Notarisbarometer Vastgoed - familie - vennootschappen Oktober - december 2014 n 23 T/4 www.notaris.be VASTGOEDACTIVITEIT IN BELGIË 99,7 99,8 101 102,1 102,6 106,4 106,8 101,7 102,8 94,1 94,9 98,9 101,4 103,4 105,9 99,2 105,0 105,3 104,7 115,4 2010 T 1 2010 T 2 2010 T 3 2010 T 4 2011 T 1 2011 T 2 2011 T 3 2011 T 4 T 1 T 2 T 3 T 4 2013 T 1 2013 T 2 2013 T 3 2013 T 4 2014 T 1 2014 T 2 2014 T 3 2014 T 4 Het startpunt voor de vastgoedindex is het 3 de trimester 2007. Toen bedroeg de index 100. Woonbonus zorgt in het vierde trimester voor een explosie van het aantal verkoopsovereenkomsten. Situatie opnieuw genormaliseerd sinds december. De stijging van de vastgoedactiviteit die in september werd opgetekend, wordt bevestigd en zet zich in oktober en november verder. De nieuwe fiscale maatregelen hebben kandidaat-kopers sneller doen beslissen en hebben het hele koopproces in een stroomversnelling gebracht. In oktober steeg het aantal vastgoedtransacties ten opzichte van oktober 2013 met +25,2%. Daarmee hebben we een nieuwe recordmaand sinds de invoering van onze activiteitenindex in 2008. In november noteerden we een toename van 21,9% ook al daalde het aantal overeenkomsten ten opzichte van oktober 2014 (-14,5%). In de loop van de maand december normaliseerde de situatie. De dan getekende verkoopsovereenkomsten konden immers niet meer leiden tot een akte in 2014. We stellen zelfs een daling van 13,4% vast ten opzichte van december 2013 dat een uitstekende maand was. In het 4 de trimester klokt de vastgoedactiviteit af op een index van 115,4. Dit is een toename van 10,2% ten opzichte van het 3 de trimester 2014 en een stijging van 9% in vergelijking met het 4 de trimester 2013. Over het volledige jaar gezien steeg de vastgoedactiviteit ten opzichte van 2013 met 5% met een gemiddelde index van 107,6 tegenover 102,5 in 2013. Deze toename is vooral toe te schrijven aan de vastgoedactiviteit in het noorden van ons land, maar we zien in de regionale analyse dat vastgoed het in heel België goed doet dankzij de steeds lagere hypothecaire rentevoeten. Op macro-economisch niveau Het consumentenvertrouwen is sinds september stabiel (-11) en klokt in december af op -12. De gezinnen blijven relatief vertrouwensvol tegenover de algemene economische vooruitzichten ondanks het klimaat van ontevredenheid dat het einde van dit jaar kenmerkt. De werkloosheidsgraad blijft stabiel en bedraagt 8,5% in november 2014. Het ondernemersvertrouwen (bron NBB) herstelt aanzienlijk en stijgt van -7,2 in september naar -6,9 in december. Voor de bouwsector is de toename nog significanter met -9,5 in december, d.w.z. een stijging van 4,8 punten in vergelijking met september (-14,3). De inflatie bleef positief in oktober (0,3%) en november (0,1%), maar duikt in december opnieuw onder nul (-0,4%). Deze negatieve inflatie is een rem op het lang aangekondigd en verwacht reëel economisch herstel, maar betekent geen afname van de economische activiteit. We spreken over deflatie wanneer de negatieve inflatie gedurende verschillende trimesters aanhoudt. Voor 2014 bedraagt de gemiddelde inflatie 0,5%. In een dergelijke context brengt de positieve evolutie van het BBP (+0,9% in het 3 de trimester 2014) het nodige contrast en verzacht dit de vooruitzichten. De hypothecaire rentevoeten met een vaste rentevoet en een looptijd van meer dan 10 jaar, dalen opnieuw en zakken onder de 3% met 2,97% in oktober en 2,91% in november (bron NBB). In november 2013 bedroeg deze rentevoet nog 3,83%. Wat de hypothecaire kredietakten betreft, hebben de omstandigheden zowel aangezet tot kopen als tot het opnieuw onderhandelen van de kredietovereenkomsten. In totaal noteren we in 2014 15,8% meer kredietakten. In het 4 de trimester bedraagt de verhoging op jaarbasis 73%. Het is eveneens in oktober en november dat het overgrote deel van de kredietakten genoteerd werd. 1 1
