquests en webquests, toetsen en beoordelen en een geweldige hoeveelheid bronnen. In de workshop worden de docenten wegwijs gemaakt in deze publicatie. Een instrument dat bij iedere MVT-docent op de harde schijf of memory-stick moet staan. De workshop bestaat uit een deel presentatie en een deel actieve participatie van de deelnemers. n. Internationalisering Workshopleider(s): Trees Aler, Montessori College, Amsterdam Doelgroep: docenten Frans, voortgezet onderwijs Het Montessori College in Amsterdam heeft ruime ervaring met internationalisering. Binnen het vak Frans is de doelstelling communication, civilisation et autres. In deze workshop worden de praktische zaken besproken, zoals randvoorwaarden binnen school, het vinden van een partnerscholen, de financiering door middel van subsidie of ouder/schoolbijdrage. Daarnaast komt ook de inhoudelijke invulling aan bod, waaronder: de verschillende typen van internationaliseringsprojecten ( e-mail, Comenius, échange de classe), de voorbereiding, uitvoering en evaluatie van het project, en tenslotte de inbedding in het curriculum van de school. o. Van versterking Duits naar tto (tweetalig onderwijs) Workshopleider(s): Louis Seelen, Wilbert Beurskens, Valuascollege, Venlo Het Valuascollege heeft een aantal jaren geleden als eerste school in Nederland tweetalig onderwijs Duits ingevoerd. Ook voor scholen die belangstelling voor of ervaring in versterking van het talenonderwijs Duits hebben, zou tweetalig onderwijs Duits een logische volgende stap kunnen zijn. In deze workshop presenteren twee docenten van het Valuascollege hun ervaringen met de invoering van tto Duits. p. Werken met een native speaker als assistent-docent(e) in de klas Workshopleider(s): Pieter Kuipers, Mondial College, locatie Lindenholt (Nijmegen) Doelgroep: docenten Duits/Frans, voortgezet onderwijs In deze workshop zal worden ingegaan op het werken met een assistent-docent(e) Duits in de klas. Wat wordt van de begeleidende docent(en) verwacht en hoe kun je zo n native speaker in de school/ reguliere les inzetten? Wat zijn de voor- en (eventuele) nadelen? In de workshop zullen concrete voorbeelden op basis van 4 jaar ervaring genoemd en toegelicht worden. Projectdag LinQ 12 mei 2009 4
Ronde 3 13.45 uur- 14.45 uur q. Werken met het LinQ-portfolio Workshopleider(s): Stefanie Leonhard en Amandine Giroux, Talenacademie Nederland, Heerlen Duits/Frans Doelgroep: leerkrachten in het basisonderwijs Het portfolio kan een belangkrijk instrument in het taalleerproces zijn. In het basisonderwijs wordt hier echter nog weinig gebruik van gemaakt. Met behulp van een presentatie van het LinQ-portfolio, een uitwisseling van gedachten met de deelnemers en enkele praktische opdrachten zullen in deze workshop de volgende vragen worden beantwoord: Waarom is het zinvol om een portfolio in te zetten en hoe kun het integreren in het leerproces? Hoe help je je leerlingen om het te gebruiken? r. Gebaren in de talenles Workshopleider(s): Sonia Gonzalez, Europaschool Amsterdam, Frans Doelgroep: Leerkrachten basisonderwijs Sinds enkele jaren gebruikt men op de Europaschool de Accelerated Integrated Method uit Canada voor de taalverwerving Frans. Kinderen worden vanaf de eerste les ondergedompeld in de vreemde taal en moeten met behulp van gebaren als geheugensteuntjes ook direct zelf praten in de vreemde taal. Hoe deze methode precies werkt en wat de ervaringen van de Europaschool ermee zijn komt u te weten in deze workshop. s. Inzet van materiaal in de les Frans Workshopleider(s): Hugues Denisot, Maison Descartes, Séverine Blache, Europees Platform Frans/ Doelgroep: leerkrachten Frans, basisonderwijs De pilotscholen van het LinQ-project hebben de afgelopen met verschillende bestaande materialen van meestal Franstalige