EVOLUTIE VAN DE MARKT Vergelijking van het trimester met dat van vorig jaar. Woonhuizen In vergelijking met het 4 de trimester 2013 zakt de gemiddelde prijs voor een woonhuis met 0,3% voor België, 0,5% voor Vlaanderen en 1,2% voor Wallonië. Brussel wijkt opnieuw af met een toename van de gemiddelde prijs van +10,7%. Appartementen Vergeleken met het 4 de trimester 2013 zien we een daling van -2,4% voor België, -0,5% voor Vlaanderen en -9% voor Brussel, daar waar Wallonië een stijging van +2% kent. Regionale verdeling van de vastgoedactiviteit BELGIË 234.686-0,3% 201.295-2,4% +9,0% VLAANDEREN 252.864-0,5% 206.036-0,5% +16,8% ANTWERPEN WEST- VLAANDEREN OOST- VLAANDEREN LIMBURG VLAAMS-BRABANT HENEGOUWEN WAALS-BRABANT LUIK NAMEN 448.923 +10,7% 214.113-9% -12% LUXEMBURG WALLONIË 175.796-1,2% 157.005 +2% +0,5% * De prijsvergelijkingen in percentages worden berekend in vergelijking met hetzelfde trimester van het vorige jaar. 407.450 4,1% 223.631 8,6% -9,0% Woonhuizen Appartementen Vastgoedactiviteit De analyse omvat niet de prijzen van villa s, herenhuizen en opbrengsthuizen. De gemiddelde prijzen slaan op onroerende goederen van de primaire en secundaire markt, zonder een onderscheid te maken tussen beide. De analyse omvat de prijzen van appartementen, flats en studio s. De verdeling van het aantal verkopen tussen de regio s en provincies heeft een invloed op de prijsevolutie op nationaal niveau. Het is normaal dat de algemene prijsevolutie hoger ligt dan de afzonderlijke schommelingen per regio of provincie. Evolutie van het aantal dossiers die maandelijks binnenkomen in de notariskantoren. De vergelijkingen inzake activiteit uitgedrukt in percentages, worden berekend in vergelijking met hetzelfde trimester van het vorige jaar. 2 2
Provinciale verdeling van de vastgoedactiviteit WEST-VLAANDEREN OOST-VLAANDEREN ANTWERPEN LIMBURG 227.978-2,4% 237.000-1,5% 267.463-0,1% 221.634 +1,8% 252.078 +6% 197.374-14% 189.185 +2,1% 176.563-11,5% +16,7% +22,9% +11,5% +28% VLAAMS-BRABANT WAALS-BRABANT 294.337 +2,1% 448.923 +10,7% 289.890-6,5% 212.029-0,5% 214.113-9% 201.722-3,3% +10,4% -12% -3,7% HENEGOUWEN NAMEN LUXEMBURG LUIK 140.789 +1,5% 182.408-0,8% 182.315 +0,9% 162.755-1,1% 131.610 +3,2% 166.939 +10% 147.817 +11,6% 142.058 +1,8% -8,3% +9,3% +16,6% +2,5% 3 3
REGISTRATIERECHTEN Registratierechten -2014 (in duizenden euro s) en in 1.000 1.000 euro s euros 1.200.000 1.150.000 1.100.000 1.134.074 1.050.000 1.000.000 950.000 900.000 945.830 942.720 907.558 967.615 964.715 914.097 1.010.986 995.342 940.153 1.066.043 2014 2013 850.000 800.000 Source : SPF Finances In het 3 de trimester kende het aantal geïnde registratierechten een lichte stijging van 1,6% ten opzichte van dezelfde periode 2013. In vergelijking met het 2 de trimester 2014 gaat het om een toename van 4,8%. De cijfers van oktober en november liggen licht onder de waarden van 2013 (-4%). Gedurende de eerste elf maanden van dit jaar waren de registratierechten 0,6% hoger ten opzichte van 2013. Deze cijfers houden nog geen rekening met de geïnde rechten op de transacties die we in oktober en november hebben opgetekend. Online vastgoed (ver)kopen via Werken uw in een notariskantoor? Dat is mensen adviseren op sleutelmomenten in hun leven! En nog zoveel meer! www.notaris.be 4 4
VENNOOTSCHAPPEN A. Oprichting van nieuwe vennootschappen Vergelijking oprichting vennootschappen -2014 aantal vennootschappen 22000 20000 18000 16000 14000 21.425 18.805-3,0% 18.257 17.396 16.752-1,1% 16.590 De vergelijkingen uitgedrukt in percentages worden berekend ten opzichte van hetzelfde trimester van het vorige jaar. 18.465-16,2% 15.480-1,8% 15.233 20.339-12,3% 17.832-8,1% 16.502 2014 2013 12000 T 1 T 2 T 3 T 4 Bron: Graydon De vennootschapsoprichtingen volgen de cijfers van 2013 op de voet. De laatste schattingen tonen voor het derde trimester een daling van 1,8% ten opzichte van 2013. De voorlopige cijfers van het 4 de trimester wijzen op een verschil van -8,1%, maar dit verschil zou sterk moeten minderen wanneer we over alle cijfers beschikken. Het ondernemerschap heeft dus geen echte heropleving gekend in 2014. 2014 blijft net zoals 2013 een slecht jaar, maar de stabiele trend van het afgelopen jaar is een positief signaal. B. Faillissementen Vergelijking faillissementen -2014 aantal vennootschappen 3500 3250 3000 2750 2500-5,3% 3.014 3.183 2.649-1,3% 2.614 18% 2.767 2.667 2.604 2.346 14,7% 3.296-8,9% 3.004 2.873 2014 2013 2250-16,5% 2.323 2000 1750 T 1 T 2 T 3 T 4 Bron: Graydon Net zoals voor de eerste negen maanden stellen we ook voor het 4 de trimester 2014 een daling vast van het aantal faillissementen ten opzichte van 2013 (-8,9%). Globaal gezien nam het aantal faillissementen in 2014 met 7,9% af. Deze resultaten dienen genuanceerd te worden aangezien blijkt dat in 2014 vooral oudere ondernemingen, met meer werknemers, failliet zijn gegaan. Bovendien noteren we een stijging van 13,2% faillissementen voor december 2014 tegenover december 2013, wat voor het komende jaar de nodige ongerustheid zaait. 5 5
DE FAMILIE A. Authentieke testamenten Totaal van de authentieke testamenten (index 100: 1 ste trimester 2000) 160 140 125,2 119,6 120 108,9 113,2 100 109,7 110,6 105,4 101,1 100,2 80 102,2 94,3 60 40 108,7 148,3 131,4 122,8 168,0 149,5 116,4 132,6 117,7 Verantwoordelijke uitgever: Lorette Rousseau, Koninklijke Federatie van het Belgisch Notariaat, Bergstraat, 30-34 - 1000 Brussel 20 0 2010 2011 2013 2014 De index inzake testamenten steeg dit trimester met 1,1% ten opzichte van het 3 de trimester 2014. Deze stijging is beperkter dan wat we gewoonlijk in het 4 de trimester vaststellen. Voor 2014 bedraagt de gemiddelde index inzake authentieke testamenten 129,1 tegenover 142,6 in 2013, d.i. een terugval van 9,5%. Het zijn voornamelijk de cijfers van het 4 de trimester die aan de basis liggen van deze daling: 29,9% onder het niveau van het 4 de trimester 2013. B. Echtscheidingen Inschrijvingen echtscheidingen (index 100: 1 ste trimester 2000) 125 100 75 50 25 99 86 104 78 86 81 78 58 75 71 62 57 70 71 63 67 81 82 69 55 45 85 64 51 90 67 72 58 46 0 2008 2009 2010 2011 2013 2014 De notariële index inzake echtscheidingsovereenkomsten klokt in het 4 de trimester 2014 af op 46, d.w.z. een daling van 48,9% ten opzichte van de index van het 4 de trimester 2013. Vergeleken met 2013 daalde het aantal echtscheidingsovereenkomsten in 2014 met 16,4%: een gemiddelde index van 60,7 tegenover 72,6 in 2013. Het gaat om het laagste niveau sinds de index in 2000 werd ingevoerd. U vindt alle analyses op onze website www.notaris.be. Voor deze editie van de Barometer heeft de KFBN de aanplanting gefinancierd van 500 bomen via de NGO Kiem des Levens, die gesteund wordt door de Koning Boudewijnstichting. Deze bomen compenseren voor een deel onze CO 2 -uitstoot. 6 6