uitgevers gewerkt, zoals werkboeken, spelletjes, beeldkaarten, e.a. Met het aanschaffen van het materiaal is het echter nog niet gedaan, het belangrijkste punt blijkt toch hoe je deze materialen inzet in de les. In deze workshops presenteren de workshopleiders materiaal voor Frans in het basisonderwijs en laten zien hoe je dat in de lessen kunt inzetten. t. Creatief lesgeven: Duits in het basisonderwijs Workshopleider(s): Corinna Wolf, Europees Platform Duits/ Doelgroep: leerkrachten Duits, basisonderwijs Veel leerkrachten geven Duits op de basisschool zonder een vaste methode, maar met behulp van een verzameling van liedjes, spelletjes of gedichten. In deze workshop geeft Corinna Wolf voorbeelden van hoe je creatief les kunt geven aan leerlingen vanaf groep 4. Na een korte presentatie zullen de deelnemers ook zelf aan de slag gaan en het creatief lesgeven aan eigen lijve ondergaan. Projectdag LinQ 12 mei 2009 5
u. Het Europees Referentiekader in de talenles Workshopleider(s): Janneke van Hardeveld, CPS Doelgroep: docenten mvt, voortgezet onderwijs Het Europees ReferentieKader: u weet van het bestaan, maar wat kunt u er nu concreet mee in de les? Hoe kan het u helpen bij het beoordelen van taalprestaties? Welke niveaus zijn haalbaar voor de verschillende vaardigheden? Hoe kan het ERK helpen om leerlingen te motiveren en wat betekent het eigenlijk voor de leerlijn? Op al deze vragen krijgt u antwoord in deze workshop. We maken kennis met het beoordelen van leerlingprestaties en bekijken een opzet van een leerlijn geijkt aan het ERK. v. Doeltaal = voertaal, native speakers en de methode Workshopleider(s): Yolande Schyns, coach en begeleider voor assistent-docenten Duits Duits/ Voor veel mvt-docenten is het principe doeltaal = voertaal een belangrijk, maar in praktijk vaak moeilijk te realiseren streefdoel. Een native speaker in de talenles inzetten kan voor vaksecties die hier serieus mee aan de slag willen uitkomst bieden en als een soort startmotor werken. Maar hoe zorg je ervoor dat je ook als docent de doeltaal als voertaal gaat gebruiken? En hoe ga je dan om met je lesmethode, die op de meeste scholen niet eentalig is? In gesprek met de deelnemers probeert de workshopleidster in deze workshop antwoorden op deze vragen te vinden. w. Gebruik van de doeltaal in de lessen Frans Workshopleider(s): Han Severin, Dominicus College, Nijmegen Frans Doelgroep: docenten Frans, voortgezet onderwijs Onze sectie Frans probeert op verschillende manieren het gebruik van de doeltaal tijdens de lessen Frans te stimuleren: een vocabulaire de classe dat van jaar tot jaar wordt uitgebreid, extra spreekvaardigheidopdrachten, een filmproject, taaldorp, taaltaken, Fransen in de klas en excursies. Tenslotte toetsen we de spreekvaardigheid op een manier die aansluit bij de toetsen van DELF Scolaire. Tijdens de workshop zullen we kort de weg schetsen die we de afgelopen drie jaar binnen LinQ zijn gegaan, voorbeelden geven van al deze activiteiten en eindigen met een korte gedachtewisseling met de deelnemers. x. Good pratice en materiaal voor internationalisering Workshopleider(s): Louis Seelen en Wilbert Beurskens, Valuas College, Venlo Al vele jaren heeft het Valuascollege internationalisering structureel in hun curriculum ingebed. De doelstelling is dat alle leerlingen op minimaal een moment in hun schoolcarrière deelnemen aan een internationaal project. In deze workshop presenteren twee docenten van het Valuascollege verschillende voorbeelden van good practice over hoe je zo een project kunt invullen. Daarnaast laten ze de deelnemers ook kennis maken met materiaal dat over de jaren op het Valuascollege is ontwikkeld voor de verschillende internationaliseringsprojecten. Projectdag LinQ 12 mei 2009 6
Projectdag LinQ 12 mei 2009 7